NIFP congres. Casus Rik. Persoonlijkheid & LVB. Casus A.
|
|
- Josephus Thys
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 NIFP congres Casus Rik Persoonlijkheidsontwikkeling en stoornissen bij mensen met een Lichte Verstandelijke Beperking Robert Didden & Teunis van den Hazel Trajectum, Kenniscentrum 21 jr. Cannabis en alcohol vanaf 14 jr. School afgebroken rond 15 e jr. Werkt bij vader en oom op sloop- en ijzer handel aan de rand van de stad Woont in caravan op de zaak Reeks aan delicten rond vernieling, bedreiging en diefstal Forse schuld (boetes, telefoon, onbetaalde nota s) Rijdt onverzekerd op scooters Welke gedragsproblemen zijn er niet? In het eerste onderzoek blijkt een Totaal IQ rond 70 Verwezen door reclassering; is er sprake van een PS? daar zijn immers forse aanwijzingen voor? Casus A. Persoonlijkheid & LVB 40 jr Groeit op in gewelddadig gezin, alcohol moeder/vader School niet afgemaakt, schoonmaakwerk Nu uitkering, nauwelijks dagbesteding Woont zelfstandig, met ambulante begeleiding 3 keer getrouwd, 1 kind (uithuisgeplaatst) Geweld in relaties (over en weer) Forse schulden (sanering) Veel somatische klachten (pijn, vermoeid) Veel conflicten (buren, familie, zoontje, begeleiders) Impulsieve aankopen (spullen, dieren) Wanneer, op welke wijze, onder welke voorwaarden ontwikkelt zich een persoonlijkheidsstoornis? Welke rol speelt IQ? - Hoe oud moet iemand zijn voor er gesproken kan worden van (het aanwezig zijn van) een persoonlijkheid(stoornis)? - hoe intelligent? Volgens DSM mag PS niet worden verklaard vanuit LVB? IQ 75 Psychiatrische problematiek: As-1 en As-2 Vindt haar leven zwaar en zinloos, eenzaam 1
2 DSM Richtlijn PS DSM exclusiecriterium voor het spreken over stoornissen in de persoonlijkheidsontwikkeling: Het duurzame patroon van innerlijke ervaring en gedrag, dat afwijkt van de verwachtingen, is niet eerder toe te schrijven aan een uiting van, of de consequentie van een andere psychische stoornis Inclusief LVB? LVB en persoonlijkheidstoornis Bio-psycho-sociaal model (Multidisciplinaire richtlijn PS, 2008; Verheul 2010): a. Biologische factoren (aanleg en genetische kwetsbaarheid) b. Sociale factoren (leerervaringen en processen, interacties) c. Psychologische factoren (cognitieve, sociaal-emotionele)? Er zijn geen redenen die maken dat dit model niet zou gelden voor mensen met een laag IQ Vragen bij LVB Kan iemand met een laag IQ een persoonlijkheidsstoornis hebben? Zo ja, waarin onderscheidt iemand met LVG zich dan van anderen? (validiteit) Welke gevolgen heeft de diagnose PS? Heeft diagnose invloed op de uitkomst van een behandeling? Hoe te diagnosticeren bij gebrek aan gevalideerde instrumenten?? Geen woord over zwakbegaafdheid of verstandelijke beperking in de richtlijn, over de invloed van intelligentie (tekort) in de theorieën over persoonlijkheid 2
3 Diagnostic overshadowing vs dubbele diagnose Aanpassing van de DSM voor gebruik bij VB: de DM-ID (Fletcher et al, 2007) Aangepaste DSM (Fletcher et al., 2007; zie ook Deb et al., 2004/LKNG; Dosen, 2008: richtlijnen) -DSM minder bruikbaar naarmate IQ daalt Aanwezigheid psychiatrische stoornis wordt niet herkend vanwege laag IQ Maar ook: gedrag wordt (onterecht) als symptoom van een psychiatrische stoornis (DSM) gezien en niet als het resultaat van een leergeschiedenis (context; verstoorde interacties, aangeleerd gedragspatroon) DM-ID Risico op scheefgroei bij LVB Longitudinale studies laten zien: Vooral mensen met gedrags- en psychische problemen: Als kind: gezin: armoede, verwaarlozing, mishandeling, hechtingsproblematiek Als jeugdige: uithuisplaatsing, speciaal onderwijs, problemen met geletterdheid, tienermoeders Als volwassene: werkeloosheid, ouderschap, sociaal netwerk en ondersteuning gering, maatschappelijke participatie gering 3
4 Theorievorming bij LVB Hoe moeten we persoonlijkheidsproblematiek bij LVG opvatten? Verschillende opvatten/controverse: Zigler: invloed van levenservaringen/unieke omstandigheden (dus geen PS) Gedrags- en denkpatroon kan niet voldoende worden verklaard door laag IQ (dus wel degelijk PS) Neurologie: NAH, epilepsie Genetische afwijkingen: gedragsfenotypen Gevolgen van PS bij LVB Vaker psychofarmaca Vaker gedrags- en psychiatrische problemen Verhoogde kans op recidive, geweldsdelicten (politie, justitie) Moeite met vinden voorziening na ontslag behandeling Meer contact met hulpverleners (poliklinisch) Vaker opname binnen residentiele voorzieningen Behandelaren schatten in dat (Van de Hazel, Didden, Korzilius, 2009) (Klinische) behandeling duurt langer, is intensiever en effectiviteit ervan is aanzienlijk geringer Onderscheidende kenmerken van PS? Van den Hazel, Didden & Korzilius, ms in voorbereiding: Cliënten met een cluster B PS blijken meer / vaker: - betrokken bij (seksueel) geweld in de jeugd - vroegkinderlijke uithuis- en overplaatsingen - een cluster van impulsief gedrag te vertonen: vermogensproblemen alcohol en drugsajankelijkheid een ADHD diagnose te hebben - gedragsstoornissen en gewelddelicten te vertonen - vastgelopen te zijn op school/werk - sociale competenle (hoger) Onderscheidende kenmerken van PS? De variabele Misbruik = een significant verschil tussen PS cluster B, ADHD en de controlegroep bevat 3 items: getuige zijn van ernstige vormen van geweld betrokken zijn bij fysiek geweld betrokken zijn seksueel misbruik Knelpunt in dit onderzoek: - Onvolledige, gefragmenteerde dossiers - Vormen dossiers wel een betrouwbare bron? Wanneer iets niet gerapporteerd wordt betekent dat niet dat dit gedrag / life-event / risico-factor niet voorkwam 4
5 Voorspelt PS behandelresultaat bij LVB? Tenneij, Didden & Koot (2011) 87 Cliënten die tenminste 1 jaar waren opgenomen binnen Borg ( ) Gemiddelde leeftijd T0=25jr ABCL en AS-1 DSM checklist, Persoonlijkheidstoornis, SRZ, etc. 3 meetmomenten: T0 (basislijn), na 6 maanden (T1), na 1 jaar (T2) Voorspelt PS behandelresultaat? Gemiddeld: vermindering emotionele en gedragsproblemen, toename zelfredzaamheid Relatief groot bij: Jonge cliënten, mannen, afwezigheid classificatie Persoonlijkheidstoornis, cliënten die een grote vooruitgang in zelfredzaamheid lieten zien tussen T0 en T2 Leeftijd en classificatie PS sterke voorspellers Praktijk Diagnostiek van persoonlijkheid bij LVB: waar een touw aan vast knopen? LVB met problemen in de persoonlijkheidsontwikkeling tussen wal en schip: Persoonlijkheidsstoornissen leiden tot te veel gedragsproblemen voor de LVG sector Een laag IQ leidt tot uitsluiting en onbehandelbaarheid in de GGZ behandelvoorzieningen voor persoonlijkheidsproblematiek. Behandelaanbod dat er is sluit niet aan op LVB (Alexander, 2010) Nauwelijks wetenschappelijk onderzoek Problemen in de diagnostiek (Lindsay, 2009; Didden & Van den Hazel, 2009; Didden, Stolker & Van de Hazel, 2012) 5
6 Onderscheid maken: Onderscheid maken: Tussen een onvolgroeide, onrijpe, onvolkomen > gestoorde persoonlijkheid Tussen de sociale en emotionele ontwikkeling van iemand met een LVB, en de persoonlijkheidsontwikkeling Sociale en emotionele ontwikkeling en persoonlijkheidsontwikkeling: - verschillende perspectieven? - een vertraagde of disharmonische sociale en emotionele ontwikkeling worden niet genoemd als classificaties in DSM Gevolgen van een verstandelijke beperking op de persoonlijkheidsontwikkeling Het hebben van cognitieve beperkingen leidt tot: - rigiditeit in denken - gedragstekorten: rigide gedragspatronen, beperkt scala aan copingvaardigheden - zelfbeeld en zelfverwachting: een geringe verwachting van èn de ervaring van een gering effect van eigen inspanningen Learned helplessness : gerichtheid op anderen om tot probleemoplossingen te komen. Gevolgen van langdurend verblijf in instellingen? Adequate aanpassing aan tekorten in probleemoplossingsvaardigheden? Niet de cognitieve ontwikkelingsfase (het beperkte nivo) maar de gevolgen ervan, in levenservaringen en unieke omstandigheden leiden tot een verstoorde sociale en emotionele ontwikkeling (Zigler et al.) Ook: Motivatie: waarop gericht?, op basis van welke ervaringen ontstaan? Outher directedness Een positieve verwachting over de aard van de beschikbaarheid van de ander. Zeer bepaald door de hechtingsgeschiedenis (Zigler, 1999) Met mij is er niks mis, jij doet moeilijk. = Narcistische affectafweer (Britta van Toorn, in Stoornis en delict 2008) IQ en taalontwikkeling; mogelijkheden tot nuancering, reflectie door middel van taal 6
7 Bouwstenen van de persoonlijkheid Gevolgen van een verstandelijke beperking: meer risicofactoren (Livesley, 2003, 2009) Langdurig verblijf in instellingen, gebrek aan continuïteit (Lindsay et al., 2007, 2010) Gedrag & toestandsbeelden (Incl. As-1- stoornissen) Emotie- en spanningsregulatiemechanismen Aangeboren aanleg Ideeën en concepten (over zichzelf en anderen in de wereld) Prevalentie van vroegkinderlijke verwaarlozing, mishandeling, misbruik (Flynn et al., 2002) Neurologische factoren: anders georganiseerd brein, epilepsie Genetische afwijkingen: syndromen ~ gedragsfenotypen Omgevingsfactoren (vroeger en nu) Relaties Interactiepatronen en schema s Richtlijnen t.a.v. de diagnostiek van persoonlijkheid bij LVB Richtlijnen Het is onmogelijk een PS vast te stellen op basis van een psychologisch onderzoek dat bestaat uit een interview, zelfrapportage of testpsychologisch onderzoek in de testkamer. Observeer duurzame gedrags- en sociale patronen, - nooit los van context - nooit los van beloop - nooit los van leergeschiedenis Vraag risicofactoren voor stoornissen in de persoonlijkheidsontwikkeling systematisch uit - systematische dossiervorming - andere bronnen raadplegen: systeemonderzoek en hetero-anamnese 7
8 Richtlijnen Richtlijnen Norm in de beoordeling van maladaptief, niet aangepast gedrag is niet de maatschappelijke norm (gedrag dat afwijkt), maar de mogelijkheden van de persoon zich af te stemmen op anderen en de situatie = uitgaan van het verstandelijk, sociaal en emotioneel ontwikkelingsnivo Breng nivo van sociale en emotionele ontwikkeling in kaart - gaat het om een ontwikkelingstekort; te weinig ontwikkelde, onvolkomen ontwikkelde persoonlijkhed? Gebruik van zelfrapportage: - voorwaarde: ontwikkelde Theory of Mind, zelfreflectie etc. - consensus; geen zelfrapportage bij een Verbale begripsfactor < 75 Duurzame gedragsstoornissen bij moeilijke mensen afstemming kunnen wijzen op een PS, hoeft niet! Het is onmogelijk te spreken over een PS bij LVG voor het 21e jaar (DM-ID), mogelijk zelfs 23e jaar (DC-LD) Samenvattend adressen a. Problemen met het concept PS b. Problemen in diagnostiek c. Somber begeleidings- en behandelperspectief, als verwachting bij hulpverleners = Terughoudend blijven in diagnosticeren van PS bij mensen met een LVB of ontwikkelingsstoornis didden@trajectum.info tvandenhazel@trajectum.info 8
Diagnostiek in de context
Diagnostiek in de context Zwolle, LVG congres, 24-6-2010 Teunis van den Hazel Klinisch Psycholoog Psychotherapeut Trajectum Hanzeborg Hoeve Boschoord 1 Actualiteit: Verstandelijke Beperking in beeld 2
Nadere informatieAgressie & geweld bij LVB: op weg naar een effectieve interventie binnen de kliniek
Agressie & geweld bij LVB: op weg naar een effectieve interventie binnen de kliniek Robert Didden r.didden@pwo.ru.nl Trajectum Agressie en geweld DOELGROEP LVB Op het snijvlak justitie, VG en GGZ: J. (28
Nadere informatieLiesbeth Mevissen. www.bsl.nl
Liesbeth Mevissen www.bsl.nl EMDR bij mensen met een verstandelijke beperking en/of autisme Liesbeth Mevissen, klinisch psycholoog, EMDR supervisor 27 september 2013 l.mevissen@accare.nl verstandelijk
Nadere informatiePersoonlijkheidsstoornis Cluster C
Persoonlijkheidsstoornis Cluster C Deze folder geeft informatie over de diagnostiek en behandeling van cluster C persoonlijkheidsstoornissen. Wat is een cluster C Persoonlijkheidsstoornis? Er bestaan verschillende
Nadere informatieJeugd- of volwassenstrafrecht? Stoornis, context en ontwikkeling. Handvatten voor de LVB-doelgroep
Jeugd- of volwassenstrafrecht? Stoornis, context en ontwikkeling. Handvatten voor de LVB-doelgroep NIFP studiedag, 18 april 2014 Teunis van den Hazel Klinisch psycholoog & Psychotherapeut Trajectum tvandenhazel@trajectum.info
Nadere informatieLezing voor de NVA. Door Harmke Nygard-Smith Klinisch psycholoog. Ontwikkelingsstoornissen Dimence
Lezing voor de NVA Door Harmke Nygard-Smith Klinisch psycholoog Ontwikkelingsstoornissen Dimence Waarom diagnostiek? Hoe doen we eigenlijk diagnostiek? De DSM 5 Wijzigingen in de DSM 5 voor de autisme
Nadere informatieAutisme en een verstandelijke beperking 20 september 2016
Autisme en een verstandelijke beperking 20 september 2016 Cecile Blansjaar: orthopedagoog/autisme specialist Gedragskundige Stichting de Waerden Mede oprichter De Sociale Bron Wat is Autisme? In Nederland
Nadere informatieLectoraat GGZ-Verpleegkunde. LVG en Verslaving. s Heerenloo 30 juni 2010
Lectoraat GGZ-Verpleegkunde LVG en Verslaving s Heerenloo 30 juni 2010 1 Wat komt aan bod? Overzicht programma LVG en verslaving Prevalentiegegevens Casus Brijder en s Heerenloo Discussie nav casuïstiek
Nadere informatieP. de Beurs, psychiater en adviseur voor de IGZ
P. de Beurs, psychiater en adviseur voor de IGZ Dilemma s bij risicotaxatie Risicotaxatie is een nieuw en modieus thema in de GGZ Veilige zorg is een illusie Hoe veiliger de zorg, hoe minder vrijheid voor
Nadere informatieSamenvatting. Samenvatting
Samenvatting Op grond van klinische ervaring en wetenschappelijk onderzoek, is bekend dat het gezamenlijk voorkomen van een pervasieve ontwikkelingsstoornis en een verstandelijke beperking tot veel bijkomende
Nadere informatiePersoonlijkheidsstoornissen
Persoonlijkheidsstoornissen PAUL VAN DER HEIJDEN MIRIAM VAN VESSEM Inhoud 1. Wat is een persoonlijkheidsstoornis? 2. Hoe vaak komt het voor? 3. Hoe stellen we een persoonlijkheidsstoornis vast? 4. Wat
Nadere informatieAdverse Childhood Experiences:
Adverse Childhood Experiences: Mentale en fysieke gevolgen bij jeugdigen met een verstandelijke beperking Jaarcongres Kinder- en jeugdpsychiatrie 30 oktober 2018 Esther Moonen, Verpleegkundig Specialist
Nadere informatieDe (L)VG sector, de kinderen en het aanbod in vogelvlucht
De (L)VG sector, de kinderen en het aanbod in vogelvlucht Marcel Nadorp, Pluryn Frits Büdgen, s Heeren Loo Kennisattelier LVB - Zwolle 24 juni 2013 1 WELKOM namens.. Met gebruik van (o.a.) presentatie
Nadere informatieVerraderlijk gewoon: Licht verstandelijk gehandicapte jongeren, hun wereld en hun plaats in het strafrecht
Verraderlijk gewoon: Licht verstandelijk gehandicapte jongeren, hun wereld en hun plaats in het strafrecht Landelijke PrO-dag Marigo Teeuwen Nijkerk 10 december 2014 Vandaag: onderzoek en praktijk Onderzoek
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting 134 Nederlandse samenvatting De inleiding van dit proefschrift beschrijft de noodzaak onderzoek te verrichten naar interpersoonlijk trauma en de gevolgen daarvan bij jongeren in
Nadere informatieKinderen met een beperking van AWBZ naar Jeugdwet
Kinderen met een beperking van AWBZ naar Jeugdwet Een presentatie over de factsheetvan de Werkgroep Jeugd met een Beperking van het Transitiebureau Jeugd De wetten De jeugdwet De Wet Langdurige Zorg (Wlz)
Nadere informatieMariëlle Dekker Direkteur Augeo Foundation
Mariëlle Dekker Direkteur Augeo Foundation WHY aanpak kindermishandeling Veilig opgroeien Herstel WHY van het schadefonds maatschappelijke uiting solidariteit erkenning van het onrecht en leed geschade
Nadere informatieKenniscentrum Palliatieve Zorg Stichting Prisma
Kenniscentrum Palliatieve Zorg Stichting Prisma In deze presentatie Kenmerken van dementie Kenmerken van mensen met een verstandelijke beperking (VB) Kenmerken van dementie bij mensen met een VB Herkennen
Nadere informatieNederlandse samenvatting. 1. Wat zijn trauma-gerelateerde stoornissen, dissociatieve stoornissen en
Nederlandse samenvatting 1. Wat zijn trauma-gerelateerde stoornissen, dissociatieve stoornissen en persoonlijkheidsstoornissen? Van de trauma- en stressorgerelateerde (kortweg trauma-gerelateerde) stoornissen
Nadere informatieStemmingsstoornissen. Bij mensen met een verstandelijke beperking Kentalis- 25 november 2016 Carmen van Bussel
Stemmingsstoornissen Bij mensen met een verstandelijke beperking Kentalis- 25 november 2016 Carmen van Bussel Inhoud 1. Casus Mark 2. De context: psychiatriebij mensenmet eenvb 3. Stemmingsstoornissen
Nadere informatieDiagnose en classificatie in de psychiatrie
Diagnose en classificatie in de psychiatrie Klinische Validiteit Research Betrouwbaarheid Prof dr Bert van Hemert psychiater en epidemioloog Afdelingshoofd psychiatrie DBC Kosten-baten 2 Diagnosen in de
Nadere informatiePsycho-diagnostischonderzoek bij mensen met een LVB en ernstig probleemgedrag anno 2014
Psycho-diagnostischonderzoek bij mensen met een LVB en ernstig probleemgedrag anno 2014 18 maart 2014 LVB, Psychiatrie en Diagnostiek Teunis van den Hazel Klinisch psycholoog & Psychotherapeut Kenniscentrum
Nadere informatieProbleemgedrag versus psychiatrie. Congres Simea 7 april 2017
Congres Simea 7 april 2017 voorstellen Pro Persona- de Riethorst; afdeling doven en slechthorenden Alma Gerritsen Maatschappelijk werker en beleidsadviseur afdeling doven en slechthorenden de Riethorst
Nadere informatiePsychisch of Psychiatrie? 12-06-2012
Wat is een psychische stoornis? Een psychische stoornis is een patroon van denken, voelen en gedrag dat binnen de geldende cultuur ongebruikelijk is. Het patroon veroorzaakt last bij de persoon zelf en/of
Nadere informatieSociale uitsluiting bij autisme spectrum stoornis (ASS) Gegevens bij aanmelding. Gegevens bij aanmelding. Inhoud
Gegevens bij aanmelding Gegevens bij aanmelding Ervaring Bijna iedereen Waarom/bij wie? Langdurige overvraging Stress en puberteit Drugs Geen grip op leven; zeer onveilig gevoel Bij jongeren ( als ouder
Nadere informatieSamenvatting. Adviesaanvraag
Samenvatting Adviesaanvraag De antisociale persoonlijkheidsstoornis (ASP) is een psychiatrische stoornis die wordt gekenmerkt door een duurzaam patroon van egocentrisme, impulsiviteit en agressiviteit.
Nadere informatieVan AWBZ naar Jeugdwet. Een presentatie over de Factsheet Jeugd met een beperking Werkgroep Jeugd met een Beperking van het Transitiebureau Jeugd
Van AWBZ naar Jeugdwet Een presentatie over de Factsheet Jeugd met een beperking Werkgroep Jeugd met een Beperking van het Transitiebureau Jeugd De wetten De Jeugdwet De Wet Langdurige Zorg (Wlz) De Zorgverzekeringswet
Nadere informatieWorkshop onbegrepen- en probleemgedrag bij ouderen
Workshop onbegrepen- en probleemgedrag bij ouderen Dr. Wim Houtjes, verpleegkundig specialist ggz Hoofdopleider GGZ-VS Dr. Robbert Gobbens, lector Gezondheid en Welzijn van kwetsbare ouderen, Hogeschool
Nadere informatiePersoonlijkheidsstoornissen bij ouderen
Persoonlijkheidsstoornissen bij ouderen Maarten Boogert, soc. psych. verpleegk Divisie Ouderen / 24 uurdienst Mondriaan Zorggroep Heerlen Doelgroepen m.b.t hulpverlening van SPV- er : Acute psychiatrische
Nadere informatieLVB en verslaving Een (on)beperkte relatie
LVB en verslaving Een (on)beperkte relatie Brijder Verslavingszorg Inholland, Lectoraat GGZ-verpleegkunde Simone Bakker Koos de Haan Scholing, Advies en Projecten Ede 12 juni 2013 2 Agenda 1. Kenmerken
Nadere informatiePersonaCura. Uw specialist in persoonlijkheid & gedrag bij senioren
PersonaCura Uw specialist in persoonlijkheid & gedrag bij senioren Inleiding We willen allemaal oud worden, maar het liever niet zijn. Ouder worden betekent immers omgaan met verlies van gezondheid, van
Nadere informatieAWBZ zorg bij Bureau Jeugdzorg (BJz)
AWBZ zorg bij Bureau Jeugdzorg (BJz) Waar gaan we het over hebben? Wie ben ik en waarom deze presentatie? Algemeen: beleidsregels en doelgroep Welke zorg valt voor onze doelgroep onder de AWBZ? Hoe wordt
Nadere informatieSucces met geïntegreerde behandeling?
Succes met geïntegreerde behandeling? Annette Bonebakker, PhD, klinisch neuropsycholoog Kenniscarrousel LEDD Utrecht, 18 april 2017 Dubbele problematiek Patiënten met een dubbele diagnose vallen vaak tussen
Nadere informatiegewoon meedoen! Ketenzorg met toekomst
gewoon meedoen! Ketenzorg met toekomst De basis van In voor zorg! Door een gebrek aan aansluitende zorg vielen voorheen veel jongeren tussen wal en schip. Dit verkleinde hun kans op een goede terugkeer
Nadere informatieBorderline, waar ligt de grens?
Borderline, waar ligt de grens? Themadag georganiseerd door Friese werkgroep Labyrinth-In Perspectief 23 november 2002 Programma 10.00 10.15 10.20 11.00 11.15 11.45 12.15 13.00 14.00 15.00 Ontvangst met
Nadere informatieInleiding. Familiale kwetsbaarheid en geslacht. Samenvatting
Inleiding Depressie en angst zijn veel voorkomende psychische stoornissen. Het ontstaan van deze stoornissen is gerelateerd aan een breed scala van risicofactoren, zoals genetische kwetsbaarheid, neurofysiologisch
Nadere informatieCongres 01-04-2009. lex pull 23-03-2009 1
ADHD EN VERSLAVING Congres 01-04-2009 lex pull 23-03-2009 1 ADHD EN VERSLAVING PREVALENTIE VERKLARINGSMODELLEN DIAGNOSTIEK BEHANDELING lex pull 23-03-2009 2 prevalentie 8-Tal studies SUD bij ADHD: Life-time
Nadere informatieDiagnostiek en onderzoek naar autisme bij dubbele diagnose. Annette Bonebakker, PhD, klinisch neuropsycholoog CENTRUM DUBBELE PROBLEMATIEK DEN HAAG
Diagnostiek en onderzoek naar autisme bij dubbele diagnose Annette Bonebakker, PhD, klinisch neuropsycholoog CENTRUM DUBBELE PROBLEMATIEK DEN HAAG 1 Autisme spectrum stoornissen Waarom dit onderwerp? Diagnostiek
Nadere informatieDe Nederlandse doelgroep van mensen met een LVB 14-12-2011. Van Basisvragenlijst LVB naar LVB-screeningsinstrument (screener LVB)
Zwakzinnigheid (DSM-IV-TR) Code Omschrijving IQ-range Van Basisvragenlijst LVB naar LVB-screeningsinstrument (screener LVB) Xavier Moonen Orthopedagoog/GZ-Psycholoog Onderzoeker Universiteit van Amsterdam
Nadere informatieFACT IDRIS. Idris is een onderdeel van de Amarant Groep
FACT IDRIS Idris is een onderdeel van de Amarant Groep Iedereen is Behandeling en begeleiding voor cliënten met een LVB in combinatie met complexe problematiek Specialistische behandeling Kinderen, jeugdigen
Nadere informatieOver hard werken, verbinden, humor & houden van!!!
Over hard werken, verbinden, humor & houden van!!! Lonneke Mechelse, GZ psycholoog BIG, Registerpsycholoog NIP Arbeid & Organisatie bij Peptalk Delft, (generalistische basis GGZ) & Mentaal Beter Gouda
Nadere informatieDe gevolgen scheiding (strafciviel) voor behandeling en beleid. Christian van Dam, 27 mei 2010
De gevolgen scheiding (strafciviel) voor behandeling en beleid Christian van Dam, 27 mei 2010 Organisatie Sinds 1 januari heten wij Avenier, ontstaan uit een fusie tussen Jongerenhuis Harreveld en JPC
Nadere informatiePersoonlijkheidsstoornissen Kortdurend Behandelaanbod
Persoonlijkheidsstoornissen Kortdurend Behandelaanbod U bent niet de enige Een op de tien Nederlanders heeft te maken met een persoonlijkheidsstoornis of heeft trekken hiervan. De Riagg Maastricht is gespecialiseerd
Nadere informatieIndividuele verschillen in. persoonlijkheidskenmerken. Een genetisch perspectief
N Individuele verschillen in borderline persoonlijkheidskenmerken Een genetisch perspectief 185 ps marijn distel.indd 185 05/08/09 11:14:26 186 In de gedragsgenetica is relatief weinig onderzoek gedaan
Nadere informatieDisclosure belangen spreker
Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder
Nadere informatieZorgprogramma voor mensen met gerontopsychiatrische problematiek in het verpleeghuis
Zorgprogramma voor mensen met gerontopsychiatrische problematiek in het verpleeghuis Anne van den Brink Specialist Ouderengeneeskunde Onderzoeker Pakkende ondertitel Inhoud presentatie Inleiding Aanleiding
Nadere informatieDeel VI Verstandelijke beperking en autisme
Deel VI Inleiding Wat zijn de mogelijkheden van EMDR voor cliënten met een verstandelijke beperking en voor cliënten met een autismespectrumstoornis (ASS)? De combinatie van deze twee in een en hetzelfde
Nadere informatieJeugdzorg naar gemeenten
Jeugdzorg naar gemeenten Wat is jeugdzorg en wat komt naar u toe? Tom van Yperen Nederlands Jeugdinstituut Universiteit Utrecht VNG Regioconferenties, mei 2011 t.vanyperen@nji.nl 2 e lijn 1 e lijn 0 e
Nadere informatieBloody Mary Op zoek naar Bloody Mary - studiedag forensische systeem therapie 6/21/2017
Bloody Mary Vrouwen als dader Mars versus Venus of een beetje van beiden Anne-Marie Slotboom Universitair hoofddocent strafrecht en criminologie, VU 1 2 o Veel stereotypen over verschillen tussen mannen
Nadere informatieTriple problematiek. Complexe zorg leer je van elkaar! 22 maart 2018, Inspiratiedag Pluryn/Intermetzo
Triple problematiek Complexe zorg leer je van elkaar! 22 maart 2018, Inspiratiedag Pluryn/Intermetzo Dr. Neomi van Duijvenbode Afdelingspsycholoog / Senior onderzoeker n.vanduijvenbode@tactus.nl Het project
Nadere informatieAntisociaal gedrag en problematisch middelengebruik. KFZ call
Antisociaal gedrag en problematisch middelengebruik KFZ call 2015-9 Projectgroep Auteurs: Fleur Kraanen, Joan van Horn*, Jan van Amsterdam, Roos Dekker, Juliette Hutten en Lieke Nentjes. Klinische Psychologie,
Nadere informatieEen stap verder in forensische en intensieve zorg
Een stap verder in forensische en intensieve zorg Palier bundelt intensieve en forensische zorg. Het is zorg die net een stapje verder gaat. Dat vraagt om een intensieve aanpak. Want onze doelgroep kampt
Nadere informatiewijzer centrum voor ambulante behandeling van Amsta
wijzer centrum voor ambulante behandeling van Amsta Wie zijn we? Wijzer is het centrum voor ambulante behandeling van Amsta (voorheen DkJ). Wijzer biedt expertise op het gebied van ondersteuning en behandeling
Nadere informatiePsychiatrische diagnostiek bij mensen met een verstandelijke beperking. C. de Vries, arts E. Calis, psychiater VGGNet
Psychiatrische diagnostiek bij mensen met een verstandelijke beperking C. de Vries, arts E. Calis, psychiater VGGNet je gaat het pas zien als je het doorhebt Casus 1 Monique Intake in 2003. Is dan 20 jaar.
Nadere informatieSamenvatting. factoren betreft), en scoren zij anders waar het gaat om het soort en de
Samenvatting Dit onderzoek richt zich op het verband tussen de aanwezigheid van risico- en protectieve factoren en de latere ontwikkeling van delinquent gedrag in een groep risicojongeren. De volgende
Nadere informatieNEDERLANDSE SAMENVATTING
NEDERLANDSE SAMENVATTING Zedendelicten vormen een groot maatschappelijk probleem met ernstige gevolgen voor zowel het slachtoffer als voor de dader. Hoewel de meeste zedendelicten worden gepleegd door
Nadere informatieTriple Trouble in de praktijk. Triple Trouble in de praktijk. Komt een man bij de dokter. Drie soorten middelen. Stoornis in het gebruik van middelen
Triple Trouble in de praktijk Triple Trouble in de praktijk LEDD congres 2014 Joanneke van der Nagel Jannelien Wieland Robert Didden Van enkelvoudig naar complex licht tot ernstig Over wat te doen wie
Nadere informatiePsychisch functioneren bij het syndroom van Noonan
Psychisch functioneren bij het syndroom van Noonan drs. Ellen Wingbermühle GZ psycholoog / neuropsycholoog GGZ Noord- en Midden-Limburg Contactdag 29 september 2007 Stichting Noonan Syndroom 1 Inhoud Introductie
Nadere informatieAmbulant Centrum Altrecht Aventurijn
Ambulant Centrum Altrecht Aventurijn 3 Ambulant Centrum Altrecht Aventurijn De vijf ambulante teams van Altrecht Aventurijn zijn gevestigd in het Ambulant Centrum Altrecht Aventurijn. Onze zorg is opgedeeld
Nadere informatieEMDR effectief bij volwassenen met autisme
EMDR effectief bij volwassenen met autisme Ella Lobregt- van Buuren e.lobregt@dimence.nl 01-04-17, EMDR congres Cliënten, bedankt! En ook: Therapeuten Dimence: Angst & Stemming Deventer: Barbara Kemps
Nadere informatieMeisjes met een licht verstandelijke beperking en gedragsproblematiek
Meisjes met een licht verstandelijke beperking en gedragsproblematiek Marianne Bakkeren Orthopedagoog-generalist NVO GZ-psycholoog Tjallingahiem Dytmer Hettinga Sectormanager Specialistische Dienstverlening
Nadere informatieASS in de verzekeringsgeneeskundige praktijk
ASS in de verzekeringsgeneeskundige praktijk Dr. P. Remijnse, psychiater UWV Breda, 4-7-2017 Disclosure belangen spreker (Potentiële) belangenverstrengeling Voor deze bijeenkomst mogelijk relevante relaties
Nadere informatieDe rol van de gedragskundige. LVB en Verslaving Workshopronde 1 Slotbijeenkomst Trimbos 16-04-2013
De rol van de gedragskundige LVB en Verslaving Workshopronde 1 Slotbijeenkomst Trimbos 16-04-2013 Spin in het web? Agenda Korte uiteenzetting LVB en verslaving Functie-eisen Rol gedragskundige Discussie
Nadere informatieKinderen, ouderen en het huisverbod
Een korte introductie Bureau voor beleidsonderzoek, advies en detachering Kinderen, ouderen en het huisverbod Alle relevante beleidsthema s, van arbeid, onderwijs en zorg tot criminaliteit & veiligheid
Nadere informatieHilde Niehoff. Behandelaanbod Trajectum Hoeve Boschoord voor cliënten met agressie problematiek
Hilde Niehoff Behandelaanbod Trajectum Hoeve Boschoord voor cliënten met agressie problematiek 1 Behandelprogramma agressie van wetenschap naar praktijk Specialisatie agressieproblematiek De specialisatie
Nadere informatiegewoon meedoen! Ketenzorg met toekomst
gewoon meedoen! Ketenzorg met toekomst De basis van In voor zorg! Voor wie is JeugdzorgPlus? Door een gebrek aan aansluitende zorg vielen voorheen veel jongeren tussen wal en schip. Dit verkleinde hun
Nadere informatieWier. Behandelcentrum voor mensen die moeilijk leren, met gedragsproblemen en/of psychiatrische problemen. Patiënten & familie
Wier Behandelcentrum voor mensen die moeilijk leren, met gedragsproblemen en/of psychiatrische problemen Patiënten & familie 2 Voor wie is Wier? Wier is er voor mensen vanaf achttien jaar (en soms jonger)
Nadere informatieInformatie voor Familieleden omtrent Psychose. InFoP 2. Inhoud
Informatie voor Familieleden omtrent Psychose InFoP 2 Inhoud Introductie Module I: Wat is een psychose? Module II: Psychose begrijpen? Module III: Behandeling van psychose de rol van medicatie? Module
Nadere informatieSeksueel grensoverschrijdend gedrag en de relatie met: Ontwikkelingsstoornissen bij jongeren
Seksueel grensoverschrijdend gedrag en de relatie met: Ontwikkelingsstoornissen bij jongeren Een sociale of louter seksuele problematiek? Dr. Sanneke Wilson Forensisch Psychiater I.T.E.R 20 jaar 31.01.2019
Nadere informatieDoelgroepanalyse Centrum voor Trauma en Gezin
Doelgroepanalyse Centrum voor en Gezin Efua Campbell & Inez Berends December 2013 PI Research is gevraagd om voor het Centrum voor en Gezin van de Bascule een doelgroepanalyse uit te voeren. Aan de hand
Nadere informatiePERSOONLIJKHEIDSSTOORNIS
PERSOONLIJKHEIDSSTOORNIS PATIËNTENINFORMATIE ALGEMEEN Wat is een persoonlijkheidsstoornis? Ieder mens heeft een persoonlijkheid. Een persoonlijkheid is de optelsom van hoe u als persoon bent, hoe u zich
Nadere informatieDementie bij mensen met een verstandelijke beperking
Dementie bij mensen met een verstandelijke beperking In deze presentatie Kenmerken van mensen met een verstandelijke beperking (VB) Kenmerken van dementie bij mensen met een VB Herkennen van dementie bij
Nadere informatieVerslaving en comorbiditeit
Verslaving en comorbiditeit Wat is de evidentie? Dr. E. Vedel, Jellinek, Arkin 18 november 2014 Comobiditeitis hot 1 Jellinek onderzoek comorbiditeit Verslaving & persoonlijkheid, 1997 Verslaving & ADHD,
Nadere informatieBordeline persoonlijkheidsstoornis
Cure + Care Solutions is hèt landelijk behandel- en expertisecentrum voor complexe psychische aandoeningen en werkt nauw samen binnen een landelijk netwerk van zorginstellingen door het hele land. Cure
Nadere informatieZorgvorm Doelgroep Problematiek Hulp Duur Financiering
Timon helpt kinderen, jongeren, (jong)volwassenen en gezinnen bij problemen met opvoeden en opgroeien op weg naar zelfstandigheid en volwassenheid. Timon biedt Ambulante hulpverlening in de thuissituatie
Nadere informatieWij behandelen mensen poliklinisch, dat betekent dat je naar ons toe komt voor de hulp. Een enkele keer kan het zijn dat wij op huisbezoek komen.
Wie zijn wij? Het team van AltraCura Behandeling biedt hulp aan mensen met leermoeilijkheden en psychische problemen. Wij willen graag een goede behandeling bieden, daarom onderzoeken wij samen met jou
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2006 2007 29 452 Tenuitvoerlegging van de tbs-maatregel Nr. 65 BRIEF VAN DE MINISTERS VAN VOLKSGEZONDHEID, WELZIJN EN SPORT EN VOOR JEUGD EN GEZIN EN DE
Nadere informatieHERSENBESCHADIGING. Hippocrates (ca v.chr)
AANGEBOREN EN NIET-AANGEBOREN HERSENBESCHADIGING HET DIENT ALGEMEEN BEKEND TE ZIJN DAT DE BRON VAN ONS PLEZIER, ONZEVREUGDE, GELACH EN VERMAAK, ALS VAN ONZE SMART, PIJN, ANGST EN TRANEN, GEEN ANDERE IS
Nadere informatieAutisme spectrum stoornissen en delinquentie
Autisme spectrum stoornissen en delinquentie Lucres Nauta-Jansen onderzoeker kinder- en jeugdpsychiatrie VUmc Casus Ronnie jongen van 14, goed en wel in de puberteit onzedelijke handelingen bij 5-jarig
Nadere informatieJEUGDHULP HOLLAND RIJNLAND
JEUGDHULP HOLLAND RIJNLAND Aan: Werkgroep kostencomponenten jeugd GGZ (met aanbieders) Van: TWO jeugdhulp Holland Rijnland Datum: 12-07-2017 Onderwerp: Concept omschrijving diensten Jeugd GGZ 2018, behorende
Nadere informatieBeter geïntegreerd! Wat zeggen de richtlijnen?
Beter geïntegreerd! Wat zeggen de richtlijnen? Beter geïntegreerd! Wat zeggen de richtlijnen? Richtlijnen Casus IDDT Richtlijnen, wat zeggen ze niet! Richtlijnen Dubbele Diagnose, Dubbele hulp (2003) British
Nadere informatieDiagnostiek en Risicotaxatie bij mensen met een LVB
Diagnostiek en Risicotaxatie bij mensen met een LVB Vanuit verschillend perspectief bezien datum: 12-12-2013 De Kapel, terrein Altrecht Aventurijn, Zeist Hoe herkennen en bejegenen we mensen met een licht
Nadere informatieRisk factors for the development and outcome of childhood psychopathology NEDERLANDSE SAMENVATTING
Risk factors for the development and outcome of childhood psychopathology EDERLADSE SAMEVATTIG 157 Het komt regelmatig voor dat psychiatrische klachten clusteren in families. Met andere woorden, familieleden
Nadere informatieWie ben ik? Onderzoek ouderen. Vandaag: De ouder wordende cliënt met autisme. Aantal publicaties
Wie ben ik? De ouder wordende cliënt met autisme Barbara van Heijst, 24 september 16 b.vanheijst@leokannerhuis.nl 2 3 4 Vandaag: onderzoek d Arc & anderen Belang voor workhome bewoners: resultaat niet
Nadere informatieActuarieel Risicotaxatie Instrument voor Jeugdbescherming (ARIJ)
Actuarieel Risicotaxatie Instrument voor Jeugdbescherming (ARIJ) Mirte Forrer, Jeugdbescherming Regio Amsterdam Claudia van der Put, Universiteit van Amsterdam Jeugdbescherming Ieder kind veilig GGW FFPS
Nadere informatieAanmeldformulier ten behoeve van Toetsings- en AdviesCommissie (TAC) Cello
Aanmeldformulier ten behoeve van Toetsings- en AdviesCommissie (TAC) Cello Betreft aanmelding voor Wonen Woonbegeleiding Persoonsgegevens Achternaam: Voorvoegsel: Voornamen: Roepnaam: Geslacht: Geboortedatum:
Nadere informatieTer vermindering van (de gevolgen van) Kindermishandeling en huiselijk geweld
Ter vermindering van (de gevolgen van) Kindermishandeling en huiselijk geweld Paul Baeten Cees Hoefnagels Jeugd in Onderzoek Jeugd in Onderzoek Den Bosch 14 maart 2016 Elke vorm van voor een minderjarige
Nadere informatieKenniskring Entree van zorg
Kenniskring Entree van zorg Aansluiting problematiek en hulp: rol van de context 12 november 2015 Het programma Psychosociale hulp voor kinderen en jongeren: welke problemen zien we waar terug? Marieke
Nadere informatieDe invloed van LVB en PTSS op behandelresultaten. Birgit Seelen-de Lang (GZ psycholoog) Berry Penterman (Psychiater) GGZ Oost Brabant, FACT
De invloed van LVB en PTSS op behandelresultaten Birgit Seelen-de Lang (GZ psycholoog) Berry Penterman (Psychiater) GGZ Oost Brabant, FACT 19 juni 2019 Vignet 33 jarige man, boerenzoon. Sinds 2010 bekend
Nadere informatieBehoefte aan begeleiding vanwege een lichamelijke beperking.
Bijlage 4 Ondersteuningsprofielen Jeugd (vooralsnog concept) Sociaal Domein Fryslân Profiel 1 Behoefte aan het verbeteren van psychosociaal functioneren jeugdige en verbeteren van gezinscommunicatie. Profiel
Nadere informatieActuarieel Risicotaxatie Instrument voor Jeugdbescherming (ARIJ) Mirte Forrer, gedragsdeskundige Stefanie Meijs, senior gezinsmanager
Actuarieel Risicotaxatie Instrument voor Jeugdbescherming (ARIJ) Mirte Forrer, gedragsdeskundige Stefanie Meijs, senior gezinsmanager Jeugdbescherming Ieder kind veilig Intensief Systeemgericht Casemanagement
Nadere informatieDe Jutters centrum voor kinder- en jeugdpsychiatrie. Mentaliseren Bevorderende Therapie voor kinderen Nicole Muller
De Jutters centrum voor kinder- en jeugdpsychiatrie Mentaliseren Bevorderende Therapie voor kinderen Nicole Muller Iedere volwassene is kind geweest. Risicoclassificaties van kinderen die kunnen leiden
Nadere informatieAls opgroeien niet vanzelf gaat. voor kinderen, jongeren en hun ouders
Als opgroeien niet vanzelf gaat voor kinderen, jongeren en hun ouders Voor kinderen met een psychische stoornis gaat opgroeien niet vanzelf. Ze zijn bijvoorbeeld zo onzeker, angstig of somber dat ze niet
Nadere informatieSamen op weg: communicatie met kinderen en jongeren met SOLK. Voorbij de scheiding tussen lichaam en geest. Yvette Krol, klinisch psycholoog,
Samen op weg: communicatie met kinderen en jongeren met SOLK. Voorbij de scheiding tussen lichaam en geest. Yvette Krol, klinisch psycholoog, Deventer Ziekenhuis Ingeborg Visser, GZ-psycholoog i.o. tot
Nadere informatieIntroductiecursus. Gedragsdeskundigen van de behandelcentra LVG-jeugd/SG LVG. mensenkennis
Introductiecursus Gedragsdeskundigen van de behandelcentra LVG-jeugd/SG LVG mensenkennis Introductiecursus voor gedragsdeskundigen van de behandelcentra LVG-jeugd/SG LVG Een initiatief van de Vereniging
Nadere informatieInFoP 2. Informatie voor Familieleden omtrent Psychose. Inhoud. Inleiding
Informatie voor Familieleden omtrent Psychose InFoP 2 Inhoud Introductie Module I: Wat is een psychose? Module II: Psychose begrijpen? Module III: Behandeling van psychose de rol van medicatie? Module
Nadere informatieOnderzoek naar het cluster 4 onderwijs: kinderen en hulpverlening. Drs. R. Stoutjesdijk & Prof. Dr. E.M. Scholte M.m.v. drs. H.
Onderzoek naar het cluster 4 onderwijs: kinderen en hulpverlening Drs. R. Stoutjesdijk & Prof. Dr. E.M. Scholte M.m.v. drs. H. Leloux-Opmeer Voorwoord Inhoudsopgave Een tijd geleden hebben Stichting Horizon
Nadere informatiehoofdstuk 3 Hoofdstuk 4 Hoofdstuk 5
SAMENVATTING 117 Pas kortgeleden is aangetoond dat ADHD niet uitdooft, maar ook bij ouderen voorkomt en nadelige gevolgen kan hebben voor de patiënt en zijn omgeving. Er is echter weinig bekend over de
Nadere informatieverwijzers De beste ondersteuning op maat Behandeling en begeleiding voor mensen met een licht verstandelijke beperking
verwijzers De beste ondersteuning op maat Behandeling en begeleiding voor mensen met een licht verstandelijke beperking Mensen met een licht verstandelijke beperking (LVB) hebben een niet-zichtbare beperking
Nadere informatieOur brains are not logical computers, but feeling machines that think.
Drs. Fernando Cunha (Child Support Europe) Ontwikkelingspsycholoog Gezondheidspsycholoog (BIG) Kinder- en Jeugdpsycholoog (NIP) Onderwijsspecialist http://www.child-support-europe.com In dienst van kinderen,
Nadere informatie