Strategisch OmgevingsManagement (SOM) Voor het oplossen van conflicten én het bouwen van een duurzame relaties.

Transcriptie

1 Strategisch OmgevingsManagement (SOM) Voor het oplossen van conflicten én het bouwen van een duurzame relaties. Assen 12 juni 2012 Maya Savelkoul Philip Drontmann

2 Handen uit mouwen Philip Drontmann Maya Savelkoul Wat wij willen: Nederland duurzamer maken, gebiedsontwikkelingsprocessen beter en daarin een rol mogen spelen met onze kennis, ervaringen en passie! Leuk als u contact met ons opneemt! Twynstra Gudde

3 Programma voor vanmiddag Welkom Oefening Mutual Gains en Strategisch Omgevingsmanagement Theorie versus de praktijk Gebiedsontwikkeling Uffelte-Ruinen Verkennen meerwaarde voor eigen project Conclusie en afsluiting Tussendoor pauze Einde uur Twynstra Gudde

4 Bouwstenen SOM Voor het bouwen van vertrouwen 1: Mutual Gains Approach Het gedachtegoed achter SOM 2: Strategisch Omgevingsmanagement De planmatige aanpak van SOM 3: SOM-gesprek / Bestuurlijke Sensitiviteit De vaardigheden waar je over moet beschikken om SOM uit te kunnen voeren 4: SOM borgen in de organisatie Kennis en kunden borgen in cultuur en systemen 1. Basis op orde 2. SOM learning 3. SOM in projecten 4. Borging SOM Twynstra Gudde

5 Professioneel omgaan met belangen Maak een bewuste keuze! Machiavelli (Distributief) Op basis van standpunten Denken in termen van wij/zij Win-lose Tactieken en trucs Vinden van zwakke plek van anderen Zorgen voor informatieonbalans Bijvoorbeeld CAO Harvard (Integratief) Op basis van belangen Luisteren en inleven in anderen Win-win Openheid Gezamenlijk oplossingen zoeken Bijvoorbeeld Mediation Bijvoorbeeld Mutual Gains Approach Twynstra Gudde

6 Kijken naar belangen, minder naar standpunten Zoeken naar win-win S B S B Standpunt Belang W & N W & N Waarden en Normen De gouden driehoek: het gezamenlijk belang zo groot mogelijk maken! Twynstra Gudde

7 Wat is het ingenomen standpunt wat het achterliggende belang? Verschil standpunt en belang volgens: van Dale: Standpunt; manier waarop men iets bekijkt => gezichtspunt, zienswijze, opvatting Belang; iets waarmee iemands voordeel gemoeid is => interesse Twynstra Gudde

8 Issue- en stakeholderanalyse Stakeholder:.. Belangen van de organisatie: Standpunten Stakeholder: Belangen van de organisatie: Standpunten Stakeholder: Belangen van de organisatie: Standpunten. Stakeholder.. Belangen van de organisatie: Standpunten. Issue.. Toelichting Stakeholder Belangen van de organisatie: Standpunten. Stakeholder.. Belangen van de organisatie:..... Standpunten. Stakeholder.. Belangen van de organisatie:..... Standpunten. Stakeholder Belangen van de organisatie: Standpunten..... Twynstra Gudde

9 Essenties Mutual Gains Approach Formule Zelfvertrouwen + Oprechte interesse in de belangen + Historie Cultuur Standpunten Belangen Emotie Urgentie Netwerk Transparantie + Betrouwbaar = Vertrouwen bouwen Twynstra Gudde

10 Wat is SOM: Met de issues als vertrekpunt standpunten en belangen van stakeholders in beeld brengen. Vandaar uit pro-actief een strategie ontwikkelen om de organisatiedoelen te realiseren én een duurzame relatie met de omgeving aan te gaan. Twynstra Gudde

11 SOM - cirkel Intern Monitorend kwadrant 9. Evaluatie 1. Doel stellen Voorbereidend kwadrant 8. Monitoring 4. Verankeren en monitoren 1.Etaleren methode 2. Inventariseren issues/ stakeholders/ mijlpalen Uitvoerend 7. Conflict resolution 3. Overdragen op anderen Interne organisatie 2. Bewijsvoering verzamelen 3. Identificeren/ analyseren standpunten en belangen Voorbereidend Uitvoerend kwadrant 6. Construerend onderhandelen 5. Effectief en resultaatgericht dialoog starten 4. Strategie per stakeholder bepalen Analytisch/controlerend kwadrant Extern Twynstra Gudde

12 Intern Voorbereidend kwadrant Stap 1: Doelen stellen 9. Evaluatie 1. Doel stellen Voorbereidend kwadrant Monitorend kwadrant 2. Inventariseren issues/ 8. Monitoring stakeholders/ 4. Verankeren 1.Etaleren mijlpalen en monitoren methode Uitvoerend Interne Voorbereidend organisatie 3. Identificeren/ 7. Conflict analyseren resolution standpunten 3. Overdragen 2. Bewijsvoering en belangen op anderen verzamelen 4. Strategie 6. Construerend per stakeholder Analytisch/controlerend Uitvoerend kwadrant onderhandelen bepalen kwadrant 5. Effectief en resultaatgericht dialoog starten Extern Doelen stellen: - Wat is de ambitie? - Wie bepaalt de ambitie? - Wordt de ambitie gedeeld? - Wat zijn de belangrijkste mijlpalen? - Hoe hard zijn deze mijlpalen? - Hoe verhouden prijs, kwaliteit en tijd zich tot elkaar? - Met wie en hoe delen we de doelen? - Hoe monitoren we de doelbereiking? Twynstra Gudde

13 Aandacht Definitie Voorbereidend kwadrant Stap 2 a: Inventariseren Issues Een issue is een onderwerp waarover verschil van mening / inzicht bestaat tussen de (voorgenomen) acties en de verwachtingen van stakeholder(s) Debat Formuleren van beleid Maatregelen Beheersing I II III IV Take off Vragenlijst Argumenten en validiteit Emotioneel beladen Media gevoelig Monitorend kwadrant Uitvoerend Uitvoerend kwadrant 8. Monitoring 9. Evaluatie 1. Doel stellen Relatie met andere issues Twynstra Gudde Fase Conflict resolution Ontwikkelingsstadium 4. Verankeren en monitoren 3. Overdragen op anderen 6. Construerend onderhandelen Intern Interne organisatie 5. Effectief en resultaatgericht dialoog starten Extern 1.Etaleren methode 2. Bewijsvoering verzamelen 2. Inventariseren issues/ stakeholders/ mijlpalen 4. Strategie per stakeholder bepalen 3. Identificeren/ analyseren standpunten en belangen Voorbereidend kwadrant Voorbereidend Analytisch/controlerend kwadrant Betrokken stakeholders plus druk vanuit deze partijen Positie bedrijf t.o.v. andere stakeholders (mate van isolement) en invloed op realiseren oplossing Complexiteit oplossing (zie voorbeeld Issue-dossier, en Issue- en stakeholder tracking system)

14 Voorbereidend kwadrant Stap 2b: Inventariseren Stakeholders Monitorend kwadrant Uitvoerend Uitvoerend kwadrant 8. Monitoring 7. Conflict resolution 6. Construerend onderhandelen 9. Evaluatie 1. Doel stellen 4. Verankeren en monitoren 3. Overdragen op anderen Intern Interne organisatie 5. Effectief en resultaatgericht dialoog starten Extern 1.Etaleren methode 2. Bewijsvoering verzamelen 2. Inventariseren issues/ stakeholders/ mijlpalen 4. Strategie per stakeholder bepalen 3. Identificeren/ analyseren standpunten en belangen Voorbereidend kwadrant Voorbereidend Analytisch/controlerend kwadrant Definitie Een partij die een aantoonbaar belang (stake) heeft aangaande een issue. Vragenlijst Wat is het belang van de stakeholder Wat is de macht van de stakeholder Wat is de legitimiteit van de ME stakeholder(inclusief achterban) Wat is de urgentie van de stakeholder Wat is de emotie van de stakeholder (berekenbaar of onberekenbaar) ISS ME ISS Wat is de lijn van de stakeholder (gematigd/coöperatief/fundamenteel) Financiering van de stakeholder Twynstra Gudde

15 MGA-technieken Zoeken naar de win-win Ken je BATNA Ga uit van ANNA Doe aan Joint Fact Finding Maak gebruik van Pakketonderhandelingen Twynstra Gudde

16 Analytisch/controlerend Monitorend kwadrant Stap 4: Strategie per stakeholder bepalen 7. Conflict Uitvoerend Uitvoerend kwadrant 7. Conflict resolution 6. Construerend onderhandelen Intern 9. Evaluatie 1. Doel stellen Voorbereidend kwadrant 8. Monitoring 4. Verankeren 1.Etaleren en monitoren methode 3. Overdragen op anderen Interne organisatie 2. Bewijsvoering verzamelen 2. Inventariseren issues/ stakeholders/ mijlpalen Voorbereidend 3. Identificeren/ analyseren standpunten en belangen 4. Strategie per stakeholder Analytisch/controlerend bepalen kwadrant 5. Effectief en resultaatgericht dialoog starten Extern Strategie per stakeholder bepalen: - Prioriteren stakeholders - Toekennen participatieniveau (zie participatieladder) op basis analyse van o.a. belang, urgentie, betrouwbaarheid - Clusteren stakeholders fåîäçéç (geografisch/thematisch) fåñçêãéêéå m~êíáåáééêéå E^ÇJÜçÅF=ÄÉíêçââÉå `çããìåáåéêéå `çåëéåëìë bãéçïéêãéåí fåíéåëáíéáí= î~å= ÄÉíêçââÉåÜÉáÇ Twynstra Gudde

17 Wat is anders dan gewoon? Twynstra Gudde

18 Gebiedsontwikkeling Uffelte -Ruinen Vóór het bouwen van vertrouwen en verbinden van belangen. Assen 12 juni 2012 Maya Savelkoul Philip Drontmann

19 Van wateropgaaf naar gebiedsopgave Twynstra Gudde

20 Belangen 4 partners Provincie Drenthe Realiseren wateropgave Bijdrage aan natuur, recreatie, leefbaarheid Financiële dekking Opgave kunnen uitleggen aan achterban Waterschap Reest en Wieden Optimaliseren waterhuishouding diverse functies Realiseren wateropgave Financiële dekking Belangenscan Gebiedsopgave Uffelte-Ruinen Gemeente Westerveld In stand houden voorzieningen Opgave kunnen uitleggen aan bewoners Financiële duidelijkheid en dekking Recreatieve impuls Gemeente De Wolden Behoud gezonde structuur en bedrijfsvoering agrariërs en recreatiebedrijven Bieden van duidelijkheid aan het gebied Financiële duidelijkheid en dekking Twynstra Gudde

21 Opgave Vasthouden van water sociaal economisch in samenhang & met versterking water natuur van Goede uitgangspositie landbouw Aantrekkelijke recreatiesector Kwetsbare natuur Twynstra Gudde

22 Manier van samenwerken Pragmatisch en resultaatgericht Gericht op oplossingen die belangen dienen Open en duidelijk Afspraken nakomen Twynstra Gudde

23 Advies- organisaties Achterban/ leden Besluit- organisatie PS/ raad/ AB Project Gebiedsopgave Uffelte-Ruinen GS/ college/ DB Stuurgroep Bestuurlijke adviesgroep Bestuurders/ Directies Ambtelijke organisatie Start- en werk- bijeenkomsten Projectgroep Werk- teams Vertegen- woordigers Twynstra Gudde

24 MKB Noord Behouden en versterken bestaande werkgelegenheid Financieel verantwoorde bedrijfsvoering Aansluiting bij achterban Provincie Drenthe LTO Noord Verbeteren productieomstandigheden landbouw Financieel verantwoorde bedrijfsvoering Continuiteit landbouwbedrijven Duidelijkheid Recreratieschap Drenthe Versterken recreatieaanbod Aansluiten op gemeentelijk beleid Financieel verantwoorde uitvoering Aansluiting vraag en aanbd van recreatie Realiseren wateropgave Waterschap Reest en Wieden Bijdrage aan natuur, recreatie, leefbaarheid Optimaliseren waterhuishouding Financiële dekking diverse functies Opgave kunnen uitleggen aan Realiseren wateropgave achterban Dorpsbelangen Financiële dekking Beperken wateroverlast en waterschade Versterken leefbaarheid in dorpen en omgeving: Behouden en versterken bestaande Belangenscan Gebiedsopgave werkgelegenheid en voorzieningen Uffelte-Ruinen Aansluiting bij leden en niet-leden Recron Optimaal ondernemersklimaat recreatiebranche Financieel verantwoorde bedrijfsvoering Versterken imago recreatieve sector Aansluiting met het gebied en achterban Gemeente Westerveld Gemeente De Wolden Particulier grondbezit Drenthe Vergroten economische ontwikkeling particulier grondbezit Versterken deskundigheid leden Aansluiting met achterban In stand houden voorzieningen Opgave kunnen uitleggen aan bewoners Financiële duidelijkheid en dekking Recreatieve impuls Natuur en Milieufederatie Zo natuurlijk mogelijk watersysteem Verbeteren natuurontwikkeling en milieu door verbeteren kwaliteit oppervlaktewater Financieel verantwoorde oplossing Behoud gezonde structuur en bedrijfsvoering agrariërs en recreatiebedrijven Bieden van duidelijkheid aan het gebied Financiële duidelijkheid en dekking Natuurmonumenten Staatsbosbeheer Drents Landschap Duurzaam ecohydrologisch systeem Versterken cultuur-historisch landschap Financieel verantwoorde bedrijfsvoering Aansluiting met de achterban Aansluiting met achterban Twynstra Gudde

25 Doelstelling gebiedsopgave Waterscenario s Bouwstenen Kansen Uffelte Ruinen - Rapport Waterscenario s - Landbouwvisie - Recreatievisie - Natuurvisie Stap 1 Voorverkenning Effecten oplossingsr. Belangen oplossingsr. Belangen Financiele Totstandkoming & bundeling oplossingsrichtingen en onderzoeksvragen Stap 2 Onderzoek Optimalisatie oplossingsr. Financiele haalbaarheid Onderzoeksrapport Startovereenkomst Bestuursovereenkomst Oplossingrichtingen Principekeuze Overeenkomst Gebiedsopgave Ontwerp uitwerkingsplan Procedures Besluitvorming Afspraken uitvoering Financiering Overeenkomst uitvoering Definitieve uitwerkingsplan Stap 3 Planontwikkeling en uitvoering Twynstra Gudde

26 Wat je met SOM/MGA zou kunnen/ willen bereiken ten aanzien van jouw project? Twynstra Gudde

27 Strategisch Omgevingsmanagement vanuit 3 perspectieven Herkennen en ontwikkelen van vaardigheden visie verankeren rollen verantwoordelijkheden Mensen Organisatie Projecten en Programma s Managen van opgaven ondersteund door methoden en technieken Twynstra Gudde

28 Wat kan SOM u opleveren? 1. Belangen en standpunten van prioritaire stakeholders helder 2. Grotere voorspelbaarheid van stakeholders 3. Ontwikkelingen van de omgeving ingepast in het project 4. Hogere kwaliteit van de plannen door co-creatie 5. Versterking van reputatie van de iniatiefnemer 6. Opbouw van lange termijn relatie met stakeholders 7. Optimaler gebruik beschikbare kennis en externe relaties 8. Betere beheerbaarheid van de planning en budgetten 9. Pro-actief worden, niet meer brandjes blussen 10. Leuker werk, meer waardering! Twynstra Gudde

29 SOM Toolbox Belangenscan SOM Matrix Stakeholder- en Issuescan Issues/Plan van aanpak Dialoogkaarten MGA Strategiekaarten Redeneerlijnen Issuemonitor Omgevingsmonitor Signaturen van omgevingsmanagers Twynstra Gudde

30 Een greep uit de praktijk Eemsdelta Gebiedsontwikeling Uffelte-Ruinen A12- Lunetten- Veenendaal Ruimte voor de rivieren PMR/ Buijtenland van Rhoon Delta Poort A15 - MaVa Grenscorridor N69 Twynstra Gudde

31 Maya Savelkoul Philip Drontmann Alle intellectuele eigendomsrechten met betrekking tot deze presentatie berusten bij Twynstra Gudde. Niets uit deze presentatie mag worden verveelvoudigd of openbaar gemaakt zonder schriftelijke toestemming van Twynstra Gudde. Twynstra Gudde