Boekverslag door L woorden 13 januari keer beoordeeld. Roman, Geschiedenis, Politiek Eerste uitgave 1860 Nederlands. Verwachting vooraf

Transcriptie

1 Boekverslag door L woorden 13 januari keer beoordeeld Auteur Multatuli Genre Roman, Geschiedenis, Politiek Eerste uitgave 1860 Vak Nederlands Verwachting vooraf Ik verwachtte niet echt positieve dingen van dit boek.het is oud Nederlands dus voor mij erg moeilijk te lezen en onwijs moeilijk om doorheen te komen. Ik had verwacht dat iets in het verhaal me wel zou aanspreken, waardoor ik toch door zou gaan lezen. Of eigenlijk hoopte ik dit heel erg zodat ik het boek uit zou krijgen. De reden dat ik dit boek, ondanks mijn alleen maar negatieve verwachtingen, wilde lezen is omdat ik denk dat hij goed op je lijst staat. En omdat het een boek is wat je naar mijn idee gelezen moet hebben omdat het bekend en geschiedenis is. Korte samenvatting* Batavus Droogstoppel, makelaar in koffie bij de firma Last & Co, Lauriergracht 37 wil een boek schrijven over koffie. Hij ontmoet een oude schoolvriend die geen jas draagt maar een soort sjaal en dus in het boek Sjaalman word genoemd. Sjaalman is arm en vraagt hem daarom of hij zijn manuscripten wil uitgeven. Het is een groot pak, maar Droogstoppel wil er niets mee te maken hebben. Toch blijkt uiteindelijk het een en ander uit het pak over koffie te gaan en dit wekt zijn interesse. Hij laat een jongen die bij hem in dienst is: Ernest Stern hoofdstukken uit zijn boek schrijven over informatie uit het pak. De afspraak is gemaakt dat Droogstoppel niets mag veranderen aan de hoofdstukken die Stern hem zou leveren. Stern vertelt vooral over Max Havelaar. Max Havelaar is assistent-resident in Lebak, indië. Hij is een bijzondere man en heeft veel tegenstrijdige kanten. Als hij verhalen vertelt springt hij van het ene naar het andere onderwerp. Max Havelaar is als assistent-resident vast besloten er een betere situatie te maken voor de Javanen, deze worden nu uitgebuit en verrichten onbetaald werk. Havelaar vertelt een verhaal over een jongen: Saïdjad die hard heeft leren werken voor zijn geld. Bij zijn vader wordt keer op keer de buffels afgepakt. Dit laat de leefomstandigheden van de Javanen zien. Havelaar dient een klacht in over de leefomstandigheden. Deze wordt hem verplicht in te trekken, maar hij doet dit niet. Daarna neemt hij ontslag. Tussen de verhalen van Stern door, kraakt Droogstoppel deze af, ze zijn niet interessant volgens hem. Hij vertelt op zijn beurt wat juiste opvoeding is en over God. Droogstoppel heeft een tijdje lopen denken om Sjaalman misschien in dienst te nemen. Hij heeft dit uiteindelijk niet gedaan omdat toen hij op een dag bij hen thuis was om wat dingen te vragen er een brief op tafel lag aan zijn vrouw gericht. Droogstoppel kreeg het idee dat hij het moest lezen van God en deed dat. In de brief stond dat zijn vrouw van haar familie te horen kreeg dat zij maar beter kon scheiden van Sjaalman omdat hij in de schulden zat en niet Pagina 1 van 5

2 goed genoeg voor haar zou zijn. In het laatste hoofdstuk neemt Multatuli het zelf over en laat Stern en Droogstoppel verdwijnen. Hij vertelt dat van zijn twee doelen, van het schrijven van dit boek, het grootste is dat iedereen het leest, het liefst wil hij dat de koning het zou lezen. Overgenomen (voor mijzelf toegevoegd): Het boek is erg autobiografisch. Multatuli (in het Latijn: ik heb veel geleden) is eigenlijk Eduard Douwes Dekker zelf. Max Havelaar is hier zijn perfecte beeld hoe hij graag zou willen zijn. Eduard is zelf ook regent geweest in Nederlands-Indië. Sjaalman is ook Eduard, maar dan de man die hij was na dat hij in Nederlands-Indië was geweest. *de samenvatting is te lang geworden. Ik vind het lastig om hem nog korter te maken omdat ik dan stukken ga weglaten waarvan ik denk dat ik ze op moet schrijven om de samenvatting compleet te maken. Ook voor mijzelf om terug te lezen voor mijn mondeling. Drie indrukwekkende gedeelten In dit boeken zitten naar mijn idee nou niet echt indrukwekkende gedeelten. Daarom kies ik gedeelten die mij nog goed zijn bijgebleven of ik erg leuk vond. 1. Een stuk dat ik heel erg leuk vond was het verhaal dat Max Havelaar vertelde aan twee mannen. Ik vond dit leuk omdat het echt een verhaal was, het kwam even tussendoor in het boek als een soort sprookje, alleen dan geen sprookje. Het ging over Saïdjah. Saïdjah was de zoon van een rijstverbouwer. De buffel die hen helpt met het omploegen was een goede buffel maar werd afgepakt. Zijn vader verkocht iets wat hij had geërfd en kon daardoor een nieuwe buffel kopen, deze was erg goed, sterk en snel. Maar ook deze werd een jaar later afgepakt. Weer verkocht zijn vader iets wat hij had geërfd en kocht een nieuwe buffel, deze was minder goed. Maar op een dag komt er een tijger achter Saïdjah aan. De buffel beschermt Saïdjah en rijgt de tijger op zijn hoorns. Maar ook deze buffel, die zo n goede bescherming heeft geboden word afgepakt door het districtshoofd. Omdat Saïdjah s vader geen nieuwe buffel kan kopen en dus de landrente ook niet meer, vlucht hij. Zijn vader word opgepakt en sterft in de gevangenis, niet veel later sterft zijn moeder van ellende. Adinda is het buurmeisje van Saïdjah en ze zijn van kinds af aan verloofd. Saïdjah zou 3 jaar gaan werken in Batavia zodat hij hopelijk genoeg geld had om 2 buffels te kopen. Dan zou hij terug komen om met Adinda te trouwen. Adinda zou de manen kerven in haar rijstblok, en na drie keer twaalf maanden zouden ze elkaar weer ontmoeten. Na drie keer twaalf maanden was Saïdjah op de afgesproken plek, hij was intens gelukkig hij zou Adinda zou weer zien, hij zou met haar trouwen, hij had goed gewerkt en had genoeg geld voor zelfs 3 buffels en naast dat geld had hij nog mooie schatten mee gekregen van zijn baas. Maar Adinda kwam maar niet. Hij gaat naar het dorp, maar het huis van Adinda is onvindbaar. Hij hoort dat zij en haar familie is gevlucht naar Lampongs en vertrekt ook daar heen. Maar daar vindt hij hele familie dood, ook Adinda. Saïdjah maakt een einde aan zijn leven door op een soldaat af te rennen. Erg sprookjesachtig is het niet, maar ik vond dat het goed weer gaf hoe het er daar aan toe ging. Ook vond ik het mooi verteld in het boek. Dat was een van de momenten dat ik het eigenlijk heel mooi vond om oud Nederlands te lezen, misschien maakt het het daarom voor mij ook wel zo n leuk stukje. Pagina 2 van 5

3 2. Het hele boek had ik een beetje medelijden met meneer Sjaalman. Zijn pakket werd alleen maar afgekraakt terwijl daar juist, naar mijn idee interessante dingen in stonden die veel zijn gebruikt in het boek. Hij was arm en werd daardoor afgekraakt, maar ik vond het juist vervelend voor hem dat hij geen winterjas had en zich warm moest houden met een sjaal. Aan het einde van het boek gaat Droogstoppel nog eens langs bij Sjaalman. Hij is niet thuis. Droogstoppel is al eerder in het huis geweest, toen was Sjaalman ook niet thuis maar zijn vrouw wel. Hij wist dus de weg en ging naar de woonkamer. Daar lag op tafel een brief die aan de vrouw van Sjaalman was geschreven. Droogstoppen was een nette man en zou nooit post lezen die niet aan hem gericht was, maar hij kreeg dit keer het idee dat God hem vertelde dat hij het moest lezen. In de brief stond dat de vrouw zich moest scheiden van haar man, Sjaalman dus. De brief kwam van een familielid. Deze liet weten dat Sjaalman erge schulden had dat was zijn eigen schuld want hij heeft God verlaten. Zijn vrouw werd beloofd als ze zich zou scheiden en terug tot god zou keren, zou zij naaiwerk krijgen van familie. Het zou haar uit de schulden helpen. Voor Droogstoppel was het duidelijk, hij wou nu al helemaal niets meer te maken hebben met Sjaalman. Dit stukje staat me nog erg goed bij, waarschijnlijk ook omdat er weer eens iets gebeurde in het boek. Ik kreeg door dit stukje eigenlijk alleen nog maar meer medelijden met hem. Als hij ook nog verlaten zou worden door zijn vrouw wat moet er dan wel niet van hem overblijven? Het stuk was wel echt zo geschreven dat je Sjaalman een slechterik moest vinden maar ik vond dat gek genoeg niet zo. Misschien ook omdat het mij niets uit maakt of je wel in God gelooft of niet. 3. Een stuk wat ik erg gaaf vond, vrij aan het begin van het boek. Max Havelaar als nieuwe assistent-resident riep alle hoofden vanlebak bij een om een vergadering te houden. Dit vond ik heel gaaf, hij vertelde vanuit zijn hart dat hij de toestanden in Lebak wilde aanpakken. En dat hij weet dat sommigen hun plicht verzaken uit eigenbelang, door geld boven het recht van de burgers te stellen, en de arme mensen van hun buffels beroven. Ik wist eigenlijk helemaal niet wat voor een verhaal het was, en dit blijkt dan uiteindelijk het hele verhaal te zijn van dit boek dat hij dit wil aanpakken. Maar toch, in het begin wist ik dat nog niet en vond ik dit erg gaaf. Nog steeds, ook al gaat het boek hier nou juist over. In een soort pauze van de vergadering kwam zijn zoontje: kleine Max even langs. En het was heel goed te merken hoeveel liefde er was tussen hen. Ook toen Max weer weg moest, stuurde zijn vader hem op een liefdevolle manier weg. Dit was mooi gekozen om tussendoor te doen, hij was namelijk erg fel geweest in zijn gesprek over de toestanden in Lebak, en hiermee werden duidelijk zijn tegenstrijdige kanten aan gegeven. van heel fel naar liefdevol. Ervaring achteraf Ik vond het inderdaad een heel erg lastig boek om te lezen. Ik heb mezelf echt verplicht aan het lezen gezet, wat me soms niet eens echt lukte. Daardoor had ik hem weer veel later uit dan dat ik wilde. Ik heb op een gegeven moment een luisterboek bij de bieb gehaald om mezelf door het boek heen te slepen. Ik zette dan de CD op en las met de CD mee. Bij een CD kan je niet elke alinea even iets anders doen, of eigenlijk doe je dat dan minder snel. Er zijn ook grote stukken die ik leuker vond of makkelijker leesbaar, vaak de stukken van Stern, die ik wel gewoon zonder CD heb gelezen. Zo n luisterboek is voor mij echt een nieuwe ervaring en ik denk dat ik er zeker vaker gebruik van ga maken als ik niet Pagina 3 van 5

4 door een boek heen kan komen. Aan de andere kant is het ook vervelend want je bent ergens van afhankelijk, een CD speler. Ik vind het daarom ook fijner om de volgende keer weer een boek te hebben dat ik echt leuk vind en waar ik makkelijk door kan komen. Het verhaal zelf vond ik wel interessant, de stukken over hoe belangrijk God was wat minder. Maar de stukken van Max Havelaar vond ik best leuk. Categorievraag ~ Hoe kun je zien dat het boek voor 1880 is geschreven? Dat een boek voor 1880 is geschreven kan je toch het meeste merken aan de taal. De oudhollandse woorden en zinnen. Bij Max Havelaar stonden er dan ook nog Maleise woorden in die achterin het boek vertaald werden. Er waren stukken echt aan de lezer geschreven: begrijp me niet verkeerd beste lezer. Ook speelt God echt een hele grote rol. Daaraan kan je ook merken dat het een oud boek is. De verhouding tussen man en vrouw, de vrouw werd dan niet onderdrukt of zoiets maar de taakverdeling was er, en was normaal. De man deed een betaalde baan, zijn vrouw kookte, zorgde voor de kinderen en deed het huishouden. Het was echt zijn vrouw, want in het boek werd Tine (de vrouw van Max) soms ook genoemd als zijn Tine. In Max Havelaar kreeg je natuurlijk ook beeld hoe het er in Nederlands-Indië aan toeging, dat is ook iets typisch uit die tijd, dus daaraan zou je ook kunnen zien dat het boek voor 1880 is geschreven. Verdiepingsopdracht ~ 3. Gebeurtenis en opbouw Ik vond het echt heel erg moeilijk een goede verdiepingsopdracht bij dit boek te kiezen. Ik dacht eigenlijk dat er een vaste verdiepingsopdracht bij een boek 1880 zat. Ik heb uiteindelijk voor 3. Gebeurtenis en opbouw, gekozen omdat ik een groot verschil merkte tussen de stukken die Droogstoppel geschreven had en de stukken die Stern geschreven had. Het vertelde verhaal wisselt zich dus af tussen Stern en Droogstoppel. Droogstoppel vertelt in een ik- vorm. De stukken van Stern worden verteld in het hij-perspectief. Er wordt verteld over Max Havelaar. Ook de auctoriële verteller was te vinden in het boek. Dat houdt in dat de vertellen geheel buiten het verhaal iets zegt, maar hij weet alles van de personages en het boek. Dit gebeurt bijvoorbeeld als Max Havelaar het verhaal vertelt over Saïdjah en Adinde, dan zegt hij tussen door: Ik heb u verteld, beste lezer dat dit verhaal eentonig is. Ik denk dat dit het boek zo bijzonder maakt, dat het wordt verteld door meerdere personen, want ik persoonlijk zou die verhalen van Droogstoppel gewoon weg halen, maar dan is het boek niet meer zoals het is en mist er toch zeker wat. Ook vind ik het mooi hoe Droogstoppel de verhalen van Stern afkraakt, omdat het onzin is en niet interessant. Herschrijven van een pagina: Ik vind het moeilijk om te kiezen welke pagina dan, een van Droogstoppel of juist van Stern. Ik heb gekozen voor het stukje dat vooraf gaat aan de toespraak van Max Havelaar: hoofdstuk 8 bladzijde 116 en verder van de twaalfde druk. Het wordt in de hij-vorm verteld, ik herschrijf het naar de ik-vorm. Ik heb de controleur verzocht, de hoofden die te Rangkas-Betoeng aanwezig waren, uit te nodigen daar tot de volgende dag te vertoeven om de Seba (vergadering) bij te wonen, die ik beleggen wil. Deze vergadering had gewoonlijk eens in de maand plaats, doch hetzijd aan sommige Hoofden die ver van de hoofdplaats woonde-want de afdeling Lebak is zeer uitgestrekt-het onnodige heen en weer te reizen te besparen. De volgende morgen zal ik hen op plechtige wijze toe spreken, waarom ik de eerste Seba-dag op de volgende morgen had geplaatst. Pagina 4 van 5

5 Links van mijn woning, doch op t zelfde erf en tegenover t huis dat mevrouw Slottering bewoonde, staat een gebouw dat gedeeltelijk de bureaus der assistent-residentie bevatte, waartoe tevens de landkas behoorde, en gedeeltelijk bestond in een vrij ruime open galerij, die een zeer goede gelegenheid tot zulk een vergadering aanbied. Hier zijn dan ook de volgende morgen de Hoofden vroegtijdig verenigd. Ik trad binnen, groette, en nam plaats. Ik ontving de geschreven maandelijkse berichten over landbouw, veestapel, politie, en justitie en legde die tot nader onderzoek terzijde. Ieder verwachtte hierop een toespraak als die welke ik de vorige dag gehouden had, en het was voor hen niet geheel en al zeker dat ik zelf van voornemen was iets anders te zeggen, men moet mij bij zulke gevallen gehoord en gezien hebben hoe ik mij, bij toespraken als deze opwond en door mijn eigenaardige wijze van spreken aan de bekendste zaken een nieuwe kleur meedeelde, hoe ik mijn houding oprichtte, hoe mijn blik vuur schoot, hoe mijn stem van vleiend zacht naar vlijmend scherp overging, hoe de beelden van mijn lippen vloeien als strooide ik iets kostbaars om mij heen dat toch mij niets kostte, en hoe, als ik ophield, ieder mij aanstaarde met open mond als om te vragen: mijn goed, wie zijt ge? Ik denk dat dit aardig is overgenomen uit het boek en er maar kleine dingen zijn veranderd om wel dat oudhollands erin te houden. Wat ik de grootste verandering vind is dat hij nu praat over zijn eigen bijzondere eigenschappen, en eigenlijk is dat jammer. Want dan zou hij het hele boek door heel arrogant worden, terwijl ik hem nu echt een indrukwekkende personage vind. Als je al zijn mooi opgeschreven eigenschappen zou verplaatsen in de ik vorm, word hij daar alleen maar arrogant van. En wordt het boek minder interessant! Pagina 5 van 5