Onderwerp Nota Beleidskader sturing, bekostiging en inkoop transities Jeugdzorg en AWBZ / Wmo.

Transcriptie

1 Raad van : 17 april 2014 Agendapunt : 8 Volgnr. : Reg. nr. : Z / INT Adviesnota Onderwerp Nota Beleidskader sturing, bekostiging en inkoop transities Jeugdzorg en AWBZ / Wmo. Inleiding Vanaf 2015 worden we als gemeente verantwoordelijk voor verschillende taken vanuit de AWBZ en jeugdzorg. Hiermee worden we als gemeente verantwoordelijk voor bijna alle maatschappelijke ondersteuning van de (kwetsbare) inwoners. Om invulling te kunnen geven aan deze nieuwe taken heeft uw raad in 2013 de inhoudelijke kaders voor de decentralisaties vastgesteld. De volgende stap is vaststelling van voorliggende nota Beleidskader sturing, bekostiging en inkoop transities Jeugdzorg en AWBZ / Wmo. Doelstelling van deze nota is het bepalen van de kaders voor de sturing, bekostiging en inkoop van (boven)regionale AWBZ / Wmo zorg en jeugdzorg. Via dit voorstel wordt u gevraagd om in te stemmen met deze nota. Context Vanaf 2015 komen er verschillende taken vanuit de AWBZ en jeugdzorg over naar de gemeente. Door de decentralisaties worden we als gemeente verantwoordelijk voor bijna alle maatschappelijke ondersteuning van de (kwetsbare) inwoners. Hiermee wordt de rol van de gemeente binnen het sociaal domein, zowel inhoudelijk als financieel, fors uitgebreid. Daarbij wordt tegelijkertijd fors gekort op de budgetten die we van de rijksoverheid gaan ontvangen. Dit betekent dat er keuzes moeten worden gemaakt. Om op 1 januari 2015 invulling te kunnen geven aan deze nieuwe taken zijn er al een aantal stappen gezet. Zo heeft u de inhoudelijke kaders voor de decentralisaties vastgesteld in de Contourennota (17 oktober 2013), de Groeinota Jeugdzorg (12 december 2013) en het Regionaal transitie arrangement (12 september 2013). In de vergadering van 30 januari 2014 heeft u kennis genomen van de informatiebrief stand van zaken AWBZ / Wmo. De volgende stap is vaststelling van voorliggende nota Beleidskader sturing, bekostiging en inkoop transities Jeugdzorg en AWBZ / Wmo. Dit beleidskader geeft voor de nieuwe taken Jeugdzorg en Wmo antwoord op de vragen: Hoe sturen we? Hoe willen we het bekostigen? Hoe willen we het inkopen? Lokaal versus Regionaal. Het beleidskader dat nu voor ligt is bedoeld voor de (boven) regionale inkoop van verschillende producten. In de Groeinota Jeugdzorg is al een keuze gemaakt voor de producten die regionaal worden ingekocht en welke (boven) regionaal worden uitgevoerd. In de Contourennota is globaal aangegeven welke nieuwe Wmo taken er op welk niveau worden ingekocht en worden uitgevoerd. Bijlage 3 van voorliggende nota geeft een specifieker beeld. Voor de gezamenlijke regionale inkoop is het nodig dat er ook een regionaal kader wordt vastgesteld om met de zorgaanbieders tot afspraken te kunnen komen. Lokaal kopen we nu al producten in op het gebied van preventieve en lichte jeugdhulpverlening, zoals de jeugdgezondheidszorg, het schoolmaatschappelijk werk, trajecten thuisbegeleiding en vrijwillige hulpverlening via Humanitas. Begin 2014 is er een proces gestart om tot een gebiedsteam jeugd te komen dat voor Lingewaal toegerust wordt om zo veel mogelijk zelf zorgvragen af te kunnen handelen. Ook de bekostiging hiervan is lokaal. 1

2 Aan ons lokale gebiedsteam wordt 0,5 fte van het Bureau Jeugdzorg toegevoegd. Uitgaande van de doelstelling één gezin, één plan, één regisseur bestaat daarnaast de ambitie om tot een breed sociaal team te komen, waarbij ook de ondersteuning en hulp uit de andere decentralisaties (AWBZ/Wmo en participatie) een plek krijgt. In de contourennota is hiervoor het fundament gelegd. Ook deze innovatie wordt een lokale verantwoordelijkheid. Van continuïteit van zorg naar de eigen (inkoop) kracht van de burger. Wat de uitvoering van de jeugdzorg betreft gaan we in 2015 eerst uit van het continueren van zorg zoals dat is vastgelegd in het Regionaal Transitie Arrangement en op basis van overgangsrecht. Bestaande jeugdzorgaanbieders hebben voor 2015 een garantie van 80% van het budget en kunnen daarboven nog aanspraak maken op maximaal 14% als zij voldoende innovatie laten zien. De bekostigings- en inkoopvormen nemen we over van bestaande financiers. Vanaf 2016 ontstaat er meer ruimte voor nieuwe aanbieders. Het concept wetsvoorstel Wmo kent ook een overgangsrecht van maximaal 1 jaar voor huidige ABWZ cliënten. Met deze cliënten gaan we in gesprek over de wens en mogelijkheden voor een alternatief aanbod. De nieuwe Wmo biedt deze mogelijkheid. Gelet op het belang om per 1 januari 2015 de continuïteit van zorg voor cliënten te kunnen garanderen ligt het voor de hand om op korte termijn geen rigoureuze wijziging aan te brengen in de inkoopmodellen. Dit betekent niet dat de zorgaanbieders dezelfde budgetten ontvangen dan op dit moment. Immers op de overkomende Wmo middelen wordt een bezuiniging van 25% toegepast. Om de gewenste transformatie op gang te brengen, geven we de aanbieders de ruimte om binnen de, nog te maken, afspraken innovatief aan de slag te gaan. Voor de langere termijn (vanaf 2017) is het de bedoelding om de cliënt in de positie te brengen om de eigen regie op de ondersteuning en hulpverlening te nemen. Wij zien daarom een gefaseerde toegroei naar het gebruik van het Persoons Gebonden Budget (PGB). De nota gaat zelfs uit van een percentage van 80% van cliënten die zelf gaan inkopen. Specialistische en gedwongen hulpverlening in het kader van jeugdzorg blijven uitgezonderd en cliënten moeten ook in staat zijn om verantwoorde keuzes te maken. Wij gaan overigens uit van een PGB met trekkingsrecht. De cliënt krijgt het budget dan niet zelf in handen en een externe partij, waarschijnlijk de Sociale Verzekeringsbank, beheert, betaalt en legt verantwoording af aan de gemeente. Dit systeem voorkomt fraude. Solidariteit op het terrein van jeugdzorg In het beleidskader wordt ingegaan op het vraagstuk van regionale solidariteit voor wat betreft de financiële risico's die individuele gemeenten lopen voor de inkoop van duurdere gespecialiseerde (jeugd)zorg en begeleiding. Dit financiële risico kunnen we verminderen door met ingang van 2015 regionale solidariteit af te spreken. Dit overigens wel onder de voorwaarde dat voldoende wordt ingezet op lokale hulpverlening (in gebiedsteams/sociale teams) en preventie. Het college zal met de regiogemeenten de voorwaarden verder uitwerken. U wordt hierover geïnformeerd. Samenvatting Vanaf 2015 worden we als gemeente verantwoordelijk voor verschillende taken vanuit de AWBZ en jeugdzorg. Hiermee worden we als gemeente verantwoordelijk voor bijna alle maatschappelijke ondersteuning van de (kwetsbare) inwoners. Om invulling te kunnen geven aan deze nieuwe taken heeft uw raad in 2013 de inhoudelijke kaders voor de decentralisaties vastgesteld. De volgende stap is vaststelling van voorliggende nota Beleidskader sturing, bekostiging en inkoop transities Jeugdzorg en AWBZ / Wmo. Doelstelling van deze nota is het bepalen van de kaders voor de sturing, bekostiging en inkoop van (boven)regionale AWBZ / Wmo zorg en jeugdzorg. Via dit voorstel wordt u gevraagd om in te stemmen met deze nota. Gevraagde beslissing 1. In te stemmen met de nota Beleidskader sturing, bekostiging en inkoop transities Jeugdzorg en AWBZ / Wmo, regio Rivierenland. 2. In te stemmen met de negen, in de nota opgenomen en als bijlage 1 aan dit voorstel toegevoegde, beslispunten. 2

3 Beoogd effect Bepalen van het beleidskader voor (boven)regionale inkoop, met duidelijkheid wat er dan nog lokaal ingekocht moet worden, zodat we tijdig contracten kunnen sluiten en continuïteit van zorg kunnen bieden. Argumenten 1.1 Nieuwe taak voor gemeenten Door de decentralisaties worden gemeenten vanaf 1 januari 2015 verantwoordelijk voor bijna alle maatschappelijke ondersteuning van (kwetsbare) inwoners. Hiervoor zijn kaders noodzakelijk. Met de vaststelling van de nota Beleidskader sturing, bekostiging en inkoop transities Jeugdzorg en AWBZ/Wmo groeien gemeenten in regio Rivierenland toe naar het definitieve beleidsplan Jeugdzorg- AWBZ/Wmo. Voorliggende nota omvat voor de gemeente de kaders voor de beantwoording van de vragen hoe we moeten sturen, hoe we willen bekostigen en hoe we willen inkopen. 1.2 Gezamenlijk bestuurlijk proces Vaststelling van de voorliggende nota is een gezamenlijk bestuurlijk proces van alle gemeenten in regio Rivierenland en is door de regionale projectgroep Jeugdzorg AWBZ/Wmo voorbereid. 1.3 Ligging van Lingewaal Specifiek voor Lingewaal is dat we in twee regio s bestuurlijk betrokken zijn bij de decentralisaties. Inzake de AWBZ / Wmo sluiten we beleidsmatig grotendeels aan bij regio Rivierenland. Op het gebied van Jeugdzorg sluiten we zowel beleidsmatig als voor de uitvoering grotendeels aan in regio Rivierenland. Op het gebied van Sociale Dienst en Sociale Werkvoorziening maken we deel uit van twee gemeenschappelijke regelingen in Alblasserwaard / Vijfheerenlanden. Voor de uitvoering van de Participatiewet is Lingewaal dan ook vrijwel volledig gekoppeld aan deze regio. In voorliggende nota is hierop geanticipeerd. Voor bovenregionale vormen van zorg ook oriënteren we ons ook op regio s in de provincies Gelderland en Zuid-Holland Zuid en op Den Bosch. 1.4 Invulling geven aan de kaderstellende rol. Uw raad is bevoegd om de kaders voor beleidsontwikkelingen vast te stellen. 1.5 Op basis van dit besluit kan het college invulling geven aan de uitvoering. De beslispunten komen tegemoet aan eerder geformuleerde uitgangspunten en bieden het college een kader om producten (boven)regionaal in te kopen en geeft het college tevens opdracht om zaken nader uit te werken. Kanttekeningen 1.1 Dit beleidskader richt zich uitsluitend op de transities Jeugdzorg en AWBZ/Wmo. Naast deze decentralisaties wordt per 1 januari 2015 de Participatiewet van kracht. Deze wet gaat de huidige Wet werk en bijstand vervangen en kent een bredere doelgroep dan onder de huidige wet. In regio Rivierenland is een traject gestart om te komen tot een Regionale infrastructuur Werk en Inkomen (RIW) dat er per 1 januari 2015 toe moet leiden dat op een gelijkluidende wijze uitvoering wordt gegeven aan de Participatiewet. Dit proces kent een ander tempo en bevindt zich op dit moment in een andere fase: die van het organisatorisch model. Het proces Jeugdzorg en AWBZ/Wmo bevindt zich in de fase bekostiging en inkoop. Gelet op onze deelname aan twee gemeenschappelijke regelingen in Gorinchem, zijnde de RSD en de Avelingen Groep, participeren wij niet in het RIW-traject Budgetten nog niet duidelijk Op dit moment zijn nog veel zaken onduidelijk. Het concept wetsvoorstel Wmo ligt ter behandeling in de Tweede Kamer en ook de definitieve budgetten zijn nog niet bekend. We kunnen het ons echter niet veroorloven om de duidelijkheid af te wachten. Op 1 januari 2015 moeten we als gemeente klaar staan voor inwoners die ondersteuning of hulp nodig hebben. 1.3 Regionale (financiële) solidariteit wordt nog nader uitgewerkt. Als niet wordt ingestemd met regionale (financiële) solidariteit lopen we risico's doordat de fluctuaties van duurdere zorg dan lokaal moeten worden opgevangen. Bovendien is er onvoldoende capaciteit en deskundigheid en is het benodigde volume te klein om de inkoop van deze producten als individuele gemeente op te kunnen pakken. 3

4 Aanpak / Uitvoering Dit voorgestelde kader biedt de ruimte voor nadere uitwerking in een inkoopnota die in mei 2014 ter behandeling aan het college wordt aangeboden. Uw raad wordt daarover in mei schriftelijk geïnformeerd. Voor de verder planning verwijzen we u naar de ter inzage liggende planning transities Jeugdzorg en AWBZ / Wmo Communicatie In de vergadering van de programmaraad zelfredzaam van 5 maart 2014 is het concept van voorliggende nota besproken. De leden van de programmaraad konden zich unaniem vinden in de inhoud van de nota en hebben afgesproken om dit beleidskader aan de afzonderlijke gemeenteraden ter besluitvorming voor te leggen. Participatie Op 6 februari 2014 zijn de regionale zorgaanbieders door de regionale projectleider op hoofdlijnen bijgepraat over de regionale sturing en bekostiging. Op 7 februari 2014 is een vertegenwoordiging van de lokale Wmo- en participatieraden bijgepraat. De input die tijdens deze bijeenkomsten is geleverd is meegenomen bij de opstelling van de nota. Onze lokale Wmo-raad is eveneens in de gelegenheid gesteld om invulling te geven aan haar adviesrol. In verband met de korte doorlooptijd van deze nota was het niet mogelijk om het advies van de Wmoraad te betrekken bij het collegevoorstel. Het door hen uitgebrachte advies treft u derhalve bij dit voorstel aan. Financiën Wmo Het definitieve budget voor de nieuwe Wmo taken wordt naar verwachting bekend gemaakt in de meicirculaire Het voorlopige budget 2015 is ,--. Er zijn nog geen afspraken gemaakt over de inzet van dit budget. Gelet op de korting van 25% op deze middelen is het uitgangspunt, evenals onder Jeugdzorg, dat dit budget leidend is. Jeugd Afspraak vanuit Regionaal Transitiearrangement Jeugd voor % = budget 2014 Na aftrek decentralisatiekorting ,00 aftrek uitvoeringskosten gemeenten 2% ,00 aftrek innovatiebudget = 14% Resteert: 80% voor zorgcontinuïteit bestaande aanbieders ,30 Randvoorwaarden: - Nieuwe budget Jeugdzorg/Wmo 2015 is leidend; - Het Rijk heeft een garantie van 95% gegeven voor het Jeugdzorgbudget, de definitieve cijfers komen in de meicirculaire van mei/juni Voor Jeugdzorg gelden de afspraken zoals zijn overeengekomen in het Regionaal Transitiearrangement Jeugd en de bestuurlijke afspraken met Bureau Jeugdzorg en de Landelijke Werkende Instellingen (LWI's); - Daar waar, vooruitlopend op de transitie, financiële afspraken worden gemaakt, gebeurt dit onder voorbehoud van vaststelling van de gemeentebegroting 2015; Bijlagen 1. Overzicht van de negen beslispunten; 2. nota Beleidskader sturing, bekostiging en inkoop transities Jeugdzorg en AWBZ/Wmo, regio Rivierenland; 3. concept raadsbesluit. Ter inzage 1. planning transities Jeugdzorg en AWBZ / Wmo 2014; 2. adviesaanvraag Wmo-raad Lingewaal d.d. 12 maart advies Wmo-raad Lingewaal 4

5 De op dit voorstel betrekking hebbende stukken zijn voor u op de gebruikelijke wijze ter inzage gelegd. Burgemeester en wethouders van Lingewaal, de secretaris, de burgemeester, ir. C. Verweij L.H.M. van Ruijven-van Leeuwen 5

6 BIJLAGE I OVERZICHT BESLISPUNTEN BELEIDSKADER 1. Voor 2015 en 2016 kiezen voor het sturingsmodel sturing in overleg met burger en toegroeien naar zelfsturing door burger. 2. Gebruik blijven maken van de bestaande sturingsindicatoren en de indicatoren die landelijk zijn ontwikkeld en door het CBS worden uitgevoerd. Daarnaast twee nieuwe indicatoren ontwikkelen en inzetten: doorlooptijden van de zorg en uitblijven nieuw beroep op jeugdzorg of begeleiding vanuit Wmo. 3. Het college opdracht geven: samen met de andere Rivierenlandse gemeenten onderzoek te doen gericht op het komen tot een solidariteitsmodel waarbij de risico s voor de individuele gemeenten afnemen, maar waarbij wel voldoende prikkels zijn ingebouwd voor individuele gemeenten om afwenteling op andere gemeenten te voorkomen. een voorstel hiertoe in juni 2014 voor te leggen aan de gemeenteraad. 4. Voor 2015 en 2016 voor zowel de nieuwe taken Jeugdzorg als AWBZ/Wmo de huidige bekostigingsvormen blijven gebruiken. 5. Kiezen voor invoeren van het PGB met trekkingsrecht, met een gefaseerde groei zodat in % van de cliënten een PGB gebruikt. Daarbij een uitzondering maken voor de zeer specialistische vormen van zorg en situaties met een hoog risico. 6. Voor de inkoop 2015: aansluiten bij bestaande inkoopmodellen; als sprake is van aanbesteding, kiezen voor de vorm onderhands aanbesteden; in het geval van privaatrechtelijke contracten, een looptijd hanteren van een jaar, met de mogelijkheid tot verlenging met een jaar; binnen de afspraken ruimte bieden aan aanbieders voor vernieuwing; Waar mogelijk bij nieuwe inkoopcontracten afspraken maken over de social return. 7. Als nadere uitwerking van het Regionaal Transitie Arrangement (RTA) jeugd: bestaande jeugdzorgaanbieders een verantwoording laten inleveren over hun transformatie; bestaande en nieuwe aanbieders de mogelijkheid bieden voor 1 september 2014 voorstellen voor innovatief aanbod in te dienen. 8. Voor de inkoop 2016 kiezen voor een vorm die voorziet in de volgende voorwaarden: toegroeien naar de burger als nieuwe inkoper ruimte voor diversiteit en innovatie; een breed aanbod om maatwerk en keuzevrijheid te realiseren; op voorhand geen goede aanbieders uitsluiten; ook kansen voor kleinere gespecialiseerde leveranciers. 9. Gefaseerd toegroeien naar de situatie dat cliënten zelf inkopen, waarbij in % van de cliënten zelf inkoopt. Voor het vangnet, zeer specialistische zorg en situaties met een hoog risico blijft de gemeente het aanbod inkopen. 6