Hoe ga je in je gezin om met je kind met autisme? (broertjes/zusjes)

Transcriptie

1 Hoe ga je in je gezin om met je kind met autisme? (broertjes/zusjes) ASS-ouderavond 25 oktober 2018 Liselotte Knook, ouderbegeleider en systeemtherapeut i.o. Marleen Derkman, GZpsycholoog/orthopedagoog

2 Even inkomen Film: de brussen aan het woord 2

3 Programma van vanavond - Invloed van ASS op brussenrelatie - Invloed van ASS op het gezin - Invloed van brus met ASS op latere leeftijd - Tips voor ouders - Brussengroep 3

4 Autismekenmerken en de invloed op de brussenrelatie 1) Beperkingen in de sociale communicatie en interactie - Onderlinge contact en brussenrelatie als oefensituatie voor conflict - Vermogen om (samen) te spelen - Gevoel genegeerd te worden bij de brus - Kwetsbaarheid van kind met autisme (bijv. voor pesten) - Binnen brussenrelatie - Bij andere kinderen; brus die voor belangen moet opkomen - Tekortschietende emotieregulatie - Boosheid, agressie richting brus 4

5 Autismekenmerken en de invloed op de brussenrelatie 2) Repetitief gedrag en specifieke interesses - Beperkte flexibiliteit - Aanpassingen binnen gezin (bijv. geen vriendjes mee naar huis) - Specifieke interesses - Schaamte t.o.v. buitenstaanders - Trots over grote kennis m.b.t. interesse - Invloed op spel, gezamenlijk contact 5

6 Stelling In het gezin moet alles volgens plan verlopen; er is geen ruimte voor impulsieve acties of ideeën 6

7 Autisme en de invloed op het gezin Een kind met autisme vraagt veel aandacht van ouders, dit kan van invloed zijn op: - Eigen energiebalans en (psychische/lichamelijke) gezondheid van ouders - Onderlinge relatie tussen ouders - De brus(sen) - Zichzelf wegcijferen - Opstandig worden - Veel verantwoordelijkheid nemen (ouderrol) - Zich zorgen maken - bijv. over toekomst van broer/zus met autisme - Zich achtergesteld voelen 7

8 Stelling Je doet brussen tekort als je niet gesplitst op vakantie gaat 8

9 Invloed op latere leeftijd - Dit hangt af van verschillende factoren (hoeveelheid stressoren, probleemoplossingsvaardigheden / weerbaarheid van de brus, netwerk, manier van onthouden van jeugdervaringen). 9

10 Positief vs. Negatief Leren van belangrijke vaardigheden Verantwoordelijkheid Geduld Doorzettingsvermogen Accepterende houding Beseffen wat echt belangrijk is in het leven Beroep in de zorg of inzet voor sociale doelen Ouders kwalijk nemen dat er te weinig tijd/aandacht was Jaloezie of verwijzen richting broer of zus met autisme 10

11 Wat kun je als ouder doen? Bevorderen van een zo gewoon mogelijke broer/zus relatie Zowel positiviteit als conflict Zie evt. tips (achteraan de handouts) Met de kinderen spreken over de problemen Informeer de brus over problemen (leeftijdsadequaat) Zie evt. tips voor effectieve communicatie (achter de handouts) Help gevoelens en gedachten te (h)erkennen (mentaliseren) Zorgen, schaamte, jaloezie, trots, opstandigheid, etc Mee mogen beslissen over problemen Goed is goed genoeg 11

12 Brussengroep - Lotgenotencontact: uitwisselen van ervaringen en gevoelens - Leuke dingen doen samen - Informatie / uitleg krijgen over broer of zus met autisme O.a. bij: Karakter, Indigo, MEE 12

13 Leestips Tips voor ouders: Broers- en zussenboek voor & door brussen met een bijzondere broer of zus Tips voor brusjes: Sites: Brusjes.nl Broerofzus.nl Brussen.be Boeken (vanaf 9-10 jaar): Heibel in mijn hoofd van Geertje Leguijt Mijn broer is een orkaan van Kolet Janssen Iets geks in je hoofd van Gerda Prins Mijn broer heeft autisme, autisme, AUTISME!! Van Benny Braem 13

14 Hartelijk Dank voor uw aandacht

15 Tips om positieve relatie tussen kids met en zonder ASS te bevorderen: Bevorderen van de sociale interactie: Betrek het kind met ASS en de brus samen bij voor beiden plezierige projecten of activiteiten Benoem het als de brus de helper is van het kind met ASS Kies activiteiten waarin de beperkingen van het kind met ASS het minst merkbaar zijn Gebruik beloningsstrategieën om te zorgen dat er veel passende sociale interactie is Maak de fysieke omgeving zo geschikt mogelijk door aanwezige materialen en inrichting van de ruimte Uit het boek: Boer, F. Broers en zussen van speciale en gewone kinderen. H14: In therapie, blz

16 Tips om positieve relatie tussen kind met en zonder ASS te bevorderen Tips voor kind zonder ASS: Geef informatie over de problemen waarmee het kind met ASS te maken heeft (evt. spelenderwijs via poppenkast of rollenspel) Leer hoe zij het best kunnen reageren op moeilijk gedrag en hoe om te gaan met eigen frustraties in het contact met het kind met ASS Uit het boek: Boer, F. Broers en zussen van speciale en gewone kinderen. H14: In therapie, blz Tips voor het kind met ASS: Leer vaardigheden voor het sociale contact met andere kinderen Laat het kind vast ervaringen opdoen met de materialen, spelvormen en ruimte voor zij daar contact aangaan met andere kinderen Bevorder vaardigheden die aanwezig zijn bij het kind en gewaardeerd worden door leeftijdsgenoten (bijv. goed kunnen computeren, muziek maken, tekenen) Help kinderen er lichamelijk zo aantrekkelijk mogelijk uit te zien (kleding, kapsel, zelfverzorging, passende leefstijl qua voeding en beweging).

17 Tips voor goede communicatie met brus - Luister actief naar brus: laat zien dat je écht luistert door je bezigheden te onderbreken, vragen te stellen, samen te vatten en te checken of je ze goed begrepen hebt. - Neem er de tijd voor: Sommige dingen zijn niet in één keer goed uit te leggen; geleidelijk informatie geven is goed. - Geef het goede voorbeeld: durf zelf ook vragen te stellen en te spreken over dingen die pijnlijk of beschamend zijn. - Zorg dat je geïnformeerd bent: je moet zelf goed op de hoogte zijn van ASS om de brus goed voor te kunnen lichten. - Wees serieus en eerlijk: wees eerlijk, ook als je iets niet weet en vertel hoe je gaat proberen om het antwoord op een vraag wel te weten te komen. - Geef begrijpelijke antwoorden: niet te moeilijk en niet te makkelijk, sluit aan bij de behoeften van de brus. Uit het boek: Boer, F. Broers en zussen van speciale en gewone kinderen. H14: In therapie, blz

18 Tips voor goede communicatie met brus - Heb een open houding: geef de brus het gevoel dat hij met alles bij je terecht kan (geen vraag is gek, dom of ongepast). - Geef afgewogen informatie: focus niet te veel op het negatieve of positieve. - Maak gebruik van niet-verbale communicatie: let op je lichaamshouding en gezichtsuitdrukking, dat zegt vaak meer dan je woorden. - Bevorder het stellen van vragen: door zelf hardop vragen te stellen of samen boeken te lezen of tv-programma s te kijken over ASS. - Bereid je voor op vragen: in bepaalde periodes kun je veel vragen verwachten, ben je hiervan bewust. - Kom terug op eerdere gesprekken: een brus onthoudt niet alles wat besproken is, dus let erop dat je met enige regelmaat terugkomt op dingen die eerder besproken zijn. Uit het boek: Boer, F. Broers en zussen van speciale en gewone kinderen. H14: In therapie, blz