Vragen Hoe kan je veiligheid inbouwen zodat je alle leerlingen kan betrekken? Vraag Hoe kan je de ideeënbus actief en betekenisvol maken?

Transcriptie

1 Methodiek Kringgesprek Beter samen leven en meer leren in de klas. Een participatieve sfeer in de klas of op de school kan men op verschillende manieren bewerkstelligen. Werken met kringgesprekken is hierbij één van de vele mogelijkheden. Doorgaans zitten bij een kringgesprek de kinderen en de leerkracht samen in een kring, zodat ze elkaar goed kunnen zien. De leerkracht probeert tijdens deze bijeenkomst niet te nadrukkelijk op te treden, integendeel hij/zij geeft de leerlingen zoveel mogelijk kansen om verantwoordelijkheden op te nemen. Methodiek Ideeënbus Beter samen leven en meer leren in de klas en de school. Het opzet van deze methodiek is het verzamelen van verschillende ideetjes. Dit kan in de vorm van een doos of een brievenbus of een andere vorm. Het volstaat echter niet om een ideeënbus omhoog te hangen en te wachten tot er iets gebeurt. In de meeste gevallen zal er niet veel gebeuren en zal de doos of brievenbus leeg blijven. Vragen Hoe kan je veiligheid inbouwen zodat je alle leerlingen kan betrekken? Vraag Hoe kan je de ideeënbus actief en betekenisvol maken? Hoe kan je leerlingen activeren tijdens de kringgesprekken? 1 Doe jij ook mee?! Team in beweging - Wij doen mee! rode speelkaarten SDL

2 Tips Wees zelf overtuigd van de meerwaarde van leerlingenparticipatie Neem je rol als model actief op. Dit kan je doen door in de eerste plaats zelf actief gebruik te maken van de ideeënbus. (stop er iets in dat de leerlingen aanspreekt of dat je met hen wenst te bespreken, of graag wil meedelen, ) De kans is groot dat indien je dit lang en consequent genoeg aanhoudt dat de leerlingen zelf gaan vragen of ze iets mogen voorstellen, bespreken, aankondigen De school is aan zet Stimuleer leerlingen om zoveel mogelijk gebruik te maken van de ideeënbus. Teamwerk Zoek naar mogelijkheden om verschillende personen bij een actie te betrekken. Leerlingen, leerkrachten en ouders kunnen voorstellen of ideeën m.b.t. de klas- of de schoolwerking te kennen geven door deze op te schrijven of te tekenen en in de ideeënbus te deponeren. Er kan gewerkt worden met verschillende ideeënbussen: één voor elke klas, één voor de ouders en één voor het schoolteam. Duidelijke en transparante communicatie Maak vooraf aan de leerlingen duidelijk wat de bedoeling is van een ideeënbus. De afspraak is om samen de inhoud bekijken, te sorteren en te zoeken naar de juiste procedure(s) om verschillende items te bespreken. Tips Veiligheid inbouwen Geef leerlingen de tijd om te leren. Laat leerlingen (zeker bij aanvang) de vrije keuze om iets in te brengen, te vertellen of te tonen. Zorg voor een duidelijk stramien. Dit zorgt voor herkenbaarheid en voor een gevoel van veiligheid bij de leerlingen. Vooral jonge leerlingen zijn hier zeer gevoelig aan. De school is aan zet. Maak gebruik van het werken in kleine kringen of laat leerlingen eerst in duo s iets bespreken alvorens deel te nemen aan de grote kring. Laat leerlingen iets meebrengen. Taalzwakkere leerlingen of onzekere leerlingen hoeven dan niet onmiddellijk iets te vertellen. Ze kunnen ook iets laten zien waar anderen vragen over mogen stellen. Leerlingen activeren Besef van invloed Geef leerlingen zoveel mogelijk de kans om de kringmomenten zelf te leiden. Er kan gewerkt worden met specifieke taken zoals: de dagverantwoordelijke of de gespreksleider, de notaris of de verslagnemer, Deze taken zijn terug te vinden op het takenbord en worden beurtelings verdeeld onder de leerlingen. Geef aandacht aan het geheel De taak van de leerkracht is dus niet het gesprek te leiden, maar te begeleiden en uit deze momenten de nodige informatie te halen om deze in het latere klasgebeuren te integreren. Van elke kring wordt er door de leerlingen een kort verslagje gemaakt. Dit verslagje komt dan in een boek of een map terecht. methodiekenoverzicht 2 Doe jij ook mee?! Team in beweging - Wij doen mee! rode speelkaarten SDL

3 Methodiek De raad Beter samen leven en meer leren in de klas. Dit overleg vindt plaats in de klas. Alle leerlingen alsook de leerkracht(en) zijn hierbij aanwezig. Tijdens dit overlegmoment kunnen de volgende zaken aan bod komen: Op een begrijpelijke manier het waarom van de afspraken en regels uitleggen. Samen met de leerlingen regels en afspraken leren opstellen en leren hanteren. Conflicten leren hanteren: het gevoel aanvaarden, maar daarom niet het gedrag, de 2 partijen uitnodigen om hun verhaal te vertellen, hun motieven laten uitspreken, hen helpen een oplossing te zoeken die voor alle partijen aanvaardbaar is, Kinderen eens extra in de bloemen zetten en zo zijn status in de groep verbeteren. Oefenen van sociale vaardigheden bijv. te tonen hoe je het aan boord kunt leggen om in een spel binnen te geraken, door te luisteren naar elkaars gevoeligheden, vragen, en samen te zoeken naar oplossingen. Vraag Hoe kan je vermijden dat deze bijeenkomst een klachtenbank wordt? Methodiek Reflecteren met leerlingen Meer leren in de klas en in de school. Reflecteren wil kortweg zeggen: nadenken over. Dit nadenken over is echter niet zomaar nadenken, zonder er een gevolg aan te geven. Reflecteren houdt in dat er systematisch wordt nagedacht om het eigen functioneren onder de loep te nemen. Binnen een onderwijscontext heeft dit dan uiteraard te maken met nadenken over het lesgeven of het leerkrachthandelen en het presteren van leerlingen. Een reflectiegesprek heeft dus als doel om na te denken over de wijze waarop men is omgegaan met een concrete leersituatie. Vragen Op welke manier kan je reflecteren met leerlingen in je klas inbrengen? Welke mogelijkheden zien jullie in je eigen klas of school om leerlingen inspraak te geven in het domein van evalueren? 3 Doe jij ook mee?! Team in beweging - Wij doen mee! rode speelkaarten SDL

4 Tips Zie leerlingen als partners Zoek samen met leerlingen naar een maatstaf voor wat goed is of waaraan iets moet voldoen. Stel open vragen Dit levert veel informatie op en zet de leerlingen ook aan het denken. Besef van invloed Door samen criteria op te stellen kunnen leerlingen hun inbreng naast die van de leerkracht leggen en zo samen tot een consensus komen. Maak gebruik van werkvormen die alle leerlingen activeren zoals caroussel, placemat, Maak gebruik van evaluatievormen die een inbreng van leerlingen mogelijk maakt zoals, zelfevaluatie, co-evaluatie,peerevaluatie, Maak de evaluatie zo concreet mogelijk. Bijvoorbeeld door ze visueel tastbaar te maken (bv half glas vol of leeg, smileys, ) Vooral jongere en taalarme leerlingen hebben hier een hulp aan. Duidelijke en transparante communicatie Geef ook je eigen suggesties, kenmerken of criteria. Vertel er ook bij waarom je dit belangrijk vindt. Geef aandacht aan het geheel Bespeel zoveel mogelijk leergebieden. Door het werken met criteria ook in te zetten op andere leergebieden of leerdoelen kan men vermijden dat in de beleving van de leerlingen het gevoel zou ontstaan dat ze alleen maar betrokken worden bij de minder schoolse zaken en het allemaal wat vrijblijvend is. Tips Duidelijke en transparante communicatie Maak vooraf aan de leerlingen duidelijk wat de bedoeling is van de raad. De school is aan zet Stimuleer leerlingen om voor zoveel mogelijk verschillende zaken gebruik te maken van de raad. Voorzie zelf ook verschillende aandachtspuntjes op de raad. Waak erover dat je voor 1 klacht of donderwolk minstens 2 leuke zaken kan inbrengen. Maak gebruik van een uitstelschriftje In dit schriftje kan iedereen zijn of haar probleem noteren. Doordat er in veel gevallen enkele dagen of uurtjes overgaan voordat dit probleem besproken wordt, zijn doorgaans de meeste emoties al bekoeld of stellen we vast dat sommige zaken al opgelost zijn. Werk doelgericht en evalueer geïntegreerd Voorzie regelmatig reflectiemomenten over de werking van de raad. Zie leerlingen als partners Reflecteer voor jezelf maar vergeet vooral niet om samen met de leerlingen te reflecteren. Wat is de bedoeling van de raad? Vinden we dat we goed bezig zijn in de raad? Wanneer kunnen we zeggen dat we goed bezig zijn? Geef jezelf en leerlingen de tijd om te leren. Wijs kinderen vooral op wat ze wel goed kunnen en doen. Leer kinderen om een onderscheid te maken tussen gedrag en een persoon 4 Doe jij ook mee?! Team in beweging - Wij doen mee! rode speelkaarten SDL

5 Methodiek Stemrondes Beter samen leven en meer leren in de klas en in de school. Knopen doorhakken, besluiten nemen, prioriteiten stellen is eigen aan een participatieve cultuur. Stemrondes zijn vaak de meest voorkomende manier om in groep met uiteenlopende meningen een keuze te maken. Toch blijkt dit echter niet altijd de meest aangewezen methode te zijn. Het is nodig om het maken van keuzes in groep te ondersteunen opdat allé leerlingen zouden kunnen deelnemen. Vragen Wat zijn volgens jullie de voor- en de nadelen van werken met stemrondes? Hoe kan je de nadelen opvangen of zoveel mogelijk beperken? 5 Doe jij ook mee?! Team in beweging - Wij doen mee! rode speelkaarten SDL

6 Tips Wees zelf overtuigd van leerlingenparticipatie Je voelsprieten uitzetten is een ideale manier om in te pikken op de spontane leergierigheid bij leerlingen en dan wordt stemmen soms overbodig. Als er dan toch moet gekozen worden is het goed om met het volgende rekening te houden. Werk doelgericht en evalueer geïntegreerd Zorg ervoor dat iedereen een stem kan uitbrengen (werken met jetons, stemkaartjes, ) zijn mogelijkheden. Hanteer duidelijke criteria waaraan een voorstel of een keuze kan afgetoetst worden. Op deze wijze zijn leerlingen genoodzaakt om argumenten aan te brengen voor een bepaalde keuze en kan je vriendjespolitiek en populariteitstemmen inperken. Zie leerlingen als partners Probeer zoveel mogelijk de criteria samen met leerlingen op te stellen. Leerlinge zullen dan zelf al nagedacht hebben over wat de maatstaf kan zijn voor een bepaalde keuze of voorstel. Besef van invloed Geef leerlingen individuele denktijd alvorens er klassikaal of in groep iets beslist wordt. Werk met interactieve en coöperatieve werkvormen, want kenmerkend voor deze is dat deze werkvormen de deelname van iedereen stimuleren, toelaten en eisen. Werkvormen als denken-delen-uitwisselen, de caroussel, de placemat, het tafelrondje zijn enkele voorbeelden. 6 Doe jij ook mee?! Team in beweging - Wij doen mee! rode speelkaarten SDL