Detailhandel in Almere Welke ontwikkelingen zijn te verwachten in het stadshart en de stadsdeelcentra? Ruimte en diversiteit

Transcriptie

1 Economische Zaken November 2004 Hoe wordt Almere een complete en aantrekkelijke winkelstad? Detailhandel in Almere Welke ontwikkelingen zijn te verwachten in het stadshart en de stadsdeelcentra? Ruimte en diversiteit Welke winkelvoorzieningen willen we in buurten en wijken bevorderen? in winkelgebieden Wat gaan we doen om dit te bereiken? (036) Hebt u vragen? Wilt u reageren? Meer informatie? Detailhandel in Almere 1

2

3 Detailhandel in Almere Ruimte en diversiteit in winkelgebieden november 2004 Detailhandel in Almere

4 Detailhandel in Almere

5 Inhoudsopgave Samenvatting I 1. Inleiding Aanleiding en doel Ontwikkelingen Rol van de gemeente Begrippen en definities 4 2. Visie op de detailhandelstr uctuur tot Inleiding Ambitieniveau en uitgangspunten voor beleid Stadshart Perifere en grootschalige detailhandel Algemeen Locaties voor perifere detailhandel Locaties voor grootschalige detailhandel Centra van de stadsdelen, Almere Haven, Almere Buiten en Almere Poort Centrum Almere Haven Centrum Almere Buiten, BuitenMere Centrum Almere Poort (nieuw) Wijk- en buurtwinkelcentra: ondersteunend dagelijks aanbod Algemeen Buurtwinkelstructuur in Almere Stad Buurtwinkelstructuur in Almere Buiten Buurtwinkelstructuur in Almere Haven Buurtwinkelstructuur nieuwe stadsdelen, Almere Poort en Almere Hout Traffic-voorzieningen Kleinschalige detailhandel buiten de winkelgebieden Doorkijk naar de verdere toekomst Ambulante handel en overige onderwerpen Inleiding De warenmarkt Themamarkten en braderieën Standplaatsen en venten Detailhandel als ondergeschikte nevenactiviteit Detailhandel via internet Winkelopenstelling Instrumentarium Inleiding Organisatie binnen de gemeente Contact met marktpartijen en overleg Ruimte voor starters en zelfstandig onder nemers Ontwikkeling van nieuwe en uitbreiding van bestaande winkelgebieden Selectie en uitgifte van supermarkten Ruimtelijke ordening, bestemmingsplan en toetsingskader Handhaving detailhandel op bedrijfsterreinen Centrummanagement en beheer van de openbare r uimte Marktbeheer Marketing en Promotie Monitoring van ontwikkelingen 41 Detailhandel in Almere

6 Bijlagen I Koopstromen 42 II Huidig aanbod en functioneren van de detailhandel 43 III Kwantitatieve uitbreidingsruimte tot 2010 en plannen voor uitbreiding van detailhandel in Almere 48 IV Overzicht van literatuur, beleidsnota s en onderzoeken 52 V Beg rippenlijst 53 VI Perifere detailhandel op bedrijventerreinen; wat is waar toegestaan 55 Detailhandel in Almere

7 Samenvatting 1. Algemeen Kwalitatieve visie van winkelgebieden De winkelvoorzieningen in Almere worden in de komende jaren for s uitgebreid. Daarmee wordt de huidige achterstand ingelopen en het winkelaanbod kwantitatief en kwalitatief op peil gebracht. De bouw van het nieuwe Stadshart is in volle gang. En ook voor het centrum van Almere Buiten en voor nieuwe buurtwinkelcentra zijn plannen in ontwikkeling. Met de nota Detailhandel in Almere wil de gemeente haar visie geven op de toekomstige ontwikkeling van de winkelgebieden in Almere. Het inwonertal neemt snel toe, groeit van ca in 2004 tot ca in En ook de dynamiek in de detailhandel gaa t steeds sneller. Vraag en aanbod zijn in Almere in voortdurende verandering. Dit vraagt om flexibiliteit in de planvorming. Daarom is in de detailhandelsnota gekozen v oor een kwalitatieve visie op de str uctuur van winkelgebieden. Een visie op hoofdlijnen, die het kader biedt voor verdere evenwichtige ontwikkeling van de detailhandel in de verschillende delen van Almere. Daarbij bevat de nota een toetsingskader v oor de beoordeling van nieuwe initiatieven op hun toegevoegde waarde aan de bestaande en toekomstige detailhandelstr uctuur. Vooral in de huidige economische situatie, waarbij in 2003 de bestedingen in de non-foodsector v oor het eerst in jaren niet zijn gestegen, maar zelfs iets zijn gedaald, wil de gemeente nieuwe initiatieven zorgvuldig afwegen. Extra aandacht wordt ook besteed aan de monitoring van detailhandelsontwikkelingen. Met het detailhandelsbeleid heeft de gemeente de ambitie om een compleet en aantrekkelijk aanbod van winkelgebieden te ontwikkelen. Detailhandel in Almere vormt een kadernota voor de uitvoering van de verschillende taken van de gemeente op het ter rein van detailhandel; een integrale nota met het gemeentelijk detailhandelsbeleid op hoofdlijnen en het in te zetten instr umentarium. De nota heeft een looptijd tot 2010, met een globale doorkijk naar de verdere toekomst. Belangrijke thema s voor de komende jaren zijn r uimte bieden en diversiteit creëren. Voldoende vestigingsruimte en diversiteit in winkelgebieden en branchering, van laag tot hoog segment, kleine en grote winkels, ketenbedrijven, starters en zelfstandig onder nemers. De gemeente wil met de detailhandelsnota en het beschikbare instr umentarium de voorwaarden scheppen voor de uitvoering. Daadwerkelijk winkelpanden realiseren en diversiteit in het winkelaanbod bieden is v ooral een taak van de marktpartijen, winkeliers, eigenaren en projectontwikkelaars. Samenwerking en overleg tussen marktpartijen, organisaties en gemeente speelt daarbij een belangrijke rol. Bij de voorbereiding van de detailhandelsnota heeft dit vorm gekregen door marktpar tijen en organisaties breed te betrekken. En ook voor het uitvoeringstraject zijn de nodige instr umenten hiervoor opgenomen, zoals een detailhandelscommissie, brancheringsoverleg en centrummanagement. Onderzoek detailhandelstructuur en sterkte/zwakte-analyse Voor de detailhandelsnota is onderzoek uitgev oerd door Ecorys Kolpron. Er is een brede inventarisatie gemaakt van huidig aanbod, functioneren, uitbreidingsplannen en marktruimte tot Verder is advies gegeven over de gewenste detailhandelstructuur. Uit de sterkte-zwakte-analyse is naar voren gekomen dat de detailhandelstructuur duidelijk en herkenbaar is, de winkelgebieden doorgaans goed bereikbaar zijn en dat de winkelvoorzieningen gemiddeld goed tot zeer goed functioneren. Ook komen er zwakke punten naar voren. Aandachtspunten daarbij zijn: Te kort aan ruimte (kwantitatief); met de uitvoering van de bestaande plannen kan overigens in deze r uimte worden voorzien; Ondervertegenwoordiging van bepaalde branches van niet-dagelijks aanbod; nog weinig aanbod in het hoger segment; Detailhandel in Almere I

8 Te kort aan goedkope winkelpanden voor starters en zelfstandige onder nemers; Vrijwel ontbreken van B2- en C-locaties; Versnippering van perifere detailhandel op bedrijfsterreinen; Buurtsupermarkten staan onder dr uk; aandacht voor trekkracht; Ontbreken van grootschalige supermarkt; Sfeer en beleving; en gevoel van (on)veiligheid. Samenhangende detailhandelstructuur op hoofdlijnen De detailhandelstructuur in Almere tot 2010 bestaat uit de volgende winkelgebieden. Sterk Stadshart, gericht op recreatief winkelen en vrijetijdsbesteding Locaties voor perifere en grootschalige detailhandel: beperkt aantal, goed bereikbaar en met een onder scheidende thematisering Sterke centra in de stadsdelen: Almere Buiten, Almere Haven en Almere Poort; stadsdeelverzorgend en aandacht voor extra, onderscheidend aanbod en eigen identiteit Wijk- en buurtwinkelcentra: ondersteunende voorzieningen, dagelijks aanbod 1 à 2 grootschalige supermarkten (ca à m2 v.v.o.), op een goed bereikbare locatie, in principe in/aansluitend aan stadsdeelcentrum Warenmarkten in het Stadshart en in de centra van de stadsdelen Ondersteunend traffic-aanbod op drukbezochte locaties, gericht op passanten, zoals bij NS-stations en tankstations e.d. Enige verspreide kleinschalige detailhandel in de wijken, ter bevordering van de levendigheid, met vooral ook niet-winkelfuncties zoals dienstverlening, horeca en zorg. Uitgangspunt van beleid in de detailhandelsnota is da t detailhandel wordt gevestigd in of aansluitend aan de winkelgebieden. Behalve de reguliere detailhandel wordt perifere en grootschalig/thematische detailhandel (PDV en GDV) onderscheiden die ook buiten de reguliere winkelgebieden op daar toe aangewezen locaties kan worden gevestigd. Als vestiging in of aansluitend aan deze winkelgebieden niet mogelijk blijkt, kunnen locaties elders in het verstedelijkte gebied in aanmerking komen. Per geval zal nadere besluitvorming plaatsvinden. Samenhangende detailhandelstructuur Almere tot 2010 ALMERE BUITEN N ALMERE STAD CENTRUM ALMERE BUITEN DOE MERE A6 LELYSTAD ALMERE PAMPUS STADSHART STATION PARKWIJK A27 HILVERSUM/UTRECHT IJMEER STATION MUZIEKWIJK N N A6 ALMERE POORT CENTRUM AMSTERDAM ALMERE HAVEN CENTRUM ALMERE HOUT HOLLANDSEBRUG GOOIMEER STICHTSEBRUG c DSA/GGM/Visual Stadshart, hoofdwinkelcentrum Winkelcentrum stadsdeel (nog nieuw te bouwen) Wijk/buurtwinkelcentrum Wijk/buurtwinkelcentrum (nog nieuw te bouwen) Themagericht (PDV, GDV) Themagericht (nog nieuw te bouwen) II Detailhandel in Almere

9 Kwantitatieve uitbreidingsruimte tot 2010 en plannen v oor uitbreiding Ter indicatie zijn berekeningen gemaakt van de uitbreidingsruimte voor het dagelijks aanbod en het niet-dagelijks aanbod. De uitbreidingsruimte voor het dagelijks aanbod bedraagt tot 2010 afhankelijk van de groei van de bestedingen (0-2%) ca tot ca m2 v.v.o.. Wanneer dit wordt afgezet tegen de omvang van de bestaande uitbreidingsplannen dan kan w orden geconcludeerd dat deze plannen in goede v erhouding staan tot de geconstateerde uitbreidingsruimte. Tabel 1. Kwantitatieve uitbreidingsruimte en planmetrage dagelijks aanbod Planlocatie Planmetrage dagelijks aanbod Verwacht (m2 v.v.o.) realisatiemoment Harde plannen Stadshart, uitbreiding Almere Buiten Centrum, uitbreiding Almere Haven Centrum, revitalisering 400 Almere Poort Centrum, nieuw Noorderplassen-west, buurtwinkelcentrum Tussen de Vaarten-Zuid, buurtwinkelcentrum Almere Buiten Oost, wijkwinkelcentrum Almere Buiten Stripheldenbuurt, buurtwinkelcentrum Totaal Kwantitatieve uitbreidingsruimte tot De uitbreidingsruimte voor het niet-dagelijks aanbod wordt tot 2010 bij 2% bestedingsgroei geraamd op ca m2 vvo. Bij een nulgroei van de bestedingen bedraagt de uitbreidingsr uimte tot 2010 ca m2 vvo. Wanneer de uitbreidingsruimte wordt afgezet tegen de bestaande uitbreidingsplannen voor het Stadshart, centrum Almere Buiten/Koppelgebied, centrum Almere Haven en het stadsdeelgerichte centrum van Almere Poort, dan staan deze in goede verhouding tot elkaar, te meer omdat het inwonertal van Almere ook na 2010 blijft toenemen. In de periode tot 2010 kunnen deze plannen w orden uitgevoerd. Vooral nu de consumentenbestedingen in de non-food sector v anwege de economische omstandigheden na jarenlange toename in 2003 v oor het eerst iets zijn gedaald, is continue monitoring van de marktruimte noodzakelijk. Benadrukt moet overigens worden dat de berekende uitbreidingsr uimte een globale indicatie van de uitbreidingsmogelijkheden aangeeft. Tabel 2. Kwantitatieve uitbreidingsruimte en planmetrage niet-dagelijks aanbod Planlocatie Planmetrage niet-dagelijks Verwacht aanbod (m2 v.v.o.) realisatiemoment Harde plannen Stadshart, uitbreiding CV Hart Stadshart, herontwikkeling Circus Almere Buiten Centrum, stadsdeelgericht Almere Haven Centrum, stadsdeelgericht Almere Poort, Centrum, stadsdeelgericht Almere Buiten, Koppelgebied, GDV/PDV Almere Buiten, locatie Praktica, PDV (gereed eind 2004) Almere Stad, Uitgeverij (bouwmarkt) Subtotaal harde plannen Zachte plannen Stadshart, wijziging Blok p.m. Almere Buiten, DoeMere, PDV p.m. Almere Poort, thematische retail p.m. Almere Poort, woninginrichting p.m. Almere Poort, Europakwartier Subtotaal zachte plannen Totaal Kwantitatieve uitbreidingsruimte tot Detailhandel in Almere III

10 2. De winkelgebieden van Almere Stadshart, hoofdwinkelgebied van Almere Bezoekmotieven: Branchering: Schaalniveau: Trekkracht locatie: Openbare ruimte: gebiedsgericht, recreatief en vergelijkend winkelen non-food: alle branches (breed aanbod; kwaliteit/diversiteit) food: ondersteunende functie kleinschalige winkels, beperkt grootschalig lokaal/regionaal centrummilieu Het Stadshart wordt in de jaren meer dan v erdubbeld. Het aantal winkels neemt toe van ca. 190 tot meer dan 300 verkooppunten (van m2 vvo naar ca m2 vvo). Daarmee wordt het een winkelgebied van formaat. Het huidige beleid voor het Stadshart wordt in grote lijnen voortgezet. De invulling van het winkelgebied vindt plaats aan de hand van het brancheringsplan. Nu na jaren van planontwikkeling de periode van uitvoering volgt, verdienen de volgende punten specifieke aandacht: Invulling van het winkelaanbod: kwaliteit en diversiteit, aanbod in het hogere segment, bijzondere formules en aanbod van zelfstandige ondernemers Verplaatsingscarrousel van bestaande naar nieuwe deel; herinvulling leeggekomen panden, vooral sleutellocaties Vervlechting van functies: detailhandel, horeca en vrije tijd Ontstaan van B2- en C-locaties Inrichting van de openbare r uimte, sfeer en beleving Voldoende bereikbaarheid. Belangrijke instrumenten zijn overleg en afspraken met marktpar tijen, brancheringsoverleg (BAC), brancheringsplan, centrummanagement, bestemmingsplan en monitoring. Perifere en grootschalige detailhandel Bezoekmotieven: Branchering: Schaalniveau: Trekkracht locatie: Openbare ruimte: thema- en doelgerichte aankopen non-food: perifere en grootschalige detailhandel grootschalige winkels lokaal/(boven)regionaal centrummilieu - specifiek werkmilieu Ook het huidige beleid ger icht op de perifere detailhandel wordt voortgezet, en is nader uitgewerkt. Voorts is er nieuw beleid toegev oegd voor vestiging van grootschalige detailhandel. Tot de perifere detailhandel (PDV) behoort detailhandel in volumineuze artikelen in de volgende branches: woninginrichting, keukens, sanitair/badkamers, tuincentra, bouwmarkten, auto s, boten, motoren, caravans, landbouwwerktuigen, grove bouwmaterialen en detailhandel in brand- en explosiegev aarlijke stoffen. Grootschalige detailhandel (GDV) betreft clusters van detailhandelsvestigingen met een zeer g root oppervlak. Als richtlijn voor de minimale omvang wordt een oppervlak van m2 v.v.o. per bedrijf gehanteerd. Uitgangspunten van beleid zijn: Bevorderen van concentratie en clustering Nieuwe PDV- en GDV-locaties zijn onderscheidend en complementair t.o.v. bestaande locaties en t.o.v. het Stadshart Bouwmarkten en tuincentra ook solitaire v estiging. Locaties voor perifere en/of grootschalige detailhandel: DoeMere: PDV, beperkt uitbreiden/upgrading, meer nadruk op wonen Markerkant: PDV, ruimte bieden voor de korte termijn Poldervlak: PDV, huidige situatie consolideren; geen verdere uitbreiding De Steiger, Markerkant, Poldervlak, Lagekant (nieuw): ondersteunend aanbod PDV met stadsdeelverzorgende functie Locatie A6/A27 (nieuw): vestiging van supergrootschaligen in PDV Koppelgebied, tussen centrum Almere Buiten en DoeMere (nieuw): GDV, doelgericht, frequent aanbod, en PDV; Olympiakwartier, centrum Almere Poort (nieuw): GDV/thematisch, thema s aansluitend op sport- en vrijetijdsvoorzieningen. IV Detailhandel in Almere

11 Centra van de stadsdelen: Almere Haven, Almere Buiten, Almere Poort Bezoekmotieven: Branchering: Schaalniveau: Trekkracht locatie: Openbare ruimte: gemaksgericht - gebiedsgericht; dagelijkse en frequent niet-dagelijkse aankopen food: compleet, breed aanbod non-food: meeste branches aanwezig, gericht op frequent benodigd aanbod kleinschalige winkels stadsdeelgericht centrummilieu De centra van de stadsdelen hebben een stadsdeelv erzorgende functie. De binding wordt bevorderd door de centra eigen identiteit en karakter te geven met bijbehorende winkelvoorzieningen: Almere Haven: watersport, boulevard, kunst en cultuur Almere Buiten: DoeMere en Koppelgebied met per ifere en grootschalige detailhandel Almere Poort: sport en vrije tijd. In het centrum van Almere Haven is een revitaliseringsproces gaande (Ontwikkelingsvisie Revitalisering Almere Haven). Kern hiervan is dat het primaat bij het centrumgebied ligt en gericht is op het behoud van de bestaande (koopkracht)binding vanuit Almere Haven aan het centr um. Het daarbij ingezette beleid wordt voortgezet: Versterking winkelfunctie binnen het halter model Draagvlakvergroting door aanvullende woningbouw Behoud binding aan centr um door supermarkten te versterken (uitbreiding: 500 m2 bvo) Vestiging van een trekker op de zuidelijke pool (uitbreiding: m2 bvo). Het centrum van Almere Buiten, BuitenMere, wordt herontwikkeld en uitgebreid tot een omvang passend bij het definitieve inwonertal van Almere Buiten van ca , dat in 2010 wordt bereikt. Het beleid is opgenomen in de Nota v an Uitgangspunten Centrumplan Almere Buiten 2010, en wordt voortgezet: Uitbreiding met m2 v.v.o. dagelijks aanbod en m2 v.v.o. nietdagelijks aanbod Uitbreiding (en deels verplaatsing) van de aanwezige supermarkten (deels uitgevoerd) Koppeling BuitenMere met DoeMere door in vulling van het Koppelgebied met GDV en eventueel PDV In 2005 wordt gestart met de bouw van het nieuwe stadsdeel Almere Poort. In de plannen voor Poort is een centr um met een stadsdeelverzorgende functie opgenomen (5.200 m2 vvo dagelijks; m2 vvo niet-dagelijks; verwachte realisatie ). Het centrum wordt versterkt door het in de plannen opgenomen sport- en vrijetijdscluster dat grenst aan het stadsdeelgerichte centrum, en de leisureboulevard tussen centrum en strand. Wijk- en buurtwinkelcentra: ondersteunend dagelijks aanbod Bezoekmotieven: Branchering: Schaalniveau: Trekkracht locatie: Openbare ruimte: gemaksgericht; dagelijkse aankopen (korte bezoeken) food: 1 of 2 supermarktniveaus, wv. 1 full-service supermarkt; eventueel versspeciaalzaken non-food: eventueel frequent benodigde ar tikelen kleinschalige winkels buurt/wijk gemengd woon-/werkmilieu Vanwege het maatschappelijk belang van buurtwinkelcentra hecht de gemeente Almere aan het laten voortbestaan van een fijnmazige buurtwinkelstructuur. Detailhandel in Almere V

12 Daarbij is het van belang de buurtwinkelcentra voldoende trekkracht te bieden. In nieuwe gebieden worden voorwaarden geboden voor ontwikkeling van buurtwinkelcentra bestaande uit een super markt met een omvang van m2 vvo en beperkt aanvullend aanbod. In bestaande gebieden spelen ook de fysieke mogelijkheden mee, en wil de gemeente onder gestelde fysieke en markttechnische randv oorwaarden in de voorwaardenscheppende sfeer meewerken aan het vergroten van een supermarkt tot max m2 vvo. Daarbij zijn betrokken marktpar tijen verantwoordelijk voor het uitbreiden van de supermarkt. De gemeente levert geen bijdrage hieraan. In par. 2.6 zijn tabellen opgenomen met een overzicht van de wijk- en buurtwinkelcentra per stadsdeel. Grootschalige supermarkt De vestiging van een grootschalige supermarkt (ca m2 vvo) vormt onder gestelde randvoorwaarden een versterking van de detailhandelstructuur. Geschikte vestigingslocaties hiervoor zijn de goed ontsloten stadsdeelcentra. Randvoorwaarde voor vestiging is o.m. dat het voorzieningenniveau in de buurten en wijken geen onaanvaardbare schade ondervindt. Traffic-voorzieningen en kleinschalige detailhandel buiten de winkelgebieden Traffic-voorzieningen zijn kleinschalige winkels op zgn. traffic-locaties, waar de consument vooral snel en gemakkelijk boodschappen kan doen, en die voorzien in een specifieke behoefte. Het gaat daarbij om kleinschalig winkelaanbod bij o.m. NS-stations, een ziekenhuis, detailhandel bij tankstations en business facility centra. In par. 2.7 zijn criteria voor traffic-voorzieningen opgenomen. De gemeente wil levendigheid en ontmoeting in de b uurten en wijken bevorderen. Eén van de middelen hiertoe is - na verkenning van de fysieke mogelijkheden - v oorwaarden te bieden voor verspreide bewinkeling in de centr um-randzone en langs aanloopstraten naar de centra. Ambulante handel: warenmarkten, themamarkten, standplaatsen Uitgangspunt van beleid voor de warenmarkten blijft het houden van een warenmarkt in ieder stadsdeel. Daarbij wordt ingezet op kwaliteitsversterking. Naar verwacht kan omstreeks 2008 in Almere Poort met een warenmarkt worden gestart. Het aanbod van warenmarkten wordt aangevuld met bijzondere themaof evenementenmarkten in een jaarrondprogramma. Het standplaatsenbeleid is geactualiseerd in de Nota Straa thandel. Daarbij is het beleid met v astgestelde locaties aangevuld met een meer flexibele aanpak, waarbij ook nieuw voorgestelde locaties kunnen worden toegevoegd. Detailhandel als ondergeschikte nevenactiviteit Detailhandel als ondergeschikte nevenactiviteit komt in verschillende vormen voor: vliegende winkels, winkeltjes in moskeeën, ondergeschikt bij productie- of handelsbedr ijven op bedrijfsterreinen, en bij toeristisch-recreatieve of culturele projecten. Onder gestelde randvoorwaarden, o.a. beperkte omvang en van ondergeschikt belang, wordt detailhandel als ondergeschikte nevenactiviteit toegestaan. Er wordt opgetreden wanneer er niet meer wordt voldaan aan deze randvoorwaarden. 3. Instrumentarium Om de gewenste ontwikkelingen in de detailhandelstr uctuur mogelijk te maken en ongew enste ontwikkelingen te voorkomen is een goed instr umentarium van belang. De rol van de gemeente is vooral voorwaardenscheppend, marktpartijen bij elkaar brengen, begeleiden van de uitvoering en in sommige gevallen kiezen voor een aanjaagfunctie. In de afgelopen jaren is het detailhandelsbeleid v ooral gericht geweest op ontwikkeling en uitbreiding. Dit beleid wordt de komende jaren voortgezet, maar er is toenemende aandacht nodig voor beheer, handhaving en modernisering. In tabel 3 is een overzicht gegeven van het in te zetten instr umentarium. Als eerste zijn instrumenten opgenomen gericht op contact en overleg met betrokken marktpartijen en organisaties. Voortzetting van contact en overleg en deze verder intensiveren is een belangrijke voorwaarde voor het bereiken van de ambitie van een compleet en aantrekkelijk aanbod v an winkelgebieden. In het hoofdlijnenakkoord is startersbeleid voor detailhandel opgenomen. In de detailhandelsnota is hieraan uitwerking gegeven door locaties op te nemen voor detailhandel op B- en C-loca ties, waar starters zich vooral vestigen. Verder zal overleg plaatsvinden met marktpartijen en bieden Kamer van Koophandel en Starters Service Centrum Almere voorlichting, advies en begeleiding. Indien deze instrumenten onvoldoende resultaat opleveren, wordt een bijdrage aan een b usinessplan voor een winkelproject voor starters overwogen. VI Detailhandel in Almere

13 Het bestemmingsplan is een belangrijk instrument in de stimulering van de detailhandelstructuur. Er wordt een inventarisatie gemaakt van de aanpassingen in bestemmingsplannen aan het beleid v an de detailhandelsnota (meerjarenplanning bestemmingsplannen). Wanneer een gewenste vestiging niet past in een geldend bestemmingsplan kan een vrijstellingsprocedure worden toegepast. Voor grotere vestigingen en winkelplannen wordt het opgenomen toetsingskader gehanteerd. Belangrijk daarbij zijn de toegevoegde waarde aan de detailhandelstructuur en de gevolgen voor de bestaande detailhandel. Om verdere ongewenste versnippering tegen te gaan wordt in de detailhandelsnota ruimte voor vestiging van detailhandel geboden, en wordt de handhaving op ongewenste locaties geïntensiveerd. Het centrummanagement in het Stadshart is met de realiser ing van het nieuwe deel een nieuwe fase ingegaan. Daarbij is uitbreiding van centrummanagement en accountmanagement noodzakelijk, gericht op het gezamenlijk bereiken v an de gewenste invulling van het totale stadshar t, het nieuwe en het bestaande deel, met voldoende kwaliteit, diversiteit en sfeer. Ook voor de centra van Almere Haven en Almere Buiten wil de gemeente het in gang gezette centrummanagement gezamenlijk met betrokken marktpar tijen voortzetten en waar nodig uitbreiden. Belangrijk onderdeel van centrummanagement is het stimuleren van de gewenste branchering. Met de uitbreiding van de detailhandel in de komende jaren w ordt Almere een echte winkelstad. Daarbij past marketing en promotie om de klanten te binden en investeerders te informeren over de mogelijkheden. De marktpartijen, vooral ook de winkeliersverenigingen, spelen hierin een centrale rol. De gemeente is bereid met de middelen die haar ter beschikking staan, hieraan een faciliterende bijdrage te leveren, bijv. met een brochure over de detailhandel in Almere en de vestigingsmogelijkheden. Het monitoren van ontwikkelingen blijft in de komende jaren belang rijk, vooral in de huidige economische omstandigheden. Actuele gegevens zijn nodig voor het zorgvuldig beoordelen van uitbreidingsplannen, om te volgen of de beoogde resultaten worden gehaald, en of beleid moet worden bijgesteld. Detailhandel in Almere VII

14 Tabel 3. Overzicht van in te zetten instrumentarium Detailhandelscommissie Brancheringsoverleg Ondernemersloket EZ Stadsdeelkantoren/Dienst Stadscentrum Centrummanagement, beheer openbare ruimte en veiligheid Coördinatie-overleg detailhandel Vestiging van starters en zelfstandig ondernemers Integrale planvorming stedelijke ontwikkeling (w.o. winkelgebieden) Bestemmingsplan Toetsingskader voor nieuwe initiatieven Selectie en uitgifte van supermarkten via gekwalificeerde selectie Gronduitgifte voor winkelgebieden Actief grondbeleid Handhaving Marktbeheer Marketing en Promotie Monitoring van ontwikkelingen Volgen van ontwikkelingen, stimulering vernieuwing, toetsen nieuwe initiatieven Sturen branche-ontwikkeling (brancheringsplan) Eerste aanspreekpunt voor ondernemers met vestigingsvragen en plannen voor winkelprojecten; registratie van belangstellenden Aanspreekpunt voor m.n. praktische zaken en veiligheid; contact met detailhandelsbedrijven; deelname vanuit gemeente aan centrummanagement Samenwerking in beheer en versterking van winkel/ centrumgebieden Afstemming beleid en uitvoering tussen diensten/afdelingen gemeente - Overleg met marktpartijen; - Ruimte bieden (bestemmingsplan) op goedkopere locaties: zij- en aanloopstraten van centra, centrumrandzone, beperkt op Markerkant; - Starters Service Centrum Almere - T.z.t. bij onvoldoende resultaat overwegen bijdrage businessplan winkelproject starters Multidisciplinaire projectteams, Nota van Uitgangspunten, Ontwikkelingsplan, Inrichtingsplan Ruimte bieden aan detailhandel op locaties detailhandelsnota; aanpassen bestemmings-plannen aan beleid detailhandelsnota Beoordelen nieuwe initiatieven en zachte plannen aan aspecten toetsingskader, o.a. toegevoegde waarde, gevolgen voor bestaande detailhandel Hierbij worden meerdere criteria betrokken,o.a. grondopbrengst, gevoerde formule, toegevoegde waarde aan ontwikkeling Almere Waar nodig afspraken in overeenkomst over o.a. gebruik van de grond, invulling en beheersaspecten Aankoop van winkelpanden wordt in incidentele gevallen overwogen Handhaving detailhandel op ongewenste locaties Marktcommissie, marktverordening Centrale rol marktpartijen, winkeliersverenigingen, gemeente beperkt faciliteren Volgen ontwikkelingen vraag en aanbod, winkelaanbod, bestedingen enz. VIII Detailhandel in Almere

15 Inleiding 1.1 Aanleiding en doel Almere blijft in de komende jaren for s doorgroeien van inwoners in 2004 tot ca in En ook daarna is een verdere toename van het inwonertal voorzien tot en mogelijk tot meer dan ca inwoners in De stad ontwikkelt zich van een jonge groeikern naar een complete, grote netwerkstad. Voor de detailhandel betekent deze g roei omvangrijke mogelijkheden voor uitbreiding, niet alleen in omvang maar vooral ook in kwaliteit. Daarbij heeft de gemeente de ambitie om een inhaalslag te maken en een kwaliteitsimpuls te geven aan het voorzieningenaanbod. Uitbreiding en verdieping van de voorzieningen is één van de pijlers van het Structuurplan Almere De samenhangende visie op de detailhandelstr uctuur, die in deze detailhandelsnota wordt uitgewerkt, biedt een kader voor deze kwaliteitsimpuls in de detailhandel en v oor de verdere ontwikkeling van de winkelvoorzieningen. De detailhandel is een basisvoorziening, waar het gaat om boodschappen doen, maar is ook steeds meer een vr ijetijdsvoorziening geworden. Bovendien zorgen winkels voor sfeer en levendigheid. Een voldoende kwalitatief en kwantitatief aanbod van winkelvoorzieningen, attractief en divers, speelt dan ook een essentiële rol in de verdere uitbouw van Almere naar een complete stad. Verder vormt de detailhandel onderdeel van een aantrekkelijk vestigingsklimaat voor bedrijven en instellingen. En ook de detailhandel zelf is een belang rijke sector van werkgelegenheid met inmiddels meer dan arbeidsplaatsen. Met het detailhandelsbeleid heeft de gemeente Almere voor de komende jaren de ambitie om een compleet en aantrekkelijk aanbod v an winkelgebieden te ontwikkelen voor de inwoners van Almere. In de afgelopen periode heeft herijking en actualisering van het beleid plaatsgevonden. Het geactualiseerde beleid is opgenomen in onderhavige nota Detailhandel in Almere. De nota heeft als ondertitel ruimte en diversiteit in winkelgebieden. Ruimte bieden en diversiteit creëren vormen de komende jaren belang rijke beleidsopgaven in het detailhandelsbeleid van Almere teneinde de ambitie van vooral meer kwaliteit te bereiken. Samenwerking speelt daarbij een belangrijke rol, samenwerking tussen marktpartijen, betrokken organisaties en gemeente. Ontwikkeling inwonertal Almere tot 2010 Almere is de snelst g roeiende gemeente van Nederland. In de periode tot 2010 neemt het inwonertal toe tot ca inwoners Almere Haven Almere Stad Almere Buiten Almere Poort Almere Hout Almere Totaal Bron: Gemeente Almere Detailhandel in Almere is een integrale beleidsnota, waarin op hoofdlijnen het gemeentelijk detailhandelsbeleid en het in te zetten instr umentarium aan de orde komen. Met de nota wil de gemeente Almere een samenhangende, kwalitatieve visie geven op de toekomstige structuur van winkelgebieden, die een basis en leidraad vormt voor de verdere evenwichtige ontwikkeling van de detailhandel in de verschillende delen van Almere. De nota heeft een looptijd tot 2010, met een globale doorkijk naar de verdere toekomst. De beleidsnota vormt een kadernota voor de uitvoering van de verschillende taken van de gemeente op het terrein van detailhandel. Op grond hiervan kunnen prioriteiten worden gesteld en plannen worden ontwikkeld en uitgevoerd. Verder is de nota een informatiedocument over de ontwikkeling van detailhandel in Almere voor de inwoners, bedrijven en andere betrokken par tijen. In Detailhandel in Almere komen de volgende onderdelen aan de orde: De visie op de toekomstige detailhandelstr uctuur van Almere; de positionering van de winkelgebieden in hun onderlinge samenhang; Beleid voor de bestaande en nog nieuw te ontwikkelen winkelgebieden; invulling en ontwikkelingsmogelijkheden per winkelcentr um; Ambulante handel en overige vormen van detailhandel; Winkelopenstelling; Instrumentarium voor het stimuleren en realiseren v an de toekomstige detailhandelstructuur. In de bijlagen zijn opgenomen de huidige situa tie van de detailhandel in Almere en plannen voor uitbreiding. Detailhandel in Almere 1

16 1.2 Ontwikkelingen Ontwikkelingen in detailhandel in Almere De groei van Almere maakt uitbreiding van het winkelapparaat mogelijk en noodzakelijk. Momenteel anno 2004 is er een g root tekort aan ruimte in de bestaande winkelgebieden om aan de vraag v an detailhandelondernemers tegemoet te komen. In de komende jaren wordt het winkelbestand in Almere echter fors uitgebreid en daar mee kwantitatief en kwalitatief op peil gebracht. Met de bouw van het nieuwe deel van het Stadshart, waarmee inmiddels is gestart, wordt er in de per iode ca v.v.o. detailhandel toegevoegd aan het hoofdwinkelcentr um, en wordt het winkelaanbod in het Stadshar t meer dan verdubbeld. Verder worden ook de vrijetijdsvoorzieningen fors uitgebreid (ca m2 bvo leisure). In Almere Haven wordt de revitalisering verder uitgevoerd. Dit geeft een kwalitatieve impuls aan het winkelaanbod in het centr um van Almere Haven. Daarbij wordt het winkelaanbod versterkt en beperkt uitgebreid. Door de groei van Almere Buiten is ook in dit stadsdeel uitbreiding v an het stadsdeelcentrum en van de buurtwinkelcentra noodzakelijk. In de komende jaren dienen de uitbreidingsplannen v oor het centrum van Almere Buiten te worden uitgevoerd, waardoor het centrum met ca m2 v.v.o. wordt vergroot. Ook wordt in 2005 gestart met de bouw van het nieuwe stadsdeel Almere Poort en in 2008 met de verdere uitbreiding van Almere Hout. De plannen voor Almere Poort bevatten een centrum voor het stadsdeel, twee buurtwinkelcentra, en thematische/grootschalige detailhandel gerelateerd aan de spor t-, strand- en leisure ontwikkelingen voorzien in Almere Poort. Ook is ruimte nodig om te voorzien in de vraag van perifere en grootschalige detailhandel. Hieraan wordt in het nieuwe Almere ten dele ruimte geboden in gebieden g renzend aan de stadsdeelcentra van Almere Buiten en Almere Poort. Op deze wijze krijgen de stadsdeelcentra extra identiteit en trekkracht. Ten dele dient echter ook r uimte te worden gevonden op meer perifere locaties, zoals daartoe aangewezen bedrijventerreinen en op termijn op de nieuw te ontwikkelen loca tie A6/A27. Bij de vestiging van bedrijven wordt clustering nagestreefd en complementariteit tussen locaties. Ten slotte is er in Almere weinig detailhandel in aanloopstraten en zijstraten van de hoofdwinkelstr uctuur, ruimte voor detailhandel op B- en C-loca ties. Hierdoor is er ook een tekort aan goedkopere vestigingsruimte voor starters in de detailhandel. Gericht ruimte bieden op deze locaties en in woonwijken voor verspreide detailhandel levert een bijdrage aan de v erruiming van de vestigingsmogelijkheden voor starters, en tevens ook aan de gewenste levendigheid en functiemenging in de wijken. Ruimte voor starters leidt ook tot verbreding en diversiteit van het winkelaanbod en tot meer aanbod v an lokale en zelfstandige ondernemers. Door toename van gunstig gelegen B-locaties worden de vestigingsmogelijkheden uitgebreid voor winkelaanbod in het hogere segment, dat nu nog is onder vertegenwoordigd. Juist deze vormen van kleinschalig aanbod in combinatie met aanbod van de bekende winkelketens maken de winkelgebieden extra a ttractief voor de consument. Ook na 2010 zal Almere naar verwachting verder doorgroeien. Over de omvang en het tempo van de groei zal in de komende per iode meer duidelijkheid komen. De huidige plannen gaan uit van een groei van Almere tot inwoners. Maar de Rijksoverheid heeft aangegeven voornemens te zijn Almere aan te wijzen als g roeilocatie, waarbij de stad met een schaalsprong zal doorgroeien tot meer dan inwoners in Dit biedt uiteraard ook kansen voor de detailhandel. In de nota wordt derhalve een doorkijk gegeven op de toekomstige detailhandelstr uctuur in de jaren na Dynamiek in de detailhandel Bij al deze uitbreiding en (her)ontwikkeling v an het winkelaanbod heeft Almere de kans om in te spelen op de dynamiek van de detailhandel. Daarbij spelen trends een rol, zoals de veranderende vraag en het koopgedrag van de consument, trends van schaalvergroting, branchevervaging, functiemenging en nieuwe vormen van winkelaanbod. De hedendaagse consument wil de ene keer snel en gemakkelijk boodschappen doen, en de andere keer winkelen, zich vermaken en een dagje uitgaan. In de winkelgebieden wordt hierop ingespeeld door een totaalpakket te bieden v an detailhandel, horeca, cultuur, openbare ruimte en evenementen: integratie van detailhandel en vr ijetijdsvoorzieningen. De juiste mix en vervlechting leidt tot synergie en extra kwaliteit. Sleutelwoorden daarbij zijn onderscheidend vermogen, sfeer en beleving. Deze ontwikkeling speelt in eerste instantie in het hoofdwinkelgebied. In de plannen voor het Stadshart wordt dan ook op deze trends ingespeeld. Maar ook in buurtwinkelcentra, die worden bezocht om de dagelijkse boodschappen te doen, speelt deze vervlechting van functies een toenemende rol. De buurtwinkelcentra vervullen steeds meer een ontmoetings- en sociale functie, vooral ook wanneer het aantal ouderen in de buurt toeneemt. 2 Detailhandel in Almere

17 Sterkte-zwakte analyse winkelaanbod en winkelgebieden Almere Sterkten Duidelijk herkenbare hoofdstructuur, weinig overlap tussen de verzorgingsgebieden Doorgaans goede bereikbaarheid en voldoende parkeerplaatsen Hoge binding dagelijks aanbod Goed functionerende warenmarkten Gemiddeld hoge vloerproductiviteiten, weinig leegstand Zwakten Versnippering op m.n. bedrijventerreinen Weinig belevingswaarde, sfeer en gezelligheid Snelle veroudering van het vastgoed Niet-dagelijks aanbod beperkt en weinig onderscheidend; hoge filialiseringsgraad; lage binding en beperkte toevloeiing. Druk op vastgoed, geen units beschikbaar voor nieuw aanbod en behoorlijke huur prijzen Ontbreken centrumrand, B-/C-locaties Deel van de solitaire supermarkten is niet zo groot, minder bereikbaar en beperkt verzorgingsgebied Kansen Sterke groei inwonertal en werkgelegenheid Ruimte om initiatieven te situeren Inzetten op netwerkgedachte Planvorming; inhaalslag Fijnmazige structuur; voldoet aan wensen van ouderen en gezinnen met jonge kinderen Bedreigingen Plannen niet-dagelijks aanbod omvangrijk in relatie tot marktruimte Groot aantal ontwikkelingslocaties; versnippering Voorzieningen lopen achter op het inw onertal Toename mobiliteit kan leiden tot winkelen buiten Almere Kwalitatieve visie op hoofdlijnen en toetsingskader Vanwege deze vervlechting en integrale ontwikkeling, de snelle veranderingen in de detailhandel en de for se groei van Almere, kan een toekomstige detailhandelstructuur niet meer tot in de finesses w orden vastgelegd. Een aantal plannen en ontwikkelingen zijn bekend en opgenomen in de detailhandelstructuur. Maar ook in de komende jaren zullen er nieuw e ontwikkelingen en concepten ontstaan, die nu nog niet zijn te v oorzien, maar wel een toegevoegde waarde kunnen hebben voor de detailhandelstructuur van Almere. De stad vormt een aantrekkelijke vestigingslocatie voor nieuwe concepten en initiatieven vanwege de snelle groei, de beschikbare ruimte en de gunstige ligg ing in de noordelijke Randstad. Flexibiliteit in de planvorming is derhalve van belang. En de visie op de toekomstige detailhandelstr uctuur bestaat uit een kwalitatieve visie op hoofdlijnen, en daarbij een toetsingskader voor nieuwe initiatieven. Daarbij speelt kwaliteit en toegevoegde waarde op het bestaande winkelaanbod een grotere rol dan voorheen. De aandacht verschuift van kwantiteit en m2 s naar kwaliteit. Door de sterke groei van Almere is er veel ontwikkelingspotentieel voor detailhandel. Daarbij is fasegewijze uitbreiding van belang, met aandacht voor het functioneren van de nieuwe en bestaande winkelgebieden. Deregulering van rijksbeleid Ten slotte vormen ook de veranderingen in het Rijksbeleid over de perifere en grootschalige detailhandel (PDV/GDV) en de deregulering belangrijke ontwikkelingen voor de detailhandel. Het te voeren ruimtelijk detailhandelsbeleid is tot nu toe door het Rijk vastgelegd in het zgn. PDV/GDV-beleid. Maar in de nieuwe Nota Ruimte, die nog moet worden vastgesteld, geeft het Rijk aan dat ze het huidige perifere en grootschalige detailhandelsbeleid op rijksniveau niet zal continueren. De bevoegdheid en verantwoordelijkheid voor het lokale detailhandelsbeleid komt dan bij de gemeentelijke o verheid te liggen. Ten aanzien van bovenlokale effecten heeft de provinciale overheid een regisserende rol. 1.3 Rol van de gemeente De rol van de gemeente Almere in het detailhandelsbeleid is in de afgelopen jaren met name voorwaardenscheppend geweest. De ontwikkeling en het beheer van de winkelvoorzieningen is een taak van marktpartijen, van detailhandelondernemers, eigenaren en ontwikkelaars. Bij de ontwikkeling van nieuwe stadsdelen en bij de uitbreiding v an bestaande winkelgebieden speelt de gemeente wel een initiërende rol in de planvorming van winkelgebieden. En bij de revitalisering van het centrum van Almere Haven heeft de gemeente een meer initiërende en ook sturende rol ingenomen. In de komende jaren wil de gemeente haar v oorwaardenscheppende rol voortzetten, maar tevens stimuleren en soms initiëren. De gemeente wil positieve ontwikkelingen stimuleren en negatieve ontwikkelingen afremmen. Ze richt zich daarbij op het voeren van regie op basis van het beleid van de detailhandelsnota, het begeleiden van de uitvoering en in sommige gevallen kiezen voor een aanjaagfunctie. Met de uitvoering van de nota Detailhandel in Almere betekent dit verdere intensivering van beleid, samenwerking met betrokken marktpartijen en daarbij inzetten op v ooral ruimte en diversiteit in winkelgebieden. De primaire rol van de gemeente wat betreft detailhandelsbeleid ligt op het vlak van ruimtelijke ordening, het aanwijzen van winkelgebieden, gronduitgifte, investeringen in de openbare r uimte en de infrastr uctuur, het reguleren van de ambulante handel en van winkelopenstelling. In het huidige beleid was deze primaire rol al verder uitgebreid met een aantal instrumenten, en in het geactualiseerde beleid v an de nota Detailhandel in Almere worden deze verder geïntensiveerd en uitgebreid. Het instrumentarium kan worden onderscheiden in organisatorische, juridisch/ruimtelijke en financiële instrumenten. Detailhandel in Almere 3

18 Organisatorisch: stimuleren van overleg contact met marktpartijen via ondernemersloket en accountmanagement centrummanagement maken van brancheringsafspraken: brancheringsplan en brancheringsoverleg Juridisch/ruimtelijk: actualiseren van bestemmingsplannen en beleid handhaven van ruimtelijk beleid en verkeers- en vervoersbeleid maken van afspraken bij de g ronduitgifte (bijv. over beheer of invulling van een gebied)(nieuw) toetsingskader voor (omvangrijke) vestingingsaanvragen (nieuw) Financieel: investeren in de openbare r uimte, infrastructuur en parkeren investeren in startershuisvesting (nieuw) onderzoek (monitoring van ontwikkelingen) In hoofdstuk 4 wordt deze rol en inzet v an instrumentarium nader uitgewerkt. 1.4 Begrippen en definities In het detailhandelsbeleid komen verschillende begrippen voor, die soms als onduidelijk worden ervaren, en soms door elkaar heen w orden gebruikt. Om deze reden worden enkele centrale begrippen en definities hieronder toegelicht. In bijlage V is een begrippenlijst opgenomen. Onder detailhandel als activiteit wordt verstaan het bedrijfsmatig ter verkoop uitstallen en aanbieden aan eindgebruikers/consumenten van artikelen die niet ter plaatse worden geconsumeerd. Detailhandel wordt onderscheiden in dagelijkse en niet-dagelijkse goederen. Verder is er onderscheid naar branches, segmenten (hoog, midden, laag) en thematisering. De detailhandel is in Nederland omwille v an functioneren in principe gevestigd in de winkelgebieden. De perifere detailhandelsvormen (PDV) kunnen zich ook buiten de bestaande winkelgebieden vestigen op daartoe aangewezen locaties. Perifere detailhandel heeft vanwege de omvang en aard van de gevoerde artikelen een groot oppervlak nodig voor het uitstallen van de goederen en is voor het vervoer ervan veelal aangewezen op de auto. Hierdoor past de perifere detailhandel minder goed in de fijnmazige str uctuur van centrumgebieden en is vestiging ervan buiten de reguliere winkelgebieden meer geschikt. En vanwege deze vestiging buiten de reguliere (centr um)winkelgebieden wordt deze detailhandel perifere detailhandel genoemd. In deze nota wordt onder perifere detailhandel verstaan de detailhandel in de volgende branches/categorieën: detailhandel in zeer volumineuze artikelen: auto s, boten, motoren, caravans, landbouwwerktuigen, grove bouwmaterialen, keukens, sanitair/badkamers en daarmee rechtstreeks samenhangende ar tikelen, zoals accessoires, onderdelen en onderhoudsmiddelen; woninginrichting, w.o. meubels detailhandel in brand- en explosiegevaarlijke stoffen tuincentra bouwmarkten. Perifere detailhandel is vaak gevestigd in grotere winkelunits, maar het indelingscriterium is naar branche. Behalve in de branches van perifere detailhandel is er ook schaalv ergroting gaande in andere branches. Dit heeft geleid tot het ontstaan v an de specifieke grootschalige detailhandel (GDV). Grootschalige detailhandel heeft niet een branche maar opper vlak als indelingscriterium, zij het dat de branches food en warenhuizen niet tot de g rootschalige detailhandel worden gerekend. Grootschalige detailhandel betreft clusters van detailhandelsvestigingen met een zeer g root oppervlak. Als richtlijn voor de omvang wordt een oppervlak van minimaal m2 v.v.o. per vestiging gehanteerd. Bij de omvang van winkelvestigingen worden de begrippen verkoopvloeroppervlak (v.v.o.) en brutovloeroppervlak (b.v.o.) gebruikt (b.v.o./v.v.o., omrekeningsfactor 0,8). In draagvlakberekeningen speelt het verkoopvloeroppervlak een rol. Het verkoopvloeroppervlak betreft (het metrage van) de winkelruimte die voor de consument vrij toegankelijk of zichtbaar is. Het bruto vloeroppervlak omvat het verhuurbare winkelmetrage inclusief magazijn, sociale ruimtes en dergelijke. 4 Detailhandel in Almere

19 2. Visie op de detailhandelstr uctuur tot 2010 Figuur 2.1. Locatiecriteria voor detailhandelvoorzieningen Kleinschalig 2.1 Inleiding Belangrijke uitgangspunten voor de opzet van de detailhandelstructuur zijn het koopgedrag, de bezoekmotieven, en de ontwikkelingen in de detailhandel. Verder wordt rekening gehouden met het v eranderende Rijksbeleid: het juiste bedrijf op de juiste plek. In dit hoofdstuk komt het beleid, de visie op de detailhandelstructuur voor Almere tot 2010, aan de orde. Er is bij de opzet van de visie een indeling gemaakt v an de winkelgebieden op basis van bezoekmotieven, trekkracht, schaalniveau en branchering. In paragraaf 2.2 worden het ambitieniveau beschreven en de uitgangspunten van beleid voor de geschetste detailhandelstructuur. Verder wordt een overzicht gegeven van de samenhangende detailhandelstructuur voor Almere. Daarna komen in de volgende paragrafen de verschillende winkelgebieden aan de orde: 2.3. Stadshart 2.4. Perifere en grootschalige detailhandel 2.5. Centra van de stadsdelen: Haven, Buiten, Poort 2.6. Wijk- en buurtwinkelcentra: ondersteunend dagelijks aanbod: 2.7. Traffic-voorzieningen 2.8. Verspreide bewinkeling Tot slot wordt in paragraaf 2.9 een doorkijk gegeven naar de verdere toekomst, Ambitieniveau en uitgangspunten voor beleid Gemiddelde toonbankbestedingen per hoofd Peiljaar Dagelijkse Niet-dagelijkse artikelen artikelen 1992 t 1.560,-- t 1.867, t 1.626,-- t 1.940, t 1.785,-- t 2.259, t 1.858,-- t 2.489, (prognose) t 1.947,-- t 2.734, t 2.045,-- t 2.601, t 2.052,-- t 2.452,-- Bron: EIM, HBD, Ecorys In de afgelopen jaren is het detailhandelsbeleid v an Almere gericht geweest op het ontwikkelen van een attractief winkelaanbod, dat tenminste de eigen bevolking optimaal weet te binden. Tot nu toe blijft het v oorzieningenaanbod achter bij het inwonertal van Almere. Maar er zijn inmiddels plannen ontwikkeld en deels in uitvoering gericht op het maken van een inhaalslag (zie bijlage III, overzicht van bestaande plannen). Er is daarbij gekozen om allereer st in te zetten op de versterking van de verzorgingsfunctie voor de eigen bevolking. De stad heeft op dit moment ook een beperkte reg ionale verzorgingsfunctie, voornamelijk voor het overig deel van Flevoland. De uitvoering van de plannen voor de komende jaren te samen met het reeds aanw ezige winkelaanbod zal een aantrekkelijk voorzieningenapparaat voor de inwoners van Almere moeten gaan bieden. Daarnaast zal het automatisch tot een sterkere reg ionale positie leiden. De plannen voor het Stadshart betreffen het grootste binnenstedelijke uitbreidingsproject in Nederland. En ook andere locaties, zoals Almere Poort en locatie A6/A27 hebben mogelijkheden voor een (boven)regionaal voorzieningenapparaat op termijn. De ambitie van de gemeente Almere op het vlak van voorzieningen is beschreven in het Str uctuurplan Almere Daarbij komen uitgangspunten naar voren als: Creëren van een aantrekkelijk woon-, verblijfs- en investeringsklimaat Ontstaan van een volwaardige en aantrekkelijke stad, met een volwaardig voorzieningenpakket Compleet en attractief voorzieningenniveau, primair voor de Almeerders zelf Inzetten op variëteit en identiteit van de buurten en wijken Het ambitieniveau voor de ontwikkeling van de winkelgebieden kan direct worden afgeleid uit het ambitieniveau voor het voorzieningenaanbod. Ambitieniveau winkelgebieden Almere Het bieden van een compleet en aantrekkelijk aanbod v an winkelgebieden primair voor de inwoners van Almere. Hierdoor wordt het winkelaanbod op een dusdanig niv eau gebracht dat het ook aantrekkelijk wordt voor andere doelgroepen, zoals bijv. in Almere werkzame personen, inwoners uit de regio, toeristen en overige bezoekers. Detailhandel in Almere 5

20 Uitgangspunten voor een toekomstige detailhandelstr uctuur Aansluiten bij koopgedrag, bezoekmotieven en dynamiek in de detailhandel Aansluiten op Structuurplan Almere 2010 en het economisch stimuler ingsprogramma De Turbo aan : inhaalslag voorzieningenaanbod en ruimte voor startende ondernemingen Ontwikkelen van een samenhangende detailhandelstr uctuur, het juiste bedrijf op de juiste plek en een evenwichtige totaalstructuur Ruimte bieden voor het versterken van de detailhandelstructuur van Almere; waar mogelijk voortzetten van een fijnmazige voorzieningenstructuur Completeren van het detailhandelsaanbod: - kwantitatief op niveau brengen - kwalitatief versterken: meer variatie en bijzonder aanbod - kansen stimuleren voor zelfstandige ondernemers Stimuleren van concentratie en thematisering; dit heeft aantrekkingskracht en onder scheidend vermogen en beperkt de mobiliteit Kleinschalige detailhandel in de woonwijken beperkt ruimte bieden, gericht op levendigheid, ontmoeting en het creëren van een startersmilieu. Nadere uitwerking hiervan is nodig. Detailhandel vestigen in verstedelijkte of te verstedelijken gebieden, zoveel mogelijk aansluitend aan de bestaande detailhandelstructuur: reguliere detailhandel vestigen in reguliere winkelgebieden; grootschalige detailhandel (GDV) in/grenzend aan de centra van Buiten en Poort; perifere detailhandelsvormen (PDV) ook daarbuiten op daartoe aangewezen locaties; op bedrijventerreinen in beginsel geen reguliere detailhandel als hoofdactiviteit. Voor nieuwe vestigingsaanvragen geldt dat overwogen moet worden of het project in een bestaand winkelgebied of in een hard plan kan w orden gevestigd. Als vestiging hier niet mogelijk blijkt, kunnen locaties elders in het verstedelijkte gebied in aanmerking komen, mits de ontwikkeling past binnen de gewenste detailhandelstructuur en aanvullend is. Per geval zal nader beleid worden ontwikkeld en besluitvorming plaatsvinden. Randvoorwaarden voor de inrichting van winkelgebieden Voor het goed functioneren van winkelgebieden zijn de volgende randvoorwaarden van belang: goede bereikbaarheid en voldoende parkeercapaciteit (auto + fiets) goede verdeling passantenstromen en evenwichtige spreiding van trekkers compact en overzichtelijk winkelgebied: loopcircuits, kwaliteit van de openbare r uimte, verblijfsgebied (inrichting, onderhoud, gebruik) flexibiliteit wat betreft invulling van het vastgoed aandacht voor gevoel van veiligheid Deze aandachtspunten vormen randvoorwaarden bij de ontwikkeling en inr ichting van nieuwe en bestaande winkelgebieden. Daarnaast kunnen er per winkelgebied specifieke randv oorwaarden gelden afgestemd op de locatie en de situering. Kwantitatieve uitbreidingsruimte tot 2010 en plannen v oor uitbreiding In het onderzoek voor de detailhandelsnota zijn ter indica tie berekeningen gemaakt van de uitbreidingsruimte voor het dagelijks aanbod en het niet-dagelijks aanbod. In bijlage III zijn deze berekeningen opgenomen. Tabel 2.1 Kwantitatieve uitbreidingsruimte en planmetrage dagelijks aanbod Planlocatie Planmetrage dagelijks Verwacht aanbod (m2 v.v.o.) realisatiemoment Harde plannen Stadshart, uitbreiding Almere Buiten Centrum, uitbreiding Almere Haven Centrum, revitalisering 400 Almere Poort Centrum, nieuw Noorderplassen-west, buurtwinkelcentrum Tussen de Vaarten-Zuid, buurtwinkelcentrum Almere Buiten Oost, wijkwinkelcentrum Almere Buiten Stripheldenbuurt, buurtwinkelcentrum Totaal Kwantitatieve uitbreidingsruimte tot Detailhandel in Almere