ONDERZOEKSBOEKJE FREINETSCHOOL DE SPEELPLANEET

Transcriptie

1 Actieve rol leerlingen ONDERZOEKSBOEKJE FREINETSCHOOL DE SPEELPLANEET

2 Actieve rol leerlingen (ZELF)EVALUATIEFICHE DE STUDIO

3 Actieve rol leerlingen REFLECTIE OP EXAMEN LEIEPOORT CAMPUS SINT-VINCENTIUS

4 Actieve rol leerlingen KIJKWIJZER IN GROEIDOOS WIJNBERGSCHOOL

5 Actieve rol leerlingen 1 2 Self-assessment leerling A Overleg self- en peer-assessment leerling A A Peer-assessment leerling A SELF- EN PEERASSESSMENT LEIEPOORT CAMPUS SINT-VINCENTIUS

6 Actieve rol leerlingen Besluit Uit de inspiraties blijkt dat de actieve rol van de leerling centraal staat bij het inschatten van het eigen en elkaars leerproces. Verschillende actoren (leerkracht, leerling, medeleerling en ouder) kunnen een rol spelen bij de evaluatie van de doelen. Bovendien wordt er naast de evaluatie van vakinhoudelijke doelen ook aandacht besteed aan de evaluatie van brede doelen (bijvoorbeeld sociale vaardigheden, zelfsturing ). In sommige van de inspiraties worden de verschillende actoren (leerkracht, leerling en medeleerling) naast elkaar geplaatst. Dit biedt de mogelijkheid om de evaluaties met elkaar te vergelijken. Thema doelen brede doelen Thema rapporteren brede doelen Thema rapporteren gesprekken met leerlingen Praktijkopdracht 1. Ga binnen jouw klas of vak na welke actoren allemaal een rol spelen in het evalueren van de doelen. 2. Onderzoek de mogelijkheid en de meerwaarde van zelf- en peer-evaluatie binnen jouw evaluatievormen. 3. Wissel je bevindingen met collega s uit.

7 Differentiatie De leerkracht die in het zesde leerjaar Frans geeft, gaf vorig jaar aan ik zou graag een gedifferentieerde toets voor Frans maken omdat ik voel dat er kinderen zijn die toch wel een tandje meer kunnen. Leerlingen die dus een differentiatie naar boven toe aankunnen en de leerkracht die dus de lat iets hoger legde voor die bepaalde test. Hij vroeg aan mij mag ik dat doen. Want uiteindelijk verlaat je daar een beetje de idee de lat gelijk voor iedereen, ook naar ouders toe. Want het zou kunnen zijn dat als je de lat iets hoger legt voor die knappere leerlingen voor Frans, dat ze daardoor niet meer 10 op 10 halen. Maar dat is inderdaad een denkwijze die ook nog verder aan het groeien is, niet meer de lat voor iedereen gelijk. En is dat wel eerlijk als je de lat niet meer gelijk legt. HANS WIJNBERGSCHOOL

8 Differentiatie Voor gymnastiek is het de bedoeling dat leerlingen op het einde van een lessenreeks hun eigen combinatie maken op een lange mat. Ik geef hen een aantal elementen - handenstand, koprol, radslag - gegeven die ze kunnen kiezen. Die elementen krijgen een waarde aan sterretjes. Dus een simpele koprol is één sterretje, een handenstand doorrol dan twee en een overslag vier. Het is de bedoeling dat ze een combinatie in elkaar steken ter waarde van een aantal sterren. Sommige leerlingen doen twee, drie moeilijke dingen, andere zeven gemakkelijke. Die ene leerling is niet beter dan de ander. Dus het gaat echt over afwerkingscompetenties, oog hebben voor detail, dingen geschakeld kunnen uitvoeren. Dat kan met die gemakkelijke elementen, zo kunnen ze dus beter scoren dan als ze de moeilijke uitvoeren. Als ze de gemakkelijke elementjes kiezen, worden ze niet ontmoedigd en kunnen ze eigenlijk nog altijd goed scoren. VIRGINIE LEIEPOORT CAMPUS SINT-VINCENTIUS

9 Differentiatie Voor Frans zijn de toetsen in grote lijnen hetzelfde, maar soms is dat een beetje afwijkend, omdat - als ik bijvoorbeeld zou vragen aan mijn gasten van het tweede, die in de taalzwakkere groep zitten van faites des phrases au passé composé dan gaan ze dat niet verstaan. Dus wat dat ik soms doe is daar dan een voorbeeld bij zetten, dat ze die houvast hebben van ah ja, het is dat dat ik moet doen. Of dat ik soms mijn vraag stel in het Frans, maar daaronder dan in het Nederlands een paar dingen aanreik, een paar termen, een paar werkwoorden die ze moeten gebruiken. ERIKA AUTONOME MIDDENSCHOOL

10 Differentiatie Eén van de typische zaken is ook extra tijd. Zeker bij examens, bijvoorbeeld. Maar er is hier geen één leerling, als het examen strikt genomen om twaalf uur stopt, en ze moeten nog een vraag beantwoorden, is er geen één leerkracht die gaat zeggen, je moet nu afgeven. Sorry, maar wij doen soms ook langer dan gepland over iets. SANNE AUTONOME MIDDENSCHOOL

11 Differentiatie De uitdagingsoefening is niet verplicht te maken, het resultaat telt enkel mee als de vraag juist beantwoord is. Bij een fout antwoord, tellen we de vraag niet mee. LIESBETH AUTONOME MIDDENSCHOOL UITDAGINGSOEFENING OP TOETS AUTONOME MIDDENSCHOOL

12 Differentiatie Besluit Uit de inspiraties blijkt dat het tegemoetkomen aan verschillen tussen leerlingen doorgetrokken kan worden in de evaluatie. Ook in de evaluatie kan je differentiëren: variëren in beheersingsniveaus van de doelen, keuze bieden aan de leerlingen, variëren in de mate van ondersteuning, rekening houden met verschillende tempo s Thema doelen basis-uitbreiding Thema differentiërende werk- en organisatievormen inspelen op verschillen Thema differentiërende werk- en organisatievormen flexibel groeperen Thema rapporteren differentiatie Praktijkopdracht 1. Debatteer op jouw school over volgende zin dat is wel eerlijk als je de lat niet meer gelijk legt. Ga na welke argumenten op jouw school de doorslag geven. 2. Ga na op welke manier(en) je in jouw evaluaties rekening houdt met verschillen tussen leerlingen. 3. Ga op zoek naar vormen van differentiatie in de evaluatie waar je eerder nog niet aan dacht. 4. Wissel je ideeën uit met collega s en/of een beleidsmedewerker van de school.

13 Gebruik evaluatievormen Toetsen is fel tijdsverlies en dan nog eens remediëren. Je steekt er als leerkracht zoveel tijd in. Veel dingen wist je al op voorhand. Als je de observaties goed bijhoudt, dan weet je het al. Als je van alles toetst en je telt alles op, dat is toch zot. Als je voldoende zelfstandig oefenkansen geeft, heb je genoeg gegevens verzameld. ESMERALDA DE KIEM

14 Gebruik evaluatievormen Er zijn grote discussies geweest over het laten vallen van de toetsen. De reden dat het moet blijven is dat leerkrachten een eindevaluatie van het kind willen hebben. Wat kent hij en wat kent hij niet. Wat kan hij nu als ik moet evalueren naar volgend jaar. Voor de leerkracht is het een zekerheid is het wel juist wat ik zeg. Het is vanuit een soort onzekerheid Ik moet dat nog eens zeker weten. DORINE WIJNBERGSCHOOL

15 Gebruik evaluatievormen Ik zou graag nog meer inzetten op andere evaluatievormen.... We geven onze leerkrachten tips, we zouden zeer blij zijn als collega s inzien dat ze op een examen niet meer alle leerstof moeten bevragen. Als leerlingen al bewezen hebben dat ze het kunnen, dan gaan ze het een maand later ook nog kunnen. Dat is ook de boodschap vanuit de pedagogische begeleidingsdienst: je hoeft op het einde van het trimester niet nog eens alles te bevragen. KATRIEN LEIEPOORT CAMPUS SINT-VINCENTIUS

16 Gebruik evaluatievormen OBSERVATIELIJST DE KIEM

17 Gebruik evaluatievormen Besluit Uit de inspiraties blijkt dat verschillende vormen van evaluatie ingezet kunnen worden om het leren van de leerling in kaart te brengen. De klassieke toets blijkt nog vaak gebruikt te worden, alsook andere evaluatievormen die waardevolle informatie over het leerproces en resultaat bieden. Praktijkopdracht 1. Overdenk kritisch het gebruik van toetsen. Ga na welk citaat over toetsen bij jouw visie aanleunt. 2. Ga na welke evaluatievormen je allemaal gebruikt en welke informatie over het leerproces van de leerlingen je hiermee verkrijgt. 3. Wissel je bevindingen met collega s uit. 4. Formuleer nu samen voor een vak, klas of volledige school waarom je al dan niet voor een bepaalde evaluatievorm kiest.

18 Gesprekken met leerlingen We hebben hier op school heel veel kindgesprekken. Systematisch, maar ook tussendoor. Er wordt daar altijd tijd voor gemaakt, niet enkel kindgesprekken naar aanleiding van het rapport. We spreken ook met het kind zelf: wat kan er jou helpen? Er wordt niets boven het hoofd beslist, ze worden meegenomen daarin. Ook kinderen die naar de directrice komen, moeten op de denkstoel zitten. Als ze toekomen, gaan ze op de denkstoel zitten. Als ze klaar zijn om het mij te vertellen, mogen ze mij roepen. Het kind moet reflecteren hoe komt het dat ik hier nu zit. NICOLE DE KIEM

19 Gesprekken met leerlingen Ik heb ook eens samen gezeten met leerlingen die bijvoorbeeld niet klaar geraken met hun taken en dan hebben we een aantal zaken overlopen, we stellen samen vast dat er een aantal taken niet zijn afgewerkt. En dan begrijp je, als je die taak niet indient, dat ik als leerkracht niet kan evalueren. En dan ben je bereid om eraan te werken of niet, wat is een mogelijk oplossing. Nadien maken we afspraken, hé, zie je het zitten om tegen dan dit te doen. En dan zeggen ze ja of neen. We ondertekenen de afspraak, maar dat is niet heiligmakend. Allé, dat is heiligmakend, maar niet op korte termijn. MIREILLE DE STUDIO

20 Gesprekken met leerlingen De meerwaarde van de functioneringsgesprekken is: vijf keer per schooljaar polsen of alles voor de leerling wel vlot gaat verloopt, of het welbevinden goed zit, of de leerling zich hier gelukkig voelt. Als dat niet zo is, dan gaan de leerlingen dit aangeven. De gesprekken gaan buiten klaslokaal, in een grote zaal door. De leerlingen gaan elk om beurt naar het contact met de leerkracht. Doordat we de attitudewijzer gebruiken, komt dat gesprek op gang. De eerste vraag is meestal hoe gaat het hier. We merken op dat leerlingen op die momenten zeer veel te vertellen hebben, ze vertellen gemakkelijker in een persoonlijk, intiem gesprek. Een leerling zal nooit vertellen in de klas wat er achter zit. Door deze gesprekken te voeren krijgen klassenleraars heel wat te horen. Dat kan over thuis gaan, dat kan over het leren gaan. We kunnen er rekening mee houden. We denken, maar hebben er geen bewijs van, dat we ook daardoor weinig ongekwalificeerde uitstroom hebben. Uit tevredenheidsenquêtes weten we dat veel leerlingen heel enthousiast zijn. Zie filmfragment functioneringsgesprek KATRIEN LEIEPOORT CAMPUS SINT-VINCENTIUS

21 Gesprekken met leerlingen Het was mijn bedoeling om, we zijn nu al drie jaar bezig rond die nieuwe vormen van evalueren, om een keer op bezoek te gaan naar alle klassen en een keer een kort klasgesprek te houden met de kinderen: wat vinden jullie nu van die nieuwe vorm van rapporteren, die groeidoos, hoe dat de leerkracht met jullie spreekt. Ik ga een paar vraagjes opstellen om met die kinderen een keer te bespreken en te voelen van, hoe voelen zij het aan en kunnen ze ons eventueel nog wat verbeterpunten aanbrengen, tips geven. HANS WIJNBERGSCHOOL

22 Gesprekken met leerlingen Besluit Uit de inspiraties blijkt dat gesprekken met een individuele leerling of een groep(je) leerlingen heel waardevol wordt geacht door de scholen. Het onderwerp van deze gesprekken kan zowel het leren als het leven van de leerling zijn, alsook het didactisch handelen van de leerkracht en de gebruikte evaluatievormen binnen de school. De open communicatie op school en het geven van inspraak aan leerlingen stimuleren verbondenheid tussen leerlingen en leerkrachten. Thema rapporteren gesprekken met leerlingen Praktijkopdracht 1. Ga na wanneer je gesprekken met leerlingen voert en wat het onderwerp van deze gesprekken is. 2. Beoordeel of deze gesprekken een positief effect hebben op het leren en/of het leven van de leerlingen. 3. Wissel je ervaringen met collega s uit. 4. Bespreek ook met collega s hoe je deze gesprekken met leerlingen (eventueel) kan optimaliseren.