afdeling: Beleid en Advies DATUM 2 5 AOG drs. A.W. Wissekerke (0118) Uitwerking aandeelhoudersstrategie NVWesterscheldetunr

Transcriptie

1 Gedeputeerde Staten Provincie Zeeland bericht op brief van: uw kenmeric de voorzitter van Provinciale Staten p/a Statengriffie ^QVINCIE ZEELAND ons kennnerk: AFD.^<5) AMBT. AFD.TER»rtJN P afdeling: Beleid en Advies DATUM 2 5 AOG bijlage(n): behandeld door: doorkiesnummer: onderwerp: drs. A.W. Wissekerke (0118) Uitwerking aandeelhoudersstrategie NVWesterscheldetunr DOC.NR. ZAAK NR. Ü^LASS. verzonden: 2 3 AUG Middelburg, 23 augustus Geachte voorzitter, Hierbij ontvangt u een Statenvoorstel m.b.t. de uitwerking van de aandeelhoudersstrategie voor de NV Westerscheldetunnel. In het voorstel worden vier onderzoeksvarianten verder uitgewerkt zoals is afgesproken bij de vaststelling van de aandeelhouders strategie in februari Wij verzoeken u dit voorstel te behandelen in de vergadering van Provinciale Staten op 30 september Hoogachtend, gedeputeerde staten, drs. J.M.M. Polman, voorzitter dr^. Daane RA, waarnemend secretaris Provinciehuis Abdij 6 Postbus KvK BK Middelburg 4330 LA Middelburg IBAN NL08 BNGH

2 Provinciale Staten Provincie ^Zeeland Financiële consequenties externe inhuur: Kostensoort: Bedrag: Financiële consequenties opdracht / uitbesteding: Kostensoort: Bedrag: Gedeputeerde belast met behandeling: A.J van der Maas/J. de Bat Vergadering PS: 30 september 2016 Nr: DIO-081 Agenda nr: Vergadering GS: 23 augustus 2016 Nr: Onderwerp: Uitwerking aandeelhoudersstrategie N V. Westerscheldetunnel VOORSTEL Aan de Pr ovinciale Staten van Zeeland Samenvatting: In de uitwerking van de aandeelhoudersstrategie voor de NV WST komen vier verschillende varianten aan bod. De variant 'in eigen beheer nemen' kent een aantal onzekerheden en vergt extra tijd. Voorgesteld wordt om die tijd dan ook te nemen. Er kan wel een keuze gemaakt worden ten aanzien van de andere varianten. Verkoop van aandelen aan een publieke partij kan tot maximaal 50% i.v.m zeggenschap. Verkoop levert wel direct geld op maar geen voordeel voor de huidige liquiditeitspositie. Dit komt door de in het verleden voor de aankoop van de aandelen aangegane geldleningen met bijbehorende renteswaps. Bij het aanhouden van de deelneming kan gekozen worden voor 'zo laag mog elijke tarieven' of 'zo snel mogelijk tolvrij'. In het eerste geval profiteert de huidige tunnelgebruiker direct en kunnen de tarieven gelijk blijven. Voor zo snel mogelijk tolvrij zullen de tarieven jaarlijks met 2% stijgen waardoor de tunnel in 2031 tolvrij kan worden. Voorgesteld wordt om te streven naar zo laag mogelijke tarieven en daarmee een directe relatie te leggen naar de huidige gebruiker. Verder wordt voorgesteld om dit voor vier jaar vast te leggen, jaarlijks te monitoren en de aandeelhoudersstrategie na die periode van vier jaar te herijken. Inleiding In de aandeelhoudersstrategie voor de N.V. Westerscheldetunnel (NV WST) zijn de publieke belangen als volgt omschreven: Mobiliteit: Een zo hoog mogelijke beschikbaarheid van het gehele tracé tussen Goes en Terneuzen. Veiligheid: Verkeersveiligheid geldt als één van de hoogste prioriteiten. Tarieven: Invloed op tarievenbeleid om een juiste balans te kunnen waarborgen tussen financiële belangen van de WST enerzijds en de financiële impact voor de burger anderzijds. Dekking voor infrastructuur. Het dividend van de WST aanwenden om: O De aanleg en het onderhoud van de Sluiskiltunnel terug te verdienen. O De aankoop van de aandelen van de NV WST terug te verdienen.

3 Onderwerp: Uitwerking aandeelhoudersstrategie N.V. Westerscheldetunnel Op grond van deze publieke belangen is Provincie Zeeland aandeelhouder van de NV WST. Tevens is vastgesteld dat Provincie Zeeland aandeelhouder wil blijven om invloed te blijven houden op veiligheid, beschikbaarheid, tarieven en de uit te keren dividenden. De NV WST keert jaarlijks dividend uit. Provincie Zeeland gebruikt het dividend om de aanleg en h et onderhoud van de Sluiskiltunnel te betalen en om de aankoop van de aandelen van de NV WST terug te verdienen. Provincie Zeeland voegt het dividend van de NV WST toe aan de bestemmingsreserve Sluiskiltunnel. Uitwerking varianten aandeelhoudersstrategie Bij het vaststellen van de aandeelhoudersstrategie ( ) is afgesproken dat in samenspraak met directie en Raad van Commissarissen van de NV WST een aantal varianten nader uitgewerkt zullen worden. Er zijn vier varianten benoemd: 1. Aanhouden van de deelneming - streven naar zo laag mogelijke tarieven. 2. Aanhouden van de deelneming - streven naar zo snel mogelijk tolvrij. 3. Deelneming in eigen beheer nemen / onderbrengen bij Provincie Zeeland. 4. Verkoop van (een deel van) de aandelen. Ad 1 Aanhouden van de deelneming - streven naar zo laag mogelijke tarieven In deze variant wordt vastgehouden aan de wettelijke einddatum van 14 maart Indien ais uitgangspunt wordt gehanteerd dat het verkeer jaarlijks met 2% stijgt, dan is het volgens de NV WST vanuit financieel opzicht mogelijk de huidige tarieven de komende jaren (en wellicht tot 2033) te handhaven. Uiteraard moeten er dan geen tegenvallers ontstaan in de groei van het verkeer, de exploitatiekosten of onvoorziene risico's. Deze keuze stelt het belang van de huidige klant voorop. De NV WS T geeft aan dat een dergelijk tarievenbeleid w el nagestreefd, maar niet gegarandeerd kan worden en dat uiteraard consequent in de gaten gehouden moet worden of financiële- en technische risico's zich anders dan verwacht voordoen. Op basis van de huidige verwachtingen betekent 'zo laag mogelijk' het zo lang mogelijk handhaven van de huidige tarieven. Een prijsverlaging is gelet op de eindwaarde van de bestemmingsreserve in 2033 niet opportuun. Zo laag mogelijke tarieven De huidige gebruiker profiteert Maximale tolperiode van een gelijkblijvend tarief. Ad 2 Aanhouden van de deelneming - streven naar zo snel mogelijk tolvrij Omdat met het Rijk is afgesproken dat de tunnel op 14 maart 2033 wordt overgedragen moet wel een periode worden overbrugd. Vanaf het moment van tolvrij worden tot de overdracht zijn er wel kosten voor beheer en onderhoud maar komt er geen tolgeld meer binnen. Dit betekent dat in de jaren daarvoor een voldoende toereikend budget opgebouwd moet worden. Indien als uitgangspunt wordt gehanteerd dat de tarieven jaarlijks gemiddeld met 2% stijgen, het verkeer jaarlijks met 2% groeit, er in de laatste periode geen kosten meer gemaakt hoeven te worden om tol te innen en er geen grote afwijkingen zijn in de overige kosten, dan is het vanuit financieel perspectief mogelijk om twee jaar eerder te stoppen met het heffen van tol. Uiteraard moeten er dan geen tegenvallers ontstaan in de groei van het verkeer, de exploitatiekosten of onvoorziene risico's. Als de wens bestaat om de tolperiode nog verder in te korten is verdere tarie fstijging noodzakelijk. Het nu kiezen voor eerder tolvrij heeft op de korte termijn gevolgen voor de bestemmingsreserve Sluiskiltunnel omdat de NV WST te maken zal krijgen met inhaalafschrijvingen die ten koste gaan van het dividend. Zo snel mogelijk tolvrij Westerscheldetunnel eerder tolvrij (op dit moment ca. 2 jaar eerder) Minimaal jaarlijks een tariefsverhoging van 2%. Op korte termijn negatief effect op het dividend en de reserve door effect inhaalafschrijvingen bij de NV WST. 2

4 Onderwerp: Uitwerking aandeelhoudersstrategie N.V. Westerscheldetunnel Ad 3 Deelneming in eigen beheer nemen / onderbrengen bil Provincie Zeeland Het in eigen beheer nemen kent zijn oorsprong in een initiatiefvoorstel van de PW voor defiscalisering van de Westerscheldetunnel. Dit is feitelijk het opheffen van de NV WST en het in eig en beheer nemen van de taken van de NV WST door de Provincie. Om dit te bewerkstelligen is een wijziging van de Tunnelwet Westerscheld e nodig. In plaats van tolheffing op basis van de Tunnelwet zal de Provincie dan leges gaan heffen op basis van de Provinciewet. De Tunnelwet is vastgesteld in de Tweede Kamer. Een wijziging van die wet zal ook door de Tweede Kamer moeten worden goedgekeurd. De NV WST is een onderneming en rekent BTW door aan haar klanten. De BTW wordt vervolgens afgedragen aan de Belastingdienst. Als de Provincie Zeeland de tunnel in eigen beheer neemt is er geen sprake meer van BTW afdracht omdat die ook niet in rekening gebracht wordt bij de klant. Overigens onder het voorbehoud dat de Provincie niet door de Belastingdienst als BTW-ondernemer voor deze taak wordt aangeduid. Voor de Belastingdienst valt dan een aanzienlijke inkomst weg. De NV WST kan op dit moment de door haar z elf betaalde BTW verrekenen. Als de tunnel in eigen beheer wordt genomen kan de Provincie dezelfde BTW compenseren. Het is wel zo dat de reeds verrekende BTW ten aanzien van investeringen van de afgelopen 10 jaar deels terugbetaald moet worden. Deze zogenaamde naheffing bedraagt ca. 8 miljoen. Na overleg met de Belastingdienst en het Ministerie van Financiën is gebleken dat meer tijd nodig is om deze variant uit te werken. Er zal dan met name gekeken moeten worden naar de BTW en de eventueel te nemen vervolgstappen om tot besluitvorming te kunnen komen. In de afweging bij de besluitvorming zal ook aandacht besteed moeten worden aan de vraag of het eigendom, beheer en exploitatie van een tunnel wel bij de kerntaken van de Provincie past. In eigen beheer nemen Over het toltarief wordt geen BTW meer berekend. Naheffing belastingdienst Eigendom, beheer en onderhoud met bijbehorende risico's voor Provincie. Ad 4 Verkoop van (een deel van) de aandelen Voor de Provincie Zeeland kan (gedeeltelijke) verkoop van aandelen een meerwaarde hebben als de opbrengst zowel op de korte termijn (eerder liquide middelen beschikbaar), als op lange termijn (per saldo minimaal dezelfde opbrengst als begroot is) positief is. Met de huidige dividenduitkering wordt ook een deel van de realisatie van de Sluiskiltunnel en de onderhoudskosten gefinancierd. De verkoopprijs van de aandelen zal hoog genoeg moeten zijn om ook deze lasten te kunnen dekken. De Provincie wil zeggenschap houden over de tunnel en invloed houden op het tarievenbeleid. Vanuit dit oogpunt bezien is het van belang dat Provincie Zeeland minimaal 50% van de aandelen in bezit houdt. Het is niet ondenkbaar dat bepaalde investeerders, zoals pensioenfondsen en infrastructuurbeleggers bereid zijn om te investeren in de NV WST. Zij zullen dan wel een bepaald rendement verwachten. De NV WST is momenteel als indirect overheidsbedrijf vrijgesteld van Vennootschapsbelasting (Vpb). Als de aandelen worden verkocht aan een private partij komt de NV WST niet meer in aanmerking voor de vrijstelling. De Vpb zal de bedrijfseconomische winst sterk verlagen. Ver koop aan een private partij is derhalve niet interessant. Het aandeelhouderschap past het beste bij een publieke partij. Indien gemeenten en/of andere overheden geïnteresseerd zijn zal ook de waarde van een aandeel bepaald moeten worden. In 2009 heeft Pro vincie Zeeland 95,4% van de aandelen NV WST overgenomen van het Rijk voor een bedrag van ,- Direct bij deze aankoop is ook de verplichting van het Rijk tot het betalen van een jaarlijkse exploitatiebijdrage door hen afgekocht. Dit bedrag komt jaarlijks vrij t.g.v. de NV WST en zal ook meegenomen moeten worden bij een eventuele waardebepaling. Verkoop levert Provinc ie Zeeland direct een geldbedrag op maar dat betekent niet direct eenzelfde voordeel. Dit heeft te maken met de totale liquiditeitspositie van de Provincie Zeeland. Voor de aanschaf van de aandelen is voor een langere periode geld geleend met daaraan gekoppeld een renteswap om tegenvallers / risico's af te dekken. Zodra Provincie Zeeland een groot geldbedrag ontvangt moet de renteswap worden afgewikkeld met kosten tot gevolg. 3

5 Onderwerp: Uitwerking aandeelhoudersstrategie N.V. Westerscheidetunnel Verkoop van aandelen Kan direct geld (liquiditeit) opleveren Verkoopprijs zal hoog genoeg moeten zijn om alle lasten te kunnen dekken. Kan leiden tot hogere tarieven i.v.m. rendementseisen andere aandeelhouders. Minder invloed door gedeeld zeggenschap. Past niet in liquiditeitspositie Provincie. De voor- en nadelen van de verschillende varianten zijn in onderstaand schema samengevat: Zo laag mogelijke tarieven De huidige gebruiker profiteert Maximale tolperiode van een gelijkblijvend tarief. Zo snel mogelijk tolvrij WST eerder tolvrij (op dit moment ca. 2 jaar eerder) Minimaal jaarlijks een tariefsverhoging van 2% voor de huidige gebruikers. Op korte termijn negatief effect op het dividend en de reserve door effect inhaalafschrijvingen In eigen beheer nemen Over het toltarief wordt geen BTW meer berekend. bij de WST. Naheffing belastingdienst Eigendom, beheer en onderhoud met bijbehorende risico's voor Provincie. Verkoop van aandelen Kan liquiditeit opleveren Verkoopprijs zal hoog genoeg moeten zijn om alle lasten te kunnen dekken. Kan leiden tot hogere tarieven i.v.m. rendementseisen andere aandeelhouders. Minder invloed door gedeeld zeggenschap. Past niet in liquiditeitspositie Provincie Conclusie Op basis van voorgaande analyse kan geconcludeerd worden dat de variant in eigen beheer nemen extra tijd vereist en een aantal onzekerheden kent. Er wordt dan ook voorgesteld om voor deze variant meer tijd te nemen. Los van de keuze ten aanzien van het 'in eigen beheer nemen' kan wel een keuze gemaakt worden over de andere varianten. De verkoop van aandelen kan liquiditeit opleveren maar leidt niet tot direct resultaat vanwege de termijn van de lening en de af te wikkelen renteswap die loopt t/m Daarnaast is het onzeker of een eventuele verkoopopbrengst wel voldoende is om alle lasten te kunnen dekken. Verkoop van de aandelen kan ook leiden tot hogere tarieven omdat een andere aandeelhouder mogelijk een hogere rendementseis heeft. Deze variant is nu niet aan de orde. Mocht een mede overheid toch interesse hebben kan er wel over gesproken worden. Er zal dan wel aandacht moeten zijn voor de waardebepaling van een aandeel. Bij de keuze voor het aanhouden van de aandelen heeft het streven naar zo laag mogelijke tarieven de voorkeur. Dit is te verklaren vanuit het feit dat hiermee een directe relatie gelegd kan worden naar de huidige gebruiker. Door de tarieven niet te laten stijgen profiteert eenieder die vandaag gebruik maakt van de tunnel. 4

6 Onderwerp: Uitwerking aandeelhoudersstrategie N.V. Westerscheldetunnei Met als uitgangspunt dat de toename aan verkeer 2% bedraagt is in de grafiek hieronder weergegeven wat een jaarlijkse wijziging van het toltarief tot gevolg heeft voor de ontwikkeling en het eindbedrag van de bestemmingsreserve. Bestemmingsreserve Sluiskiltunnel ^^Tariefstijging 2% ^^Tariefstijging 0% -20 Een verlaging van het tarief heeft tot gevolg dat de reserve negatief wordt. Dit is ongewenst. Als het huidige tarief gehandhaafd blijft dan komt het eindbedrag op 25 miljoen uit. Dit is iets hoger dan de volgens de NVWST benodigde buffer voor risico's van 20 miljoen. Een nadeel is dat de bestemmingsreserve mogelijk in 2024 één jaar onder nul komt. Het is goed om hier vinger aan de pols te houden en de ontwikkeling van de bestemmingsreserve jaarlijks te monitoren. Als er meevallers zijn in de verkeersaantallen of anderszins meevallers in de bedrijfsvoering van de NV WST gaat de bestemmingsreserve wellicht niet onder het nulpunt door. Bij een verhoging van het tarief met 2% komt het eindbedrag van de bestemmingsreserve in het jaar 2033 op 116 miljoen uit (volgens prognose ). Dit overschot kan vervolgens gebruikt worden om de tolperiode te verkorten. Het zou dan gaan om ca. 2 jaar. Uit bovenstaande kan geconcludeerd worden dat het niet nodig is om de tarieven te verhogen en dat een tariefsverhoging maar een relatief klein effect heeft, nl. 2 jaar eerder tolvrij. Het voorstel is dan ook om de ta rieven te handhaven zodat de huidige klant direct profiteert. Het voorstel is om de toltarieven gelijk te houden voor een periode van 4 jaar en om jaarlijks te bekijken of het terugverdientempo nog volgens schema verloopt. Verder wordt voorgesteld om de aandeelhoudersstrategie na die periode van 4 jaar te herijken zodat de vaststelling van de tarieven steeds gedaan kan worden voorafgaand aan het opstellen van de begrotingen voor 2021, 2025 en 2029 Wij stellen u voor te besluiten overeenkomstig bijgevoegd ontwerp-besluit. Gedeputeerde staten, Drs. J.M.M. Polman, voorzitter drs. J. Daane RA, waarnemend secretaris 5

7 Onderwerp: Uitwerking aandeelhoudersstrategie N.V. We stersclieldetunnel Ontwerp-besiuit De staten der provincie Zeeland, gelezen het voorstel van Gedeputeerde Staten van 23 augustus 2016, nr besluiten: Om te streven naar zo laag mogelijke tarieven voor de huidige gebruikers; De toltarieven gelijk te houden voor een periode van 4 jaar; De aandeelhoudersstrategie na de periode van 4 jaar te herijken.