Onderzoek Innovaties binnen Zorg en Welzijn in Flevoland

Transcriptie

1 Onderzoek Innovaties binnen Zorg en Welzijn in Flevoland Een inventariserend onderzoek naar de stand van zaken m.b.t. innovaties in Flevoland 4

2 Colofon: Dit is een uitgave van ZWW Auteur: Drs. R. Canwood Uitvoerder: Mevr. M. Cazemier Datum: december

3 Inhoudsopgave Samenvatting 4 1. Aanleiding van het onderzoek 6 2. Het innovatiebeleid van de provincie Flevoland 6 3. Het innovatiecentrum Gezondheid en Welzijn 8 4. Doel en doelgroep van het onderzoek 8 5. Werkwijze onderzoek 9 6. Response onderzoek Resultaten onderzoek Innovaties binnen Zorg en Welzijn Flevoland Soort innovaties binnen Zorg en Welzijn Fases van innovaties Bekendheid met ontwikkelingen, programma's en regelingen m.b.t. innovaties Gebruik van innovatieprogramma's en subsidieregelingen Pioniers en volgers op innovatiegebied binnen Zorg en Welzijn Motieven om te innoveren Innovatiebeleid binnen Zorg en Welzijn Risico's bij sociale en technologische innovaties binnen Zorg en Welzijn Belemmeringen bij innovaties in Zorg en welzijn Mate van succes van innovaties Innovaties en kennisdeling Behoefte aan een innovatieplatform Rol CMO Flevoland bij innovaties binnen Zorg en Welzijn Cruciale competenties binnen Zorg en Welzijn Competenties en curriculumontwikkeling m.b.t. zorginnovatie Stimulering van innovaties Conclusies onderzoek Innovaties binnen Zorg en Welzijn Adviezen onderzoek Innovaties binnen Zorg en Welzijn in Flevoland 29 Bijlage

4 Samenvatting De strategische partners binnen Zowelwerk willen meer zicht op innovaties binnen Zorg en Welzijn in Flevoland. Daarom gaven zij Zowelwerk Flevoland opdracht de stand van zaken rond sociale en technologische innovaties binnen Zorg- en Welzijnorganisaties in Flevoland te inventariseren. Het onderzoek valt onder het werken van Zowelwerk Flevoland. Zorginnovatie is een belangrijke pijler voor de versterking van de economische structuur van Flevoland. Daarom sluit het onderzoek zoveel mogelijk aan bij het topsectorenbeleid van Provincie Flevoland. Strategische aandacht voor innovatie binnen Zorg en Welzijn in Flevoland Uit het onderzoek blijkt dat er in Flevoland voldoende strategische aandacht is voortechnologische en sociale innovatie. Motieven voor innovatie De belangrijkste motieven van organisaties om te innoveren zijn de bevordering van efficiëntie en de kwaliteit van zorg (organisatiegebonden motieven). Andere argumenten hebben te maken met externe omstandigheden, in het bijzonder de transities binnen Zorg en Welzijn en marktontwikkelingen. Ook cliëntgebonden motieven zoals eigen kracht en sociale netwerkontwikkeling, zijn motieven om innovatief bezig te zijn. Risicoprofiel en belemmeringen bij innovatie binnen Zorg en Welzijn In de randvoorwaardelijke sfeer lopen organisaties voor Zorg en Welzijn een aantal risico's. Organisaties die technologisch innovatief zijn, lopen vooral technische risico's, risico's in verband met wet en regelgeving, partnerrisico's en financiële of kapitaalrisico's. Ook beschikbaarheid van kennis (of het ontbreken daarvan) is een risico van betekenis. Organisaties die sociaal innovatief zijn, lopen vooral risico's die te maken hebben met weerstand bij de profijt- of doelgroepen. De (hoeveelheid) belemmeringen die organisaties ervaren bij de ontwikkeling, implementatie en uitvoering van innovaties lijken gekoppeld te zijn aan het risicoprofiel van de organisaties. Bij technologische innovaties is de kans op belemmeringen bij de ontwikkeling, implementatie en uitvoering veel groter dan bij sociale innovaties. De aard van de knelpunten die organisaties ervaren is veelal sociaal of organisatorisch en in mindere mate financieel en technisch. Ondanks de risico's en knelpunten ervaren de meeste organisaties de eigen innovaties als succesvol tot zeer succesvol. Kennisdeling en de behoefte aan een innovatieplatform Organisaties die sociaal innovatief delen graag hun kennis en resultaten van innovaties met derden. Organisaties die technologisch innovatief zijn echter minder geneigd de kennis van hun innovaties met derden te delen. Kennis wordt vooral gedeeld binnen de eigen provincie en met partners binnen de eigen sector. Zorg- en Welzijnorganisaties zijn minder geneigd kennis te delen. Ook werken zij niet of nauwelijks met kennisinstituten of expertise centra, het onderwijsveld, bedrijven en internationale partners. 7

5 Er is grote behoefte aan kennisdeling. Een innovatieplatform is het meest voor de hand liggende format om kennisdeling vorm te geven binnen Zorg en Welzijn in Flevoland. Pioniers of volgers Organisaties voor Zorg en Welzijn in Flevoland zien zichzelf eerder als volgers dan als pioniers als het gaat om technologische en sociale innovatie. Rol CMO Flevoland bij innovatie Zorg en Welzijn ziet een taak weggelegd voor CMO Flevoland bij het ontwikkelen van innovaties voor klanten, het meten van effecten bij innovaties en het betrekken van doelgroepen bij het testen van innovaties. Ook zou CMO Flevoland/ZWW een rol kunnen hebben bij het ondersteunen van het Innovatie platform. Zorg en Welzijn ziet echter geen rol voor CMO Flevoland/ZWW als het gaat om de begeleiding van implementaties. Opleiding scholing en competentieontwikkeling Met betrekking tot opleiding, scholing en competentieontwikkeling zijn de volgende conclusies te trekken. 1. Er ontbreekt een duidelijke lijn en samenwerking tussen de beroepsopleidingen (MBO en HBO) in Flevoland en Zorg en Welzijn om vorm te geven aan curriculumontwikkeling en/of het aanreiken van nieuwe werkwijzen op het gebied van zorginnovatie. 2. Zorg en Welzijn is verdeeld over de vraag of MBO's en HBO's meer nadruk moeten leggen op de ontwikkelingen van competenties m.b.t. zorginnovaties. 3. Zorg en Welzijn vindt de volgende competenties cruciaal bij de beroepsopleidingen en de bij- /nascholing van het huidige personeel: klantgerichtheid ondernemerschap/ondernemingsgericht denken creativiteit kennis kunnen overdragen innovatief kunnen denken mensen kunnen enthousiasmeren/overtuigingskracht. De competenties zijn vooral sociaal van aard en niet zo zeer technisch. Volgens Zorg en Welzijn zou het onderwijs meer nadruk moeten leggen op de ontwikkeling van competenties voor sociale en technologische innovatie. Het gaat om de volgende competenties: klantgerichtheid luisteren terugkoppelen empathie voor de doelgroepen creatief denken aansluiten bij de vragen van klanten. 8

6 Sommige organisaties (minderheid) binnen Zorg en Welzijn dragen bij aan het onderwijscurriculum o.a. via een leerstoel VG, door samenwerking met Windesheim, lectoraat HBO etc. Stimulering van zorginnovatie in Flevoland De meeste organisaties zijn van mening dat innovaties in Flevoland onvoldoende of helemaal niet gestimuleerd worden. Het blijkt echter dat organisaties weinig of onvoldoende zicht hebben op het stimuleringsbeleid van Provincie Flevoland. Adviezen Onderzoek Innovatie binnen Zorg en Welzijn in Flevoland De onderstaande adviezen zijn gericht op het vergroten van innovatievermogen en -kracht van Zorg en Welzijn. Daarnaast zijn ze gericht op de versterking van de samenwerking tussen onderwijs en zorg, met als doel competentieontwikkeling van leerlingen en medewerkers binnen zorg en welzijn. 1. Vergroot de bekendheid van het Innovatieplatform Zorg en Welzijn in Flevoland. 2. Versterk de verbinding tussen Zorg en welzijn, kennisinstellingen, onderwijs, bedrijven en internationale partners. 3. Verbreed de functie van het Innovatieplatform Zorg en welzijn met een dienstenfunctie. 4. Geef CMO Flevoland/ZWW een belangrijke ondersteunende rol bij innovaties. Daarbij is intensievere samenwerking met het innovatieplatform Zorg en Welzijn en het Innovatiecentrum een mogelijkheid. 5. Voer een due diligence onderzoek uit om de risico's van innovaties te verkleinen. 6. Inventariseer, structureer en versterk de samenwerking tussen onderwijs en Zorg en Welzijn m.b.t. competentie- en curriculumontwikkeling bij innovaties. Daarin heeft Zowelwerk een belangrijke rol. Andere mogelijkheden zijn bijvoorbeeld een Centre of Expertise, en Zorginnovatiecentrum (ZIC) of een Lectoraat Zorginnovatie. 7. Voer regelmatig een Zorginnovatie Monitor uit. 9

7 1. Aanleiding van het onderzoek Zowelwerk is de werkgeversorganisatie voor Zorg en Welzijn in Flevoland, ondergebracht bij CMO Flevoland. In hun strategisch overleg constateerden de directeuren van de aangesloten Zorg - en Welzijnsorganisaties dat er geen overzicht is van de innovaties binnen de sector Zorg en Welzijn in Flevoland. Het gaat om zowel technologische als sociale innovaties. Verder hebben de strategische partners de wens uitgesproken om meer kennis over innovaties te delen. Naar aanleiding daarvan hebben zij Zowelwerk, in het kader van het programma "@nders werken" gevraagd de stand van zaken rondom sociale en technologische innovatie in Flevoland te inventariseren. 2. Het Innovatiebeleid van de provincie Flevoland De economische agenda van Provincie Flevoland heeft als centrale doelstelling, het versterken van de regionale economische structuur. In deze agenda kiest Provincie bewust voor investeren in een aantal topsectoren om de regionale economische structuur van Flevoland te versterken. Binnen de topsector Life Sciences & Health ligt de focus onder andere op het stimuleren van technische zorginnovatie. De Provincie, zorgaanbieders e.a. zien zorginnovatie als een middel om maatschappelijke vraagstukken van de toekomst op te lossen. Zo verwacht Flevoland een forse groei van de zorgvraag als gevolg van de toenemende vergrijzing. Het aanbod aan zorgvoorzieningen daarentegen, blijft ondanks alle inspanningen achter. Ook de vitaliteit van het platteland is een belangrijk punt op de agenda. Het overeind houden van gemeenschappen met een verantwoord voorzieningenniveau is een grote uitdaging. Zorginnovatie wordt gezien als een middel om gewenste maatschappelijke effecten zoals betere zorg, dichtbij de burger, tegen lagere kosten, te bereiken. De beleidsnotitie en bijbehorende uitvoeringsstrategie Een nieuw verzorgd Flevoland ( ) geven aan op welke wijze Provincie Flevoland zorginnovatie wil stimuleren. De Provincie gaat actief op zoek naar innovaties in Zorg en Welzijn die een oplossing bieden voor genoemde maatschappelijke vraagstukken. Verder biedt Provincie Flevoland een platform voor zorginnovatie in Flevoland (live en digitaal) die zowel een aanjaag- als een verbindende functie heeft. Daarnaast wil de provincie Flevoland financieringsarrangementen regelen via bijvoorbeeld investeringsprogramma's. Als laatste heeft de provincie Flevoland de Zorginnovatiewedstrijd: "Betere Zorg- mijn idee" in het leven geroepen. Het doel van de Zorginnovatiewedstrijd is het leveren van een bijdrage aan het dichten van het gat tussen zorgvraag en (betaalbaar) zorgaanbod door het stimuleren van slimme, technische innovaties. De innovaties richten zich op de provinciale thema s ouderen, eenzaamheidsbestrijding, chronisch zieken, gehandicapten en vrijwilligers/mantelzorgers. De drie beste ideeën worden beloond met een Zorginnovatieprijs (een geldbedrag). Partners in het innovatieplatform zijn Provincie Flevoland, Centrum voor Maatschappelijke Ontwikkeling Flevoland (CMO Flevoland), MCC Flevoland en de Ontwikkelingsmaatschappij Flevoland (OMFL). Deze partners hebben, indien gevraagd, ook een ondersteunende taak bij de ontwikkeling, implementatie en uitvoering van innovaties. 10

8 3. Het innovatiecentrum Gezondheid en Welzijn Het Gezondheid & Welzijn Innovatiecentrum Almere (GWIA) is een feit in Flevoland. Het centrum faciliteert regionale initiatieven gericht op directe waardecreatie voor burgers, bedrijven, maatschappelijke instellingen en lokale overheden en zet deze om in duurzame samenwerkingsverbanden. Dat gebeurt door onderwijs, het bedrijfsleven, de overheid en de burger gericht bij elkaar te brengen. Het GWIA ondersteunt bij de opstart van projecten, verbindt partijen met elkaar, zoekt mee naar financiering en biedt fysieke research en innovatie faciliteiten. In het centrum wordt continue research en innovatie gefaciliteerd op het gebied van Gezondheid & Welzijn. De partners in het GWIA zijn Technology Centre Almere, Patiënt 1, het Gezondheid en Welzijn Innovatie Platform en TNO. Het GWIA werkt samen met het Trimbos Instituut en de Universitaire Medische Centra (UMC). Ook een aantal ondersteunende organisaties zoals CMO Flevoland zullen daarin een rol hebben. Het GWIA wil een bijdrage leveren aan de transitie in zorg en welzijn, waarbij meer accent komt op zelfredzaamheid en eigen regie door burgers. Deze veranderingen kunnen worden gefaciliteerd door concrete innovaties in de zorg- en welzijnssector. 4. Doel en doelgroep onderzoek Het onderzoek heeft twee doelen, te weten: 1. Inzicht krijgen in de stand van zaken rond sociale en technologische innovaties in Flevoland; 2. Verder richting te geven aan het innovatiebeleid of aanpak in Flevoland op basis van genoemd inzicht. Zowelwerk neemt de resultaten van dit onderzoek en mogelijke vervolgactiviteiten op in haar werkplan "De weg naar Balans " De doelgroep van het onderzoek bestaat uit organisaties op het gebied van Zorg en Welzijn in Flevoland. In totaal gaat het om 40 zorg en welzijnsorganisaties. Begripsdefinitie Hieronder volgt een korte definitie van de begrippen sociale en technologische innovatie. Sociale innovatie Is een vernieuwing van de wijze waarop het werk in ondernemingen of daarbuiten is georganiseerd. Bij de vernieuwing staat de mens centraal en worden zowel de kwaliteit van de samenleving als de arbeidsorganisaties/zowel arbeidsproductiviteit als kwaliteit van de arbeid verbetert. De term sociale innovatie is geïntroduceerd om innovatie waarbij de mens centraal staat, te onderscheiden van technologische innovatie. Sociale innovatie gaat er vanuit dat investeringen in mensen en de manier waarop zij samenwerken (systeemtheorie), gunstige voorwaarden creëren om sneller innovaties, doelen en prestatieverbeteringen te realiseren. 11

9 Technologische innovatie Heeft betrekking op de ontwikkeling van nieuwe producten, diensten en processen. Het gaat hierbij om technologisch vooruitgang die veelal gericht is op bevordering van efficiëntie, effectiviteit en kostenbesparing. 5. Werkwijze onderzoek Om een volledig beeld te krijgen van innovaties in Flevoland is de volgende werkwijze toegepast. Eerst is een lijst gemaakt van 40 organisaties in Flevoland op het gebied van Zorg en Welzijn. Daarna is een lijst gemaakt van potentiële contactpersonen die op de één of andere manier te maken hebben met innovaties binnen deze organisaties. Vervolgens is een vragenlijst ontwikkeld en digitaal verwerkt in Survey Monkey. De vragenlijst bevat de volgende onderwerpen: 1. Organisatiegegevens (naam organisatie, sector, naam invuller vragenlijst etc.) 2. Innovaties en aantal innovaties 3. Soort innovaties (sociale, technische of allebei) 4. Motieven voor innovaties 5. Innovatiebeleid 6. Risico's van innovaties 7. Belemmeringen bij de ontwikkeling, implementatie en uitvoering van innovaties 8. Mate van succes van innovaties 9. Delen van kennis en resultaten innovaties 10. Behoefte aan een innovatieplatform 11. Rol CMO Flevoland bij innovaties in Flevoland 12. Competenties van het huidige personeel bij scholing en opleiding 13. Competenties voor innovaties binnen het onderwijscurriculum 14. Stimulering van innovaties Instellingen ontvingen de vragenlijst digitaal of zijn gebeld om te verifiëren of de digitale vragenlijst goed was aangekomen. Indien de vragenlijst niet bij juiste persoon terecht was gekomen, is via de ontvanger de vragenlijst naar de juiste contactpersoon gestuurd. Ingevulde vragenlijsten kwamen binnen via Survey Monkey, werden geanalyseerd en verwerkt in een verslag. De verzamelde gegevens zijn geanonimiseerd verwerkt en vertrouwelijk behandeld. Persoonlijke gegevens zijn alleen verzameld om navraag te doen bij onduidelijkheden in de antwoorden. De vragenlijst is afgenomen in de periode september - oktober

10 6. Response onderzoek Er zijn 40 instellingen benaderd voor deelname aan het verkennend of inventariserend onderzoek. In totaal zijn 12 vragenlijsten ingevuld door 11 organisaties, een respons van 28%. Onderstaande lijst geeft een overzicht van de deelnemende organisaties: 1. Flevoziekenhuis 2. Stichting Welzijn Lelystad 3. 's Heeren Loo 4. Woonzorg Flevoland 5. Stichting Zorgcentrum Talma Urk 6. MeeIJsseloevers 7. Flevomeerbibliotheken 8. InteraktContour 9. Stichting Wolderwelzijn 10. De Schoor 11. Maatschappelijke Dienstverlening Flevoland (MDF) Een ruime meerderheid van de reacties (91%, n=11) bestaat uit organisaties die 50 of meer personeelsleden in dienst heeft. De vragenlijst is vooral ingevuld door projectleiders (27%), managers (37%) en hoofden van afdelingen (18%). Verder is de lijst ingevuld door een coördinator (9%) en een directeur (9%). 13

11 7. Resultaten Onderzoek Innovaties binnen Zorg en Welzijn Hieronder volgt een verslag van de resultaten van het onderzoek. 7.1 Soort innovaties binnen Zorg en Welzijn Organisaties is gevraagd wat de aard van de innovaties (n=37) zijn. 30% van de innovaties binnen Zorg en Welzijn betreft sociale innovaties, 35% technische innovaties en 35% is zowel technisch als sociaal. Soort innovaties binnen Zorg en Welzijn Sociaal Technisch Sociaal en technisch % 35% 35% % absol 7.2 Fases van innovaties Organisaties is gevraagd in welke fase de innovaties verkeerden. De meeste innovaties zijn in een operationele (40%) of implementatiefase (38%). 22% van de innovaties is in de ontwikkelingsfase. Fases waarin inovaties verkeren % absol % 38% 40% Ontwikkeling Implementatie Operationeel 14

12 7.3 Bekendheid met ontwikkelingen programma's en regelingen m.b.t. innovaties Zorg - en welzijnsorganisaties (n=11) is gevraagd of ze bekend zijn met landelijke ontwikkelingen, beleidslijnen en -programma's of subsidieregelingen die betrekking hebben op technologische of sociale innovaties. In geval van technologische innovaties geeft 64% van de organisaties aan vooral bekend te zijn met de landelijke ontwikkelingen en 73% zegt de beleidslijnen en programma's te kennen. 73% is onvoldoende bekend met de subsidieregelingen. Bekendheid met innovatiebeleid, ontwikkelingen en regelingen bij technologische innovaties Onvoldoende bekend Bekend Subsidieregelingen Beleidslijnen en programma's 27% 27% 73% 73% Landelijke ontwikkelingen 36% 64% 82% Van de organisaties die op sociaal gebied innovatief zijn, geven aan vooral bekend te zijn met de beleidslijnen en programma's. 73% kent de landelijke ontwikkelingen en 55% zegt onvoldoende bekend te zijn met de subsidieregelingen. Bekendheid met innovatiebeleid, ontikkelingens en regelingen bij sociale innovaties Onvoldoende bekend Bekend Subsidieregelingen 45% 55% Beleidslijnen en programma's 18% 82% Landelijke ontwikkelingen 27% 73% 15

13 7.4 Gebruik van innovatieprogramma's en subsidieregelingen Op de vraag of zij gebruik maken van innovatieprogramma's en subsidieregelingen zegt 73% van de organisaties (n=11) daarvan gebruik te maken. 27% maakt geen gebruik van innovatieprogramma's en subsidieregelingen. Organisaties die sociaal innovatief bezig zijn (75%, n=8), maken iets meer gebruik van innovatieprogramma's en regelingen dan organisaties die technologisch innovatief zijn (63%). Gebruik programma s en regelingen en aard gebruik Aard gebruik Gebruik programma s Technologisch en sociaal Sociaal 37,5% 37,5% Technologisch 25% Nee 27% Ja 73% De innovatieprogramma's en subsidieregelingen (n=8) zijn vooral gericht op sociale innovaties (37,5%), sociale en technologische innovaties (37,5%) en technologische innovaties (25%). 7.5 Pioniers en volgers op innovatiegebied binnen Zorg en Welzijn Niet alle organisaties zien zichzelf als pionier op innovatiegebied. 36,3% (n= 11) ziet zichzelf als pionier op het gebied van sociale en/of technisch innovaties. 45,5% van de organisaties ziet zichzelf als volger, 18,2% weet het niet. Organisaties die met sociale innovatie bezig zijn, zien zichzelf wat vaker als pionier. 7.6 Motieven om te innoveren binnen zorg en welzijn De organisaties is gevraagd welke belangrijke overwegingen of motieven ze hebben om innovaties door te voeren. De belangrijkste motieven (n=31) die organisaties opgeven om te innoveren, kunnen gecategoriseerd worden in een drietal hoofdmotieven, namelijk: externe omstandigheden (22,5%), organisatiegebonden motieven (55%) en cliëntgebonden motieven (22,5%). De belangrijkste organisatiegebonden motieven hebben te maken met de bevordering van de efficiëntie en de kwaliteit van de zorg. 16

14 De externe omstandigheden hebben betrekking op de transities binnen Zorg en Welzijn en op de marktontwikkelingen (de ontwikkeling in de vraag en de externe marktomstandigheden). De belangrijkste cliëntgebonden motieven hebben betrekking op ontwikkeling van sociale netwerken en eigen krachtbevordering. Onderstaande tabel geeft een overzicht van de motieven binnen Zorg en Welzijn. Motieven om te innoveren % absol Overige Transities Eigen kracht bevordering Kwaliteit van zorg Sociale netwerkbevordering Marktontwikkelingen Efficiëntiebevordering 73% 27% 27% 36% 36% 36% 46% De overige motieven hebben te maken met "anders werken" (nieuwe stijl van werken), kostenbesparingen, cultuurverandering, duurzaamheid, democratisering van macht binnen de organisatie, transparantie bevorderen, employability bevorderen en effectiviteitbevordering. 7.7 Innovatiebeleid binnen Zorg en Welzijn Organisaties binnen Zorg en Welzijn zijn gevraagd naar hun innovatiebeleid. Alle organisatie (n=11) geven aan oog te hebben voor technische en/of sociale innovaties en gaan regelmatig na of zij zich op nieuw innovatief terrein moeten begeven. Daarnaast heeft het aandacht voor innovatiebeleid binnen zorg en welzijn een structureel karakter. 64% van de organisaties (n=11) geeft aan dat het innovatiebeleid structureel is in termen van middelen, tijd en personeel, 36% zegt geen structureel innovatiebeleid te voeren. 17

15 Kenmerken Innovatiebeleid Zorg en Welzijn Nee Ja Implementatietraject opgesteld Implementatie in begroting Implementatie in meerjarenplan Apart innovatiebeleid Structureel innovatiebeleid Oog voor innovaties 9% 12% 45% 55% 45% 55% 36% 64% 82% 91% 100% 55% stelt een apart innovatiebeleid (met aparte beleids-/werkplan en begroting) te voeren, 45% voert geen apart innovatiebeleid. 91% geeft aan dat een implementatietraject (bijvoorbeeld training van personeel, ondersteunende diensten etc.) is opgesteld, terwijl 82% stelt dat de implementatie onderdeel uitmaakt van een meerjarenplan. 55% beweert de implementatie te hebben opgenomen in de meerjarenbegroting of exploitatieplan, 45% zegt dat niet gedaan te hebben. Dit laatste kan betekenen dat sommige organisaties geen voorzieningen treffen of geen middelen reserveren om de implementatie soepel te laten verlopen of dat het wellicht toch in een later stadium wordt geregeld. 7.8 Risico's bij sociale en technologische innovaties binnen Zorg en Welzijn Organisaties (n=11) is gevraagd welk van de onderstaande risico's ze ervaren bij de ontwikkeling, implementatie en uitvoering van innovaties. De risico's zitten in de randvoorwaardelijke sfeer: Technische risico s (bewezen technologie, opschaling van pilot naar afdelingen/organisatie) Wet en regelgeving Partnerrisico s (kredietwaardigheid, toeleveranciers, afnemers, mede-investeerders, contracten etc.) Financiële/kapitaal risico s Beschikbaarheid kennis Management (kwaliteit, betrokkenheid, track record etc.) Weerstand profijt-/doelgroep (klanten en medewerkers) Organisaties die technologische innovaties doorvoeren, ervaren diverse typen risico's. 82% geeft aan vooral met technische risico's te maken te hebben. 64% ervaart risico's met betrekking tot wet en regelgeving en 55% stuit op partnerrisico's. 18

16 Risico's bij technologische innovaties absol % Weerstand profiijt-/doelgroep Management Beschikbaarheid kennis Financiele/kapitaal risico's Partnerrisico's Wet en regelgeving Technische risico's 9% 1 9% 1 36% 46% 55% 64% 82% Bijna de helft van de organisaties (46%) zegt met financiële risico's te maken te hebben. De beschikbaarheid van de vereiste kennis is een probleem bij ongeveer een derde van de organisaties (36%). De kwaliteiten van management wordt door 9% als risico genoemd en 9% ervaart weerstand bij de profijt- of doelgroep als risico. Organisaties die sociaal innovatief bezig zijn, ervaren minder risico's vergeleken met organisaties die technologisch innovatief bezig zijn. Daarnaast zijn de ervaren risico's meer sociaal van karakter. Zo hebben deze organisaties vooral te kampen met weerstand bij profijt-/doelgroep (55%) en de kwaliteit van het management (46%). Onderstaande tabel geeft een overzicht van de risico's bij organisaties die te maken hebben met sociale innovaties. Risico's bij sociale innovaties absol % Partnerrisico's Technische risico's Financiele/kapitaalrisico's Wet- en regelgeving Management Weerstand profijt-/doelgroep 1 9% 1 9% 18% 18% 46% 55%

17 7.9 Belemmeringen bij innovaties in Zorg en Welzijn De meeste organisaties (n=11) geven aan belemmeringen te ondervinden bij de ontwikkeling, de implementatie en de uitvoering van innovaties (71%, absol 8). Ruim een kwart van de organisaties (29%) stelt geen belemmeringen te ondervinden. Organisaties die technologisch innovatief zijn ondervinden meer belemmeringen dan organisatie die sociaal innovatief zijn. Dit heeft direct te maken met het risicoprofiel van de organisaties (zie de profielen bij organisaties die technologisch of sociaal innovatief bezig zijn in paragraaf 6.8). Aantal organisatie binnen Zorg en Welzijn die belemmeringen ondervinden bij innovaties Belemmeringen Geen belemmeringen % 29,00% % absol De organisaties die belemmeringen ondervinden (n=8) geven aan dat het vooral om sociale belemmeringen gaat (63%). In mindere mate hebben de belemmeringen een organisatorisch karakter (38%). Technologische en financiële belemmeringen komen veel minder voor (respectievelijk 25%). Soort belemmeringen bij innovaties Financieel 25% Technologisch 25% Sociaal 63% Organisatorisch 38% 20

18 Onderstaande tabel geeft een overzicht van de belemmeringen die organisaties ondervinden bij de ontwikkeling, implementatie en uitvoering van innovaties. Aard belemmeringen Project Belemmering Sociaal Burenhulpproject De burger is het nog niet gewend, website wordt nog niet gevonden. Beeldbellen Veel klanten (vaak ouderen) hebben geen internet Elektronisch cliëntdossier Scholing en instructie erg belangrijk. Geldt voor zowel medewerkers als voor cliënten. E-Health Afwachtende houding medewerkers t.a.v. E-health Meerdere projecten Meer een combinatie van factoren zoals in- en externe samenwerking, scholing, innovatie. Soms complexe zaken het hoofd bieden. Organisatorisch Elektronisch cliëntdossier Kost altijd meer tijd dan je denkt (planning) Onderdeel van projectplanning en een gecalculeerde aanpassing Meer een combinatie van factoren zoals in- en externe samenwerking, scholing, innovatie. Soms complexe het hoofd bieden. Financieel Ledverlichting De investering is te hoog en de terugverdientijd veelal te lang. Led verlichting is alleen toe te passen in renovatie/nieuwbouw. Zien geen mogelijkheden om bestaande armaturen te vervangen. Ambulante Zorg Zorgen over de bestendigheid van de ambulante zorg als de financiering overgaat naar gemeente. Technologisch Beeldbellen Veel klanten hebben geen internet. E-Health Moeilijk om e-health website grootschalig te gebruiken Mate van succes van innovaties Volgens de organisaties zijn de meeste innovaties (n=37) succesvol of zeer succesvol (52%). Ongeveer een kwart van de innovaties is matig tot redelijk succesvol (24%). Bij nog eens een kwart van de innovaties is het nog te vroeg om er iets van te zeggen, is de innovatie nog niet geïmplementeerd of is er nog geen concrete invulling gegeven aan de innovatie (24%). Mate van succes van innovaties binnen Zorg en Welzijn absol % Nog te vroeg Zeer succesvol Succesvol Redelijk Matig 24% 8% 44% 16% 8%

19 Kennis over de innovatie Kennis over de resultaten 7.11 Innovaties en kennisdeling Zorg- en welzijnsorganisaties (n=11) is gevraagd over de mate waarin kennis en resultaten van de innovaties gedeeld wordt met derden. 63% Zegt kennis over sociale innovaties en de resultaten daarvan te delen met derden. 27% Geeft aan dat niet te doen. 36% Van de organisaties geeft aan kennis over technologische innovaties met derden te delen, 46% zegt deze kennis niet te delen. 64% Zegt de resultaten van technologische innovaties te delen met derden, 36% Zegt daarover geen kennis te delen. Kennisdeling Technologische innovaties Sociale innovaties Weet niet 0% 10% Nee 27% 36% Ja 64% 63% Weet niet 8% 10% Nee 27% 46% Ja 36% 63% Organisaties binnen Zorg en Welzijn geven aan kennis vooral te delen binnen de regio Flevoland (45,5%), op lokaal niveau (45,4%) en op landelijk niveau (36,4%). Kennis wordt vooral gedeeld met partners in de eigen sector (63,6%) en in mindere mate met kennisinstituten of expertisecentra (27,3%). De organisaties geven aan kennis niet of nauwelijks te delen met het onderwijs (MBO, HBO en Universiteiten), bedrijven, commerciële partners en internationale partners. Dit betekent tevens dat er niet of nauwelijks wordt samengewerkt met deze partners. Ook buiten de eigen sector wordt door de organisaties weinig kennis gedeeld (9%). 22

20 Onderstaande tabel geeft een overzicht van de partners waarmee kennis en/of resultaten over sociale en technologische innovaties gedeeld wordt. Partners waar kennis mee wordt gedeeld % Internationale partners Bedrijven/commerciële partners Universiteit HBO MBO Intersectoraal Kennisinstituten/expertise centra Partners in eigen sector 0% 0% 9% 9% 9% 9% 27,30% 63,6% 7.12 Behoefte aan een innovatieplatform De organisaties (n=11) is gevraagd of er behoefte is aan een innovatieplatform. 45,5% Van de organisaties stelt behoefte te hebben aan een innovatieplatform, 27,3% geeft aan geen behoefte te hebben aan een innovatieplatform. 9% Van de organisaties wil direct met relevante partners kennis delen en 18,2% neemt al deel aan een platform. Concreet betekent dit dat 54,5% van de organisaties geen voorkeur heeft voor een platform, omdat zij dat niet willen, omdat zij reeds deelnemen aan een platform of omdat zij op een meer directe wijze kennis willen delen. Behoefte organisatie aan innovatieplatform % Direct kennis delen met partrners 9% Neemt deel aan een platform 18,2% Geen behoefte aan een platform 27,3% Behoefte aan een platform 45,5% 23

21 7.13 Rol CMO Flevoland bij innovaties binnen Zorg en Welzijn De organisaties (n=11) is gevraagd naar de rol van CMO Flevoland/ZWW bij innovaties binnen Zorg en Welzijn. De partners kennen CMO Flevoland/ZWW een bijzondere rol toe bij de ontwikkeling, implementatie en uitvoering van innovaties. Deze rol is terug te vinden in het ontwikkelen van innovaties voor klanten (50%), het meten van effecten van innovaties (54,5%) en het betrekken van doelgroepen bij het testen van de innovaties (50%). Rol CMO Flevoland bij Innovaties in Flevoland Weet niet Nee Ja/misschien Betrekken v doelgroepen bij testen Meten van effecten van innovaties Voorzitten/ondersteunen platform Begeleiding implementaties Monitoring v ontwikkelingen Ontwikkelen van innovaties voor klanten 20% 30% 27,3% 18,2% 18,1% 27,3% 20,0% 20,0% 27,2% 27,3% 20% 30% 50% 54,5% 44,6% 60,0% 45,5% 50% CMO Flevoland zou verder een rol kunnen spelen bij het voorzitten of ondersteunen van een innovatieplatform (44,5%) of bij het monitoren van ontwikkelingen (45,5%). De begeleiding van implementaties van innovatie ziet slechts 20% als een taak voor CMO Flevoland. Dit is een verrassende uitkomst, omdat één van de competenties van CMO Flevoland juist is het begeleiden van het sociale proces rondom de ontwikkeling en implementatie van innovatieve concepten en technologieën. 24

22 7.14 Competenties m.b.t. zorginnovatie binnen Zorg en Welzijn Organisaties (n=11) is gevraagd welke competenties, met betrekking tot innovaties, cruciaal zijn bij de beroepsopleiding en de bij-/nascholing van het huidige personeel. 45,5% heeft geen competenties opgenoemd, nog eens 45,5% heeft een aantal competenties opgenoemd. Eén organisatie (9%) regelt dat intern. Organisaties (n=5) noemen de volgende competenties: 1. Klantgericht/aansluiten bij vragen van klanten 2. Ondernemend 3. Creatief 4. Overdragen van kennis en communicatie 5. Openstaan voor innovaties 6. Mensen mee kunnen nemen in enthousiasme 7. Innovatief denken 8. Ambassadeurschap De meeste organisaties (87,5%, n=8) geven aan geen additionele wensen te hebben met betrekking tot de scholing of opleiding van het personeel op het gebied van zorginnovaties. Eén organisatie geeft aan een eigen opleiding te hebben waarin e-health is opgenomen Competentie- en curriculumontwikkeling m.b.t. zorginnovatie in beroepsopleidingen Op de vraag of MBO's en HBO's meer nadruk zouden moeten leggen op competenties voor technische en sociale innovaties binnen het onderwijscurriculum antwoord 50% (absol 4) van de organisaties (n=8) dat er meer nadruk op competenties moet komen, 12,5% (absol 1) geeft aan dat er geen extra nadruk op gelegd hoeft te worden. 37,5% (absol 3) weet niet of de beroepsopleidingen daarop meer nadruk moeten leggen. De competenties waarop meer de nadruk gelegd moeten worden, zijn: 1. Klantgerichtheid 2. Leren luisteren 3. Terugkoppelen 4. Overdragen van kennis (communicatie) 5. Empathie voor de doelgroep 6. Creatief denken aansluiten bij vragen/klanten Organisaties (n=9) voor Zorg en Welzijn is tevens gevraagd of ze bijdragen aan de ontwikkeling van het curriculum van onderwijsorganisaties en/of aan het aanreiken van nieuwe werkwijzen. 56% zegt bij te dragen aan het onderwijscurriculum, 33% zegt dat niet te doen, 11% weet niet of er een bijdrage geleverd wordt. 25

23 Organisaties die een bijdrage leveren doen dit op de volgende manier: 1. Lectoraat HBO (welzijn op recept) nieuwe opleiding MBO in het kader van het Wijkleerbedrijf 2. Voortdurend ontwikkelingen volgen en oplossingen bedenken om de positie van de klant te verbeteren 3. Via de leerstoel VG 4. Samenwerking Windesheim 5. Scholing 7.16 Stimulering van innovaties Op de vraag of sociale en technische innovaties in Flevoland voldoende gestimuleerd worden geeft 30% van de organisaties (n=10) aan dat innovatie voldoende gestimuleerd wordt. 70% Geeft aan dat innovaties in Flevoland in onvoldoende mate of helemaal niet gestimuleerd wordt. Deze organisaties (n=7) zijn negatief over de mate waarin innovaties gestimuleerd worden omdat ze daar geen zicht op hebben (71%, absol 5). De overige argumenten hebben te maken met het gegeven dat de kleine innovaties die overal plaatsvinden, niet gezien en gesteund worden, en met de vele ontwikkelingen die er zijn, waardoor minder innovatie plaatsvindt. 26

24 8. Conclusies Onderzoek Hieronder volgt een uitzetting van de conclusies aan de hand van de resultaten in hoofdstuk 6. Conclusie 1.Aandacht voor innovaties binnen Zorg en Welzijn Er is voldoende aandacht voor sociale en technologische innovaties binnen Zorg en Welzijn in Flevoland Deze conclusie wordt onderbouwd met de volgende deelconclusies: 1. Er zijn voldoende innovatieve inspanningen binnen Zorg en Welzijn: gemiddeld 3 innovaties per organisatie. 2. Innovaties binnen Zorg en Welzijn in Flevoland zijn sociaal en/of technologisch van karakter. Er is iets meer aandacht voor technologische innovaties. 3. De meeste innovaties bevinden zich in de operationele fase (reeds ingevoerd) of in de implementatiefase. Een iets kleiner aantal innovaties is in de ontwikkelingsfase. 4. De meeste innovaties (een krappe meerderheid) zijn succesvol of zeer succesvol, ongeveer een kwart is matig tot enigszins succesvol. De overige bevinden zich in een ontwikkelfase. Conclusie 2. Strategische aandacht voor innovaties binnen Zorg en welzijn Er is strategische aandacht voor innovaties binnen Zorg en Welzijn in Flevoland Bij de meeste organisaties is er oog en strategische aandacht voor innovatie binnen Zorg en Welzijn in Flevoland. Bij sommige organisaties is er onvoldoende of geen strategische aandacht voor innovaties. Deze conclusie wordt onderbouwd met de volgende deelconclusies: 1. Alle organisaties hebben oog voor vernieuwende technologische of sociale innovaties en gaan regelmatig na of zij zich op innovatief terrein moeten begeven 2. Strategische aandacht voor innovatie is vaak structureel van aard en meestal vastgelegd in een apart meerjaren beleids-/werkplan (inclusief begroting). 3. Meestal is een implementatietraject opgesteld, waarbij de implementatie ook is opgenomen in de meerjarenbegroting of exploitatieplan. 4. Bij sommige organisaties ontbreekt een structurele innovatiestrategie, is er geen apart beleidswerkplan en/of is de implementatie niet opgenomen in een meerjarenbegroting. 27

25 Conclusie 3. Bekendheid van ontwikkeling, beleidslijnen, programma's en regelingen 1. Organisaties voor Zorg en Welzijn zijn goed bekend met de landelijke ontwikkelingen, de beleidslijnen en programma's rondom innovaties, maar zijn onvoldoende bekend met subsidie- /fondsregelingen voor sociale en technologische innovaties. 2. Organisaties die sociaal innovatief zijn maken vaker gebruik van innovatieprogramma's en regelingen in vergelijking met organisaties die technologisch innovatief zijn. Conclusie 4. Risico's van innovaties binnen Zorg en Welzijn. In de randvoorwaardelijke sfeer lopen zorg - en welzijnsorganisaties die innovatief bezig willen zijn bepaalde risico's. Het soort innovatie bepaalt het risicoprofiel. Bij technologische innovaties lopen de organisaties meer risico's dan bij sociale innovaties. De volgende deelconclusies ondersteunen bovengenoemde conclusie. 1. De risico's die organisaties voor zorg en welzijn bij technologische innovaties lopen, zijn vooral technische risico s (bewezen technologie, opschaling van pilot naar afdelingen/organisatie). Daarnaast ervaren zij risico's vanwege wet en regelgeving, partnerrisico s (kredietwaardigheid, toeleveranciers, afnemers, mede-investeerders, contracten etc) en financiële of kapitaal risico s. Risico's m.b.t. de beschikbaarheid van kennis komen in iets mindere mate voor. 2. De risico's die organisaties bij sociale innovaties lopen, hebben betrekking op weerstand van profijt/doelgroepen (medewerkers en/of klanten) tegenover de innovatie en met het management (kwaliteit, betrokkenheid, track record). Conclusie 5. Belemmeringen bij innovaties binnen Zorg en Welzijn 1. De meeste organisaties voor zorg en welzijn ondervinden belemmeringen bij de ontwikkeling, de implementatie en uitvoering van innovaties. Belemmeringen zijn vooral sociaal en/of organisatorisch van karakter. In mindere mate hebben de organisaties te kampen met financiële en technische belemmeringen. 2. Het aantal belemmeringen is afhankelijk van het risicoprofiel van de innovatie. Bij technologische innovaties ondervinden organisaties meer belemmeringen dan bij sociale innovaties 3. Sociale belemmeringen hebben vooral te maken met doelgroepen (klanten, medewerkers of burgers) die weerstand bieden aan de innovatie. Organisatorische belemmeringen hebben vooral te maken met de (tijds)planning, vereiste inzet en samenwerking (in- of extern). 28

26 Conclusie 6. Succesvolle innovaties 1. De innovaties binnen zorg en welzijn in Flevoland zijn grotendeels succesvol of zeer succesvol, ondanks de risico's en belemmeringen die de organisaties ervaren bij de uitvoering. 2. Ongeveer een kwart van de innovaties is matig tot enigszins succesvol, bij nog eens een kwart van de innovaties is het nog te vroeg of daarover iets te zeggen. Conclusie 7. Kennisdeling rondom innovaties in Zorg en Welzijn 1. Organisaties voor Zorg en Welzijn delen graag hun kennis over sociale innovaties met het veld. Ook de resultaten van sociale innovaties worden met het veld gedeeld. Organisaties die technologisch innovatief zijn, delen graag de resultaten van hun technologische inspanningen met derden, maar zijn minder geneigd kennis van de technologie/innovatie te delen met derden. 2. Kennis rondom innovaties binnen Zorg en Welzijn wordt vooral binnen de eigen sector en provincie gedeeld. In mindere mate wordt kennis gedeeld met kennisinstituten. Kennis wordt echter niet gedeeld met het onderwijs, bedrijven/commerciële partners en internationale partners. 3. Een afgeleide conclusie is dat er niet of nauwelijks wordt samengewerkt met het onderwijsveld, bedrijven en internationale partners m.b.t. de ontwikkeling, implementatie en uitvoering van innovaties. Conclusie 8. Behoefte aan een innovatieplatform 1. Een innovatieplatform is de meest aangewezen weg of voor de hand liggende oplossing om binnen Zorg en Welzijn kennisdeling te organiseren en om organisaties te faciliteren in het delen van kennis. 2. Het innovatieplatform Zorg en Welzijn is onvoldoende bekend onder de organisaties voor Zorg en Welzijn. Deze conclusie wordt gestaafd door de volgende deelconclusies. 1. Er is grote behoefte aan het delen van kennis met derden binnen de eigen sector in Flevoland. 2. Er is grote behoefte aan het delen van kennis, al of niet via een platform, er is een kleine groep organisaties die geen behoefte heeft aan een platform. 3. Iets minder dan de helft van de organisaties heeft behoefte aan een innovatieplatform 4. De meeste organisaties zijn niet aangesloten op een platform en/of zijn blijkbaar niet/onvoldoende op de hoogte van het provinciale platform Innovatie en van het stimuleringsbeleid van de provincie Flevoland m.b.t. technische innovaties. 5. Een gering aantal organisaties is al aangesloten bij een platform. 6. De meeste organisaties zijn niet bekend met de financieringsregelingen. 29

27 Conclusie 9. Rol van CMO Flevoland/ZWW bij innovaties binnen Zorg en Welzijn CMO Flevoland/ZWW zou een ondersteunende rol kunnen vervullen bij de ontwikkeling, implementatie of uitvoering van innovaties binnen Zorg en Welzijn in Flevoland. CMO Flevoland zou in samenwerking met het platform Innovatie organisaties voor zorg en welzijn een aantal diensten kunnen aanbieden. Deze conclusie wordt toegelicht aan de hand van onderstaande deelconclusies. 1. De meeste organisaties zien een rol weggelegd voor CMO Flevoland bij de ontwikkeling van innovaties, het meten van effecten van innovaties en het betrekken van doelgroepen bij het testen van de innovaties. 2. CMO zou een rol kunnen vervullen bij het voorzitten/ondersteunen van een Innovatieplatform en bij het monitoren van innovatieve ontwikkelingen op sociaal en technologisch gebied. 3. Organisaties zien geen rol voor CMO Flevoland als het gaat om het begeleiden van innovaties. Conclusie 10. Competentieontwikkeling binnen het onderwijs en zorg en welzijn Er ontbreekt een duidelijke lijn en samenwerking tussen de beroepsopleidingen (MBO en HBO) in Flevoland en Zorg en Welzijn om vorm te geven aan curriculumontwikkeling en/of het aanreiken van nieuwe werkwijzen op het gebied van zorginnovatie. Zorg en Welzijn is verdeeld over de vraag of MBO's en HBO's meer nadruk moeten leggen op de ontwikkelingen van competenties m.b.t. zorginnovaties. Zorg en Welzijn noemt een aantal competenties die cruciaal zijn bij de beroepsopleidingen en de bij- /nascholing van het huidige personeel en een aantal competenties waar het onderwijs meer nadruk op moet leggen bij de ontwikkeling van competenties. De genoemde competentie zijn vooral sociaal van aard. Deze conclusie wordt met de volgende deelconclusies onderbouwd. 1. Een meerderheid onder de organisaties voor Zorg en welzijn draagt bij aan de ontwikkeling van het curriculum van beroepsopleidingen en/of aan het aanreiken van nieuwe werkwijzen. Echter iedere organisatie voor zorg en welzijn bepaalt voor zich welke bijdrage geleverd wordt aan het curriculum. Een totaal overzicht van de bijdragen en trends in de ontwikkeling van het curriculum is hierdoor minder zichtbaar. 2. Zorg en welzijn is verdeeld over de vraag of MBO's en HBO's meer nadruk moeten leggen op de ontwikkelingen van competenties m.b.t. zorginnovaties. De helft van de organisaties pleit voor meer nadruk van beroepsopleidingen in Flevoland op curriculumontwikkeling, de andere helft vindt dit niet nodig of weet het gewoon niet. 3. Voor een overzicht van de competenties, zie paragraaf

28 Conclusie 11. Scholing en opleiden van het huidige personeel binnen Zorg en Welzijn Organisaties voor Zorg en welzijn hebben geen additionele wensen met betrekking tot de scholing of opleiding van het huidige personeel op het gebied van zorginnovatie. Organisaties hebben een aantal competenties m.b.t. zorginnovatie opgenoemd die cruciaal zijn voor de beroepsopleiding en de bij- /nascholing van het huidige personeel. Conclusie 12. Stimulering innovatie binnen Zorg en Welzijn Zorg innovatie in Flevoland wordt onvoldoende gestimuleerd. Dit komt doordat er weinig is zicht op het innovatiebeleid van de provincie Flevoland m.b.t. zorginnovatie. Een meerderheid van de organisaties voor Zorg en welzijn vinden dat innovatie onvoldoende gestimuleerd wordt en hebben totaal geen zicht op de mate waarin dat gebeurt. 31

29 9. Adviezen Onderzoek Sociale en technologische Innovaties in Flevoland 9.1 Inleiding In dit hoofdstuk komt een aantal adviezen aan bod. De adviezen vloeien voort uit de resultaten die in hoofdstuk 7 zijn beschreven. Het kader voor de adviezen is het Innovatiebeleid van Provincie Flevoland. Daarin wordt het beleid vooral vorm gegeven door het Innovatieplatform Zorg en Welzijn. Het Innovatieplatform heeft vooral een aanjaag- en netwerkfunctie. De kern van de adviezen is daarom erop gericht het innovatievermogen en de innovatiekracht van de organisaties voor Zorg en Welzijn in Flevoland te verhogen. 9.2 Adviezen Onderzoek Sociale en technologische Innovaties in Flevoland Hieronder volgen de adviezen met een nadere toelichting. Advies 1. Vergroot de bekendheid van het Innovatieplatform Zorg en Welzijn in Flevoland. Het Innovatieplatform Zorg en Welzijn moet haar bekendheid onder de instellingen voor Zorg en Welzijn in Flevoland vergroten. Dit advies is gebaseerd op de volgende argumenten: 1. De meeste instellingen voor Zorg en Welzijn zijn niet aangesloten bij een/het Innovatieplatform voor Zorg en Welzijn; 2. Er is grote behoefte aan kennisdeling bij de instellingen voor Zorg en Welzijn in Flevoland, onder andere via een platform. 3. De meeste organisaties zijn niet of nauwelijks bekend met het beleid van de provincie Flevoland op het gebied van zorginnovatie. Kanttekening: Het platform Zorg en Welzijn heeft voor de sector Zorg en Welzijn een bijeenkomst georganiseerd die goed bezocht was. Dat uit het onderzoek blijkt dat het platform minder goed bekend is, heeft wellicht te maken met de mogelijkheid dat de respondenten die de vragenlijsten hebben ingevuld niet dezelfde personen zijn die de bijeenkomsten hebben bijgewoond. Het betekent dat informatie over het platform intern meer onder de aandacht van managers en projectleiders gebracht moet worden.. 32

30 Advies 2. Versterk de verbinding tussen Zorg en welzijn, onderwijs, kennisinstellingen, bedrijven en internationale partners. Als aanjager en verbinder geeft Provincie Flevoland vorm aan regionale innovatiearena s waar onderzoek, onderwijs en bedrijfsleven samenkomen en succesvolle, (inter)nationaal erkende kennisvalorisatie in Flevoland voortbrengen. Samenwerking en kennisdeling tussen deze partners gaat niet vanzelf en is een eerste voorwaarde om kansrijke innovaties te verbinden met financieringsbronnen, voor kennisvalorisatie en om innovaties te commercialiseren. Echter, uit het onderzoek blijkt dat samenwerking en kennisdeling tussen Zorg en Welzijn met kennisinstituten, onderwijs, bedrijfsleven en internationale partners niet of nauwelijks plaatsvindt. Versterking van de samenwerking tussen deze actoren is daarom noodzakelijk om het innovatievermogen en de innovatiekracht binnen Zorg en Welzijn te vergroten. Het pas opgerichte Gezondheid & Welzijn Innovatiecentrum Almere (GWIA) faciliteert regionale initiatieven gericht op waardecreatie door duurzame samenwerking tussen genoemde actoren te stimuleren. Advies 3. Verbreed de functie van het Innovatieplatform Zorg en welzijn met een dienstenfunctie. Het Innovatieplatform Flevoland heeft op dit moment een verbindende netwerk- en aanjaagfunctie. De resultaten uit dit onderzoek wijzen uit dat instellingen voor zorg en welzijn behoefte hebben aan het delen van kennis. Zij ondervinden belemmeringen op sociaal en organisatorische vlak en ervaren risico's in de randvoorwaardelijke sfeer. Daarnaast geven zij aan behoefte te hebben aan informatie over subsidieregelingen rondom innovaties. Het Innovatieplatform Zorg en Welzijn kan deze knelpunten het hoofd bieden door haar netwerk- en aanjaag functie uit te breiden met een dienstenfunctie. De dienstenfunctie bestaat concreet uit: diensten en producten die afgestemd zijn op de behoefte van zorg en welzijn ondersteuning en advisering van organisaties voor welzijn en zorg (gevraagd en ongevraagd). Mogelijke diensten en producten kunnen zijn: Due diligence onderzoeken (zie toelichting) om de risico's op mislukking bij innovaties te verkleinen (zie advies 5) Monitoring van ontwikkelingen rondom de implementatie en uitvoering van innovaties Begeleiding van het veranderproces bij de ontwikkeling en invoering van nieuwe technologieën en/of sociale innovaties Meten van de effecten van innovaties Projectontwikkeling of projectmanagement Betrekken van doelgroepen (medewerkers, klanten of profijtgroepen) bij de innovaties waaronder het testen van de innovaties Informatiehub voor allerlei beleidslijnen en programma's, subsidie- of fondsregelingen voor technologische of sociale innovaties 33

31 De dienstenfunctie kan vorm gegeven worden door de samenwerking tussen de partners die verenigd zijn in het Innovatieplatform Zorg en Welzijn te intensiveren of door samenwerking met derden. Het innovatieplatform is daardoor een "One stop One shop" adres voor diensten aan Zorg en welzijn m.b.t. de ondersteuning van het zorginnovatieproces. Advies 4. Geef CMO Flevoland (ZWW) een belangrijke ondersteunende rol bij innovaties binnen Zorg en Welzijn. Organisaties binnen Zorg en Welzijn zien een rol weggelegd voor CMO Flevoland/ZWW bij innovaties. CMO Flevoland kan gezien worden als een zorginnovatiefabriek op sociaal gebied. De rol van CMO Flevoland m.b.t. zorginnovatie kan concreet invulling krijgen in het kader van de reeds genoemde dienstenfunctie van het platform. CMO Flevoland/ZWW kan een rol hebben bij: 1. De ontwikkeling van innovaties voor klanten 2. De sociale begeleiding van implementaties. Begeleiden van het organisatorisch en technisch proces is geen taak van CMO Flevoland/ZWW. 3. Meten van effecten van innovaties en het betrekken van doelgroepen bij testprogramma's 4. Het ondersteunen van het platform en het monitoren van ontwikkeling. Ook binnen het reeds genoemde Innovatiecentrum Zorg en Welzijn Almere zou CMO Flevoland een ondersteunende rol kunnen hebben als sociale innovator en aanbieder van diensten. Advies 5. Voer een due diligence onderzoek uit Een due diligence onderzoek kan risico's bij technologische en sociale innovaties beperken en de kans van slagen vergroten. Een due diligence onderzoek is een goed uitgangspunt en hulpmiddel om de bestuurlijke besluitvorming rondom investeringen in nieuwe technologie en sociale innovaties adequaat te onderbouwen. Zowel de sterke als zwakke punten van de innovatie komen in het onderzoek aan bod. Een due diligence onderzoek kan bestaan uit de volgende onderdelen: technische risico's wet en regelgeving partnerrisico's (track record) financiële/kapitaal risico's beschikbaarheid kennis management profijt-/doelgroep 34