Psychiatrische diagnostiek bij mensen met een verstandelijke beperking. C. de Vries, arts E. Calis, psychiater VGGNet

Transcriptie

1 Psychiatrische diagnostiek bij mensen met een verstandelijke beperking C. de Vries, arts E. Calis, psychiater VGGNet

2 je gaat het pas zien als je het doorhebt

3 Casus 1 Monique Intake in Is dan 20 jaar. Reden van aanmelding:ernstige gedragsproblemen in de thuissituatie. Veel ruzie met haar zwakbegaafde moeder. As I van DSM: aanpassingsstoornis As II zwakbegaafdheid

4 Casus 1 Monique In 2005 volgt een opname in Warnsveld: Hoort stemmen, ziet beelden, heeft het idee dat iedereen tegen haar is en heeft het idee vergiftigd te worden DSM as I: schizofrenie paranoide type In 2008 gaat het beter, krijgt haar eigen huisje met begeleiding van Zozijn.

5 Casus 1 Monique In 2011 zie ik Monique voor het eerst samen met de persoonlijk begeleidster van de woonvorm. Moeder is net overleden. Medicatie: Cisordinol depot 150 mg per 3 weken. Cisordinol 2 mg oraal 2 dd 1.

6 Casus 1 Monique Bij eerste contact: Opvallend uiterlijk, moeder en zus ook verstandelijk beperkt. Vriendelijk in het contact Lijkt overlijden van moeder goed te verwerken. Wil graag medicatie verminderen.

7 Casus 1 Monique. Volgende contacten: Gaat erg goed, lijkt zich na het overlijden van moeder steeds verder te ontwikkelen. Is wel erg opstandig richting de Pber. Wil niet meewerken aan klinisch genetisch onderzoek. Gedrag gelabeld als : pubertijd

8 Casus 1 Monique Komt met een nieuwe PB-er. Te veel conflicten met de vorige pb-er. Wil wel meewerken aan klinisch genetisch onderzoek. Is gestopt met werken. Wil eigen keuzes maken.

9 VCFS 22q11.2 deletie syndroom Jaarlijks 50 kinderen geboren Gehemelte afwijking, hartafwijking, faciale dysmorfie en leerproblemen. Erft autosomaal dominant over. Ongeveer 30 % krijgt een psychose. Ook ADHD, ASS, depressie en OCS komen vaak voor.

10 Casus 1 Monique Uitslag klinisch genetisch onderzoek: Geen 22 q 11 deletie. Wel loss in 1 q 21.1 regio. Is geassocieerd bij diverse pediatrische beelden. Klinische betekenis? Je gaat het pas zien als je het doorhebt?

11 Casus 1 Monique Verder met Monique: Gaat niet goed. Toename van stemmen en slaapproblemen. Blijkt om 19.00u naar bed te gaan en om 9.00u wakker te worden. Bij afleiding geen stemmen. Geen IQ gegevens bekend. In 2002 half onderzoek met een schatting van IQ van

12 Casus 1 Monique Uitslag PO, WAIS III: IQ 55 (passend begin basisschool). Advies: intensieve ondersteuning in het dagelijks leven.

13 Casus 1 Monique Hoe het verder ging met Monique? Verhuisde naar 24-uurs voorziening met veel meer nabijheid. Er is een begin gemaakt met medicatie afbouw. Tot nu toe gaat dat goed.

14 Leerpunten Denk bij dysmorfe kenmerken en psychose aan syndroom diagnostiek Onderschat de rol van begeleiding niet. Plaats psychiatrisch problematiek altijd in het kader van het ontwikkelingsnivo.

15 Paul, 55 jaar

16 2008 GGNET Paul Somber, moe, inactief

17 depressie Paul

18 dagstructuur/ activeren Paul seroxat, clomipramine, abilify, lamotrigine, mirtazapine, nortrilen, priadel

19 Paul depressie dysthymie

20 Paul depressie dysthymie PTSS

21 Paul cognitieve gedragstherapie traumabehandeling

22 Paul depressie dysthymie PTSS

23 Paul afhankelijke persoonlijkheidsstoornis

24 2011 Paul Somber, moe, inactief

25 levensloop Amsterdam bijzonder onderwijs 16 jaar: werken in staalfabriek, groothandel in tabak, taxichauffeur 20 jaar: trouwen, geen kinderen 36 jaar: gescheiden

26 levensloop Amsterdam bijzonder onderwijs 16 jaar: werken in staalfabriek, groothandel in tabak, taxichauffeur 20 jaar: trouwen, geen kinderen 36 jaar: gescheiden start stemmingsproblemen

27 levensloop Amsterdam bijzonder onderwijs 16 jaar: werken in staalfabriek, groothandel in tabak, taxichauffeur 20 jaar: trouwen, geen kinderen 36 jaar: gescheiden start stemmingsproblemen schulden, eenzaamheid, in huis terugtrekken

28 levensloop lichamelijke klachten 42 jaar: patiënt trouwt opnieuw stemming verbetert geldproblemen nemen af, patiënt is actiever, onderneemt meer 48 jaar: verhuizing naar Achterhoek Stemmingsklachten nemen weer toe

29 niveaubepaling Totaal IQ 67, verbaal IQ 65, performaal IQ 70

30 2013 Paul somber, moe, inactief

31 Paul licht verstandelijk beperkt stemmingsklachten

32 levensloop Amsterdam bijzonder onderwijs 16 jaar: werken in staalfabriek, groothandel in tabak, taxichauffeur 20 jaar: trouwen, geen kinderen 36 jaar: gescheiden start stemmingsproblemen schulden, eenzaamheid, in huis terugtrekken

33 levensloop lichamelijke klachten 42 jaar: patiënt trouwt opnieuw stemming verbetert geldproblemen nemen af, patiënt is actiever, onderneemt meer 48 jaar: verhuizing naar Achterhoek Stemmingsklachten nemen weer toe

34 levensloop lichamelijke klachten 42 jaar: patiënt trouwt opnieuw stemming verbetert geldproblemen nemen af, patiënt is actiever, onderneemt meer 48 jaar: verhuizing naar Achterhoek Stemmingsklachten nemen weer toe

35 Paul psychoeducatie patiënt +partner dagbesteding medicatie afbouw

36 werk / opleiding Overvraging relatie behandeling

37 vertroebelt klinische beeld Medicatie durf af te bouwen

38 Casus 3 Judith Komt over van Jeugd en Jongeren volgt daar deeltijdbehandeling Hulpvraag; meer zelfvertrouwen, minder automutileren. Is 20 jaar, ouders gescheiden, woont bij haar moeder. Begint deeltijd behandeling

39 Casus 3 Judith Gebruikt Mirtazepine 45 mg en 2 mg Haldol AN. Dd lijkt er sprake van een depressie, angststoornis,sociaal/fobisch, PTSS dan wel een bedreigde persoonlijkheidsontwikkeling dan wel identiteits probleem. IQ 72.

40 Casus 3 Judith Gaat niet goed op de deeltijd. Pte hoort steeds meer stemmen en lijkt vaak helemaal in haar eigen wereld. Begeleiding zit met de handen in het haar. Moeder lijkt een weinig steunend factor

41 Casus 3 Judith Conclusie ontwikkelingsonderzoek: Op basis van het ontwikkelingsonderzoek kan een stoornis in het autisme spectrum worden uitgesloten. Pte is op haar 5 de misbruikt door een oom van een vriendje. Wordt vanaf haar 12 de gepest is, wat pas rond haar 14de/15de duidelijk wordt. Hierna toenemend somber. De echtscheiding van ouders, die gepaard gaat met het verlies van haar hobby dansen, versterkt de problematiek.

42 Casus 3 Judith Conclusie psychiatrisch onderzoek: De problematiek van cliente heeft zich geopenbaard tijdens haar middelbare schoolperiode, waarin zij gepest werd en haar ouders zijn gescheiden. Ze heeft last van nachtmerries en herbelevingen rondom haar pestervaringen, er is sprake van PTSS. In sociale situaties (veelal met onbekenden) heeft cliente last van herinneringen aan haar pestverleden, die haar bang maken voor de reacties van mensen op haar.

43 Casus 3 Judith Als ze zich angstig of niet goed voelt trekt ze zich terug in een fantasie wereld waarin ze vriendinnen heeft en allerlei leuke dingen met vriendinnen doet. je gaat het pas zien als je het doorhebt?.

44 Casus 3 Judith. PO wordt herhaald, exact dezelfde uitslag. Judith gaat in een 24-uurs woonvoorziening wonen waar ze zowel door haar mede bewoners als door de begeleiding gezien wordt. Fantasie wereld is niet meer nodig.

45 Casus 3 Judith Loopt stage bij het Kruidvat. Krijgt complimenten van collega s. Ervaart misschien wel voor het eerst in haar leven dat ze iets goed kan. Pestenverleden speelt nog steeds een rol. EMDR is door verhuizing og niet van toepassing.

46 Leerpunten: Casus 3 Judith Je gaat het pas zien als je het doorhebt. Veel mensen met een verstandelijke beperking hebben één of meerdere traumatische dingen meegemaakt. Omgeving is voor mensen met een verstandelijke beperking nog bepalender voor het welzijn.