Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen,

Transcriptie

1 Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, Vandaag is het zondag, vredeszondag. En aanstaande zaterdag, 26 september, is het nationale burendag. Een dag om met elkaar koffie te drinken, activiteiten te organiseren, spelletjes te doen. Uiteraard met de bedoeling om elkaar beter te leren kennen. Want als je elkaar beter leert kennen, leer je elkaar ook beter begrijpen. En elkaar begrijpen voorkomt ruzies, conflicten. Dat maakt het leven beter, aangenamer. Het is een eenvoudig, voor de hand liggend idee. En het werkt. Verbinding zorgt voor vrede. En Vrede verbindt. Eigenlijk wisten we dat allang, hier in het oosten. Met onze tradities van naoberschap en burenhulp. Eigenlijk wisten we dat als Nederlanders allang, met ons spreekwoord: beter een goede buur dan een verre vriend. Verbinding brengt je verder, want je bent op elkaar aangewezen. 1

2 Eigenlijk weten we het allemaal allang. Maar we weten ook allemaal dat de praktijk van alledag anders is. Ik denk dat u allemaal vast wel eens een aflevering heeft gezien van De Rijdende Rechter. Kleine irritaties en misverstanden kunnen voor grote problemen zorgen. En dat kan soms flink uit de hand lopen. Het verhaal van Achab en Nabot laat zich een beetje lezen als een aflevering van de Rijdende Rechter. En ook hier loopt het flink uit de hand. Achab en Nabot zijn buren. Achab is koning. Nabot is landbouwer, hij heeft een wijngaard. En Achab bedenkt dat hij het land van Nabot wel goed kan gebruiken, als een plek om zijn groenten te verbouwen. Hij biedt veel geld, maar als Nabot weigert, en Isebel, de vrouw van Achab, zich er mee gaat bemoeien, gaat het mis. Zo mis dat er uiteindelijk een dode valt. Nabot, letterlijk de vermoorde onschuld. En jammer genoeg veel te laat, als het onheil al is geschiedt, komt Elia als een Rijdende Rechter het verhaal binnen. Hij veroordeelt de handelswijze van Achab en Isebel, en hij spreekt een gruwelijk oordeel uit, een doodvonnis. 2

3 Over dit verhaal van Achab en Nabot kun je is veel zeggen, juist op Vredeszondag. Je kunt het toepassen op de internationale situatie van oorlog en conflicten, bijvoorbeeld in het Midden-Oosten. Je kunt zeggen dat de wijngaard van Nabot symbool is voor Israël, in de Bijbel vaak voorgesteld als Gods wijngaard. Een land dat steeds bedreigd wordt door de volken om hen heen. Volken die het land met geweld dreigen in de nemen. Net als in de tijd van Achab en Elia. Maar je kunt het ook omkeren en kijken naar het land dat eeuwenlang in bezit was van Palestijnse families, en dat door de staat Israël wordt gebruikt voor het bouwen van een muur. Of dat door kolonisten wordt gebruikt voor illegale nederzettingen. Via allerlei listige plannen wordt het familiebezit van de ander in beslag genomen. Net als bij Achab en Nabot. En misschien is het wel nodig om allebei te zeggen. Want de werkelijkheid is complex en heeft vaak meer kanten. Als er een conflict is, is er zelden sprake van een goede en een verkeerde partij, maar valt iedereen wel iets te verwijten. We kennen het spreekwoord: waar twee kijven hebben twee schuld. Maar vandaag wil ik het niet hebben over de grote wereldproblematiek, vaak abstract en ver weg, maar over iets anders. En daar heb ik een voorbeeld bij nodig: Toen we gisteren hier de spullen gingen klaarzetten voor deze viering, werden we gastvrij ontvangen door Harm Hardonk. 3

4 Hij vertelde mij het volgende verhaal: De beroemde speurder Sherlock Holmes en zijn assistent Watson brachten een keer de nacht door op de camping. Midden in de nacht maakte Sherlock Holmes Watson wakker en hij vroeg: Wat zie je? Heel veel sterren. antwoordde Watson. Wat kun je daaruit afleiden? vroeg Holmes. Nou, zei Watson, astronomisch begrijp ik een beetje hoe dat zit met al die zonnestelsels, en theologisch denk ik dat ik dat dit nooit zomaar kan zijn ontstaan. En logisch? vroeg Holmes. Hoezo logisch? zei Watson. Nou, zie Sherlock Holmes, Logisch betekent het feit dat je de sterren ziet, dat onze tent is gestolen We kunnen vandaag zo ook op verschillende manieren kijken naar dit verhaal van Achab en Nabot. Ja, het is een verhaal dat vertelt machtsmisbruik en corruptie. En ja, het vertelt dat het kwaad en het onrecht bij de naam genoemd moet worden en zo mogelijk gestopt, anders vallen er onschuldige slachtoffers. En zo kunnen we mooie bespiegelingen houden over internationaal recht en wat er bij anderen allemaal mis gaat. Maar we kunnen ook anders kijken: We kunnen het ook veel dichterbij onszelf houden. En het verhaal zien als een spiegel naar onszelf. Het bijzondere van de Bijbel, het bijzondere van een levensovertuiging is, dat het meer is dan een pakket van regels en wetten. Meer dan een wetboek. 4

5 De Bijbelverhalen laten ook iets zien van de motieven, de drijfveren van de mensen. Een conflict is nooit zomaar een conflict, maar een gevolg van een houding. Dat kan een houding zijn van hebzucht, begeerte. Iets zien van een ander, dat je zelf wel zou willen hebben. Zoals Achab die wijngaard van Nabot zag, die grond zou hij wel zelf willen hebben. Het kan een houding zijn van boosheid, omdat een ander iets doet waardoor je gekrenkt wordt. Zoals Nabot het aanbod van Achab afwees en Achab daar niet mee om kon gaan. Het kan angst zijn, angst dat de ander jou bedreigt en een gevaar vormt voor jouw positie, jouw manier van leven. Zoals Isebel aan Achab duidelijk maakte, dat je als koning niet met je moet laten sollen. Stel je voor, als je dit laat gebeuren, wat is dan het volgende? Voor je het weet ben je alle macht, alle controle kwijt En de vraag is: hoe zit dat bij ons? Als we echt vrede willen, kunnen we tevreden zijn met wat we hebben? Niet jaloers op de ander, niet leven met het idee dat bij de buren het gras altijd groener is. Gunnen we een ander het zijne of het hare? Als we echt vrede willen, kunnen we dan onze boosheid loslaten, als we denken dat een ander ons te na komt? 5

6 Als een ander iets doet waar wij niet blij mee zijn. Durven we een andere weg te gaan, dan die van ruzie en conflict? Als we echt vrede willen, kunnen we dan het vreemde, het andere van de ander zien als een kans in plaats van een bedreiging? Kunnen we de ander zien als iemand die ons de veelkleurigheid van Gods werkelijkheid laat zien, in plaats van iemand die vaste gewoonten en ideeën bedreigt? Die vreemde ander. Dat kan die buurman naast je zijn, waar je soms niets van snapt, die soms wat raar doet. Dat kan ook de vreemdeling, de vluchteling, de asielzoeker zijn, met een andere taal, andere gebruiken, een ander geloof. Is die vreemde ander voor ons een bedreiging, of in de eerste plaats een mens van God? Iemand die door God op onze weg wordt geplaatst. Als we vrede willen, moeten we niet in de eerste plaats kijken naar wat een ander doet, maar naar wie we zelf zijn. Kunnen we onze jaloezie, onze boosheid en onze angsten loslaten? Dat is niet iets wat we zomaar even doen. Dat is een levenslang proces van vallen en opstaan. En dan nog lijkt het soms wel alsof we het nooit onder de knie krijgen. 6

7 Goddank is God geen Rijdende Rechter, die alleen aan het eind van het verhaal even langskomt en ons afrekent op onze fouten. Goddank is Gods Geest een parakleet, een advocaat, die onze kant kiest. Gods Geest, die zich met ons verbindt en in ons het goede doet groeien. Die het kwade van ons vergeeft en afbreekt, de die ons de vruchten van de Geest laat ervaren: liefde en zachtmoedigheid, vreugde en geduld, vriendelijkheid en goedheid, geloof, zelfbeheersing en vrede. Dat schenke u God, de Vader, de Zoon en de Heilige Geest 7