Grice. Terug naar In Defence of a Dogma

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Grice. Terug naar In Defence of a Dogma"

Transcriptie

1

2 Grice Terug naar In Defence of a Dogma Grice maakt een onderscheid tussen wat er gezegd wordt en wat er geïmpliceerd wordt. (denk nog even aan de logische constanten)

3 Grice Tweede kant van zijn programma: Als een spreker afwijkt van lederlijk taalgebruik dan heef hij of zij daar een bedoeling mee die beredeneerd kan worden.

4 Grice Theorie van de conversagonele implicage. Maximen van conversage.

5 Grice Alles bepalend is het coöpera(e beginsel. Maak je bijdrage aan het gesprek zodanig als vereist is, op het GjdsGp dat het gebeurt, door het geaccepteerde doel of richgng van het gesprek

6 Grice Het maxime van qualiteit probeer je bijdrage waarheidsgetrouw te maken, d.w.z.: 1. zeg niet iets waarvan je geloof dat het onwaar is; 2. zeg niet iets waarvoor je geen afdoende bewijs hebt.

7 Grice Het maxime van quan(teit 1. maak je bijdrage zo informagef als vereist is voor het huidige doel van het gesprek; 2. maak je bijdrage niet informagever dan vereist is.

8 Grice Het maxime van relevan(e maak je bijdrage relevant.

9 Grice Het maxime van s(jl wees helder, met name: 1. vermijd duister taalgebruik; 2. vermijd dubbelzinnigheid; 3. wees kort; 4. wees ordelijk.

10 Grice Deze maximen kunnen gehoorzaamd en geschonden worden. Telkens als ze geschonden worden heef de spreker daar een bepaalde bedoeling mee die de spreker uit de woordkeus van de spreker kan afleiden.

11 Inachtneming van de maximen Qualiteit Jan heef twee Bachelordiploma s. Ik ben daar van overtuigd, en ik heb daar bewijs voor. Immers:?Jan heef twee Ba diploma s maar ik ben er niet van overtuigd? Moore s paradox

12 Inachtneming van de maximen Qualiteit Hoe groot is jouw kamer? Ik weet het echt niet, en ik wil het wel weten. (cf. AusGns felicity condigons )

13 Inachtneming van de maximen QuanGteit Simon heef veergen kinderen. Simon heef 14 kinderen en niet meer. De vlag is wit. de vlag heef maar één kleur Hoe verging het je cliënt voor de rechter? Ging wel. Hij is dus niet veroordeeld tot levenslang.

14 Inachtneming van de maximen RelevanGe Geef me het zout even aan. Geef me het zout NU! Hoe laat is het? De postbode is net geweest. De toehoorder weet hoe laat de postbode meestal komt.

15 Inachtneming van de maximen Manier Open de deur.? Als jij nu eens naar de deur loopt, de deurknop naar beneden draait, en langzaam de deur naar je toetrekt Lucky Luck reed de ondergaande zon tegemoet en sprong op zijn paard Jolly Jumper.

16 FlouGng van de maximen Qualiteit Wat als de piraten weer toeslaan op de Indische Oceaan. Kom nou toch, de VOC is heerser over de wereldzeeën. ironie (?) Thatcher is the iron lady. metafoor

17 FlouGng van de maximen Meester? Parijs ligt toch in Italië? Ja, en Utrecht in Georgië! Zou Alva de geuzen sparen? (geen oprechte vraag)

18 FlouGng van de maximen QuanGteit Oorlog is oorlog. Of hij komt of hij komt niet.

19 FlouGng van de maximen RelevanGe Jouw buurman is een trut van Troje. Wat ligt jouw gazonnetje er mooi bij! Zullen we gaan ganzeborden? Heb jij je huiswerk al af?

20 FlouGng van de maximen Manner Tolstoi (Oorlog en Vrede). De zangeres ging in een gekke jurk op toneel staan en bracht opeens zangerige geluiden voort alsof ze met de man tegenover haar in gesprek was.

21 ConversaGonele implicatuur De werking van conversagonele implicaturen toont aan dat de communicageve funcge van taal nooit volledig gereduceerd kan worden tot convenges of regels voor het gebruik van taal.

22 conversa(onele implicatuur De uigng U door een spreker S heef de conversagonele implicatuur I, indien 1. S verondersteld wordt de maximen van coöperage in ogenschouw te nemen; 2. Om deze veronderstelling te handhaven moeten toehoorders er van uitgaan dat S I denkt; 3. S denkt dat zowel hij als zijn toehoorders weten dat de toehoorders I kunnen afleiden.

23 ConversaGonele implicatuur 1. Herroepbaar Dit onderscheidt een implicatuur van een logische implicage die niet herroepbaar is. Bijvoorbeeld: gegeven de proposiges Alle mensen zijn sterfelijk en Socrates is een mens' kunnen we niet anders dan de logische implicage aanvaarden dat Socrates sterfelijk is. Daarentegen heef de zin De dokter heef drie vriendinnen de conversagonele implicatuur dat de dokter precies drie vriendinnen heef. Deze conversagonele implicatuur kan echter herroepen worden door de toevoeging Zo niet meer.

24 ConversaGonele implicatuur 2. Niet a,aakbaar De conversagonele implicatuur hangt af van de proposige, maar niet van de manier waarop die proposige verwoord wordt. De synonieme zinnen Hij is absoluut geniaal en Een en al hersenen die man hebben beide een ironische conversagonele implicatuur.

25 ConversaGonele implicatuur 3. Berekenbaar De conversagonele implicatuur is berekenbaar met behulp van de maximen van coöperage.

26 ConversaGonele implicatuur 4. Geen seman4sche eigenschap De conversagonele implicatuur maakt geen deel uit van de semangsche betekenis van de zin. Je moet eerst weten wat de betekenis van de zin is voor je de conversagonele implicatuur kunt afleiden.

27 ConversaGonele implicatuur 5. Context a,ankelijk Een conversagonele implicatuur is context amankelijk. De zin Hij is een machine heef een andere conversagonele implicatuur, wanneer het persoonlijk voornaamwoord hij verwijst naar een dokter, dan wanneer het verwijst naar een gewichtheffer of een bokser.

28 Grice Terug naar begin: en versus & Grice kan vasthouden aan een kernbetekenis van woorden. Dat er nog meer gecommuniceerd wordt is verklaarbaar met behulp van conversagonele implicages. SemanGek is ingebed in pragmagek.

29 Quine Logisch empirisme, in het bijzonder Carnap Beginsel van verificage: de betekenis van een zin is zijn mehode van verificage. Twee methoden van verificage: a priori, analygsche bewijsvoering, a posteriori.

30 Quine Logica Logica is een mooi vak, en sinds 1879 is het een geweldig vak! Afwijzing van Frege s derde rijk van gedachten Eerste orde logica is heilig. (cf. Russell)

31 Quine Speciale plaats van de existengële quantor. To be is to be the value of a bound variable. Geen tweede orde logica (geen kwangficage over begrippen), want: No engty without idengty!

32 Quine QuanGfying in De re/de dicto Frida geloof dat Bronstein door Ramon Mercader vermoord is. parafraseren als: Frida houdt de zin Bronstein is door Ramon Mercader vermoord voor waar.

33 Quine Afwijzing van de re modaliteit. 9 is noodzakelijk groter dan 7 9 is het aantal der planeten? Het aantal der planeten is noodzakelijk groter dan 7? Noodzakelijkheid projecge van menselijke geest op de werkelijkheid.

34 Quine Beginsel van verificage Zelf referengeel incoherent Wat analygsch betekent wordt niet duidelijk met behulp van de term synonymie. Een vrijgezel is een ongehuwde man. AnalyGsche uitspraak. Waarom? Omdat vrijgezel en ongehuwde man; synoniemen zijn!

35 Quine Zinsbetekenis kan niet herleid worden tot zintuiglijke waarneming. Een walvis is een vis Een walvis is een zoogdier Zelfde stand van zaken, verschillende betekenis. Betekenisholisme

36 Quine SGmulusbetekenis Staande zinnen ( ) Gelegenheidszinnen Gavagai! De onbepaaldheid van vertaling

37 Quine Geen feiten over betekenis. Taal is theorie Geen Archimedisch punt buiten taal. Wie Schiffer sind wir. (Neurath) Genaturaliseerde kenleer. Behandeling van skepgcisme.

TAALFILOSOFIE. Overkoepelende vraag: WAT IS BETEKENIS?

TAALFILOSOFIE. Overkoepelende vraag: WAT IS BETEKENIS? TAALFILOSOFIE Overkoepelende vraag: WAT IS BETEKENIS? GOTTLOB FREGE (1848 1925) Uitvinder moderne logica Vader van de taalfilosofie BEGRIFFSCHRIFT (1879) Bevat moderne propositie en predicaten-logica Syllogistiek

Nadere informatie

TAALFILOSOFIE. Overkoepelende vraag: WAT IS BETEKENIS?

TAALFILOSOFIE. Overkoepelende vraag: WAT IS BETEKENIS? TAALFILOSOFIE Overkoepelende vraag: WAT IS BETEKENIS? GOTTLOB (1848 1925) Uitvinder moderne logica Vader van de taalfilosofie BEGRIFFSCHRIFT (1879) Bevat moderne proposioe en predicaten- logica SyllogisOek

Nadere informatie

De naïeve betekenistheorie. De betekenis van een woord is het object waar dat woord voor staat.

De naïeve betekenistheorie. De betekenis van een woord is het object waar dat woord voor staat. De naïeve betekenistheorie De betekenis van een woord is het object waar dat woord voor staat. De naïeve betekenistheorie Kritiek: De informativiteit van identiteitsuitspraken a=a versus a=b Uitspraken

Nadere informatie

5. 8. Quine Biografie

5. 8. Quine Biografie 5. 8. Quine Het landschap van de Amerikaanse wijsbegeerte staat in de schaduw van een hoge boom die geworteld is in Cambridge, Massachusetts. Sinds de Tweede Wereldoorlog wordt er vanuit een werkkamer

Nadere informatie

TAALFILOSOFIE. Overkoepelende vraag: WAT IS BETEKENIS?

TAALFILOSOFIE. Overkoepelende vraag: WAT IS BETEKENIS? TAALFILOSOFIE Overkoepelende vraag: WAT IS BETEKENIS? TAALFILOSOFIE Formele seman=ek Bijv. Proposi=elogica Informele seman=ek TAALWETENSCHAP Syntaxis Semantiek Pragmatiek Seman=sche categorieën Termen

Nadere informatie

TAALFILOSOFIE. Overkoepelende vraag: WAT IS BETEKENIS?

TAALFILOSOFIE. Overkoepelende vraag: WAT IS BETEKENIS? TAALFILOSOFIE Overkoepelende vraag: WAT IS BETEKENIS? GOTTLOB FREGE (1848 1925) Logische Untersuchungen Der Gedanke Die Verneinung Gedankengefüge DER GEDANKE Logica waarheid Logica kunst van het geldig

Nadere informatie

Semantiek 1 college 4. Jan Koster

Semantiek 1 college 4. Jan Koster Semantiek 1 college 4 Jan Koster 1 Uitgangspunt sinds vorige week Semantiek is representationeel (en niet referentieel), gebaseerd op interpretaties van sprekers en hoorders Geen scherpe scheiding tussen

Nadere informatie

Formeel Denken. Herfst 2004

Formeel Denken. Herfst 2004 Formeel Denken Herman Geuvers Deels gebaseerd op het herfst 2002 dictaat van Henk Barendregt en Bas Spitters, met dank aan het Discrete Wiskunde dictaat van Wim Gielen Herfst 2004 Contents 1 Propositielogica

Nadere informatie

TAALFILOSOFIE WAT IS BETEKENIS?

TAALFILOSOFIE WAT IS BETEKENIS? TAALFILOSOFIE WAT IS BETEKENIS? MENTALISME John Locke (1632 1704) An Essay concerning Human Understanding (1689) MENTALISME Words in their primary or immediate Signification, stand for nothing, but the

Nadere informatie

Weet u wanneer deze boerderij gebouwd is?

Weet u wanneer deze boerderij gebouwd is? Taalkundige onderbouwing voor docenten van het lespakket Pragmatiek In dit bestand zal ik de wetenschappelijke onderbouwing van de lessenreeks Pragmatiek bespreken. Over het algemeen is de reeks gebaseerd

Nadere informatie

Logica als een oefening in Formeel Denken

Logica als een oefening in Formeel Denken Logica als een oefening in Formeel Denken Herman Geuvers Institute for Computing and Information Science Radboud Universiteit Nijmegen Wiskunde Dialoog 10 juni, 2015 Inhoud Geschiedenis van de logica Propositielogica

Nadere informatie

Indexicale Problemen voor Frege

Indexicale Problemen voor Frege Indexicale Problemen voor Frege Een van de moeilijkheden waar een taalfilosofische theorie tegenaan loopt is het probleem van de indexicaliteit, dat wil zeggen: is de betekenis van persoons-, plaats- en

Nadere informatie

Late fouten in het taalbegrip van kinderen

Late fouten in het taalbegrip van kinderen 1 Late fouten in het taalbegrip van kinderen Petra Hendriks Hoogleraar Semantiek en Cognitie Center for Language and Cognition Groningen Rijksuniversiteit Groningen 2 De misvatting Actief versus passief

Nadere informatie

Werkdocument bij de e- learning- module Verbindende Communicatie

Werkdocument bij de e- learning- module Verbindende Communicatie Werkdocument bij de e- learning- module Verbindende Communicatie Beste cursist, Je schreef je in voor de e- learning- module Verbindende Communicatie. Hiermee leer je een aantal basisbegrippen uit onze

Nadere informatie

Semantiek 1 college 3

Semantiek 1 college 3 Semantiek 1 college 3 Jan Koster 1 Twee benaderingen Referentiële semantiek (denotationeel) Accent op relaties tussen taalelementen en buitentalige werkelijkheid (externalisme) Representationele semantiek

Nadere informatie

Hoofdstuk 2. Kennis en geloof

Hoofdstuk 2. Kennis en geloof Hoofdstuk 2 Kennis en geloof Kennis of dogma Is religieus geloof een vorm van kennis? Is het mogelijk een rationeel bewijs van het bestaan van God te geven? Is religieus taalgebruik betekenisvol? Vormen

Nadere informatie

Pragmatiek. 6 juni 2009

Pragmatiek. 6 juni 2009 Pragmatiek 6 juni 2009 Semantiek - Betekenis gedefinieerd in termen van verwijzing naar de werkelijkheid buiten de taal (denotatie) [[Jantje]] = het individu Jantje [[slaapt]] = de verzameling van slapende

Nadere informatie

INHOUDSOPGAVE 5 DEEL I KENNIS... 6 DEEL II WETENSCHAP... 76

INHOUDSOPGAVE 5 DEEL I KENNIS... 6 DEEL II WETENSCHAP... 76 INHOUDSOPGAVE 5 DEEL I KENNIS... 6 DEEL II WETENSCHAP... 76 Vergeten... 7 Filosofie... 9 Een goed begin... 11 Hoofdbreker... 13 Zintuigen... 15 De hersenen... 17 Zien... 19 Geloof... 21 Empirie... 23 Ervaring...

Nadere informatie

Ludwig Wittgenstein ( ) Filosofie in de twintigste eeuw

Ludwig Wittgenstein ( ) Filosofie in de twintigste eeuw Ludwig Wittgenstein (1889-1951) Filosofie in de twintigste eeuw De schok van 1914: dansend naar de oorlog Wenen Parlement, Wenen rond 1900 Looshaus (1909-1911) De schok van 1914: dansend naar de oorlog

Nadere informatie

foundationalist: Er zijn zelf-evidente, en dus zelfrechtvaardigende, overtuigingen. Er zijn zelf-evidente, waarheidsbehoudende inferentieregels.

foundationalist: Er zijn zelf-evidente, en dus zelfrechtvaardigende, overtuigingen. Er zijn zelf-evidente, waarheidsbehoudende inferentieregels. Foundationalisme en a priori overtuigingen foundationalist: Er zijn zelf-evidente, en dus zelfrechtvaardigende, a priori overtuigingen. Er zijn zelf-evidente, waarheidsbehoudende inferentieregels. Terreinen

Nadere informatie

Compassie leven. 52 wekelijkse inspiraties vanuit Geweldloze Communicatie. PuddleDancer Press Samengesteld door Monie Doodeman

Compassie leven. 52 wekelijkse inspiraties vanuit Geweldloze Communicatie. PuddleDancer Press Samengesteld door Monie Doodeman Compassie leven 52 wekelijkse inspiraties vanuit Geweldloze Communicatie PuddleDancer Press Samengesteld door Monie Doodeman Inhoudsopgave Voorwoord Wekelijkse inspiraties 01 Geweld in de taal? Wie, ik?

Nadere informatie

Zorgen voor een scherpe werkvraag

Zorgen voor een scherpe werkvraag http://lemniscaatacademie.com francis@lemniscaatacademie.be Zorgen voor een scherpe werkvraag 1 Een 'probleem' is een werkvraag In een andere tekst (Oplossingsgericht werken) heb ik uitgelegd wat het nut

Nadere informatie

Inhoud. Wanneer is wetenschap ontstaan?

Inhoud. Wanneer is wetenschap ontstaan? De wetenschappelijke wereld College Onderzoeksmethoden 21 september 2006 Wolter Pieters waar m oet je zelf op letten? waar moet je zelf op letten? Wat is wetenschap? Wanneer is wetenschap ontstaan? De

Nadere informatie

80177 Vertrouwen op God

80177 Vertrouwen op God I. Wie van jullie vertrouwen op de God van de Bijbel? A. Wie van jullie vinden het makkelijk om op God te B. Wie van jullie vinden het moeilijk om op God te i. Hoe dan ook, mijn hoop en gebed is dat eenieder

Nadere informatie

Oriëntatie Kunstmatige Intelligentie. Inleidend College Niels Taatgen

Oriëntatie Kunstmatige Intelligentie. Inleidend College Niels Taatgen Oriëntatie Kunstmatige Intelligentie Inleidend College Niels Taatgen Inhoud vandaag! Wat is kunstmatige intelligentie?! Vakgebieden die bijdragen aan de AI! Kunnen computers denken?! Hoe denken mensen

Nadere informatie

Vraag Antwoord Scores. Opgave 1 Een sceptische schnauzer en een sceptische arts

Vraag Antwoord Scores. Opgave 1 Een sceptische schnauzer en een sceptische arts Opgave 1 Een sceptische schnauzer en een sceptische arts 1 maximumscore 3 een uitleg dat de schnauzer vragen stelt die blijk geven van metafysisch scepticisme: hij vraagt zich af of er wel een buitenwereld

Nadere informatie

Programma van Inhoud en Toetsing

Programma van Inhoud en Toetsing Onderdeel: Grammatica zinsdelen (RTTI) Lesperiode: 1 Aantal lessen per week: 4 Hoofdstuk: 1, 2,3 & 5 Theorie blz 28, 68, 108, 188, 189 De leerling moet de volgende zinsdelen kennen: persoonsvorm onderwerp

Nadere informatie

SYLLABUS VORMING BEMIDDELINGSGERICHT WERKEN. 1. Ik en conflicten KIJK NAAR JE EIGEN CONFLICTSTIJL

SYLLABUS VORMING BEMIDDELINGSGERICHT WERKEN. 1. Ik en conflicten KIJK NAAR JE EIGEN CONFLICTSTIJL 1 Ik en conflicten KIJK NAAR JE EIGEN CONFLICTSTIJL Via deze vragenlijst op basis van de Thomas-Kilmann theorie ontdek je je eigen conflictstijl Kies per vraag steeds de mogelijkheid die het dichtst bij

Nadere informatie

SLOTSCÈNE VAN ISOLA. Hij draait zich om en wil vertrekken. BERNARD Wij doen het niet! Verbruggen draait zich verbaasd om.

SLOTSCÈNE VAN ISOLA. Hij draait zich om en wil vertrekken. BERNARD Wij doen het niet! Verbruggen draait zich verbaasd om. SLOTSCÈNE VAN ISOLA Arnold blijft staan. Achter hem gaat de deur open. Arnold ziet aan de gezichten van Diana en Bernard dat ze iemand achter hem zien. Hij draait zich om en doet geschrokken een stap achteruit.

Nadere informatie

TAALFILOSOFIE SYLLABUS

TAALFILOSOFIE SYLLABUS TAALFILOSOFIE SYLLABUS Bestemd voor: WB1BD3035 (voltijd) en WB1BA3035 (deeltijd) Cursusjaar: 2010/2011, periode 3 Vakgroep: Theoretische Filosofie Docenten: Menno Lievers & Rosja Mastop Universiteit Utrecht

Nadere informatie

Samenvatting Nederlands Cursus 1,2 en 3

Samenvatting Nederlands Cursus 1,2 en 3 Samenvatting Nederlands Cursus 1,2 en 3 Samenvatting door J. 1308 woorden 6 december 2012 6,2 13 keer beoordeeld Vak Methode Nederlands Laagland Zakelijke teksten > eenduidige teksten met als doel informatie

Nadere informatie

Logica 1. Joost J. Joosten

Logica 1. Joost J. Joosten Logica 1 Joost J. Joosten Universiteit Utrecht (sub)faculteit der Wijsbegeerte Heidelberglaan 8 3584 CS Utrecht Kamer 158, 030-2535579 jjoosten@phil.uu.nl www.phil.uu.nl/ jjoosten (hier moet een tilde

Nadere informatie

VERZAMELINGEN EN AFBEELDINGEN

VERZAMELINGEN EN AFBEELDINGEN I VERZAMELINGEN EN AFBEELDINGEN Het begrip verzameling kennen we uit het dagelijks leven: een bibliotheek bevat een verzameling van boeken, een museum een verzameling van kunstvoorwerpen. We kennen verzamelingen

Nadere informatie

Wie is de Heilige Geest?

Wie is de Heilige Geest? Wie is de Heilige Geest? De Heilige Geest is God, net als God de Vader en God de Zoon. Soms lijkt het of we over drie personen praten, maar het is allemaal dezelfde God. Hij is één. Net als water dat er

Nadere informatie

Introductie in effectief en bewust communiceren. Communicatie; wat is dat eigenlijk?

Introductie in effectief en bewust communiceren. Communicatie; wat is dat eigenlijk? Introductie in effectief en bewust communiceren. Communicatie; wat is dat eigenlijk? Zodra er twee of meer mensen in 1 ruimte zijn is er sprake van communicatie, ook al wordt er niet gesproken. Het is

Nadere informatie

Verdeling van de samenvattingen van de hoofdstukken:

Verdeling van de samenvattingen van de hoofdstukken: Verdeling van de samenvattingen van de hoofdstukken: deel hoofdstuk Ko René 1 I II.A II.B II.C III.A III.B IV V 2 I II III IV V VI VII VIII IX X Besluit 1 VIA GOD NAAR DE ANDER is een studie van Ko Steketee

Nadere informatie

Lezing: Psalm 1 Lucas 5: Gemeente in Christus,

Lezing: Psalm 1 Lucas 5: Gemeente in Christus, Lezing: Psalm 1 Lucas 5: 1-11 Gemeente in Christus, Van veertigers, en ik heb een paar dochters die in die leeftijdscategorie vallen, is bekend dat ze in een fase van hun leven belanden, waarin ze zich

Nadere informatie

Rene Descartes. René Descartes, een interview door Roshano Dewnarain

Rene Descartes. René Descartes, een interview door Roshano Dewnarain Rene Descartes René Descartes, een interview door Roshano Dewnarain Cogito ergo sum, ik denk dus ik ben. Een uitspraak van René Descartes. Een belangrijk wiskundige en filosoof in de geschiedenis. Volgens

Nadere informatie

Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen,

Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, Vandaag is het zondag, vredeszondag. En aanstaande zaterdag, 26 september, is het nationale burendag. Een dag om met elkaar koffie te drinken, activiteiten

Nadere informatie

Verwachting, de vierde dimensie

Verwachting, de vierde dimensie Verwachting, de vierde dimensie Geschreven voor eenieder die wel wíl geloven maar niet kan Verwachting, de vierde dimensie Copyright 2017 Kees Berkhout Auteur: Kees Berkhout Druk: Pumbo.nl ISBN: 978-94-6345-155-0

Nadere informatie

Oosterse filosofie. Over de denktradities in India en China

Oosterse filosofie. Over de denktradities in India en China Oosterse filosofie Over de denktradities in India en China Inhoudsopgave Geschiedenis - Ontstaan van de filosofie India en het hindoeisme De leer van de Boeddha Mahayana, de leer van de leegte China en

Nadere informatie

Mc. 1: 1-11 PG te Sexbierum-Pietersbierum Sixtustsjerke 11 jan. 2015. Grote en kleine Geliefde van God - Gemeente van Christus,

Mc. 1: 1-11 PG te Sexbierum-Pietersbierum Sixtustsjerke 11 jan. 2015. Grote en kleine Geliefde van God - Gemeente van Christus, Mc. 1: 1-11 PG te Sexbierum-Pietersbierum Sixtustsjerke 11 jan. 2015 Ds. A.J.Wouda Grote en kleine Geliefde van God - Gemeente van Christus, Het weer is onrustig De wereld is onrustig En veel mensen, sommigen

Nadere informatie

1 Korintiërs 12 : 27. dia 1

1 Korintiërs 12 : 27. dia 1 1 Korintiërs 12 : 27 kerk in deze (21 e ) eeuw een lastige combinatie? want juist in deze tijd hoor je veel mensen zeggen: ik geloof wel in God maar niet in de kerk kerk zijn lijkt niet meer van deze tijd

Nadere informatie

Visuele geletterdheid

Visuele geletterdheid Visuele geletterdheid Ola Lanko Kijken, daar draait het om in het boek Required Reading van Ola Lanko. Op een laagdrempelige manier onderzoekt de 27-jarige Oekraïense fotografe de manier waarop wij naar

Nadere informatie

Vraag Antwoord Scores

Vraag Antwoord Scores Opgave 2 Spiritueel scepticisme 6 maximumscore 4 een uitleg dat McKenna in tekst 6 vanuit epistemologisch perspectief over solipsisme spreekt: hij stelt dat de kennisclaim over het bestaan van andere mensen

Nadere informatie

Het simpele zesstappenplan voor meditatie zonder poeha

Het simpele zesstappenplan voor meditatie zonder poeha Het simpele zesstappenplan voor meditatie zonder poeha Oké, dus je bent lekker gaan zitten. En nu? Om te mediteren hoef je eigenlijk alleen maar deze zes stappen te volgen: 1. Richt je aandacht op één

Nadere informatie

Ontmoetingskerk Laren NH 26 juni Lucas 9. Preek

Ontmoetingskerk Laren NH 26 juni Lucas 9. Preek Ontmoetingskerk Laren NH 26 juni 2016 Lucas 9 Preek Eva, Nienke, Julia en Roelof en alle anderen hier en elders, misschien wist je het nog niet, maar weet je wat jullie eigenlijk zijn? Jullie zijn engelen.

Nadere informatie

Transformationeel ondernemen

Transformationeel ondernemen Transformationeel ondernemen Dit rapport maakt deel uit van de Denkonomie- serie, met o.a. uitgaven als: Transformationeel - ZIJN ondernemen wat je wilt worden - Het nieuwe verkopen - Wetenschap en spiritualiteit

Nadere informatie

Inleiding op het thema

Inleiding op het thema Inleiding op het thema In de bijbel en in het geloof zijn beelden en symbolen belangrijk. God is zo anders dan wij kunnen bedenken, dat je niet zomaar over Hem kunt spreken. Over die onbekende wereld van

Nadere informatie

Inhoud. 1 Eristische dialectiek of de kunst van het gelijk krijgen 7. 2 De termen logica en dialectiek 69

Inhoud. 1 Eristische dialectiek of de kunst van het gelijk krijgen 7. 2 De termen logica en dialectiek 69 Inhoud 1 Eristische dialectiek of de kunst van het gelijk krijgen 7 2 De termen logica en dialectiek 69 3 De dialectiek van Aristoteles in de Topica 73 Nawoord door Tjark Kruiger 81 [5] 1 Eristische dialectiek

Nadere informatie

Hoe trek ik de juiste kandidaten aan? 18 september 2014 Leuven

Hoe trek ik de juiste kandidaten aan? 18 september 2014 Leuven Hoe trek ik de juiste kandidaten aan? 18 september 2014 Leuven Jobkanaal kan je op maat ondersteunen: - in het verstrekken van (divers) personeelsadvies - bij de opmaak van vacatures (checklist leesbare

Nadere informatie

Stilte vooraf. Wees stil voor het aangezicht van God, want heilig is de Heer. Uitleg

Stilte vooraf. Wees stil voor het aangezicht van God, want heilig is de Heer. Uitleg Stilte vooraf Wees stil voor het aangezicht van God, want heilig is de Heer. Uitleg Witte donderdag. Nacht van de overlevering, met een dubbelzinnige betekenis. Het is de overlevering (de traditie) van

Nadere informatie

De doelgroep. Wat is eenvoudig schrijven

De doelgroep. Wat is eenvoudig schrijven Dit is een stuk over eenvoudig schrijven. Het is bedoeld om het belang van eenvoudig schrijven te laten zien en te helpen bij het schrijven van brieven of verslagen voor cliënten. Eenvoudig schrijven is

Nadere informatie

Eindexamen filosofie vwo II

Eindexamen filosofie vwo II Opgave 2 Over wetenschap en religie: zij die uit de hemel kwamen 7 maximumscore 2 een argumentatie waarom wetenschappelijke kennis niet als probleemloze bron van vooruitgang kan worden beschouwd: wetenschap

Nadere informatie

Semantiek en pragmatiek

Semantiek en pragmatiek Semantiek en pragmatiek Hans Smessaert Acco Leuven / Den Haag Inhoud Woord vooraf 11 1 Inleiding: betekenis en/in context 13 1.1 Conceptuele en referentiële betekenis 13 1.2 Uitingsbetekenis en communicatieve

Nadere informatie

Dag 15 - natuurlijk speechen met mind mapping

Dag 15 - natuurlijk speechen met mind mapping Dag 15 - natuurlijk speechen met mind mapping Zodra je er op gaat letten zie je dat veel toespraken eigenlijk heel onnatuurlijk overkomen. De spreker staat kaarsrecht achter zijn spreekgestoelte. Hij duikt

Nadere informatie

Woordenschat - Ironie KGT 3 4. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/74572

Woordenschat - Ironie KGT 3 4. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/74572 Woordenschat - Ironie KGT 3 4 Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 25 augustus 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/74572 Dit lesmateriaal is gemaakt

Nadere informatie

Hoe je met vertrouwen een volgende carrière stap maakt

Hoe je met vertrouwen een volgende carrière stap maakt Hoe je met vertrouwen een volgende carrière stap maakt Dit is de applicatie van de blog Hoe je met vertrouwen een volgende carrière stap maakt zoals gepubliceerd op careerandlifecoaching.eu Wij bieden

Nadere informatie

Programma van Inhoud en Toetsing

Programma van Inhoud en Toetsing Onderdeel: leesvaardigheid Lesperiode: 1 Hoofdstuk: 1 + 2 Theorie blz. 7-8, 50 aantekeningen oefeningen uit het leerboek stappenplan lezen De leerling kent de termen onderwerp, deelonderwerp, hoofdgedachte,

Nadere informatie

Inhoud: Wat is trauma Cultuur aspecten Psychologische Fysieke aspecten Geestelijke aspecten Grenzen aangeven

Inhoud: Wat is trauma Cultuur aspecten Psychologische Fysieke aspecten Geestelijke aspecten Grenzen aangeven Inhoud: Wat is trauma Cultuur aspecten Psychologische Fysieke aspecten Geestelijke aspecten Grenzen aangeven Wat is een trauma? Trauma kan cultuurafhankelijk zijn Cultuur bepaalt reactie Cultuur aspecten:

Nadere informatie

Wat is niet aangeboren hersenletsel?

Wat is niet aangeboren hersenletsel? Wat is niet aangeboren hersenletsel? Als hersenen beschadigd raken op latere leeftijd spreken we van (NAH) Niet aangeboren hersenletsel Niet-aangeboren hersenletsel is blijvende schade aan de hersenen

Nadere informatie

Meer oefenen. TI1300: Redeneren en Logica. Vertalen. Meerdere wegen leiden naar Rome

Meer oefenen. TI1300: Redeneren en Logica. Vertalen. Meerdere wegen leiden naar Rome Meer oefenen TI1300: Redeneren en Logica College 13: Synta en Semantiek van de Predicatenlogica Tomas Klos Algoritmiek Groep Vertaal: Niet alle paarden zijn bruin Geef ook je vertaalsleutel (welke predicaten,

Nadere informatie

Februari 2012 Workshop Eviont

Februari 2012 Workshop Eviont Het Brein heeft een doel nodig! Februari 2012 Workshop Eviont Het Brein heeft een doel nodig! Inhoudsopgave INHOUDSOPGAVE...2 LEESWIJZER...3 INLEIDING...4 STAP 1: HET KADER...5 STAP 2: STATE, GEDRAG EN

Nadere informatie

communicatie vanuit systeemtheoretisch perspectief Je kunt niet niet communiceren, besef het! (er is geen nooduitgang)

communicatie vanuit systeemtheoretisch perspectief Je kunt niet niet communiceren, besef het! (er is geen nooduitgang) Workshop Taal, veel meer dan praten. Koolhof Coaching en Training Over de complexiteit van communicatie Onderwerp: Uitgangspunt: communicatie vanuit systeemtheoretisch perspectief Je kunt niet niet communiceren,

Nadere informatie

together forever is het motto van het Europees Jaar van de Interculturele Dialoog 2008 in Nederland THE GODFATHER

together forever is het motto van het Europees Jaar van de Interculturele Dialoog 2008 in Nederland THE GODFATHER THE GODFATHER 1. Bekijk het fragment Last scène from Godfather 2. Hierin zie je een boevenfamilie (Italiaanse maffia) gezellig feest vieren met elkaar. De mannen bespreken daarna zaken. In de beroemde

Nadere informatie

Semantiek van predicatenlogica en Tractatus

Semantiek van predicatenlogica en Tractatus Logica en de Linguistic Turn 2012 Semantiek van predicatenlogica en Tractatus Maria Aloni ILLC-University of Amsterdam M.D.Aloni@uva.nl 1/11/12 Plan voor vandaag 1. Predicatenlogica: semantiek 2. Tractatus:

Nadere informatie

Nieuwe redeneringen. TI1300: Redeneren en Logica. Waar gaan deze uitdrukkingen over? Een nieuwe taal

Nieuwe redeneringen. TI1300: Redeneren en Logica. Waar gaan deze uitdrukkingen over? Een nieuwe taal Nieuwe redeneringen TI1300: Redeneren en Logica College 12: Predicatenlogica Tomas Klos Algoritmiek Groep Alle mensen zijn sterfelijk Socrates is mens Socrates is sterfelijk Niet propositie-logisch geldig,

Nadere informatie

Je doel behalen met NLP.

Je doel behalen met NLP. Je doel behalen met NLP. NLP werkt het beste als al je neurologische niveaus congruent zijn. Met andere woorden: congruent zijn betekent wanneer je acties en woorden op 1 lijn zijn met je doelen, overtuigingen,

Nadere informatie

Programma van Inhoud en Toetsing

Programma van Inhoud en Toetsing Onderdeel: Grammatica zinsdelen (RTTI) Lesperiode: 1 Hoofdstuk: 1, 2,3 & 5 Theorie blz 28, 68, 108, 188, 189 De leerling moet de volgende zinsdelen kennen: persoonsvorm onderwerp werkwoordelijk gezegde

Nadere informatie

Voorbeeldgedrag Auteur: Mariska Hakvoort-Hazeleger

Voorbeeldgedrag Auteur: Mariska Hakvoort-Hazeleger Je krijgt deze mailing omdat je de online cursus 'Opvoeden vanuit geloof, hoop & liefde' volgt. Ben jij niet de juist geadresseerde, stuur dan een mail aan ons. Onze gegevens staan onderaan deze mailing.

Nadere informatie

Logica 1. Joost J. Joosten

Logica 1. Joost J. Joosten Logica 1 Joost J. Joosten Universiteit Utrecht (sub)faculteit der Wijsbegeerte Heidelberglaan 8 3584 CS Utrecht Kamer 158, 030-2535579 jjoosten@phil.uu.nl www.phil.uu.nl/ jjoosten (hier moet een tilde

Nadere informatie

Het doel heiligt de middelen bestuurlijke schaalvergroting en gedeeld leiderschap. HR in Onderwijs 4 mei 2018

Het doel heiligt de middelen bestuurlijke schaalvergroting en gedeeld leiderschap. HR in Onderwijs 4 mei 2018 Het doel heiligt de middelen bestuurlijke schaalvergroting en gedeeld leiderschap HR in Onderwijs 4 mei 2018 Leiding geven is: met de juiste mensen op de juiste manier de juiste doelen bereiken maar dan

Nadere informatie

1. Als het leven soms pijn doet

1. Als het leven soms pijn doet 1. Als het leven soms pijn doet 1 Als het leven soms pijn doet en de storm gaat tekeer in een tijd van moeite en verdriet. Alsof de zon niet meer opkomt en het altijd donker blijft en de ochtend het daglicht

Nadere informatie

Contact met het gekwetste kind

Contact met het gekwetste kind Contact met het gekwetste kind De emoties van het gekwetste kind Ermee werken in het nu, wat er zich NU afspeelt in de kamer, als reactie op iets wat gebeurt, verteld wordt, Ze zijn authentiek, als th.

Nadere informatie

Kansrekening en Statistiek

Kansrekening en Statistiek Kansrekening en Statistiek College 7 Dinsdag 5 Oktober 1 / 20 1 Kansrekening Indeling: Binomiaalcoëfficiënten Monty Hall Geschiedenis Filosofie 2 / 20 Binomiaalcoëfficiënten 3 / 20 Binomiaalcoëfficiënten

Nadere informatie

Samenvatting Nederlands Formuleren/Spreken

Samenvatting Nederlands Formuleren/Spreken Samenvatting Nederlands Formuleren/Spreken Samenvatting door een scholier 1612 woorden 27 november 2006 6,8 15 keer beoordeeld Vak Methode Nederlands Nieuw Nederlands Samenvatting Nederlands Spreken: Spreken

Nadere informatie

SATSANG VAN 2 MAART De kracht van positief denken. Sem spreekt:

SATSANG VAN 2 MAART De kracht van positief denken. Sem spreekt: SATSANG VAN 2 MAART 2008 De kracht van positief denken. Sem spreekt: Als eerste wil ik duidelijk maken dat het is zo als ik nu denk, dat het is op dit moment. Als jij er anders over denkt dan is dit geen

Nadere informatie

Voor Noa Mali Zulueta Acea

Voor Noa Mali Zulueta Acea Voor Noa Mali Zulueta Acea Lichtflits Momenten van inzicht Lichtflits Momenten van inzicht Anniek Oosting Schrijfster: Anniek Oosting Coverontwerp: Anniek Oosting ISBN:9789402123234 Lichtflits/Anniek Oosting/2014

Nadere informatie

Dat hoor je mij niet zeggen!

Dat hoor je mij niet zeggen! Dat hoor je mij niet zeggen! WOUTER VAN WINGERDEN & PEPIJN HENDRIKS Dat hoor je mij niet zeggen! 2015 Thomas Rap amsterdam Het is misschien een cliché, maar het is wel waar! INHOUD Hier, voor je verzameling

Nadere informatie

Hoe gaat het met je studie?

Hoe gaat het met je studie? 195 195 HOOFDSTUK 12 Hoe gaat het met je studie? WOORDEN 1 Kies uit: onvoldoende controleren gymnastiek mening huiswerk 1 Heb je je al gemaakt? 2 Ik was op school niet zo goed in. Ik vond sport niet leuk.

Nadere informatie

Werkstuk Levensbeschouwing Boeddhisme

Werkstuk Levensbeschouwing Boeddhisme Werkstuk Levensbeschouwing Boeddhisme Werkstuk door een scholier 1997 woorden 8 april 2001 5,1 112 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing 1) Geef een korte omschrijving wat het boeddhisme volgens jou voor

Nadere informatie

Logica voor Informatica. predikatenlogica. Syntax van predikatenlogica. Mehdi Dastani Intelligent Systems Utrecht University

Logica voor Informatica. predikatenlogica. Syntax van predikatenlogica. Mehdi Dastani Intelligent Systems Utrecht University Logica voor Informatica predikatenlogica Syntax van predikatenlogica Mehdi Dastani m.m.dastani@uu.nl Intelligent Systems Utrecht University Redenering in Propositie Logica Als Jan zijn medicijnen neemt

Nadere informatie

Andere grote namen van wiskundigen en/of filosofen: Plato, Socrates, Descartes (Cartesius), Spinoza, Kant, Russell, Hilbert, Tarski en Brouwer

Andere grote namen van wiskundigen en/of filosofen: Plato, Socrates, Descartes (Cartesius), Spinoza, Kant, Russell, Hilbert, Tarski en Brouwer Formele Logica Grondlegger Aristoteles (384/322 voor Chr.), filosoof. Andere grote namen van wiskundigen en/of filosofen: Plato, Socrates, Descartes (Cartesius), Spinoza, Kant, Russell, Hilbert, Tarski

Nadere informatie

Luisteren: Elke taaluiting is relevant

Luisteren: Elke taaluiting is relevant Emma van Bijnen ADR Instituut 1 Luisteren: Elke taaluiting is relevant Niet de directe betekening van de bijdrage, maar de intentie van de spreker Er zijn ontelbaar veel verschillende dingen die partijen

Nadere informatie

Logica 1. Joost J. Joosten

Logica 1. Joost J. Joosten Logica 1 Joost J. Joosten Universiteit Utrecht (sub)faculteit der Wijsbegeerte Heidelberglaan 8 3584 CS Utrecht Kamer 158, 030-2535579 jjoosten@phil.uu.nl www.phil.uu.nl/ jjoosten (hier moet een tilde

Nadere informatie

Wat is slim? Nederlands vwo 2018-I. Tekst 4

Wat is slim? Nederlands vwo 2018-I. Tekst 4 Tekst 4 Wat is slim? (1) Bij mijn overburen werd een steiger gebouwd door een stel sterke mannen. Ze riepen elkaar toe in een mengsel van Nederlands en Pools. Ik 5 stelde me voor dat ik een van hen zou

Nadere informatie

Kapstok. Proces van Geestelijke Groei. Dick Slikker

Kapstok. Proces van Geestelijke Groei. Dick Slikker Kapstok Proces van Geestelijke Groei Dick Slikker 1 Inhoud 1 Komt het weer goed tussen mens en God? 5 2 In Sync met God 11 3 Uitdaging van de Leerschool 17 4 Onze waarom vragen als God het net anders doet

Nadere informatie

zondag 5 feb 2017 in het Kruispunt

zondag 5 feb 2017 in het Kruispunt zondag 5 feb 2017 in het Kruispunt lezing oude testament (lector) Jesaja 43, 9-12 lied Liedboek 513 God heeft het eerste woord... lezing nieuwe testament (lector) Matteus 5, 13-16 lied Liedboek 838, 1.

Nadere informatie

Doopviering. Ik doop je in de naam van de vader en de zoon en de heilige geest

Doopviering. Ik doop je in de naam van de vader en de zoon en de heilige geest Doopviering Ik doop je in de naam van de vader en de zoon en de heilige geest Welkom Beste, Wij zijn hier samengekomen om de geboorte te vieren van dit nieuwe leven. Dagelijks worden er kinderen geboren,

Nadere informatie

Ik wil bij jou zijn Zondag 24 maart, 19uur Oude Kerk te Borne

Ik wil bij jou zijn Zondag 24 maart, 19uur Oude Kerk te Borne Ik wil bij jou zijn Zondag 24 maart, 19uur Oude Kerk te Borne Voorganger: Marije Kooistra Pianist: Albert van Eldik Ouderling: Hielkje de Vos Koster: Marianne Schipper Orde van dienst Welkom en ontsteken

Nadere informatie

Zintuigen en communicatie 3 Wat maakt deze kennis mogelijk? 9. Stel vast wat je meer bent. Auditief, visueel, kinesthetisch of niet duidelijk 11

Zintuigen en communicatie 3 Wat maakt deze kennis mogelijk? 9. Stel vast wat je meer bent. Auditief, visueel, kinesthetisch of niet duidelijk 11 Inhoudsopgave Zintuigen en communicatie 3 Wat maakt deze kennis mogelijk? 9 Stel vast wat je meer bent. Auditief, visueel, kinesthetisch of niet duidelijk 11 Omgaan met anderen die meer auditief zijn 13

Nadere informatie

Praktische tips. Voor in je winkel

Praktische tips. Voor in je winkel Praktische tips Voor in je winkel Gebruik die extra verkoopmedewerker Presentaties en displays zijn een soort van extra verkoopmedewerker, die onzichtbaar jouw omzet stimuleert. Een onderzoek toonde aan

Nadere informatie

20 tips voor een goed debat!

20 tips voor een goed debat! 20 tips voor een goed debat! Moedig elkaar aan tijdens jullie voorbereidingen en de wedstrijd. Geef elkaar tips en zoek samen de sterktes en zwaktes van de argumenten. Je kan veel leren van elkaar, ook

Nadere informatie

Formeel en informeel. Formeel: Je gebruikt u om iemand aan te spreken. Je noemt iemand bij zijn achternaam.

Formeel en informeel. Formeel: Je gebruikt u om iemand aan te spreken. Je noemt iemand bij zijn achternaam. Formeel en informeel Tijdens je stage praat je veel met mensen. Soms is het een officieel gesprek, soms een gezellig praatje met een collega. Dit noem je formele en informele gesprekken. Formeel betekent

Nadere informatie

Kripke's puzzel, Quine en Davidson

Kripke's puzzel, Quine en Davidson Kripke's puzzel, Quine en Davidson Eind-essay voortgezette taalfilosofie niveau 3 -- Norbert van Ettinger -- 0244236 -- vtpap308.doc Abstract Pierre, een logicus, is een mono-linguïstische Fransman, woonachtig

Nadere informatie

Welkom. Opwekking 771. Gebed. Opwekking 630. Voor de dienst speelt de band: Breng ons samen (Sela)

Welkom. Opwekking 771. Gebed. Opwekking 630. Voor de dienst speelt de band: Breng ons samen (Sela) Voor de dienst speelt de band: Breng ons samen (Sela) Welkom Opwekking 771 Wij zijn gekomen voor een ontmoeting met U en wij verlangen met heel ons hart naar meer van U. Wat geweldig dat U hier bent! Heer,

Nadere informatie

Overtuigend (om)praten VVJ Jan De Boeck

Overtuigend (om)praten VVJ Jan De Boeck Overtuigend (om)praten Jan De Boeck Jan De Boeck Overtuigend en constructief gesprekken voeren. De carrière van een doorsnee jeugddienstmedewerker is doorspekt met professionele gesprekken. Met je secretaris,

Nadere informatie

Nieuwe romantiek? 3.1

Nieuwe romantiek? 3.1 Nieuwe romantiek? 3.1 Leven we vandaag in een romantische tijd? Wat betekent dit dan? Je krijgt 2 teksten over dit thema. ORIËNTEREN Bij elke tekst krijg je enkele vragen. Die los je op per twee. Dit betekent:

Nadere informatie

NLP OUTCOME FRAME H Y P N O W O R K S

NLP OUTCOME FRAME H Y P N O W O R K S NLP OUTCOME FRAME H Y P N O W O R K S Disclaimer Dit e-book is met de grootst mogelijke zorg samengesteld. Niets eruit mag worden gekopieerd in welke vorm dan ook zonder toestemming van de auteur. Wel

Nadere informatie

Logica 1. Joost J. Joosten

Logica 1. Joost J. Joosten Logica 1 Joost J. Joosten Universiteit Utrecht (sub)faculteit der Wijsbegeerte Heidelberglaan 8 3584 CS Utrecht Kamer 158, 030-2535579 jjoosten@phil.uu.nl www.phil.uu.nl/ jjoosten (hier moet een tilde

Nadere informatie