Wat moet ik nu doen?

Transcriptie

1 Wat moet ik nu doen? Ethiek in de praktijk dr. Simon Godecharle Coördinator gezondheidsethiek Groep Emmaüs

2 Doe ik het goede?? Onmacht... Optioneel Welnu, behandel de mensen in alles zoals je wilt dat ze jullie behandelen. (Mt 7, 12)

3 Media

4

5 Nachtdienst: Eén verpleegkundige is hier verantwoordelijk voor veertig patiënten "De langste afzondering bedroeg 116 dagen"

6 Media

7

8 Verwachtingen

9 Verwachtingen Ethicus? Commissies ethiek? Visieteksten? Richtlijnen? Betrokken worden?

10 Emmaüs

11 Emmaüs Zorg op maat voor iedereen op elk moment plaatsen / bedden 6622 werknemers

12 ALGEMENE ZIEKENHUIZEN AZ Sint-Jozef (Malle) AZ Sint-Maarten (Duffel- Mechelen)

13 GEESTELIJKE GEZONDHEIDSZORG Psychiatrisch Ziekenhuis Duffel Pvt Schorshaegen (Duffel, Heist o/d Berg) Bw Este (Duffel, Lier, Mechelen, Boom) Pz Bethaniënhuis (Zoersel, Kapellen) Pvt De Landhuizen (Zoersel) Bw De Sprong (Zoersel, Brasschaat) TG de evenaar (Antwerpen) Rc de keerkring (Mortsel)

14 OUDERENZORG Ambroos (Hofstade Zemst) Hof van Arenberg (Duffel) Sint-Jozef (Wommelgem) Ten Kerselaere (Heist-op-den-Berg)

15 ZORG VOOR PERSONEN MET EEN BEPERKING Dvc t Zwart Goor (Merksplas, Zoersel) Dvc Zevenbergen (Ranst, Duffel) Home Marjorie (Heist-op-den-Berg) Monnikenheide (Zoersel)

16 KIND, JEUGD EN GEZIN Jeugdzorg Emmaüs (Mechelen en Antwerpen) Ckg Betlehem (Mechelen, Willebroek) KDV De Hummeltjes (Duffel) IBO Duffel KDV De Zonnebloem (Mechelen)

17 coördinatiedienst algemene vergadering raad van bestuur dagelijks bestuur Interne audit bestuurscomité az Sint-Jozef az Sint-Jozef (Malle) bestuurscomité az Sint-Maarten az Sint-Maarten (Mechelen, Duffel) bestuurscomité geestelijke gezondheidszorg pz Sint-Norbertus (Duffel) pz Bethaniënhuis (Zoersel, Kapellen) pvt Schorshaegen (Duffel, Heist-op-den- Berg) pvt De Landhuizen (Zoersel) beschut wonen Este (aanloopadres Duffel) beschut wonen De Sprong (aanloopadres Zoersel) bestuurscomité ouderenzorg woon- en zorghuis Ten Kerselaere (Heist-op-den-Berg) woon- en zorghuis Hof van Arenberg (Duffel) woon en zorghuis Ambroos (Hofstade) woon- en zorghuis Sint-Jozef (Wommelgem) bestuurscomité ondersteuning van personen met een beperking dvc t Zwart Goor (Merksplas, Zoersel) dvc Zevenbergen (Ranst, Duffel) Home Marjorie (Heist-op-den-Berg) Monnikenheide (Zoersel) bestuurscomité kind, jeugd en gezin Jeugdzorg Emmaüs(regio Mechelen, regio Antwerpen) ckg Betlehem (Mechelen, Willebroek) kdv De Hummeltjes (Duffel) kdv De Zonnebloem (Mechelen) IBO (Duffel) Het Speelnest Het Ooievaarsnest Het Ravottersnest tg de evenaar /rc de keerkring (Antwerpen) ICT Emmaüs (Informatie en communicatietechnologie)

18 Ethische thema s

19 Ethische thema s Intimiteits- en seksualiteitsbeleving

20 Ethische dimensies

21 Ethische dimensies Stelling Aspect Stroming toch goed bedoeld Intentie Intentionalistische ethiek dat mag niet Handeling Deontologische ethiek wat gebeurt er als Gevolg Consequentialisme / Utilitarisme in deze context Omstandigheden Situationisme / Casuïstisch * Bron: R. Fransen, S. Van Den Eynde, De 11 de dimensie. Waarden, zingeving en spiritualiteit in de zorg, 2008, Campinia Media

22 Waardegedreven ondernemen & ethiek

23 Waardegedreven ondernemen Een waardegedreven zorgorganisatie is in de eerste plaats een morele gemeenschap van mensen die vertrekt vanuit de waarde van eerbied voor de menselijke persoon en gericht is op het realiseren van steeds meer menswaardigheid op individueel, relationeel en sociaal niveau. Waardegedreven ondernemen in de zorg houdt in dat deze ethische grondinspiratie op consistente en coherente manier aanwezig is in alle vezels van de organisatie, zowel in de mensen als in de structuren, kenmerken en doeleinden van de zorgvoorziening. * Bron: Zorgnet-Icuro, Advies 17, Waardegedreven Ondernemen in de Zorg, 2014, p. 15

24 Waardegedreven ondernemen Kompas: Waarden: Wat is onze identiteit? Visie: Waar willen we naartoe? Strategie: Hoe komen we daar?

25 Waardegedreven ondernemen 3 complementaire niveaus: microniveau: zorggerichte relatie tussen zorgverlener en zorgvrager (klinische ethiek) mesoniveau: mensgerichte organisatie (organisatie-ethiek) macroniveau: samenlevingsgerichte oriëntatie (sociale ethiek)

26 * Bron: Zorgnet-Icuro, Advies 17, Waardegedreven Ondernemen in de Zorg, 2014, p. 16

27 Ethiek in de praktijk

28 Microniveau

29 Ethiek in de praktijk Welke vraag? Voldoende informatie? Welke betrokkenen (direct & indirect)? Hun noden? Wat is de juridische context? Wat zijn de ervaringen van het verleden / externen? Hoe geraken we uit de tegenstellingen? Acties: wie, wat, waar, hoe en wanneer? Is het antwoord op uw vraag?

30 Mesoniveau

31 Contrast Praktijk Vooronderstellingen Dialoog 1. Begrijpen 2. Vorm 3. Wie en wanneer Ethisch beleid * Gadamer, HG. (1960) Wahrheit und Methode, Tübingen: JCB Mohr * Habermas, J. (1991) Erläuterungen zur Diskursethik, Frankfurt am Main: Suhrkamp * Nussbaum, MC. (1990) Love s knowledge. Oxford: Oxford University Press.

32 Ethiek in de praktijk Meest menselijk wenselijke ( Le meilleur humain désirable ) Meest menselijk mogelijke ( Le meilleur humain possible ) Bron: P. Ricoeur. Le problème du fondement de la morale. Sapienza 28 (1975):

33 Gedragen beleid

34 Gedragen beleid Erkennen door herkennen Continu & cyclisch proces Vele methoden ethiekondersteuning: Moreel beraad Studiedagen Commissie ethiek

35 Gedragen beleid Ethiek empirische gegevens* Ethiek enkel rationeel en afstandelijk Visie van mensen in de praktijk zelf Vertaalslag Ethicus: mee ploeteren in de modder *B. Hoffmaster. Can Ethnography save the Life of Medical Ethics?, Social Science and Medicine, 1992, 35,

36 Dank voor jullie aandacht!

37 Referenties Gadamer, HG. (1960) Wahrheit und Methode, Tübingen: JCB Mohr Habermas, J. (1991) Erläuterungen zur Diskursethik, Frankfurt am Main: Suhrkamp Ricoeur, P. Le problème du fondement de la morale. Sapienza 28 (1975): Vanlaere, L., Coucke, T., Lammens, A., Gastmans, C. Het Zorgethisch Lab Stimul. Waardigheidsondersteunende zorg voor ouderen. Huisarts NU (10): Schotsmans, P. (2012) In goede handen. Leuven: Lannoo- Campus.