Vergadering van De commissie Bestuur en Middelen. 2 september Status verslag Concept. SGP en ChristenUnie de heer Schaapman, de heer Stoop

Transcriptie

1 Verslag Vergadering van De commissie Bestuur en Middelen Vergaderdatum 2 september 2015 Kenmerk Status verslag Concept Verslaglegging door Telefoonnummer Mevrouw Walkate Verslag van de openbare vergadering van de commissie Bestuur en Middelen, gehouden op 2 september in het provinciehuis te Den Haag AANWEZIG: Voorzitter: Griffier: de heer Weide mevrouw Pieters VVD mevrouw Van Dobben de Bruijn, de heer Brill, de heer Van Staalduinen PvdA mevrouw Matil, de heer Hillebrand PVV de heer Braam, de heer Zwerus CDA de heer Stolk, de heer Van der Bent SP de heer Hoogendam, de heer Slooter D66 mevrouw Oosterop-van Leussen, mevrouw Meurs GroenLinks mevrouw Sahin SGP en ChristenUnie de heer Schaapman, de heer Stoop 50PLUS de heer Bakx Partij voor de Dieren - AANWEZIGE GEDEPUTEERDE: de heer Van der Sande VERDER AANWEZIG: de CdK, de heer Smit, mevrouw Hoenderdos (Randstedelijke Rekenkamer en de heer Groenendijk (Twijnstra Gudde) AGENDA: 1. Opening procedurevergadering 2. Opening overlegvergadering 3. Verslag vorige vergadering 4. Besluitenlijst vorige vergadering 5. Bespreekstukken 6. Sluiting 1. Opening procedurevergadering De VOORZITTER opent om uur de vergadering en heet in het bijzonder de grote delegatie uit de regio Alblasserwaard-Vijfheerenlanden welkom. 2. Opening overlegvergadering Pagina1/14

2 De VOORZITTER opent de overlegvergadering om uur. 2a. Mededelingen De VOORZITTER deelt mee dat gedeputeerde Vermeulen afwezig is omdat hij een diner bij de ANWB heeft waarbij over de verkeersveiligheid wordt gesproken. 2b. Vaststellen van de agenda De agenda wordt conform vastgesteld. 2c. Spreekrecht Voor het spreekrecht hebben zich twee insprekers gemeld voor agendapunt 5a, de bestuurlijke toekomst van Alblasserwaard-Vijfheerenlanden. Zij krijgen het woord voorafgaand aan de bespreking van het onderwerp. 2d. Rondvraag Mevrouw SAHIN vraagt of het college kennis heeft genomen van de speech die burgemeester Aboutaleb heeft gehouden in het kader van de H.J. Schoolezing. Hierin heeft hij een pleidooi gehouden om stedelijke regio s, zoals Rotterdam-Den Haag, Amsterdam en Eindhoven veel meer taken met de daarbij behorende budgetten van het Rijk te geven om te kunnen blijven concurreren op de wereldmarkt. Deelt het college de visie van de burgemeester? Is de huidige bestuurlijke situatie zodanig dat blijven concurreren op de wereldmarkt niet voldoende is? In zijn lezing geeft de burgemeester ook aan dat de provincie en het Rijk in de ontwikkeling van de metropoolregio Rotterdam-Den Haag vertragend hebben gewerkt. Herkent het college dit beeld? In zijn lezing geeft burgemeester Aboutaleb ook aan dat hij de provincie als cement ziet. Zij verbindt en ondersteunt vanuit een provinciale visie op een aantal kerntaken. Meer nog dan nu kan de provincie partner zijn bij de mondiale ontwikkelingen. Heeft de provincie een visie over de ontwikkeling van stedelijke regio s? Zo nee, zou zij die kunnen ontwikkelen? De heer VAN DER SANDE merkt op dat gedeputeerde Vermeulen op een ander moment hierover graag wil spreken. De lezing heeft spreker niet gelezen maar de inhoud is niet geheel nieuw. Bij de uitzending van Zomergasten hield de heer Aboutaleb een vergelijkbaar verhaal. De lezing was ook consistent. Rotterdam is een belangrijke partner voor zowel het Rijk als de provincie omdat de prachtige haven daarbinnen ligt. Om de gemeente de eerste overheid te laten zijn, is geen slechte gedachte. Of dat gepaard moet gaan met het verschuiven van alle verantwoordelijkheden is de vraag. Het gaat uiteindelijk om de manier van samenwerken tussen Rijk, provincie en gemeenten. Alleen kan geen enkele overheid iets voor elkaar boksen. De provincie wil graag vanuit haar kerntaken werken in partnership met de anderen om de regio te versterken. In de vorige periode is herhaaldelijk gesproken over de verhouding van de provincie tot de Vervoersautoriteit. Daarbij nam de provincie een principiële stellingname in. Tegelijkertijd is er geprobeerd om op het strategische vlak samen te werken. Pagina 2/14

3 Mevrouw SAHIN vraagt wat de belangrijkste kerntaken zijn waarmee de regio kan worden versterkt. Hoe denkt het college een visie te ontwikkelen om de stedelijke regio s in de provincie te versterken? De heer VAN DER SANDE denkt dat de visie van het college helder verwoord is in het Hoofdlijnenakkoord. Bij de behandeling van de begroting kan een discussie worden gevoerd over de invulling van de intermediaire rol van de provincie. De provincie doet concreet een aantal zaken, zoals het instellen van het InnovationQuarter. De VOORZITTER concludeert dat de volgende overlegvergadering met gedeputeerde Vermeulen over de gezamenlijke ambities van de metropoolregio in de provincie Zuid-Holland wordt gesproken. Daarover zal de commissie nog een stuk van GS ontvangen. 3. Conceptverslag commissie Bestuur en Middelen van 17 juni 2015 Op pagina 9, waar de heer Van der Sande aan het woord is, moet in de tweede zin een operationeel tactische taak worden veranderd in geen operationeel tactische taak. Het verslag wordt vastgesteld. 4. Conceptbesluitenlijst commissie Bestuur en Middelen van 17 juni 2015 De besluitenlijst wordt vastgesteld. 5. Bespreekstukken 5a. De bestuurlijke toekomst van Alblasserwaard-Vijheerenlanden De heer VELDHUIJZEN spreekt in als regiovoorzitter van de Alblasserwaard- Vijfheerenlanden. Na de advisering dor de commissie Schutte is door de gemeenten in de streek in overleg met het college van GS een toekomstbeeld geformuleerd in de volgende richting. Hardinxveld-Giessendam blijft zelfstandig en zoekt nauwe samenwerking met de Drechtsteden. De gemeente kan de verbindende factor vormen tussen Gorinchem en de Drechtsteden. De keuze van de gemeente impliceert het vertrek uit het samenwerkingsverband Alblasserwaard-Vijheerenlanden, de gezamenlijke sociale dienst en de sociale werkvoorziening Avelingengroep. Gorinchem blijft zelfstandig en heeft met inwoners de komende twintig jaar voldoende slagkracht en ruimte om haar centrumpositie voor de streek maar ook voor delen van de Betuwe en het Land van Heusden en Altena verder te ontwikkelen. De gemeenten Molenwaard en Giessenlanden onderzoeken wat de meerwaarde is om samen te gaan en een krachtige meerkernige gemeente in de Alblasserwaard met inwoners te worden. In de toelichting bij dit agendapunt staat dat de raden een pas op de plaats hebben gemaakt. Dit is onjuist. Het proces wordt voortgezet in lijn met wat door gedeputeerde Van der Sande is gemeld. Pagina 3/14

4 De gemeenten Leerdam, Zederik en Vianen willen samengaan om een krachtige meerkernige gemeente in de Alblasserwaard met ongeveer inwoners te worden. In samenwerking met het adviesbureau Code Samen onderzoeken de gemeenten in de Vijheerenlanden de haalbaarheid van de gemeentelijke herindeling van Vianen, Leerdam en Zederik. Hierbij komt uitdrukkelijk de provinciekeuze aan de orde. Het conceptrapport moet half september klaar zijn. De commissie zal een exemplaar ter hand worden gesteld. De drie gemeenten benadrukken dat bij hen vooral de ontwikkeling van een duurzame gemeente in het hart van Nederland centraal staat. Zij spreken het vertrouwen uit dat de beide provincies een fusie van onderop een warm hart toedragen en vooral meedenken bij het creëren van kansen. Een complicerende factor vormt het feit dat de herindeling in de Vijfheerenlanden gepaard zal moeten gaan met een aanpassing van de provinciegrens. De regio steunt de opvatting van de drie gemeenten dat hun ambitie hierdoor niet belemmerd mag worden. Spreker wil graag dat de beide provincies de wenselijkheid van een keuze voor Utrecht of Zuid-Holland vooral beoordelen vanuit hun belang om voor de burgers en bedrijven de provinciale doelstellingen te bereiken. De ligging van de provinciegrens heeft gevolgen voor enkele samenwerkingsverbanden, zoals de veiligheidsregio s, de GGD s en de omgevingsdiensten. Spreker gaat ervan uit dat de provincies de belangen van deze verbanden en de gemeenten die daaraan deelnemen in hun afweging zullen meenemen. De heer HILLEBRAND ziet spanning tussen het rapport van de commissie- Schutte en het verhaal van de heer Veldhuijzen. In het rapport staat dat er twee gemeenten in de regio Alblasserwaard-Vijfheerenlanden moeten komen. Hoe moet hieruit een robuuste toekomst voortvloeien? Indien de heer Veldhuijzen vindt dat de door hem gepresenteerde toekomst juist is, is dan het geld voor de commissie-schutte slecht besteed en heeft zij slecht werk geleverd? De heer VELDHUIJZEN geeft geen oordeel over het werk van de commissie- Schutte. In de streek is er een door hem geschetst model ontstaan voor alle gemeenten. Die zijn het daarover eens, ook al heeft het moeite gekost. Er ontstaan twee landelijke gemeenten met een heel behoorlijke omvang. Gorinchem is een stad die een duidelijke centrumfunctie in de regio heeft. De gemeente heeft voor woningbouw en bedrijvenontwikkeling nog voldoende ruimte. De gemeente denkt dat zij met een dergelijke omvang nog een tijd kan voortbestaan. De heer STOOP vraagt of de heer Veldhuijzen iets kan meedelen over de besluitvorming die in de gemeenteraden zal plaatsvinden over het model dat nu vorm lijkt te krijgen. Is er een tijdpad aan te geven? De heer VELDHUIJZEN antwoordt dat de gemeente Hardinxveld-Giessendam voor de zomer een besluit heeft genomen. De verwachting is dat besluitvorming in de raden van de Drechtsteden en in de Drechtraad in het najaar zal plaatsvinden. De rapportages van de gemeenten Zederik, Vianen en Leerdam worden half september opgeleverd. De gemeenten willen voor het einde van dit jaar een principestandpunt innemen. De gemeenten Molenwaard en Giessenlanden zijn bezig om de samenleving meer te betrekken bij hun Pagina 4/14

5 samengaan. Er is nog geen exacte planning voor besluitvorming in de beide raden. De heer SLOOTER is geen tegenstander van herindelingen mits de burgers van die steden er volledig achter staan. Wat is de publieke opinie op dit moment over de fusies en het samengaan? De heer VELDHUIJZEN antwoordt dat de gemeenten Molenwaard en Giessenlanden de publieke opinie gaan peilen. In de gemeenten Vianen, Zederik en Leerdam zijn er in de kernen van iedere gemeente bijeenkomsten gehouden waarbij de meningen zijn gepeild. Die geven de gemeenteraden aanleiding om het proces voort te zetten. De heer AUGUSTEIJN, burgemeester van de gemeente Hardinxveld- Giessendam, spreekt in over een eventuele aansluiting van zijn gemeente bij de Drechtsteden. In 2012 heeft de gemeente zich mede op verzoek van de provincie bezonnen over haar toekomst. De gemeenteraad heeft toen uitgesproken dat de toekomst in de eerste plaats binnen de AV lag. Als tweede mogelijkheid werd aan de Drechtsteden gedacht. In 2013 kwam het rapport-schutte naar buiten. Daarover is stevig gediscussieerd. In 2014 heeft de gemeente gepoogd daarop een antwoord te geven. Spreker heeft geprobeerd binnen de vier gemeenten in de AV, namelijk Molenwaard, Giessenlanden, Gorinchem en Hardinxveld tot een herindeling te komen. Dat is uiteindelijk niet gelukt. Toen heeft de gemeenteraad van Hardinxveld gezegd dat de tweede optie in beeld zou kunnen komen. Hierdoor kan de gemeente de economische kracht van de zuidflank van de Alblasserwaard versterken. De raad heeft dit voornemen op 9 juli 2015 ondersteund. Bijna alle fracties hebben ingestemd met de samenwerking met de Drechtsteden. Een aantal fracties heeft dit niet gedaan omdat het proces te vlug verliep. De gemeente heeft het tijdpad dat de provincie heeft voorgeschreven, gevolgd. Dat is een van de redenen van de snelheid van het proces. Een aantal fracties wilde niet meegaan met het voorstel wegens de participatie van de burgers en de financiële consequenties die nooit precies te becijferen zijn. Als er sprake is van gemeentelijke herindeling geeft het Rijk financiële compensatie conform de Wet arhi omdat de herindeling een grote impact op de gemeenten heeft. Een groot aantal taken gaat van Hardinxveld-Giessendam over naar de Drechtsteden. Hiervoor bestaat geen enkele regeling. Spreker vraagt PS of het mogelijk is om gezamenlijk hierover met minister Plasterk te spreken. De heer STOOP vraagt of de gemeente Hardinxveld-Giessendam zich financieel afgestraft voelt omdat er alleen een financiële compensatie van het Rijk komt bij een herindeling. De heer AUGUSTEIJN vindt dat de gemeente door samenwerking met de Drechtsteden te zoeken op achterstand komt. De heer HILLEBRAND merkt op dat hij in een overzicht heeft gezien dat er bij de Drechtsteden sprake is van overdracht van bevoegdheden. De gemeente Dordrecht heeft 70% zeggenschap over haar begroting. Voor de gemeente Hardinxveld-Giessendam moet ook in die richting worden gedacht. De gemeente Pagina 5/14

6 zal ook voor al het vastgestelde beleid moeten tekenen. Is dat een punt van discussie in de gemeenteraad? De heer AUGUSTEIJN antwoordt dat de discussie over het democratisch gehalte van een gemeenschappelijke regeling in heel Nederland speelt. Spreker is enthousiast over het concept Drechtsteden omdat de democratische legitimatie van de gemeenschappelijke regeling geborgd is. De Drechtraad is een democratisch functionerend orgaan waarbij het aantal stemmen dat in een eigen gemeente is verkregen, bij de besluitvorming meegenomen wordt. Ondanks dat komt het bestuur op afstand te staan. Spreker gaat ervan uit dat de gemeente Hardinxveld-Giessendam ongeveer 50% zeggenschap houdt over haar begroting. Mevrouw SAHIN vraagt waarom enkele fracties het proces te snel vinden gaan. De heer AUGUSTEIJN antwoordt dat de gemeente altijd heeft geparticipeerd in de Alblasserwaard-Vijfheerenlanden. Dat heeft niet gebracht wat de gemeente graag wilde. De discussie over samenwerking met de Drechtsteden heeft lang geduurd. De provincie heeft vervolgens een brief gestuurd met de opmerking dat de gemeente moest doorzetten. Het college van B en W wilde dit ook. Een aantal raadsleden moest nog wennen aan het samenwerken met de Drechtsteden. Men vond het een grote stap. Spreker is ervan overtuigd dat de meerderheid van de raad zal vinden dat de overgang naar de Drechtsteden soepeler zal verlopen dan eerder werd verwacht. De heer BRAAM vraagt of de heer Augusteijn het gevoel heeft dat GS hem het mes op de keel hebben gezet. Heeft hij draagvlak binnen de gemeenteraad gezocht voor de herindeling? De heer AUGUSTEIJN heeft het voorstel voor herindeling binnen het college en de raad neergelegd. Hierover werd geen oordeel gegeven maar hem werd de ruimte gelaten om dit te bewerkstelligen. De brief van GS heeft spreker gezien als een stimulans om door te pakken. De heer HILLEBRAND merkt op dat de fractie ervan uitgaat dat GS het initiatief van de gemeente Vianen om te fuseren met de gemeenten Zederik en Leerdam zullen steunen. Is de fusie van de gemeenten Molenwaard en Giessenlanden een duurzame oplossing voor de langere termijn? Is het voor GS niet mogelijk om Alblasserwaard-Vijheerenlanden te stimuleren om nog eens samen te spreken en te bekijken of er geen beter voorstel uit kan voortkomen? Herindeling of heroriëntatie is altijd ingrijpend en kost veel energie. In deze tijd moeten de burgers niet geconfronteerd worden met een oplossing die over vijf of tien jaar niet meer robuust blijkt te zijn. De heer STOLK vindt dat GS de gemeenten terecht hebben gevraagd om zelf met een aantal richtinggevende uitspraken te komen. De fractie is blij dat die er nu ook komen. De gemeenten moeten zelf een visie ontwikkelen voor hun eigen toekomst. Daarbij moet worden bekeken hoe de belangen van de inwoners het beste gediend zijn. De provincie moet ook een visie ontwikkelen over haar eigen grenzen. Spreker vraagt wanneer het college zelf met voorstellen naar de commissie komt en welke planning het daarbij hanteert. Wanneer worden de Pagina 6/14

7 Staten bij dit onderwerp betrokken en op welke manier? Spreker denkt dat de provincie niets te zeggen heeft over samenwerkingsverbanden tussen de gemeenten. De heer ZWERUS heeft in mei 2015 in Hardinxveld-Giessendam een bewonersavond bezocht over het samenwerkingsverband met de Drechtsteden of Gorinchem. De opkomst was zeer bedroevend. Bij dergelijke processen moet de opvatting van de burger betrokken worden. Hoe wordt de burger bij dit proces betrokken zodat die kan meebeslissen? Mevrouw SAHIN zegt dat GroenLinks het belangrijk vindt dat bij herindeling of samenwerking van gemeenten de burgers een optimale dienstverlening krijgen die zij verdienen. Een belangrijke meetlat voor haar is dat de dienstverlening voor de kwetsbare burger op orde moet zijn. Het lijkt spreekster heel goed dat de gemeenten samen met de Staten in gesprek gaan met minister Plasterk over de financiële gevolgen van samenwerking. Indien een nieuw bestuurslid voor Alblasserwaard-Vijheerenlanden moet worden benoemd, dan roept spreekster op vooral een vrouw te benoemen. Op dit moment maakt geen enkele vrouw deel uit van het bestuur. Mevrouw OOSTEROP-VAN LEUSSEN vraagt zich af of het vanavond geschetste model een duurzame oplossing is. Spreekster gelooft niet dat de aansluiting van de kleine gemeente Hardinxveld-Giessendam bij de Drechtsteden de volgende tien jaar stand houdt. Ook heeft zij het gevoel dat in de fusie tussen Molenwaard en Giessenlanden sprake is van uitstel en niet van afstel. D66 is voor krachtige gemeenten en is een mindere voorstander van samenwerkingsverbanden, al was het alleen maar om de Plasterkmiddelen binnen te halen. Het zal weinig uithalen om met minister Plasterk te spreken over gelden voor samenwerkingsverbanden want de Plasterkmiddelen zijn bedoeld om fusies te stimuleren. Kunnen de gemeenten in de Alblasserwaard nog eens met elkaar van gedachten wisselen? Wat is de opvatting van de gedeputeerde over dit onderwerp? Haar fractie is positief over de fusie van Zederik, Vianen en Leerdam. Mevrouw VAN DOBBEN DE BRUIJN merkt op dat bij een herindeling de gemeenschappen nog blijven bestaan. Spreekster kent gemeenten die precies zo zijn als vijftig jaar geleden voordat zij heringedeeld waren. De gemeenschap is gebleven, alleen de administratieve eenheid is groter geworden. Haar fractie heeft zorgen over het opheffen van de bestaande samenwerkingsverbanden. Wat zijn de financiële gevolgen en de risico s daarvan? Wat zijn de risico s voor de bevolking? Wordt de verzorging beter als de bestaande samenwerkingsverbanden worden opgeheven en er nieuwe worden gesmeed? Zijn administratieve eenheden over de provinciegrenzen mogelijk? In een dergelijke discussie moet creativiteit betracht worden en moet er niet altijd worden vastgehouden aan de oude stramienen. Het zou goed zijn als de provincie Zuid- Holland hierover met de provincie Utrecht gaat spreken. De heer HILLEBRAND vindt het belangrijk dat de nieuwe gemeente zelf de keuze kan maken tot welke provincie zij wil behoren. Het is logisch dat de keuze voor één provincie wordt gemaakt. Pagina 7/14

8 De heer STOOP vraagt waarom de Staten over dit onderwerp discussiëren als gemeenten nog niet hebben besloten welke kant zij willen opgaan. Spreker vindt dat de gemeenten het proces zelf moeten doorlopen in het door hen gekozen tijdpad. Zij moeten daarbij hun inwoners in voldoende mate betrekken. Indien de gemeenten een nieuwe gemeente Vijfheerenlanden willen realiseren, vindt de fractie dit een goede ontwikkeling. De discussie zal erover moeten gaan tot welke provincie die gemeente zal gaan behoren. De gemeenten zullen zelf hierin een afweging moeten maken waarbij de feiten leidend moeten zijn. Zijn fractie vindt dat de gemeente Vijfheerenlanden tot de provincie Zuid-Holland behoort. Als de Drechtsteden ontvankelijk zijn voor aansluiting van Hardinxveld-Giessendam en die gemeente in staat is om de dienstverlening aan de burgers op een goed niveau te houden, dan lijkt dit een goede oplossing te zijn. Willen GS in de gesprekken met de gemeenten vragen of zij de geschetste oplossingsrichtingen als duurzaam en toekomstbestendig zien? Het is niet verkeerd om met minister Plasterk van gedachten te wisselen over de financiële consequenties van samenwerking tussen gemeenten. Moet die verwachting niet getemperd worden omdat de minister zal zeggen dat hij geen geld ter beschikking zal stellen indien gemeenten er zelf voor kiezen om een samenwerkingsverband aan te gaan? De heer VAN DER SANDE heeft met de drie burgemeesters op een bijeenkomst gesproken. Dit werd gewaardeerd door alle aanwezigen. Spreker zal de gesprekken voortzetten. Er is contact geweest tussen de twee provincies en de drie gemeenten. Uiteindelijk moet worden gewogen of de fusie goed is voor de bewoners, de instellingen en de bedrijven in de bestuurlijke administratieve eenheden. De gemeenten beslissen zelf tot welke provincie zij willen behoren, waarbij de feiten leidend moeten zijn. De keuze van de gemeente Hardinxveld- Giessendam om zich aan te sluiten bij de Drechtsteden heeft impact op de keuze van de andere gemeenten. De discussie is nu of dit meerwaarde oplevert voor burgers, instellingen en bedrijven op de langere termijn. Spreker komt nog terug op alle trajecten binnen de provincie. Dit zal voor het einde van het jaar gebeuren. Het aangevulde toetsingskader over wat samenwerking of fusie voor burgers, bedrijven en instellingen betekent, zal spreker in discussie brengen. Dit jaar moet de planning duidelijk zijn voor het hele gebied. De Staten hebben bij wet een rol toebedeeld gekregen bij de keuze van een provinciegrens die samenhangt met dit onderwerp. De gemeenten moeten de taak op zich nemen om burgers bij een herindeling of fusie te betrekken. Zij moeten bij de provincie en het Rijk aantonen dat zij zich van deze taak gekweten hebben. Onderwerp van gesprek kan zijn hoe de provincie de financiële gevolgen van fusie en samenwerkingsverbanden van gemeenten over de provinciegrenzen heen kan beperken. GS zullen in de gesprekken met de gemeenten aan de orde stellen of zij de door hen gekozen oplossingen als duurzaam en toekomstbestendig beschouwen. Spreker houdt de commissie op de hoogte van het proces. De provincies zullen onderzoek doen naar samenwerking van gemeenten over de provinciegrenzen. Daarbij zullen feiten en consequenties van de weging van feiten worden bekeken. Op de vraag van de heer Augusteijn antwoordt spreker dat de minister waarschijnlijk zal reageren zoals door de heer Stoop is vermeld. De gemeenschappelijke regelingen zijn ontstaan omdat die zichzelf terugverdienden. De vraag aan de minister is precair omdat dan de schijn gewekt kan worden dat de regeling zichzelf niet meer terugverdient. Spreker zal bekijken hoe hij de vraag subtiel kan stellen zonder dat die ongewenste effecten heeft. Pagina 8/14

9 De VOORZITTER concludeert dat de gedeputeerde heeft toegezegd een planning te maken voor het hele gebied en een toetsingskader voor de hele provincie met de commissie wil bespreken. Het toetsingskader wordt voor het einde van het jaar aan de commissie gestuurd. De commissie wordt van het proces op de hoogte gehouden. 5b. Rapport Randstedelijke Rekenkamer Beleid en praktijk met betrekking tot verbonden partijen Mevrouw HOENDERDOS merkt op dat het opgeleverde rapport een doorwerkingsonderzoek betreft. De Randstedelijke Rekenkamer streeft ernaar om eenmaal per jaar een dergelijk onderzoek te doen. Dan wordt bekeken wat er met haar onderzoek uit het verleden gedaan is. Het onderzoek Verbonden partijen dateert van In de vier provincies waarin het onderzoek is gedaan, zijn stappen gezet. Er zijn audits gehouden door de provincies. In de provincie Zuid- Holland is die gehouden in Die zijn bij dit onderzoek betrokken en bekeken is of de aanbevelingen uit dat onderzoek zijn overgenomen. De onderzoeken van de vier provincies zijn naast elkaar gelegd want het doel van het onderzoek was van elkaar te leren. De conclusie is dat de aanbevelingen uit het onderzoek uit 2007 en uit het eigen onderzoek van de provincie zijn overgenomen. Er blijven altijd verbeterpunten over zoals risicomanagement en het scherp formuleren van een exitstrategie. In de bijlage zijn die verbeterpunten aangegeven. Drie provincies zijn vergeleken. Daaruit blijkt dat de provincie Zuid-Holland het heel goed doet. De gedeputeerde heeft toegezegd dat de openstaande verbeterpunten worden overgenomen. Over een jaar zal hierover gerapporteerd worden. Het onderzoek is uitgevoerd door Twijnstra Gudde. De heer Groenendijk heeft het onderzoek in Zuid-Holland en Utrecht gedaan. De heer BAKX geeft complimenten voor het rapport. Het valt spreker op dat de Randstedelijke Rekenkamer documentenonderzoek heeft gedaan en medewerkers van de provincie heeft gehoord. Met de verbonden partijen is niet gesproken. Bij een dergelijk onderzoek zouden die partijen toch geïnterviewd moeten worden? Mevrouw HOENDERDOS antwoordt dat de ambtelijke organisatie altijd wordt bevraagd. Ook wordt er een interview gehouden met de verantwoordelijke gedeputeerde. Het is ook mogelijk om de verbonden partijen zelf te onderzoeken. In de provincie Zuid-Holland zijn zevenentwintig verbonden partijen. Daarom had er een selectie gemaakt moeten worden welke verbonden partijen en welke geledingen daarbinnen geïnterviewd zouden moeten worden. Het kan dan een duur onderzoek worden. De Randstedelijke Rekenkamer heeft het onderzoek beknopt willen houden. Er is gekozen voor snelheid om het onderzoek voor het zomerreces van 2015 op te kunnen leveren. Het is zeker niet zo dat de Randstedelijke Rekenkamer niet met de verbonden partijen heeft willen praten. Mevrouw SAHIN vraagt hoe het met de juridische risico s zit. De heer GROENENDIJK heeft gekeken naar de beheersing van de risico s door de provincie. Er wordt vooral gekeken naar de continuïteit en de financiële en juridische risico s. Bij de verbeterpunten is opgemerkt dat het goed zou zijn om de Pagina 9/14

10 risico s in kaart te brengen vanuit het oogpunt van provinciale doelen en de gemaakte afspraken. Mevrouw HOENDERDOS vult aan dat recreatieschappen en omgevingsdiensten voorbeelden van verbonden partijen zijn. Die hebben vooral de realisering van maatschappelijke doelen op het oog. De heer VAN STAALDUINEN vindt het goed dat de provincie op dit gebied in vergelijking met de buurprovincies prima presteert. Het is geruststellend dat alle aanbevelingen overgenomen worden. De aanbeveling om de exitstrategie transparanter te maken, is waardevol. Het is goed als de provincie hierin haar verantwoordelijkheid neemt en meer helderheid schept. Dit voorkomt onplezierige verrassingen indien een deelname beëindigd wordt. Mevrouw OOSTEROP-VAN LEUSSEN heeft geen problemen met de aanbevelingen. Haar fractie wil die ook graag overnemen. Spreekster vraagt aandacht voor het aanscherpen van de exitstrategie. In 2016 zullen de Staten een nieuw beleidsprogramma opstellen. PS geven dan invulling aan hun kaderstellende rol. Bij de begroting bepalen PS de financiële uitgangspunten. Mevrouw SAHIN kan instemmen met de zes verbeterpunten. Spreekster is blij met de beantwoording van haar vraag over het risicomanagement. Hierbij moet worden bekeken of de risico s overeenkomen met de prestatie-indicatoren van de provincie. Dat helpt om zowel de controlerende rol in te vullen maar ook de kaderstellende rol. Spreekster is blij te horen dat Zuid-Holland de beste provincie op dit gebied is. De heer BRAAM bedankt voor het schitterende rapport. De fractie hoopt dat de volgende rapporten even netjes eruitzien en zorgvuldig opgesteld zullen zijn. Spreker kan zich voorstellen dat de verbonden partijen niet zijn onderzocht, zeker gelet op de uitvoerige rapportages die de verbonden partijen naar de provincie sturen. Voor zijn fractie zijn de dubbele bevoegdheden belangrijk. Gelet op de verdeling van de taken is het merkbaar dat het college bezig is om de dubbele petten enigszins te voorkomen. Spreker hoopt dat dit voortgezet wordt. De heer HOOGENDAM vindt het een prima rapportage. Het onderwerp kan als hamerstuk voor de PS-vergadering worden geagendeerd. De heer VAN DER BENT is tevreden met het voorliggende rapport en de daarin getrokken conclusies. De verbonden partijen zou spreker in de begroting en de jaarrekening van de provincie willen verwerken. De heer BAXK vindt het een helder rapport zij het dat zijn fractie vraagtekens zet bij het feit dat de verbonden partijen niet gehoord zijn. Zeker omdat de risicoanalyse nog niet op orde is, zou het verstandig zijn om bij de verbonden partijen te rade te gaan om te zien wat daar leeft. Daarvan kan de provincie misschien leren. De heer HILLEBRAND ziet dat de provincie Zuid-Holland zich zeer inspant om het toezicht op de verbonden partijen goed vorm te geven. De fractie geeft haar Pagina 10/14

11 complimenten voor de vorderingen die daarbij worden gemaakt. Spreker ondersteunt de aanbevelingen. De fractie bedankt GS voor de bereidheid om ze integraal uit te voeren en gaat ervan uit dat er binnen een jaar een rapportage over de voortgang zal komen. De heer SCHAAPMAN ondersteunt de woorden van de heer Hillebrand. De heer VAN DER SANDE merkt op dat dit mooie rapport er niet was geweest als niet het vorige college een striktere scheiding had aangebracht tussen de eigenaarsrol en de inhoudelijke rol. Dat geeft een gezonde dynamiek zowel bestuurlijk als ambtelijk. De Staten hebben eraan bijgedragen dat er steeds helderder en scherper werd gerapporteerd. De Staten en GS en de ambtelijke staf hebben allemaal hetzelfde doel willen bereiken. Voortaan zal het voltallige college reageren op de rapporten van de Randstedelijke Rekenkamer. De reactie op dit rapport is nog door spreker gegeven. Zijn collega s waren wel op de hoogte van de inhoud van het rapport. De VOORZITTER concludeert dat het onderwerp als hamerstuk voor de PSvergadering van 16 september 2015 kan worden geagendeerd. 5c. Verbonden partijen De heer BRAAM vindt dat de informatie die tot nu toe is gegeven een goede en duidelijke analyse geeft. Er kan snel informatie worden opgezocht die overzichtelijk is opgesteld. Het is ook eenvoudig om de gemeenschappelijke regelingen en de private verbonden partijen te vergelijken. Misschien is het in het vervolg ook mogelijk om de posten waarbij onbekend staat van een juist cijfer te voorzien. De fractie is tevreden over de wijze waarop de analyse van de verbonden partijen is weergegeven. De heer HOOGENDAM vindt het een net overzicht van de analyses van de begroting en de jaarrekening. Er zijn verbonden partijen die nog geen jaarrekeningen hebben aangeleverd over Hoe komt dat? Wordt hiermee geen extra risico gelopen? Het zou een goed idee zijn om werkbezoeken te brengen aan de verbonden partijen die achterblijven met het inleveren van hun jaarrekeningen. Het stemaandeel van de provincie is bij Dobbeplas van 50% naar 33% is gedaald. Wat is de reden daarvan? De heer VAN DER BENT merkt op dat de provincie de bijdrage aan de Grondbank Zuidplas gelijk heeft gehouden en minder aan organisatie zal uitgeven. Wat is de strategie achter het waardebehoud van de gronden? Mevrouw MATIL merkt op dat er verbonden partijen zijn waarover zij zich zorgen maakt. Spreekster constateert dat het aantal recreatieschappen is verminderd. Haar fractie wil hieraan aandacht blijven schenken omdat zij het een belangrijk onderwerp vindt op het gebied van duurzaamheid. Het is het waard om daaraan een werkbezoek of een rondetafelgesprek te wijden. Spreekster heeft haar twijfels bij het verlies dat de provincie bij de Zuidplas al heeft ingeboekt. In de analyse ziet haar fractie niet dat een efficiencyslag bij de RUD s is gemaakt. Waarin kan spreekster dat wel terugzien? Pagina 11/14

12 De heer SCHAAPMAN kan instemmen met de analyse, het verslag en het besluit voor de komende periode. Zijn fractie wil van GS zien dat er vaker gekozen wordt voor een andere strategie dan het aangaan van een gemeenschappelijke regeling of het worden van een verbonden partij. Als de provincie een bepaald doel wil realiseren, dan zou spreker ervoor willen pleiten om een opdracht te geven aan een andere overheid of een instelling om dat te realiseren. De provincie stuurt door middel van het geven van het geld en de opdracht en de verantwoording die te zijner tijd komt. Een gemeenschappelijke regeling of verbonden partij geeft meer bestuurlijk overleg, meer drukte en soms belangenverstrengeling. Wat is de reactie van de gedeputeerde hierop? Mevrouw VAN DOBBEN DE BRUIJN vindt de opmerkingen van SGP en CU interessant want ook de VVD heeft discussie gevoerd over de verbonden partijen en waarom die bestaan. Om de provinciale doelen te bereiken, kan worden gekozen voor de publieke of private weg. Een gemeenschappelijke regeling kan een tijd bestaan en dan kan de democratische legitimatie en de risico s bij exit ter discussie worden gesteld. De VVD vraagt hoe de risico s bij een gemeenschappelijke regeling beperkt kunnen worden in het geval de provincie haar doel niet kan realiseren omdat zij door de rest van de deelnemers aan de gemeenschappelijke regeling wordt overruled. Mevrouw MEURS concludeert dat het overzicht goed werkt. Krijgt het overzicht ook een benchmarkfunctie? Kan er ook meer kwalitatieve informatie uit het overzicht worden gehaald? De informatie van sommige gemeenschappelijke regelingen en verbonden partijen zijn gedateerd. Daarbij doelt spreekster op het Warmtebedrijf. Hoe accuraat en actueel is de rest van de informatie? Wanneer wordt er gesproken over de nieuwe kpi s voor de omgevingsdiensten? De partij waarover haar fractie de meeste zorgen heeft, is de ROM-D. Uit die informatie ontstaat geen goed beeld. Er ontbreekt ook informatie want er zit ook geen analyse van de begroting bij. Is die er nog niet? Moeten de Staten zich daarover zorgen maken? De heer VAN DER SANDE is blij dat de informatie goed bij de Staten is gevallen. De accountant maakt zich zorgen over de ROM-D en vraagt zich af hoe de situatie in de gaten kan worden gehouden. De provincie staat wat meer op afstand omdat het hier gaat om een private samenwerking tussen publieke partijen. Spreker heeft niet de meest actuele stand van zaken paraat maar onderkent de zorgen van mevrouw Meurs. De provincie wilde de constructie van ROM-D vereenvoudigen. Dat is het afgelopen jaar gebeurd. Daardoor wordt het geheel inzichtelijker, wat niet wil zeggen dat de risico s kleiner zijn geworden. Het dalende stemaandeel van de provincie komt meestal door een fusie of door het feit dat het bedrag van de deelname daalt. Dan daalt het stemaandeel. In de toekomst zal het vaker voorkomen dat de provincie niet meer zaken kan afdwingen. De nieuwe weg zal zijn dat de provincie een minderheidsaandeel in een regeling zal hebben of in een netwerk zal opereren. Er ontwikkelt zich jurisprudentie over een exit bij gemeenschappelijke regelingen. In 2016 zal discussie worden gevoerd over het kader voor verbonden partijen. GS hebben voorkeur voor publieke samenwerkingsvormen. Hierbij zal misschien maatwerk moeten worden toegepast. De gemeenschappelijke regeling is misschien niet meer de voorkeursvorm. De waardedaling van de grond in Zuidplas is ontstaan Pagina 12/14

13 wegens de deels vernietigde bestemmingsplannen en de crisis. Het verlies is genomen. De grond die niet bebouwd wordt en op dit moment landbouwgrond is, moet zijn waarde behouden. Daarvoor moet gezorgd worden. In de commissie Ruimte en Leefomgeving is in de vorige periode besproken hoe ervoor kan worden gezorgd dat de pachter van de grond als een goed huisvader de gronden verzorgt. In de begroting komt de Grondbank aan de orde. Dat heeft een directe relatie met het omgaan met de risico s en het beheer van de grond. De RUD s moeten levensvatbaar en robuust zijn om hun inhoudelijke taak te kunnen waarmaken. Er blijven twee RUD s in de provincie over die kunnen blijven functioneren. Het overzicht van de verbonden partijen is niet bedoeld om een benchmark te zijn. Het kan wel een stimulerende werking hebben. Gelukkig wil deze provincie leren van het maken van vergelijkingen. Het Warmtebedrijf volgt de provincie passief. Actuele informatie is bij de provincie niet voorhanden. Aan het einde van het jaar zal er waarschijnlijk meer helderheid zijn over de nieuwe kpi s. De VOORZITTER concludeert dat de gedeputeerde heeft toegezegd dat er waarschijnlijk aan het einde van het jaar een overzicht komt van de nieuwe kpi s van de RUD s. In de begroting zal de Grondbank aan de orde komen. In 2016 zal discussie worden gevoerd over het kader voor de verbonden partijen. 5d. Opdrachtverlening aan de externe accountant Mevrouw SAHIN vindt het goed dat de toekomstige accountant een grotere rol wordt toegedacht om PS goed te adviseren. Dat lijkt spreekster van belang, gezien de bedragen waarover zij beslissen. Haar fractie steunt het voorstel. Mevrouw MEURS is het eens om de opdracht voor de accountant uit te breiden en hem in te zetten als strategisch adviseur. Bij de opdrachtformulering wil spreekster voorzichtig omgaan met de rol van de accountant als ogen, oren en verlengstuk van PS binnen de provinciale organisatie. De Staten hebben in de vorige periode de controlerende taak en managementtaak niet steeds zuiver weten te scheiden. De managementtaak hoort niet bij de Staten te liggen. De heer VAN STAALDUINEN is akkoord met het voorstel. Het is goed dat er gesproken wordt over de verbreding en verdieping van de strategische advisering. Hiermee moet verstandig en voorzichtig worden omgegaan in relatie tot de extra kosten en de zuiverheid van de verschillende petten en rollen die een accountant in de discussies kan hebben. Mevrouw MATIL wil de adviescommissie meegeven oog te hebben voor accountantskantoren die maatschappelijk ondernemen belangrijk vinden en ruimte bieden aan stagiaires en mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. De VOORZITTER concludeert dat de heren Van Staalduinen, Van Dieren en Zwerus en mevrouw Meurs zich kandidaat hebben gesteld voor de adviescommissie. 6. Sluiting Pagina 13/14

14 De VOORZITTER sluit de vergadering om uur. Pagina 14/14