2014 Deloitte The Netherlands

Transcriptie

1

2 Sturen op 3D-voorzieningen en de gemeentefinanciën De juiste informatie op het juiste moment!

3 Welkom! Sturen op 3D voorzieningen en de gemeentefinanciën Doel van vandaag Inzichten verwerven rond de informatie die de raad nodig heeft en het moment waarop nodig, om inhoudelijk en financieel goed te kunnen sturen op de overgekregen taken in de drie decentralisaties Programma (1 uur) 10 introductie: oud & nieuw (adviezen sturen) 10 informatiebehoefte raad om te kunnen (bij)sturen 20 sturen op continuïteit en kwaliteit voorzieningen 15 sturen op en vanuit de financiën 5 Wrap up & Afsluiting 2 Jeugdzorg InZicht Kosten- en risicoverevening

4 Oud & Nieuw

5 Uw rol als raadslid Het Rollenspel: Hoe optimaal te vervullen? Bewustwording Rollen Uitnutting raads instrumenten BM (vz college en raad) Raad Griffier (raad) Gemeentesecretaris (ambtelijke organisatie) I Voorkom incident gedreven politiek Toolbox voor raadsleden Juiste stuurniveau/ Kennisniveau 4

6 Welke rollen (handelswijzen) kunnen raadsleden aannemen ten opzichte van het college in het uitvoeren van deze taken? De volksvertegenwoordiger De verbinder De vragensteller De uitdager?! De bestuurder De Partijpoliticus 5

7 Nieuw raadslid: Wat vindt u van belang in sturing vanuit de raad? Weer (oud) raadslid: Wat is uw advies aan nieuwe collega s over sturing vanuit de raad? 6

8 Informatiebehoefte raad om te kunnen (bij)sturen

9 Wat is de doelstelling van een gemeenteraad? Beoordelen Beleid Verantwoording afleggen Controleren Plicht? Recht? Toezicht houden Leren Onderzoeken To control Betere normen en kaders Betere uitvoering = Beheersing (onder controle hebben) Betere besluitvorming 8

10 Wat zijn de taken van een gemeenteraad vanuit de kaderstellende en controlerende rol? De gemeenteraad bepaalt de (hoofd)lijnen van het beleid en neemt de belangrijkste beslissingen in de gemeente, bijvoorbeeld de vaststelling van de begroting. De gemeenteraad stelt ook verordeningen (gemeentelijke wetten) vast. De gemeenteraad kan een voorstel van het college goedkeuren, verwerpen of veranderen (amenderen). Ook kan de gemeenteraad zelf het initiatief nemen tot het maken van een voorstel. De gemeenteraad kan bovendien het college verzoeken of uitspreken om bij een besluit voor een onderwerp (extra) aandacht te vragen (motie). De gemeenteraad controleert of het college het beleid goed uitvoert en of de afgesproken doelstellingen worden gehaald. Als gemeenteraad en het college hun domeinen duidelijk bepalen, dan kan de gemeenteraad de controlerende rol beter vervullen. 9

11 De decentralisaties vragen opnieuw te kijken naar de wijze waarop gemeenten invulling geven aan het dualisme (scheiding van taken) In Nederland veel discussie over de invulling van het dualisme met vragen als: Kunnen raadsleden nog wel voldoende tijd besteden aan hun volksvertegenwoordigende rol? Is de raad voldoende betrokken bij de lokale werkelijkheid? Hoe stellen raden de juiste kaders? Taken gemeenteraad Het dualisme is geïntroduceerd om: de afstand tussen samenleving en bestuur te verkleinen en een duidelijke scheiding in taken en rollen tussen Raad en College. Wat is in dit model belangrijk voor raadsleden? Het ontwikkelen en inzetten van heldere P&C instrumenten Kaderstelling Toezicht houden Verantwoording afleggen Kaders stellen Besturen en beheersen Taken college 10

12 Bedrijfsvoering 3D s op orde is essentieel voor (bij)sturing Onderdelen bedrijfsvoering 3D: Organisatie & Coordinatie Beleid & Sturing Producten & Processen Huisvesting & Faciliteiten Mensen & Cultuur Innovatie & Communicatie Informatie & Systemen 11 Raadsledencongres 20 september

13 Sturen en informatiebehoefte Gemeenten willen per 1/1/2015 in staat zijn om te voorspellen, monitoren en sturen op het sociale domein. Financieel en beleidsmatig. Om dit te kunnen doen is informatie nodig. Informatie die is gebaseerd op vastlegging van gegevens in het primaire proces in bronsystemen. Stelling: Mijn sturing en ramingen moeten gebaseerd zijn op actuele data 12

14 Informatie management Hoe zorg je ervoor dat actoren binnen de gemeente over de juiste informatie gaan beschikken op basis waarvan kan worden voorspeld, gemonitord en gestuurd. 4 deelvragen te beantwoorden: Welke informatie-domeinen kunnen worden onderscheiden en welke informatie-eenheden horen minimaal in die domeinen thuis (de WAT vraag). Hier heeft bijvoorbeeld de VNG al het nodige over geroepen. Is de benodigde informatie ook beschikbaar per 1/1/2015? Aanpalende vragen zijn: wie is informatie eigenaar, uit welk bronsysteem komt te informatie, is de data-kwaliteit voldoende, kortom is de data-governance goed in geregeld Welke output willen en kunnen we dan realiseren. Output in de zin van informatie producten (rapportages) voor diverse actoren in het sociaal domein die een sturings- en verantwoordings verantwoordelijkheid hebben. Hoe zorg je er technisch voor dat gegevens in bronsystemen, met het juiste betrouwbaarheidsniveau tot heldere en uniforme informatieproducten leiden (de HOE vraag). 13

15 Informatie en 3D Voorbereiding: is uw gemeente goed op weg in de voorbereiding op 1/1/2015? Het vraagstuk over informatievoorziening is essentieel om de komende jaren in control te blijven en te kunnen bijsturen. Informatievoorziening wordt in veel gemeenten nog niet voldoende geagendeerd. De basis op orde: om als gemeenteraad in 2015 goed geïnformeerd te kunnen worden is het van belang dat de informatievoorziening op ambtelijk niveau goed is ingeregeld. Uiteindelijk is de informatie die de raad krijgt immers een abstractie van de informatie die op ambtelijk niveau wordt uitgewisseld. Gemeente moet voorwaarden aan de (tussentijdse) informatievoorziening goed vastleggen met de aanbieders!! - Aansluiten op de P&C cyclus van de gemeente. - Welke informatie inzake financiële en niet-financiële aangelegenheden. - Realisatie vs. forecast - (Bespreken van) tussentijdse rapportages om het verhaal achter de (financiële) cijfers te verkrijgen 14

16 ZorgInZicht is een complete set aan databronnen, een centraal datamodel, geovisualisatie en analytics functionaliteiten Wat is Zorg InZicht? Versnipperde informatie bij elkaar gebracht in een geo-spacial database: Zorg InZicht is een tool waarmee een gemeente de gezondheid van de regio in kaart kan brengen. Het is een tool om de regio te monitoren en nieuwe inzichten te verkrijgen. Wat biedt Zorg Inzicht CBS Buurtdata Leefbarometer Klantdata CIZ Indicaties KING Stapelingsmonitor Klantdata Klantdata Jaarrekeningen gemeenten CBS Gezondheidsenquete Mei circulaire GGD 1. KPI dashboard en rapportages 2. Geo visualisatie data + geo = 3 CBS Gezondheidsmonitor Jaarrekeningen provincies en postcode 4,5,6 cijferig Kansen voor in de toekomst 3. Benchmarken met diverse regio s. 4. Ontwikkelingen volgen en vergelijken Landelijk gemiddelde Referentiegemeente Y Gemeente X Zorg InZicht kan worden uitgebouwd met data van publieke (open en gesloten data) en commerciële partijen (zorgaanbieders) om steeds relevante inzichten te leveren. Best practices verfijnen met behulp van segmentatie en benchmarktechnieken, zoals bijvoorbeeld is toegepast bij een grote supermarktketen. 15

17 Sturen op continuïteit en kwaliteit van voorzieningen

18 Wat zijn de uitdagingen op 3D gebied? korte/lange termijn Verticale verbinding van de keten verder stimuleren! gemeenten, zorgaanbieders en andere betrokkenen ook met het oog op innovatie, meer preventie, etc. Meer horizontale verbinding binnen en tussen gemeenten! Elkaar versterken, inhoud-financien, etc. Monitoring/inzicht om regie te houden en adequaat te reageren bij knelpunten. Zowel voor managers, B&W als raad.

19 Stelling: Transformatie (2016 en verder) is belangrijker dan Transitie (2015) bij 3D 18

20 Vanaf 1 januari 2015 gemeenten wel verantwoordelijk voor de uitvoering van de Jeugdwet, Wmo en Participatiewet maar nog niet klaar Komende maanden sturen op gereed zijn! De belangrijkste knelpunten die aan het licht zijn gekomen: Gemeenten hebben het beleidsplannen en verordening rond de 3 decentralisaties nog niet vastgesteld De uitvoering van de drie wetten is nog niet ingebed in de P&C cyclus en interne processen van de gemeente Maatschappelijke ondersteuning is nog niet ingekocht Een kwart van de gemeenten had op 1 september 2014 nog geen contracten gesloten met jeugdzorginstellingen Bovenregionale inkoop vraagt nog aandacht De toegang en toeleiding is nog niet ingericht De uitvoering van de Jeugdwet, Wmo en Participatiewet gaat op 1 januari van start. Daarom is het belangrijk dat gemeenten in de laatste maanden een inhaalslag maken.

21 Wat is inhoudelijk nodig in 2015 voor Jeugdzorg? Aanbeveling: gemeenten zouden zich voor 2015 moeten richten op het realiseren van het minimale kader, dit binnen de bestaande regionale samenwerking. Regio s moeten hierbij blijven samenwerken met zorgaanbieders en andere partijen. Het minimale kader behelst: 1. Het garanderen van een adequaat functionerend toegangssysteem. 2. Het garanderen van zorgcontinuïteit en een passend en dekkend aanbod van jeugdhulp. 3. Het garanderen van aansluiting bij jeugdbeschermingskader. 4. Het garanderen van de AMHK-functie. 5. De interne organisatie en de gemeentelijke besluitvorming is op orde. 20

22 Stresstest voor het nieuwe jeugdstelsel In een kort tijdsbestek inzichtelijk krijgen welke aandachtspunten nog opgepakt moeten worden om op 1 januari 2015 gereed te zijn voor de nieuwe wettelijke taken. De simulatie dient als een zelftest voor de gemeenten. Met de resultaten kunnen gemeenten de laatste stappen naar een succesvolle implementatie van de nieuwe taken in het kader van de Jeugdwet zelf zetten. 21

23 Jeugdzorg overzicht Uitvoeringsniveau Zorgvormen Sturingsniveau Financieringsvorm Risicodeling Gebiedsteam Preventie, Toegang, Vrijtoegankelijke ambulante jeugdhulp gebiedsteam, Nazorg na jeugdzorg, Toeleiding naar niet-vrij toegankelijke hulp en toeleiding naar gedwongen kader, Casusregie Cliëntondersteuning Lokaal/ regionaal Subsidiëring op basis van populatie gebonden budget Geen financiële risicodeling. Wel solidariteit op onderlinge uitwisseling van personele vervangingen. Een gemeente kan het lokale dienstverleningspakket uitbreiden. In dat geval worden aanvullende afspraken gemaakt over de kosten en de risicodeling. Uitgangspunt daarbij is dat een gemeente die meer investeert in de eigen lokale voorziening geen extra 'leverancier' wordt van professionaliteit aan andere gemeenten. Regionaal Ambulante hulpverlening, Pleegzorg, Specialistische jeugdhulp, Vrijgevestigden Regionale sturing Bestuurlijk aanbesteden op basis van regionaal afgestemde raamovereenkomst. Intekenen op Raamovereenkomst Vlaktaksmodel Bovenregionaal Landelijk Jeugdbescherming, jeugdreclassering, AMHK, JeugdzorgPlus, Jeugdzorg residentieel, 24 uur verblijf Zeer specialistische zorgvormen Regionale sturing Regionale sturing Bestuurlijk aanbesteden op basis van regionaal afgestemde raamovereenkomst. Landelijke raamovereenkomst Vlaktaksmodel Landelijk: verrekeningsmodel Binnen de Regio: vlaktaksmodel 22

24 Sturing op de jeugdzorg en nieuwe WMO (1) Sturing jeugdzorg 1. Kwaliteit van de zorg moet goed zijn Hoe ouders en kinderen de kwaliteit ervaren (de clienttevredenheid) is daarin belangrijk. Sturen op: Dat zorgaanbieders aan de landelijk erkende kwaliteitseisen voldoen; Afspraken over frequentie en uitkomsten van de cliënttevredenheid. Sturing Wmo 1. Kwaliteit AWBZ moet voldoen aan de eisen van de kwaliteitswet. Elke sector kent zijn eigen kwaliteitseisen, die zijn vastgelegd in het register van het kwaliteitsinstituut. Sturen op: Dat de geleverde zorg moet voldoen aan de door de branche beschreven professionele standaarden; Afspraken over de frequentie en uitkomsten van de cliënttevredenheid. 2. Verbruik Het gebruik van de jeugdzorg neemt jaarlijks toe. Sturen op zorggebruik is daarmee één van de grootste uitdagingen van de transitie. We sturen op: Het tijdig signaleren van problemen en daarmee eerder en lichter kunnen oplossen; De toegang tot zorg en ondersteuning; o Dat bij de toeleiding naar zorg zoveel mogelijk het eigen netwerk wordt geactiveerd; o Het gebruik van informele hulp, naast of in plaats van professionele hulp; Een integrale aanpak op alle levensdomeinen volgens één gezin-één plan- één hulpverlener Het erbij halen van specialistische zorg bij de lokale zorg; Ervoor zorgen dat trajecten niet langer duren dan nodig. 2. Verbruik Gezien de taakstelling van het Rijk (25%) bij de transitie AWBZ/Wmo moeten we daar waar mogelijk sturen op verminderen van het volume. Daarbij houden we oog voor het overgangsrecht. Sturen op: Het beperken van nieuwe instroom door aanbieden van alternatieven: daar waar mogelijk informeel, algemene voorzieningen, daar waar nodig maatwerk; In samenspraak met burgers en aanbieders leveringen beter op elkaar laten aansluiten of al eerder gebruik te laten maken van voorliggende voorzieningen; Ontwikkelen van algemene diensten geleverd door vrijwilligers of arbeidbeperkten. Te denken valt aan pilotprojecten voor boodschappenservices, wasservices, klussendienst, etc. Tijdig infaseren van de transformatie, herindicatie van de huidige cliënten en deze laten instromen in het nieuwe stelsel. Met oog voor de beleving van de burger dat het misschien een recht inlevert. 23

25 Sturing op de jeugdzorg en nieuwe WMO (2) Sturing jeugdzorg 3. Uitgaven Het alleen sturen op kwaliteit en verbruik is geen garantie dat de kosten van de totale benodigde zorg binnen het beschikbare budget blijft. Daarbij sturen we op: De toegang, die medebepalend is voor de omvang van de hulpverlening en daarmee voor de uitgaven; De prijs van de zorgproducten en de hoeveelheid Sturing Wmo 3. Uitgaven De gemeenten willen voor de inkoop van zorg een marktconform tarief betalen. Bij directe inzet (directe tijd bij de klant) een passend all-in-tarief wordt betaald die past bij de competentie, functie en CAO salariëring van een medewerker verhoogd met de noodzakelijke uitvoeringskosten (overhead). 4. Effect Het bieden van zorg moet een positief effect hebben, ook op de langere termijn. Lastig bij effectmeting in het sociale domein is vast te stellen wat de causale relatie is tussen de ingezette zorg en het resultaat. We sturen op de volgende manieren op effect: Inkopen van zorgvormen die bewezen effectief zijn 4. Effect Begeleiding is gericht op het verbeteren, behouden en/of voorkomen van vermindering van de zelfredzaamheid. De zelfredzaamheidsmatrix (Amsterdam/Rotterdam) en zelfredzaamheidsmeter van Vilans worden omgevormd en ingezet als meetinstrument voor effectmeting van de levering van begeleiding. Bij de inkoop worden afspraken gemaakt over het omvormen en gebruiken van de zelfredzaamheidsmeters. 24

26 Indicatoren voor inzicht en (bij)sturing De huidige financiers van de jeugdzorg en AWBZ Begeleiding, ontwikkelden de afgelopen jaren samen met zorgaanbieders zogenaamde sturingsindicatoren. Het voordeel van het blijven gebruiken van deze indicatoren is dat vergelijking met de voorgaande jaren mogelijk is. Op die manier is een uitspraak mogelijk of de transities leiden tot een verbetering/verslechtering voor de cliënt. Te gebruiken al bestaande- indicatoren: 1. Clienttevredenheid (met daarbij ook cliëntervaringen) 2. Afname of stabilisatie van de problematiek 3. Doelrealisatie 4. Reden beëindiging zorg Daarnaast wellicht toevoegen nieuwe indicatoren: 5. Doorlooptijd van de zorg 6. Uitblijven nieuw beroep op jeugdzorg of begeleiding vanuit Wmo. De nieuwe indicatoren werken we verder uit met de aanbieders met afspraken over meting, frequentie en rapportage. Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) gaat met ingang van de nieuwe Jeugdwet de beleidsinformatie over het jeugdhulpgebruik verzamelen en verstrekken. Aanbieders van jeugdhulp en gecertificeerde instellingen moeten vanaf 1 januari 2015 een landelijk vastgestelde set gegevens leveren. 25

27 Oefening en discussie 1 Ga in 3 groepen uit elkaar en bespreek de volgende vragen met elkaar: In hoeverre verwacht je dat de sturende rol als raadslid zal veranderen nu de gemeente meer verantwoordelijkheden krijgt richting de burger op het gebied van zorg, jeugd en welzijn? Wat verwacht je als raadslid van het College en wat denk je dat het College van de Raad verwacht inzake sturing? Beleid versus uitvoering, waar ligt de grens tussen de rol van de Raad en het College volgens jullie? 26

28 Gemeenteraden hebben in hun kaderstellende en controlerende taak vier knoppen om aan te draaien binnen het sociale domein Sociale infrastructuur Uitvoeringsorganisatie Samenwerking Begroting Match vraag en aanbod Om ervoor te zorgen dat de sociale infrastructuur toereikend is zullen gemeenteraden toe moeten zien op de match tussen vraag en aanbod. Hierbij spelen o.a. de volgende thema s een rol: Zicht op bestaande sociale infrastructuur. Toegang tot voorzieningen. Het benutten van bestaande voorzieningen. Toezien op de aanwezigheid van specialistisch aanbod. Kaders voor uitvoering De uitvoering van zorg- en ondersteuningstaken overstijgt het gemeentelijk niveau. Gemeenteraden kunnen kaders meegegeven voor de uitvoering van deze taken, zoals: Bepalen van de ruimte voor autonomie. Bepalen waar de regie ligt in de uitvoering. Ervoor zorgen dat aanbieders worden geprikkeld om bij te dragen aan beleidsdoelstellingen. Waarom samenwerken? Binnen het sociaal domein bestaan veel samenwerkingsverbanden. Het is van belang scherp te hebben waarom er samengewerkt wordt: Omdat het moet. Om kosten en risico s te verevenen Om schaalvoordelen te behalen. Om specialistisch aanbod te kunnen bieden. Voldoende autonomie en sturingsmogelijkheden zijn hierin eveneens belangrijk. 3D inbedden P&C-cyclus De programmabegroting is een belangrijk instrument van de raad. Het is van belang om de nieuwe taken zodanig in te bedden in de P&C-cyclus dat de gemeenteraad voldoende en tijdig wordt geïnformeerd en kan sturen op hoofdlijnen. Goede beleidsindicatoren zijn hiertoe de sleutel. 27

29 Bij elke knop kunnen gemeenteraden vanuit hun kaderstellende en controlerende rol vragen stellen en bediscussiëren Sociale infrastructuur Uitvoeringsorganisatie Samenwerking Begroting Match vraag en aanbod Kaders voor uitvoering Waarom samenwerken? 3D inbedden in P&C-cyclus Welke sociale infrastructuur is er en is die toereikend? Hebben we de continuïteit van specialistische zorgvragen voldoende geborgd? Worden netwerken in de 0 e -lijn voldoende aangesproken? Is de bezettingsgraad van collectieve voorzieningen voldoende? Wie heeft de regie bij de uitvoering van zorg- en ondersteuningstaken? Hoe wordt bereikt dat de toegang tot en uitvoering van zorg goed geregeld is en dat de gemeente als regisseur de juiste prikkels aan professionele organisaties geeft? Hoe wordt de gemeenteraad betrokken, wetende dat de uitvoering in het sociale domein veelal de eigen gemeente overstijgt? Binnen welke verbanden wordt er samengewerkt? Hoe werkt het systeem van horizontaal toezicht en soft control? Hoe houden individuele gemeenten voldoende sturingsmogelijkheden? Is de samenwerking tussen gemeenten gebaseerd op solidariteit en het verevenen van kosten en risico s? Hoe stellen we onze begroting zodanig op dat we met ons sociaal budget uitkomen? Welke bugetten blijven in de gemeentelijke begroting en welke hevelen we over naar bijvoorbeeld een GR? Hoe houden we tussentijds zicht op de uitgaven om tijdig bij te kunnen sturen? Hoe budgetteren we richting zorgpartners en hoe kopen we zorg in? 28

30 Zelfredzaamheid Proeftuin Gerichte Preventie Richting transformatie Met gerichte preventieactiviteiten naar lagere zorgkosten Preventie kan succesvol in praktijk worden gebracht door een gerichte doelgroep benadering en inzet van lokale interventies, gecombineerd met inzichten vanuit observatiestudies en actuele data analyse. Toekomstige zorgkosten voorkomen Op basis van eerdere onderzoeken, kan de volgende hypothese opgesteld worden: gerichte inzet van preventie bij burgers met een hoger risicoprofiel leiden tot lagere zorgkosten ten opzichte van niet interveniëren. 100 Met preventie 75 Zonder preventie Zorgkosten Leeftijd

31 Sturen op en vanuit de financiën

32 Overzicht verordeningen Basisinstrument voor de gemeenteraad is de verordening. De verordening heeft tot doel de gemeente netjes en leefbaar te houden voor iedereen. Het betreft een algemeen verbindend voorschrift. Verordeningen Onderwerp Betreffende Wie 212 Financiële verordening Doeltreffendheid Doelmatigheid Rechtmatigheid - Financiële beleid - Financiële beheer - Inrichting financiële organisatie Raad 213 Controleverordening Getrouwe beeld Rechtmatigheid - Financiële beheer - Inrichting financiële organisatie Raad 213A Verordening doeltreffendheids- en Doelmatigheidsonderzoeken door het college Doeltreffendheid Doelmatigheid Beleid en Beheer Raad 182 Lokale rekenkamer Doeltreffendheid Doelmatigheid Rechtmatigheid Beleid en Beheer Raad 160 Organisatieverordening College 31

33 Verordeningen in instrumenten Verordening ex artikel 212 Gemeentewet - uitgangspunten financieel beleid - regels voor financieel beheer - inrichting financiële organisatie Inrichting planning & control instrumenten Verordening ex artikel 213 Gemeentewet Externe controle: - financiële beheer - inrichting van de financiële organisatie Aanpak accountantscontrole Verordening ex artikel 213A Gemeentewet Collegeonderzoeken: - doelmatigheid - doeltreffendheid Plan van aanpak college Lokale rekenkamer Artikel 81a t/m 81o Gemeentewet. Inrichting lokale Rekenkamer 32

34 Alle middelen die gemeenten gebruiken om programma s te bekostigen zijn de algemene dekkingsmiddelen Het overzicht algemene dekkingsmiddelen: Vrij besteedbare heffingen (OZB, honden, toeristen, forenzen) Algemene uitkering Dividenden Rentebaten (saldo financieringsfunctie) Evt. saldo op compensabele BTW Overige algemene dekkingsmiddelen De programma begroting bestaat uit paragrafen en is hét instrument voor raad beleidskaders vast te stellen. Dit zijn de verplichte paragrafen: Weerstandsvermogen Onderhoud kapitaalgoederen Financiering Bedrijfsvoering Verbonden partijen Grondbeleid lokale heffingen 33

35 Gemeenschappelijke regeling Governance structuur Zeggenschapsverhouding Beleidsbepaling Kostprijsopbouw en kostenverdeling Duidelijkheid voorkomt discussies Verliescompensatie of winstdeling solidariteit, mengvorm of profijtbeginsel Informatievoorziening Tijdigheid informatie Prestatie indicatoren Assurance Uittreding Reservebeleid Streefgetal weerstandsvermogen of maximum bedrag. Wat zijn de regels omtrent de uittreding en welke uittreedkosten gaan hierbij gepaard. 34

36 Financiering drie D s niet alleen via Integratie uitkeringen Inkomensdeel WWB Integratie uitkering WMO (hulp bij het huishouden) Middel ex-wvg (via algemene uitkering) Apparaatskostenvergoeding Participatiebudget Via reguliere weg algemene uitkering Invoeringsbudgetten Eigen bijdragen WMO / Jeugdzorg Overschot Participatiebudget 2014.

37 Oefening en discussie 2 1. Ga in 3 groepen uit elkaar en bespreek de volgende vraag met elkaar: Wat zijn de redenen om te willen sturen op de financiën van de 3D in 2015 en latere jaren? 2. Bepaal de top 3 van de antwoorden met elkaar.

38 Artikel 12 gemeente Financiële mee- en tegenvallers in de gemeentefinanciën kunnen ervoor zorgen dat een gemeente potentieel in aanmerking komt als artikel 12 gemeente (stap ervoor is verscherpt provinciaal toezicht). De artikel 12-status met rijkscuratele is nog steeds, en dat is al sinds een aantal jaren, historisch laag. In de jaren zeventig en tachtig hadden tientallen gemeenten deze status van onder curatele van het Rijk, waaronder Amsterdam, Den Haag en Leiden. Sindsdien is dat gestaag afgenomen, aan het begin van deze eeuw waren het er drie tot vijf per jaar, zonder uitzondering kleinere gemeenten. 37

39 Stelling: Iedere gemeente gaat tegen tekorten aanlopen als gevolg van de 3D s

40 Gemeenteraden moeten meer dan ooit sturen op de programmabegroting Door 3D zal per 1 januari 2015 de begroting voor circa 60% uit budgetten sociaal domein bestaan Er kunnen een aantal vragen worden geïdentificeerd die een gemeenteraad zich zou kunnen stellen. Is het macrobudget toereikend genoeg? Is er genoeg bestedingsvrijheid binnen het sociaal domein? Is de populatie in beeld? Is de verantwoordingsbureaucratie, waar mogelijk, beperkt? Blijft de indexatie na 2015 genoeg? Wat zijn de volume- en prijsontwikkelingen? Is er een adequate verdeling over gemeenten? Wat zijn de uitvoeringskosten en invoeringskosten? De komende jaren is het van belang dat de discussie rondom de begroting niet vast komt te zitten op kwantiteiten of exacte getallen. Door reële bandbreedtes te hanteren zal de discussie eerder gaan over de inhoudelijke richting in plaats van over de cijfers achter de komma. Dit uitgangspunt geldt ook voor de voorfinanciering die dit jaar al gepleegd moet worden. 39

41 Macro-ontwikkeling integratie-uitkeringen drie D s Macrobudget Participatie daalt komende jaren aanzienlijk Uitsplitsing bedragen deelfonds sociaal domein (bedragen in miljoenen euro's) Wmo (?) Jeugdwet (?) Re-integratie Sociale werkvoorziening Nieuwe groepen participatie Totaal Macrobudget 2019 is 6,4% lager dan in ,000 10,000 8,000 6,000 4,000 2, Wmo 2015 Jeugdwet Re-integratie Sociale werkvoorziening Nieuwe groepen participatie Totaal 40

42 Macro-ontwikkeling integratie-uitkeringen drie D s Macrobudget Participatie daalt tot en met 2018 met 0,9 miljard Participatie Sociale werkvoorziening Omvang 689 miljoen miljoen Daling miljoen (15%) 123 miljoen (5%) Daling Totale daling 2018 t.o.v Oplopend tot structureel 90 miljoen Oplopend tot 612 miljoen in miljoen; 28% 735 miljoen (31%) 41

43 Macro-ontwikkeling integratie-uitkeringen drie D s Vanaf 2016 nieuwe verdeelmodellen voor Wmo en Jeugd WMO Jeugd Participatie en sociale werkvoorziening 2015 Verdeling obv historische uitgaven 2016 Objectief verdeelmodel, uiterlijk september Verdeling obv historische gebruiksgegevens. Max. achteruitgang 5% tov decembercirculaire 2013 Objectief verdeelmodel, uiterlijk december - Bestuursakkoord met VNG is basis voor indicatief budget. Doorrekening vindt nog plaats. - Taakstelling WSW 2014 is uitgangspunt - Middelen voor nieuwe doelgroep 2015 t/m 2017 op basis van de instroom vanaf 2010 in de wachtlijst Wsw en in de werkregeling Wajong. - Middelen voor klassieke doelgroep op basis van de factoren bijstandsontvangers, lager opgeleiden en bereikbare banen. - Dempingsmechanisme voor taakstelling <= 100 WSW - Het nieuwe verdeelmodel voor participatie geldt vanaf 2015, waarvoor 3 jaar ingroeimodel wordt gehanteerd. 42

44 Ontwikkelingen laatste week Wet Sociaal deelfonds ingetrokken (11 september 2014) door minister Plasterk 40 miljoen extra (gecorrigeerd) voor huishoudelijke hulp; Motie van Slob (Christenunie) voor arbeidsplaatsen in de huishoudelijke hulp 43

45 Attentiepunten Nog niet alles is duidelijk September 2014 *) Uitkomsten objectief verdeelmodel vanaf het kalenderjaar 2016 Wmo en Jeugd nog niet bekend. December 2014 Nieuw verdeelmodel voor Participatiebudget vanaf 2015: alleen de uitkomsten zijn recentelijk gepubliceerd, nog niet de berekeningswijze. *) Het objectieve verdeelmodel Wmo 2016 is recentellijk gepubliceerd. De cijfermatige resultaten per gemeente worden bekendgemaakt in de septembercirculaire 2014 van het Gemeentefonds. Het gaat hierbij om de middelen die vanaf 2016 middels een ingroeipad beschikbaar worden gesteld aan gemeenten. Gemeenten beschikken dus niet direct vanaf 2016 over de nieuwe budgetten. Het ingroeipad is onderdeel van een bestuurlijk traject dat nog zal plaatsvinden.

46 Wat zijn risico s en oplossingen op het pad van samenwerkingsverbanden? Risico s Oplossingen Een deel van het Wmo en Jeugdzorg budget ligt al vast vanwege het overgangsrecht (Wmo) en de regionale transitiearrangementen (Jeugdwet) Met instemming van de cliënt kan het aanbod door gemeenten worden omgezet in een nieuw aanbod: benut deze financiële ruimte! Financiële problemen wegens dalende vergoedingen voor de sociale werkvoorziening, begeleiding en reïntegratie. Een duidelijke visie op de inrichting van toekomstige regionale werkbedrijven, focus op samenwerking en verbinding met de AWBZ populatie. Beperkte tijd om de transities door te voeren vanwege onder andere de officiële gegevensoverdracht per juli 2014 Vroegtijdig in gesprek met cliënten om de omvang en consequenties per wijk inzichtelijk te krijgen, tijdige bepaling aanbod en inkoopstrategie en benodigde managementinformatie. 45

47 Planning & Control De gemeenteraad stelt kaders voor het college en is verantwoordelijk voor het toezichthouden op de uitvoering. Dit toezicht is bestuurlijk mogelijk middels een goede planning en control. Vragen die relevant zijn voor een goede planning en control zijn onder andere: Hoe rapporteert het college over de voortgang en de afwijkingen van het beleid? Hoe richt je deze cyclus in? Hoe richt je hieruit voortvloeiend de onderzoeksfunctie in?. Daarvoor zijn de verordeningen de instrumenten en is het essentieel dat de financiële functie en planning & control goed is in gericht bij uw gemeente. 46

48 Ontwerp- en voorbereidingsfase nu bezig De planning & control cyclus voor 2015 moet op orde Invoeren decentralisaties geeft de mogelijkheid om de planning & control cyclus te vernieuwen, maakt zelfs aanpassingen in de planning en control op de 3D s noodzakelijk; De gemeente krijgt hierbij meer de rol van een regie-gemeente: Belangrijke en omvangrijke processen komen buiten direct beïnvloeding gemeente te staan. Dit benadrukt het belang van: Goed inzicht in (de ontwikkeling van) risico s Duidelijke afspraken met uitvoeringsorganisaties Kaders stellen aan de voorkant Informatievoorziening en - beveiliging op orde brengen Verantwoording Begroting Financieel beheer Inrichten P&C instrumenten Informatiemanagement 47