ICT als verbindende schakel. Keteninformatisering in het stelsel van werk en inkomen

Transcriptie

1 ICT als verbindende schakel Keteninformatisering in het stelsel van werk en inkomen Inspectie Werk en Inkomen ICT als verbindende schakel

2 R 05/05, april 2005 ISSN ISBN Inspectie Werk en Inkomen ICT als verbindende schakel

3 Voorwoord Binnen de ketens van werk en inkomen wisselen de ketenpartijen op grote schaal informatie uit. Keteninformatisering moet er daarbij voor zorgen dat de ketenpartijen op het juiste moment over de juiste informatie beschikken. De Inspectie Werk en Inkomen heeft onderzocht in hoeverre de nu beschikbare faciliteiten op het gebied van keteninformatisering bijdragen aan de doelen van het stelsel. In dit rapport geeft de inspectie hierover een oordeel. Mr. L.H.J. Kokhuis Inspecteur-generaal 3 Inspectie Werk en Inkomen ICT als verbindende schakel

4 4 Inspectie Werk en Inkomen ICT als verbindende schakel

5 Inhoud 1 Inleiding Aanleiding Onderzoek Toetsingskader Opbouw van dit rapport 8 2 Keteninformatisering in de werkketen De cliënt in de keten Raakvlakken tussen organisaties Keteninformatisering De bijdrage van keteninformatisering Conclusie 13 3 Keteninformatisering in de inkomensketen De cliënt in de keten Raakvlakken tussen organisaties Keteninformatisering De bijdrage van keteninformatisering Conclusie 18 4 Conclusie en oordeel 21 5 Reacties betrokken uitvoeringsinstellingen Bureau Keteninformatisering werk en inkomen Centrale organisatie werk en inkomen Stichting Inlichtingenbureau Gemeenten Sociale Verzekeringsbank Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen Vereniging van Nederlandse Gemeenten Nawoord IWI 22 Lijst van afkortingen 23 Bijlage 1: Reactie Bureau Keteninformatisering werk en inkomen 25 Bijlage 2: Reactie Centrale organisatie werk en inkomen 29 Bijlage 3: Reactie Stichting Inlichtingenbureau Gemeenten 33 Bijlage 4: Reactie Sociale Verzekeringsbank 37 Bijlage 5: Reactie Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen 41 Bijlage 6: Reactie Vereniging van Nederlandse Gemeenten 45 Publicaties van de Inspectie Werk en Inkomen 49 5 Inspectie Werk en Inkomen ICT als verbindende schakel

6 6 Inspectie Werk en Inkomen ICT als verbindende schakel

7 1 Inleiding 1.1 Aanleiding Met de invoering van de Wet Structuur uitvoering werk en inkomen (SUWI) in 2002 wilde de wetgever een stelsel creëren waarin de cliënt centraal staat, waarin uitkeringsafhankelijkheid waar mogelijk wordt voorkomen (preventie) of beperkt (activering) en waarin de cliënt die daar recht op heeft tijdig de juiste uitkering ontvangt. Uitvoeringsorganisaties en gemeenten moeten samenwerken om deze doelstellingen te bereiken. De kaders waarbinnen dit moet gebeuren zijn in de wet- en regelgeving aangegeven. De samenwerking leidt ertoe dat er binnen het stelsel op grote schaal informatie wordt uitgewisseld. Voor een deel gebeurt dit langs elektronische weg. De wetgever heeft indertijd de behoefte aan adequate ICT-ondersteuning voorzien, en heeft hiervoor onder meer de voorziening Suwinet gedefinieerd. De concrete invulling van de onderlinge gegevensuitwisseling, en de daarbij benodigde ondersteuning door middel van ICT, wordt door de ketenpartners in het Algemeen Ketenoverleg (AKO) vastgesteld. De inrichting van het SUWI-stelsel is een omvangrijke operatie die meerdere jaren in beslag neemt. De minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) zendt de Tweede Kamer jaarlijks een evaluatie van de doeltreffendheid van het stelsel en de effecten in de praktijk. Tot en met 2005 gaat het daarbij om tussenevaluaties, aangezien het stelsel nog niet volledig is geïmplementeerd. Naar verwachting zal er in 2006 voor het eerst een integrale evaluatie plaatsvinden. Bij de tussenevaluatie in 2005 zal ketensamenwerking een aandachtspunt vormen. 1.2 Onderzoek De Inspectie Werk en Inkomen (IWI) heeft onderzoek gedaan naar de bijdrage van keteninformatisering aan het stelsel van werk en inkomen. Het is een vervolg op het onderzoek uit 2004, waarvan de inspectie verslag deed in het rapport ICT en de keten van werk en inkomen. De inspectie beoogt met dit onderzoek een bijdrage te leveren aan de tussenevaluatie van het stelsel in Het onderzoek bestond uit twee onderdelen: Het actualiseren van het zicht op de ontwikkelingen op het gebied van keteninformatisering, en het evalueren van de voortgang op basis van de tussen beleid en uitvoering gemaakte afspraken; Het beoordelen van de bijdrage van keteninformatisering aan het stelsel van werk en inkomen. Het onderzoek is uitgevoerd door middel van documentstudie, aangevuld met interviews met vertegenwoordigers van ketenpartijen. Verder heeft de inspectie gebruik gemaakt van relevante informatie uit eerder uitgevoerde onderzoeken. Onder keteninformatisering verstaat de inspectie in dit onderzoek de door ICT ondersteunde uitwisseling van gegevens, of het gezamenlijk gebruik van dezelfde gegevens, tussen partijen in de SUWI-keten. De inspectie heeft zich daarbij gericht op de gegevensuitwisseling tussen de SUWI-partijen. De gegevensuitwisseling met andere partijen en met de burger is niet onderzocht. De bijdrage van ongestructureerde gegevensuitwisseling, zoals , aan het stelsel van werk en inkomen is moeilijk vast te stellen. De inspectie heeft de ongestructureerde gegevensuitwisseling in dit rapport daarom buiten beschouwing gelaten. 7 Inspectie Werk en Inkomen ICT als verbindende schakel

8 1.3 Toetsingskader De kaders voor de samenwerking en gegevensuitwisseling tussen de ketenpartners in het SUWI-stelsel, en voor de ondersteuning door middel van ICT, zijn vastgelegd in de Wet SUWI met de bijbehorende regelgeving. Binnen deze kaders zijn door de ketenpartners in het AKO nadere afspraken gemaakt, die zijn vastgelegd in het Programma ketenresultaten en, recentelijk, in het Ketenprogramma De betrokken uitvoeringsorganisaties verwerken de acties die hieruit voortvloeien in hun jaarplannen, die vervolgens door de minister worden goedgekeurd. De wet- en regelgeving vormt, in combinatie met de hiervoor genoemde documenten, de basis voor het toetsingskader. Bij de beoordeling van de bijdrage van keteninformatisering aan het stelsel van werk en inkomen hanteert de inspectie de volgende uitgangspunten: Het SUWI-stelsel heeft tot doel te voorkomen dat mensen afhankelijk worden van een uitkering (preventie), te zorgen dat de afhankelijkheid van een uitkering tot het minimum beperkt blijft (activering), en om mensen tijdig de uitkering te verstrekken waar ze recht op hebben. Om de SUWI-doelstellingen conform de bedoelingen van de wetgever te realiseren voeren de ketenpartijen processen uit. Bij een deel van deze processen hebben de ketenpartijen informatie van andere ketenpartijen nodig, of kan de beschikbaarheid van deze informatie helpen bij een optimale uitvoering. De bijdrage van keteninformatisering aan het stelsel ligt in het beschikbaar stellen van de juiste informatie op het juiste moment en op de juiste plaats. 1.4 Opbouw van dit rapport Het SUWI-stelsel kent twee ketens met ieder eigen doelstellingen: de werkketen en de inkomensketen. De hoofdstukken twee en drie van dit rapport geven de onderzoeksresultaten voor deze beide ketens weer. Ieder hoofdstuk begint met een beschrijving van de keten vanuit cliëntperspectief, met daarbij de belangrijkste raakvlakken tussen organisaties. De beschrijving gaat uit van de keten zoals deze in de wet- en regelgeving is beschreven. De daarna volgende paragrafen gaan in op de ondersteuning van de raakvlakken door middel van keteninformatisering, en op de activiteiten die er lopen om die ondersteuning te verbeteren. Beide hoofdstukken worden afgesloten met een conclusie over de bijdrage van keteninformatisering aan de betreffende keten. In hoofdstuk vier volgen de conclusies en het oordeel van de inspectie. 8 Inspectie Werk en Inkomen ICT als verbindende schakel

9 2 Keteninformatisering in de werkketen 2.1 De cliënt in de keten Het lokale Centrum voor Werk en Inkomen (CWI) vormt voor de cliënt het beginpunt van de keten. De cliënt meldt zich, waarna er een afspraak wordt gemaakt voor de werkintake. De werkintake is een gesprek tussen een adviseur van het CWI en de cliënt. Hierin wordt de afstand van de klant tot de arbeidsmarkt wordt vastgesteld. Deze afstand kan variëren van klein (fase 1) tot groot (fase 4). Daarnaast biedt de adviseur in de werkintake beschikbare vacatures aan en maken adviseur en klant vervolgafspraken. CWI ondersteunt cliënten in fase 1 gedurende een half jaar bij het zoeken naar werk. Met klanten in fase 2, 3 en 4 vinden vervolgcontacten plaats (kwalificerende intake c.q. vervolggesprek fase 4) die uiteindelijk uitmonden in een reïntegratieadvies. Dit reïntegratieadvies gaat naar het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV) of naar de gemeente, afhankelijk van welke instantie verantwoordelijk is voor de reïntegratie. UWV is verantwoordelijk voor de reïntegratie van die cliënten aan wie zij een uitkering verstrekken, ook als daarbij sprake is van samenloop met uitkeringen die door de Sociale Verzekeringsbank (SVB) of gemeente worden verstrekt. In alle overige gevallen is de gemeente verantwoordelijk voor de reïntegratie van de cliënt. Bij de reïntegratie maken UWV en gemeenten gebruik van de diensten van reïntegratiebedrijven. Gemeenten en UWV hebben de mogelijkheid om bij hun reïntegratieactiviteiten samen te werken. 2.2 Raakvlakken tussen organisaties CWI, UWV en gemeenten vormen gezamenlijk de werkketen. (Ook reïntegratiebedrijven spelen een rol binnen de werkketen, maar zij doen dit onder verantwoordelijkheid van UWV en gemeenten.) Het volgende schema geeft de belangrijkste processen in de werkketen weer: Bij het uitvoeren van deze processen is er sprake van raakvlakken tussen organisaties - momenten waarop ketenpartijen gebruik maken van, of behoefte hebben aan, informatie die bij andere ketenpartijen beschikbaar is. Ten eerste is er de (wettelijk voorgeschreven) overdracht van de cliënt van CWI naar UWV of gemeente. CWI brengt een reïntegratieadvies uit, waarna UWV of gemeente verder verantwoordelijk is voor de reïntegratie. Van dergelijke overdrachtsmomenten moet de cliënt zo min 9 Inspectie Werk en Inkomen ICT als verbindende schakel

10 mogelijk merken: het is dus van belang dat de ontvangende organisatie kan beschikken over alle relevante informatie, zonder dat de cliënt onnodig meerdere malen zijn of haar verhaal hoeft te doen. Verder zijn er momenten in de keten waarop ketenpartners gebruik maken, of voor een optimale uitvoering gebruik zouden moeten maken, van informatie die elders in het SUWI-domein beschikbaar is. Zo beschikt UWV over informatie over het arbeidsverleden van de cliënt, die door de adviseurs van het CWI bij de werkintake en de arbeidsbemiddeling kan worden gebruikt. Ook kunnen ketenpartijen beschikken over informatie over veranderingen in de uitkeringssituatie van de cliënt die voor de arbeidsbemiddeling en de reïntegratie relevant kan zijn. Verder kan samenwerking tussen UWV en gemeente bij de reïntegratieactiviteiten leiden tot een grotere wederzijdse informatiebehoefte. 2.3 Keteninformatisering De wetgever verplicht de SUWI-partijen om, waar de uitvoering van de sociale zekerheid dit noodzakelijk maakt, informatie met elkaar te delen. Voor de elektronische ondersteuning van de uitwisseling van informatie heeft de wetgever de voorziening Suwinet gedefinieerd. Binnen Suwinet voorzag de wetgever twee hoofdfuncties: een faciliteit (Inkijk) die het voor ketenpartners mogelijk maakt om informatie van andere ketenpartners in te zien, en een faciliteit (Meldingen) waarmee ketenpartners elkaar volgens een vooraf gedefinieerd formaat van bepaalde gebeurtenissen op de hoogte stellen. De ketenpartners zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor de inrichting van de onderlinge samenwerking en de ondersteuning door middel van Suwinet. In 2002 is het Algemeen Ketenoverleg in het leven geroepen, waarin vertegenwoordigers van de ketenpartijen gezamenlijk invulling geven aan deze verantwoordelijkheid. Het AKO publiceerde begin 2003 het Programma Ketenresultaten , waarin de ondersteuning van de ketens van werk en inkomen is uitgewerkt. De te realiseren ondersteuning van de raakvlakken binnen de werkketen ziet er als volgt uit: Inkijk werkgerelateerde informatie De ketenpartijen hebben via Suwinet-Inkijk inzage in werkgerelateerde informatie die bij andere ketenpartijen beschikbaar is. Het gaat daarbij ondermeer om gegevens over het arbeidsverleden van de cliënt. Ze kunnen deze informatie gebruiken bij werkintake en arbeidsbemiddeling (CWI) en bij de reïntegratie. Reïntegratieadvies CWI brengt een reïntegratieadvies uit aan de instantie (UWV of gemeente) die verantwoordelijk is voor de reïntegratie van de cliënt. Melding Anw-gerechtigde (Algemene nabestaandenwet) De SVB stelt de gegevens van Anw-gerechtigden ter beschikking aan gemeenten. De gemeenten zijn verantwoordelijk voor de reïntegratie van deze cliënten. Sinds begin 2003 zijn er binnen de uitvoering de nodige discussies geweest over de raakvlakken en de benodigde ondersteuning. Bovenstaand zijn die raakvlakken opgenomen die aan het eind van 2004 als zodanig werden onderkend. Deze raakvlakken zijn onderstaand in een schema weergegeven: 10 Inspectie Werk en Inkomen ICT als verbindende schakel

11 Om de ondersteuning te realiseren moet een aantal dingen gebeuren. Uiteraard moeten de partijen allereerst tot overeenstemming komen over de informatie die ze aan elkaar beschikbaar stellen, hoe ze dat gaan doen, en onder welke voorwaarden. Dit gebeurt in het AKO. De ketenpartijen zijn vervolgens zelf verantwoordelijk voor het beschikbaar stellen van informatie uit hun systemen, en voor het geautomatiseerd verwerken van meldingen in hun systemen. De centrale infrastructuur waarmee meldingen tussen de ketenpartijen worden uitgewisseld, en waarmee inkijk op de gegevens van ketenpartijen wordt ondersteund, wordt geleverd door het Bureau Keteninformatisering werk en inkomen (BKWI). Verder coördineert en faciliteert BKWI de activiteiten op het gebied van keteninformatisering, en bewaakt het de wettelijke standaarden, architecturen en de naleving van afspraken over privacy en beveiliging. Het AKO is verantwoordelijk voor de aansturing. De gegevensuitwisseling met het gemeentelijk domein wordt verzorgd door de Stichting Inlichtingenbureau Gemeenten (IB). De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en Divosa zijn verantwoordelijk voor de verdere invulling van de ketenfunctie binnen het gemeentelijk domein. Voor de coördinatie binnen het gemeentelijk domein op het gebied van, onder meer, keteninformatisering is het Coördinatiepunt ICT in het leven geroepen. De geautomatiseerde systemen die de meeste gemeenten bij de uitvoering van de sociale zekerheid gebruiken worden geleverd door externe leveranciers. Het Coördinatiepunt heeft een coördinerende rol in de contacten met deze leveranciers. De ketenpartijen hebben gezamenlijk de volgende ondersteuning voor de raakvlakken gerealiseerd, of zijn daar nog mee bezig: Inkijk werkgerelateerde informatie Suwinet-Inkijk levert de ondersteuning voor dit raakvlak. Suwinet-Inkijk is operationeel, en is toegankelijk voor CWI, UWV en gemeenten. Reïntegratieadvies CWI is in het project Sonar bezig met het vernieuwen van haar primaire ICT-systemen. Sonar ondersteunt de elektronische verzending van het reïntegratieadvies aan de ketenpartners. Het IB heeft voorzieningen getroffen in het sectorloket (het geautomatiseerde systeem dat de uitwisseling van gegevens met het gemeentelijk domein ondersteunt) om de reïntegratieadviezen binnen het gemeentelijk domein te routeren, en één van de softwareleveranciers aan het gemeentelijk domein heeft zijn pakket geschikt gemaakt voor de verwerking ervan. Eind 2004 hebben CWI Harderwijk en de gemeentelijke sociale dienst van Ermelo met de gegevensuitwisseling een proefproject uitgevoerd. De conclusie uit dit proefproject was dat de gegevensuitwisseling op dat moment niet rijp was voor een productieomgeving. Het Coördinatiepunt ICT verwacht dat de geconstateerde problemen in de loop van 2005 worden opgelost, en dat de grootste gemeenten nog in 2005 de reïntegratieadviezen langs elektronische weg van CWI zullen ontvangen. 11 Inspectie Werk en Inkomen ICT als verbindende schakel

12 UWV is bezig met het treffen van maatregelen om de reïntegratieadviezen en de overige meldingen uit Sonar elektronisch te kunnen verwerken. Naar verwachting zal de gegevensuitwisseling medio 2005 operationeel zijn. Melding Anw-gerechtigde In 2004 is de SVB begonnen met het verstrekken van deze gegevens aan gemeenten, in eerste instantie op CD-ROM. Per 1 januari 2005 levert de SVB deze gegevens aan het Inlichtingenbureau, waarna het IB verantwoordelijk is voor de doorlevering aan gemeenten. De doorlevering wordt naar verwachting in de loop van 2005 operationeel. Tot 1 januari 2006 verstrekt de SVB op aanvraag de gegevens nog op CD-ROM. De ketenpartners hebben eind 2004 een serviceniveau-overeenkomst (SNO) afgesloten waarin onder meer de eisen aan de beschikbaarheid en performance van Suwinet-Inkijk zijn vastgelegd. In 2005 is deze SNO aangevuld met afspraken over, onder meer, Suwinet-Meldingen. In 2004 hebben de ketenpartners verbeteringen gerealiseerd op het gebied van beschikbaarheid, performance, integriteit en vertrouwelijkheid van de gegevens in Suwinet. 2.4 De bijdrage van keteninformatisering Adequate ondersteuning van de raakvlakken door middel van keteninformatisering moet het mogelijk maken om de werkprocessen binnen de keten optimaal in te richten en uit te voeren, wat weer zou moeten leiden tot betere prestaties van de keten als geheel. De bijdrage van keteninformatisering kan liggen op een aantal terreinen. Zo kan de tijdige beschikbaarheid van de juiste informatie van ketenpartners er voor zorgen dat de klant sneller geholpen wordt (doorlooptijd, effectiviteit) en niet onnodig meerdere malen zijn of haar verhaal hoeft te doen (klantgerichtheid). De beschikbaarheid van de juiste informatie kan verder helpen om het aantal fouten dat er in de uitvoering wordt gemaakt te beperken (kwaliteit), en om de uitvoeringskosten te beperken (efficiëntie). De plannen rond keteninformatisering die de ketenpartijen in de loop van de tijd hebben ontwikkeld geven in beperkte mate, en vaak op een zeer globaal niveau, inzicht in de verwachte bijdrage van keteninformatisering aan het stelsel. Nader onderzoek, ondersteund door resultaten van eerder onderzoek van de inspectie, wijst erop dat ketenpartners van mening zijn dat de elektronische ondersteuning van de raakvlakken meerwaarde biedt. Zo kan naar mening van UWV de elektronische verwerking van het reïntegratieadvies de voor de verwerking benodigde doorlooptijd verkorten, en wordt de kans op invoerfouten verminderd. De faciliteiten op het gebied van keteninformatisering die er op dit moment beschikbaar zijn (de inkijk op de werkervaring van de cliënt en de melding Anw-gerechtigde) worden op dit moment nog niet optimaal gebruikt. Adviseurs van CWI, en casemanagers van UWV en gemeenten, zijn niet verplicht om bij hun werkzaamheden gebruik te maken van Suwinet-Inkijk, en de mate waarin ze dit doen, wisselt. Redenen om geen gebruik te maken van Suwinet-Inkijk zijn onder meer: twijfels over de juistheid van de gegevens en het ontbreken van werkgerelateerde informatie in Suwinet-Inkijk. Verder spelen de performance en de beschikbaarheid van het systeem een rol, hoewel verbetermaatregelen in 2004 tot significante verbeteringen hebben geleid. Er zijn overigens wel plannen om meer werkgerelateerde informatie via Suwinet-Inkijk te gaan ontsluiten. In 2004, het eerste jaar dat de SVB de gegevens van Anw-gerechtigden en AOW-gerechtigden (Algemene Ouderdomswet) aan gemeenten beschikbaar stelden, hebben ongeveer honderd gemeenten de CD-ROM met deze gegevens opgevraagd. Gemeenten kunnen deze gegevens gebruiken voor de reïntegratie van Anw-gerechtigden en voor de armoedebestrijding binnen hun gemeente. Hoeveel gemeenten deze gegevens daadwerkelijk voor reïntegratiedoeleinden hebben gebruikt is niet bekend. Gemeenten zijn hiertoe niet verplicht, en hebben zelf geen financieel voordeel bij de reïntegratie van Anw-gerechtigden. 12 Inspectie Werk en Inkomen ICT als verbindende schakel

13 2.5 Conclusie De bijdrage van keteninformatisering aan de werkketen is op dit moment nog beperkt. Oorzaak is enerzijds dat een aantal faciliteiten die de werkketen moeten gaan ondersteunen nog in ontwikkeling zijn, en anderzijds dat de faciliteiten die nu al aanwezig zijn nog niet optimaal worden gebruikt. 13 Inspectie Werk en Inkomen ICT als verbindende schakel

14 14 Inspectie Werk en Inkomen ICT als verbindende schakel

15 3 Keteninformatisering in de inkomensketen 3.1 De cliënt in de keten Voor de cliënt die een beroep wil doen op een uitkering op grond van de Werkloosheidswet (WW) of de Wet werk en bijstand (WWB) vormt het lokale CWI het beginpunt van de keten. CWI onderzoekt eerst, door middel van de werkintake, of de klant aan betaald werk kan worden geholpen (zie ook het vorige hoofdstuk uit dit rapport). Als dit niet lukt maakt het CWI met de cliënt een afspraak voor een uitkeringsintake. Voorafgaand aan de uitkeringsintake verstrekt CWI aan de cliënt de aanvraagformulieren voor de uitkering, met daarop vermeld de bewijsstukken die deze voor de uitkeringsaanvraag moet overleggen. In de uitkeringsintake maakt CWI gezamenlijk met de cliënt het dossier gereed voor overdracht aan de uitkerende instantie. CWI is verantwoordelijk voor de tijdige overdracht van de dossiers, en moet ervoor zorgen dat de gegevens zo juist en volledig mogelijk worden overgedragen. Voor andere uitkeringen dan WW of WWB doet de cliënt direct aanvraag bij de uitkerende instantie. De instantie die de uitkering verstrekt bepaalt uiteindelijk recht, duur en hoogte. WW en WWB kennen een sollicitatieverplichting. Dit betekent dat de cliënt, zolang deze een uitkering ontvangt, verplicht is om zich voldoende in te spannen om betaald werk te vinden en eventueel aan een reïntegratietraject mee te werken. Cliënten met een inkomen op bijstandsniveau kunnen recht hebben op een inkomensaanvulling. Het kan daarbij bijvoorbeeld gaan om aanvullende bijstand, om noodzakelijke grotere uitgaven te kunnen bekostigen, of om een langdurigheidstoeslag als een cliënt vijf jaar of langer afhankelijk is van een uitkering op bijstandsniveau en geen uitzicht heeft op betaald werk. De betreffende regelingen worden uitgevoerd door de gemeentelijke sociale diensten. 3.2 Raakvlakken tussen organisaties CWI, SVB, UWV en gemeenten vormen gezamenlijk de inkomensketen. Het schema in het vervolg van deze paragraaf geeft de belangrijkste processen in deze keten weer. 15 Inspectie Werk en Inkomen ICT als verbindende schakel

16 Bij het uitvoeren van deze processen is er sprake van een aantal raakvlakken tussen organisaties. Ten eerste is er de (wettelijk voorgeschreven) uitkeringsintake, die CWI uitvoert ten behoeve van UWV en gemeenten. Voor een optimale afhandeling van de uitkeringsaanvraag is het van belang dat de betrokken partijen duidelijke afspraken maken over wat ze van elkaar verwachten, en dat UWV en gemeenten kunnen beschikken over alle relevante informatie. Gedurende de looptijd van een uitkering blijft de uitkerende instantie controleren in hoeverre de cliënt nog steeds recht heeft op de betreffende uitkering. De mate waarin de uitkerende instantie daarbij behoefte heeft aan informatie van andere ketenpartners verschilt per regeling. De informatiebehoefte is het grootst bij inkomensafhankelijke regelingen waarbij de cliënt verplicht is om voldoende moeite te doen om zo snel mogelijk (weer) aan het werk te komen (WW en WWB). Bij deze regelingen heeft de uitkerende instantie informatie nodig over de inkomsten van de cliënt uit werk en / of uitkering, over het verloop van het eventuele reïntegratietraject en over de sollicitatieactiviteiten. Bij de (grotendeels) niet-inkomensafhankelijke regelingen zonder sollicitatieverplichting, zoals de AOW, is de informatiebehoefte gedurende de looptijd van de uitkering uiterst beperkt. Gemeenten hebben, bij de beoordeling of de cliënt recht heeft op een inkomensaanvulling, behoefte aan informatie over de inkomens- en uitkeringssituatie van de cliënt. 3.3 Keteninformatisering De ketenpartners hebben de volgende ondersteuning van de raakvlakken binnen de inkomensketen voorzien: Inkijk / melding inkomens- en uitkeringssituatie cliënt Ketenpartijen hebben via Suwinet-Inkijk inzage in de informatie die de andere ketenpartners hebben over de inkomens- en uitkeringssituatie van de cliënt. Ketenpartijen stellen elkaar door middel van meldingen op de hoogte van situaties die actie van de ontvangende partij (kunnen) vereisen. Vooraankondiging WW CWI meldt aan UWV dat een cliënt een WW-uitkering gaat aanvragen. Aanvraag WW CWI geeft de resultaten van de uitkeringsintake WW door aan UWV. Parallel hieraan draagt CWI het papieren dossier van de cliënt over aan UWV. Aanvraag WWB CWI geeft de resultaten van de uitkeringsintake WWB door aan de gemeente. Parallel hieraan draagt CWI het papieren dossier van de cliënt over aan de gemeente. Kennisgeving verwijtbaar gedrag Als de cliënt zich onvoldoende inspant om betaald werk te vinden, of onvoldoende meewerkt aan een reïntegratietraject, kan dit leiden tot korting op de uitkering. De instantie die verantwoordelijk is voor bemiddeling c.q. reïntegratie meldt het verwijtbare gedrag van de cliënt aan de uitkerende instantie. Evenals bij de werkketen het geval was zijn er ook hier de nodige discussies geweest over de raakvlakken en de benodigde ondersteuning. Onderstaand zijn die raakvlakken opgenomen die aan het eind van 2004 als zodanig werden onderkend. 16 Inspectie Werk en Inkomen ICT als verbindende schakel

17 De ketenpartijen hebben gezamenlijk de volgende ondersteuning voor de raakvlakken gerealiseerd, of zijn daar nog mee bezig: Inkijk / melding inkomens- en uitkeringssituatie cliënt Dit raakvlak wordt op een aantal manieren ondersteund. CWI, UWV en gemeenten hebben door middel van Suwinet-Inkijk inzage in de inkomens- en uitkeringsgegevens die er bij UWV en gemeenten beschikbaar zijn. De SVB is in het kader van de aansluiting op Suwinet-Inkijk bezig met twee proefprojecten. Op welke termijn de SVB daadwerkelijk op Suwinet-Inkijk aan gaat sluiten is nog niet bekend. Het IB verzamelt binnen de SUWI-keten en bij andere partijen zoals de Belastingdienst, informatie over de inkomens- en uitkeringssituatie van cliënten. In die gevallen waar mogelijk sprake is van een ongeoorloofde samenloop van een door een gemeentelijke sociale dienst verstrekte uitkering met andere inkomsten geeft het IB een signaal af aan de betreffende gemeente. Het IB maakt hierbij gebruik van de samenloopapplicatie. Het IB is bezig met de ontwikkeling van een nieuw geautomatiseerd systeem, het sectorloket, waarin de functionaliteit van de huidige samenloopapplicatie wordt opgenomen. Het sectorloket moet een totaaloplossing worden voor de elektronische communicatie met het gemeentelijk domein. Volgens de meest recente planning zal het systeem begin juni van dit jaar in productie worden genomen. De SVB stelt, ten behoeve van de armoedebestrijding, informatie over haar cliënten ter beschikking aan gemeenten. In 2004 leverde de SVB deze informatie op CD-ROM. Het IB is bezig om, als onderdeel van het sectorloket, een applicatie te ontwikkelen om deze gegevens aan gemeenten ter beschikking te stellen. Vooraankondiging WW CWI verzendt de vooraankondiging WW langs elektronische weg aan UWV. Een aantal CWI s doen dit al door middel van het nieuwe geautomatiseerde systeem Sonar, de overige CWI s gebruiken het bestaande systeem Digiforms. Uiteindelijk moet Sonar de verzending van de vooraankondiging bij alle CWI s gaan ondersteunen. Medewerkers van UWV kunnen de ontvangen vooraankondigingen op hun scherm te zien krijgen en uitprinten. UWV heeft vooralsnog geen plannen om de vooraankondigingen automatisch te gaan verwerken. Aanvraag WW CWI blijft voorlopig, op verzoek van UWV, de aanvraag WW op papier verzenden. Aanvraag WWB De verzending van de aanvraag WWB door CWI aan gemeenten is, evenals het reïntegratieadvies, eind 2004 getest in het proefproject van CWI Harderwijk en de gemeentelijke sociale dienst van Ermelo. Ook hier geldt dat de grootste gemeenten, naar verwachting, nog in 2005 de aanvraag WWB langs elektronische weg zullen ontvangen. Kennisgeving verwijtbaar gedrag Voor de kennisgeving verwijtbaar gedrag geldt hetzelfde als voor de aanvraag WWB. Op dit moment verzendt CWI de kennisgevingen nog op papier. 17 Inspectie Werk en Inkomen ICT als verbindende schakel

18 3.4 De bijdrage van keteninformatisering In aanvulling op het gestelde in paragraaf 2.4, over de bijdrage van keteninformatisering aan de werkketen, kan specifiek voor de inkomensketen nog het volgende worden aangegeven: Eerder onderzoek van de inspectie heeft uitgewezen dat CWI, UWV en gemeenten bij het uitvoeren van de processen in de inkomensketen intensief gebruik maken van Suwinet-Inkijk. Ze gebruiken Suwinet-Inkijk als informatiebron en als verificatie-instrument. De nu beschikbare meldingen worden nog in geen enkel geval volledig automatisch verzonden en verwerkt. UWV geeft er vooralsnog de voorkeur aan om ontvangen vooraankondigingen en aanvragen handmatig in de eigen systemen te verwerken. In het gemeentelijk domein lopen initiatieven voor automatische verwerking in de geautomatiseerde systemen, maar de eerste uitrol zal naar verwachting pas in de loop van 2005 plaats vinden. De ketenpartners geven aan van verdergaande automatisering vooral voordelen te verwachten op het gebied van efficiëntie, beperking van de doorlooptijd van de processen en beperking van het aantal invoerfouten. 3.5 Conclusie De mogelijkheid om door middel van Suwinet-Inkijk gegevens van andere ketenpartijen in te kijken draagt in zekere mate bij aan een optimale uitvoering van de werkprocessen binnen de inkomensketen. Het elektronisch berichtenverkeer levert vooralsnog een beperkte bijdrage. 18 Inspectie Werk en Inkomen ICT als verbindende schakel

19 4 Conclusie en oordeel De huidige bijdrage van keteninformatisering aan het stelsel van werk en inkomen is vooralsnog beperkt. Een belangrijke faciliteit op het gebied van keteninformatisering, Suwinet-Inkijk, wordt niet optimaal gebruikt. Een van de oorzaken hiervan is de vrijblijvende basis waarop gegevens beschikbaar worden gesteld. Ketenpartijen zijn niet verplicht om gebruik te maken van gegevens die in de keten beschikbaar zijn, en gebruik van deze gegevens is niet altijd ingebed in de werkprocessen van de ontvangende partij. Hoewel in 2004 vooruitgang is geboekt komt het elektronisch berichtenverkeer moeizaam van de grond. Een belangrijke oorzaak hiervan is dat de ketenpartijen, ook bij het huidige niveau van keteninformatisering, in staat zijn om hun wettelijke taken uit te voeren. Verder stelt deze vorm van keteninformatisering meer eisen aan de interne informatiehuishouding van ketenpartijen en aan de onderlinge afspraken rond de informatie-uitwisseling. De inspectie heeft geen overtuigende analyses aangetroffen hoe verdere ontwikkeling van het elektronische berichtenverkeer door ketenpartijen zal worden ingezet en benut, en hoe deze moet gaan bijdragen aan het bereiken van de doelstellingen van het stelsel. De bijdrage zal zich, voor de onderzochte voorzieningen die vanaf 2005 worden geïmplementeerd, in de praktijk moeten bewijzen. 19 Inspectie Werk en Inkomen ICT als verbindende schakel

20 20 Inspectie Werk en Inkomen ICT als verbindende schakel

21 5 Reacties betrokken uitvoeringsinstellingen De inspectie heeft de conceptrapportage voor een bestuurlijke reactie voorgelegd aan BKWI, CWI, IB, SVB, UWV en VNG. Hieronder volgt per ketenpartner een samenvatting van de reactie met commentaar daarop van de inspectie. Aan het einde van dit hoofdstuk geeft de inspectie nog een overall reactie. De schriftelijke reacties van de ketenpartners zijn integraal opgenomen in de bijlagen bij dit rapport. 5.1 Bureau Keteninformatisering werk en inkomen BKWI is van mening dat het rapport een realistisch beeld geeft van de werkelijkheid. BKWI onderstreept het belang van de inbedding van het gebruik van Suwinet-Inkijk in de werkprocessen van de ketenpartners en geeft aan zich in te spannen om de ketenpartners daarbij te ondersteunen. 5.2 Centrale organisatie werk en inkomen CWI wijst op een aantal lopende ontwikkelingen op het gebied van keteninformatisering en is van mening dat in het rapport, gezien deze ontwikkelingen, de verwachtingen ten aanzien van de verdere ontwikkeling van elektronisch berichtenverkeer in de keten nogal afwachtend zijn geformuleerd. In reactie op paragraaf 3.1 van dit rapport geeft CWI aan niet verantwoordelijk te zijn voor de juistheid en volledigheid van de overgedragen dossiers. CWI moet wel zorgen dat de gegevens in de dossiers zo juist, volledig en consistent mogelijk zijn, maar heeft niet de middelen om juistheid en volledigheid te garanderen. 5.3 Stichting Inlichtingenbureau Gemeenten Het Inlichtingenbureau kan zich op hoofdlijnen vinden in het door IWI geschetste beeld met betrekking tot keteninformatisering in het stelsel van werk en inkomen. Wel stelt het IB vast dat IWI zich in dit rapport beperkt heeft tot de uitwisseling van informatie binnen het SUWIdomein. Het IB is van mening dat voor een volledig beeld van de informatiehuishouding en de mogelijke, al dan niet door ICT ondersteunde, verbeteringen daarvan, ook de gegevensuitwisseling met andere partijen (authentieke en andere bronnen) en met de burger relevant zijn. Het IB ziet in de conclusie van de IWI een impliciet pleidooi voor het verplicht gebruik maken van gegevens die reeds elders in de keten beschikbaar zijn, en steunt dit pleidooi. 5.4 Sociale Verzekeringsbank De SVB is van mening dat het rapport een goed inzicht geeft in het referentiekader dat voor het onderzoek is gehanteerd, en dat daardoor een juiste interpretatie van de onderzoeksresultaten mogelijk is. De SVB wijst in haar reactie op de twee (in het rapport genoemde) lopende proefprojecten die duidelijk moeten maken of Suwinet-Inkijk in de toekomst door de SVB zal worden gebruikt. Verder geeft de SVB aan goede nota te hebben genomen van de opmerking dat de inspectie geen overtuigende analyses heeft aangetroffen hoe de verdere ontwikkeling van het elektronische berichtenverkeer zal worden ingezet en benut, en hoe deze ontwikkeling moet bijdragen aan het bereiken van de doelstellingen van het stelsel. De SVB zegt toe zich te zullen beraden of en hoe zij hieraan invulling kan geven. 21 Inspectie Werk en Inkomen ICT als verbindende schakel

22 5.5 Uitvoeringsinstituut werknemersverzekeringen Naar de mening van UWV doet de conclusie in paragraaf 2.5, dat de bijdrage van keteninformatisering aan de werkketen op dit moment nog beperkt is, geen recht aan de inspanningen van de ketenpartners om het functioneren van de werkketen te verbeteren. UWV vraagt dan ook om nuancering van deze conclusie. Voor het overige kan UWV instemmen met de inhoud van de rapportage. 5.6 Vereniging van Nederlandse Gemeenten De VNG plaatst een aantal kanttekeningen bij de procedure die de inspectie bij dit onderzoek heeft gevolgd, met name waar het gaat om de tijd die beschikbaar was voor het geven van een bestuurlijke reactie. Verder plaatst de VNG een aantal inhoudelijke kanttekeningen bij het rapport. 5.7 Nawoord IWI De inspectie heeft, naar aanleiding van de bestuurlijke reactie van CWI, de beschrijving in paragraaf 3.1 van het rapport bijgesteld. Voor het overige zag de inspectie in de ontvangen bestuurlijke reacties geen aanleiding om haar rapportage aan te passen. IWI neemt met waardering kennis van de lopende en geplande initiatieven waaraan in de bestuurlijke reacties gerefereerd wordt. Het rapport beschrijft de huidige situatie, met als consequentie dat de inspectie deze initiatieven in beperkte mate in haar oordeelsvorming heeft betrokken. 22 Inspectie Werk en Inkomen ICT als verbindende schakel

23 Lijst van afkortingen AKO Anw AOW BKWI CWI Divosa IB ICT IWI SUWI SVB SZW UWV VNG WW WWB Algemeen Ketenoverleg Algemene nabestaandenwet Algemene Ouderdomswet Bureau Keteninformatisering werk en inkomen Centrum voor Werk en Inkomen (Vereniging van) Directeuren van Overheidsorganen voor Sociale Arbeid Stichting Inlichtingenbureau Gemeenten Informatie- en communicatietechnologie Inspectie Werk en Inkomen Structuur uitvoering werk en inkomen Sociale Verzekeringsbank Sociale Zaken en Werkgelegenheid Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen Vereniging van Nederlandse Gemeenten Werkloosheidswet Wet werk en bijstand 23 Inspectie Werk en Inkomen ICT als verbindende schakel

24 24 Inspectie Werk en Inkomen ICT als verbindende schakel

25 Bijlage 1 Reactie Bureau Keteninformatisering werk en inkomen 25 Inspectie Werk en Inkomen ICT als verbindende schakel

26 26 Inspectie Werk en Inkomen ICT als verbindende schakel

27 27 Inspectie Werk en Inkomen ICT als verbindende schakel

28 28 Inspectie Werk en Inkomen ICT als verbindende schakel

29 Bijlage 2 Reactie Centrale organisatie werk en inkomen 29 Inspectie Werk en Inkomen ICT als verbindende schakel

30 30 Inspectie Werk en Inkomen ICT als verbindende schakel

31 31 Inspectie Werk en Inkomen ICT als verbindende schakel

32 32 Inspectie Werk en Inkomen ICT als verbindende schakel

33 Bijlage 3 Reactie Stichting Inlichtingenbureau Gemeenten 33 Inspectie Werk en Inkomen ICT als verbindende schakel

34 34 Inspectie Werk en Inkomen ICT als verbindende schakel

35 35 Inspectie Werk en Inkomen ICT als verbindende schakel

36 36 Inspectie Werk en Inkomen ICT als verbindende schakel

37 Bijlage 4 Reactie Sociale Verzekeringsbank 37 Inspectie Werk en Inkomen ICT als verbindende schakel

38 38 Inspectie Werk en Inkomen ICT als verbindende schakel

39 39 Inspectie Werk en Inkomen ICT als verbindende schakel

40 40 Inspectie Werk en Inkomen ICT als verbindende schakel

41 Bijlage 5 Reactie Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen 41 Inspectie Werk en Inkomen ICT als verbindende schakel

42 42 Inspectie Werk en Inkomen ICT als verbindende schakel

43 43 Inspectie Werk en Inkomen ICT als verbindende schakel

44 44 Inspectie Werk en Inkomen ICT als verbindende schakel

45 Bijlage 6 Reactie Vereniging van Nederlandse Gemeenten 45 Inspectie Werk en Inkomen ICT als verbindende schakel

46 46 Inspectie Werk en Inkomen ICT als verbindende schakel

47 47 Inspectie Werk en Inkomen ICT als verbindende schakel

48 48 Inspectie Werk en Inkomen ICT als verbindende schakel

49 Publicaties van de Inspectie Werk en Inkomen 2005 R05/05 ICT als verbindende schakel Keteninformatisering in het stelsel van werk en inkomen R05/04 Afgesproken? Gemeenten en CWI-vestigingen over onderlinge afspraken in het kader van de uitkeringsintake voor de WWB R05/03 Kwaliteit van arbeid: een kwestie van zorg Een onderzoek naar gemeentelijk beleid en sturing op zorg voor kwaliteit van arbeid in de sociale werkvoorziening R05/02 Gebruikswaarde Suwinet-Inkijk R05/01 De certificatie van deskundig toezichthouders verwijdering asbest en crocidoliet 2004 R04/29 Beveiliging Suwinet bij gemeenten R04/28 Op tijd Tijdigheid in de uitvoering van de Algemene nabestaandenwet R04/27 Beleid en sturing van de beursvloer van het Centrum voor Werk en Inkomen R04/26 Dienstverlening aan werkgevers R04/25 Arbeidsbemiddeling in de praktijk Onderzoek naar de motieven en keuzes bij arbeidsbemiddeling door CWI R04/24 De weg van bijstand naar werk Onderzoek naar de effectiviteit van reïntegratie-instrumenten onder de Abw R04/23 UWV en de gemeenschappelijke verwijsindex Onderzoek naar de doelmatigheid en doeltreffendheid van de gemeenschappelijke verwijsindex bij de bestrijding van witte fraude R04/22 Een signaal voor gemeenten Onderzoek naar de bestrijding van witte fraude in de bijstand met behulp van belastingsignalen R04/21 Toetsen van sollicitatieactiviteiten in het kader van de Werkloosheidswet R04/20 Uitvoering en effectiviteit van reïntegratievoorzieningen en -instrumenten R04/19 Hoog spel Een onderzoek naar effecten van liberalisering van de keuringsmarkt op de kwaliteit van keuringen van liften en kranen R04/18 Onafhankelijkheid bij periodieke liftkeuringen R04/17 Beoordeling rapportage handhaving Sociale Verzekeringsbank 2003 R04/16 Zwarte en grensoverschrijdende fraude met bijstandsuitkeringen Een verkennend onderzoek naar gemeentelijk beleid gericht op bestrijding van zwarte en grensoverschrijdende fraude R04/15 Ontwikkeling sectorloket R04/14 Samenvatting rapportages verscherpt toezicht De uitvoering van de Algemene bijstandswet in Almelo, Amsterdam, Den Helder, Haarlem en Rotterdam Toezicht op certificatie- en keuringsinstellingen R04/13 In goed vertrouwen Onrechtmatige gegevensverstrekking aan een handelsinformatiebureau R04/12 Aan de slag met de Wet verbetering poortwachter De invoering van de Wet verbetering poortwachter door het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen R04/11 UWV en Walvis Tweede rapportage 49 Inspectie Werk en Inkomen ICT als verbindende schakel

50 R04/10 De praktijk ná het aanbesteden De feitelijke inkoop van afzonderlijke reïntegratietrajecten door UWV in de contractperiode Jaarplan 2005 Jaarverslag 2003 R04/09 Gelijke gevallen, gelijke behandeling? Uitvoering van de ontslagtaak door CWI R04/08 Dienstverlening door het Inlichtingenbureau R04/07 Samenloopsignalen van het Inlichtingenbureau Een onderzoek naar het gebruik van samenloopsignalen door gemeenten in 2003 R04/06 ICT en de keten van werk en inkomen R04/05 De manager de baas? Een onderzoek naar WAO-managers en hun integrale verantwoordelijkheid voor het werk van verzekeringsartsen R04/04 Inzet reïntegratie-instrumenten en -voorzieningen door UWV R04/03 Herbeoordeeld? Uitvoering van de wettelijke WAO-herbeoordelingen R04/02 Verbetering opzet financieel beheer CWI R04/01 Gemeente Assen en de bijzondere bijstand Onderzoek naar bijzondere bijstandsverlening bij verblijf in het buitenland U kunt deze publicaties opvragen bij: Inspectie Werk en Inkomen Afdeling Communicatie communicatie@iwiweb.nl Telefoon (070) Fax (070) Prinses Beatrixlaan AL Den Haag Postbus AN Den Haag 50 Inspectie Werk en Inkomen ICT als verbindende schakel