Bachelor Thesis. Fat is bad, thin is in. Wat het ideaalbeeld in de media doet met het lichaamsbeeld van meisjes

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Bachelor Thesis. Fat is bad, thin is in. Wat het ideaalbeeld in de media doet met het lichaamsbeeld van meisjes"

Transcriptie

1 Bachelor Thesis Fat is bad, thin is in Wat het ideaalbeeld in de media doet met het lichaamsbeeld van meisjes Naam: Aniek Munk Studentnummer: Datum: Aantal woorden: 6490 Afstudeerseminar: Media-entertainment en het gedrag van kinderen en jongeren Docenten: Dr. M. Huizinga & S.W.C. Nikkelen, MSc.

2 Inhoudsopgave 1. Introductie Theorie Lichaamsbeeld Internalisatie van het slankheidsideaal Methode Onderzoeksresultaten Media-invloed op het lichaamsbeeld van meisjes De rol van internalisatie als mediator De rol van internalisatie als moderator Conclusie en discussie Literatuur

3 1. Introductie Een negatief lichaamsbeeld en de ontwikkeling van eetproblemen vormen in toenemende mate problemen voor jongeren, met name voor meisjes. De media lijken hier in verschillende opzichten een rol bij te spelen, waardoor dit voor de wetenschap een interessant onderzoeksonderwerp vormt (Strasburger, Wilson & Jordan, 2009). De fotomodellen en actrices die worden getoond op televisie en in tijdschriften zijn vaak zeer slank, maar daarnaast worden in deze media ook onderwerpen als diëten en afvallen besproken (Strasburger, Wilson & Jordan, 2009). Op deze manier dragen de media bij aan het ontstaan van een bepaald beeld van het vrouwelijk lichaam waarbij dun zijn als ideaal wordt gezien, namelijk het zogenaamde slankheidsideaal (Wykes & Gunter, 2005). De beeld van het vrouwelijk lichaam dat door de media wordt geportretteerd en zo het slankheidsideaal stimuleert, kan vrouwen het gevoel geven dat zij onder druk staan om zich te vergelijken met dit hedendaagse ideaal. De druk die vrouwen ervaren, kan vervolgens leiden tot negatieve gevoelens die een vrouw heeft ten opzichte van haar eigen lichaam (Silverstein, Perdue, Peterson & Kelly, 1986; Wykes & Gunter, 2005). Waar echter ook rekening mee gehouden moet worden, zijn de toenemende technologische mogelijkheden die kunnen bijdragen aan het ontstaan van onrealistische idealen. Hiermee wordt het manipuleren van beeldmateriaal bedoeld, waarbij een op het eerste gezicht normale afbeelding van een vrouw aangepast kan zijn door computertechnologieën, waarbij bepaalde aspecten geaccentueerd of juist verdoezeld zijn (Wykes & Gunter, 2005). Strasburger, Wilson en Jordan (2009) benadrukken de grote verschillen in vrouwelijk lichaam tussen de televisiebeelden en de realiteit. Zo is het aantal vrouwen met ondergewicht op televisie bijna zeven keer zo groot als in de realiteit (Strasburger, Wilson & Jordan, 2009). De media schetsen een beeld van het ideale lichaam, wat sommigen als voorbeeld zien. De vergelijking die men maakt met dit door de media geschetste, en vaak gemanipuleerde, beeld, leidt ertoe dat er mogelijk een vergelijking wordt gemaakt met een onhaalbaar ideaal. Het heersende ideaalbeeld van het vrouwelijk lichaam is van een dergelijk grote invloed dat niet alleen volwassen vrouwen, maar ook kinderen zich hier al mee bezighouden en hun gedrag door dit slankheidsideaal laten beïnvloeden (Ricciardelli & McCabe, 2001). Volgens het socioculturele beïnvloedingsmodel kunnen de media hier in grote mate aan bijdragen, maar daarnaast worden kinderen beïnvloed door ouders en leeftijdsgenoten (Austin & Smith, 2008). Deze invloeden worden socioculturele factoren genoemd. Strassburger et al. (2009) 2

4 geven aan dat socioculturele factoren wat betreft het slank zijn vooral meisjes en jonge vrouwen beïnvloeden. Hierdoor ervaren de meisjes een bepaalde druk om een mogelijk onrealistisch lichaamsbeeld na te streven. Vrouwen en meisjes houden zich in grote mate bezig met voeding en lichaamsbeeld en dit kan zelfs is sommige gevallen leiden tot de ontwikkeling van eetproblemen (Wykes & Gunter, 2005). Verschillende factoren worden aangedragen als mogelijke onderliggende mechanismen aan het effect dat media hebben op het lichaamsbeeld van meisjes, namelijk de internalisatie van het slankheidsideaal, schema-activatie en social comparison (López-Guimerà, Levine, Sánchez-Carracedo & Fauquet, 2010). Internalisatie is het proces waarbij bepaalde waarden en gedragsmanieren door een individu worden geaccepteerd en geïntegreerd. Het individu betrekt dit op zichzelf en gaat hier mogelijk ook naar gaan handelen (Grolnick, Deci & Ryan, 1997). Er zal dieper in worden gegaan op de rol die internalisatie van het slankheidsideaal speelt, omdat dit mechanisme belangrijk is voor het verklaren van het effect dat de media hebben op het lichaamsbeeld (Strassburger, Wilson & Jordan, 2009). In deze literatuurstudie wordt gefocust op meisjes, omdat zij een vatbare doelgroep vormen voor negatieve mediainvloeden. Dit leidt tot de volgende vraagstelling: Wat is de rol van internalisatie bij het effect van het ideaalbeeld van de vrouw dat wordt geschetst door de media (televisie en tijdschriften) op het lichaamsbeeld van meisjes? Dit literatuuronderzoek zal een weergave bieden van de recente ontwikkelingen ten aanzien van het onderwerp van dit onderzoek. Hiermee wordt een beeld geschetst van de manier waarop de media meisjes kunnen beïnvloeden, waarbij de mogelijkheid bestaat dat zij een negatief lichaamsbeeld ontwikkelen. Bovendien zal de rol van internalisatie vanuit verschillende kanten worden bekeken, enerzijds als mediërende factor en anderzijds als modererende factor. De uitkomsten van dit literatuuronderzoek kunnen een maatschappelijk doel dienen, omdat deze laten zien welk proces ten grondslag ligt aan de beïnvloeding van meisjes door de media. De inzichten die verkregen worden wat betreft internalisatieproces, kunnen mogelijk helpen de negatieve effecten die zich voordoen bij sommige meisjes te verminderen of te vermijden. 3

5 2. Theorie 2.1 Lichaamsbeeld Al op jonge leeftijd houdt men zich bezig met uiterlijk en de zogenaamde eisen die aan het perfecte lichaam worden gesteld. De media is volgens het socioculturele beïnvloedingsmodel een van de socioculturele factoren die een sterke invloed heeft op de beïnvloeding van kinderen en jongeren (Austin & Smith, 2008; Ricciardelli & McCabe, 2001). Zij worden volgens dit model sterk beïnvloed door het ideaalbeeld dat door de media wordt geschetst. Dit maakt dat men dit ziet als de norm,waaraan zij zich willen conformeren (Strasburger, Wilson & Jordan, 2009). Het beeld in de media wordt als voorbeeld genomen en wanneer men zich gaat vergelijken met deze modellen en actrices, gaan zij vaak negatiever over hun eigen lichaam denken. Door de vergelijking met dit ideaalbeeld, ontwikkelen meisjes mogelijk een negatief lichaamsbeeld (Strasburger, Wilson & Jordan, 2009; Wykes & Gunter, 2005). Wykes & Gunter (2005) definiëren lichaamsbeeld als a psychological construct, that tends to compromise a mixture of self-perceptions, ideas and feelings about one s physical attributes (p. 2). Dit kan volgens hen vooral voor vrouwen een probleem vormen, omdat zij zich in bovengemiddelde mate bezighouden met voedsel, hun lichaam en sporten met het doel om af te vallen. Voor hen staat het hebben van een slank figuur vaak gelijk aan aantrekkelijk zijn (Ricciardelli & McCabe, 2001). Lichaamsbeeld vormt bovendien voor jonge kinderen al een issue (Smolak, 2004). Meisjes hebben al op jonge leeftijd het gevoel dat zij geaccepteerd moeten worden en daarom aan bepaalde normen moeten voldoen wat betreft hun uiterlijk. Zij kunnen zich al vroeg bezig gaan houden met schaamte wat betreft hun lichaamsvorm, diëten en afvallen (Riccciardelli& McCabe, 2001; Smolak, 2004). In een aantal extreme gevallen kan een negatieve lichaamsbeeld en het gedrag dat dit met zich meebrengt leiden tot de ontwikkeling van depressies, obesitas en eetproblemen (Smolak, 2004; Wykes & Gunter, 2005). 2.2 Internalisatie van het slankheidsideaal In dit onderzoek wordt gefocust op de rol van internalisatie als onderliggend mechanisme in het proces van beïnvloeding van de media op het lichaamsbeeld van meisjes. Dit construct vormt mogelijk een mediërende factor; a variable that accounts for the relation between a predictor and a criterion, wherein the predictor presumably causes change in the mediator, which in turn causes change in the criterion (Stice, 2002, p. 825). Internalisatie kan echter 4

6 ook juist gezien worden als moderator. Dit houdt in dat de variabele verandering veroorzaakt in de causale relatie tussen de media en het lichaamsbeeld (Dittmar & Howard, 2004). Internalisatie wordt beschreven als een proces waarbij een extern aspect of waarde door een individu eigen wordt gemaakt (Ryan, Rigby & King, 1993; Harris & Bergman, 1995). Met externe aspecten worden volgens Grusec en Goodnow (1994) waarden en attitudes bedoeld die heersen in onze samenleving. Zij benadrukken dat door internalisatie van deze factoren, het vertonen van sociaal geaccepteerd gedrag wordt gestimuleerd. George en Gareth (2008) leggen in hun definitie eveneens de focus op de aanpassing van het gedrag aan de heersende norm, omdat het er bij internalisatie om gaat dat het individu gelooft dat dit de juiste manier is om zich te gedragen. Waar bovenstaande definities uit de psychologie komen, wordt in het boek van De Jong (2011) behandeld hoe verschillende sociologen naar het begrip internalisatie kijken. Volgens De Jong (2011) verbindt Talcott Parsons de internalisatie van normen in de samenleving aan het institutionaliseren hiervan, wat betekent dat deze normen keer op keer worden gereproduceerd doordat ons gedrag wordt bepaald door tradities, regels, gewoonten, normen en gedragspatronen. Bovendien koppelt Parsons zijn idee van internalisatie aan het begrip introjectie, afkomstig van Sigmund Freud. De aandacht ligt bij de identificatie die het individu heeft met zijn of haar omgeving. De mate waarin een aspect wordt geïnternaliseerd door een individu is bepalend voor de mate waarin dat aspect wordt ervaren als eigen (Ryan, Connell & Deci, 1985, in: Ryan & Connell, 1989). De kans is groter dat een bepaald aspect wordt geïnternaliseerd door een individu, wanneer deze gelooft dat er een positief gevolg voor hem/haar zal zijn (Ryan & Connell, 1989). De drie verschillende socioculturele factoren, namelijk de media, familie en leeftijdsgenoten, kunnen leiden tot de internalisatie van het slankheidsideaal dat in onze maatschappij heerst (Stice, 2002). Deze internalisatie zou weer leiden tot een mindere tevredenheid over het lichaam. De internalisatie van het slankheidsideaal wordt door Cafri, Yamamiya, Brannick en Thompson (2005) gedefinieerd als a profound incorporation or acceptance of the value, to the point that the ideal affects one s attitudes (body image) or personal behavior (dieting) (p. 422). De internalisatie verschilt van bewustzijn van het slankheidsideaal, in de zin dat dit een voorloper is van de internalisatie. Wanneer een persoon het slankheidsideaal daadwerkelijk op zichzelf gaat toepassen, duidt dit op internalisatie, wat verder gaat dan slechts het bewustzijn dat deze normen bestaan (Cafri, Yamamiya, Brannick & Thompson, 2005). Wat er dus gebeurt bij de internalisatie van het slankheidsideaal is dat een individu het ideaalbeeld dat in 5

7 onze samenleving heerst, waarin het dun zijn wordt benadrukt, zichzelf eigen maakt. Dit kan de attitudes beïnvloeden en in een verder stadium mogelijk ook het handelen. Internalisatie is één van de factoren die een rol speelt wanneer er gekeken wordt naar het beïnvloedingsproces van de media op het zelfbeeld van meisjes (López-Guimerà, Levine, Sánchez-Carracedo & Fauquet, 2010). Andere factoren die in deze context genoemd worden zijn social comparison en schema-activation. Social comparison is het proces waarbij een individu zichzelf wat betreft bepaalde aspecten vergelijkt met anderen. Een vorm hiervan is het zogenaamde upward comparison, wat inhoudt in dat het individu zichzelf vergelijkt met een ander die wordt gezien als beter. De personen waarmee meisjes zich vergelijken kunnen uit hun eigen omgeving komen, maar dit kunnen ook fotomodellen of actrices zijn (Wykes & Gunter, 2005). Bij schema-activatie worden bepaalde mentale constructies, oftewel schema s, geactiveerd die men eerder heeft gevormd, waarbij allerlei informatie omtrent een onderwerp wordt opgeslagen in het geheugen. In het geval van appearance schema s draait het om uiterlijke vertoning van personen en wordt alle informatie opgeslagen over onderwerpen als lichaamsbeeld, voeding, gewicht en aantrekkelijkheid. De media kunnen zowel een rol spelen bij het vormen van deze schema s, als bij het activeren ervan (López-Guimerà, Levine, Sánchez-Carracedo & Fauquet, 2010). 3. Methode Om antwoord te kunnen geven op de vraagstelling van dit onderzoek, is een literatuuronderzoek uitgevoerd. Hierbij wordt gebruik gemaakt van recente literatuur omtrent dit onderwerp. Er is gezocht naar artikelen die onderzoeken beschrijven waarin het algemene proces wordt onderzocht van de media-invloed op het lichaamsbeeld van vrouwen en meisjes, maar er is ook gezocht naar artikelen die dieper ingaan op de onderliggende factoren die van invloed zijn op dit beïnvloedingsproces. Binnen het zoekproces naar geschikte literatuur is gefocust op de invloed van het proces op meisjes, maar er is ook literatuur gebruikt over volwassen vrouwen, om een overzicht te krijgen van de verschillende belangrijke factoren. Voor het zoekproces naar geschikte literatuur voor dit onderzoek is gebruik gemaakt van diverse online databases, namelijk Google Scholar, de digitale bibliotheek van de Universiteit van Amsterdam en ISI Web of Knowledge. Verschillende zoektermen en combinaties hiervan die gebruikt zijn bij het vergaren van literatuur: thin ideal media, media and girls, media 6

8 influence body image, media influence on girls, body image, body image girls, adolescent and media influence, media and body image, influence media eating, body dissatisfaction girls, body dissatisfaction. Er is gebruik gemaakt van het sneeuwbaleffect om meer bruikbare literatuur te vergaren. Hierbij wordt in de literatuurlijsten van eerder gevonden artikelen gezocht naar nieuwe mogelijk relevante artikelen. Bovendien is er gebruik gemaakt van cited reference search, waarbij er naar nieuwe relevante literatuur wordt gezocht door te zoeken naar artikelen waarin een reeds gepubliceerd artikel wordt geciteerd. 4. Onderzoeksresultaten De invloed van de media op het lichaamsbeeld van meisjes wordt besproken aan de hand van een aantal onderzoeken die aantonen hoe dit effect tot stand komt. Vervolgens wordt dieper ingegaan op de rol die internalisatie hierbij speelt, die zowel mediërend als modererend kan zijn. Deze twee manieren waarop tegen internalisatie kan worden aangekeken, worden behandeld aan de hand van recente onderzoeken die op dit gebied zijn uitgevoerd. 4.1 Media-invloed op het lichaamsbeeld van meisjes De media is een socioculturele factor die een grote rol speelt bij de beïnvloeding van het lichaamsbeeld van meisjes. Via de media worden bepaalde boodschappen aan de ontvangers overgebracht waarin op verschillende manieren het slankheidsideaal benadrukt wordt. Televisiebeelden, waaronder ook muziekvideo s, kunnen het gedrag van jongeren in sterke mate beïnvloeden. Deze video s tonen vaak modellen en zangeressen die zeer slank zijn en hebben daarom mogelijk invloed op de ontwikkeling van een negatief lichaamsbeeld bij meisjes. Bell, Lawton en Dittmar (2007) onderzoeken of muziekvideo s een bepaald ideaalbeeld van het vrouwelijk lichaam doen ontstaan, wat zorgt voor een negatief effect op het lichaamsbeeld van 87 meisjes van 16 tot 19 jaar oud. Na het zien van muziekvideo s blijken zij negatiever over hun eigen lichaam te denken. Bell et al. (2007) benadrukken dat voornamelijk de beelden van dunne modellen in de muziekvideo s de meisjes beïnvloeden, en niet het horen van de gezongen teksten. Het onderzoek toont aan dat adolescente meisjes zeer vatbaar zijn voor de beelden die in muziekvideo s worden getoond en dat hun lichaamsbeeld door de blootstelling aan deze beelden negatief wordt beïnvloed. Niet alleen tijdens, maar zelfs al voor de adolescentie blijken meisjes beïnvloed te worden door de media. In het 7

9 onderzoek van Anschutz, Spruijt-Metz, Van Strien en Engels (2011) wordt gekeken naar de effecten bij meisjes die jonger zijn (9-13 jaar) en zich in de pre-adolescente periode bevinden. Zoals ook het onderzoek van Bell et al. (2007) laat zien, is voor kinderen en jongeren het medium televisie een belangrijke bron van vermaak. Hierbij worden kinderen niet alleen blootgesteld aan voor hen bedoelde televisieprogramma s, maar ook aan beelden gericht op volwassenen. Anschutz et al. (2011) hebben om deze reden een onderzoek uitgevoerd bij 60 meisjes van 9 tot 13 jaar oud naar de effecten van blootstelling aan thin ideal television op lichaamsontevredenheid. Met thin ideal televison duiden zij op televisiecontent waarin de focus ligt op het slankheidsideaal. Het blijkt dat de meisjes die jaar oud zijn meer lichaamsontevredenheid ervaren na het zien van thin ideal television, dan meisjes die jonger zijn. Deze jongere meisjes (10-11 jaar oud) blijken juist een dunner ideaalbeeld voor ogen te hebben na het zien van neutrale beelden. Het lichaamsbeeld van de jongste meisjes blijft gelijk na het zien van de verschillende beelden. Oudere meisjes (preadolescent) zijn volgens Anschutz et al. (2011) vatbaarder voor thin ideal televisiebeelden, omdat met het ouder worden hun gevoeligheid voor sociale normen en veranderingen in hun eigen lichaam toeneemt. Jongere meisjes houden zich nog niet bezig met dergelijke onderwerpen, wat hen minder vatbaar maakt voor thin ideal media. Uit dit onderzoek van Anschutz et al. (2011) blijkt dat voor de preadolescente meisjes het lichaamsbeeld negatief wordt beïnvloed na het zien van thin ideal televisiebeelden, maar dat dit voor jongere meisjes in mindere mate het geval is, omdat zij op hun leeftijd waarschijnlijk minder gevoelig zijn voor de mediainvloeden die het slankheidsideaal stimuleren. Beide onderzoeken laten zien dat het meisjes al vanaf jonge leeftijd, zowel voor als tijdens de adolescente periode, beïnvloed worden door de media, waarbij zij negatievere gevoelens ten opzichte van hun eigen lichaam kunnen ontwikkelen. 4.2 De rol van internalisatie als mediator Verschillende onderzoekers beschouwen de beïnvloeding van het lichaamsbeeld van meisjes door de media als een indirect effect, waarbij internalisatie een belangrijke mediërende rol speelt.er zijn meerdere mediërende factoren die mogelijk belangrijk zijn voor dit effect, waar internalisatie er één van is. Dit blijkt onder andere uit onderzoek van Stice, Schupak-Neuberg, Shaw en Stein (1994), waarbij het gaat om vrouwen met een gemiddelde leeftijd van 20 jaar. Internalisatie van het stereotype ideaalbeeld van de vrouw dat in de media wordt gerepresenteerd, blijkt te leiden tot een mindere mate van tevredenheid over het lichaam 8

10 (Stice et al., 1994). Om te bepalen wat precies de rol is van het internalisatie als mediator, zal meer literatuur geanalyseerd worden en al dieper worden ingegaan op de omstandigheden dit een rol speelt als mediërende factor. Er zal meer literatuur geanalyseerd worden om te bepalen wat de rol van internalisatie als mediator is en de omstandigheden waarin deze factor belangrijk is. Jones, Vigfusdottir en Lee (2004) onderzoeken de relatie van blootstelling aan de media, in dit geval tijdschriften, met internalisatie en lichaamsontevredenheid bij 347 adolescente jongens en 133 adolescente meisjes. Hierbij kijken zij ook naar de invloed van vrienden op de relatie tussen de verschillende factoren. De verwachte rol van internalisatie als mediator blijkt alleen voor meisjes te gelden. Een andere socioculturele invloed dan de media, namelijk die van vrienden, is eveneens van zeer grote invloed op internalisatie. Deze relatie bleek zelfs sterker dan de relatie tussen de blootstelling aan tijdschriften en internalisatie. De relatie tussen tijdschriftblootstelling en conversaties over uiterlijk met vrienden is volgens Jones et al. (2004) belangrijk, omdat meisjes hun gespreksonderwerpen hiervoor uit tijdschriften halen. Binnen dit socioculturele beïnvloedingsmodel, waarbij het er om gaat dat meisjes beïnvloed worden door hun omgeving als het gaat om de normen qua lichaamsidealen, kan de mate waarin internalisatie belangrijk is per individu verschillen (Austin & Smith, 2008). Het onderzoek van Austin en Smith (2008) naar de rol van internalisatie bij de beïnvloeding van het lichaamsbeeld, wordt uitgevoerd onder 137 adolescente meisjes van 12 tot 15 jaar oud, woonachtig in Mexico. Internalisatie van het slankheidsideaal blijkt een mediërende factor in de relatie tussen socioculturele factoren die het slankheidsideaal benadrukken, waaronder de media, en een negatief lichaamsbeeld. Het blijkt dat de beïnvloeding van het zelfbeeld van meisjes door het ideaal dat geschetst wordt van de vrouw zich niet alleen beperkt tot de Westerse samenleving. De onderzoekers concluderen zelfs dat er onder deze Mexicaanse meisjes in sterkere mate sprake was van internalisatie en bewustzijn van het slankheidsideaal. Austin en Smith (2008) concluderen aan de hand hiervan dat het geïnternaliseerde ideaal resulteert in ontevredenheid met het lichaam. Zowel voor televisie als voor tijdschriften geldt dat de beelden die in deze media getoond worden de manier van denken over het eigen lichaam sterk kunnen beïnvloeden bij meisjes, omdat meisjes het slankheidsideaal overnemen en zich eigen maken. Internalisatie van het slankheidsideaal dat door verschillende socioculturele factoren, namelijk ouders, leeftijdsgenoten en de media, wordt overgebracht op jongeren, vormt een mechanisme voor het verklaren van het effect dat de media kunnen hebben op het lichaamsbeeld. Echter laat het 9

11 onderzoek van Jones et al. (2004) ook zien dat de media hier niet de enige belangrijke factor bij is. Bewustzijn van het slankheidsideaal Naast de socioculturele factoren die in verschillende mate invloed hebben op de internalisatie van het slankheidsideaal bij meisjes, zijn er ook andere variabelen die door onderzoekers in verband worden gebracht met internalisatie. Het bewustzijn van het slankheidsideaal wordt door zowel Sands en Wardle (2003) als Clay, Vignoles en Dittmar (2005) gezien als een factor die naast internalisatie ook een mediërende rol heeft. Sands en Wardle (2003) maken onderscheid tussen het bewustzijn van het slankheidsideaal en de daadwerkelijke internalisatie hiervan. Zij onderzoeken de grote rol van internalisatie in de ontwikkeling van ontevredenheid met het lichaam voor 356 meisjes van 9-12 jaar oud. Zij verwachten dat internalisatie in verband staat met het bewustzijn van het slankheidsideaal en dat beide factoren mediators zijn in de relatie tussen de socioculturele invloeden en een negatief lichaamsbeeld. Naarmate de meisjes ouder worden, neemt het bewustzijn van het slankheidsideaal toe, maar internalisatie niet. Zowel bewustzijn als internalisatie van het slankheidsideaal spelen een mediërende rol in de relatie tussen socioculturele invloeden, waaronder de media, en een negatief lichaamsbeeld. Dit houdt volgens Sands en Wardle (2003) in dat wanneer de meisjes zich bewust zijn van het slankheidsideaal, dit na internalisatie hiervan zal leiden tot negatieve attitudes ten opzichte van het eigen lichaam. De onderzoekers geven aan dat de mate van bewustzijn van het ideaal bepalend is voor de mate waarop dit wordt geïnternaliseerd. Uit dit onderzoek blijkt dat de invloed van de media echter niet zo belangrijk was als de rol van vrienden en ouders. Wel geven Sands en Wardle (2003) aan dat er vele media-invloeden zijn, die mogelijk een gezamenlijk effect hebben op de mate van lichaamsontevredenheid, in dit geval is namelijk alleen door de meisjes aangegeven welke tijdschriften zij lezen. In het onderzoek van Clay, Vignoles en Dittmar (2005) wordt dieper ingegaan op dit medium, door te kijken naar de mogelijke verschillen voor blootstelling aan dunne fotomodellen of modellen met een normaal gewicht. Clay et al. (2005) hebben eveneens de rol van de onderliggende mechanismen bewustzijn en internalisatie van het slankheidsideaal onderzocht. Hierbij hebben zij gekeken wat de relatie hiervan is met leeftijd en de verschillende typen fotomodellen. Dit onderzoek is uitgevoerd onder 136 adolescente meisjes in Amerika (11-16 jaar). Uit dit onderzoek blijkt dat meisjes een lager zelfbeeld ontwikkelen na het zien van 10

12 zowel dunne modellen als modellen met een normaal gewicht. Wat betreft de relatie van de verschillende factoren met leeftijd, blijkt dat naarmate meisjes ouder worden, zij gemiddeld een lager zelfbeeld hebben en een hogere mate van internalisatie en bewustzijn van het slankheidsideaal. De onderzoekers concluderen bovendien dat ook social comparison rol speelt bij de beïnvloeding van het zelfbeeld. Zo zou bewustzijn van het slankheidsideaal leiden tot internalisatie hiervan en leidt internalisatie vervolgens tot social comparison, wat vervolgens bepalend is voor de mate waarin meisjes tevreden zijn me hun eigen lichaam. Met dit onderzoek tonen Clay, Vignoles en Dittmar (2003) aan dat de leeftijd bepalend is voor de mate waarin adolescente meisjes zich bewustzijn van het heersende slankheidsideaal en de mate waarin zij dit vervolgens internaliseren. Waar uit het onderzoek van Sands en Wardle (2003) onder meisjes van 9-12 jaar oud blijkt dat internalisatie niet toeneemt naarmate meisjes ouder worden, blijkt dit wel het geval te zijn in het onderzoek van Clay et al. (2003) onder meisjes van jaar. Naast de bewering dat internalisatie van het slankheidsideaal een zeer belangrijk onderliggend mechanisme vormt voor de mediabeïnvloeding van jonge meisjes en hun lichaamsbeeld, wordt het door bovenstaande onderzoeken aannemelijk gemaakt dat hier nog een andere mediërende factor aan vooraf gaat, namelijk het bewustzijn van het slankheidsideaal. Dit bewustzijn wordt beïnvloed door de media en de mate van bewustzijn beïnvloedt vervolgens de mate van internalisatie. De internalisatie leidt vervolgens tot een negatief zelfbeeld, een stap die volgens Clay et al. (2003) tevens verloopt via social comparison. Social comparison en appearance schema s Clay et al. (2003) concluderen dat er naast internalisatie meerdere mediërende factoren een rol spelen bij de beïnvloeding van het lichaamsbeeld, namelijk het bewustzijn van het slankheidsideaal en social comparison. Verschillende onderzoekers verklaren dat social comparison een belangrijk mechanisme is naast internalisatie. In verschillende onderzoeken wordt de rol van internalisatie nader bekeken en in verband gebracht met social comparison. Blowers, Loxton, Grady-Flesser, Occhipiniti & Dave (2003) hebben onderzoek gedaan naar de relatie tussen socioculturele factoren, waaronder de media, en lichaamsontevredenheid bij 153 meisjes (10 tot 13 jaar oud). De processen van internalisatie en social comparison werden onderzocht als een mogelijke mediators, waarbij werd getest wat de invloed was van blootstelling aan televisieprogramma s aan de hand van vragenlijsten. Uit het onderzoek blijkt dat alleen de media daadwerkelijk tot de internalisatie van het slankheidsideaal lijdt, omdat 11

13 meisjes vanuit de media een hoge druk voelen om zelf aan dit slankheidsideaal te voldoen. Druk vanuit de familie bleek wel sterk gerelateerd te zijn aan lichaamsontevredenheid. Familie lijkt dus een meer directe invloed te hebben, terwijl de media op een indirecte manier invloed uitoefenen op de mate van lichaamstevredenheid van meisjes, namelijk via internalisatie. Bovendien lijkt internalisatie ook social comparison te stimuleren, waardoor meisjes hier sneller op over zullen gaan en als gevolg een mindere mate lichaamstevredenheid ervaren. Beide processen blijken dus een mediërende rol te spelen bij het beïnvloedingsproces van jonge meisjes. Blowers et al. (2003) geven in onderstaand model een weergave van het beïnvloedingsproces aan de hand van hun onderzoeksresultaten. Afbeelding 1. Model van de relaties tussen druk vanuit de media, BMI, internalisatie van het slankheidsideaal, social comparison en lichaams ontevredenheid. Bron: Blowers, Loxton, Grady- Flesser, Occhipiniti & Dave (2003), p Uit onderzoek van Jones (2004) naar de lange termijn invloed van internalisatie en social comparison als mediators in de relatie tussen socioculturele factoren en het lichaamsbeeld van adolescenten, blijkt dat de mediator social comparison op de lange termijn voor meisjes wel een rol speelt, maar internalisatie niet. Deze mediërende factoren blijken dus op de lange termijn in mindere mate een rol te spelen bij de beïnvloeding van het lichaamsbeeld (Jones, 2004). Naast social comparison is er nog een factor die door onderzoekers in verband wordt gebracht met beïnvloeding van het lichaamsbeeld en internalisatie van het slankheidsideaal, namelijk de activatie van appearance schemas (Brown & Dittmar, 2005). Dit is een vorm van schemaactivatie, waarbij bepaalde eerder gevormde mentale constructies worden geactiveerd die 12

14 gerelateerd zijn aan een bepaald onderwerp, in dit geval uiterlijke vertoning (López-Guimerà, Levine, Sánchez-Carracedo & Fauquet, 2010). Tiggeman (2005) focust in haar onderzoek op verschillende aspecten van het televisiekijken en de relatie hiervan met de attitudes die jongeren hebben ten opzichte van hun lichaam, waarbij zij bovendien de mediërende rol van internalisatie en appearance schemas test. In deze studie werden 1452 jongeren, met een leeftijd van 8 tot 11 jaar oud gevraagd een vragenlijst in te vullen en aan te geven welke programma s zij hebben gekeken op televisie. Op deze manier werd een indicatie gegeven van de verschillende genres die bekeken werden en hoeveel tijd hieraan werd besteed. Hiervan blijken slechts soaps gerelateerd aan zowel de mediërende als de afhankelijke variabelen. Op basis van dit onderzoek van Tiggemann (2005) lijken internalisatie en appearance schemas beide een mediërende rol te spelen bij de beïnvloeding van het lichaamsbeeld door de media, in dit geval slechts soaps op televisie. Hierbij wordt door Tiggemann (2005) benadrukt dat het genre waar de jongeren naar kijken hierbij belangrijker lijkt dan de hoeveelheid televisie die zij kijken. In 2006 heeft Tiggemann een vervolgonderzoek uitgevoerd, waarbij zij wederom kijkt naar de relatie tussen blootstelling aan de media en een verstoord lichaamsbeeld. Zowel de relatie van magazines als van televisie met internalisatie, appearance schemas en lichaamsontevredenheid wordt onderzocht en met dit onderzoek wordt er gekeken of er sprake is van longitudinale effecten van deze verschillende factoren. In dit geval zijn 214 meisjes onderzocht, met een gemiddelde leeftijd van 14 jaar. Zowel blootstelling aan tijdschriften als aan televisie, wederom alleen soaps, leidt tot internalisatie van het slankheidsideaal en appearance schemas. Blootstelling aan de media op het eerste meetmoment heeft geleid tot internalisatie en appearance schemas een jaar later. Ditzelfde geldt niet voor de mate van lichaamsontevredenheid. Internalisatie en appearance schemas kunnen op een later moment wel bijdragen aan het ontwikkelen van een negatief lichaamsbeeld. Er werden echter geen longitudinale effecten gevonden van blootstelling aan de media op het lichaamsbeeld van de meisjes. Naast de conclusie dat internalisatie een mediator is, wordt deze factor ook in verband gebracht met social comparison en appearance schemas. Deze factoren zouden eveneens mediators zijn. Voor social comparison geldt dat het een mediërende factor kan zijn die tussen internalisatie en lichaamsontevredenheid in staat, maar internalisatie kan dit ook direct beïnvloeden (Blowers et al., 2003). Daarnaast blijken beide factoren op de lange termijn geen 13

15 of een geringe invloed te hebben (Jones, 2004). Uit het onderzoek van Tiggemann (2006) komt echter naar voren dat mediablootstelling wel de internalisatie op lange termijn beïnvloedt, en hetzelfde geldt voor appearance schemas. Bovendien hebben deze twee factoren op lange termijn een negatief effect hebben op het lichaamsbeeld. 4.3 De rol van internalisatie als moderator Naast de vele onderzoekers die verklaren dat internalisatie het onderliggende mechanisme is bij de relatie tussen mediablootstelling en een negatief lichaamsbeeld van meisjes, zijn er andere onderzoekers die concluderen dat internalisatie een modererende rol heeft in dit beïnvloedingsproces. Zo blijkt uit onderzoek van Heinberg en Thompson (1995) onder 139 vrouwen dat televisiereclames negatieve effecten hebben wanneer er bij de vrouwen een hoge mate van internalisatie was. Stice, Spangler en Agras (2001) benadrukken eveneens dat internalisatie naast een mediërende, ook een modererende rol kan hebben bij de beïnvloeding van het lichaamsbeeld door de media. In hun onderzoek naar de negatieve effecten van het slankheidsideaal op vatbare adolescente meisjes, kijken zij naar de verschillende factoren die mogelijk een modererende rol spelen. Deze verschillende factoren kunnen per individu verschillen en internalisatie van het slankheidsideaal is één van deze factoren. 219 meisjes van adolescente leeftijd (13-17 jaar) namen deel aan het longitudinale onderzoek. Hierbij kreeg een deel van de meisjes een abonnement voor meerdere maanden op het Amerikaanse tienertijdschrift Seventeen, speciaal gericht op meisjes. Verhogingen in de mate van internalisatie bij de adolescente meisjes blijkt volgens de onderzoekers niet te lijden tot een toename in ontevredenheid met het lichaam en een negatief effect. Er zijn verschillende onderzoeken gedaan naar internalisatie als moderator bij studentes en volwassenen, die inzicht kunnen bieden in de rol van deze variabele. Volgens Dittmar en Howard (2004) is het belangrijk om inzicht te krijgen in de factoren die bepalend zijn voor de mate waarin vrouwen gevoelig zijn voor de media-invloeden en in het speciaal het slankheidsideaal dat hierin wordt benadrukt. In hun onderzoek stellen zij vrouwen bloot aan drie typen advertenties, variërend van advertenties zonder modellen tot advertenties met zeer slanke modellen. Hiermee wordt onderzocht wat de rol is van internalisatie als modererende factor en hoe dit samenhangt met een andere mogelijke modererende factor, namelijk social comparison. Zij verwachten namelijk een belangrijke relatie tussen beide factoren. 150 vrouwen met een gemiddelde leeftijd van 29 jaar zijn verdeeld in drie groepen, die allen een 14

16 ander soort advertentie te zien kregen. Uit het onderzoek blijkt dat de mate waarin vrouwen overgaan tot internalisatie vermindert naarmate zij ouder zijn. De mate waarin vrouwen het slankheidsideaal internaliseren, beïnvloedt de mate van impact die de mediabeelden hebben op vrouwen. Dittmar en Howard (2004) concluderen bovendien dat social comparison ook een modererende factor is, maar deze factor is minder bepalend dan internalisatie. Gezamenlijk spelen de factoren een belangrijke modererende rol in de relatie tussen mediablootstelling en negatieve beïnvloeding van het lichaamsbeeld. Dunne fotomodellen blijken meer negatieve invloed te hebben dan modellen met normaal gewicht. Na blootstelling aan dunne modellen, nam het negatieve effect hiervan toe bij vrouwen die het slankheidideaal hebben geïnternaliseerd. Wanneer de mate van internalisatie minder dan gemiddeld is, hebben de mediabeelden van slanke fotomodellen geen negatief effect op de gevoelens ten opzichte van het lichaam. Daarnaast blijkt dat bij vrouwen die het slankheidsideaal in zeer sterke mate hebben geïnternaliseerd, de impact van de advertenties met slanke modellen verergert. De onderzoekers concluderen bovendien dat deze effecten van internalisatie voor adolescente meisjes nog groter kunnen zijn, omdat meisjes in die periode van hun leven extra gevoelig kunnen zijn voor hetgeen zij waarnemen in de media. Internalisatie van het slankheidsideaal blijkt dus een belangrijke moderator in de relatie tussen mediablootstelling en lichaamsbeeld van vrouwen, waarbij de mate van internalisatie bepalend is voor de mate waarin de media negatieve impact hebben op de gevoelens van vrouwen ten opzichte van hun eigen lichaam. Om meer duidelijkheid te verkrijgen over de mechanismen die bepalend zijn voor het ontwikkelen van negatieve gevoelens ten opzichte van het lichaam bij vrouwen na mediablootstelling, hebben Dittmar, Halliwell en Stirling (2009) een model opgesteld voor de relatie tussen blootstelling aan de media en negatieve gevoelens ten opzichte van het lichaam, met internalisatie van het slankheidsideaal als moderator. Dittmar, Halliwell en Stirling (2009) voeren twee onderzoeken uit, waarbij allereerst bij 87 vrouwen met een gemiddelde leeftijd van 26,6 jaar een vergelijking gemaakt wordt tussen vrouwen die een advertentie te zien krijgen van een dun fotomodel en vrouwen die een neutrale advertentie te zien krijgen zonder fotomodel. Voor het tweede onderzoek worden meer respondenten gebruikt, namelijk 155 jonge vrouwen met een gemiddelde leeftijd van 26,0 jaar. Beide onderzoeken van Dittmar, Halliwel en Stirling (2009) tonen aan dat internalisatie van het slankheidsideaal een zeer belangrijke factor is voor het verklaren van de negatieve effecten die de media kunnen hebben op het lichaamsbeeld. De blootstelling aan dunne modellen kan er voor kan zorgen dat vrouwen grote verschillen zien tussen hun eigen lichaam en dat van de fotomodellen, wat er 15

17 voor zorgt dat zij een negatief lichaamsbeeld ontwikkelen. Dit effect vindt alleen plaats wanneer vrouwen het slankheidsideaal hebben geïnternaliseerd. Wanneer de vrouwen blootgesteld zijn aan de neutrale reclame, blijken het effect bovendien minder groot. Uit dit onderzoek van Dittmar, Halliwell en Stirling (2009) blijkt dat internalisatie van het slankheidsideaal een belangrijke modererende rol heeft in het ontwikkelen van een negatief lichaamsbeeld bij jonge vrouwen als gevolg van blootstelling aan advertenties, waarbij dit effect bovendien groter is wanneer de vrouw blootgesteld wordt aan een reclame waarin een model wordt getoond. Internalisatie kan gezien worden als een moderator in plaats van een mediator, zoals in bovenstaande onderzoeken wordt geconcludeerd. Wanneer er echter wordt gefocust de rol die dit speelt bij de beïnvloeding van jonge meisjes, blijkt dat de mate van internalisatie niet bepalend is voor de mate waarin het lichaamsbeeld wordt beïnvloed (Stice et al., 2001). Voor volwassen vrouwen is de mate van internalisatie wel bepalend en werkt deze factor als een modererende variabele (Dittmar & Howard, 2004; Dittmar et al., 2009). 5. Conclusie en discussie De media vormen een belangrijke invloed voor jongeren, met name meisjes, bij het vormen van attitudes ten opzichte van hun lichaam (Strasburger, Wilson & Jordan, 2009). De media dragen bij aan het schetsen van een slankheidsideaal. Dit is vaak onrealistisch en voor meisjes vaak onhaalbaar. Deze beelden kunnen hun lichaamsbeeld daarom op een negatieve manier beïnvloeden. Met de uitkomsten van dit literatuuronderzoek zal de vraagstelling van deze studie worden beantwoord. Deze vraagstelling luidt als volgt: Wat is de rol van internalisatie bij het effect van het ideaalbeeld van de vrouw dat wordt geschetst door de media (televisie en tijdschriften) op het lichaamsbeeld van meisjes? Al vanaf jonge leeftijd kunnen meisjes beïnvloed worden door het slankheidsideaal in de media. Dit begint al voor de adolescente periode en neemt toe naarmate zij ouder worden. Het blijkt echter uit de verschillende onderzoeken dat de media niet de enige belangrijke invloed is op adolescenten (Jones et al., 2004; Sands & Wardle, 2003), wat in overeenstemming is met het socioculturele beïnvloedingsmodel (Austin & Smith, 2008), waarin de gezamenlijke invloed van de media, ouders en leeftijdsgenoten wordt benadrukt. 16

18 Verschillende onderzoekers benadrukken de rol van internalisatie bij de beïnvloeding van het lichaamsbeeld, die als mediator en als moderator kan worden beschouwd. Internalisatie is het proces waarbij een extern aspect, in dit geval het slankheidsideaal dat in de samenleving heerst, eigen wordt gemaakt door meisjes (Ryan, Rigby & King; Harris & Bergman, 1995). Wanneer internalisatie als mediator wordt beschouwd, gaat hier mediablootstelling aan vooraf en beïnvloedt de internalisatie vervolgens de manier waarop meisjes over hun lichaam denken. Zowel televisiebeelden (Bell et al., 2007; Anschutz et al., 2011) als tijdschriften (Jones et al., 2004; Clay et al., 2005) blijken media te zijn die dit proces kunnen beïnvloeden. In sommige gevallen wordt expliciet het dunne ideaalbeeld naar voren wordt gebracht (Anschutz et al., 2010) en in sommige gevallen worden alle gekeken televisieprogramma s meegenomen in het onderzoek (Tiggemann, 2005). Een opvallend resultaat uit de onderzoeken van Tiggemann (2005, 2006) is dat er zowel op korte als op lange termijn maar één televisiegenre daadwerkelijk leidt tot internalisatie, namelijk soaps. Volgens Tiggemann (2006) komt dit door de koppeling die de meisjes maken met de actrices in de soaps, omdat de beelden die zij zien in de soaps overeen lijken te stemmen met de realiteit. Dit is passend bij de definitie van George en Gareth (2008) waarin zij benadrukken dat internalisatie pas plaatsvindt wanneer het individu gelooft dat dit de juiste manier is om zich te gedragen. Bovendien is het volgens Freud (in: De Jong, 2011) belangrijk bij internalisatie dat het individu een bepaalde mate van identificatie ervaart met de omgeving. Wanneer dat in dit geval gaat om actrices in soaps, kan dit een hogere mate van internalisatie tot gevolg hebben van de waarden die in de soaps naar voren worden gebracht. Strasburger et al. (2009) geven eveneens aan dat meisjes negatiever over hun eigen lichaam gaan denken wanneer zij zich vergelijken met actrices en modellen. Dit door de media geschetste beeld lijkt de realiteit weer te geven, maar staat hier in werkelijkheid ver vanaf (Wykes & Gunter, 2005). Internalisatie als mediator wordt verscheidene keren in verband gebracht met andere variabelen. Volgens Sands en Wardle (2003) en Clay et al. (2005) is het bewustzijn van het slankheidsideaal een stap in het proces van mediabeïnvloeding van het lichaamsbeeld die voorafgaat aan de internalisatie. Naast het bewustzijn, zijn er ook onderzoekers (Blowers et al., 2003; Clay et al., 2003) die internalisatie in verband brengen met social comparison, een proces waarbij individuen zich vergelijken met andere personen (Wykes & Gunter, 2005). Dit proces zou plaatsvinden na internalisatie (Blowers et al., 2003; Clay et al., 2003). Als meisjes een vergelijking maken met actrices en fotomodellen die zij als beter beschouwen dan zichzelf, is er sprake van upward comparison (Wykes & Gunter, 2005). Internalisatie kan 17

19 volgens Blowers et al. (2005) zowel direct, als via social comparison, het lichaamsbeeld beïnvloeden. Op lange termijn, lijken beide factoren geen effect te hebben op lichaamsbeeld (Jones, 2004). Dit is in tegenstelling met het onderzoek van Tiggemann (2006), waarin wel lange termijn effecten worden gevonden van de mediërende variabelen op het lichaamsbeeld. Wanneer meisjes worden blootgesteld aan mediabeelden, beïnvloedt dit hun lichaamsbeeld niet op de lange termijn, maar wel de internalisatie en activatie van appearance schemas. Deze factoren beïnvloeden vervolgens het lichaamsbeeld. Hieruit wordt duidelijk hoe deze variabelen ook op de lange termijn werken als mediators. Naast de onderzoeken die internalisatie als mediator beschouwen, zijn er ook aanwijzingen dat deze factor juist een modererende rol heeft, wat in onderzoeken naar volwassen vrouwen aangetoond is (Dittmar & Howard, 2004; Dittmar et al., 2009). De mate waarin het slankheidsideaal wordt geïnternaliseerd, is bepalend voor het wel of niet negatief beïnvloed worden van het lichaamsbeeld en de mate waarin dit gebeurt. Het blijkt echter uit het onderzoek van Stice et al. (2001) niet te gelden voor jonge meisjes. Tot op heden is het onderzoek naar internalisatie als moderator schaars voor adolescente meisjes, in tegenstelling tot volwassen vrouwen. Er worden in deze onderzoeken bewijzen gevonden voor de modererende rol van internalisatie en dit zou daarom reden kunnen zijn om in vervolgonderzoek ook naar adolescente meisjes te kijken, omdat internalisatie bij deze doelgroep een belangrijk mechanisme blijkt te zijn bij de beïnvloeding van het lichaamsbeeld. Een tweede mogelijkheid voor vervolgonderzoek is de uitbreiding van kennis over de ontwikkeling van een negatief lichaamsbeeld en de rol van internalisatie bij meisjes in niet- Westerse landen. Austin en Smith (2008) vinden in hun onderzoek aanwijzingen dat deze meisjes de mate van internalisatie en bewustzijn van het slankheidsideaal hoger ligt. Dit zou mogelijk dus nog negatievere effecten kunnen hebben op het lichaamsbeeld. 18

20 6. Literatuur Anschutz, D. J., Spruijt-Metz, D., Van Strien, T. & Engels, R. C. M. E. (2011). The direct effect of thin ideal focused adult television on young girls ideal body figure. Body Image, 8, Austin, L. & Smith, E. (2008). Thin ideal internalization in Mexican Girls: A test of the sociocultural model of eating disorders. International Journal of Eating Disorders, 41(5), Bell, B. T., Lawton, R. & Dittmar, H. (2007). The impact of thin models in music videos on adolescent girls body dissatisfaction. Body Image, 4, Blowers, L. C., Loxton, N. J., Grady-Flesser, M. G., Occhipinti, S. & Dawe, S. (2003). The relationship between sociocultural pressure to be thin and body dissatisfaction in preadolescent girls. Eating Behaviors, 4, Cafri, G., Yamamiya, Y., Brannick, M. & Thompson, J. K. (2005). The influence of sociocultural factors on body image: a meta-analysis. Clinical Psychology: Science and Practice, 12(4), Clay, D., Vignoles, V. L. & Dittmar, H. (2005). Body image and self-esteem among adolescent girls: Testing the influence of sociocultural factors. Journal of Research on Adolescence, 15(4), De Jong, M. J. (2011). Grootmeesters van de sociologie. Den Haag: Boom Lemma uitgevers. Dittmar, H., Halliwell, E. & Stirling, E. (2009). Understanding the impact of thin media models on women s body focused affect: The roles of thin ideal internalization and weight 19

21 related self-discrepancy activation in experimental exposure effects. Journal of Social and Clinical Psychology, 28(1), Dittmar, H. & Howard, S. (2004). Thin-ideal internalization and social comparison tendency as moderators of media models impact on women s body-focused anxiety. Journal of Social and Clinical Psychology, 23(6), Harris, M. & Bergman (1995). Internalisatie en case management. In G. Pieters & Peuskens (Eds.), Rehabilitatie van de chronische psychiatrische patiënt: opweg naar een gemeenschapspsychiatrie (pp ). Leuven/Apeldoorn: Garant. Heinberg, L. J. & Thompson, J. K. (1995). Body image and televised images of thinness and attractiveness: A controlled laboratory investigation. Journal of Social and Clinical Psychology, 14(4), George, J. M. & Gareth R. J. (2008) Understanding and managing; organizational behavior (5th edition). Pearson education: US. Grolnick, W. S., Deci, E. L. & Ryan, R. M. (1997). Internalization within the family: The self-determination theory perspective. In J. E. Grusec & L. Kuczynski (Eds.), Parenting and children s internalization of values (pp ). New York: Wiley. Grusec, J. E., & Goodnow, J. J. (1994). Impact of parental discipline methods on the child s internalization of values: a reconceptualization of current points of view. Developmental Psychology, 30, Jones, D. C., Vigfusdottir, T. H. & Lee, Y. (2004). Body image and the appearance culture among adolescent girls and boys: an examination of friend conversations, peer criticism, appearance magazines and internalization of appearance ideals. Journal of Adolescent Research, 19(3),

22 Ricciardelli, L. A. & McCabe, M. P. (2001). Children s body image concerns and eating disturbance: A review of the literature. Clinical Psychology Review, 21(3), Ryan, R. M. & Connell, J. P. (1989). Perceived locus of causality and internalization: examining reasons for acting in two domains. Journal of Personality and Social Psychology, 57(5), Ryan, R. M., Rigby, S. & King, K. (1993). Two types of religious internalization and their relations to religious orientations and mental health. Journal of Personality and Social Psychology, 65(3), Sands, E. R. & Wardle, J. (2003). Internalization of ideal body shapes in 9 12-year-old girls. International Journal of Eating Disorders, 33(2), Silverstein, B., Perdue, L., Peterson, B. & Kelly, E. (1986). The role of the mass media in promoting a thin standard of bodily attractiveness for woman. Sex Roles, 14(9/10), Smolak, L. (2004). Body image in children and adolescents: where do we go from here? Body Image, 1, Stice, E. (2002). Risk and maintenance factors for eating pathology: A meta-analytic review. Psychological Bulletin, 128(5), Stice, E., Schupak-Neuberg, E., Shaw, H. E. & Stein, R. I. (1994). Relation of media exposure to eating disorder symptomatology: An examination of mediating mechanisms. Journal of Abnormal Psychology, 103(4), Stice, E. & Shaw, H. E. (2002). Role of body dissatisfaction in the onset and maintenance of eating pathology: A synthesis of research findings. Journal of Psychosomatic Research, 53,

23 Stice, E., Spangler, D. & Agras, W. S. (2001). Exposure to media-portrayed thin-ideal images adversely affects vulnerable girls: A longitudinal experiment. Journal of Social and Clinical Psychology, 20(3), Strasburger, V. C., Wilson, B. J. & Jordan, A. B. (2009). Children, adolescents, and the media (2 nd ed.). Thousand Oaks, CA: Sage. Tiggemann, M. (2005). Television and adolescent body image: The role of program content an viewing motivation. Journal of Social and Clinical Psychology, 24(3), Tiggemann, M. (2006). The role of media exposure in adolescent girls body dissatisfaction and drive for thinness: Prospective results. Journal of Social and Clinical Psychology, 25(5), Wykes, M. & Gunter, B. (2005). The media & body image. London: Sage Publications Ltd. 22

Het dunne schoonheidsideaal in televisiereclames en tijdschriftadvertenties:

Het dunne schoonheidsideaal in televisiereclames en tijdschriftadvertenties: Het dunne schoonheidsideaal in televisiereclames en tijdschriftadvertenties: Een literatuurstudie naar de invloed van blootstelling aan het dunne schoonheidsideaal in televisiereclames en tijdschriftadvertenties

Nadere informatie

Het effect van media op het zelfbeeld van vrouwen

Het effect van media op het zelfbeeld van vrouwen Het effect van media op het zelfbeeld van vrouwen Michelle Blaak Psychologie Abstract Het is welbekend dat de media de manier waarop vrouwen naar zichzelf kijken kunnen beïnvloeden. Factoren die dit verband

Nadere informatie

Het slanke schoonheidsideaal en verstoring van het lichaamsbeeld

Het slanke schoonheidsideaal en verstoring van het lichaamsbeeld Het slanke schoonheidsideaal en verstoring van het lichaamsbeeld Een literatuuronderzoek naar de invloed van geïdealiseerde mediabeelden op lichaamsontevredenheid bij adolescente meisjes en de rol die

Nadere informatie

Literatuuronderzoek Bachelor Thesis naar de effecten van blootstelling aan het dunne schoonheidsideaal op het lichaamsbeeld van vrouwen

Literatuuronderzoek Bachelor Thesis naar de effecten van blootstelling aan het dunne schoonheidsideaal op het lichaamsbeeld van vrouwen Literatuuronderzoek Bachelor Thesis naar de effecten van blootstelling aan het schoonheidsideaal op het lichaamsbeeld van vrouwen Universiteit van Amsterdam Faculteit: Maatschappij- en. Gedragswetenschappen

Nadere informatie

Het dunne schoonheidsideaal in de media.

Het dunne schoonheidsideaal in de media. Het dunne schoonheidsideaal in de media. Een analytische review naar de invloed van blootstelling aan het dunne schoonheidsideaal in tijdschriftadvertenties en televisiereclames op de lichaamsontevredenheid

Nadere informatie

Kleine meisjes, grote gevolgen: Het dunne ideaalbeeld in de media en de ontwikkeling van eetstoornissymptomen

Kleine meisjes, grote gevolgen: Het dunne ideaalbeeld in de media en de ontwikkeling van eetstoornissymptomen Kleine meisjes, grote gevolgen: Het dunne ideaalbeeld in de media en de ontwikkeling van eetstoornissymptomen Naam: Anniek Beijnes Afstudeer Seminar Media-Entertainment en het gedrag van kinderen en jongeren

Nadere informatie

Karen J. Rosier - Brattinga. Eerste begeleider: dr. Arjan Bos Tweede begeleider: dr. Ellin Simon

Karen J. Rosier - Brattinga. Eerste begeleider: dr. Arjan Bos Tweede begeleider: dr. Ellin Simon Zelfwaardering en Angst bij Kinderen: Zijn Globale en Contingente Zelfwaardering Aanvullende Voorspellers van Angst bovenop Extraversie, Neuroticisme en Gedragsinhibitie? Self-Esteem and Fear or Anxiety

Nadere informatie

Het schoonheidsideaal in de media

Het schoonheidsideaal in de media Het schoonheidsideaal in de media Een literatuurstudie naar de effecten van het schoonheidsideaal in de media op de lichaamsontevredenheid onder jonge vrouwen Student: Kari de Boer Studentnummer: 6020577

Nadere informatie

Het ideale vrouwenlichaam

Het ideale vrouwenlichaam Het ideale vrouwenlichaam De effecten van ideaalbeelden op lichaamsontevredenheid en ontwikkeling van eetstoornissen bij vrouwen Afstudeerseminar Media & reclame Communicatiewetenschappen Bachelor thesis

Nadere informatie

De Impact van Mediagebruik op Body Dissatisfaction en Appearance Anxiety bij Tween-meisjes (9 tot 12 jaar)

De Impact van Mediagebruik op Body Dissatisfaction en Appearance Anxiety bij Tween-meisjes (9 tot 12 jaar) KATHOLIEKE UNIVERSITEIT LEUVEN FACULTEIT SOCIALE WETENSCHAPPEN MASTER OF SCIENCE IN DE COMMUNICATIEWETENSCHAPPEN De Impact van Mediagebruik op Body Dissatisfaction en Appearance Anxiety bij Tween-meisjes

Nadere informatie

Ouderlijke Controle en Angst bij Kinderen, de Invloed van Psychologische Flexibiliteit

Ouderlijke Controle en Angst bij Kinderen, de Invloed van Psychologische Flexibiliteit 1 Ouderlijke Controle en Angst bij Kinderen, de Invloed van Psychologische Flexibiliteit Nicola G. de Vries Open Universiteit Nicola G. de Vries Studentnummer 838995001 S71332 Onderzoekspracticum scriptieplan

Nadere informatie

De Relatie tussen Mindfulness en Psychopathologie: de Mediërende. Rol van Globale en Contingente Zelfwaardering

De Relatie tussen Mindfulness en Psychopathologie: de Mediërende. Rol van Globale en Contingente Zelfwaardering De Relatie tussen Mindfulness en Psychopathologie: de Mediërende Rol van Globale en Contingente Zelfwaardering The relation between Mindfulness and Psychopathology: the Mediating Role of Global and Contingent

Nadere informatie

Naam: Fieke Kuppens. Studentnummer: Datum: januari Studierichting: Communicatiewetenschap

Naam: Fieke Kuppens. Studentnummer: Datum: januari Studierichting: Communicatiewetenschap Functioneel naakt? Een onderzoek naar het lichaamsbeeld en de lichaamstevredenheid van vrouwen na het zien van een al dan niet seksueel getinte advertentie. Naam: Fieke Kuppens Studentnummer: 6178421 Datum:

Nadere informatie

Een foto zegt meer dan 1000 woorden.

Een foto zegt meer dan 1000 woorden. 1 RUNNING HEAD: Het effect van Facebookfoto s op het lichaamsbeeld Een foto zegt meer dan 1000 woorden. Een onderzoek naar de invloed van Facebookfoto s op het lichaamsbeeld bij mannen en vrouwen Master

Nadere informatie

Het Effect van Verschil in Sociale Invloed van Ouders en Vrienden op het Alcoholgebruik van Adolescenten.

Het Effect van Verschil in Sociale Invloed van Ouders en Vrienden op het Alcoholgebruik van Adolescenten. Het Effect van Verschil in Sociale Invloed van Ouders en Vrienden op het Alcoholgebruik van Adolescenten. The Effect of Difference in Peer and Parent Social Influences on Adolescent Alcohol Use. Nadine

Nadere informatie

LICHAAM EN ZELFBEELD. Ben je ook wat je ziet? Of zie je wat je wilt zijn?

LICHAAM EN ZELFBEELD. Ben je ook wat je ziet? Of zie je wat je wilt zijn? Afstudeerseminar Media & Reclame Bachelor thesis Datum: 15 Februari 2012 Naam studente: Jara Antoniesen studentnummer: 0500372 Werkgroep: 1 Docente: Drs. C. Blom LICHAAM EN ZELFBEELD Studie naar de effecten

Nadere informatie

Getting (th)inspired?! Inspiratie door het slankheidsideaal in de media en de invloed op lichaamsbeeld. Nèjet Aïssa. Universiteit van Amsterdam

Getting (th)inspired?! Inspiratie door het slankheidsideaal in de media en de invloed op lichaamsbeeld. Nèjet Aïssa. Universiteit van Amsterdam Getting (th)inspired?! Inspiratie door het slankheidsideaal in de media en de invloed op lichaamsbeeld Nèjet Aïssa Universiteit van Amsterdam Masterthesis - Youth & Media Graduate School of Communication

Nadere informatie

De Invloed van Religieuze Coping op. Internaliserend Probleemgedrag bij Genderdysforie. Religious Coping, Internal Problems and Gender dysphoria

De Invloed van Religieuze Coping op. Internaliserend Probleemgedrag bij Genderdysforie. Religious Coping, Internal Problems and Gender dysphoria De Invloed van Religieuze Coping op Internaliserend Probleemgedrag bij Genderdysforie Religious Coping, Internal Problems and Gender dysphoria Ria de Bruin van der Knaap Open Universiteit Naam student:

Nadere informatie

Differences in stress and stress reactivity between highly educated stay-at-home and working. mothers with spouse and young children

Differences in stress and stress reactivity between highly educated stay-at-home and working. mothers with spouse and young children 1 Differences in stress and stress reactivity between highly educated stay-at-home and working mothers with spouse and young children Verschil in stress en stressreactiviteit tussen hoogopgeleide thuisblijf-

Nadere informatie

De Invloed van Perceived Severity op Condoomgebruik en HIV-Testgedrag. The Influence of Perceived Severity on Condom Use and HIV-Testing Behavior

De Invloed van Perceived Severity op Condoomgebruik en HIV-Testgedrag. The Influence of Perceived Severity on Condom Use and HIV-Testing Behavior De Invloed van Perceived Severity op Condoomgebruik en HIV-Testgedrag The Influence of Perceived Severity on Condom Use and HIV-Testing Behavior Martin. W. van Duijn Student: 838797266 Eerste begeleider:

Nadere informatie

Lichaamsvergelijking en lichaamsontevredenheid bij adolescente meiden

Lichaamsvergelijking en lichaamsontevredenheid bij adolescente meiden Lichaamsvergelijking en lichaamsontevredenheid bij adolescente meiden Jessica Rozendaal (277002) Master Klinische en Gezondheidspsychologie Erasmus Universiteit Rotterdam Augustus 2006 Begeleider: Prof.

Nadere informatie

Tijdschrift voor Seksuologie (2009) 33, 141-147 www.tijdschriftvoorseksuologie.nl Welke spiegel vormt mijn lichaamsbeeld? Liesbeth Woertman, Femke van den Brink Universiteit Utrecht Samenvatting Eerdere

Nadere informatie

Mag het een onsje meer zijn?

Mag het een onsje meer zijn? Mag het een onsje meer zijn? De Social Comparison Theory verklaart de negatieve invloed van de media op het zelfbeeld van de vrouw. ABSTRACT: Echte schoonheid zit van binnen. Toch? Doordat de media gebruik

Nadere informatie

ADOLESCENTEN MET CONTROLEVERLIES

ADOLESCENTEN MET CONTROLEVERLIES VAKGROEP ONTWIKKELINGS-, PERSOONLIJKHEID- EN SOCIALE PSYCHOLOGIE (PP07) ONDERZOEKSGROEP KLINISCHE ONTWIKKELINGSPSYCHOLOGIE ADOLESCENTEN MET CONTROLEVERLIES OVER ETEN: DE ROL VAN ZELFREGULATIE VLAAMS CONGRES

Nadere informatie

Wat is de Modererende Rol van Consciëntieusheid, Extraversie en Neuroticisme op de Relatie tussen Depressieve Symptomen en Overeten?

Wat is de Modererende Rol van Consciëntieusheid, Extraversie en Neuroticisme op de Relatie tussen Depressieve Symptomen en Overeten? De Modererende rol van Persoonlijkheid op de Relatie tussen Depressieve Symptomen en Overeten 1 Wat is de Modererende Rol van Consciëntieusheid, Extraversie en Neuroticisme op de Relatie tussen Depressieve

Nadere informatie

Samenvatting, conclusies en discussie

Samenvatting, conclusies en discussie Hoofdstuk 6 Samenvatting, conclusies en discussie Inleiding Het doel van het onderzoek is vast te stellen hoe de kinderen (10 14 jaar) met coeliakie functioneren in het dagelijks leven en wat hun kwaliteit

Nadere informatie

Relatie tussen Persoonlijkheid, Opleidingsniveau, Leeftijd, Geslacht en Korte- en Lange- Termijn Seksuele Strategieën

Relatie tussen Persoonlijkheid, Opleidingsniveau, Leeftijd, Geslacht en Korte- en Lange- Termijn Seksuele Strategieën Relatie tussen Persoonlijkheid, Opleidingsniveau, Leeftijd, Geslacht en Korte- en Lange- Termijn Seksuele Strategieën The Relation between Personality, Education, Age, Sex and Short- and Long- Term Sexual

Nadere informatie

Pesten onder Leerlingen met Autisme Spectrum Stoornissen op de Middelbare School: de Participantrollen en het Verband met de Theory of Mind.

Pesten onder Leerlingen met Autisme Spectrum Stoornissen op de Middelbare School: de Participantrollen en het Verband met de Theory of Mind. Pesten onder Leerlingen met Autisme Spectrum Stoornissen op de Middelbare School: de Participantrollen en het Verband met de Theory of Mind. Bullying among Students with Autism Spectrum Disorders in Secondary

Nadere informatie

Dagelijkse Stress en Snackgewoonte: de. Modererende Rol van Persoonlijkheid. Daily Stress and Snack Habit: the. Moderating Role of Personality

Dagelijkse Stress en Snackgewoonte: de. Modererende Rol van Persoonlijkheid. Daily Stress and Snack Habit: the. Moderating Role of Personality Dagelijkse Stress, Snackgewoonte en Persoonlijkheid 1 Dagelijkse Stress en Snackgewoonte: de Modererende Rol van Persoonlijkheid Daily Stress and Snack Habit: the Moderating Role of Personality Josine

Nadere informatie

Hoofdstuk 2 Hoofdstuk 3 Hoofdstuk 4. Hoofdstuk 3 Hoofdstuk 4

Hoofdstuk 2 Hoofdstuk 3 Hoofdstuk 4. Hoofdstuk 3 Hoofdstuk 4 Samenvatting SAMENVATTING 189 Depressie is een veelvoorkomende psychische stoornis die een hoge ziektelast veroorzaakt voor zowel de samenleving als het individu. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO)

Nadere informatie

De perfecte vrouw De effecten van ideaalbeelden in televisiereclames op het zelfbeeld van vrouwen tussen 30 en 65 jaar

De perfecte vrouw De effecten van ideaalbeelden in televisiereclames op het zelfbeeld van vrouwen tussen 30 en 65 jaar De perfecte vrouw De effecten van ideaalbeelden in televisiereclames op het zelfbeeld van vrouwen tussen 30 en 65 jaar Master thesis Universiteit van Amsterdam Faculteit der Maatschappij en Gedragswetenschappen

Nadere informatie

COGNITIEVE DISSONANTIE EN ROKERS COGNITIVE DISSONANCE AND SMOKERS

COGNITIEVE DISSONANTIE EN ROKERS COGNITIVE DISSONANCE AND SMOKERS COGNITIEVE DISSONANTIE EN ROKERS Gezondheidsgedrag als compensatie voor de schadelijke gevolgen van roken COGNITIVE DISSONANCE AND SMOKERS Health behaviour as compensation for the harmful effects of smoking

Nadere informatie

Running head: OPVOEDSTIJL, EXTERNALISEREND PROLEEMGEDRAG EN ZELFBEELD

Running head: OPVOEDSTIJL, EXTERNALISEREND PROLEEMGEDRAG EN ZELFBEELD 1 Opvoedstijl en Externaliserend Probleemgedrag en de Mediërende Rol van het Zelfbeeld bij Dak- en Thuisloze Jongeren in Utrecht Parenting Style and Externalizing Problem Behaviour and the Mediational

Nadere informatie

Psychological Determinants of Absenteeism at Work by Pregnant Women. Psychologische determinanten van uitval uit het arbeidsproces door zwangere

Psychological Determinants of Absenteeism at Work by Pregnant Women. Psychologische determinanten van uitval uit het arbeidsproces door zwangere Psychological Determinants of Absenteeism at Work by Pregnant Women Psychologische determinanten van uitval uit het arbeidsproces door zwangere vrouwen: Onderzoek naar de relatie tussen angst, depressieve

Nadere informatie

Ben ik Lid van de Groep? Ervaren inclusie als Moderator van de Relatie tussen Procedurele Rechtvaardigheid en Organizational Citizenship Behavior.

Ben ik Lid van de Groep? Ervaren inclusie als Moderator van de Relatie tussen Procedurele Rechtvaardigheid en Organizational Citizenship Behavior. Ben ik Lid van de Groep? Ervaren inclusie als Moderator van de Relatie tussen Procedurele Rechtvaardigheid en Organizational Citizenship Behavior. Do I belong to the Group? Experienced Inclusion as a Moderator

Nadere informatie

De Relatie tussen Angst en Psychologische Inflexibiliteit. The Relationship between Anxiety and Psychological Inflexibility.

De Relatie tussen Angst en Psychologische Inflexibiliteit. The Relationship between Anxiety and Psychological Inflexibility. RELATIE ANGST EN PSYCHOLOGISCHE INFLEXIBILITEIT 1 De Relatie tussen Angst en Psychologische Inflexibiliteit The Relationship between Anxiety and Psychological Inflexibility Jos Kooy Eerste begeleider Tweede

Nadere informatie

Invloed van het aantal kinderen op de seksdrive en relatievoorkeur

Invloed van het aantal kinderen op de seksdrive en relatievoorkeur Invloed van het aantal kinderen op de seksdrive en relatievoorkeur M. Zander MSc. Eerste begeleider: Tweede begeleider: dr. W. Waterink drs. J. Eshuis Oktober 2014 Faculteit Psychologie en Onderwijswetenschappen

Nadere informatie

Geslacht, Emotionele Ontrouw en Seksdrive. Gender, Emotional Infidelity and Sex Drive

Geslacht, Emotionele Ontrouw en Seksdrive. Gender, Emotional Infidelity and Sex Drive 1 Geslacht, Emotionele Ontrouw en Seksdrive Gender, Emotional Infidelity and Sex Drive Femke Boom Open Universiteit Naam student: Femke Boom Studentnummer: 850762029 Cursusnaam: Empirisch afstudeeronderzoek:

Nadere informatie

Sekseverschillen in Huilfrequentie en Psychosociale Problemen. bij Schoolgaande Kinderen van 6 tot 10 jaar

Sekseverschillen in Huilfrequentie en Psychosociale Problemen. bij Schoolgaande Kinderen van 6 tot 10 jaar Sekseverschillen in Huilfrequentie en Psychosociale Problemen bij Schoolgaande Kinderen van 6 tot 10 jaar Gender Differences in Crying Frequency and Psychosocial Problems in Schoolgoing Children aged 6

Nadere informatie

De Samenhang tussen Dagelijkse Stress, Emotionele Intimiteit en Affect bij Partners met een. Vaste Relatie

De Samenhang tussen Dagelijkse Stress, Emotionele Intimiteit en Affect bij Partners met een. Vaste Relatie De Samenhang tussen Dagelijkse Stress, Emotionele Intimiteit en Affect bij Partners met een Vaste Relatie The Association between Daily Stress, Emotional Intimacy and Affect with Partners in a Commited

Nadere informatie

de Rol van Persoonlijkheid Eating: the Role of Personality

de Rol van Persoonlijkheid Eating: the Role of Personality De Relatie tussen Dagelijkse Stress en Emotioneel Eten: de Rol van Persoonlijkheid The Relationship between Daily Stress and Emotional Eating: the Role of Personality Arlette Nierich Open Universiteit

Nadere informatie

Anne Berg William W. Hale Universiteit Utrecht

Anne Berg William W. Hale Universiteit Utrecht NON-VERBAAL GEDRAG EN BEHANDELUITKOMST BIJ ADOLESCENTEN MET INTERNALISERENDE PROBLEMEN Anne Berg William W. Hale Universiteit Utrecht ACHTERGROND ZonMw-programma Effectief werken in de jeugdsector Gebrek

Nadere informatie

Samenvatting (Summary in Dutch)

Samenvatting (Summary in Dutch) Samenvatting (Summary in Dutch) Interactionistische perspectieven benadrukken dat de persoon en zijn of haar omgeving voortdurend in interactie zijn en samen een systeem vormen. Dit idee van integratie

Nadere informatie

De Relatie tussen Momentaan Affect en Seksueel Verlangen; de Modererende Rol van de Aanwezigheid van de Partner

De Relatie tussen Momentaan Affect en Seksueel Verlangen; de Modererende Rol van de Aanwezigheid van de Partner De Relatie tussen Momentaan Affect en Seksueel Verlangen; de Modererende Rol van de Aanwezigheid van de Partner The association between momentary affect and sexual desire: The moderating role of partner

Nadere informatie

Premasterthesis Communicatiewetenschappen Het effect van informatielabels bij afbeeldingen van dunne modellen

Premasterthesis Communicatiewetenschappen Het effect van informatielabels bij afbeeldingen van dunne modellen Premasterthesis Communicatiewetenschappen Het effect van informatielabels bij afbeeldingen van dunne modellen A Angela Willemse 2504531 27 juni 2012 Begeleidend docent: Marjolein van der Aar Vrije Universiteit

Nadere informatie

Lichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch. en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa. Physical factors as predictors of psychological and

Lichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch. en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa. Physical factors as predictors of psychological and Lichamelijke factoren als voorspeller voor psychisch en lichamelijk herstel bij anorexia nervosa Physical factors as predictors of psychological and physical recovery of anorexia nervosa Liesbeth Libbers

Nadere informatie

Afvallen of aankomen?

Afvallen of aankomen? Afvallen of aankomen? Een studie naar het effect van afkomst en media-afhankelijkheid op de mate van lichaamsontevredenheid. Zahra Oumouhou Masterscriptie Afdeling Communicatiewetenschap Universiteit van

Nadere informatie

(SOCIALE) ANGST, GEPEST WORDEN EN PSYCHOLOGISCHE INFLEXIBILITEIT 1

(SOCIALE) ANGST, GEPEST WORDEN EN PSYCHOLOGISCHE INFLEXIBILITEIT 1 (SOCIALE) ANGST, GEPEST WORDEN EN PSYCHOLOGISCHE INFLEXIBILITEIT 1 Psychologische Inflexibiliteit bij Kinderen: Invloed op de Relatie tussen en de Samenhang met Gepest worden en (Sociale) Angst Psychological

Nadere informatie

De Relatie tussen Hechting en Welbevinden bij Ouderen: De mediërende Invloed van Mindfulness en Zingeving

De Relatie tussen Hechting en Welbevinden bij Ouderen: De mediërende Invloed van Mindfulness en Zingeving De Relatie tussen Hechting en Welbevinden bij Ouderen: De mediërende Invloed van Mindfulness en Zingeving Relationships between Attachment and Well-being among the Elderly: The mediational Roles of Mindfulness

Nadere informatie

Trendonderzoek: Alcoholkennis bij jongeren tussen 12 en 25 jaar

Trendonderzoek: Alcoholkennis bij jongeren tussen 12 en 25 jaar - Factsheet - Trendonderzoek: Alcoholkennis bij jongeren tussen 12 en 25 jaar NIGZ, Project Alcohol Voorlichting en Preventie 3 juli 2003 Inleiding Het NIGZ voert elk jaar, als onderdeel van het Alcohol

Nadere informatie

De Modererende Invloed van Sociale Steun op de Relatie tussen Pesten op het Werk. en Lichamelijke Gezondheidsklachten

De Modererende Invloed van Sociale Steun op de Relatie tussen Pesten op het Werk. en Lichamelijke Gezondheidsklachten De Modererende Invloed van Sociale Steun op de Relatie tussen Pesten op het Werk en Lichamelijke Gezondheidsklachten The Moderating Influence of Social Support on the Relationship between Mobbing at Work

Nadere informatie

De Relatie tussen Betrokkenheid bij Pesten en Welbevinden en de Invloed van Sociale Steun en. Discrepantie

De Relatie tussen Betrokkenheid bij Pesten en Welbevinden en de Invloed van Sociale Steun en. Discrepantie De Relatie tussen Betrokkenheid bij Pesten en Welbevinden en de Invloed van Sociale Steun en Discrepantie The Relationship between Involvement in Bullying and Well-Being and the Influence of Social Support

Nadere informatie

AANBEVELING: NIET-STIGMATISERENDE COMMUNICATIE OVER GEWICHT EN EETGEDRAG

AANBEVELING: NIET-STIGMATISERENDE COMMUNICATIE OVER GEWICHT EN EETGEDRAG AANBEVELING: NIET-STIGMATISERENDE COMMUNICATIE OVER GEWICHT EN EETGEDRAG Een initiatief van: Eetexpert, Vlaams kenniscentrum rond eet- en gewichtsproblemen i.s.m. Adviesraad Eetexpert, Vlaams netwerk rond

Nadere informatie

OM JEZELF TE BLIJVEN, MOET JE VERANDEREN (J. BRANSEN) CONCEPTUEEL ONTWERP. X Methoden van Organisatieonderzoek. Voorbereiding op de masterthesis

OM JEZELF TE BLIJVEN, MOET JE VERANDEREN (J. BRANSEN) CONCEPTUEEL ONTWERP. X Methoden van Organisatieonderzoek. Voorbereiding op de masterthesis OM JEZELF TE BLIJVEN, MOET JE VERANDEREN (J. BRANSEN) CONCEPTUEEL ONTWERP Voorbereiding op de masterthesis X Methoden van Organisatieonderzoek P a g i n a 1 INHOUDSOPGAVE Inhoudsopgave... 0 1. Conceptueel

Nadere informatie

De Invloed van de Media op de Lichaamstevredenheid en Zelfwaardering van Vrouwen.

De Invloed van de Media op de Lichaamstevredenheid en Zelfwaardering van Vrouwen. De Invloed van de Media op de Lichaamstevredenheid en Zelfwaardering van Vrouwen. Universiteit van Amsterdam Chloe Pool Studentnummer:0449253 Begeleider: Anne van der Veen Totaal aantal woorden: 6630 2007

Nadere informatie

Verschil in Perceptie over Opvoeding tussen Ouders en Adolescenten en Alcoholgebruik van Adolescenten

Verschil in Perceptie over Opvoeding tussen Ouders en Adolescenten en Alcoholgebruik van Adolescenten Verschil in Perceptie over Opvoeding tussen Ouders en Adolescenten en Alcoholgebruik van Adolescenten Difference in Perception about Parenting between Parents and Adolescents and Alcohol Use of Adolescents

Nadere informatie

Diabetes & Eetstoornissen Een uiterst gevaarlijke combinatie. Prof. Dr. M. Vervaet - Universiteit Gent - Centrum voor Eetstoornissen

Diabetes & Eetstoornissen Een uiterst gevaarlijke combinatie. Prof. Dr. M. Vervaet - Universiteit Gent - Centrum voor Eetstoornissen Diabetes & Eetstoornissen Een uiterst gevaarlijke combinatie Prof. Dr. M. Vervaet - Universiteit Gent - Centrum voor Eetstoornissen GEZOND EN ZIEK Lichamelijke Gezondheid Diabetes: somatische aandoening

Nadere informatie

Social Media and Online Self-Presentation: Effects on How We See Ourselves and Our Bodies D.A. de Vries

Social Media and Online Self-Presentation: Effects on How We See Ourselves and Our Bodies D.A. de Vries Social Media and Online Self-Presentation: Effects on How We See Ourselves and Our Bodies D.A. de Vries Social media and online self-presentation: Effects on how we see ourselves and our bodies Dian A.

Nadere informatie

Onderzoek naar de werving en het behoud van vrijwilligers toegepast op de theorie van Psychologisch Eigenaarschap.

Onderzoek naar de werving en het behoud van vrijwilligers toegepast op de theorie van Psychologisch Eigenaarschap. Onderzoek naar de werving en het behoud van vrijwilligers toegepast op de theorie van Psychologisch Eigenaarschap. Master thesis onderzoek van Mandy Ziel, Merel van der Mark & Chrisje Seijkens. Universiteit

Nadere informatie

How to present online information to older cancer patients N. Bol

How to present online information to older cancer patients N. Bol How to present online information to older cancer patients N. Bol Dutch summary (Nederlandse samenvatting) Dutch summary (Nederlandse samenvatting) Goede informatievoorziening is essentieel voor effectieve

Nadere informatie

GOAL-STRIVING REASONS, PERSOONLIJKHEID EN BURN-OUT 1. Het effect van Goal-striving Reasons en Persoonlijkheid op facetten van Burn-out

GOAL-STRIVING REASONS, PERSOONLIJKHEID EN BURN-OUT 1. Het effect van Goal-striving Reasons en Persoonlijkheid op facetten van Burn-out GOAL-STRIVING REASONS, PERSOONLIJKHEID EN BURN-OUT 1 Het effect van Goal-striving Reasons en Persoonlijkheid op facetten van Burn-out The effect of Goal-striving Reasons and Personality on facets of Burn-out

Nadere informatie

Recente ontwikkelingen in de ethische normen voor medisch-wetenschappelijk onderzoek

Recente ontwikkelingen in de ethische normen voor medisch-wetenschappelijk onderzoek Recente ontwikkelingen in de ethische normen voor medisch-wetenschappelijk onderzoek Prof dr JJM van Delden Julius Centrum, UMC Utrecht j.j.m.vandelden@umcutrecht.nl Inleiding Medisch-wetenschappelijk

Nadere informatie

Expliciete en impliciete effecten van dunne en ronde advertentiemodellen op productevaluaties

Expliciete en impliciete effecten van dunne en ronde advertentiemodellen op productevaluaties Expliciete en impliciete effecten van dunne en ronde advertentiemodellen op productevaluaties Arend ten Oever (0485292) Juli 2008 Universiteit Utrecht Samenvatting Veel onderzoek richt zich op de zelf-evaluatieve

Nadere informatie

Invloed van IT uitbesteding op bedrijfsvoering & IT aansluiting

Invloed van IT uitbesteding op bedrijfsvoering & IT aansluiting xvii Invloed van IT uitbesteding op bedrijfsvoering & IT aansluiting Samenvatting IT uitbesteding doet er niet toe vanuit het perspectief aansluiting tussen bedrijfsvoering en IT Dit proefschrift is het

Nadere informatie

Eenzaam ben je niet alleen

Eenzaam ben je niet alleen Eenzaam ben je niet alleen Een verdiepend onderzoek naar de risicofactoren van eenzaamheid onder volwassenen van 19-65 jaar. Amy Hofman 1, Regina Overberg 1, Marcel Adriaanse 2 1 GGD Kennemerland, 2 Vrije

Nadere informatie

Summary 124

Summary 124 Summary Summary 124 Summary Summary Corporate social responsibility and current legislation encourage the employment of people with disabilities in inclusive organizations. However, people with disabilities

Nadere informatie

Keuzetwijfels in de Emerging Adulthood rondom Studie- en Partnerkeuze. in Relatie tot Depressie

Keuzetwijfels in de Emerging Adulthood rondom Studie- en Partnerkeuze. in Relatie tot Depressie 1 Keuzetwijfels in de Keuzetwijfels in de Emerging Adulthood rondom Studie- en Partnerkeuze in Relatie tot Depressie Open Universiteit Nederland Masterscriptie (S58337) Naam: Ilse Meijer Datum: juli 2011

Nadere informatie

Mentaal Weerbaar Blauw

Mentaal Weerbaar Blauw Mentaal Weerbaar Blauw de invloed van stereotypen over etnische minderheden cynisme en negatieve emoties op de mentale weerbaarheid van politieagenten begeleiders: dr. Anita Eerland & dr. Arjan Bos dr.

Nadere informatie

10 de psycholoog / mei 2012

10 de psycholoog / mei 2012 10 de psycholoog / mei 2012 De helft van de vrouwelijke bevolking is ontevreden over haar uiterlijk en vindt zichzelf te dik. Vele van deze vrouwen bekruipt zelfs een intens gevoel van afkeer als zij in

Nadere informatie

De relatie tussen Stress Negatief Affect en Opvoedstijl. The relationship between Stress Negative Affect and Parenting Style

De relatie tussen Stress Negatief Affect en Opvoedstijl. The relationship between Stress Negative Affect and Parenting Style De relatie tussen Stress Negatief Affect en Opvoedstijl The relationship between Stress Negative Affect and Parenting Style Jenny Thielman 1 e begeleider: mw. dr. Esther Bakker 2 e begeleider: mw. dr.

Nadere informatie

De relatie tussen intimiteit, aspecten van seksualiteit en hechtingsstijl in het dagelijks leven van heteroseksuele mannen en vrouwen.

De relatie tussen intimiteit, aspecten van seksualiteit en hechtingsstijl in het dagelijks leven van heteroseksuele mannen en vrouwen. De relatie tussen intimiteit, aspecten van seksualiteit en hechtingsstijl in het dagelijks leven van heteroseksuele mannen en vrouwen. The Relationship between Intimacy, Aspects of Sexuality and Attachment

Nadere informatie

Het samenspel van genen en omgeving: Relevantie voor de Jeugdgezondheidszorg

Het samenspel van genen en omgeving: Relevantie voor de Jeugdgezondheidszorg Het samenspel van genen en omgeving: Relevantie voor de Jeugdgezondheidszorg Luc Goossens KU Leuven Schoolpsychologie and Ontwikkeling in Context (SCenO) Leuven Institute of Human Genomics and Society

Nadere informatie

Wat weten we over product placement?

Wat weten we over product placement? Naam: Annika van Berkel Studentnummer: 5738814 Vak: Bachelorseminar Mediaplanning Docente: Drs. Sheila van Pelt Datum: 29 mei 2009 Wat weten we over product placement? De televisie als reclamemedium is

Nadere informatie

De causale Relatie tussen Intimiteit en Seksueel verlangen en de. modererende invloed van Sekse en Relatietevredenheid op deze relatie

De causale Relatie tussen Intimiteit en Seksueel verlangen en de. modererende invloed van Sekse en Relatietevredenheid op deze relatie Causale Relatie tussen intimiteit en seksueel verlangen 1 De causale Relatie tussen Intimiteit en Seksueel verlangen en de modererende invloed van Sekse en Relatietevredenheid op deze relatie The causal

Nadere informatie

De Japanse vrouw: Slachtoffer van het westers schoonheidsideaal

De Japanse vrouw: Slachtoffer van het westers schoonheidsideaal De Japanse vrouw: Slachtoffer van het westers schoonheidsideaal Bachelorthese Sociale Psychologie Naam: Carian Thus Collegekaartnummer: 0580449 Inleverdatum: 13 augustus 2008 Begeleider: Helma van de Berg

Nadere informatie

De invloed van de media op eetgerelateerde problemen bij lagere schoolkinderen in relatie tot lichaamsontevredenheid.

De invloed van de media op eetgerelateerde problemen bij lagere schoolkinderen in relatie tot lichaamsontevredenheid. Academiejaar 2010-2011 Eerste examenperiode De invloed van de media op eetgerelateerde problemen bij lagere schoolkinderen in relatie tot lichaamsontevredenheid. Masterproef neergelegd tot het behalen

Nadere informatie

Samenvatting. (Summary in Dutch)

Samenvatting. (Summary in Dutch) (Summary in Dutch) 142 In dit proefschrift is de rol van de gezinscontext bij probleemgedrag in de adolescentie onderzocht. We hebben hierbij expliciet gefocust op het samenspel met andere factoren uit

Nadere informatie

Running head: MINDFULNESS, CONTINGENTE ZELFWAARDERING EN DEPRESSIE 1. De Invloed van een Gecombineerde Mindfulnessbehandeling op

Running head: MINDFULNESS, CONTINGENTE ZELFWAARDERING EN DEPRESSIE 1. De Invloed van een Gecombineerde Mindfulnessbehandeling op Running head: MINDFULNESS, CONTINGENTE ZELFWAARDERING EN DEPRESSIE 1 De Invloed van een Gecombineerde Mindfulnessbehandeling op Contingente Zelfwaardering en Depressieve Klachten. Tammasine Netteb Open

Nadere informatie

Code Cursusnaam block Ects Organization Theory Organization Development Relations and Networks of Organizations 4 6

Code Cursusnaam block Ects Organization Theory Organization Development Relations and Networks of Organizations 4 6 Minor Organisatiewetenschappen (Organization Studies) 441074 Organization Theory 2 6 441079 Organization Development 3 6 Choose 1 of the following 2 courses: 441057 Relations and Networks of Organizations

Nadere informatie

Testattitudes van Sollicitanten: Faalangst en Geloof in Tests als. Antecedenten van Rechtvaardigheidspercepties

Testattitudes van Sollicitanten: Faalangst en Geloof in Tests als. Antecedenten van Rechtvaardigheidspercepties Testattitudes van Sollicitanten: Faalangst en Geloof in Tests als Antecedenten van Rechtvaardigheidspercepties Test-taker Attitudes of Job Applicants: Test Anxiety and Belief in Tests as Antecedents of

Nadere informatie

Hersenontwikkeling tijdens adolescentie

Hersenontwikkeling tijdens adolescentie Hersenontwikkeling tijdens adolescentie Een longitudinale tweelingstudie naar de ontwikkeling van hersenstructuur en de relatie met hormoonspiegels en intelligentie ALGEMENE INTRODUCTIE Adolescentie is

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting 207 208 Deel I Het wordt steeds belangrijker gevonden om kinderen een stem te geven. Hierdoor kunnen kinderen beter begrepen worden en kan hun ontwikkeling worden geoptimaliseerd.

Nadere informatie

UvA-DARE (Digital Academic Repository) Coparenting and child anxiety Metz, M. Link to publication

UvA-DARE (Digital Academic Repository) Coparenting and child anxiety Metz, M. Link to publication UvA-DARE (Digital Academic Repository) Coparenting and child anxiety Metz, M. Link to publication Citation for published version (APA): Metz, M. (2017). Coparenting and child anxiety General rights It

Nadere informatie

Samenvatting. Samenvatting 8. * COgnitive Functions And Mobiles; in dit advies aangeduid als het TNO-onderzoek.

Samenvatting. Samenvatting 8. * COgnitive Functions And Mobiles; in dit advies aangeduid als het TNO-onderzoek. Samenvatting In september 2003 publiceerde TNO de resultaten van een onderzoek naar de effecten op het welbevinden en op cognitieve functies van blootstelling van proefpersonen onder gecontroleerde omstandigheden

Nadere informatie

Invloed van Mindfulness Training op Ouderlijke Stress, Emotionele Self-Efficacy. Beliefs, Aandacht en Bewustzijn bij Moeders

Invloed van Mindfulness Training op Ouderlijke Stress, Emotionele Self-Efficacy. Beliefs, Aandacht en Bewustzijn bij Moeders Invloed van Mindfulness Training op Ouderlijke Stress, Emotionele Self-Efficacy Beliefs, Aandacht en Bewustzijn bij Moeders Influence of Mindfulness Training on Parental Stress, Emotional Self-Efficacy

Nadere informatie

De Relatie tussen Lichamelijke Gezondheid, Veerkracht en Subjectief. Welbevinden bij Inwoners van Serviceflats

De Relatie tussen Lichamelijke Gezondheid, Veerkracht en Subjectief. Welbevinden bij Inwoners van Serviceflats De Relatie tussen Lichamelijke Gezondheid, Veerkracht en Subjectief Welbevinden bij Inwoners van Serviceflats The Relationship between Physical Health, Resilience and Subjective Wellbeing of Inhabitants

Nadere informatie

Inhoudsopgave Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd.

Inhoudsopgave Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Validatie van het EHF meetinstrument tijdens de Jonge Volwassenheid en meer specifiek in relatie tot ADHD Validation of the EHF assessment instrument during Emerging Adulthood, and more specific in relation

Nadere informatie

Experimentele manipulaties van self-affirmation: een overzicht van de verschillende toepassingen

Experimentele manipulaties van self-affirmation: een overzicht van de verschillende toepassingen Experimentele manipulaties van self-affirmation: een overzicht van de verschillende toepassingen Universiteit van Amsterdam, Media & Communicatie Instituut, Afdeling Communicatiewetenschap Naam: Jean-michel

Nadere informatie

Prof. dr. A. M. T. Bosman. www.annabosman.eu. Radboud Universiteit Nijmegen Sectie Orthopedagogiek van Leren en Ontwikkeling

Prof. dr. A. M. T. Bosman. www.annabosman.eu. Radboud Universiteit Nijmegen Sectie Orthopedagogiek van Leren en Ontwikkeling Prof. dr. A. M. T. Bosman Radboud Universiteit Nijmegen Sectie Orthopedagogiek van Leren en Ontwikkeling www.annabosman.eu Studievereniging Emile, RU Leiden 24-09-2009 ª Vermoedelijk een biologische eigenschap

Nadere informatie

De Relatie Tussen Persoonskenmerken en Ervaren Lijden bij. Verslaafde Patiënten met PTSS

De Relatie Tussen Persoonskenmerken en Ervaren Lijden bij. Verslaafde Patiënten met PTSS Persoonskenmerken en ervaren lijden bij verslaving en PTSS 1 De Relatie Tussen Persoonskenmerken en Ervaren Lijden bij Verslaafde Patiënten met PTSS The Relationship between Personality Traits and Suffering

Nadere informatie

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/22989 holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/22989 holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/22989 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Pouw, Lucinda Title: Emotion regulation in children with Autism Spectrum Disorder

Nadere informatie

De Invloed van Altruïsme op de Samenhang tussen Leeftijd en Mentale Veerkracht

De Invloed van Altruïsme op de Samenhang tussen Leeftijd en Mentale Veerkracht De Invloed van Altruïsme op de Samenhang tussen Leeftijd en Mentale Veerkracht Study of the Influence of Altruism in the Association of Age and Resilience Maik P.W. de Vos Eerste begeleider: Tweede begeleider:

Nadere informatie

Invloed van Coping en Ziektepercepties op Depressie- en Angstsymptomen. bij Voormalige Borstkankerpatiënten

Invloed van Coping en Ziektepercepties op Depressie- en Angstsymptomen. bij Voormalige Borstkankerpatiënten Invloed van Coping en Ziektepercepties op Depressie- en Angstsymptomen bij Voormalige Borstkankerpatiënten Influence of Coping and Illness Perceptions on Depression and Anxiety Symptoms among Former Breast

Nadere informatie

faculteit gedrags- en maatschappijwetenschappen Vroege ontwikkeling Motorische ontwikkelingspatronen bij jonge kinderen met ZEVMB

faculteit gedrags- en maatschappijwetenschappen Vroege ontwikkeling Motorische ontwikkelingspatronen bij jonge kinderen met ZEVMB Datum 22-06-2015 1 Vroege ontwikkeling Motorische ontwikkelingspatronen bij jonge kinderen met ZEVMB Opzet en eerste resultaten Linda Visser Annette van der Putten Gertruud Schalen Bieuwe van der Meulen

Nadere informatie

BISEKSUALITEIT: DE ONZICHTBARE SOCIALE IDENTITEIT. Biseksualiteit: de Onzichtbare Sociale Identiteit met Zichtbare Gezondheidsgevolgen

BISEKSUALITEIT: DE ONZICHTBARE SOCIALE IDENTITEIT. Biseksualiteit: de Onzichtbare Sociale Identiteit met Zichtbare Gezondheidsgevolgen Biseksualiteit: de Onzichtbare Sociale Identiteit met Zichtbare Gezondheidsgevolgen Bisexuality: the Invisible Social Identity with Visible Health Consequences Maria Verbeek Eerste begeleidster: dr. N.

Nadere informatie

Beautiful no matter what they say?

Beautiful no matter what they say? Beautiful no matter what they say? Kwalitatieve studie over de invloed van de media op de lichaamstevredenheid bij adolescente meisjes in Vlaanderen. Campus St.-Jorisstraat Auteur: Anaël Duthoy Begeleider:

Nadere informatie

Tieners en diabetes: de verbinding maken tussen wetenschap en praktijk. Type 1 diabetes bij tieners: waar hebben we het dan eigenlijk over?

Tieners en diabetes: de verbinding maken tussen wetenschap en praktijk. Type 1 diabetes bij tieners: waar hebben we het dan eigenlijk over? Tieners en diabetes: de verbinding maken tussen wetenschap en praktijk Type 1 diabetes bij tieners: waar hebben we het dan eigenlijk over? ZELF management 1 Prevalentie De omvang van het probleem Bron:

Nadere informatie