Het ideale vrouwenlichaam

Transcriptie

1 Het ideale vrouwenlichaam De effecten van ideaalbeelden op lichaamsontevredenheid en ontwikkeling van eetstoornissen bij vrouwen Afstudeerseminar Media & reclame Communicatiewetenschappen Bachelor thesis Naam: Victoria van Leeuwen Studentnummer: Docent: Sheila van Pelt Datum: woensdag 12 januari 2011

2 Inhoudsopgave 1. Inleiding... p Methode... p Resultaten p Invloed van ideaalbeelden op lichaamsontevredenheid... p Invloed van ideaalbeelden en persoonlijke eigenschappen op lichaamsontevredenheid... p Invloed van ideaalbeelden op de ontwikkeling van eetstoornissen... p Invloed van ideaalbeelden op vrouwen met eetstoornissen... p Discussie.. p Literatuurlijst... p. 21 2

3 1. Inleiding Zestien november 2006 berichtte de Volkskrant dat Ana Carolina Reston, een succesvol Braziliaans model, is overleden aan de gevolgen van de eetstoornis anorexia nervosa ( Anorexia wordt model in Brazilië fataal, 2006). Media leggen vaak de nadruk op het dunne, ideale lichaamsbeeld van vrouwen (Botta, 1999). Zo staan in tijdschriftenadvertenties vrijwel altijd slanke modellen. Op televisie kan men ook haast niet om dit ideaalbeeld heen. Een ander voorbeeld dat aanduidt dat slank zijn het ideaalbeeld is, wordt uitgelegd aan de hand van het televisieprogramma Benelux Next Top Model. In dit programma strijden adolescente meisjes om de titel Benelux Next Top Model en om een contract met een bekend modellenbureau. Elke week worden de modellen door een jury beoordeeld op hun prestaties. Naar aanleiding van een uitzending van dit televisieprogramma is ophef ontstaan betreffende het ideale modellenlichaam. In deze aflevering zegt een jurylid tegen een model dat zij te dik is en in de categorie volslanke modellen thuis hoort. De reactie van het model op dit jurycommentaar is dat ze het met het jurylid eens is en dat ze zich ook kolossaal voelt naarmate meerdere mensen beamen dat ze te dik is ( Benelux Next Topmodels te dik, 2009). In de media werd fel gereageerd op dit commentaar omdat het meisje dat kritiek kreeg helemaal niet dik is in vergelijking met een gemiddeld meisje van haar leeftijd ( Opschudding bij Benelux Next Top Model, 2009). Wat moet een normaal, minder slank meisje die dit programma kijkt wel niet van zichzelf vinden? Media kunnen een belangrijke rol spelen bij de toename van lichaamsontevredenheid en bij de ontwikkeling van eetstoornissen (Thompson & Heinberg, 1999). Gerbner (1969) beschrijft met de cultivatietheorie dat massamedia, met name televisie, verantwoordelijk zijn voor het vormgeven van het wereldbeeld van de kijker. Doordat ideale lichaamsbeelden vaak in de media worden afgebeeld, zullen deze beelden door veel vrouwen als norm worden beschouwd. Volgens de sociale vergelijkingstheorie van Festinger (1954) evalueren mensen hun verlangens en meningen door zichzelf te vergelijken met anderen. Er bestaan twee sociale vergelijkingsmanieren: opwaarts en neerwaarts. Voor dit onderzoek is de opwaartse vergelijking van belang. Opwaartse vergelijking vindt plaats wanneer een individu zichzelf vergelijkt met een ander die op een bepaalde manier boven het individu staat. Neerwaartse vergelijking werkt in tegengestelde richting (Suls, Martin, & Wheeler, 2002). Verondersteld wordt dat zodra vrouwen reclamebeelden van slanke en mooie vrouwen zien, zij zichzelf met deze beelden gaan vergelijken. Door het zien van ideaalbeelden zal voornamelijk voor jonge vrouwen de norm van aantrekkelijkheid stijgen. Hierdoor zullen zij minder tevreden zijn met 3

4 hun eigen aantrekkelijkheid (Richins, 1991). Doordat vrouwen zichzelf met slanke vrouwen in de media vergelijken, kunnen vrouwen zich onzeker gaan voelen over hun lichaamsomvang wat kan resulteren in een ontwikkeling van een eetstoornis (Derenne & Beresin, 2006). Naast de invloed die beelden van slanke vrouwen in de media kunnen hebben, spelen persoonlijke eigenschappen soms ook een rol bij het ontstaan van lichaamsontevredenheid. Het verschilt per vrouw hoe vatbaar zij is voor de effecten van ideaalbeelden in de media (Yamamiya, Cash, Melnyk, Posavac & Posavac, 2005). Ondanks dat gesuggereerd wordt dat ideaalbeelden in de media vaak een negatief effect hebben blijkt uit een proefschrift van Bosch (2010) dat dit negatieve effect meevalt. Vrouwen die zich vaak vergelijken met ideaalbeelden voelen zichzelf juist aantrekkelijker na het zien van aantrekkelijke vrouwen. In dit literatuuronderzoek wordt onderzocht of ideaalbeelden in de media daadwerkelijk negatieve effecten hebben op vrouwen of dat de effecten mee blijken te vallen. Er zal in dit onderzoek een overzicht worden gegeven van diverse onderzoeken naar mediabeelden van het ideale lichaamsbeeld en het effect van blootstelling aan deze beelden op vrouwen met en zonder eetstoornis. Persoonlijke eigenschappen van vrouwen worden hier ook bij betrokken. Onder eetstoornissen wordt in dit literatuuronderzoek anorexia en boulimia verstaan. Anorexia is een levensbedreigende ziekte waarbij wordt gestreefd naar gewichtsverlies door eten te weigeren. Boulimia wordt gekenmerkt door extreme eetbuien om vervolgens al het toegediende voedsel uit te braken (Harrison & Cantor, 1997). Mediabeelden van het ideale vrouwenlichaam wordt in de resultatensectie verkort tot ideaalbeelden. In dit onderzoek zal naar voren komen wat het aandeel van ideaalbeelden in tijdschriften en televisie is met betrekking tot lichaamsontevredenheid en eetstoornissen onder vrouwen. Indien media een groot aandeel hebben in het veroorzaken van lichaamsontevredenheid en eetstoornissen, zou de overheid hier wellicht op in kunnen spelen. De probleemstelling die in dit onderzoek centraal staat is: In hoeverre leiden mediabeelden van het ideale vrouwenlichaam tot lichaamsontevredenheid en eetstoornissen onder vrouwen met en zonder eetstoornis en in hoeverre spelen persoonlijke eigenschappen hierbij een rol? 4

5 2. Methode In dit hoofdstuk wordt beschreven welke methode is gebruikt voor dit literatuuronderzoek. Daarnaast worden de selectiecriteria van de artikelen voor dit onderzoek beschreven. In dit literatuuronderzoek wordt onderzocht in hoeverre ideaalbeelden tot eetstoornissen kunnen leiden bij vrouwen met en zonder eetstoornis. Vervolgens wordt onderzocht in hoeverre persoonlijke eigenschappen hierbij een rol spelen. Om de probleemstelling te beantwoorden is een analytische review uitgevoerd. Bij deze manier van onderzoek doen worden wetenschappelijke artikelen met elkaar vergeleken om zo tot een antwoord te komen op de probleemstelling. Door diverse artikelen te vergelijken wordt onderzocht of de media daadwerkelijk invloed hebben op het lichaambeeld van vrouwen en op de ontwikkeling van eetstoornissen. Om dit literatuuronderzoek uit te voeren is er een afbakening gemaakt van diverse selectiecriteria. Gekozen is om gebruik te maken van 24 bestaande empirisch wetenschappelijke artikelen. De artikelen die zijn gebruikt voor dit onderzoek zijn verkregen via de zoekmachine Google Scholar en de database van de Universiteit van Amsterdam. De meest prominent gebruikte zoektermen waren media in combinatie met termen als eating disorders, thin images en body satisfaction. Er is een selectie gemaakt van de meest relevante artikelen. Deze artikelen bevatten correlaties tussen ideale lichaamsbeelden van vrouwen in de media en het effect daarvan op lichaamstevredenheid en het eetgedrag. Er werd alleen gekeken naar het effect van ideale mediabeelden op jonge vrouwen. De gebruikte artikelen zijn voornamelijk van kwantitatieve aard. Dit betekent dat er gebruik is gemaakt van wetenschappelijke artikelen waarin onderzoeksmethoden als experimenten en surveys zijn gehanteerd. Er is voornamelijk voor kwantitatieve onderzoeken gekozen omdat hierbij significante verschillen kunnen worden aangeduid en de resultaten aangeven hoe vaak iets voorkomt in een bepaalde doelgroep. Kwalitatieve onderzoeken daarentegen zijn meer interpretatief van aard. In dit literatuuronderzoek is gebruik gemaakt van twee kwalitatieve onderzoeken. Het voordeel van kwalitatief onderzoek is dat er dieper wordt ingegaan op de achterliggende gedachten en motieven van de proefpersonen. Er is gezocht naar artikelen waarbij het effect van ideaalbeelden in tijdschriften en televisie op lichaamstevredenheid en eetstoornissen is onderzocht. Het internet blijft buiten beschouwing. Voor dit onderzoek is alleen gebruik gemaakt van artikelen na het jaar Vanaf 1990 zijn veel onderzoeken uitgevoerd waarin de invloed van ideaalbeelden op vrouwen hun 5

6 lichaamstevredenheid en eetpatroon werd onderzocht. Ondanks dat artikelen uit dit jaartal redelijk gedateerd zijn, zijn deze bruikbaar omdat in het onderzoek alleen wordt gekeken naar het effect van televisie en tijdschriften. Zowel tijdschriften als televisie bestaan al een geruime periode en zijn hedendaags nog veel gebruikte media (Bakker & Scholten, 2007). Ondanks de digitalisering en de economische teruggang worden veel vrouwentijdschriften nog altijd goed gelezen (Customermedia, 2010). 6

7 3. Resultaten In dit hoofdstuk worden de resultaten besproken die uit de geanalyseerde artikelen naar voren zijn gekomen. De artikelen zijn met elkaar vergeleken en er is gekeken wat de onderzoeksresultaten met elkaar gemeen hebben en op welke punten ze verschillen. Aan de hand van de resultaten van de geanalyseerde artikelen is onderzocht in hoeverre ideaalbeelden invloed hebben op de lichaamsontevredenheid bij vrouwen. Daarnaast wordt onderzocht of lichaamsontevredenheid een rol kan spelen bij de ontwikkeling van eetstoornissen onder vrouwen. In eerste instantie worden de effecten van ideaalbeelden op lichaamsontevredenheid bij vrouwen onderzocht. Daarna wordt gekeken naar de invloed van ideaalbeelden en persoonlijke eigenschappen op de lichaamsontevredenheid bij vrouwen. Vervolgens wordt beschreven hoe deze ontevredenheid kan resulteren in de ontwikkeling van een eetstoornis. Tenslotte wordt het effect van de ideaalbeelden op vrouwen met een eetstoornis beschreven. Onderzocht wordt of ideaalbeelden een ander effect hebben op vrouwen met een eetstoornis in vergelijking met vrouwen zonder eetstoornis. 3.1 Invloed van ideaalbeelden op lichaamsontevredenheid Een doel van dit literatuuronderzoek is om na te gaan in hoeverre ideaalbeelden leiden tot lichaamsontevredenheid bij vrouwen. Derenne en Beresin (2006) schetsen met een onderzoek een historisch beeld van het vrouwenlichaam door de jaren heen. Uit dit onderzoek is gebleken dat media tegenwoordig machtiger zijn dan ooit. Zodra een vrouw een modetijdschrift opent, wordt zij geconfronteerd met onrealistische beelden en verwachtingen. Dit kan leiden tot onzekerheid onder vrouwen. Doordat media zo invloedrijk zijn, kunnen deze onrealistische ideaalbeelden leiden tot ontevredenheid van het lichaam en zelfs tot eetstoornissen (Derenne & Beresin, 2006). De cultivatietheorie van Gerbner (1969) verklaart dat de invloedrijke massamedia een bepaald ideaalbeeld schetsen. Omdat massamedia vaak ideaalbeelden vertonen, worden deze beelden voor veel vrouwen de norm waaraan zij willen voldoen (Richins, 1991). Dit komt doordat vrouwen zich met deze beelden vergelijken. De reeds beschreven sociale vergelijkingstheorie van Festinger (1954) heeft betrekking op dit vergelijkingsproces. Richins (1991) heeft in een onderzoek de sociale vergelijkingstheorie gehanteerd om effecten van ideaalbeelden op vrouwen te onderzoeken. Het onderzoek was opgebouwd uit diverse kleinere onderzoeksmethoden zoals een experiment, enquête en een focusgroepsdiscussie. In deze studie is onderzocht of vrouwen hun eigen aantrekkelijkheid vergeleken met de aantrekkelijkheid van modellen in advertenties uit tijdschriften gericht op jonge vrouwen. De vrouwen die deelnamen aan dit onderzoek werden ingedeeld in twee 7

8 condities. De experimentele groep kreeg advertenties met daarin een gezichtsclose-up van een model te zien. De controlegroep kreeg advertenties van modellen in sportkleding te zien. Na het zien van de advertenties is door middel van een focusgroepsdiscussie gebleken dat beide groepen vrouwen zich vergeleken met de modellen uit de advertenties. Daarnaast werd middels een experiment onderzocht of door blootstelling aan advertenties met ideaalbeelden, de tevredenheid van de eigen fysieke aantrekkelijkheid van de vrouwen zou afnemen. De experimentele groep kreeg advertenties met ideaalbeelden te zien. De controlegroep kreeg advertenties van producten te zien. Daarna vulden beide groepen een vragenlijst in waarmee de eigen fysieke aantrekkelijkheid werd gemeten. De groep die werd blootgesteld aan de ideaalbeelden bleek minder tevreden te zijn met de eigen fysieke aantrekkelijkheid in vergelijking met de groep vrouwen die niet werden blootgesteld aan deze beelden. Het resultaat van dit onderzoek bevestigd dat blootstelling aan ideaalbeelden kan resulteren in lichaamsontevredenheid. Een onderzoek waarbij net als in het onderzoek van Richins (1991) is gekeken naar het effect van ideaalbeelden in tijdschriften op lichaamsontevredenheid is van Tiggeman en Polivy (2010). Zij voerden een experiment uit om te onderzoeken of vrouwen zichzelf opwaarts of neerwaarts vergeleken met ideaalbeelden. De vrouwen die deelnamen aan dit experiment werden ingedeeld in drie condities. In de eerste experimentele conditie beantwoordden vrouwen vragen over hun lichaamstevredenheid en hoe vaak ze tijdschriften lazen. Daarnaast vulden zij een vragenlijst in over hoe ze hun eigen lichaam zagen in vergelijking met de modellenlichamen in de advertenties. De vrouwen in de tweede experimentele conditie beantwoordden ook vragen over hun lichaamstevredenheid en hoe vaak ze tijdschriften lazen. Daarnaast vulden zij een vragenlijst in over hoe intelligent, goed opgeleid en hoe oprecht zij zichzelf zagen in vergelijking met de modellen in de advertenties. De vrouwen in de controleconditie beantwoordden alleen vragen over hun lichaamstevredenheid en hoe vaak ze tijdschriften lazen. Daarna kregen de twee experimentele groepen diverse beelden van slanke modellen te zien. De controlegroep kreeg productadvertenties te zien. Vervolgens moesten alle drie de groepen weer een vragenlijst invullen over hun lichaamstevredenheid. De vrouwen uit de eerste experimentele groep vergeleken hun eigen lichaam opwaarts met de lichamen van de modellen. Ze gaven aan dat ze zichzelf minder mooi en minder slank vonden in vergelijking met de modellen. De vrouwen in de tweede experimentele conditie vergeleken zichzelf neerwaarts met de modellen. Ze zagen zichzelf als intelligenter, beter opgeleid en oprechter dan de modellen in advertenties. Bij de vrouwen in de controlegroep trad geen 8

9 effect op na het zien van de productadvertenties. Bij blootstelling aan ideaalbeelden wordt vaak een opwaartse vergelijking gemaakt waarbij vrouwen vinden dat ze te kort schieten in vergelijking met het model, wat weer kan leiden tot lichaamsontevredenheid. Lichaamsontevredenheid ontstaat vaak bij meisjes in de pubertijd. Dit is gebleken uit een onderzoek van Stice, Spangler en Agras (2001). Met deze studie onderzochten zij middels een longitudinaal experiment, het effect van blootstelling aan een tienertijdschrift op lichaamsontevredenheid bij adolescente meisjes. Het experiment duurde 20 maanden. Voorafgaand aan dit experiment moesten alle meisjes diverse vragenlijsten invullen. Gemeten werd hoe vaak ze tijdschriften lazen en hoe vaak ze het tienertijdschrift Seventeen lazen. In dit tijdschrift gericht op adolescente meisjes staan veel beauty- en mode-items en advertenties met slanke modellen. Middels de vragenlijsten is gemeten of de meisjes druk van familie en vrienden ervoeren om af te vallen en hoe belangrijk hun omgeving het vond om slank te zijn. Daarnaast werd gemeten in hoeverre de meisjes werden gesteund door hun ouders en vrienden als ze bijvoorbeeld problemen hadden. Als laatst werd de lichaamsomvang en het gewicht van de meisjes gemeten. Twee condities werden opgesteld om dit experiment uit te voeren. De experimentele groep bestond uit meisjes die een abonnement kregen op het tienertijdschrift Seventeen. De controlegroep kreeg dit abonnement niet. Na tien en twintig maanden moesten de meisjes wederom alle vragenlijsten invullen. Hierdoor konden de onderzoekers zien of er verandering was opgetreden in lichaamsontevredenheid bij meisjes die wel of geen abonnement hadden op Seventeen. Uit dit experiment is gebleken dat de meisjes met een abonnement op Seventeen minder tevreden waren over hun lichaam dan de meisjes in de controlegroep die het tijdschrift niet lazen. Dit effect was nog sterker op meisjes met een abonnement die weinig sociale steun ontvingen van ouders en vrienden. Daarnaast bleek dat de meisjes met een abonnement meer druk voelden om aan het ideaalbeeld te voldoen in vergelijking met de meisjes zonder abonnement. De sociale omgeving, zoals familie en vrienden, kan bijdragen aan de mate van invloed van de ideaalbeelden op lichaamsontevredenheid. Gebleken is dat er veel onderzoek gedaan is naar het effect van ideaalbeelden op lichaamstevredenheid. In een studie van Mills, Polivy, Herman en Tiggeman (2002) is onderzocht wat het effect van ideaalbeelden is op lichaamstevredenheid en zelfvertrouwen bij vrouwen. Bij de vrouwen die meededen aan het onderzoek werd in eerste instantie vastgesteld of zij een dieet volgden. Daarna werden alle vrouwen in verschillende condities ingedeeld. De 9

10 eerst experimentele conditie kreeg beelden van slanke modellen te zien. De tweede experimentele conditie kreeg beelden van plus-size modellen te zien. De controleconditie kreeg productadvertenties te zien. Alle vrouwen beoordeelden de beelden op aantrekkelijkheid. Middels het beantwoorden van diverse vragenlijsten werd het humeur, zelfvertrouwen en de perceptie van de huidige en ideale lichaamsomvang gemeten. Gebleken is dat vrouwen die een dieet volgden zichzelf meer vergeleken met de plus-size modellen dan met de dunne modellen. Dit kwam doordat de vrouwen vonden dat de lichaamsomvang van de plus-size modellen dichter bij hun eigen lichaamsomvang lag. Verder bleek dat vrouwen die een dieet volgden minder zelfvertrouwen hadden en minder tevreden waren over hun lichaam na het zien van de dunne modellen in vergelijking met vrouwen die geen dieet volgden. Vrouwen die een dieet volgen zijn vaak onzeker en ontevreden over hun lichaam. In de studie van Mills et al. (2002) is nog een ander experiment uitgevoerd waarin alleen vrouwen die een dieet volgden participeerden. De vrouwen werden ingedeeld in twee condities. De experimentele groep kreeg beelden uit tijdschriften van slanke modellen te zien. De controlegroep kreeg productadvertenties te zien. Voordat de vrouwen de beelden te zien kregen lazen beide groepen een artikel die hen willekeurig werd toegekend. Er waren drie soorten artikelen. Het eerste artikel bevatte positieve, motiverende informatie over diëten. Het tweede artikel had een negatieve insteek. Zo werd beschreven dat diëten vaak niet werkt en dat het moeilijk is om vol te houden. Het derde artikel was een neutraal artikel dat niets met diëten te maken had. Na het lezen van de artikelen moesten de vrouwen de beelden beoordelen. Uit de resultaten van het experiment bleek dat vrouwen die het positieve artikel hadden gelezen en de dunne modellen beoordeelden minder depressief waren dan vrouwen die het negatieve of het neutrale artikel lazen. Het positieve artikel liet vrouwen inzien dat het mogelijk was om af te vallen. De beelden van slanke modellen die de vrouwen daarbij zagen zorgden ervoor dat zij hun eigen lichaam positief gingen vergelijken met het lichaam van de modellen. Uit dit onderzoek is gebleken dat vrouwen die een dieet volgden minder tevreden waren over het eigen lichaam na het zien van ideaalbeelden. Dit kan verklaard worden doordat vrouwen die een dieet volgen vaak al onzeker zijn over hun lichaam. Ideaalbeelden kunnen deze onzekerheid versterken. Ondanks dit resultaat is gebleken dat het lezen van een positief artikel over diëten kan bijdragen aan een positieve vergelijking van het eigen lichaam met ideaalbeelden. 10

11 Een onderzoek waaruit bleek dat bloostelling aan ideaalbeelden op televisie een negatief effect had op de lichaamstevredenheid en het zelfbeeld van vrouwen is van Lavine, Sweeney en Wagner (1999). In deze studie is middels een experiment onderzocht in hoeverre blootstelling aan seksistische televisiereclames bijdroeg aan de lichaamsontevredenheid van vrouwen. Onder seksistische televisiereclames werden beelden van slanke en aantrekkelijke vrouwen verstaan. Deelneemsters aan dit onderzoek werden willekeurig ingedeeld in drie condities. Vrouwen in de eerste experimentele conditie kregen 15 seksistische en 5 nietseksistische televisiereclames te zien. Vrouwen in de andere experimentele conditie kregen 20 niet-seksistische televisiereclames te zien. Vrouwen in de controlegroep kregen geen televisiereclames te zien. Na het zien van de televisiereclames moesten de vrouwen een aantal vragen beantwoorden waarmee hun lichaamstevredenheid werd gemeten. Daarnaast moesten zij de televisiereclames beoordelen op mate van seksisme en aantrekkelijkheid. Uit het onderzoek bleek dat vrouwen die de seksistische televisiereclame hadden gezien, hun eigen lichaam als zwaarder beoordeelden dan de vrouwen die de niet-seksistische of geen televisiereclames zagen. Vrouwen die blootgesteld werden aan de seksistische televisiereclames ervoeren een grotere discrepantie tussen hun huidige lichaambeeld en het lichaam wat volgens hen ideaal was. Dit in vergelijking met de vrouwen die werden blootgesteld aan de niet-seksistische televisiereclames. Verder bleek dat de vrouwen dachten dat andere mensen hun lichaam alleen ideaal vonden als het lichaam dun was. Deze resultaten bevestigen dat slank zijn de norm voor vele vrouwen is. Het maken van opwaartse vergelijkingen leidt vaak tot lichaamsontevredenheid. Een andere studie waarin onderzoek is gedaan naar het effect van ideaalbeelden op lichaamstevredenheid van vrouwen is van Myers en Biocca (1992). Zij hebben met een experiment het effect van televisiereclames- en programma's op de lichaamstevredenheid van vrouwen onderzocht. Aan dit onderzoek deden studentes mee die werden onderverdeeld in twee condities. De experimentele groep werd blootgesteld aan televisiereclames- en programma s waarin ideaalbeelden centraal stonden. De controlegroep werd blootgesteld aan televisiereclames- en programma s zonder ideaalbeelden. De vrouwen in de experimentele en controlegroep deden voorafgaand aan de reclame- en programmabeelden een humeurtest dat uit diverse vragen bestond. Middels deze humeurtest werd de mate van depressiviteit gemeten. Vervolgens kregen de vrouwen de reclame- en programmabeelden met of zonder ideaalbeelden te zien. Na het zien van de beelden gaven de studentes aan hoe ze hun eigen lichaam beoordeelden. Uit de resultaten van het onderzoek bleek dat televisieprogramma s 11

12 met ideaalbeelden geen effect hadden op de overschatting van lichaamsomvang bij de experimentele groep. Televisiereclames met ideaalbeelden hadden een positief effect op de experimentele groep. Dit positieve effect hield in dat deze groep zich dunner voelde dan normaal en minder depressief na het zien van de reclames in vergelijking met de controlegroep die de reclames met ideaalbeelden niet zagen. Een verklaring hiervoor kan zijn dat deze reclames direct op de kijker gericht zijn en vaak een mogelijkheid bieden om het gewenste ideaalbeeld te bereiken door aankoop van het geadverteerde product. Dit resultaat is opvallend omdat tot nu toe uit de onderzoeken is gebleken dat blootstelling aan ideaalbeelden leidt tot lichaamsontevredenheid. Het onderzoeksresultaat van Myers en Biocca (1992) strookt niet met de onderzoeksresultaten van Lavine et al. (1999). Uit dat onderzoek kwam naar voren dat televisiereclames wel een negatief effect hadden op het lichaamsbeeld van vrouwen. Ondanks het positieve effect van televisiereclames uit het onderzoek van Myers en Biocca (1992) werd in dit onderzoek algeheel geconcludeerd dat de perceptie van lichaamsomvang kon veranderen zodra vrouwen 30 minuten televisie keken. Kijken naar televisiereclames- en programma s waarin nadruk wordt gelegd op het ideale vrouwenlichaam kan er voor zorgen dat vrouwen zich gaan vergelijken met de beelden, wat kan leiden tot een verstoord lichaamsbeeld. 3.2 Invloed van ideaalbeelden en persoonlijke eigenschappen op lichaamsontevredenheid In sommige onderzoeken worden persoonlijke eigenschappen van vrouwen betrokken bij het effect van ideaalbeelden op lichaamsontevredenheid. Elke vrouw reageert anders op ideaalbeelden omdat elke vrouw diverse persoonlijke eigenschappen heeft (Yamamiya et al. 2005). Roberts en Good (2010) hebben in een onderzoek vijf persoonlijke eigenschappen beschreven die kunnen meespelen bij de invloed van ideaalbeelden op lichaamsontevredenheid. Deze eigenschappen zijn: neuroticisme, nauwgezetheid, openstaan voor ervaringen, extraversie en aangenaamheid. Neurotische vrouwen zijn vaak emotioneel onstabiel en vergelijken zichzelf eerder met andere vrouwen. Nauwgezette vrouwen zijn plichtsgetrouw, volhardend en vaak zelfverzekerd. Vrouwen die open staan voor ervaringen zijn niet conservatief en ook niet snel conformerend. Extraverte vrouwen zijn vaak vrolijk, positief en zelfverzekerd. Vrouwen die hoog scoren op aangenaamheid zijn redelijk stabiel, niet snel jaloers en niet competitief. In eerste instantie moesten alle deelneemsters vragen beantwoorden over de vijf persoonlijke eigenschappen. Hierdoor werd gekeken welke persoonlijke eigenschap het beste bij een deelneemster aansloot. Twee condities waren 12

13 opgesteld voor dit onderzoek. Vrouwen in de experimentele groep kregen foto s van slanke modellen te zien. Vrouwen in de controlegroep kregen foto s van plus-size modellen te zien. Na het bekijken en beoordelen van de foto s moesten alle deelneemsters een vragenlijst invullen over de tevredenheid van hun gewicht en uiterlijke verschijning. Uit de onderzoeksresultaten is gebleken dat vrouwen slanke modellen aantrekkelijker beoordeelden in vergelijking met vrouwen die foto s van plus-size modellen beoordeelden. Neurotische vrouwen oordeelden negatief over hun eigen lichaam na het zien van de dunne modellen. Daarnaast voelden neurotische vrouwen zich beter over hun lichaam bij het zien van plus-size modellen in vergelijking met vrouwen met andere persoonlijke eigenschappen. In tegenstelling tot neurotische vrouwen voelden vrouwen die hoog scoorden op nauwgezetheid zichzelf juist beter na het zien van dunne modellen. Ook vrouwen met een grote openheid voor ervaringen voelden zichzelf beter na het zien van de dunne modellen en juist slechter na het zien van de plus-size modellen. De overige twee persoonlijke eigenschappen, extravertheid en aangenaamheid, hadden geen effect op lichaamswaardering bij beide condities. Gebleken is dat de persoonlijkheid van een vrouw kan meespelen in hoeverre ideaalbeelden effect hebben op lichaamsontevredenheid. Psychologische en sociaal-culturele factoren kunnen meespelen bij de beïnvloeding van ideaalbeelden op lichaamsontevredenheid. Van den Berg, Paxton, Keery, Wall, Guo en Neumark-Sztainer (2007) hebben middels het afnemen van vragenlijsten een padanalyse uitgevoerd. In het onderzoek is gekeken naar vrouwen die hun lichaam vergeleken met ideaalbeelden en hierbij zijn psychologische en sociaal-culturele factoren betrokken. Onder psychologische factoren verstonden de onderzoekers de mate van zelfvertrouwen en de mate van depressiviteit. Bij sociaal-culturele factoren werd gekeken naar familie en vrienden die een dieet volgden, de druk om slank te zijn en de frequentie van kijken naar televisie en het lezen van tijdschriften. De psychologische en sociaal-culturele factoren werden middels vragenlijsten gemeten evenals lichaamstevredenheid en de mate van lichaamsvergelijking met beroemdheden op televisie en modellen in tijdschriften. Uit het onderzoek bleek dat als vrouwen hun lichaam met beroemdheden en modellen vergeleken, dit een negatieve invloed had op hun lichaamstevredenheid. Vrouwen met weinig zelfvertrouwen en een depressief humeur vergeleken hun lichaam vaker met beroemdheden en modellen dan vrouwen met meer zelfvertrouwen en een minder depressief humeur (van den Berg et al. 2007). Neurotische vrouwen, vrouwen met weinig zelfvertrouwen en vrouwen met een depressief humeur vergeleken zich vaker met ideaalbeelden. Gebleken is dat deze vrouwen sneller 13

14 beïnvloed worden door ideaalbeelden en daardoor eerder ontevreden zijn met hun lichaam dan vrouwen met andere eigenschappen. Niet alle vrouwen zijn vatbaar voor de invloed van ideaalbeelden. De invloed van zulke beelden hangt samen met de mate van internalisatie van de beelden. Dit betekent dat vrouwen deze beelden eigen maken en zich hieraan spiegelen. Een vrouw die ideaalbeelden internaliseert, is er van overtuigd dat de norm voor vrouwen in de maatschappij slank is en wilt hieraan voldoen (Yamamiya et al. 2005). Het internaliseren van ideaalbeelden hangt samen met de sociale vergelijkingstheorie. Als een vrouw zich vergelijkt of identificeert met een dun model maakt zij dit beeld als het ware eigen omdat zij denkt dat dit de norm is om aan te voldoen. In een studie van Yamamiya et al. (2005) is middels een experiment onderzocht of het internaliseren van ideaalbeelden kan bijdragen aan lichaamsontevredenheid bij vrouwen. Aan dit experiment deden vrouwelijke studentes mee die werden ingedeeld in twee experimentele condities of in een controleconditie. Vrouwen in de eerste experimentele conditie kregen foto s van slanke modellen te zien. Vrouwen in de andere experimentele conditie kregen dezelfde foto s te zien maar kregen daarnaast informatie over hoe zulke foto s tot stand kwamen en dat ze vaak bewerkt werden voordat ze werden gepubliceerd. De controlegroep kreeg alleen foto s van auto s te zien. Alle studentes vulden een vragenlijst in over in hoeverre diegene zichzelf vergeleek met beroemdheden en modellen in de media. Uit deze vragenlijst kon worden geconcludeerd in hoeverre iemand beelden internaliseert. Daarna werden de studentes blootgesteld aan de foto s van modellen of auto s en kreeg één experimentele groep de informatie over de totstandkoming van de modellenfoto s. Vervolgens werd middels een vragenlijst de tevredenheid over iemands fysieke verschijning gemeten. Uit de onderzoeksresultaten bleek dat vrouwen die de beelden internaliseerden minder tevreden waren met hun lichaamsbeeld dan vrouwen die de beelden niet internaliseerden. Daarnaast bleek dat informatie over de totstandkoming van modellenfoto s het nadelige effect op lichaamswaardering reduceerde bij vrouwen die ideaalbeelden internaliseerden. De foto s van dunne modellen hadden geen effect op vrouwen die beelden niet of nauwelijks internaliseerden (Yamamiya et al., 2005). Blootstelling aan ideaalbeelden kan resulteren in een negatieve lichaamswaardering bij vrouwen die deze beelden internaliseren en zich vergelijken met deze beelden. Informatie over hoe de modellenfoto s tot stand komen kan het 14

15 negatieve effect op het lichaamsbeeld reduceren. Deze bevinding kan een rol spelen bij de voorlichting van jonge meisjes over verstandig mediagebruik. 3.3 Invloed van ideaalbeelden op de ontwikkeling van eetstoornissen In dit onderzoek wordt nagegaan in hoeverre ideaalbeelden kunnen leiden tot lichaamsontevredenheid bij vrouwen. Daarnaast wordt onderzocht in hoeverre deze beelden kunnen leiden tot de ontwikkeling van eetstoornissen. In een studie van Posavac, Posavac en Posavac (1998) is onderzocht in hoeverre blootstelling aan ideaalbeelden kan leiden tot toename van gewichtszorgen bij vrouwen. Gewichtszorgen kunnen weer leiden tot diëten en zelfs tot eetstoornissen. Voorafgaand aan dit onderzoek is middels een vragenlijst onderzocht of de participanten tevreden of ontevreden waren over hun eigen lichaam. Hieruit bleek dat de meeste vrouwen ontevreden waren over hun lichaam en beïnvloed werden door ideaalbeelden. In een experiment werden vrouwen blootgesteld aan ideaalbeelden, realistische beelden of aan beelden van auto s. Realistische beelden waren beelden van vrouwen met een gemiddeld postuur. Na bloostelling aan de beelden werd middels een vragenlijst gemeten hoe groot de zorgen waren over hun gewicht. Vrouwen die reeds ontevreden waren met hun lichaam maakten zich meer zorgen om hun gewicht na het zien van de ideaalbeelden in vergelijking met vrouwen die tevreden waren met hun eigen lichaam. Blootstelling aan beelden van auto s of realistische vrouwen had geen effect op de toename van gewichtszorgen bij vrouwen die ontevreden waren over hun lichaam. Geconcludeerd wordt dat blootstelling aan ideaalbeelden vaak leidt tot toename van gewichtszorgen bij vrouwen. Deze gewichtszorgen kunnen weer leiden tot dieetgedrag en zelfs tot de ontwikkeling van eetstoornissen. Veel kinderen komen al op jonge leeftijd in aanraking met media. Zo bestaan er diverse tijdschriften en televisieprogramma s die gericht zijn op jonge meisjes (Dohnt & Tiggeman, 2006). In een longitudinaal onderzoek van Vaughan en Fouts (2003) is onderzocht hoe veranderingen in het mediagebruik van meisjes gedurende de pubertijd, kan worden geassocieerd met veranderingen in het eetpatroon. Meisjes zonder eetstoornis kregen gedurende twee meetmomenten diverse vragenlijsten voorgelegd. Tussen het eerste en tweede meetmoment zat een verschil van zestien maanden tijd. Middels de vragenlijsten werd het aantal uren televisie kijken en het lezen van modetijdschriften gemeten. Het eetgedrag werd gemeten door de Children s eating attitude test, respectievelijk Cheat. Deze test bestond uit vragen met betrekking tot dieetgedrag, boulimia en de sociale druk om slank te zijn. Tijdens beide meetmomenten moesten de meisjes eerst de vragenlijsten invullen. Vervolgens 15

16 werden zij gemeten en gewogen. Om de resultaten te interpreteren werden de scores van de Cheat test ingedeeld in drie groepen: toegenomen verstoord eetpatroon, verminderd verstoord eetpatroon en gelijk gebleven eetpatroon. Uit de resultaten is gebleken dat bij het tweede meetmoment meisjes met een verminderd verstoord eetpatroon het gebruik van zowel televisie als van tijdschriften hadden verlaagd. Meisjes met een toegenomen verstoord eetpatroon lazen meer modetijdschriften en keken minder televisie. Een verklaring voor de afname van televisie kijken kan zijn dat modetijdschriften het dunne ideaalbeeld beter representeren dan televisie. In modetijdschriften staan vaak advertenties van dunne modellen en tips om af te vallen. Het lezen van tijdschriften kan het verstoorde eetpatroon bij meisjes versterken waardoor een eetstoornis kan ontstaan. Evenals in het onderzoek van Vaughan en Fouts (2003) is in een onderzoek van Harrison en Cantor (1997) middels het afnemen van vragenlijsten het effect van televisiegebruik en tijdschriften op het eetgedrag bij vrouwen onderzocht. Middels het invullen van een vragenlijst werd gemeten hoeveel uur per week werd besteed aan het kijken naar televisieseries met slanke personages, gemiddelde personages en dikke personages. De vrouwen kregen foto s van diverse vrouwelijke personages uit diverse televisieseries te zien. Deze foto s dienden als stimuli om de attitude jegens de personages te meten. Daarnaast gaven de vrouwen aan welke items ze hadden gelezen in diverse tijdschriften. De items waren verdeeld in vier categorieën: gezondheid- en fitnessitems, schoonheid- en mode-items, entertainment- en roddelitems en nieuwsitems. Het eetgedrag en eventuele eetstoornissen werden gemeten door de Eating attitude test. Deze test bestond uit vragen over de wens om dun te zijn en lichaamstevredenheid. Aan de hand van de scores van de vragenlijsten werd geconcludeerd dat het lezen van tijdschriften in het algemeen een negatief effect had op het eetgedrag van vrouwen. Het lezen van gezondheid- en fitness items had het grootste negatieve effect op het eetgedrag. Schoonheid- en mode-items in tijdschriften hadden invloed op lichaamsontevredenheid en de wens om dun te zijn. Het kijken naar televisieseries met dikke personages had een negatief effect op lichaamstevredenheid. Blootstelling aan televisieseries met dunne personages versterkte de wens om dun te zijn en bleek een voorspeller te zijn voor anorexia. Het lezen van gezondheid- en fitness items in tijdschriften bleek ook een voorspeller voor anorexia te zijn. Geconcludeerd werd dat lichaamsontevredenheid meer gerelateerd is aan televisie kijken en de wens om dun te zijn gerelateerd is aan het lezen van tijdschriften. In tijdschriften staan vaak adviezen om deze wens te vervullen. De nadruk op slanke 16

17 vrouwenlichamen wordt vaak geïllustreerd door media. Blootstelling aan beelden van slanke modellen en actrices kunnen meespelen in de ontwikkeling van eetstoornissen bij vrouwen. 3.4 Invloed van ideaalbeelden op vrouwen met eetstoornissen Om te onderzoeken of er een verschil in invloed is van ideaalbeelden op vrouwen met en zonder eetstoornis, worden de resultaten van drie onderzoeken naar vrouwen met een eetstoornis beschreven. In een kwalitatief onderzoek van Williams en McCoy (2003) werd het mediagebruik van vrouwen die lijden aan de eetstoornis anorexia onderzocht. De onderzoekers wilden met dit onderzoek in kaart brengen hoe vrouwen met anorexia de media gebruikten. Door vrouwen met anorexia te interviewen over hun mediagebruik werd gekeken op welke manier media een rol spelen bij de ontwikkeling van anorexia. De vragen uit de interviews gingen over het gebruik van tijdschriften, televisie en films. Uit de interviews is gebleken dat de meeste vrouwen, voordat ze anorexia ontwikkelden, de media met mate gebruikten. Daarnaast bleek vanaf het moment dat de anorexia zich ging ontwikkelen, er een psychologische afhankelijkheid van de media ontstond. Veel vrouwen richtten zich vaker tot de media in de hoop oplossingen voor hun problemen te vinden of de controle over hun eetpatroon te versterken. Daarnaast gingen vrouwen op zoek naar instructies, steun en rolmodellen in de media. Hierdoor werd het mediagebruik een dwangmatig ritueel (Williams & McCoy, 2003). Uit dit onderzoek is net als uit het onderzoek van Vaughan en Fouts (2003) gebleken dat vrouwen met een eetstoornis of een toegenomen verstoord eetpatroon, media gebruiken om de controle over het eetpatroon te versterken. Voornamelijk tijdschriften spelen hierbij een rol. Een ander onderzoek waarin het effect van ideaalbeelden in tijdschriften op vrouwen met een eetstoornis werd onderzocht is van Hamilton en Waller (1993). Het doel van deze studie was te onderzoeken in hoeverre vrouwen met anorexia en boulimia hun lichaamsomvang overschatten. Hamilton en Waller (1993) voerden een experiment uit onder vrouwen met anorexia of boulimia en vrouwen zonder eetstoornis. Beide groepen vrouwen kregen affectieve en neutrale beelden uit tijdschriften te zien. De affectieve beelden waren ideaalbeelden uit modetijdschriften. De neutrale beelden waren beelden uit woontijdschriften. De vrouwen beoordeelden de beelden op aantrekkelijkheid en zij moesten hun lichaamsomvang schatten na het zien van de beelden. Uit dit onderzoek is gebleken dat vrouwen die al een eetstoornis hadden ontwikkeld, hun lichaamsgewicht overschatten in vergelijking met de groep vrouwen die geen eetstoornis had. Dit gebeurde bij het zien van de 17

18 affectieve beelden. Blootstelling aan de neutrale beelden had op beide groepen geen effect. Bij de groep vrouwen zonder eetstoornis trad geen effect op bij het zien van de affectieve beelden. Ideaalbeelden hebben meer invloed op vrouwen met een eetstoornis dan op vrouwen zonder eetstoornis. Vrouwen met een eetstoornis gebruiken de media om de controle over hun eetgedrag te versterken. In een ander onderzoek waaruit wederom is gebleken dat ideaalbeelden meer effect hebben op vrouwen met een eetstoornis dan op vrouwen zonder eetstoornis is van Hawkins, Richards, Granley en Stein (2004). Het doel van deze studie was om de effecten te onderzoeken van blootstelling aan ideaalbeelden op het zelfvertrouwen, lichaamstevredenheid en mate van internalisatie van het ideaalbeeld van vrouwen. Vrouwen met en zonder eetstoornis participeerden in dit onderzoek en werden willekeurig in een experimentele of controlegroep ingedeeld. Vrouwen in de experimentele groep kregen beelden van slanke modellen te zien. Vrouwen in de controlegroep kregen productadvertenties te zien. Na blootstelling aan deze beelden moesten de vrouwen diverse vragenlijsten invullen. Middels de vragenlijsten werd de lichaamstevredenheid, het zelfvertrouwen en de mate van internalisatie van ideaalbeelden gemeten. Uit dit onderzoek bleek dat blootstelling aan ideaalbeelden de lichaamstevredenheid en het zelfvertrouwen van vrouwen verlaagde. Het zien van de ideaalbeelden had geen effect op de internalisering van deze beelden bij vrouwen. Dit in tegenstelling tot het onderzoek van Yamamiya et al. (2005). In dit onderzoek hadden ideaalbeelden wel effect op lichaamsontevredenheid bij vrouwen die de beelden internaliseerden. Verder bleek uit het onderzoek van Hawkins et al. (2004) dat vrouwen met een eetstoornis meer ontevreden waren over hun lichaam dan vrouwen zonder eetstoornis bij het zien van ideaalbeelden. Daarnaast hadden vrouwen met een eetstoornis een negatiever humeur en minder zelfvertrouwen dan vrouwen zonder eetstoornis na het zien van de ideaalbeelden. Zowel uit het onderzoek van Hamilton en Waller (1993) en Hawkins et al. (2004) is gebleken dat vrouwen met een eetstoornis eerder negatief beïnvloed worden door ideaalbeelden in vergelijking met vrouwen zonder eetstoornis. 18

19 4. Discussie Het doel van dit literatuuronderzoek was na te gaan in hoeverre mediabeelden van ideale vrouwenlichamen invloed hadden op lichaamsontevredenheid en in hoeverre die ontevredenheid kan leiden tot een eetstoornis. Daarbij is onderzocht of persoonlijke eigenschappen een rol spelen bij het effect van ideaalbeelden op lichaamsontevredenheid. Ook is onderzocht of er een ander effect optrad bij blootstelling aan ideaalbeelden bij vrouwen met een eetstoornis in vergelijking met vrouwen zonder eetstoornis. Binnen dit literatuuronderzoek stond dan ook de volgende probleemstelling centraal: In hoeverre leiden mediabeelden van het ideale vrouwenlichaam tot lichaamsontevredenheid en eetstoornissen onder vrouwen met en zonder eetstoornis en in hoeverre spelen persoonlijke eigenschappen hierbij een rol? De probleemstelling is beantwoord middels een analytische review van empirische artikelen. Aan de hand van de geanalyseerde onderzoeksresultaten wordt geconcludeerd dat ideaalbeelden een negatief effect hebben op lichaamstevredenheid van vrouwen. Doordat veel vrouwen zichzelf opwaarts vergelijken met ideaalbeelden voelen zij zich ontevreden over hun eigen lichaam. Dit resultaat kwam bij vele onderzoeken naar voren. Desondanks is gebleken dat televisiereclames een positief effect kunnen hebben op het lichaamsbeeld van vrouwen. Dit positieve effect kan ontstaan doordat televisiereclames vaak een oplossing bieden aan de kijker. Als de kijker het geadverteerde product aanschaft zal het probleem van de kijker worden opgelost. Daarnaast kan de sociale omgeving, zoals familie en vrienden, bijdragen aan de reducering van dit negatieve effect op lichaamstevredenheid. Persoonlijke eigenschappen kunnen ook meespelen bij het ontstaan van lichaamsontevredenheid. Gebleken is dat neurotische vrouwen eerder negatief over hun lichaam oordelen bij het zien ideaalbeelden, in vergelijking met vrouwen met andere persoonlijke eigenschappen. Daarnaast vergelijken vrouwen met weinig zelfvertrouwen en depressieve vrouwen zich eerder met ideaalbeelden wat leidt tot lichaamsontevredenheid. Nauwgezette vrouwen en vrouwen die open staan voor ervaringen voelen zich juist beter bij het zien van ideaalbeelden in vergelijking met vrouwen met andere persoonlijke eigenschappen. Vrouwen met de eigenschap om beelden te internaliseren hebben een negatiever lichaamsbeeld bij het zien van ideaalbeelden in vergelijking met vrouwen die ideaalbeelden niet internaliseren. 19

20 Lichaamsontevredenheid en blootstelling aan ideaalbeelden kunnen op den duur leiden tot de ontwikkeling van eetstoornissen. Er is gebleken dat blootstelling aan ideaalbeelden vaak leidt tot toename van gewichtszorgen en de wens om slank te zijn. Daarnaast bleek dat de wens om slank te zijn gerelateerd is aan het lezen van tijdschriften. Dit kan een verklaring zijn waarom vrouwen met een verstoord eetpatroon meer tijdschriften lezen dan dat zij televisie kijken. Tijdschriften representeren het dunne ideaalbeeld beter dan televisie. In tijdschriften staan vaak tips om af te vallen en er wordt vaak geadverteerd voor producten die kunnen bijdragen aan het verwezenlijken van dit ideaal. Ondanks dat het lezen van tijdschriften gecorreleerd is met een verstoord eetpatroon, is gebleken dat het lezen van een positief artikel over diëten kan bijdragen aan een positieve vergelijking van het eigen lichaam met ideaalbeelden. Het effect van ideaalbeelden op lichaamsontevredenheid is groter bij vrouwen met een eetstoornis, dan bij vrouwen zonder eetstoornis. Dit komt omdat vrouwen met een eetstoornis vaak onzeker zijn over hun lichaam en zichzelf vaker vergelijken met het ideaalbeeld. Vrouwen met een eetstoornis gebruiken media om hun eetpatroon te versterken en om adviezen in te winnen om nog meer gewicht te verliezen. Om dit literatuuronderzoek uit te voeren zijn 24 artikelen geanalyseerd met betrekking tot de probleemstelling. Dit is een relatief kleine steekproef. Hierdoor zijn wellicht andere artikelen buiten beschouwing gelaten die konden leiden tot bijvoorbeeld positievere resultaten. In dit literatuuronderzoek is alleen gekeken naar het effect van ideaalbeelden op meisjes en jonge vrouwen. Het zou voor vervolgonderzoek wellicht interessant kunnen zijn om te kijken of de invloed van ideaalbeelden op jonge vrouwen verschilt met de invloed hiervan op oudere vrouwen. Als blijkt dat ideaalbeelden weinig invloed hebben op oudere vrouwen, ligt het probleem waarschijnlijk bij jonge meisjes. Vanaf zes jaar kunnen meisjes al gewichtszorgen ontwikkelen die elk jaar alleen maar toenemen (Dohnt & Tiggeman, 2006). Het kan van belang zijn kinderen al op jonge leeftijd uit te leggen dat ideaalbeelden vaak een onrealistisch beeld van de werkelijkheid weergeven. Gebleken is dat informatievoorziening over hoe beelden in de media tot stand komen, het negatieve effect op lichaamstevredenheid kan reduceren. Dit zou gedaan kunnen worden middels educatie op school (Packard & Krogstrand, 2002). 20

21 5. Literatuurlijst Anorexia wordt model in Brazilië fataal (2006, 16 november). De Volkskrant. Benelux Next Topmodels te dik (2009, 29 oktober). De Telegraaf. Bosch, Z. (2010). Mirrors and reflections: social comparison orientation and self-perception of physical attractiveness in women. (Doctoral dissertation, University of Groningen, 2010). Geraadpleegd op d=on Botta, R. A. (1999). Television images and adolescent girls body image disturbance. Journal of Communication, 49, Customermedia (2010). Hoi-cijfers-vrouwenbladen. Geraadpleegd op 16 oktober 2010 via Derenne, J. L. & Beresin, E. V. (2006). Body image, media and eating disorders. Academic Psychiatry, 30, Dohnt, H. & Tiggeman, M. (2006). The contribution of peer and media influences to the development of body satisfaction and self-esteem in young girls: A prospective study. Developmental Psychology, 42, Festinger, L. (1954). A theory of social comparison processes. Human relations, 7,

22 Gerbner, G. (1969). Toward Cultural Indicators : The analysis of mass mediated public message systems. Educational technology research and development, 17, Hamilton, K. & Waller, G. (1993). Media influences on body size estimation in anorexia and bulimia. British journal of psychiatry, 162, Harrison, K. & Cantor, J. (1997). The relationship between media consumption and eating disorders. Journal of communication, 47, Hawkins, N. P., Richards, S. H., Granley, M. & Stein, D. M. (2004). The Impact of Exposure to the Thin-Ideal Media Image on Women. Eating Disorders, 12, Lavine, H., Sweeney, D. & Wagner, S. H. (1999) Depicting woman as sex objects in television advertising: effects on body dissatisfaction. Personality and social psychology bulletin, 25, Mills, J. S., Polivy, J., Herman, P. C. & Tiggeman, M. (2002). Effects of exposure to thin media images: Evidence of self-enhancement among restrained eaters. Personality and Social Psychology Bulletin, 28, Myers, P. N. & Biocca, F. A. (1992). The Elastic body image: the effect of television advertising and programming on body image distortions in young woman. Journal of communication, 42, Opschudding bij Benelux Next Top Model (2009, 28 oktober). De Telegraaf. 22

23 Packard, P. & Krogstrand, K. (2002). Half of rural girls aged 8 to 17 years report weight concerns and dietary changes, with both more prevalent with increased age. Journal of the American Dietetic Association, 5, Posavac, H. D., Posavac, S. S. & Posavac, E. J. (1998). Exposure to media images of female attractiveness and concern with body weight among young woman. Sex Roles, 38, Richins, M. L. (1991). Social comparison and the idealized images of advertising. The Journal of Consumer Research, 18, Roberts, A. & Good, E. (2010). Media images and female body dissatisfaction: the moderating effects of the five-factor traits. Eating behaviors, 11, Stice, E., Spangler, D. & Agras, W. S. (2001). Exposure to media-portrayed thin-ideal images adversely affects vulnerable girls: a longitudinal experiment. Journal of social and clinical psychology, 20, Suls, J., Martin, R. & Wheeler, L. (2002). Social Comparison: Why, with whom and with what effect? Current Directions in Psychological Science, 11(5), Thompson, J. K. & Heinberg, L. J. (1999). The media influence on body image disturbance and eating disorders: we ve reviled them, now we can rehabilitate them? Journal of social issues, 2,