Cure + Care Solutions

Transcriptie

1 Cure + Care Solutions is hèt landelijk behandel- en expertisecentrum voor complexe psychische aandoeningen en werkt nauw samen binnen een landelijk netwerk van zorginstellingen door het hele land. Cure + Care Solutions biedt een gevarieerd aanbod aan mensen met psychische problemen en psychiatrische stoornissen. Slaapstoornis Platinaweg EZ Den Haag T +31 (0) F +31 (0) E info@curecaresolutions.nl W

2 Slapeloze nachten Urenlang liggen piekeren en niet in slaap kunnen komen. Slecht slapen bij het vooruitzicht van een spannende of drukke dag. Wakker schrikken uit een nachtmerrie. Ieder mens slaapt weleens slecht. Eén of twee nachten slecht slapen is niet zorgwekkend. Anders wordt het als iemand élke nacht de klok drie uur hoort slaan en elke ochtend doodmoe uit bed stapt. Dan kan er sprake zijn van een slaapstoornis. Slapen is nodig om tot rust te komen. Je herstelt lichamelijk en geestelijk en krijgt weer energie. Gemiddeld slapen we een derde deel van ons leven. Gemiddeld, want de slaapbehoefte van mensen varieert. De een heeft weinig, de ander veel slaap nodig. Naarmate mensen ouder worden, gaan ze minder slapen. Pasgeboren kinderen slapen gemiddeld 16 uur per dag, volwassenen zo n 7 á 8 uur. Ouderen vaak nog minder. Vrouwen slapen gemiddeld wat meer dan mannen. Ieder mens heeft zijn eigen dag- en nachtritme. Zo zijn er ochtend- en avondmensen. Om te bepalen of iemand goed slaapt zijn de kwaliteit van de slaap en een uitgerust gevoel belangrijk. Belangrijker dan het tijdstip waarop iemand in slaap valt of het aantal uren dat hij slaapt. Een slaapstoornis Iemand heeft last van een slaapstoornis als hij regelmatig slecht slaapt, daar minstens een maand last van heeft en daardoor overdag minder goed functioneert. Zo n stoornis gaat samen met concentratieproblemen, prikkelbaarheid en gebrek aan energie. Structuur van de slaap De slaap begint met sluimeren en wordt steeds dieper, totdat je in een zeer diepe slaap raakt. In deze diepe slaap zijn mensen moeilijk te wekken. Het lichaam rust nu uit van de voorbije dag en bouwt weer energie op. Na deze diepe slaap volgt de droomslaap, in vaktermen REM-slaap genoemd. Daarin worden alle informatie en emoties van de hele dag verwerkt. Mensen dromen dan veel en hebben soms nachtmerries. Elke nacht maken mensen 4 á 5 keer zo n slaapcyclus van ongeveer anderhalf uur door. In de loop van de nacht wordt de slaap lichter, met meer REM-slaapfases en kortere periodes van diepe slaap. Hoe vaak komt het voor? Een derde van de Nederlandse bevolking heeft weleens slaapproblemen. Voor ongeveer 15% van de bevolking vormt slapeloosheid een ernstig chronisch probleem. Vrouwen hebben twee keer zo vaak last van slaapstoornissen als mannen. Ook veel ouderen hebben problemen met slapen. Een slaapstoornis raakt veel mensen. Het is niet iets om je voor te schamen of om te verbergen. Slaapstoornissen zijn aan de hand van de klachten te onderscheiden in meerdere categorieën. De primaire slaapstoornissen worden onderverdeeld in dyssomnieën en parasomnieën. De overige categorieën zijn: slaapstoornissen door psychiatrische problemen en andere slaapstoornissen. Dyssomnieën Dyssomnieën hebben te maken met de duur en de kwaliteit van de slaap en met het moment van inslapen. Insomnie en hypersomnie komen het meeste voor. Mensen met insomnie, of slapeloosheid, kunnen moeilijk inslapen. Ze worden s nachts vaak wakker of ontwaken s ochtends te vroeg. Mensen met hypersomnie kunnen overdag moeilijk wakker blijven. Ze slapen s nachts en vaak ook overdag erg veel, maar blijven zich desondanks slaperig voelen. Andere dyssomnieën zijn slaapapneu, verstoord slaap-waakritme, narcolepsie en onrustige benen.

3 Slaapapneu Afwijkingen in de ademhaling tijdens het slapen, waaronder slaapapneu. Mensen met slaapapneu stoppen s nachts enkele keren met ademen. Dat duurt seconden- tot minuten. Dan schrikken ze wakker en gaan weer ademhalen. Door het plotseling aanzuigen van veel lucht snurken ze luidruchtig. Overdag zijn deze mensen slaperig. Oorzaak van apneu is vaak een slecht gevormd gehemelte of het inzakken van spieren in de keelholte. Verstoord slaap-waakritme Mensen die in ploegendienst werken of medicijnen of drugs gebruiken, kunnen last hebben van verstoringen van het slaap-waakritme. Een jetlag door een lange vliegreis is ook zo n verstoring. De inwendige biologische klok raakt ontregeld. Dat leidt tot problemen met het in- en doorslapen en tot vermoeidheid. Narcolepsie Mensen met narcolepsie hebben overdag plotseling onweerstaanbare slaapaanvallen. Ze voelen zich voortdurend slaperig en kunnen ook last hebben van abrupte spierverslapping. Ze zakken dan plotseling in elkaar, meestal bij onverwachte emoties, zoals schrik of woede. Onrustige benen Slaapproblemen door onrust in de benen ( restless legs ) en het kort schokken van de benen tijdens de slaap. Parasomniën Bij parasomniën doen zich tijdens de slaap abnormale verschijnselen of abnormaal gedrag voor. De bekendste zijn: nachtmerries, slaapwandelen en praten of tandenknarsen in de slaap. Bij pavor nocturnus treden angstaanvallen op. Mensen met pavor nocturnus worden plotseling wakker met een paniekerige schreeuw. Ze maken dan een verwarde indruk. Zowel pavor nocturnus als slaapwandelen komt voornamelijk voor bij kinderen en verdwijnt bij het ouder worden. Slaapstoornis door psychiatrisch probleem Naast de primaire slaapstoornissen zijn er slaapstoornissen die samenhangen met een psychiatrisch probleem, zoals een depressie, manie, angststoornis of psychose. De meest voorkomende klachten zijn slaapgebrek door slecht inslapen, vroeg wakker worden of s nacht vaak wakker worden. Sommige mensen met psychiatrische problemen slapen juist langer dan normaal. Andere slaapstoornissen Tenslotte zijn er nog de andere slaapstoornissen. Deze hangen samen met lichamelijke ziekten, zoals diabetes of een schildklieraandoening. Of met het gebruik van drugs, alcohol of medicijnen. Bloeddrukverlagende middelen en hormonen zijn voorbeelden van medicijnen die de slaap beïnvloeden. Ook door lichamelijke klachten, zoals pijn en benauwdheid, kunnen mensen slecht slapen. Kenmerken van de andere slaapstoornissen zijn slapeloosheid of teveel slapen. Slaapstoornissen worden veroorzaakt door: Stress Primaire slaapstoornissen worden meestal veroorzaakt door stress en leefgewoonten. Alleen bij apneu, narcolepsie en verstoringen van het slaap-waakritme liggen de oorzaken anders. Stress of spanningen zorgen ervoor dat iemand continu alert is, terwijl voor een gezonde slaap juist ontspanning nodig is. Conflicten op het werk, een hoge werkdruk, zorgen over geld of de opvoeding van de kinderen, relatieproblemen: het zijn allemaal spanningsbronnen waar mensen wakker van kunnen liggen Gewoonten Roken en koffie of thee drinken zijn leefgewoonten waardoor

4 mensen slechter slapen. Cafeïne, theïne en nicotine hebben een stimulerende werking op het lichaam en werken zo slapeloosheid in de hand. Ook veel suikers (frisdranken), veel zout eten, te laat of te veel eten of met een lege maag naar bed gaan, bemoeilijken het slapen. Dat geldt ook voor actieve bezigheden laat op de avond, zoals sporten of vergaderen. Alcohol en slaap Alcohol helpt bij het inslapen, maar geeft ook een lichte en onrustige slaap. Iemand die heeft gedronken, wordt s nachts vaker wakker en voelt zich s ochtends niet uitgerust. Wie vaak een slaapmutsje gebruikt, merkt bovendien dat er steeds meer alcohol nodig is om makkelijk in slaap te vallen. Traumatische gebeurtenissen Traumatische gebeurtenissen, zoals een ongeluk, inbraak of de plotselinge dood van een geliefde, kunnen eveneens leiden tot slaapstoornissen. Ze kunnen ook nachtmerries veroorzaken. De oorzaak ligt dan in psychiatrische problemen. Leeftijd Ook de leeftijd speelt een rol bij het slapen. Oudere mensen vallen minder snel in slaap en slapen minder diep. Ze hebben bovendien vaak minder behoefte aan slaap, omdat ze minder doen en vaker tussendoor slapen. Als ze vasthouden aan hun slaappatroon van vroeger kunnen ze slaapproblemen krijgen. Deze slaapproblemen hebben een lichamelijke oorzaak. Vicieuze cirkel Mensen met een slaapstoornis raken op den duur in een vicieuze cirkel. Overdag kunnen ze zich slechter concentreren en presteren ze minder. Daarover piekeren ze vaak s nachts. Ook zien ze steeds meer op tegen gaan slapen en ontwikkelen ze verkeerd slaapgedrag. De angst niet te kunnen slapen vergroot de stress en versterkt de slaapproblemen. Zo kan een slaapstoornis blijven bestaan, lang nadat de oorspronkelijke aanleiding is verdwenen. De eerste stap is toegeven en accepteren dat er iets aan de hand is. Neem je gevoelens en klachten serieus. Hieronder lees je meer over wat jezelf kunt doen. Praten Het is belangrijk je problemen met anderen te delen. Praten lucht op! Door te praten over je problemen geef je voor jezelf toe dat ze er zijn. Door hardop te denken merk je wat voor klachten je hebt en hoe erg ze zijn. En misschien ontdek je dat je niet de enige bent met dit probleem. Misschien kan deze persoon je steun geven. Er rust nog altijd een taboe op psychische problemen. Veel mensen durven niet over hun problemen te praten uit schaamte of uit angst gek gevonden te worden. Die angst is meestal onterecht. Praten, maar met wie? Het is belangrijk iemand te kiezen bij wie je je op je gemak voelt. Iemand die jou goed kent en die om je geeft. Dat kan een zus, broer of ouder zijn. Maar ook een goede vriendin of sportmaatje. Soms zijn problemen gemakkelijker te bespreken met iemand die je minder goed kent. Denk aan een collega, een vertrouwenspersoon of een bedrijfsarts. Het kan ook een geestelijk raadsman of vrouw zijn. Bellen Wil je of kun je niet met iemand uit je omgeving praten? Dan kun je ook bellen met een telefonische hulpdienst. Je bepaalt zelf wanneer je belt en je kunt anoniem blijven. Ook familieleden en andere naasten kunnen hier terecht. Korrelatie, voor informatie, hulp en advies. Telefoon: (werkdagen van uur, 0,15 p/m) Sensoor Deze telefonische hulpdienst is dag en nacht bereikbaar. De mensen aan de telefoon zijn vrijwilligers die weten hoe

5 belangrijk het is om je verhaal aan iemand kwijt te kunnen. Bel ( 0,05 p/min.). Schrijven Misschien kun je niet over je problemen praten, omdat het te gevoelig is. Dan kun je je problemen ook opschrijven. Schrijven kan een manier zijn om onder woorden te brengen wat je bezighoudt. Je kunt het voor jezelf houden en het in een dagboek opschrijven. Ook kun je iemand een brief schrijven. Je kunt je verhaal of vraag ook mailen naar de Psychische Gezondheidslijn. Online tools en therapie Voor veel klachten kan het internet een uitkomst bieden. Dit, al dan niet begeleide, online aanbod varieert van tools tot therapie. Informatie kan je helpen inzicht te krijgen in je problemen of klachten. Over psychische problemen en psychiatrische ziekten bestaan folders, brochures, (zelfhulp) boeken, dvd s en internetsites. Veel instellingen voor geestelijke gezondheidszorg organiseren informatiebijeenkomsten over psychische problemen. Sommige bijeenkomsten zijn voor mensen met een bepaald psychisch probleem, andere zijn voor partners of ouders. Ze worden vaak aangekondigd in huis-aan-huisbladen. Cursussen en trainingen bij instellingen voor geestelijke gezondheidszorg Elke instelling voor geestelijke gezondheidszorg (GGZ) geeft trainingen en cursussen voor het aanpakken van lichte psychische klachten. Kijk voor meer informatie op de website van de instelling voor geestelijke gezondheidszorginstelling bij je in de buurt. Hulp zoeken Gaan de klachten niet over? Of worden ze erger en maak je je daar zorgen over? Merk je dat je niet goed meer kunt functioneren? Dan is het verstandig om hulp te zoeken bijvoorbeeld bij de huisarts. Therapie helpt Slaapstoornissen kunnen verschillende oorzaken hebben. Een arts onderzoekt daarom eerst de achtergronden van de klacht. Als de slaapproblemen samenhangen met een lichamelijke ziekte of psychiatrische stoornis, zal de behandeling zich daarop richten. Veel thuiszorginstellingen geven slaapcursussen. In deze cursussen krijgen deelnemers inzicht in hun gedachten en hun houding over slapen. Deelnemers leren wat ze zelf kunnen doen om beter te slapen, zoals ontspannings- en ademhalingsoefeningen. Actief bezig zijn met het slaapprobleem en contact met lotgenoten helpen de vicieuze cirkel te doorbreken. Bij ernstige slaapproblemen kan onderzoek worden gedaan in een speciale slaapkliniek. Daar wordt iemands slaappatroon bekeken. Afhankelijk van de aard en de ernst van de stoornis volgen advies en een eventuele behandeling. Lichttherapie kan helpen bij een verstoord bioritme en bij een winterdepressie. Medicijnen Soms schrijft de huisarts slaap- of kalmeringsmiddelen voor. Een slaapmiddel is een hulpmiddel. De oorzaak van de slaapstoornis wordt er niet door opgeheven. Bijwerkingen van deze middelen zijn vermoeidheid, concentratieproblemen en slaperigheid. Het heeft de voorkeur om ze niet langer dan enkele weken te gebruiken. Een slaapstoornis kan iemands gezondheid en welzijn aantasten. Mensen die slecht slapen zijn moe, kunnen zich slecht concentreren en raken snel geïrriteerd of uit hun evenwicht. Ze kunnen last krijgen van sombere gevoelens. Die gevolgen beïnvloeden ook het contact met de naaste omgeving. Bovendien kunnen mensen met slaapgebrek op gevaarlijke of ongewenste

6 momenten door slaap worden overmand, bijvoorbeeld tijdens het autorijden of in een vergadering. Slechte slapers hebben ook minder weerstand tegen ziektes en infecties. Daarom is het belangrijk om er wat aan te doen. Fonds Psychische Gezondheid is vastbesloten om de omvang, ernst en duur van psychische problemen terug te dringen. Hiervoor biedt zij onder andere een hulp lijn aan via Stichting Korrelatie. Korrelatie, voor informatie, hulp en advies. Telefoon: (werkdagen van uur, 0,15 p/m) Nederlandse Vereniging Slaap Apneu Patiënten (NVSAP) Voor informatie en lotgenotencontact. Algemeen patiënten informatienummer: ( 0,35 per gesprek). Nederlandse Verenging voor Narcolepsie (NVN) Informatie en lotgenotencontact. NVN-infolijn: ( 0,05 p/min.). Trimbos-instituut Het Trimbos-instituut zet zich in voor het verbeteren van de geestelijke gezondheid door het delen van kennis. Aanmelding Voor aanmelding heeft u een verwijzing van uw huisarts of een andere verwijzer (bijvoorbeeld medisch specialist, bedrijfsarts) nodig. Deze krijgt u als onderzoek of behandeling binnen de specialistische GGZ nodig wordt geacht. Met uw verwijzer bespreekt u bij welke locatie van Cure + Care Solutions u het beste geholpen kunt worden. Als u in het bezit bent van een verwijzing kunt u uzelf aanmelden of vragen aan uw verwijzer contact met Cure + Care Solutions op te nemen. Dit kan telefonisch of schriftelijk. Vergoedingen en kosten Vergoeding door zorgverzekeraar Een restitutiepolis geeft (bijna) altijd recht op 100% vergoeding van de behandeling. Bij een naturapolis is dit niet het geval. Indien u een naturapolis heeft, neemt Cure + Care Solutions de kosten die niet door de verzekeraar worden vergoed voor haar rekening. U betaalt dus geen zelfstandige bijdrage, ook niet wanneer uw zorgverzekeraar maar 60% of 75% vergoedt. Eigen risico Iedere Nederlander van 18 jaar en ouder heeft een verplicht eigen risico. Dit betekent dat u in 2017 maximaal 385,00 moet betalen voor zorg die in het basispakket zit. Het kan zijn dat u daarnaast een vrijwillig eigen risico heeft afgesproken met uw zorgverzekeraar. Altijd meenemen tijdens je eerste afspraak: - Een verwijsbrief van je huisarts - Een geldig legitimatiebewijs (Paspoort of ID, geen rijbewijs) - Zorgpasje van zorgverzekeraar - Eventueel dossier eerdere behandeling - Eventueel verwijzing van andere instelling Bron: Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie - Copyright