Verslag van de bijeenkomst Voedsel van De Groene Zaak en Smaackmakers 10 juni 2015 Utrecht
|
|
- Hans van Dam
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Verslag van de bijeenkomst Voedsel van De Groene Zaak en Smaackmakers 10 juni 2015 Utrecht Het was een succesvolle bijeenkomst op woensdagmiddag 10 juni in de Moestuin in Utrecht. De bijeenkomst was de aftrap van het Programma Voedsel, dat gestart is vanuit de wens van partners van De Groene Zaak en van het bestuur. Zo lichtte Maurits Hekking van De Groene Zaak (DGZ) toe. De Groene Zaak en Smaackmakers slaan de handen in één voor dit Programma en kwamen samen tot twee onderwerpen: Schone Bodem en Overgang naar meer plantaardige en minder dierlijke eiwitten. Deze komen voort uit een inventarisatie bij uiteenlopende bedrijven. Tijdens de bijeenkomst gingen we dieper in op deze twee onderwerpen. Afhankelijk van de interesse en financiering wordt voor één of beide onderwerpen een project opgestart inclusief een lobbytraject. In het eerste deel van de bijeenkomst werden beide onderwerpen met een korte presentatie toegelicht en werden wat mogelijkheden voor interventies die het project kan omvatten genoemd. Naar een Schone Bodem Doel van het project is bijdragen aan een gezonde bodemkwaliteit en schoon (grond)water, mede in het kader van het VN jaar van de bodem. Aldus Jeroom Remmers (De Groene Zaak). Hij licht de keuze voor het onderwerp nader toe: Diverse partijen steunen al de campagne (die na de zomer meer zichtbaar voor het publiek zal zijn). In navolging hierop kunnen we (inclusief partners van DGZ) aanhaken op deze campagne. Een andere mogelijkheid is een lobby voeren om een schone bodem te bevorderen via bijvoorbeeld: stimuleren dat in bepaalde regio s (bijv. grondwaterwingebieden) boeren schone(re) landbouwmethoden toepassen en omschakelen naar bijv. biologische landbouw. Ook kunnen we inzetten op het verder verduurzamen van bedrijfsrestaurants en kantines van overheden en alle soorten bedrijven. Hiermee raken we direct aan het tweede onderwerp: de overgang naar een ander eetpatroon. De transitie naar meer plantaardig (de eiwittransitie) De eiwittransitie is een chique woord voor de overgang naar minder dierlijke en meer plantaardige producten. Het is gedefinieerd als een van de belangrijkste thema s als het gaat om verduurzaming van ons voedselpatroon en systeem. Mede vanwege de immense impact van de vee industrie op het klimaat, voedselzekerheid, gezondheid. Zo begon Natascha Kooiman (Smaackmakers). Ze benadrukte de voordelen, die nog niet altijd gezien worden door alle partijen die baat kunnen hebben bij deze transitie. Want naast de voordelen op macroniveau (ecologisch, maatschappelijk en economisch), zijn er volop voordelen op het niveau van het bedrijf en zelf het individu. Een aanbod of voedselpatroon met meer plantaardig en minder dierlijk, is gezonder en duurzamer. Het zorgt voor een daling van verzuim bij medewerkers, bevordert de productiviteit en betrokkenheid én is een belangrijke pijler bij het halen van CO2 reductiedoelstellingen. Kortom: het onderwerp is relevant voor ieder soort bedrijf met een bedrijfskantine. Daarnaast zijn er commerciële belangen van organisaties die direct met voedsel te maken hebben. Natascha noemde een hele rits van mogelijke interventies die we met een project kunnen realiseren. In grote lijnen zijn deze onder te verdelen in 6 categorieën: 1) Prijsmaatregelen (bijv. via BTW verhoging op dierlijke producten), 2) Beïnvloeding / voorlichting richting bedrijfsleven (bijv. duurzamere en gezondere (bedrijfs)kantines), 3) Communicatie / voorlichting consumenten, 4) Innovatie stimuleren en drempels voor nieuwe producten en producenten verlagen, 5) Verzekeringsvoordelen gebaseerd op eetpatronen, 6) Beïnvloeden aanbod/manier van aanbieden (bijv. andere verhoudingen op menukaarten en andere benamingen).
2 De eerste reacties van de aanwezigen Dat het draagvlak en enthousiasme voor beide onderwerpen groot is, bleek uit de vele vragen die gesteld werden en de vele suggesties die werden gedaan. Vele partijen in de zaal waren zelf al actief op een van de onderwerpen of wilde dat worden. De eerste reacties bestonden vooral uit het meedenken van hoe we het project zo goed mogelijk kunnen inrichten. Daarnaast werden ideeën gedeeld om de versnelling te realiseren. Een greep uit de eerste reacties: De twee projecten bodem en eiwittransitie samenvoegen in één project; Een lijst maken met perverse prikkels die nu bestaan zoals subsidies van Ministeries aan de gangbare, vervuilende landbouw en gangbare voedsel/retailbedrijven, ten opzichte van de verduurzamingstrajecten; (Onderzoek naar) Communicatie door aanbieders richting consumenten op het beslissingsmoment (bijv. in de schappen van supermarkten); Verplichting van duurzaamheidslabel op producten; Vlees en zuivel scheiden in het project en qua benadering. Twee discussietafels Na een korte plenaire discussie gingen de aanwezigen in twee groepen uiteen: Bodem en Eiwittransitie. Het doel hiervan was om te verkennen welke van de interventies we in het project willen realiseren en hoe een project zou passen in de doelstellingen of lopende projecten van de aanwezigen. Hieronder een weergave per groep van de reacties van de aanwezigen. Discussietafel Bodem Onderstaande is een samenvatting van de interventies die de aanwezigen aanspreken en/of waar ze aan bij kunnen dragen. Sanne Minten (WUR): Permacultuur moestuinen aanbevelen bij de DGZ leden. Frans Jan de Waard: Boeren laten omschakelen naar milieuvriendelijke methoden via een bottom-up aanpak. De film Bodemboeren aanbevelen bij de DGZ leden. Dennis Iseger (Arla): Omschakelsubsidies voor boeren om naar extensieve, biologische landbouw te gaan. De huidige hoge grondprijs zorgt dat steeds minder boeren willen overschakelen. Arla wil minder milieubelastende melk produceren en meer biologische melkveehouders in Nederland (nu komt de biologische zuivel uit Denemarken). Catharinus Wierda (Boerengilde): Naar een eerlijkere prijs voor melk. Dat betekent winst voor weidevogels, weidegang en het milieu; dat geeft een kans om te komen tot meer milieu- en natuurvriendelijke melkveehouders, los van het biologisch keurmerk. Zoals de groep in Friesland die wij vertegenwoordigen. Merle Koomans van den Dries (Estafette/Odin): Gedragsverandering (de consument meer bewust laten kopen) via bewustwording over de bodemproblematiek. Bijvoorbeeld via inhoudelijke artikelen en TV-items. Jan Diek van Mansveld (Helphumus): 1) Bodembeleid bij de DGZ leden stimuleren. Bijvoorbeeld via hun website waarop ze aangeven campagnes voor een gezonde bodem te steunen; 2) Bewustzijn bodemproblematiek bij de consument vergroten; 3) Boeren faciliteren een gezond bodembeleid te voeren.
3 Michael Wilde (Eosta): 1) Lobby bij de Tweede Kamer om aandacht te geven in de eigen restaurants aan het onderwerp bodemkwaliteit; 2) Stimuleren bekendmaken bodemcampagnes (bijv. Saveoursoils). Sophie Hankinson (One World FoodGuerrilla): 1) Het onderwerp bodem laten leven, bijvoorbeeld met wormenhotels; 2) Ondersteuning van bestaande campagnes. Jos Verheul (Rijkswaterstaat): 1) Voedselbedrijven duurzamer laten inkopen. Bijvoorbeeld via het organiseren van masterclasses Bodembewust inkopen over het belang van bodemkwaliteit voor: de inkopers van supermarkten; 2) Agenderen bodemproblematiek bij politici. Heleen (Bionext): 1) Doorbouwen op feit dat FAO biologische landbouw promoot; 2) Ketenaanpak; 3) Bewustwording bij consumenten van bodemproblematiek; 4) Biologische boeren ondersteunen om 100% bodemvriendelijk te boeren. Bijvoorbeeld via biologische grondbank (behouden van vruchtbare grond, ook als biologische boeren ermee stoppen, voorkomen dat een gangbare boer weer gaat spuiten en kunstmest gebruikt); 5) Nieuwe business modellen die boeren belonen bij een betere bodem: Carbonfarming; 6) Integreren van veeteelt en akkerbouw: i.p.v. monocultuur; 7) Verduurzamen catering bij overheid, ziekenhuizen, bejaardenhuizen. Jaap Harthoorn (Provincie Noord-Brabant): 1) Boeren ondersteunen om schoner te produceren, o.a. via afzet voor hen bij catering te vergroten; 2) Meerprijs voor boeren die schoner produceren en afzetkanalen voor die boeren vinden; 3) Lobby voor een belasting op bodemaantasting; 4) Aanschuiven (net als VNO-NCW) in het overleg Ministerie van I&M over bodem en ondergrond. Discussietafel Eiwittransitie Onderstaande is een samenvatting van de interventies die de aanwezigen aanspreken en/of waar ze aan bij kunnen dragen. Quintijn Hoogenboom (Werkgroep Voetafdruk Nederland): 1) Politieke lobby voor overheidsmaatregelen om alle import van soja te stoppen; 2) Catering beïnvloeden richting meer plantaardig; 3) Politieke partijen meekrijgen; 4) Voetafdruk als verplichte info op verpakkingen. Jan Juffermans (Werkgroep Voetafdruk Nederland): 1) Gedragsverandering bewerkstelligen via verbreden van eiwittransitie problematiek naar energie-uitdagingen: direct energiegebruik koppelen aan indirect energiegebruik: vlees maakt daar groot onderdeel van uit. 2) Verduurzamen catering.
4 Wim Ruiterkamp (Ministerie van EZ): 1) Binnenkort volgt de reactie van EZ op de Nota WRR (voedselrapport) wat mogelijke scenario s vanuit het Ministerie verduidelijkt; 2) Gedragsverandering bij burgers, via het stimuleren van de consumentenvraag naar alternatieve eiwitten; 3) Onderwijs (toekomstige generatie): eiwittransitie integreren; 4) Bewustwording van de noodzaak van circulaire landbouw (de koolstof-, fosfaat- en stikstofkringloop sluiten); 5) Stimuleren toepassingen en acceptatie algen en insecten in voedsel. Jelmer Vierstra (Natuur en Milieu): 1) Communicatie door supermarkten en retail waarmee ze alternatieven aantrekkelijk maken; 2) Vlees in het hoge BTW-tarief: daarmee halen we overproductie omlaag en minst duurzame van de producenten halen we eruit; 3) Quotering op hoeveelheid die geproduceerd mag worden (Europees beleid nodig); 4) Boeren anders leren produceren. Natuur en Milieu federaties (Frank Hart): Gedragsverandering door duurzamer eten leuk maken en de ervaring bieden van alternatieven voor de huidige eiwitten ( = positieve beleving). Deze aanpak werkt vooral op klein schaalniveau, bijvoorbeeld regionaal. Het vervolgens op individueel niveau terugkoppelen. Dat werkt om gedragsverandering nog waarschijnlijker te maken. Gerard Kramer BLONK Milieu Advies: 1) Vlees als speerpunt nemen vanwege de grote impact en omdat het voedingskundig ook OK is om vleesconsumptie naar beneden te brengen; 2) Insecten zouden geen focus moeten zijn als alternatief eiwit. Het komt op het niveau van kip qua efficiëntie; 3) Vlees duurder maken (supermarkten maken winst op groente en fruit. Vlees is een lokkertje). Mariken Stolk Milieu Centraal: Voorlichting via retail en op andere plekken waar de beslissingen worden genomen. Imke Haenen, Ministerie I&M: 1) Gedragsverandering bij consumenten door positieve beïnvloeding (zoals bijv. met Meatless Mondays); 2) Scholen/kinderen tools bieden (bijv. een app om het veranderen van hun eetpatroon iets leuks te maken); 3) Onbewust beïnvloeden, bijvoorbeeld via aanbod; 4) Samenwerking met bedrijfsleven. Rob van Dijk (Meatless): 1) Gedragsverandering door ander aanbod (bijv. niet de keuze bieden); 2) Voorlichting op het keuzemoment van de consument.
5 Jerwin Tholen (KPMG): 1) Lobby om regelgeving aan te passen die nu belemmert om bepaalde ingrediënten te gebruiken; 2) Lobby voor belastingmaatregelen die minder dierlijke voeding stimuleren. Niet richten op moeten maar condities benoemen die nodig zijn om duurzaam te ondernemen; 3) Regels omtrent plantaardig/dierlijk in aanbestedingen opnemen; 4) Onderwijs: eiwittransitie integreren in basis onderwijs en food opleidingen. Pieter Goudswaard (MVO Nederland): 1) Bestaande energie op dit onderwerp versterken; 2) Onderwijs; 3) Gedragsverandering via ervaringen bieden. Conclusie en vervolg Hoe gaan we nu verder? We werken toe naar concreet projectplan dat we willen uitvoeren met de partners die ons hierin willen ondersteunen. De verzamelde input nemen we mee in de aanscherping van de projectplannen. We verwachten begin juli een aangescherpt projectplan toe te sturen aan geïnteresseerden. Daarin doen we een concreet voorstel voor de aanpak, formuleren we concrete doelstellingen en zetten we duidelijk uiteen wat we verwachten van partners en wat partners kunnen verwachten uit het project te halen. Afgelopen twee weken hebben we al gesprekken gevoerd met enkele partijen die interesse hebben om projectpartner te worden. Daar gaan we de komende tijd mee door. We staan uiteraard open voor suggesties of tips welke bedrijven mogelijk interesse hebben. Bijlagen Als bijlagen zijn toegevoegd: de aanwezigheidslijst en de projectplannen zoals deze ook voorafgaand aan de bijeenkomst werden gepresenteerd. Contact en meer informatie Meer weten over het project, de achtergrond of sparren over hoe het project interessant ka n zijn voor uw organisatie? Mail of bel Natascha Kooiman: natascha.s.kooiman@gmail.com, tel of Jeroom Remmers: jeroom.remmers@degroenezaak.com, tel Het projectplan Bodem vind je hier en het projectplan Eiwittransitie kun je hier lezen. Deze projectplannen worden aangepast.
Versnellers van verduurzaming van ons voedsel. www.smaackmakers.nl
The food shake up Versnellers van verduurzaming van ons voedsel Versnellers van verduurzaming van ons voedselsysteem & voedselpatroon Op welke manieren werken we hieraan? Communicatie(concepten) onderwijs
Nadere informatieEiwittransitie: urgentie en praktijk
Eiwittransitie: urgentie en praktijk Duurzame eiwitinnovatie en -consumptie Hans Dagevos & Jeroen Willemsen Even voorstellen 2 Presentatie Onze invalshoeken: Van buiten naar binnen: van betrokken partijen
Nadere informatieTwee jaar na de nota Duurzaam Voedsel
Twee jaar na de nota Duurzaam Voedsel Waar staan we nu? Joost Reus, Directie Voedsel, Dier en Consument Waar staan we nu? Nota Duurzaam Voedsel en Beleidsagenda Duurzame Voedselsystemen Waar deden wij
Nadere informatieVerslag 11e netwerkbijeenkomst Gelders Kennisnetwerk Voedsel
Verslag 11e netwerkbijeenkomst Gelders Kennisnetwerk Voedsel 10 oktober 2018, Arnhem 10 oktober 2018 Verslag 11e netwerkbijeenkomst Gelders Kennisnetwerk Voedsel 10 oktober 2018 11e netwerkbijeenkomst
Nadere informatiePROVINCIE FLEVOLAND. 1 8 JULI 2018 Onderwerp. Provinciale Staten van Flevoland D.t.v. de griffie mevrouw A. Kost INTERN
PROVINCIE FLEVOLAND Postbus 55 8200 AB Lelystad Provinciale Staten van Flevoland D.t.v. de griffie mevrouw A. Kost Telefoon (0320)-265265 Fax (0320)-265260 f-mai7 provincieoflevoland.nl Website wvnw.flevoland.nl
Nadere informatieWat stelt De Nationale DenkTank 2012 voor om de voedselketen te verduurzamen*?
Samenvatting van de bevindingen van de Nationale DenkTank 2012 boer Consument Wat stelt De Nationale DenkTank 2012 voor om de voedselketen te verduurzamen*? verwerker *De voorstellen van de denktank voor
Nadere informatieSamenvatting. Indicatoren voor ecologische effecten hangen sterk met elkaar samen
Samenvatting Er bestaan al jaren de zogeheten Richtlijnen voor goede voeding, die beschrijven wat een gezonde voeding inhoudt. Maar in hoeverre is een gezonde voeding ook duurzaam? Daarover gaat dit advies.
Nadere informatieKleinschalige voedselinitiatieven in Nederland. Almanak
Kleinschalige voedselinitiatieven in Nederland Almanak Almanak kleinschalige initiatieven Van en voor iedereen die zich sterk maakt voor duurzaam voedsel Dit is een dummy met een paar pagina s van de
Nadere informatieTips& Tricks HOE KOOP JE ÉCHT DUURZAAM IN?
Tips& Tricks HOE KOOP JE ÉCHT DUURZAAM IN? Op zoek naar een nieuwe cateraar? En je vindt duurzaamheid belangrijk? Vergeet niet de juiste balans te vinden tussen duurzame, gezonde en gewenste voeding. Alleen
Nadere informatieJong & Duurzaam. Klimaat Dieet
Jong & Duurzaam Klimaat Dieet Wie zijn wij en waarom zijn we hier? Wij zijn Wij zijn Werkgroep Jong & Duurzaam Eefke Wij zijn De jongerenvertegenwoordigers Wij zijn 1. 2. 3. 4. Klimaat dieet Duurzame Kleding
Nadere informatieVerduurzaming van de veehouderij: urgentie vanuit mondiaal perspectief
Verduurzaming van de veehouderij: urgentie vanuit mondiaal perspectief Conferentie Keuzes voor landbouw en veehouderij Huidige mondiale impact van veehouderij Biodiversiteit, aandeel 30% in mondiaal verlies
Nadere informatieCradle2Cradle in Actie!
Cradle2Cradle in Actie! RESULTATEN VAN WORKSHOP 3 C2C binnen bedrijven 2 Stap 1: inventarisatie C2C leeft al in Amsterdam: Van Gansewinkel december 2007: af van afval helpen van klanten om afval probleem
Nadere informatieWat zijn duurzame landbouwsystemen, en hoe kunnen we die bereiken?
Duurzame landbouw Gezond voedsel - Vitaal platteland Wat zijn duurzame landbouwsystemen, en hoe kunnen we die bereiken? Gijs Kuneman 21 mei 2016 1 Duurzaam? 2 Inhoud 1. Hoe beoordeel je duurzaamheid 2.
Nadere informatieTransition Town Castricum filmavond 19 mei 2011. Visie op voedsel
Transition Town Castricum filmavond 19 mei 2011 Visie op voedsel WAT KAN IK IK DOEN? Cursus Permacultuur organiseren in Castricum en zelf meedoen Seizoenbewuster kopen Zinvolle planten in de tuin en beter
Nadere informatieMilieucijfers SuperWijzer
Milieucijfers SuperWijzer Achtergrond onderzoek Geert Bergsma en Marieke Head Ketenanalysegroep CE Delft Doelstelling onderzoek CE Delft Wat is de milieubelasting van verschillende eiwitproducten te koop
Nadere informatieHet verbinden van boer en burger leidt tot bewustere keuzes van consumenten José Aalders 101857
Verbinden van boer en burger als strategie voor een duurzaam voedselsysteem Het verbinden van boer en burger leidt tot bewustere keuzes van consumenten Ve José Aalders 101857 Verbinden van boer en burger
Nadere informatieDUURZAME LANDBOUW IS OOK TOOLKIT: TIPS & IDEEËN VOOR VRIJWILLIGERS
DUURZAME LANDBOUW IS OOK TOOLKIT: TIPS & IDEEËN VOOR VRIJWILLIGERS GP/Beentjes GP/Baleia Deze toolkit is voor alle Greenpeace-vrijwilligers. Hij bevat tips en ideeën om met het onderwerp duurzame landbouw
Nadere informatieVerduurzamen van de voedselconsumptie in Nederland: Waarom, wie en wat?
Verduurzamen van de voedselconsumptie in Nederland: Waarom, wie en wat? Expert duurzaam eten Corné van Dooren @DuurzaamEten NAV voedingsforum 8 maart 2018 Missie Het Voedingscentrum informeert consumenten
Nadere informatiePubliekssamenvatting nota Duurzaam voedsel, 25 september 2009, ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit
Publiekssamenvatting nota Duurzaam voedsel 25 september 2009 Populaire versie van de nota Duurzaam voedsel van het ministerie van LNV. Het verduurzamen van consumptie en productie van voedsel lukt alleen
Nadere informatieAandacht voor voedsel bij Gelderse gemeenten. Resultaten digitale verkenning 22 september 14
Aandacht voor voedsel bij Gelderse gemeenten Resultaten digitale verkenning 22 september 14 In het kort Doelgroep: Gelderse gemeenten Doel: verkennen behoefte aan provinciale ondersteuning bij faciliterende
Nadere informatieAntwoord. van Gedeputeerde Staten op vragen van. A.H.K. van Viegen (PvdD) (d.d. 1 mei 2018) Nummer 3390
van Gedeputeerde Staten op vragen van A.H.K. van Viegen (PvdD) (d.d. 1 mei 2018) Nummer 3390 Onderwerp Advies Raad voor de Leefomgeving en Infrastructuur om veestapel te reduceren Aan de leden van Provinciale
Nadere informatieVan kiloknaller naar een onsje minder
HANDREIKING Van kiloknaller naar een onsje minder Consumentenkeuze voor duurzaam vlees Aniek Linskens, MSc. Prof. dr. Theo Poiesz Marlie van Santvoort, MSc. December 2015 2 Inleiding De verduurzaming van
Nadere informatieVacature projectleider landelijke voedsel community building / campagne
Vacature projectleider landelijke voedsel community building / campagne De NMF s staan voor mooie en duurzame provincies. Lokaal en duurzaam geproduceerd voedsel dat goed is voor onze planeet, onze biodiversiteit
Nadere informatieDuurzame wereldvoedselvoorziening. hoe ziet dit vraagstuk eruit en in welke richting liggen de oplossingen?
Duurzame wereldvoedselvoorziening hoe ziet dit vraagstuk eruit en in welke richting liggen de oplossingen? Even voorstellen: Ruben Bringsken Ondernemer in Food en ICT (focus op duurzame oplossingen) Eigenaar/participatie
Nadere informatieDuurzaamheid in de melkveehouderij Perspec7ef van de consument en retail
Duurzaamheid in de melkveehouderij Perspec7ef van de consument en retail 21 november 2013 Marc Jansen Centraal Bureau Levensmiddelenhandel CBL Het CBL is de belangenbehar7ger en spreekbuis van de 4300
Nadere informatieOplossingen indelen. Bonus (- beloning) bijv. gezamenlijke maaltijd + extra vrije tijd als je niet rookt
Vervolg 13 juli 2016 Op 25 april is een eerste brainstormsessie georganiseerd. Tijdens deze eerste bijeenkomst is informatie gedeeld en zijn bottlenecks en ideeën benoemd. In de bijeenkomst van 13 juli
Nadere informatieWerken aan gezondheid in de nieuwe economie
Werken aan gezondheid in de nieuwe economie De (verborgen) impact van de zorg Ailin Haijer (MVO Nederland/ De Groene Zaak) 5 april 2018, Utrecht Welkom Warming-up 6 jaar MVO Netwerk Zorg Nieuwe economie
Nadere informatieAMBITIE NUTRIËNTEN 2018
AMBITIE NUTRIËNTEN 2018 ACTIEPLAN Als uitwerking van de Ambitie Nutriënten 2018 zullen de leden van het Nutrient Platform, ondersteund door het secretariaat, de komende twee jaar de volgende activiteiten
Nadere informatieSamen Ondernemen met de Natuur
Samen Ondernemen met de Natuur Henk Gerbers Kleinschalig maakt gelukzalig, of is bulk beter? Naar een Voedselbeleid van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) Verhaal over Ondernemen
Nadere informatiePresentatie aan opdrachtgevers Provincies Fryslân, Groningen, Drenthe
Presentatie aan opdrachtgevers Provincies Fryslân, Groningen, Drenthe Groningen, 11 januari 2019 Consequenties voor economie, milieu en gezondheid van brede transitie naar biologische landbouw in Fryslân,
Nadere informatieWELKOM! op het Bionext Netwerkevent
WELKOM! op het Bionext Netwerkevent De dagvoorzitter Twitter mee via #Bio16 Miriam van Bree 4-2-2014 Ontmoet Debbie Duurzaam Link naar filmpje Debbie Duurzaam Ontmoet elkaar Twitter mee via #Bio16 4-2-2014
Nadere informatieGezondheid & Voeding
Biologische producten en duurzame keurmerken Wij kochten in 2014 voor iets meer dan 1 miljard euro aan biologische producten. Dat is een groei van 6% ten opzichte van 2013. We worden steeds bewuster en
Nadere informatieLessen en Uitdagingen uit Duurzaam Bodembeheer Utrecht West.
Lessen en Uitdagingen uit Duurzaam Bodembeheer Utrecht West. Wim Honkoop Begeleiding 35 individuele melkveehouders. Al ruim 3 jaar actief in het opstellen en optimaliseren van Kringloopwijzer resultaten.
Nadere informatieVoedselverspilling in huis
Voedselverspilling in huis 13 november 2014 Karin Bemelmans Missie Het Voedingscentrum informeert consumenten over en stimuleert hen tot een gezonde en meer duurzame voedselkeuze 1942 2014 Rapport Gezondheidsraad,
Nadere informatieBanking for Food en de Bij. Food & Agri
1 Banking for Food en de Bij Ruud Paauwe Lambert van Horen Sectormanager Tuinbouw Accountmanager Grootzakelijk, Food & Agri Agenda Strategie Rabobank Banking for Food Bij eeuwen lang betrokken De bezige
Nadere informatieSBIR Verduurzamen voedselproductie
SBIR Verduurzamen voedselproductie Informatiebijeenkomst 16 juli 2014 Alexia Michel, Ministerie EZ Topsector Agri&Food en Tuinbouw&Uitgangmaterialen Achtergrond Initiatief: topsector Agri&Food en ministerie
Nadere informatieDe economie van ecologie Economie & ecologie Gebiedscollectieven voor meetbaar en verkoopbaar natuurresultaat
Economie & ecologie Gebiedscollectieven voor meetbaar en verkoopbaar natuurresultaat Merijn Bos Achtergrond: ecosysteemdiensten 2 voorbeelden: Bloeiende akkerranden Aanbevelingen Noodzaak: meetbaarheid,
Nadere informatieSterker, Slimmer, Schoner
Sterker, Slimmer, Schoner D66 visie op duurzaamheid en groei C100 01-11-2014 Stientje van Veldhoven Groene genen Van Mierlo Terlouw Club van Rome Richtingwijzer: streef naar een duurzame en harmonieuze
Nadere informatieBionext en Biohuis. Samenwerken in ketenverband. Bavo van den Idsert Directeur Bionext
Bionext en Biohuis Samenwerken in ketenverband Bavo van den Idsert Directeur Bionext Inhoud - Introductie Bionext en samenwerking Biohuis - Visie BioDuurzaam 2012-2020 - BioDuurzaam en EKO Bionext De hele
Nadere informatieFlexibiliteit! Kwaliteit! Gastvrijheid! Kostenbesparing!
Flexibiliteit! Kwaliteit! Gastvrijheid! Kostenbesparing! Flavours to go Het flexibele concept voor uw interne catering waar u de smaak van te pakken krijgt! Flexibiliteit! Kwaliteit! Gastvrijheid! Kostenbesparing!
Nadere informatieVOEDSELVISIE VOOR HAARLEM
VOEDSELVISIE VOOR HAARLEM Inleiding Duurzaam en gezond voedsel raakt aan alles wat voor de Haarlemse burger van belang is: een groene leefomgeving, gezondheid, een sociale stad en een duurzame toekomst.
Nadere informatieOp weg naar een gezond en duurzaam voedselbeleid voor Noord-Nederland
Op weg naar een gezond en duurzaam voedselbeleid voor Noord-Nederland Meet & Eat Inspiratiebijeenkomst voor Voedselbeleid in Noord-Nederland October 2018 1 If you want a different outcome, you have to
Nadere informatie25 jaar NAV NAV-visie op de Nederlandse akkerbouw tot 2030
25 jaar NAV 1 NAV-visie op de Nederlandse akkerbouw tot 2030 Visie NAV 2 Visie NAV: Een goed inkomen voor akkerbouwers Economisch en maatschappelijk duurzame akkerbouw Gewenste situatie: Nederlandse boeren
Nadere informatieInhoud. Voorwoord 5. Inhoud
Inhoud Voorwoord 5 1 Handel in duurzame producten 11 1.1 Duurzame of traditionele productie? 11 1.2 Logo s en keurmerken 13 1.3 Kosten van duurzame teelt 18 1.4 Relatie prijs - kwaliteit - afzet 19 1.5
Nadere informatieVraag naar duurzame producten blijkt crisisproof Duurzaamheidkompas #9 thema: Duurzaamheid in tijden van crisis
Vraag naar duurzame producten blijkt crisisproof Duurzaamheidkompas #9 thema: Duurzaamheid in tijden van crisis November 2012 Inleiding Duurzaamheidkompas Antwoord op duurzaamheidvragen In deze tijd van
Nadere informatieManifest. Organische stof: leven in de Nederlandse bodem
Manifest Organische stof: leven in de Nederlandse bodem Benut het 6 de Actieprogramma Nitraatrichtlijn om de positie van organische stof in de Nederlandse meststoffenregelgeving te verbeteren! Wij roepen
Nadere informatieDe rol van zuivel in de wereld Gezond en duurzaam. Stephan Peters NZO
De rol van zuivel in de wereld Gezond en duurzaam Stephan Peters NZO NZO NEDERLANDSE ZUIVEL ORGANISATIE De branchevereniging van de Nederlandse zuivelindustrie Behartigt belangen van dertien zuivelondernemingen
Nadere informatieNadeel: Of kolencentrales gaan minder bijstoken en worden nog minder duurzaam.
ENERGIE 1 Kolencentrales sluiten (Rijks) Een grote reductie in broeikasgassenemissies in Nederland. 2 Niet langer meer worden gezien als ondernemer wanneer je energie deelt met je buurt en hier dus geen
Nadere informatieSamen geven we richting aan de koers van de NKC
Samen geven we richting aan de koers van de NKC ₀ ₀ ₀ In de aanloop naar de klimaattop in Parijs is eind 2014 de Nederlandse Klimaatcoalitie van start gegaan om CO2 reductie bij bedrijven en andere organisaties
Nadere informatieDuurzaamheidk. Duurzaamheidkompas meting #17 beleid ten aanzien van voedsel januari 2017
Duurzaamheidk mpas Duurzaamheidkompas meting #17 beleid ten aanzien van voedsel januari 2017 Inleiding Duurzaamheidkompas #17 gezond en duurzaam voedsel Antwoord op duurzaamheidvragen In deze tijd van
Nadere informatieDe bodem is van ons allemaal
Congres Bodem Anders! De bodem is van ons allemaal Openingsspeech 20 maart 2015 Beste mensen, Hartelijk dank voor de uitnodiging om hier vandaag de aftrap te mogen geven. Deze kans laat ik niet onbenut
Nadere informatieKun je met de belofte Duurzaam consumenten stimuleren duurzamere aankopen te doen?
Kun je met de belofte Duurzaam consumenten stimuleren duurzamere aankopen te doen? NIMA Wereldcafé duurzame gedragsverandering Pagina 1 van 5 Erik Koldewijn SMP Naam: Erik Koldewijn SMP Organisatie: KOMCY
Nadere informatieAGENDA VERDUURZAMING VOEDSEL
SAMEN WERKEN AAN EEN DUURZAME VOEDSELKETEN IN 2020 AGENDA VERDUURZAMING VOEDSEL Voorop lopen met duurzaam voedsel Nederland is wereldspeler op het gebied van voedselproductie, innovatie en agrifood-export.
Nadere informatieGezond en duurzaam eten Een inspiratiefolder voor mbo-docenten
Gezond en duurzaam eten Een inspiratiefolder voor mbo-docenten Aan de slag met gezond en duurzaam eten in het MBO De school is dé plek om jongeren bewust te maken van gezond en duurzaam eten. Gezonde
Nadere informatieKringlooptoets. Een instrument om de effectiviteit van maatregelen systematisch te onderzoeken. 24 juni 2015
Kringlooptoets Een instrument om de effectiviteit van maatregelen systematisch te onderzoeken 24 juni 2015 Kringloop- WIJZER of TOETS? 2 Kringloopwijzer Gewassen Bodem Vee Mest Mest 3 Kringlooptoets Gewassen
Nadere informatieLaat de natuur voor je werken
Laat de natuur voor je werken Jelle Pilat -Vereniging Noardlike Fryske Wâlden (NFW) Albert van der Ploeg Voorzitter Living Lab Natuurinclusieve landbouw (LL NIL) (en voorzitter NFW) Opbouw Presentatie
Nadere informatieOpdrachten bij cahier Foodtopia Het voedsel van de toekomst
Opdrachten bij cahier Foodtopia Het voedsel van de toekomst BEWAREN EN BEHOUDEN Wij vinden het heel normaal dat de supermarkt vol eten ligt. Vandaag, morgen, volgende week en daarna. Dat is mogelijk doordat
Nadere informatieBOSATLAS VRAGENSET ANTWOORDMODEL VAN HET VOEDSEL NOORDHOFF ATLASPRODUCTIES
DE BOSATLAS VAN HET VOEDSEL VRAGENSET ANTWOORDMODEL NOORDHOFF ATLASPRODUCTIES I. Voeding en welvaart 1. De Human Development Index (HDI) geeft aan hoe welvarend een land is. Vergelijk de HDI met de andere
Nadere informatieOrganic fruits & vegetables and more!
Organic fruits & vegetables and more! Onderwerpen Eosta De oude en nieuwe consument Nature & More en de duurzaamheidsbloem Nature & More Campagnes Eosta Internationale leverancier en keten manager van
Nadere informatieDuurzame ontwikkeling:
Duurzaam Tynaarlo Duurzame ontwikkeling: Een ontwikkeling die kan voorzien in de behoeften van de huidige generaties zonder die van de toekomstige generaties in gevaar te brengen. (Our common future 1987)
Nadere informatieStadslandbouw komt in het buitenland en Nederland in verschillende varianten voor. Essentiële kenmerken en randvoorwaarden van stadslandbouw zijn:
1 Aan: de Raad van de Gemeente Dordrecht dtv de raadsgriffier Postbus 8 3300AA Dordrecht c.c.: College van Burgemeester en Wethouders Dordrecht, 1 november 2011 Betreft: Stadslandbouw in Dordrecht Geachte
Nadere informatieLokaal voedsel in de Duurzaamheidsvisie Bodegraven Reeuwijk
Lokaal voedsel in de Duurzaamheidsvisie Bodegraven Reeuwijk Inleiding In deze notitie wordt eerst een korte analyse gegeven van ontwikkelingen op voedselgebied. Vervolgens wordt aangegeven op welke beleidsterreinen
Nadere informatieEen zoektocht naar mogelijkheden
Inhoud presentatie Camiel Hoogland Introductie Hoogland B.V. Een zoektocht naar mogelijkheden (Regionale) Kansen Stellingen Hoogland BV Historie: Sinds 1880 Handelsonderneming Familiebedrijf >30 mill omzet
Nadere informatieActiviteit 3: aan de slag met de waterfoodprint
Activiteit 3: aan de slag met de waterfoodprint Doelstellingen De leerlingen kunnen voor een menu berekenen wat de water- en ecologische voetafdruk is van de ingrediënten. De leerlingen kunnen voor een
Nadere informatieThe Sustainable Suitcase. The Sustainable Suitcase is een handige koffer voor erfgoedinstellingen die met duurzaamheid actief aan de slag willen
The Sustainable Suitcase The Sustainable Suitcase is een handige koffer voor erfgoedinstellingen die met duurzaamheid actief aan de slag willen December 2011 The Sustainable Suitcase is een handige koffer
Nadere informatieStartbijeenkomst keten innovatieprogramma Klimaat voor Verandering
Startbijeenkomst keten innovatieprogramma Klimaat voor Verandering Amsterdam, 26 januari 2016 1 Inhoud Introductie 3 Zij waren er bij! 4 Circulaire economie 5 Waarom circulair? 6 Nederland Circulair! 7
Nadere informatieik deel daar wordt iedereen beter van eten
daar wordt iedereen beter van eten 1 Achtergrond 2 Onderzoek en Reflectie 3 Acties 4 Activiteiten in het Schooljaar ikdeel.be Een project van Met de steun van De Vlaamse overheid kan niet verantwoordelijk
Nadere informatieBiologisch i in 2030
i Paulien Veerman Secretaris VBP/ Projectleider Biokap Even voorstellen: Bionext organisatie 1 Bionext = ketenorganisatie voor de biologische landbouw en voeding 3 De peilers onder Bionext Even voor rstellen
Nadere informatie14-12-2010. Caring Dairy en het. Het Kringloop-Kompas. Inhoud. CONO Kaasmakers. Wat is duurzaamheid voor CONO Kaasmakers? Caring Dairy: Hoe het begon
-- CONO Kaasmakers, blije boeren, blije aarde Ruim jaar ervaring Zelfstandige coöperatie Caring Dairy en het leden en medewerkers Werelderfgoed De Beemster 8 miljoen kilogram kaas Kaas met toegevoegde
Nadere informatieThema 4 Platteland. Samenvatting. Meander Samenvatting groep 7. Landbouw. Subsidies van de EU. Onder de loep. Noordwest-Europa.
Meander Samenvatting groep 7 Thema 4 Platteland Samenvatting Landbouw Boeren zijn door het gebruik van kunstmest en machines meer gaan produceren. Ook zijn ze zich steeds meer gaan specialiseren in één
Nadere informatieFood Lab 26-30 maart. Food Center Amsterdam. Het verduurzamen van de lokale voedselketen en de rol van het Food Center Amsterdam
Food Lab 26-30 maart Food Center Amsterdam Het verduurzamen van de lokale voedselketen en de rol van het Food Center Amsterdam Ellen Mensink Creative City Lab 30 maart 2012 Programma van dag 5 13.00 Welkom
Nadere informatieHoe laat de consument zich beïnvloeden door de verschillende eetgewoontes?
Opdracht door een scholier 2196 woorden 25 april 2002 5 61 keer beoordeeld Vak Biologie Hoe laat de consument zich beïnvloeden door de verschillende eetgewoontes? Sint Nicolaas Lyceum Amsterdam 24-04-2002
Nadere informatieVan Afval Af. transitie-agenda naar een circulaire economie. Roel van Raak(DRIFT) vanraak@drift.eur.nl
Van Afval Af transitie-agenda naar een circulaire economie NVRD themadag Roel van Raak(DRIFT) vanraak@drift.eur.nl Aanleiding en doel van Van Afval Af Verpakkingenakkoord Circulaire Economie Schuivende
Nadere informatieStartnotitie samenwerking Land van Cuijk gemeenten op het gebied van energie, klimaat & duurzaamheid
Wij gaan voor groen! Startnotitie samenwerking Land van Cuijk gemeenten op het gebied van energie, klimaat & duurzaamheid 1. Aanleiding Al vele jaren wordt in de regio Noordoost Brabant samengewerkt aan
Nadere informatieWorkshop 2 Duurzame landbouw en infrastructuur 5 juni 2015
Workshop 2 Duurzame landbouw en infrastructuur 5 juni 2015 Organisatie : Stichting Duurzame Ontwikkeling Nederland Suriname Inleider : Trusty Green, Loes Trustfull, directeur Trusty Green Begeleider :
Nadere informatieChocomelk. van eerlijke handel, biologische landbouw en lokale boeren! www.oww.be. Handel, uit respect.
Chocomelk van eerlijke handel, biologische landbouw en lokale boeren! > Handel, uit respect. We slaan de brug tussen boeren uit Noord & Zuid! www.oww.be > Kiezen Kiezen voor nóg meer duurzaamheid Oxfam
Nadere informatieRegionale voedselproductie en duurzaamheid. Jasper Scholten 24 september 2013
Regionale voedselproductie en duurzaamheid Jasper Scholten 24 september 2013 Methodology and tools Sustainability performance LCA Sustainable nutrition Quiz Vraag 1: Heeft een aardbei die in de supermarkt
Nadere informatieMenu van de Toekomst: Eiwittransitie
Menu van de Toekomst: Eiwittransitie kennisspecialist duurzaam eten Corné van Dooren Week van de Akkerbouw, Biddinghuizen, 23 juni 2016 Missie Het Voedingscentrum informeert consumenten over en stimuleert
Nadere informatieBioDuurzaam - EKO. Bavo van den Idsert - Bionext
BioDuurzaam - EKO Bavo van den Idsert - Bionext Inhoud - Introductie Bionext - BioDuurzaam en EKO 2012-2020 Bionext De hele keten van boer tot consument: 1.000 bio-boeren & telers (Biohuis) 100 bio-handel
Nadere informatieGezamenlijke aanzet uitvoeringsprogramma Mest Eindconcept, versie 30 april 2018
Gezamenlijke aanzet uitvoeringsprogramma Mest Eindconcept, versie 30 april 2018 Aanleiding De provincie Noord Brabant en de regio s Zuidoost en Noordoost Brabant vinden het belangrijk om de handen in één
Nadere informatieOnderzoek: Vlees eten
Onderzoek: Vlees eten Mei 2018 Over dit onderzoek 3Vraagt is onderdeel van het EenVandaag Opiniepanel en stuurt circa eens per maand een vragenlijst aan leden tussen de 16 en 34 jaar. De uitslagen worden
Nadere informatieVan Afval Naar Grondstof
Van Afval Naar Grondstof Ins en outs Betrokkenheid gemeenten Gemeentelijk Afvalcongres Marc Pruijn, Directie Duurzaamheid, IenM Circulaire economie? 2 Ministerie van Infrastructuur en Milieu 3 Ministerie
Nadere informatieGedetailleerde doelen Duurzame Zuivelketen
Gedetailleerde doelen Duurzame Zuivelketen Inleiding Via de Duurzame Zuivelketen streven zuivelondernemingen (NZO) en melkveehouders (LTO) gezamenlijk naar een toekomstbestendige en verantwoorde zuivelsector.
Nadere informatieeel multifunctionele bedrijven verkopen hun
Vers voedsel Als je tussenhandel kunt voorkomen, blijft er meer voor de boer over. Dat is een argument voor korte ketens. Die vormen ook een antwoord op de toenemende vraag naar vers en ambachtelijke
Nadere informatieHet programma van vandaag
Welkom 1 Het programma van vandaag 11:45 Inloop 12:10 12:20 Welkom door Marc Jansen, directeur CBL, namens de Alliantie Verduurzaming Voedsel 12:20 12:35 Tegengaan voedselverspilling: aan de slag! Door
Nadere informatieWORKSHOP CIRCLE SCAN. Door Wouter-Jan Schouten
WORKSHOP CIRCLE SCAN Door Wouter-Jan Schouten WOUTER-JAN SCHOUTEN Doctoraal Bedrijfskunde, Erasmus Universiteit 21 jaar bij the Boston Consulting Group - Partner & Managing Director - Leider van NL Consumer
Nadere informatieGoedkoper en gewoner
TEKST ELSE MEIJER, FERRY PLOEG PRIJSPEILING BIOLOGISCHE PRODUCTEN Goedkoper en gewoner 26 CONSUMENTENGIDS APRIL 2019 Biologische producten waren lange tijd vooral iets voor (milieu)bewuste consumenten
Nadere informatieEven voorstellen! Anne-Corine Vlaardingerbroek Manager MVO
Welkom Even voorstellen! Anne-Corine Vlaardingerbroek Manager MVO Inhoudsopgave 1. Jumbo Supermarkten 2. Duurzaam ondernemen bij Jumbo 3. Marktontwikkelingen dierlijke keten 4. Jumbo en de dierlijke keten
Nadere informatieZakendoen in het Verenigd Koninkrijk. Informatie over de voedingsmiddelensector
Zakendoen in het Verenigd Koninkrijk Informatie over de voedingsmiddelensector Waarom het Verenigd Koninkrijk? Het Verenigd Koninkrijk (VK) is een grote en hoog ontwikkelde markt, waar veel kansen liggen
Nadere informatieE V E R B I N D I N G, N I E
innovatie Syntens N I E U W E V E R B I N D I N G, N I E U W E B U S I N E S S Het veld waarin bedrijven opereren is voortdurend in beweging. Om een bedrijf gezond en succesvol te houden, is het belangrijk
Nadere informatieLEERPUNTEN UIT DE MARKT
LEERPUNTEN UIT DE MARKT PIETER GOUDSWAARD MVO NEDERLAND, PROJECTMANAGER KIEM TOT KRACHT EN GEZONDER ETEN HUUSKES, VAN KOKEN NAAR STOMEN Vertrekpunt: - Produceren van hoogwaardige ambachtelijke producten
Nadere informatieNaar een kennisprogramma Bodem & Ondergrond
Naar een kennisprogramma Bodem & Ondergrond Douwe Jonkers Directoraat-Generaal Ruimte & Water COB-congres 30 oktober 2014 Inhoud Aanleiding Thema s Werkwijze Start Kennisprogramma Bodem & Ondergrond Vandaag:
Nadere informatieRoelof Joosten Duurzame waardecreatie gedreven door een company purpose als baken en bron van inspiratie
Roelof Joosten Duurzame waardecreatie gedreven door een company purpose als baken en bron van inspiratie Centrale vraagstellingen: 1. Hoe kijkt een internationale zuivelonderneming als FrieslandCampina
Nadere informatieStartbijeenkomst keten innovatieprogramma. Kunststof & Rubber in de Ondergrondse Infrastructuur
Startbijeenkomst keten innovatieprogramma Kunststof & Rubber in de Ondergrondse Infrastructuur Utrecht, 21 oktober 2015 Inhoud Introductie 3 Zij waren er bij! 4 Circulaire economie 5 RACE programma 6 Sectoranalyse
Nadere informatieAtlantis Handelshuis is de groothandel in (H)Eerlijk(e) Waar. Wij vermarkten producten uit de regio met een zo kort mogelijke en transparante
Atlantis Handelshuis is de groothandel in (H)Eerlijk(e) Waar. Wij vermarkten producten uit de regio met een zo kort mogelijke en transparante (voedsel)keten binnen de regio. Met onze partners laten wij
Nadere informatieToekomstschetsen en organisatievraagstukken
Toekomstschetsen en organisatievraagstukken Samenvatting en bevindingen in #Energiedialoog Verschillen en gemene delers in energiescenario s Besparing oftewel isolatie zorgt voor grote verminderingen in
Nadere informatieWat is vandaag de dag nog duurzaam?
Wat is vandaag de dag nog duurzaam? Duurzame voeding Schaal als spanningsveld VU Amsterdam 3 oktober 04 Inderdaad... Bron: NRC 7/0/04 Harry Aiking Overzicht Duurzaamheid is dynamisch Duurzaamheid en voedselzekerheid
Nadere informatieVNG Raadsledencampagne
Duurzaam Drimmelen VNG Raadsledencampagne Klimaat niet zonder de Raad Invloed raadsleden Borging beleid Collegiaal bestuur Collegeakkoord 2010-2014 Duurzame ontwikkeling: Een ontwikkeling die kan voorzien
Nadere informatieALTERNATIEVE EIWITBRONNEN : SAMENVATTING IDEEËN BRAINSTORM
ALTERNATIEVE EIWITBRONNEN : SAMENVATTING IDEEËN BRAINSTORM Aan de bedrijven werden 6 vragen gesteld voor deze brainstorm. De eerste vraag was individueel en overkoepelend, en hiervan werd ook een schema
Nadere informatieStimulering lokale hernieuwbare energie productie vanaf 2020
Stimulering lokale hernieuwbare energie productie vanaf 2020 Jon Eikelenstam Programmadirectie Energieuitdagingen 2020 Ministerie van Economische Zaken Agenda 1. Bevindingen uit evaluatie van salderingsregeling
Nadere informatie