Gebruikswaarde Suwinet-Inkijk

Transcriptie

1 Gebruikswaarde Suwinet- Inkijk Inspectie Werk en Inkomen Gebruikswaarde Suwinet-Inkijk

2 R05/02, maart 2005 ISSN ISBN Inspectie Werk en Inkomen Gebruikswaarde Suwinet-Inkijk

3 Voorwoord Suwinet-Inkijk is het ICT-instrument waarmee medewerkers van de ketenpartners Centrum voor Werk en Inkomen, het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen en de gemeentelijke sociale diensten direct toegang krijgen tot relevante gegevens over cliënten. Het instrument is sinds het begin van 2002 operationeel. Inmiddels zijn er meer dan geregistreerde gebruikers bij CWI, UWV en sinds kort ook in het gemeentelijk domein. Met een dergelijk gebruikersaantal wordt de vraag relevant of het gebruik van de geboden ICT-ondersteuning aansluit bij de doelen die ermee zijn beoogd. In dit rapport geeft de inspectie hierover een oordeel. Mr. L.H.J. Kokhuis Inspecteur-generaal 3 Inspectie Werk en Inkomen Gebruikswaarde Suwinet-Inkijk

4 4 Inspectie Werk en Inkomen Gebruikswaarde Suwinet-Inkijk

5 Inhoud 1 Inleiding 7 2 Gebruik Suwinet-Inkijk Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen Centrum voor Werk en Inkomen Gemeenten 9 3 Inzet Suwinet-Inkijk Preventie Uitkeringsverstrekking Activering Handhaving 12 4 De meerwaarde van Suwinet-Inkijk Efficiency en klantvriendelijkheid Performance, functionaliteit en kwaliteit van gegevens Alternatieven voor Suwinet-Inkijk Onbenutte kansen 16 5 Conclusies en oordeel Wat is de gebruikswaarde van Suwinet-Inkijk? Sluit het gebruik van Suwinet-Inkijk aan bij de verwachtingen van de wetgever? Oordeel 18 6 Reacties betrokken uitvoeringsinstellingen Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen Centrale organisatie werk en inkomen Vereniging van Nederlandse Gemeenten Bureau Keteninformatisering werk en inkomen Nawoord IWI 19 Lijst van afkortingen 21 Bijlage 1: Bestudeerde documenten 22 Bijlage 2: Reactie Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen 23 Bijlage 3: Reactie Centrale organisatie werk en inkomen 27 Bijlage 4: Reactie Vereniging van Nederlandse Gemeenten 31 Bijlage 5: Reactie Bureau Keteninformatisering werk en inkomen 35 Publicaties van de Inspectie Werk en Inkomen 39 5 Inspectie Werk en Inkomen Gebruikswaarde Suwinet-Inkijk

6 6 Inspectie Werk en Inkomen Gebruikswaarde Suwinet-Inkijk

7 1 Inleiding Voor een goede samenwerking binnen het stelsel van werk en inkomen is gegevensuitwisseling tussen de ketenpartners essentieel. Om de gegevensuitwisseling te ondersteunen is een gemeenschappelijke infrastructuur ontwikkeld onder de naam Suwinet. Een van de functionaliteiten hiervan is Suwinet-Inkijk: een on line-applicatie waarmee geautoriseerde medewerkers van de ketenpartners direct toegang krijgen tot relevante gegevens over cliënten. De wet verplicht de ketenpartners Centrum voor Werk en Inkomen (CWI), het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV) en gemeentelijke sociale diensten om Suwinet te gebruiken en via deze infrastructuur gegevens te verstrekken. Over de mate waarin en de wijze waarop dat dient te gebeuren wordt niet uitgewijd. Suwinet heeft tot doel bij te dragen aan klantvriendelijkheid en efficiency. Electronische uitwisseling van gegevens maakt omvangrijke overdrachtsdossiers, dubbele gegevensuitvraag en het raadplegen van verschillende instanties overbodig. Ook de kwaliteit van de gegevens en de tijdige overdracht ervan moet door gebruik van Suwinet verbeteren. De applicatie Suwinet-Inkijk speelt daarnaast een rol bij de verificatie van gegevens. Tot slot moet Suwinet eraan bijdragen dat klanten de samenwerkende ketenpartners als één organisatie ervaren (conform de éénloketgedachte). De Inspectie Werk en Inkomen (IWI) heeft onderzocht hoe de ketenpartners Suwinet-Inkijk gebruiken en in hoeverre de applicatie bijdraagt aan zowel de beoogde hierboven genoemde doelen als de doelstellingen van de wetgever op het gebied van preventie, uitkeringsverstrekking en activering (de hoofddoelen van de sociale zekerheid). 1 Bijlage1 bevat een overzicht van geraadpleegde literatuur. Het onderzoek richt zich op de uitvoeringspraktijk bij CWI, UWV en gemeentelijke sociale diensten. Bij iedere ketenpartner heeft de inspectie de belangrijkste groep van daadwerkelijke gebruikers van Suwinet-Inkijk in het onderzoek betrokken. De inspectie heeft in kaart gebracht hoe zij Suwinet-Inkijk gebruiken bij hun taken op het gebied van preventie, uitkeringsverstrekking en activering, welke alternatieven er zijn voor Suwinet-Inkijk en in hoeverre er verschillen bestaan in het gebruik van Suwinet-Inkijk. Vervolgens zet de inspectie de praktijk af tegen de uitgangspunten die UWV, CWI en Divosa hanteren ten aanzien van Suwinet-Inkijk. 1 Ten tijde van het onderzoek lag in de Eerste Kamer een wetsvoorstel op grond waarvan in de toekomst ook andere instanties (zoals de Sociale inlichtingen- en opsporingsdienst) toegang krijgen tot Suwinet-Inkijk, ten behoeve van de opsporing van strafbare feiten. Deze voorgenomen wijziging heeft de inspectie in dit onderzoek buiten beschouwing gelaten. Voor het onderzoek heeft de inspectie gebruikgemaakt van gegevens van het Bureau Keteninformatisering werk en inkomen (BKWI). Als beheerder van Suwinet monitort BKWI het gebruik en de werking van Suwinet-Inkijk. Verder heeft de inspectie bij zes vestigingen van CWI, zes vestigingen van UWV en twaalf gemeenten interviews gehouden en schriftelijke enquêtes afgenomen over het nut en de benutting van Suwinet-Inkijk. Het onderzoek heeft plaatsgevonden in de periode juli tot en met november De uitkomsten hebben betrekking op deze periode. 7 Inspectie Werk en Inkomen Gebruikswaarde Suwinet-Inkijk

8 8 Inspectie Werk en Inkomen Gebruikswaarde Suwinet-Inkijk

9 2 Gebruik Suwinet-Inkijk De inspectie heeft onderzocht in hoeverre medewerkers van de ketenpartners gebruikmaken van Suwinet-Inkijk. Uit de analyse van de door BKWI gemonitorde gegevens over het daadwerkelijk gebruik van Suwinet-Inkijk blijkt dat met name bij CWI en gemeenten de intensiteit van het gebruik grote verschillen vertoont per vestiging/gemeente. Over de oorzaken hiervan kan de inspectie op basis van dit onderzoek geen harde uitspraken doen. Wel zijn zowel vestigingen in het onderzoek betrokken waar medewerkers weinig gebruikmaken van Suwinet-Inkijk als waar de applicatie veel wordt gebruikt. 2.1 Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen Vanuit alle UWV-locaties kunnen medewerkers toegang verkrijgen tot Suwinet-Inkijk. UWV is - mede vanuit performanceoverwegingen - gestart met de uitrol van de applicatie voor de primaire groep gebruikers: de medewerkers Werkloosheidswet (WW) binnen de divisie WW. Deze medewerkers zijn verplicht Suwinet-Inkijk te gebruiken voor uitvoering van de WW-processen. Waar mogelijk is Suwinet-Inkijk ook beschikbaar gesteld aan andere medewerkers, met als gevolg dat de beschikbaarheid van het systeem binnen de diverse divisies van UWV momenteel ongelijkmatig is. Met de uniformering van de werkprocessen binnen de divisies van UWV zal een verdere uitrol plaatsvinden in de UWV-omgeving en zal het gebruik een gelijkmatiger beeld gaan vertonen. Voorts zal het verdere gebruik mede bepaald worden door de gevolgde fasering van het traject van schoning van accounts en autorisaties van Suwinet-Inkijk binnen UWV. Vooralsnog kunnen de mogelijkheden van Suwinet-Inkijk echter niet binnen alle divisies worden benut. 2.2 Centrum voor Werk en Inkomen Alle CWI-kantoren hebben toegang tot Suwinet-Inkijk. Het centraal niveau geeft aan dat het gebruik ervan in de werkprocessen van CWI is voorzien en beschreven; voor de identiteitscontrole (GBA-controle) is het gebruik zelfs verplicht gesteld. De inspectie merkt echter op dat het Referentiewerkproces 2003 slechts beperkt melding maakt van Suwinet-Inkijk. De CWI-vestigingen kunnen op basis van lokale afspraken en omstandigheden hun organisatie en werkprocessen inrichten, waarbij het referentiewerkproces richtinggevend is. De zogeheten adviseurs werk en inkomen op het CWI-kantoor zijn in hoge mate vrij om te kiezen of ze het instrument gebruiken bij hun werkzaamheden. Mede hierdoor verschilt de intensiteit van het gebruik van Suwinet-Inkijk per vestiging. 2.3 Gemeenten Gemeenten hebben sinds kort de beschikking over Suwinet-Inkijk. Het gebruik van Suwinet- Inkijk binnen de gemeenten is niet verplicht gesteld: medewerkers maken er in de uitvoering vrijwillig gebruik van. In hoeverre Suwinet-Inkijk inderdaad wordt gebruikt, hangt af van de inrichting van het werkproces en de lokale werkafspraken tussen gemeente en CWI. Gemeenten gebruiken de applicatie meer voor de werkprocessen inkomen dan voor de werkprocessen werk. Dit kan samenhangen met de informatie die Suwinet-Inkijk thans ontsluit. Er is binnen Suwinet wel werkgerichte informatie beschikbaar, echter de hoeveelheid ervan is momenteel nog bescheiden. 9 Inspectie Werk en Inkomen Gebruikswaarde Suwinet-Inkijk

10 10 Inspectie Werk en Inkomen Gebruikswaarde Suwinet-Inkijk

11 3 Inzet Suwinet-Inkijk Hoofddoelen van de sociale zekerheid zijn preventie, activering en uitkeringsverstrekking. Om te bepalen welke bijdrage Suwinet-Inkijk levert aan het bereiken hiervan, heeft de inspectie onderzocht of en hoe de ketenpartners Suwinet-Inkijk inzetten bij de taken op dit gebied. Ook de inzet van Suwinet-Inkijk bij handhavingstaken is hierbij meegenomen. 3.1 Preventie Suwinet-Inkijk ondersteunt CWI-adviseurs bij hun poortwachtersactiviteiten. Zij kunnen Suwinet-Inkijk in het kader van bemiddeling en voorlichting gebruiken om de achtergronden van een cliënt te leren kennen. Het systeem maakt het bijvoorbeeld mogelijk om het arbeidsverleden van de werkzoekenden te bekijken en te gebruiken bij het opstellen van het klantprofiel. Aan de hand daarvan bepaalt de adviseur welke dienstverlening beschikbaar is voor de klant en verwijst hij eventueel door. De mate waarin gemeenten Suwinet-Inkijk gebruiken voor preventietaken varieert. Gemeenten zijn voor de invulling van hun preventietaken (poortwachter) voor een deel afhankelijk van CWI. 3.2 Uitkeringsverstrekking Bij de WW-divisie van UWV gebruiken vooral de medewerkers vooradministratie en verwerving Suwinet-Inkijk om de informatie te verzamelen die nodig is voor de beoordeling van het recht, de duur en de hoogte van de WW-uitkering. Zij raadplegen het systeem vooral als de gegevens twijfelachtig lijken of ontbreken. Ook gebruiken ze het als aanvulling op al beschikbare gegevens en incidenteel als (extra) controle op de juistheid van de voorliggende gegevens. Verder toetst UWV met behulp van Suwinet-Inkijk of een cliënt nog steeds recht heeft op een uitkering en controleert UWV de werkbriefjes onder andere aan de hand van de inschrijving bij het CWI. De CWI-adviseurs gebruiken Suwinet-Inkijk vooral bij het maken van een zogenoemde vooraankondiging. Dit is een melding aan UWV of gemeente (die via een van de andere applicaties van Suwinet wordt verstuurd) dat een potentiële uitkeringsgerechtigde zich bij het CWI heeft gemeld. Hiervoor maakt de adviseur over het algemeen een uitdraai uit Suwinet-Inkijk. Deze vroegtijdige berichtgeving is erop gericht dat UWV het proces van uitkeringsverstrekking kan versnellen. Verder speelt Suwinet-Inkijk een ondersteunende rol bij de diverse intakes die de CWI-adviseur uitvoert (intake aanvraag WW, werkintake en uitkeringsintake WW en WWB (Wet werk en bijstand)). De adviseur gebruikt Suwinet-Inkijk om te beoordelen of iemand recht heeft op voorliggende voorzieningen, voor de opbouw van het advies aan UWV aan de hand van het arbeidsverleden, of om de uitkering te indiceren. Adviseren, coördineren, doorverwijzen en begeleiden van de klant staan bij dergelijke werkzaamheden centraal. Gemeenten gebruiken Suwinet in bijna alle werkprocessen die te maken hebben met de uitkeringsverstrekking op grond van de WWB. Zo levert het systeem gegevens voor de beoordeling of iemand recht heeft op een bijstandsuitkering aan de hand van onder andere arbeids- en uitkeringsverleden, adres- en opleidingsgegevens. Ook gebruiken gemeenten Suwinet-Inkijk bij de beoordeling van de rechtmatigheid van uitkeringen. Suwinet-Inkijk laat bijvoorbeeld zien of iemand inkomsten heeft uit werk en is ingeschreven bij CWI. 11 Inspectie Werk en Inkomen Gebruikswaarde Suwinet-Inkijk

12 3.3 Activering Bij UWV maken de casemanagers WW over het algemeen intensief gebruik van Suwinet-Inkijk. De casemanager heeft tot taak om het reïntegratieadvies van CWI te beoordelen en werkzoekenden aan te melden bij reïntegratiebedrijven. Ook zorgt hij voor de begeleiding van en voorlichting aan de cliënt en controleert hij de voortgang van het reïntegratietraject en overige verplichtingen van de cliënt. De casemanager gebruikt Suwinet-Inkijk om te bepalen of iemand in aanmerking komt voor een reïntegratietraject en/of moet worden opgeroepen voor een persoonlijk gesprek. Ook bij de begeleiding en voorlichting aan uitkeringsgerechtigden speelt Suwinet-Inkijk een rol: de gegevens in het systeem geven een beeld van de achtergronden en motieven van klanten en dat biedt een handvat voor een gesprek. Wel blijkt dat sommige casemanagers (afkomstig van het voormalige GAK) het zogenoemde WWO-systeem voor ontslagwerkloosheid (van het GAK) prefereren boven Suwinet-Inkijk. Volgens hen is Suwinet-Inkijk overbodig omdat de informatie uit WWO deels nuttiger en actueler is. De CWI-medewerkers gebruiken Suwinet-Inkijk slechts op zeer beperkte schaal bij activeringsactiviteiten. Bij hun bemiddelingstaken raadplegen de adviseurs Suwinet-Inkijk om te zien of een klant weer aan het werk is of om het arbeidsverleden te bekijken. Ook kan het systeem gebruikt worden bij het opstellen van een curriculum vitae ten behoeve van werk.nl. Als het gaat om bemiddeling speelt Suwinet-Inkijk een beperkte rol, omdat het systeem geen gegevens bevat over sollicitatieactiviteiten. Daarom gebruiken de adviseurs hiervoor een alternatief: het primair gemeenschappelijke informatiesysteem (PGI). Dit systeem ondersteunt binnen CWI het arbeidstoeleidingsproces en een aantal omliggende processen: het bevat gegevens op het gebied van vacatures, beroepen en opleidingen. De gemeenten zouden bij de reïntegratie van uitkeringsgerechtigden via Suwinet-Inkijk informatie kunnen achterhalen over opleidingsniveau en werkervaring. Uit het onderzoek is niet gebleken dat gemeenten Suwinet-Inkijk ook daadwerkelijk op deze manier inzetten. 3.4 Handhaving UWV gebruikt Suwinet-Inkijk onder meer om te bepalen of er sprake is van verwijtbaarheid. Het systeem toont bijvoorbeeld of er een dienstverband bestaat dat de klant niet heeft opgegeven en of iemand is ingeschreven bij CWI (een voorwaarde om in aanmerking te komen voor een uitkering). Veel respondenten in het onderzoek gaven aan dat ze Suwinet-Inkijk binnen hun werkzaamheden graag meer zouden gebruiken als verificatiemiddel, maar dat de tijd daarvoor ontbreekt. Een ander handhavingsaspect betreft de opsporing van ongeldige identiteitsbewijzen. Via Suwinet-Inkijk is het mogelijk om paspoorten en rijbewijzen op geldigheid te controleren, vanwege de koppeling met het Verificatie Identificatie Systeem (VIS). VIS was binnen UWV alleen nog maar beschikbaar in het kader van een pilot (divisie Werkgevers). Daarnaast maakt de afdeling Fraude Preventie en Opsporing (FPO) in toenemende mate gebruik van de gegevens uit Suwinet-Inkijk. Deze onderdelen zijn niet in dit onderzoek betrokken. Volgens de respondenten is de zogenoemde LRD-koppeling (Landelijke Raadpleegbare Deelverzameling die basisgegevens van de Gemeentelijke Basisadministratie (GBA) bevat) nog niet bij iedere gebruiker van Suwinet-Inkijk operationeel. Formeel is UWV nog niet geautoriseerd voor het gebruik van de LRD. Hiervoor dient het agentschap Basisadministratie Persoonsgegevens en Reisdocumenten (BPR) de autorisatie voor het gebruik van de LRD door UWV vrij te geven. Om deze functionaliteit te kunnen gebruiken moet de autorisatie van het gebruik van GBA-gegegevens op organisatieniveau geregeld worden. Hieraan wordt nu gewerkt. Voor CWI is Suwinet-Inkijk een belangrijk verificatie-instrument, bijvoorbeeld om na te gaan of er sprake is van een uitkering, wie de laatste werkgever is en hoe lang iemand heeft gewerkt. Ook kunnen adviseurs in Suwinet-Inkijk bekijken of er sprake is van een samenloop van uitkering en werk. Hoewel de controle van GBA-gegevens verplicht is, geven sommige respondenten aan dit (nog) niet via Suwinet-Inkijk te kunnen. Dit ligt niet aan technische beperkingen, maar 12 Inspectie Werk en Inkomen Gebruikswaarde Suwinet-Inkijk

13 aan het feit dat niet iedere medewerker op het CWI autorisatie heeft voor Suwinet-Inkijk. Verder geven de respondenten aan dat nog niet iedereen de beschikking heeft over VIS. Een landelijke uitrol van VIS heeft nog niet plaatsgevonden. De gegevens van BKWI laten inderdaad zien dat het gebruik van de inkijk op VIS nog verre van optimaal is. Gemeenten gebruiken Suwinet-Inkijk veelvuldig voor verificatie en controle. Vooral bij de processen terugvordering en verhaal is het instrument erg welkom, omdat het eenvoudiger en minder tijdrovend is geworden om klanten of hun werkgevers te vinden en loongegevens en dienstverbanden te verifiëren. Daardoor zijn verhaal en incasso (via beslaglegging bij werkgevers) vaker mogelijk. Gemeenten hebben nóg twee controle-instrumenten tot hun beschikking die controle achteraf mogelijk maken, namelijk de belastingsignalen en de samenloopapplicatie van de Stichting Inlichtingenbureau Gemeenten (IB). IWI heeft in 2004 ook onderzoek gedaan naar de kwaliteit van de afhandeling van belastingsignalen door gemeenten. Hieruit is gebleken dat er grote kwaliteitsverschillen bestaan. Aanvullend op de komst van het IB in 2002 blijkt de afhandeling van belastingsignalen relevant te blijven voor het opsporen van witte fraude. Via het IB komt informatie over samenloop van een bijstandsuitkering en andere inkomsten weliswaar sneller beschikbaar, maar de IB-signalen bevatten minder informatie dan belastingsignalen. Het signaal uit Suwinet-Inkijk is actueler. Het verschil is echter dat controle via Suwinet-Inkijk ad hoc plaatsvindt, terwijl belastingsignalen en signalen uit de Samenloopapplicatie - hoewel minder actueel - wel op een meer structurele wijze worden afgegeven. Uit de gegevens van BKWI blijkt dat het gebruik van VIS nog niet volledig is ingeburgerd. Ook kan nog niet iedere respondent hiervan gebruikmaken. Tot slot levert autorisatie voor de LRDkoppeling mogelijk een probleem op. Het gaat erom dat het gemeenten wettelijk niet is toegestaan hun eigen gegevens via de Landelijk Raadpleegbare Deelverzameling van het GBA te raadplegen. Indien men via Suwinet-Inkijk een pagina zou bekijken met klantgegevens uit de gehele keten, dan mag op dat moment de informatie uit de LRD wel worden getoond aan CWI-medewerkers, maar niet aan medewerkers van een sociale dienst. Dit probleem is momenteel opgepakt door de Ministeries SZW en BZK. 13 Inspectie Werk en Inkomen Gebruikswaarde Suwinet-Inkijk

14 14 Inspectie Werk en Inkomen Gebruikswaarde Suwinet-Inkijk

15 4 De meerwaarde van Suwinet-Inkijk 4.1 Efficiency en klantvriendelijkheid Bij UWV leidt gebruik van Suwinet-Inkijk tot een efficiënter werkproces, doordat medewerkers niet meer alle (externe) bronnen afzonderlijk hoeven te raadplegen om gegevens te verkrijgen. Zij kunnen contactmomenten minimaliseren en hoeven gegevens slechts eenmalig uit te vragen. CWI en gemeenten gebruiken Suwinet-Inkijk om efficiënter gegevens te verkrijgen en om deze gegevens te verifiëren. Bij CWI geldt dit vooral voor de uitkerings- en werkintake en de verificatie van de identiteit. Gemeenten zien de gegevens van Suwinet-Inkijk als een indicatie en doen altijd navraag. Wel kan de klant nu gerichter worden uitgevraagd, en kunnen sneller de juiste bronnen worden benaderd. Ook kunnen medewerkers meer deskresearch doen en hoeven ze niet altijd de klant persoonlijk te spreken. 4.2 Performance, functionaliteit en kwaliteit van gegevens 2 Uit het IWI-onderzoek naar de doelmatigheid en doeltreffendheid GVI 2004 is gebleken dat de betrouwbaarheid van de gegevens uit GVI, als een van de gegevensbronnen van Suwinet-Inkijk, sterk is verbeterd (maar nog niet optimaal is). In dit onderzoek is niet de kwaliteit van de aanlevering van gegevens door de werkgevers onderzocht, terwijl deze gegevens voor gebruikers van Suwinet-Inkijk mede aanleiding kunnen zijn om de gegevens uit Suwinet-Inkijk als nog niet volledig betrouwbaar te bestempelen. 3 Of de gegevens van de SVB via Suwinet-Inkijk beschikbaar dienen te komen, vormt onderwerp van een actuele discussie. Randvoorwaarde voor een constructief gebruik van Suwinet-Inkijk is dat de gegevens betrouwbaar en beschikbaar zijn. Bij UWV zijn de gegevensleveringen ten behoeve van Suwinet-Inkijk na verbeteracties in de loop van 2004 structureel verbeterd. Ook de overzichtelijkheid en de snelheid van het systeem is toegenomen. Toch zijn er nog steeds vestigingen die te kampen hebben met een problematische toegankelijkheid/beschikbaarheid van het systeem. Volgens UWV komt dit door lokale tekortkomingen aan de technische infrastructuur. Een belangrijk aandachtspunt vormt het feit dat de beschikbaarheid van gegevens per ex-uvi sterk verschilt. Gegevens van sommige ex-uvi s zijn onvolledig, helemaal niet of ongelijkmatig via Suwinet beschikbaar. Dit heeft te maken met de functionele verschillen en gegevensdefinities van de bronsystemen. Ook is het USZO WWsysteem nog niet gekoppeld aan Suwinet-Inkijk. Een aanvulling op papier die naar de ex-uvi s wordt gestuurd leidt niet in alle gevallen tot een aanpassing van de gegevens in de gegevensbronnen van Suwinet. Verder voeren de ex-uvi s gegevens soms verkeerd in, of komen gegevens pas in een te laat stadium in Suwinet-Inkijk beschikbaar. Respondenten geven aan dat zij bepaalde belangrijke informatie niet uit Suwinet- Inkijk kunnen halen. 2 Respondenten noemen diverse mogelijkheden om de gegevens die de Sociale Verzekeringsbank (SVB) beschikbaar stelt aan te wenden, bijvoorbeeld in het kader van het verzorgingsforfait en de Toeslagenwet. 3 Bij CWI geven de respondenten aan dat er nog steeds storingen bestaan en niet altijd gegevens beschikbaar zijn. Bovendien twijfelen zij soms aan de betrouwbaarheid van de informatie uit Suwinet-Inkijk. Bijvoorbeeld de registratie van dienstverbanden bij werkgevers is niet optimaal. CWI hanteert dan ook de regel dat de cliënt verantwoordelijk is voor de gegevens in het dossier. Adviseurs bij CWI laten cliënten tekenen voor het eindresultaat van de uitkeringsintake. Respondenten bij gemeenten constateren dat het systeem sinds kort minder storingen vertoont, meer gegevens bevat en een verbeterde lay-out heeft. Wel zijn er nog steeds problemen met de betrouwbaarheid van de informatie. De gegevens worden bij de bron niet altijd up to date gehouden, zoals informatie over dienstverbanden. Tot slot geven respondenten aan dat gegevens van de SVB een meerwaarde kunnen hebben bij de uitvoering van de WWB. 4.3 Alternatieven voor Suwinet-Inkijk Hoewel het gebruik binnen de uitkeringsprocessen van WW verplicht is, kan UWV in noodsituaties ook zonder. Medewerkers kunnen terugvallen op de verwijsindex SV-uitkeringen en dienstverbanden (GVI), waaruit aan de hand van sofi-nummers informatie op te vragen is over 15 Inspectie Werk en Inkomen Gebruikswaarde Suwinet-Inkijk

16 uitkeringen en dienstverbanden. Ook hebben medewerkers de beschikking over de eigen materiesystemen (waaronder het eerder genoemde WWO-systeem), kunnen ze gegevens van de ex-uvi s raadplegen of in uiterste nood teruggevallen op het fysieke dossier. Volgens sommige respondenten zijn dit echter geen volwaardige alternatieven, onder meer omdat ze meer tijd vergen. CWI geeft aan in principe geen alternatieven te hebben voor Suwinet-Inkijk. Terugvaloptie is om de gegevens bij de klant uit te vragen of aanvullende gegevensbronnen te gebruiken, zoals PGI. Respondenten bij gemeenten noemen diverse alternatieven voor Suwinet-Inkijk, zoals het opvragen van informatie bij UWV en/of Belastingdienst en de afdeling Burgerzaken. Ook wordt het Inlichtingenbureau genoemd voor de samenloopsignalen. Zonder de gegevens van Suwinet- Inkijk zouden gemeenten echter meer informatie bij de klant moeten uitvragen. Voor de incasso bij terugvordering en verhaal betekent het zeer waarschijnlijk dat de gemeenten minder zouden kunnen incasseren, omdat het meer tijd zou kosten de klanten op te sporen. 4.4 Onbenutte kansen Bij UWV is sprake van diverse onbenutte mogelijkheden. Voor de medewerkers AG levert Suwinet-Inkijk namelijk in grote lijnen hetzelfde nut op als voor de medewerkers WW. Binnen de AG-werkprocessen is Suwinet-Inkijk echter niet in dezelfde mate ingeburgerd als binnen de divisie WW. Bij AG heeft nog lang niet iedereen de beschikking over Suwinet-Inkijk. UWV stelt dat in 2005 Suwinet-Inkijk breder ingezet zal worden binnen AG. Daarnaast blijken de opties die Suwinet-Inkijk heeft niet bij alle medewerkers in dezelfde mate bekend. De respondenten geven aan geen handleiding of een andere instructie te hebben. In de praktijk betekent dit dat het gebruik van Suwinet-Inkijk mede afhankelijk is van de tijd die iemand heeft en zijn vermogen om met het instrument te werken. Ook bij CWI zijn veel gebruikers zich niet bewust van alle mogelijkheden van Suwinet-Inkijk. Dit is het gevolg van gebrekkige scholing en informatie over het instrument. Om de acceptatie en het (effectief) gebruik ervan te vergroten is ondersteuning wenselijk, bijvoorbeeld met behulp van handreikingen. 16 Inspectie Werk en Inkomen Gebruikswaarde Suwinet-Inkijk

17 5 Conclusies en oordeel 5.1 Wat is de gebruikswaarde van Suwinet-Inkijk? Suwinet-Inkijk is het meest inzetbaar bij de werkprocessen die te maken hebben met de uitkeringsverstrekking. Bij CWI ondersteunt Suwinet-Inkijk de uitvoering van de werk- en uitkeringsintake en de opstelling van de vooraankondiging. UWV gebruikt Suwinet-Inkijk om de informatie te verzamelen die nodig is voor de beoordeling van het recht, de duur en de hoogte van de WW-uitkering. Met name als controle- en aanvullingsinstrument bij onduidelijkheden bewijst Suwinet-Inkijk goede diensten. Ook bij gemeenten levert Suwinet-Inkijk een belangrijke bijdrage aan de werkprocessen die te maken hebben met de verstrekking van bijstandsuitkeringen. Daarnaast is Suwinet-Inkijk in het kader van handhaving een belangrijk verificatie-instrument. Het instrument wordt onder meer ingezet bij terugvordering, verhaal en incasso. Ook levert het systeem gegevens om te bepalen of een cliënt verwijtbaar gedrag vertoont en of de cliënt aan zijn verplichtingen voldoet. Verder speelt het een rol in de identiteitscontrole en GBAgegevenscheck. Op dit vlak worden echter nog niet alle mogelijkheden van Suwinet-Inkijk benut. Suwinet-Inkijk speelt verder een beperkte rol bij de activering en preventie. Ketenpartners gebruiken het systeem bij de beoordeling van het reïntegratieadvies van CWI. Daarnaast helpt Suwinet-Inkijk bij het verkrijgen van een algemeen beeld van de cliënt bij klantcontacten en speelt het een beperkte rol bij bemiddelingsactiviteiten van CWI. Hoewel Suwinet-Inkijk zou kunnen bijdragen aan reïntegratieactiviteiten van gemeenten, is niet gebleken of en zo ja hoe dat gebeurt. Ondanks het feit dat alle ketenpartners gebruikmaken van Suwinet-Inkijk, wordt het systeem nog niet optimaal benut. Bij UWV zou het ook goede diensten kunnen bewijzen bij andere divisies (zoals AG). Verder blijken medewerkers niet altijd autorisatie te hebben voor het systeem en niet altijd op de hoogte te zijn van alle mogelijkheden. Handleidingen en instructies ontbreken veelal. 5.2 Sluit het gebruik van Suwinet-Inkijk aan bij de verwachtingen van de wetgever? Verplichtend gebruik De verplichting die UWV en CWI hebben gesteld ten aanzien van het gebruik van Suwinet- Inkijk is in sommige gevallen niet te realiseren. Dit geldt bijvoorbeeld voor de GBA-controle en heeft te maken met autorisatie van medewerkers. Overigens is moeilijk te controleren of medewerkers inderdaad gebruikmaken van Suwinet-Inkijk; er waren enkele respondenten in het onderzoek - zij het ver in de minderheid - die het nut van Suwinet-Inkijk niet inzagen en liever een alternatief gebruikten (zoals het WWO-systeem). Klantvriendelijkheid In sommige gevallen gaan medewerkers volledig uit van de gegevens in Suwinet-Inkijk. Een klant hoeft dan zijn verhaal niet (nogmaals) te doen. Niet altijd worden de gegevens in Suwinet-Inkijk echter als dusdanig authentiek beschouwd dat verificatie bij de cliënt achterwege kan blijven. Wel leidt Suwinet-Inkijk tot gerichtere uitvraag van de klant. Dit minimaliseert contactmomenten (en dus belasting). Tot slot draagt Suwinet-Inkijk bij aan het verkrijgen van een beeld van de cliënt voor een gesprek. Dit heeft in het kader van klantvriendelijkheid zeker een (positieve) uitwerking op het consulent-cliënt-contact. Voorkomen dubbele gegevensuitvraag/één-loketgedachte De functie van Suwinet-Inkijk als belangrijk verificatie-instrument zou kunnen leiden tot eenmalige uitvraag van gegevens bij de cliënt. Uit het onderzoek is echter gebleken dat medewerkers 17 Inspectie Werk en Inkomen Gebruikswaarde Suwinet-Inkijk

18 nog veelvuldig gegevens opvragen bij collega s, ex-uvi s, werkgevers en dergelijke. Dit hangt samen met de beperkte actualiteit, betrouwbaarheid en volledigheid van gegevens in Suwinet- Inkijk. Efficiency Suwinet-Inkijk maakt de gegevensverzameling efficiënter en bespaart tijd doordat niet afzonderlijk alle (externe) bronnen hoeven te worden geraadpleegd. Bovendien kunnen sneller de juiste bronnen worden benaderd. De efficiency komt echter alleen uit de verf als het systeem voldoende beschikbaar, toegankelijk en betrouwbaar is. Verhoging kwaliteit van de gegevens en tijdige overdracht Suwinet-Inkijk kan alleen bijdragen aan verhoging van de kwaliteit van gegevens als onjuiste gegevens direct worden gecorrigeerd. Dat is echter niet het geval. Suwinet-Inkijk draagt bij aan een tijdige overdracht van gegevens indien de gegevens in Suwinet- Inkijk betrouwbaar, toegankelijk en beschikbaar zijn. Bepaalde gegevens blijken echter niet aanwezig, niet betrouwbaar of niet gedetailleerd genoeg. Sommige respondenten geven aan dat het nuttig zou zijn als ook de gegevens van de SVB via Suwinet beschikbaar zouden zijn. 5.3 Oordeel De inspectie is van oordeel dat het gebruik van Suwinet-Inkijk in het licht van de beoogde wettelijke doelen van Suwinet-Inkijk - efficiency, klantvriendelijkheid, kwaliteit van de gegevens en een tijdige gegevensoverdracht - voldoende, maar nog niet optimaal is. Dit heeft logischerwijs ook haar weerslag op de bijdrage die Suwinet-Inkijk levert aan de hoofddoelen van de sociale zekerheid te weten preventie, uitkeringsverstrekking en activering. De oorzaak is op de eerste plaats gelegen in het instrument Suwinet-Inkijk zelf. Optimaal gebruik impliceert dat aan alle randvoorwaarden wordt voldaan. Dit is niet het geval wanneer het gaat om de bronkwaliteit van het instrument en de performance van de gekoppelde systemen. De inspectie hecht een groot belang aan het feit dat deze performance momenteel onderwerp van onderzoek door ketenpartners is en dat in het Ketenprogramma 2005 oplossingen worden aangedragen. De inspectie vraagt expliciete aandacht voor de tekortkomingen die te maken hebben met de actualiteit en juistheid van de administraties. Op de tweede plaats ligt een oorzaak bij de inzet van het middel bij de ketenpartners. Hier is nog veel winst te behalen. Te denken valt aan de huidige gebrekkige voorlichting over het instrument, bepaald lokaal beleid en autorisatieperikelen. Bovendien heeft nog niet iedereen die het vanuit de doelen bezien wel zou moeten heeft toegang tot (alle onderdelen van) Suwinet- Inkijk. 18 Inspectie Werk en Inkomen Gebruikswaarde Suwinet-Inkijk

19 6 Reacties betrokken uitvoeringsinstellingen De inspectie heeft de conceptrapportage voor een bestuurlijke reactie voorgelegd aan UWV, CWI, VNG en BKWI. In dit hoofdstuk komt de kern van deze reacties aan de orde alsmede het nawoord van IWI. De volledige reactie van de betrokken instellingen is opgenomen als bijlage. 6.1 Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen Het oordeel van de inspectie over de gebruikswaarde van Suwinet-Inkijk komt grotendeels overeen met het beeld dat bij UWV hieromtrent bestaat. Wel plaatst UWV de kanttekening bij het oordeel dat het systeem nog niet optimaal wordt benut. UWV geeft in dit kader aan dat de voordelen voor de divisie WW veel groter zijn dan voor AG, maar dat desondanks Suwinet- Inkijk steeds verder zal worden geïntegreerd in het werkproces. Verder geeft UWV aan dat het rapport een goed beeld geeft van de toegevoegde waarde van Suwinet-Inkijk voor de ketenprocessen en dat het de ambitie voor verdere ontwikkeling en verbetering van Suwinet-Inkijk positief ondersteunt. UWV kondigt voor 2005 diverse verbeteracties aan, zoals onder meer het verbeteren van de gegevenslevering en de beveiliging. 6.2 Centrale organisatie werk en inkomen Het CWI heeft geen inhoudelijke opmerkingen van bestuurlijke aard. 6.3 Vereniging van Nederlandse Gemeenten De VNG kan zich in grote lijnen vinden in de bevindingen in dit rapport en onderstreept de conclusie dat de gebruikswaarde van Suwinet-Inkijk nog aanzienlijk kan verbeteren door onder andere de verhoging van actualiteit en betrouwbaarheid en uitbreiding van de beschikbare gegevensset. De VNG geeft daarnaast aan dat de gemeentelijke beleidsvrijheid slechts aanwezig is op onderdelen in het proces en in de politieke verantwoordelijkheid. Ook benadrukt de VNG dat het IB een noodzakelijke en gewenste aanvulling betreft op de reeds bestaande mogelijkheden van fraudebestrijding via belastingsignalen. Daarnaast is zij van mening dat de vergelijking tussen belastingsignalen en de functie van het IB niet past in dit onderzoek. 6.4 Bureau Keteninformatisering werk en inkomen BKWI geeft aan dat het rapport een realistisch beeld schept van de werkelijkheid. BKWI onderschrijft de aangehaalde mogelijke verbeteringen door de inspectie en geeft aan dat zij zich volledig zal inzetten deze verbeteringen in de komende periode te realiseren. 6.5 Nawoord IWI De inspectie onderschrijft de opvatting van UWV dat de voordelen van het gebruik van Suwinet-Inkijk binnen de divisie WW groter zijn dan binnen de divisie AG. De inspectie heeft naar aanleiding van de reactie van de VNG de tekst omtrent de beleidsvrijheid van gemeenten aangepast. Ditzelfde geldt voor de opmerking van de VNG over de functie 19 Inspectie Werk en Inkomen Gebruikswaarde Suwinet-Inkijk

20 van het IB. De onderlinge vergelijking tussen belastingsignalen en de samenloopsignalen van het IB heeft de inspectie aangebracht, omdat in het onderzoek naar voren is gekomen dat gemeenten, behalve van belastingsignalen en samenloopsignalen, ook veelvuldig gebruik maken van Suwinet-Inkijk voor verificatie en controle. Met genoegen neemt de inspectie kennis van de voorgenomen verbeteringen en de inzet van de ketenpartners op dit terrein. 20 Inspectie Werk en Inkomen Gebruikswaarde Suwinet-Inkijk

21 Lijst van afkortingen AG BKWI BZK CWI Divosa FPO GBA GSD GVI IB IWI PGI SVB SZW USZO UWV VIS VNG Wet SUWI WW WWB WWO Arbeidsgeschiktheid Bureau Keteninformatisering werk en inkomen Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Centrum voor Werk en Inkomen (Vereniging van) Directeuren van Overheidsorganen voor Sociale Arbeid Fraude, preventie en opsporing Gemeentelijke basisadministratie gemeentelijke sociale dienst gemeenschappelijke verwijsindex Stichting Inlichtingenbureau Gemeenten Inspectie Werk en Inkomen primair gemeenschappelijk informatiesysteem Sociale Verzekeringsbank Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Uitvoeringinstelling Sociale Zekerheid voor Overheid en Onderwijs Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen Verificatie Identificatie Systeem Vereniging van Nederlandse Gemeenten Wet Structuur uitvoering werk en inkomen Werkloosheidswet Wet werk en bijstand Systeem voor ontslagwerkloosheid 21 Inspectie Werk en Inkomen Gebruikswaarde Suwinet-Inkijk

22 Bijlage 1 Bestudeerde documenten Vangnet met veerkracht, Raad voor Werk en Inkomen, juli 2004 Suwinet-Inkijk, resultaten gebruikersgesprekken, BKWI, oktober 2004 Kompas 2005, De koers van UWV Richtlijnen voor inrichting Suwinet-Inkijk gebruikersbeheer Programma ketenresultaten , AKO 2003/3 Wet Suwi Regeling Suwi Stelselontwerp Suwinet Memorie van toelichting Wet Suwi Diverse Kamerstukken Kwartaalverslagen BKWI Uitvoering in perspectief, Kompas 2 (24 maart 2004) Inventariserend onderzoek naar Suwinet-Inkijk (interne rapportage), IWI januari 2004 Jaarplan 2005, Inspectie Werk en Inkomen 22 Inspectie Werk en Inkomen Gebruikswaarde Suwinet-Inkijk

23 Bijlage 2 Reactie Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen 23 Inspectie Werk en Inkomen Gebruikswaarde Suwinet-Inkijk

24 24 Inspectie Werk en Inkomen Gebruikswaarde Suwinet-Inkijk

25 25 Inspectie Werk en Inkomen Gebruikswaarde Suwinet-Inkijk

26 26 Inspectie Werk en Inkomen Gebruikswaarde Suwinet-Inkijk

27 Bijlage 3 Reactie Centrale organisatie werk en inkomen 27 Inspectie Werk en Inkomen Gebruikswaarde Suwinet-Inkijk

28 28 Inspectie Werk en Inkomen Gebruikswaarde Suwinet-Inkijk

29 29 Inspectie Werk en Inkomen Gebruikswaarde Suwinet-Inkijk

30 30 Inspectie Werk en Inkomen Gebruikswaarde Suwinet-Inkijk

31 Bijlage 4 Reactie Vereniging van Nederlandse Gemeenten 31 Inspectie Werk en Inkomen Gebruikswaarde Suwinet-Inkijk

32 32 Inspectie Werk en Inkomen Gebruikswaarde Suwinet-Inkijk

33 33 Inspectie Werk en Inkomen Gebruikswaarde Suwinet-Inkijk

34 34 Inspectie Werk en Inkomen Gebruikswaarde Suwinet-Inkijk

35 Bijlage 5 Reactie Bureau Keteninformatisering werk en inkomen 35 Inspectie Werk en Inkomen Gebruikswaarde Suwinet-Inkijk

36 36 Inspectie Werk en Inkomen Gebruikswaarde Suwinet-Inkijk

37 37 Inspectie Werk en Inkomen Gebruikswaarde Suwinet-Inkijk

38 38 Inspectie Werk en Inkomen Gebruikswaarde Suwinet-Inkijk

39 Publicaties van de Inspectie Werk en Inkomen 2005 R05/02 Gebruikswaarde Suwinet-Inkijk R05/01 De certificatie van deskundig toezichthouders verwijdering asbest en crocidoliet 2004 R04/29 Beveiliging Suwinet bij gemeenten R04/28 Op tijd Tijdigheid in de uitvoering van de Algemene nabestaandenwet R04/27 Beleid en sturing van de beursvloer van het Centrum voor Werk en Inkomen R04/26 Dienstverlening aan werkgevers R04/25 Arbeidsbemiddeling in de praktijk Onderzoek naar de motieven en keuzes bij arbeidsbemiddeling door CWI R04/24 De weg van bijstand naar werk Onderzoek naar de effectiviteit van reïntegratie-instrumenten onder de Abw R04/23 UWV en de gemeenschappelijke verwijsindex Onderzoek naar de doelmatigheid en doeltreffendheid van de gemeenschappelijke verwijsindex bij de bestrijding van witte fraude R04/22 Een signaal voor gemeenten Onderzoek naar de bestrijding van witte fraude in de bijstand met behulp van belastingsignalen R04/21 Toetsen van sollicitatieactiviteiten in het kader van de Werkloosheidswet R04/20 Uitvoering en effectiviteit van reïntegratievoorzieningen en -instrumenten R04/19 Hoog spel Een onderzoek naar effecten van liberalisering van de keuringsmarkt op de kwaliteit van keuringen van liften en kranen Meerjarenplan certificatie- en keuringsinstellingen R04/18 Onafhankelijkheid bij periodieke liftkeuringen R04/17 Beoordeling rapportage handhaving Sociale Verzekeringsbank 2003 R04/16 Zwarte en grensoverschrijdende fraude met bijstandsuitkeringen Een verkennend onderzoek naar gemeentelijk beleid gericht op bestrijding van zwarte en grensoverschrijdende fraude R04/15 Ontwikkeling sectorloket R04/14 Samenvatting rapportages verscherpt toezicht De uitvoering van de Algemene bijstandswet in Almelo, Amsterdam, Den Helder, Haarlem en Rotterdam Toezicht op certificatie- en keuringsinstellingen R04/13 In goed vertrouwen Onrechtmatige gegevensverstrekking aan een handelsinformatiebureau R04/12 Aan de slag met de Wet verbetering poortwachter De invoering van de Wet verbetering poortwachter door het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen R04/11 UWV en Walvis Tweede rapportage R04/10 De praktijk ná het aanbesteden De feitelijke inkoop van afzonderlijke reïntegratietrajecten door UWV in de contractperiode Jaarplan 2005 Jaarverslag 2003 R04/09 Gelijke gevallen, gelijke behandeling? Uitvoering van de ontslagtaak door CWI 39 Inspectie Werk en Inkomen Gebruikswaarde Suwinet-Inkijk

40 R04/08 Dienstverlening door het Inlichtingenbureau R04/07 Samenloopsignalen van het Inlichtingenbureau Een onderzoek naar het gebruik van samenloopsignalen door gemeenten in 2003 R04/06 ICT en de keten van werk en inkomen R04/05 De manager de baas? Een onderzoek naar WAO-managers en hun integrale verantwoordelijkheid voor het werk van verzekeringsartsen R04/04 Inzet reïntegratie-instrumenten en -voorzieningen door UWV R04/03 Herbeoordeeld? Uitvoering van de wettelijke WAO-herbeoordelingen R04/02 Verbetering opzet financieel beheer CWI R04/01 Gemeente Assen en de bijzondere bijstand Onderzoek naar bijzondere bijstandsverlening bij verblijf in het buitenland U kunt deze publicaties opvragen bij: Afdeling Communicatie communicatie@iwiweb.nl Prinses Beatrixlaan AL Den Haag Postbus AN Den Haag Telefoon (070) Fax (070) Inspectie Werk en Inkomen Gebruikswaarde Suwinet-Inkijk