statenstukken Provinciale Staten FEZ-139A behandeling: Poppelaars, A.J.G. Agenda nr: 14 Vergadering GS: Nr: /

Transcriptie

1 Provinciale Staten Gedeputeerde Vergadering PS: belast met Nr: FEZ-139A behandeling: Poppelaars, A.J.G. Agenda nr: 14 Vergadering GS: Nr: / Tarievenbeleid van de Provincie tav de Westerscheldetunnel Aan de Provinciale Staten van Zeeland Samenvatting: Met het ondertekenen van de "overeenkomst Westerscheldetunnel" op 18 mei j.l. en de levering van de aandelen op 1 juli 2009 is de Provincie Zeeland eigenaar geworden van de NV Westerscheldetunnel. Doelstelling van de verwerving van de aandelen NV Westerscheldetunnel was om op deze wijze het overrendement op de exploitatie van de Westerscheldetunnel in te kunnen zetten ter dekking van een deel van de aanlegkosten van de Sluiskiltunnel. Dit overrendement wordt nu voorgefinancierd door de Provincie Zeeland en zal moeten worden terugverdiend middels de toekomstige exploitatie van de NV Westerscheldetunnel. Door de overname beschikt de Provincie over een sturingsinstrument om deze doelstelling te kunnen realiseren. Een belangrijk sturingsinstrument daarbij is het tarievenbeleid. statenstukken Voor de NV Westerscheldetunnel dient een tarievenbeleid te worden bepaald. De tarieven van de NV Westerscheldetunnel dienen een dusdanige dividendopbrengst voor de Provincie Zeeland te genereren zodat aan de volgende doelstellingen wordt voldaan: de financiële dekking van de aanlegkosten van de Sluiskiltunnel; het terugverdienen van de aanschaf van de aandelen NV Westerscheldetunnel binnen een aanvaardbare periode (uiterlijk tot overdrachtmoment op 15 maart 2033); Daarbij wordt het volgende beleid gehanteerd: De WST zal tol blijven heffen tot het moment dat de aanlegkosten van de Sluiskiltunnel en de aanschaf van de aandelen NV Westerscheldetunnel zijn terugverdiend. Daarbij dient rekening gehouden worden met het feit dat tot het overdrachtmoment in 2033 door de WST kosten worden gemaakt zoals beheer, onderhoud en verkeersmanagement, afschrijvingslasten ed. Deze kosten worden uit de tolopbrengst betaald. Vanwege het feit dat de Provincie Zeeland nu eigenaar is van de tunnel kan de tariefsverhoging beperkt blijven tot gemiddeld 2% per jaar in plaats van 3% tot het moment de 75 mln investering in de Sluiskiltunnel is terugverdiend (naar verwachting eind 2016). Vanaf dat moment behoeven de tarieven niet meer te stijgen. De Tunnelwet verliest na 30 jaar zijn werking en biedt daarmee de mogelijkheid per 2033 de tolheffing op te heffen. Nadat de investering van de Sluiskiltunnel is terugverdiend, dient de aanschaf van de aandelen NV Westerscheldetunnel te worden terugverdiend. Toepassing van een systeem van veelgebruikerskorting vanaf uiterlijk 1 januari Wat willen we bereiken? De Provincie wenst een tarievenbeleid vast te stellen tav de NV Westerscheldetunnel. Bij het goedkeuren van de jaarlijkse begroting van de NV Westerscheldetunnel zullen de voorstellen van de NV worden getoetst aan het door de Provincie vastgestelde tarievenbeleid. De tarieven

2 van de NV Westerscheldetunnel dienen een dusdanige dividendopbrengst voor de Provincie Zeeland te genereren dat aan de volgende doelstellingen wordt voldaan: de financiële dekking van een deel (= 75 mln.) van de aanlegkosten van de Sluiskiltunnel; het terugverdienen van de aanschaf van de aandelen NV Westerscheldetunnel binnen een aanvaardbare periode (uiterlijk tot overdrachtmoment op 15 maart 2033); Daarnaast dienen met de tolopbrengst voor de NV Westerscheldetunnel de afschrijvingslasten en lasten inzake beheer, onderhoud en verkeersmanagement terug te kunnen worden verdiend. Waaraan kunnen we zien of alles bereikt is? Als de aanlegkosten voor de Sluiskiltunnel en de aanschaf van de aandelen NV Westerscheldetunnel terugverdiend zijn. Wat doen we daarvoor? A. Doelstellingen Doelstelling 1: de financiële dekking van de aanlegkosten van de Sluiskiltunnel De doelstelling van de verwerving van de aandelen NV Westerscheldetunnel was om op deze wijze het overrendement op de exploitatie van de Westerscheldetunnel in te kunnen zetten ter dekking van een deel van de aanlegkosten van de Sluiskiltunnel. In het Statenvoorstel "goedkeuring 4 e begrotingswijziging aandelentransactie NV Westerscheldetunnel, investering Sluiskiltunnel en ontvlechting reserve WOV" van 29 mei j.l. is een berekening gemaakt waarin de gevolgen voor de budgettaire ruimte als gevolg van deze transactie weergegeven zijn. Om een zuiver beeld te schetsen zijn hierbij bewust dezelfde veronderstellingen gehanteerd als in de situatie zoals die bestond vóór de overname van de 95,4% aandelen van het Rijk. Deze veronderstellingen zijn onder andere een stijging van de toltarieven met 3% per jaar, een toename van het aantal auto's (=volumegroei) dat gebruik maakt van de Westerscheldetunnel van 3% per jaar en een stijging van de verwachte kosten met 2% per jaar. Ontwikkelingen in het jaar 2009 Als gevolg van de kredietcrisis is de verwachting dat de tolopbrengst van met name het vrachtverkeer afneemt. Dit zal doorwerken in de dividendopbrengst die de Provincie Zeeland ontvangt. Op 29 mei j.l. is in Provinciale Staten het voorstel "Goedkeuring 4 e begrotingswijziging aandelentransactie NV Westerscheldetunnel, investering Sluiskiltunnel en ontvlechting reserve" behandeld. In het rekenmodel dat een onderdeel vormt van het Statenvoorstel is verzuimd rekening te houden met de door de Provincie Zeeland aan de NV WST betaalde exploitatiebijdrage van ,97 voor Om voor dit bedrag alsnog financiële dekking te creëren zal de voor het jaar 2009 geraamde dotatie aan de "Bestemmingsreserve tunnel Sluiskil" ad. 3,4 mln eenmalig afgeraamd worden met een bedrag van ,97. Per saldo heeft dit voor het jaar 2009 geen effect op de budgettaire ruimte. Vervolgens zal in het jaar 2016 een bedrag van in totaal ,- worden gedoteerd aan de "Bestemmingsreserve tunnel Sluiskil". Dit wordt financieel gedekt uit het ontvangen dividend van de NV Westerscheldetunnel. In de 6e begrotingswijziging 2009 is dit meegenomen. Naar verwachting zal de Sluiskiltunnel eind 2014 worden opgeleverd. Daarbij draagt de Provincie een bedrag van 102 mln bij waarvan 75 mln uit het overrendement op de WST. De jaarlijks ontvangen dividenden uit de NV WST worden toegevoegd aan de bestemmingsreserve tunnel Sluiskil. Mogelijk dat als gevolg van bovenstaande oorzaken en op basis van de nieuwste inzichten het terugverdienen van de dekking van de Sluiskiltunnel, wat langer gaat duren dan aanvankelijk was voorzien. Dit kan concreet worden gemaakt na de bekendmaking van het komende "ondernemingsplan Koers 2010" dat door de NV Westerscheldetunnel wordt opgesteld. Het is mogelijk dat de dekking van de bestemmingsreserve tunnel Sluiskil tijdelijk niet voldoende is om de uitgaven voor de bouw van de Sluiskiltunnel te dekken. Jaarlijks zal moeten worden gekeken of als gevolg van actuele ontwikkelingen, de verwachte inkomsten als gevolg van ontvangen dividenden en werkelijke uitgaven in verband met de bouw van Sluiskiltunnel in evenwicht zijn. Op het moment dat de bestemmingsreserve tunnel Sluiskil op enig moment niet toereikend zou zijn wordt tijdelijk een beroep gedaan op de Algemene reserve. Op 2

3 het moment dat de dividendinkomsten weer voldoende zijn zal vervolgens de Algemene reserve weer worden aangevuld. De aanpassing van de begroting van het te verwachten ontvangen dividend NV Westerscheldetunnel zal mede gebaseerd worden op het komende "ondernemingsplan Koers 2010" dat door de NV Westerscheldetunnel wordt opgesteld. De verwerking zal plaatsvinden in de 2 e begrotingswijziging Doelstelling 2: het terugverdienen van de aanschaf van de aandelen NV Westerscheldetunnel In overleg met de accountant is de deelneming in de NV WST in eerste instantie gewaardeerd tegen de verkrijgingsprijs van 98 miljoen, vermeerderd met de reeds bestaande 4,6% deelneming van circa 27 miljoen, ofwel in totaal tegen 125 miljoen. Bekend is dat de tunnel op 15 maart 2033 tegen een bedrag van 1,- wordt overgedragen aan het Rijk. Voorgesteld wordt na de afbetaling van de bouw van de Sluiskiltunnel en de eventuele aanvulling aan de algemene reserve, de ontvangen dividenden in te zetten om de aanschaf van de aandelen NV Westerscheldetunnel terug te verdienen. Uit de huidige berekeningen blijkt dat de verwachte dividendopbrengsten voldoende zijn om dit te realiseren. Provinciale Staten zullen te zijner tijd geïnformeerd worden, op welke wijze dit concreet gerealiseerd zal worden. Daarbij zal de technische boekhoudkundige uitwerking worden uiteengezet. B. Tarievenbeleid Voor de bepaling van de tarieven dient rekening gehouden te worden met een aantal uitgangspunten/randvoorwaarden. De volgende uitgangspunten zullen als "Tarievenbeleid van de Provincie t.a.v. de Westerscheldetunnel" worden gehanteerd: De WST zal tol blijven heffen tot het moment dat de aanlegkosten van de Sluiskiltunnel en de aanschaf van de aandelen NV Westerscheldetunnel terugverdiend zijn. Daarna zal de op dat moment zittende Provinciale Staten opnieuw een nota Tarievenbeleid voor de dan nog voorliggende periode worden voorgelegd. Daarbij dient wel rekening gehouden te worden met de financiële dekking van de structurele exploitatiekosten die door de NV Westerscheldetunnel worden gemaakt. Daarbij kan men denken aan lasten inzake beheer, onderhoud en verkeersmanagement van de tunnel en afschrijving e.d. De huidige categorie-indeling 1 t/m 4 blijft gehandhaafd en iedere gebruiker van de Westerscheldetunnel dient daarvoor te betalen. Bij camperbezitters en motorrijders is er soms discussie over het te betalen toltarief. Campers worden overwegend in categorie 3 geclassificeerd en moeten daardoor beduidend meer betalen dan personenauto s met een caravan. Een zelfde fenomeen treedt op bij bestelauto s met een hoogte boven de 2,5 meter. Ook zij worden aangeslagen voor categorie 3. Beide fenomenen leiden tot relatief veel opmerkingen bij de NV Westerscheldetunnel. Sommige motorrijders zijn van mening dat zij niet (analoog aan de wegenbelasting) of minder dan personenauto s zouden moeten betalen. Deze discussies zijn nu eenmaal inherent aan het stellen van meetcriteria. De NV Westerscheldetunnel is voornemens deze meetcriteria niet aan te passen hetgeen door GS wordt ondersteund. Zoals bekend zal in de komende jaren het dossier kilometerheffing tot ontwikkeling en implementatie komen. Hoewel kilometerheffing op zich geen afbreuk doet aan het recht om tol te heffen bij de WST, zal het waarschijnlijk wel invloed kunnen gaan hebben op de categorie-indeling. In dat kader zal ook het principe van free flow, passeren zonder slagboom, verder worden uitgewerkt. Gezien de actuele ontwikkelingen zal de huidige categorieindeling gehandhaafd worden. Zodra de kilometerheffing een feit is zal opnieuw naar de categorie indeling worden gekeken. Een jaarlijkse stijging van de toltarieven met gemiddeld 2%. Aan het rekenmodel dat ten grondslag ligt aan het Statenvoorstel dat in de Statenvergadering van 29 mei is behandeld liggen een aantal aannames ten grondslag. Deze aannames zijn onder andere een stijging van de toltarieven met 3% per jaar, een toename van het aantal auto's (=volumegroei) dat gebruik maakt van de 3

4 Westerscheldetunnel van 3% per jaar en een stijging van de verwachte kosten met 2% per jaar. Vanwege het feit dat de Provincie Zeeland nu eigenaar is van de tunnel kan de tariefsverhoging beperkt blijven tot gemiddeld 2% per jaar in plaats van 3% tot het moment de 75 mln investering in de Sluiskiltunnel is terugverdiend (naar verwachting eind 2016). Vanaf dat moment behoeven de tarieven niet meer te stijgen. De Tunnelwet verliest na 30 jaar zijn werking en biedt daarmee de mogelijkheid per 2033 de tolheffing op te heffen. Gelet op de praktische uitvoering van de tolinning worden de meeste tarieven afgerond op 0,10. Toepassing van een systeem van veelgebruikerskorting per 1 januari 2011 Er is bekeken of er mogelijkheden zijn om Zeeuws-Vlamingen tegemoet te komen in de kosten van het gebruik van de tunnel. Hoewel een apart tarief wettelijk niet mogelijk is, is de veelgebruikersregeling daarvan nu een resultante geworden. Momenteel wordt in overleg tussen de NV Westerscheldetunnel en Movenience een transactiesysteem ontwikkeld dat het mogelijk moet maken een veelgebruikerskorting toe te passen. De gedachten gaan dan met name uit naar een veelgebruikerskorting, die meer onderscheidend is dan de huidige t-tagkortingen. Een mogelijke uitwerking daarvan zou een staffelkorting kunnen zijn, waarbij de korting toeneemt naarmate het aantal passages per t-tag (of bedrijf) hoger is. Met een dergelijke staffelkorting ondervindt ook de dagelijkse klant (forens en zakelijk verkeer) voordeel. Overigens is de veelgebruikerskorting een korting bovenop de t- tagkorting en geen vervanger van de t-tagkorting. Het extra voordeel komt daardoor terecht bij de groep die het vaakst passeert. Overigens zal de omvang van de korting nog geen 1% van de omzet behelzen. Wat mag het kosten? Op 29 mei j.l. is in Provinciale Staten het voorstel "Goedkeuring 4 e begrotingswijziging aandelentransactie NV Westerscheldetunnel, investering Sluiskiltunnel en ontvlechting reserve" behandeld. In het rekenmodel dat een onderdeel vormt van het Statenvoorstel is verzuimd rekening te houden met de door de Provincie Zeeland aan de NV WST betaalde exploitatiebijdrage van ,97 voor Om voor dit bedrag alsnog financiële dekking te creëren zal de voor het jaar 2009 geraamde dotatie aan de "Bestemmingsreserve tunnel Sluiskil" ad. 3,4 mln eenmalig afgeraamd worden met een bedrag van ,97. Per saldo heeft dit voor het jaar 2009 geen effect op de budgettaire ruimte. Vervolgens zal in het jaar 2016 een bedrag van in totaal ,- worden gedoteerd aan de "Bestemmingsreserve tunnel Sluiskil". Dit wordt financieel gedekt uit het ontvangen dividend van de NV Westerscheldetunnel. In de 6 e begrotingswijziging 2009 is deze wijziging opgenomen 4

5 Wij stellen u voor te besluiten overeenkomstig bijgevoegd ontwerp-besluit. gedeputeerde staten, Karla Peijs, voorzitter, Viek Verdult, secretaris. Ontwerp-besluit De staten der provincie Zeeland, gelezen het voorstel van Gedeputeerde Staten van 27 oktober 2009 nr / ; besluiten: De NV WST zal in ieder geval tol blijven heffen voor de WST tot het moment dat de aanlegkosten van de Sluiskiltunnel betaald zijn en de aanschaf van de aandelen NV Westerscheldetunnel zijn terugverdiend. Een jaarlijkse stijging van de toltarieven met gemiddeld 2% per jaar, behoudens bijzondere omstandigheden, vanaf 1 januari 2010 t/m het moment dat de 75 mln investering in de Sluiskiltunnel is terugverdiend (naar verwachting eind 2016). Nadat de investering van de Sluiskiltunnel is terugverdiend, dient de aanschaf van de aandelen NV Westerscheldetunnel te worden terugverdiend. Toepassing van een systeem van veelgebruikerskorting vanaf uiterlijk 1 januari Uiterlijk in juli 2010 dient een Statenvoorstel geagendeerd worden waarin de veelgebruikerskorting wordt uitgewerkt. Middels de 6e begrotingswijziging 2009 voor 2009 een incidenteel bedrag van ,97 aframen van de dotatie aan de "Bestemmingsreserve tunnel Sluiskil" ter dekking van de exploitatiebijdrage NV WST 2009 en voor het jaar 2016 een incidenteel bedrag van ,97 doteren aan de "Bestemmingsreserve tunnel Sluiskil". 5