Bordeline persoonlijkheidsstoornis

Transcriptie

1 Cure + Care Solutions is hèt landelijk behandel- en expertisecentrum voor complexe psychische aandoeningen en werkt nauw samen binnen een landelijk netwerk van zorginstellingen door het hele land. Cure + Care Solutions biedt een gevarieerd aanbod aan mensen met psychische problemen en psychiatrische stoornissen. Bordeline persoonlijkheidsstoornis Platinaweg EZ Den Haag T +31 (0) F +31 (0) E info@curecaresolutions.nl W

2 Wat is borderline? Borderline is een ingrijpende psychologische stoornis. Mensen met borderline hebben sterke wisselingen in stemmingen, gedachten en gedrag. Ze zijn enorm impulsief, denken zwart-wit en reageren extreem. Ook hebben mensen met deze stoornis intense en snel wisselende relaties. De stoornis uit zich anders bij mannen en vrouwen. Mannen gaan bijvoorbeeld vaker alcohol en drugs gebruiken, terwijl vrouwen eerder eetbuien krijgen. Borderline is een persoonlijkheidsstoornis Borderline is in de psychologie ingedeeld bij de persoonlijkheidsstoornissen. Mensen met een persoonlijkheidstoornis denken, voelen en reageren structureel anders dan je zou verwachten. Hierdoor kunnen ze in het dagelijks leven moeilijk functioneren en kan de omgeving ook (ernstige) last ervaren. Aantal onbekend Het is niet duidelijk hoeveel mensen in Nederland precies borderline hebben. Een schatting is Het kunnen er ook meer zijn, omdat mensen met deze stoornis vaak alleen worden behandeld voor bepaalde symptomen van de stoornis. Denk hierbij aan depressie en angsten. Heb ik Borderline? Of iemand een persoonlijkheidsstoornis heeft, is moeilijk vast te stellen. Lees meer over de symptomen van borderline. Heb je liever direct contact met een professionele hulpverlener? Ga naar hulp & instanties. Symptomen borderline Of iemand borderline heeft, is moeilijk vast te stellen. De persoonlijkheidsstoornis kent veel symptomen en de mate van intensiteit verschilt per persoon. Wanneer je minimaal 5 symptomen bij jezelf of een ander herkent, kan er sprake zijn van borderline. Bekende symptomen bij borderline Impulsief gedrag: mensen met borderline zijn impulsief. Ze storten zich in nieuwe relaties, projecten of veranderen plotseling van baan. Ze hebben moeite zich te beheersen. Dat uit zich in minimaal 2 van de volgende negatieve gevolgen: geldverspilling, wisselende seksuele contacten, misbruik van alcohol en drugs, roekeloos rijden, vreetbuien. Verlatingsangst: de angst dat iemand ze in de steek laat is erg groot bij mensen met borderline. Alleen maar denken dat ze in de steek gelaten worden, is al genoeg om krampachtig te proberen dat te voorkomen. Instabiele relaties: mensen met borderline hebben intense relaties met anderen, maar deze zijn vaak instabiel. Ze denken heel zwart-wit over hun relaties: of iemand is geweldig of hij is waardeloos. Wisselend zelfbeeld: iemand met borderline heeft steeds een ander beeld of gevoel van zichzelf. Dat wisselt sterk. Stemmingswisselingen: op gebeurtenissen reageert iemand met borderline met sterk wisselende stemmingen. Dit leidt tot periodes van grote somberheid, prikkelbaarheid of angst. Dit symptoom duurt meestal enkele uren, en bijna nooit langer dan een paar dagen. Leegte: mensen met borderline hebben een blijvend gevoel van leegte. Boosheid: mensen met borderline kunnen last hebben van intense woede, die niet past in de situatie en de situatie ook niet oplost. Of ze hebben moeite hun boosheid te beheersen. Ze hebben dan driftbuien, blijvende woede, of hebben geregeld vechtpartijen. Paranoia: in stresssituaties krijgen mensen met borderline last van paranoïde ideeën. Dit is het idee achtervolgd of bedreigd te worden. Dit symptoom is tijdelijk en gaat ook weer voorbij.

3 Dissociatie: dit is jezelf psychisch afscheiden van wat er met jou of om jou heen gebeurt. Mensen met borderline hebben het gevoel er niet meer bij te zijn en als het ware weg te raken. Soms weten ze dan niet meer precies wat er gebeurd is. Zelfbeschadiging: mensen met borderline kunnen pogingen doen tot zelfdoding, dreigen daarmee, of verwonden zichzelf. Oorzaken borderline Borderline kan verschillende oorzaken hebben. Er is niet een oorzaak aan te wijzen voor borderline. Vaak is het een combinatie van factoren die ervoor zorgt dat iemand deze persoonlijkheidsstoornis ontwikkelt. Biologische factoren Aanleg en erfelijkheid zijn biologische factoren die mee kunnen spelen bij het ontstaan van borderline. Zo zijn mensen met borderline in aanleg impulsief en emotioneel instabiel. Dit heeft temaken met processen in de hersenen en met hormonen. Omgevingsfactoren Vervelende ervaringen of gevoelens in de kindertijd spelen een belangrijke rol bij het ontstaan van borderline. Vaak hebben mensen met borderline zich in hun jeugd onveilig gevoeld. De helft van de mensen met borderline is mishandeld of seksueel misbruikt. Wordt emotionele mishandeling meegeteld dan ligt dit aantal nog hoger. Wat kun je zelf doen? Als je borderline hebt, zorg dan dat je genoeg weet over je persoonlijkheidsstoornis. Hierdoor krijg je inzicht in de stoornis en het helpt bij het uitleggen aan anderen wat je precies hebt. Praten met anderen kan namelijk erg goed helpen. Je moet borderline weliswaar zelf aanpakken, maar vrienden, familie en hulpverleners kunnen daar goed bij helpen. Bespreek borderline met naasten Mensen met borderline doen een groot beroep op hun omgeving. Relaties staan vrijwel constant onder druk. Daarom is het belangrijk om te praten met bijvoorbeeld familie en vrienden over de persoonlijkheidsstoornis. Bespreek welke problemen borderline met zich meebrengt en hoe je op moeilijke momenten het beste op elkaar kunt reageren. Zorg daarom ook dat mensen die belangrijk voor je zijn er genoeg over weten. Bespreek borderline met behandelaar Een behandelaar en behandeling waar je je prettig bij voelt, kunnen belangrijk zijn om klachten te verhelpen. Soms is er verschil tussen welke behandeling de behandelaar wil en wat je zelf wilt. Overleg hierover met hem. Adviespunten om te bespreken Opvang; bespreek met de behandelaar en mensen uit uw omgeving bij wie je terecht kunt voor hulp. Ook bij wie je terecht kunt in het weekend of s avonds en s nachts. Omgang; bespreek met de behandelaar, familie en vrienden hoe je samen omgaat met borderline. Werk; welk werk kun je nog doen? Bekijk of het haalbaar is om te parttime of fulltime te werken. Neem nooit te veel hooi op je vork. Telefonische hulpdiensten en lotgenotencontact Korrelatie: voor informatie, hulp en advies. Tel: (werkdagen van uur, 0,15 p/m) Sensoor: dag en nacht bereikbaar. De mensen aan de telefoon zijn vrijwilligers die weten hoe belangrijk het is om je verhaal aan iemand kwijt te kunnen. Tel: ( 0,05 p/min.). Stichting Borderline: organiseert Lotgenotencontact en geeft ook advies. (

4 Behandeling borderline Mensen kunnen leren omgaan met borderline, zodat de symptomen sterk verminderen. Sommige mensen leren ook zonder behandeling om te gaan met de stoornis. Behandelingen zijn er vooral op gericht om symptomen te verminderen. Er zijn diverse behandelingen die verschillende doelen hebben, zoals: Het leren omgaan met borderline door crisismanagement en het weer in evenwicht leren brengen van de situatie. Dialectische gedragstherapie is hier een voorbeeld van. Het verminderen van sommige symptomen van borderline. Een voorbeeld hiervan is een sociale vaardigheidstraining. Het verbeteren van processen in de hersenen. Hiervoor worden medicijnen gebruikt. Bijvoorbeeld medicijnen die de impulsiviteit verminderen of meer evenwicht in het gevoelsleven brengen, vooral doordat ze depressieve en angstige gevoelens verminderen. Psychologische behandelingen Lange tijd werd gedacht dat borderline onbehandelbaar was en dat mensen met borderline niet behandeld wilden worden. Een aantal psychologische behandelingen lijkt inmiddels toch te werken. Een psychologische behandeling van borderline duurt altijd lang en is intensief. Mensen met borderline willen veel aandacht van hun behandelaar en tijdens de behandeling komt extreem gedrag regelmatig voor. De psychologische behandelingen zijn onder te verdelen in: Cognitieve gedragstherapie; hierbij wordt geleerd om met behulp van cognitieve en gedragsmatige technieken verkeerde denkpatronen en gedrag te veranderen. Dialectische gedragstherapie; deze therapie combineert cognitieve en gedragsgerichte therapieën met een filosofische en theoretische visie op borderline-persoonlijkheidsproblematiek. Psychodynamische behandeling; dit is een vorm van psychotherapie waarbij ingegaan wordt op problemen in het dagelijks leven en de daarin voorkomende affectieve en relationele verstoringen. Medicijnen voor symptomen borderline Er is geen geneesmiddel speciaal voor borderline. Het zijn altijd medicijnen die voor andere stoornissen gemaakt zijn, maar ook blijken te werken tegen sommige symptomen van borderline. Medicijnen zijn altijd deel van een bredere behandeling. Meestal ondersteunen ze de psychotherapeutische behandeling. Voorbeelden van medicijnen zijn antipsychotica en antidepressiva. De omgeving Mensen met borderline doen vaak een groot beroep op hun omgeving. Het ene moment heeft iemand behoefte aan aandacht en contact, het volgende moment kan iemand zich helemaal terugtrekken en het contact afwijzen. Naasten hebben vaak moeite met de emotionele uitbarstingen en het impulsieve gedrag van iemand met borderline. De relatie staat daardoor steeds onder spanning. De kans dat mensen met borderline in een sociaal isolement terechtkomen, is dan ook vrij groot.

5 Advies omgaan met borderline Kennis opdoen; zorg dat je genoeg weet over borderline en de mogelijke gevolgen. Niet persoonlijk opvatten; onthoud dat iemand met borderline een psychische stoornis heeft, waarvoor behandeling nodig is. Vat emotionele uitspraken niet al te persoonlijk op. Grenzen aangeven; maak duidelijke afspraken met de persoon met borderline over het contact. Geef daarbij duidelijk je grenzen aan. Waardering tonen; probeer negatief gedrag los te zien van de persoon. Toon waardering voor de dingen die goed gaan. Niet te hoge eisen stellen; leg niet te veel druk op de schouders van iemand met borderline. Maar neem de verantwoordelijkheid niet helemaal over. Advies voor eigen gezondheid Omgaan met iemand met borderline kan heel moeilijk en intensief zijn. De stoornis van iemand anders moet niet ook je eigen leven gaan bepalen. Blijf daarom dingen doen die plezier en ontspanning geven. Dit voorkomt dat je zelf overbelast raakt. Houd ook contact met anderen. Af en toe je hart luchten bij iemand in de omgeving kan namelijk enorm opluchten. Telefonische hulpdiensten en lotgenotencontact Als het je allemaal te veel wordt, zoek dan steun. Korrelatie: voor informatie, hulp en advies. Tel: (werkdagen van uur, 0,15 p/m) Sensoor: dag en nacht bereikbaar. De mensen aan de telefoon zijn vrijwilligers die weten hoe belangrijk het is om je verhaal aan iemand kwijt te kunnen. Tel: ( 0,05 p/min.). Stichting Labyrint ~ In Perspectief: organiseert lotgenotencontact en geeft ook advies. (Stichtingborderline.nl) Organisaties Fonds Psychische Gezondheid is vastbesloten om de omvang, ernst en duur van psychische problemen terug te dringen. Hiervoor biedt zij onder andere een hulp lijn aan via Stichting Korrelatie. Korrelatie voor informatie, hulp en advies. Telefoon: (werkdagen van uur, 0,15 p/m) Stichting Borderline Voor informatie, advies en contact met lotgenoten. Labyrint-In Perspectief Landelijke zelfhulporganisatie van en voor familieleden van psychiatrische patiënten. Telefonische hulplijn: ( 0,20 p/min.). Stichting Zelfbeschadiging Landelijke organisatie voor advies, hulp en contact met lotgenoten. Trimbos-instituut Het Trimbos-instituut zet zich in voor het verbeteren van de geestelijke gezondheid door het delen van kennis. Hulp & Instanties Hier vind je meer informatie over hulp & Instanties. Wie doet wat en waar vind je ze bij jou in de buurt.

6 Aanmelding Voor aanmelding heeft u een verwijzing van uw huisarts of een andere verwijzer (bijvoorbeeld medisch specialist, bedrijfsarts) nodig. Deze krijgt u als onderzoek of behandeling binnen de specialistische GGZ nodig wordt geacht. Met uw verwijzer bespreekt u bij welke locatie van Cure + Care Solutions u het beste geholpen kunt worden. Als u in het bezit bent van een verwijzing kunt u uzelf aanmelden of vragen aan uw verwijzer contact met Cure + Care Solutions op te nemen. Dit kan telefonisch of schriftelijk. Vergoedingen en kosten Vergoeding door zorgverzekeraar Een restitutiepolis geeft (bijna) altijd recht op 100% vergoeding van de behandeling. Bij een naturapolis is dit niet het geval. Indien u een naturapolis heeft, neemt Cure + Care Solutions de kosten die niet door de verzekeraar worden vergoed voor haar rekening. U betaalt dus geen zelfstandige bijdrage, ook niet wanneer uw zorgverzekeraar maar 60% of 75% vergoedt. Eigen risico Iedere Nederlander van 18 jaar en ouder heeft een verplicht eigen risico. Dit betekent dat u in 2017 maximaal 385,00 moet betalen voor zorg die in het basispakket zit. Het kan zijn dat u daarnaast een vrijwillig eigen risico heeft afgesproken met uw zorgverzekeraar. Altijd meenemen tijdens je eerste afspraak: - Een verwijsbrief van je huisarts - Een geldig legitimatiebewijs (Paspoort of ID, geen rijbewijs) - Zorgpasje van zorgverzekeraar - Eventueel dossier eerdere behandeling - Eventueel verwijzing van andere instelling Bron: Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie - Copyright