Woordenschat - Ironie KGT 3 4. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Transcriptie

1 Woordenschat - Ironie KGT 3 4 Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 25 augustus 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.

2 Inhoudsopgave Woordenschat - Ironie Vooraf Stap1 Stap2 Stap3 Over dit lesmateriaal Pagina 1 Woordenschat - Ironie KGT 3 4

3 Woordenschat - Ironie Vooraf Eerst een filmpje... Leerdoel Je weet wat ironie betekent. Je kunt ironie gebruiken. Je kunt je mening geven over het gebruik van ironie. Eindproduct Je maakt een verslag over het gebruik van ironie op internet. Alleen of samen? Het grootste gedeelte van de opdracht doe je alleen. Soms vergelijk je je antwoorden met een klasgenoot, speelt elkaars docent en verbetert het werk waar nodig. Als je er niet uitkomt vraag je een medeleerling of de docent om hulp. Tijd Je kunt twee lesuren gebruiken. Stap1 Ironie Als je iets zegt, maar eigenlijk het omgekeerde bedoeld, wordt dat ironie genoemd. Je kan tegen iemand zeggen die net iets doms heeft gedaan: "Je bent een echte Einstein. Of als het twintig graden vriest: Lekker weertje, hè? Vaak kun je aan iemands gezicht zien of aan zijn stem horen of hij ironie gebruikt. In een geschreven tekst is ironie veel minder makkelijk te herkennen. Ironie is een stijlfiguur. Pagina 2 Woordenschat - Ironie KGT 3 4

4 Dat zijn middelen om dat wat je wilt zeggen, treffender of sterker uit te drukken. Sarcasme is een stijlfiguur dat heel dicht bij ironie ligt. Er is een verschil tussen sarcasme en ironie. Sarcasme is bijtende spot en ironie is milde spot. Bestudeer de onderstaande teksten om meer te weten te komen over de verschillen tussen verschillende stijlfiguren. Ironie Ironie wordt vaak gebruikt om te laten merken dat je het ergens niet mee eens bent. Ironie is eigenlijk milde spot. Wie ironiseert, heeft echter nog niet de bedoeling bitter te zijn of mensen te kwetsen. Typisch voor veel ironische uitlatingen is, dat het tegengestelde gezegd wordt van hetgeen men bedoelt. Je merkt geregeld aan de ietwat overdreven toon, dat de spreker het niet ernstig, maar ironisch meent. Zo zou een leraar kunnen zeggen tegen een leerling die een slecht cijfer haalt: "Je hebt je zaken wel goed geleerd, moet ik zeggen!" Of tot een te laat komende leerling: "Je vindt het toch niet erg dat we al begonnen zijn?" Andere voorbeelden: 'Je kletst me de oren van het hoofd', zei de leraar tegen het verlegen meisje. "Het ziet er weer schitterend uit", zei de trainer toen we in de drenzende regen liepen. "Goh, wat ben jij knap, zeg!" Dat is me een lieve jongen. Nou, het is me wat moois. Goh, precies op tijd. Sarcasme Wie het heeft over een sarcastische uitlating, spreekt in de eerste plaats over een uiting van grove, bijtende spot, van bitter woordgeweld, van agressie. Het effect van sarcasme is intenser en directer dan dat van ironie. De sarcastische leerkracht zal een zwakker presterende leerling misschien zo aanspreken: "Je moet vooral zó doorwerken, dan kom je er in ieder geval". Pagina 3 Woordenschat - Ironie KGT 3 4

5 Cynisme is wrede, gevoelloze spotternij. Een cynicus is krenkend en spot met elke menselijke waarde, met elk menselijk thema, bijvoorbeeld dood, liefde, haat Vaak wordt cynisme aangewend als een vorm van zelfverdediging, bijvoorbeeld omdat je machteloos staat tegenover iets wat je teleurgesteld heeft, of omdat je met je gevoelens geen raad weet. Ook wrede, zwarte humor maakt van cynisme gebruik. Specialist tegen een patiënt: "Eerst het goede nieuws: er zal een ziekte naar u genoemd worden." Oefening Doe de volgende oefening. Neem de zinnen over in je schrift of een Worddocument en zet onder elke zin je antwoord. Kies tussen waar of niet waar. 1. Ironie is milder dan cynisme en sarcasme. 2. Cynisme wordt alleen gebruikt door iemand die veel zelfvertrouwen heeft. 3. Een voorbeeld van ironie is: Je vindt het toch niet erg dat we al begonnen zijn? als een leerling te laat binnen komt. 4. Een voorbeeld van ironie is: Je hebt geluk, er wordt een ziekte naar u vernoemd. Bespreek je antwoorden met een klasgenoot. Hebben jullie dezelfde antwoorden? Eventueel kunnen jullie het juiste antwoord zoeken in de theorie die je hiervoor gelezen hebt. Opdracht: Verzin nu samen drie zinnen met ironie er in. Schrijf achter iedere zin wat jullie er eigenlijk mee bedoelen. Stap2 Pagina 4 Woordenschat - Ironie KGT 3 4

6 Omschrijven Hieronder staan acht zinnen die letterlijk bedoeld zijn. Maak zinnen die hetzelfde duidelijk maken, maar nu ironisch. Bijvoorbeeld: Letterlijk: De leraar zegt tegen je: Je hebt een vier gehaald, dat is erg slecht. Ironisch: Je hebt een vier gehaald, dat is een bijzondere prestatie. 1. Trainer: Ik vind dat jullie je beter moeten inzetten bij de training. 2. Docent: Jullie moeten de volgende keer op tijd zijn. 3. Buurman: Ik vind dat jullie je tuin beter bij moeten houden. 4. Vriend: Ik vind dat je te lang hebt gewacht met terugbetalen. 5. Leerling: De broodjes in de kantine zijn echt niet lekker. 6. Conducteur: Jullie moeten iets zachter praten in de trein. 7. Agent: Jullie mogen niet met zijn drieën naast elkaar fietsen. 8. Bakker: Dit brood is niet meer zo vers. Vergelijk jouw zinnen met een klasgenoot. Probeer elkaar goede feedback te geven. Stap3 Wat mag? Ironie en sarcasme worden veel gebruikt op internet. Soms valt ironie verkeerd bij de lezers of toehoorders. Lees het volgende artikel. Wordbestand: Ironie op Twitter Pagina 5 Woordenschat - Ironie KGT 3 4

7 Opdracht: Verwerk je antwoorden op de volgende vragen in de vorm van een verslag: 1. Hoe ver mag je gaan in het gebruik van ironie op twitter/facebook/forums? 2. Heb jij zelf wel eens ironie gebruikt op internet (facebook/twitter/forums). Zo ja, op welke manier? 3. Hoe kun je duidelijk maken dat je opmerking ironisch is bedoeld? Bedenk een goede indeling van het verslag. Maak daarvoor gebruik van verschillende kopjes. Gebruik een lesuur voor het opzetten en schrijven van je verslag. Lever het volledig en in het net in bij je docent. Hij/zij zal het verslag beoordelen. Pagina 6 Woordenschat - Ironie KGT 3 4

8 Over dit lesmateriaal Colofon Auteur VO-content Laatst gewijzigd 25 augustus 2016 om 15:40 Licentie Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om: het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden. Meer informatie over de CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Aanvullende informatie over dit lesmateriaal Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar: Leerniveau VMBO kaderberoepsgerichte leerweg, 4; VMBO kaderberoepsgerichte leerweg, 3; Leerinhoud en Nederlands; doelen Eindgebruiker leerling/student Moeilijkheidsgraad gemiddeld Studiebelasting 2 uur en 0 minuten Trefwoorden leerlijn, rearrangeerbare Pagina 7 Woordenschat - Ironie KGT 3 4