Geschiedenis commissies medische ethiek. Gelijklopend met de bio-ethische beweging in het algemeen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Geschiedenis commissies medische ethiek. Gelijklopend met de bio-ethische beweging in het algemeen"

Transcriptie

1 Geschiedenis commissies medische ethiek Gelijklopend met de bio-ethische beweging in het algemeen Medisch-technologische vooruitgang Economische impact van gezondheidszorg Integriteit en waardigheid van de persoon? Gevolgen voor het maatschappelijk leven? Belang van andere dan medische stemmen in het ethisch debat en van de stem van de patiënt?

2 Geschiedenis Internationaal 1947 Code van Nürnberg (experimenten) 1957 Pius XII : morele en religieuze problemen i.v.m. reanimatie 1960 Seattle : Comité van de kunstnier 1966 : Henry BEECHER : Ethics in clinical medicine Oprichting van het Hastings en van het Kennedy Center, gewijd aan het onderzoek, de studie en de opleiding in de bio-ethiek Commissies voor klinische ethiek in de Canadese katholieke ziekenhuizen. Ethische en morele handleiding voor katholieke ziekenhuizen USA National Commission for the Protection of Human Subjects of Biomedical and Behavior Research Beauchamp en Childress : Principles of medical ethics Belmont-rapport : Autonomie, Beneficence en Rechtvaardigheid 1975 Verklaring van Helsinki 1983 Frankrijk : Comité Consultatif National d'ethique pour les Sciences de la Vie et de la Santé In België Commissie voor ethiek van het NFWO Advies van de Nationale Raad van de Orde der geneesheren over de experimenten op mensen. Dit advies verwijst naar de commissies voor ethiek en preciseert hoe ze samengesteld dienen te zijn. Advies van de Nationale Raad waarin de rol van de commissies voor ethiek uitgebreid en gepreciseerd wordt. Koninklijk besluit houdende oprichting van de ziekenhuiscomités voor ethiek in het kader van de wet op de ziekenhuizen Januari : oprichting van het Nationaal Raadgevend Comité voor bio-ethiek Invoeging van een artikel 70ter betreffende de commissies voor ethiek in de wet op de ziekenhuizen

3 Geschiedenis : lokale initiatieven als antwoord op medische uitdagingen. 1984: deontologische richtlijn van Orde v Geneesheren: verplicht advies inwinnen van een CME bij medisch experiment. KB 12/08/1994: verplicht alle verzorgingsinstellingen een ethisch comité op te richten. (vertaalfoutje)

4 Vormvereisten Elke verzorgingsinstelling Minimum 8, maximum 15 leden Meerderheid artsen Minstens 1 vpk en 1 jurist Mogelijk ook andere belangstellenden (ethici worden niet vermeld) Onverenigbaarheid met bepaalde directiefuncties

5 Taakomschrijving Begeleidende en raadgevende functie m.b.t. de ethische aspecten van de gezondheidszorg. Adviserende functie m.b.t. alle protocollen inzake experimenten op mensen. Ondersteunende functie bij beslissingen over individuele gevallen inzake ethiek. (valt niet meer onder KB)

6 Activiteitenverslag 2010

7 Thema s andere Patiëntenrechten Privacy Beroepsgeheim Lichaamsmateriaal (dure) geneesmiddelen Sociaal-financiële implicaties van behandelingen Culturele diversiteit Eigen functioneren Vorming en opleiding

8 De praktijk: CME in Scheiding tussen begeleidings-en toetsingscommissie Maandelijkse bijeenkomst Samenstelling begeleidingscommissie artsen 1 ethicus -2 vpk-1 jurist-1 huisarts

9 De praktijk: thema s

10 Ethiek van CME en zorgrelatie: CME: grote thema s Technischspecialistische aanpak: Hippocrates Deontologie Recht: wetten Medisch-ethische beginselen reflectie Als mens/burger: Gevoel Verontwaardiging Intuïtief

11 Ethiek van CME en zorgrelatie: Zorgrelatie: verscholen ethiek Als mens: Hart Emoties Intuïtief Eigen waarden Betrokkenheid Als professional: Hoofd Morele professionaliteit Zorgethiek reflectie

12 Medische ethiek en recht Zorgethiek Methodes van systematische reflectie Waarden en verontwaardiging Betrokkenheid Morele professionaliteit

13 De mensen in de CME Mensen met een hart voor ethiek Gemotiveerd om de aandacht voor ethiek in de dagelijkse zorg te bevorderen Kartrekkers binnen hun domein

14 Nu: De CME als kartrekker? Voornamelijk medisch-adviserend orgaan Weinig zichtbaar en gekend?: Adviesteksten op intranet Beperkt aanbod sensibiliseringscampagnes zoals opleiding, studienamiddagen Een variapunt beroerde de gemoederen: zorgethiek in tijden van accreditering

15 De commissie als kartrekker? Constructieve voorstellen: aan ethiek DOEN debat

16 De commissie als kartrekker? Dromen: Ethiek een prominente plaats geven in het algemeen kwaliteitsbeleid van het ziekenhuis Medewerkers versterken in hun morele professionaliteit Voorbeeld van interprofessioneel samenwerken Ruimere aandacht voor zorgethiek in tijden van Technologische innovaties, digitalisering, accreditering en economisering van de gezondheidszorg Toenemende maatschappelijke aandacht voor autonomie en patiëntenrechten

17 De commissie als kartrekker? Constructieve voorstellen: aan ethiek doen Visie(tekst) over zorgrelatie tot bij beleid brengen Benadrukken en promoten van interprofessioneel samenwerken en communicatie in het belang van de patiënt bijv. door ruimere feedback over ad hoc casus Uitbreiden van multidisciplinair vormingsaanbod: bijv. n.a.v. toenemend aantal euthanasievragen en impact voor ziekenhuiswerkers

18 De commissie als kartrekker? Motor van een ethisch zorgklimaat met aandacht voor de dagelijkse praktijk en de verscholen ethiek Onderschrijven van ( kleinschalige) concrete initiatieven omdat CME formeel en traditioneel het belangrijkste instrument is om ethiek een plaats te geven in een organisatie. broodjes ethiek lerende gemeenschappen sensibiliseringscampagnes ethische consultaties Zichtbaar uithangbord i.p.v. besloten conclaaf

19 bronnen slag%20cme%202010_def_nl.pdf Lamers H. Verslag ICURO symposium Ethische perspectieven 2011: 21(1), Meulenbergs T., Vermeylen J., Schotsmans P. De opdrachten van de commissies voor medische ethiek in België: overzicht en commentaar vanuit klinischethisch perspectief. Tijdschr. voor Geneeskunde 2005: 61, nr.1, 8-15

Moral (di)stress : vloek of zegen? Chris Aubry Patrice Vandertaelen Commissie medische Ethiek UZLeuven

Moral (di)stress : vloek of zegen? Chris Aubry Patrice Vandertaelen Commissie medische Ethiek UZLeuven Moral (di)stress : vloek of zegen? Chris Aubry Patrice Vandertaelen Commissie medische Ethiek UZLeuven Moral distress psychisch, emotioneel en fysiek lijden dat verpleegkundigen ervaren wanneer zij door

Nadere informatie

DE COMMISSIES VOOR ETHIEK

DE COMMISSIES VOOR ETHIEK De Commissies voor ethiek - Historiek en huidige stand van zaken Doc: a084001 Tijdschrift: 84 p. 5 Datum: 01/06/1999 Origine: NR Thema's: Commissie voor medische ethiek Informatie/Documentatie DE COMMISSIES

Nadere informatie

DE CONVENTIE MENSENRECHTEN EN BIOGENEESKUNDE VAN DE RAAD VAN EUROPA

DE CONVENTIE MENSENRECHTEN EN BIOGENEESKUNDE VAN DE RAAD VAN EUROPA DE CONVENTIE MENSENRECHTEN EN BIOGENEESKUNDE VAN DE RAAD VAN EUROPA INHOUD EN GEVOLGEN VOOR PATIENTEN EN HULPVERLENERS H. NYS (editor) INTERSENTIA RECHTSWETENSCHAPPEN Antwerpen Groningen INHOUDSTAFEL pg

Nadere informatie

Isabelle van der Brempt

Isabelle van der Brempt Commission Fédérale pour la recherche médicale et scientifique sur les Embryons in vitro (CFE) 1 Federale Commissie voor medisch en wetenschappelijk onderzoek op Embryo s in vitro (FCE) L importance de

Nadere informatie

Raadgevend Comité voor Bio-ethiek. Algemeen activiteitenverslag van de commissies voor medische ethiek (CME) over het jaar 2007

Raadgevend Comité voor Bio-ethiek. Algemeen activiteitenverslag van de commissies voor medische ethiek (CME) over het jaar 2007 Raadgevend Comité voor Bio-ethiek Algemeen activiteitenverslag van de commissies voor medische ethiek (CME) over het jaar 2007 Inhoudstafel INHOUDSTAFEL 2 INLEIDING 3 I. ALGEMENE GEGEVENS VAN DE CME 4

Nadere informatie

Secretariaat Vlaamse Verpleegunie: P/A Pelletierstraat 95, 1030 Brussel Tel.nr. : 02/

Secretariaat Vlaamse Verpleegunie: P/A Pelletierstraat 95, 1030 Brussel Tel.nr. : 02/ VOORSTEL TOT AANPASSING VAN DE WERKING VAN HET ETHISCH COMITE IN HET ZIEKENHUIS ( ontwerp tot aanpassing artikel 9 ter KB 23/10/1964 ) 1. Toelichting bij de nota Secretariaat Vlaamse Verpleegunie: P/A

Nadere informatie

Kwaliteitsvol praktijkvoeren OLA Het klinisch consult. Centrum voor Biomedische Ethiek en Recht KU Leuven

Kwaliteitsvol praktijkvoeren OLA Het klinisch consult. Centrum voor Biomedische Ethiek en Recht KU Leuven Kwaliteitsvol praktijkvoeren OLA Het klinisch consult Centrum voor Biomedische Ethiek en Recht KU Leuven Medische ethiek van theorie naar praktijk Eerste semester Modellen en methoden in medische ethiek

Nadere informatie

Spanningsvelden bij toegankelijkheid van zorg : We hebben gezocht naar een titel die meteen naar de kern van de zaak gaat en die omvattend is voor de

Spanningsvelden bij toegankelijkheid van zorg : We hebben gezocht naar een titel die meteen naar de kern van de zaak gaat en die omvattend is voor de 1 Inleiding door dr. Walter Krikilion, voorzitter Werkgroep Ethiek in de Kliniek van ICURO - Symposium Spanningsvelden bij toegankelijkheid van zorg 19 oktober 2012 - Hasselt Beste deelnemers, Als Werkgroep

Nadere informatie

Commissie Medische Ethiek

Commissie Medische Ethiek Commissie Medische Ethiek 1.Algemeen Zoals vereist door artikel 70 van de Wet op de ziekenhuizen beschikt het O.L.V. van Lourdes ziekenhuis Waregem over een Commissie Medische Ethiek. De werking en de

Nadere informatie

Raadgevend Comité voor Bio-ethiek. Algemeen activiteitenverslag van de commissies voor medische ethiek (CME) over het jaar 2006

Raadgevend Comité voor Bio-ethiek. Algemeen activiteitenverslag van de commissies voor medische ethiek (CME) over het jaar 2006 Raadgevend Comité voor Bio-ethiek Algemeen activiteitenverslag van de commissies voor medische ethiek (CME) over het jaar 26 Inhoudstafel INHOUDSTAFEL 2 INLEIDING 3 I. ALGEMENE GEGEVENS VAN DE CME 4 1.

Nadere informatie

Commission Fédérale pour la recherche médicale et scientifique sur les Embryons in vitro (CFE)

Commission Fédérale pour la recherche médicale et scientifique sur les Embryons in vitro (CFE) Commission Fédérale pour la recherche médicale et scientifique sur les Embryons in vitro (CFE) 1 Federale Commissie voor medisch en wetenschappelijk onderzoek op Embryo s in vitro (FCE) Symposium FCE-CFE

Nadere informatie

Moreel Beraad. Roelie Dijkman, specialist ouderengeneeskunde SHDH

Moreel Beraad. Roelie Dijkman, specialist ouderengeneeskunde SHDH Moreel Beraad Roelie Dijkman, specialist ouderengeneeskunde SHDH Wat is goed handelen? Wat en wie bepaalt dat? Ethiek Het systematisch nadenken over normen en waarden die in handelings- en beslissituaties

Nadere informatie

DIGITALE ZORG EN PRIVACY

DIGITALE ZORG EN PRIVACY DIGITALE ZORG EN PRIVACY MAARTEN VERKERK DANIEL TIJINK ALDERT DE JONGSTE INLEIDING 1 Samenleving wordt steeds complexer 2 Meer aandacht voor individu (pluriformiteit) 3 Grote hoeveelheden data 4 Steeds

Nadere informatie

ETHIEK EN ETHISCH BELEID AZ TURNHOUT

ETHIEK EN ETHISCH BELEID AZ TURNHOUT ETHIEK EN ETHISCH BELEID AZ TURNHOUT De ethische identiteit en het ethisch beleid van AZ Turnhout zijn ingebed in de opdrachtverklaring, de missie, visie, strategie en kernwaarden van ons ziekenhuis. Op

Nadere informatie

Studie namiddag Evidence Based Zorg

Studie namiddag Evidence Based Zorg Studie namiddag Evidence Based Zorg Ann Van den Bruel, MD PhD Clinical Lecturer, University of Oxford Huisarts Programma Ethische commissie Serious Gaming Recrutering Care4Safety Uitkomsten 1Heart2Care4

Nadere informatie

SAMEN KIEZEN. Naar een evidence based overleg tussen zorgverstrekker en patiënt. 21 november 2014

SAMEN KIEZEN. Naar een evidence based overleg tussen zorgverstrekker en patiënt. 21 november 2014 21 november 2014 Kiezen in overleg? Prof. dr. Chantal Van Audenhove directeur van LUCAS Kiezen in overleg? LUCAS kijkt vooruit LUCAS verbindt LUCAS onderzoekt LUCAS werkt! LUCAS kijkt vooruit Vergrijzing

Nadere informatie

Het (gedeeld) beroepsgeheim

Het (gedeeld) beroepsgeheim Reling Sint-Truiden, 20 januari 2015 Het (gedeeld) beroepsgeheim Axel Liégeois KU Leuven Broeders van Liefde Morele intuïtie Probleemstelling en ethische reflectie Patiëntenrechten: recht op informatie

Nadere informatie

KLINISCHE STUDIES. in AZ Sint-Lucas

KLINISCHE STUDIES. in AZ Sint-Lucas KLINISCHE STUDIES in AZ Sint-Lucas KLINISCHE STUDIES in AZ Sint-Lucas Overweegt u om, al dan niet op verzoek van uw arts, deel te nemen aan een klinische studie? Het is belangrijk dat u vooraf goed geïnformeerd

Nadere informatie

Kwaliteit van zorg door georganiseerde reflectie en dialoog

Kwaliteit van zorg door georganiseerde reflectie en dialoog Kwaliteit van zorg door georganiseerde reflectie en dialoog Bert Molewijk (RN,MA, PhD) Voorbij de vrijblijvendheid Programmaleider Moreel Beraad, VUmc Associate professor Clinical Ethics, Oslo VWS, Week

Nadere informatie

Evidence Based Care coaching Ann Van den Bruel Academic Clinical Lecturer, University of Oxford

Evidence Based Care coaching Ann Van den Bruel Academic Clinical Lecturer, University of Oxford Evidence Based Care coaching Ann Van den Bruel Academic Clinical Lecturer, University of Oxford Evidence Based Medicine 1 Evidence Based Medicine Levels of Evidence for Eminence-based medicine Level I:

Nadere informatie

Deze vraagstelling is nader toegespitst op de volgende sub-vragen:

Deze vraagstelling is nader toegespitst op de volgende sub-vragen: Samenvatting Dit proefschrift gaat over ervaringen en leerprocessen in de ontwikkeling van de theorie en praktijk van Moreel Beraad als methode van ethiekondersteuning in de gezondheidszorg. Hoofdstuk

Nadere informatie

NRZV/D/57-8 MINISTERIE VAN VOLKSGEZONDHEID EN LEEFMILIEU. 08/10/92. der Verzorgingsinstellingen. Afdeling "programmatie en Erkenning" Brussel,

NRZV/D/57-8 MINISTERIE VAN VOLKSGEZONDHEID EN LEEFMILIEU. 08/10/92. der Verzorgingsinstellingen. Afdeling programmatie en Erkenning Brussel, Brussel, MINISTERIE VAN VOLKSGEZONDHEID EN LEEFMILIEU. Bestuur der Verzorgingsinstellingen. 08/10/92 NATIONALE RAAD VOOR ZIEKENHUISVOOR-ZIENINGEN. Afdeling "programmatie en Erkenning" NRZV/D/57-8 ADVIES

Nadere informatie

Patiëntenparticipatiecultuur in ziekenhuizen What s in a name?

Patiëntenparticipatiecultuur in ziekenhuizen What s in a name? Patiëntenparticipatiecultuur in ziekenhuizen What s in a name? The people have the right and duty to participate individually and collectively in the planning and implementation of their health care. (Alma-Ata

Nadere informatie

Wetenschapsethiek. Prof. dr. Marcus Düwell Departement Wijsbegeerte/Ethiek Instituut Studium Generale-reeks: Weten en Geweten 7 februari 2007

Wetenschapsethiek. Prof. dr. Marcus Düwell Departement Wijsbegeerte/Ethiek Instituut Studium Generale-reeks: Weten en Geweten 7 februari 2007 Wetenschapsethiek Prof. dr. Marcus Düwell Departement Wijsbegeerte/Ethiek Instituut Studium Generale-reeks: Weten en Geweten 7 februari 2007 1 Overzicht 1. Enkele discussies in de 20 e eeuw 2. Wat is ethiek?

Nadere informatie

Minimale Psychiatrische Gegevens (M.P.G.) Annulatie

Minimale Psychiatrische Gegevens (M.P.G.) Annulatie Minimale Psychiatrische Gegevens (M.P.G.) - Annulatie door de Raad van State Doc: a091006 Tijdschrift: 91 p. 10 Datum: 21/10/2000 Origine: NR Thema's: Beroepsgeheim Minimale Psychiatrische Gegevens (M.P.G.)

Nadere informatie

DEEL I: BEROEPSORGANISATIE EN WERKING VAN DE ZIEKTE- EN INVALIDITEITSVERZEKERING... 25

DEEL I: BEROEPSORGANISATIE EN WERKING VAN DE ZIEKTE- EN INVALIDITEITSVERZEKERING... 25 Inhoudstafel Voorwoord... 11 Inleiding: Gezondheidszorgberoepen en maatschappelijke ordening... 13 1. De verordenende macht: norm en normgever... 13 2. Het federale België... 14 3. De constitutionele monarchie...

Nadere informatie

AUTONOMIE: HOEKSTEEN OF STRUIKELBLOK?

AUTONOMIE: HOEKSTEEN OF STRUIKELBLOK? AUTONOMIE: HOEKSTEEN OF STRUIKELBLOK? PATIËNTENRECHTEN EN ETHIEK IN DE PSYCHIATRIE AXEL LIÉGEOIS Inleiding Verschillende benaderingen van de zorgrelatie Ethische beschouwingen bij de Wet Patiëntenrechten

Nadere informatie

Ethische reflectie Moreel beraad. Axel Liégeois KU Leuven Broeders van Liefde

Ethische reflectie Moreel beraad. Axel Liégeois KU Leuven Broeders van Liefde Visies Visies Algemene op op zorgrelatie zorgrelatie casus Ethische reflectie Moreel beraad Axel Liégeois KU Leuven Broeders van Liefde axel.liegeois@kuleuven.be Morele intuïtie INLEIDING en ethische reflectie

Nadere informatie

Boek I, titel 2 van het Wetboek van economisch recht Hoofdstuk 5. Definities eigen aan boek XIV:

Boek I, titel 2 van het Wetboek van economisch recht Hoofdstuk 5. Definities eigen aan boek XIV: Vrij beroep 1/ België Wet van 15 mei 2014 houdende invoeging van Boek XIV "Marktpraktijken en consumentenbescherming betreffende de beoefenaars van een vrij beroep" in het Wetboek van economisch recht

Nadere informatie

Inhoud. Voorbericht 17. Deel I. Uitoefening van de gezondheidszorgberoepen 19

Inhoud. Voorbericht 17. Deel I. Uitoefening van de gezondheidszorgberoepen 19 Voorbericht 17 Deel I. Uitoefening van de gezondheidszorgberoepen 19 Titel 1. Gemeenschappelijke bepalingen 19 1.1. 10 november 1967. Koninklijk besluit nr. 78 betreffende de uitoefening van de gezondheidszorgberoepen

Nadere informatie

Het voorwaardelijk gedeeld beroepsgeheim

Het voorwaardelijk gedeeld beroepsgeheim 11 de Ethiek-Symposium Commissie Ethiek Zorgnet Icuro Hasselt, 19 oktober 2018 Het voorwaardelijk gedeeld beroepsgeheim Axel Liégeois KU Leuven Broeders van Liefde Recht en ethiek Recht Potentieel conflict

Nadere informatie

DE MEDISCHE ETHIEK IN DE ANGELSAKSISCHE LANDEN

DE MEDISCHE ETHIEK IN DE ANGELSAKSISCHE LANDEN Editoriaal : De medische ethiek in de Angelsaksische landen Doc: a028001 Tijdschrift: 28 p. 5 Datum: 01/01/1980 Origine: NR Thema's: Ethiek (Medische-) Informatie/Documentatie DE MEDISCHE ETHIEK IN DE

Nadere informatie

Rol van European Organisa4on for Research and Treatment of Cancer (EORTC)

Rol van European Organisa4on for Research and Treatment of Cancer (EORTC) Overzicht Verschillende partners Klinische studies binnen de farmaceu4sche industrie Protocol bij klinische studies Goedkeuring klinische studies Regels bij klinische studies Rol van European Medicines

Nadere informatie

5 JULI Koninklijk besluit tot oprichting van een nationale raad voor dringende geneeskundige hulpverlening.

5 JULI Koninklijk besluit tot oprichting van een nationale raad voor dringende geneeskundige hulpverlening. 5 JULI 1994. - Koninklijk besluit tot oprichting van een nationale raad voor dringende geneeskundige hulpverlening. BS : 16-09-1994 in voege 16/09/1994 (art. 11) Gewijzigd door: KB BS in voege blz 04/07/2004

Nadere informatie

De patiënt nu en in de toekomst verwachtingen van patiënten tav verpleegkundigen

De patiënt nu en in de toekomst verwachtingen van patiënten tav verpleegkundigen De patiënt nu en in de toekomst verwachtingen van patiënten tav verpleegkundigen Vlaams Patiëntenplatform vzw Symposium NVKVV 20 maart 2012 1 Inhoud 1. Wat is het Vlaams Patiëntenplatform vzw? 2. Een paar

Nadere informatie

Voorwoord 11 Inleiding 13

Voorwoord 11 Inleiding 13 Voorwoord 11 Inleiding 13 1 Een gemeenschappelijk perspectief 13 2 Herkenning, reflectie en argumentatie 14 2.1 Herkenning 14 2.2 Reflectie 14 2.2.1 Ethisch kader 14 2.2.2 Términologisch kader 15 2.3 Argumentatie

Nadere informatie

Inleiding Organisatie gezondheidszorgvoorzieningen Missie Bevoegdheden 35 Referentie 36

Inleiding Organisatie gezondheidszorgvoorzieningen Missie Bevoegdheden 35 Referentie 36 Inhoud Inleiding 11 Hoofdstuk 1 ORGANISATIE VAN DE GEZONDHEIDSZORG IN BELGIË 15 1. Structuur van de gezondheidszorg in België 16 1.1. Federale structuur van België 16 1.2. Bevoegdheid van de federale overheid

Nadere informatie

Deelnemen aan een klinische studie. informatie voor patiënten

Deelnemen aan een klinische studie. informatie voor patiënten Deelnemen aan een klinische studie informatie voor patiënten INLEIDING 3 KLINISCHE STUDIES: INLEIDENDE INFO 5 Wat is een klinische studie? Klinische studies in UZ Leuven Waarom deelnemen aan een klinische

Nadere informatie

Deelnemen aan een klinische studie

Deelnemen aan een klinische studie Deelnemen aan een klinische studie Informatiebrochure 1. Klinische studies... 4 1.1 Wat en waarom?... 4 1.2 Academische en commerciële studies... 5 1.3 Onderzoek in vier fasen... 6 1.4 Wetgeving... 7

Nadere informatie

Deelnemen aan een klinische studie. Informatiebrochure

Deelnemen aan een klinische studie. Informatiebrochure Deelnemen aan een klinische studie Informatiebrochure Inhoud Deelnemen aan een klinische studie Informatiebrochure 1 Klinische studies 3 1.1 Wat en waarom? 3 1.2 Academische en commerciële studies 4 1.3

Nadere informatie

De ontwikkeling tot professional binnen de artsenopleiding

De ontwikkeling tot professional binnen de artsenopleiding De ontwikkeling tot professional binnen de artsenopleiding Prof. dr. Paul Van Royen Decaan Faculteit Geneeskunde en Gezondheidswetenschappen Professionalisme en professioneel gedrag Verschillende definities?

Nadere informatie

%& ' (! #)* ) # ' Definitief advies 1

%& ' (! #)* ) # ' Definitief advies 1 !"#$ %& ' (! #)* ) # ' Vraag om advies van 14 mei 2003, van de heer J. Tavernier, Minister van Consumentenzaken, Volksgezondheid en Leefmilieu m.b.t. de uitvoering van artikel 6bis, 2 van de wet van 25

Nadere informatie

Ethiek in Zorgnet-Icuro

Ethiek in Zorgnet-Icuro Ethiek in Zorgnet-Icuro Hoe wij ethiek laten landen op de werkvloer Nvkvv: Oostende - 19 maart 2018 Zorgnet-Icuro Grootste Vlaams netwerk van zorgorganisaties: 775 algemene ziekenhuizen, residentiële en

Nadere informatie

Beste deelnemers, Versie: :20

Beste deelnemers, Versie: :20 1 Inleiding door dr. Walter Krikilion, voorzitter Werkgroep Ethiek in de Kliniek van Icuro - Symposium Ethische debatcultuur in de zorg: fictie of realiteit? 17 oktober 2014 - Hasselt Versie: 20-10-2014

Nadere informatie

ZNA : ziekenhuisfusie, kwaliteit en patiëntveiligheid : een hobbelig maar boeiend parcours

ZNA : ziekenhuisfusie, kwaliteit en patiëntveiligheid : een hobbelig maar boeiend parcours ZNA : ziekenhuisfusie, kwaliteit en patiëntveiligheid : een hobbelig maar boeiend parcours Stef Meukens ZNA Coördinator patiëntveiligheid FOD Week van de patiëntveiligheid 17/11/2009 ZNA in cijfers Kwaliteit

Nadere informatie

Meer goeds dan kwaads aanrichten

Meer goeds dan kwaads aanrichten Meer goeds dan kwaads aanrichten De effecten van deelname aan seksonderzoek op jongeren Lisette Kuyper (Rutgers WPF) John de Wit (Universiteit Utrecht) Ethische richtlijnen voor iedereen Ethische richtlijnen

Nadere informatie

Vragenlijst SAFE SURGERY voor het uitvoeren van een zelfevaluatie in contractjaar 2013

Vragenlijst SAFE SURGERY voor het uitvoeren van een zelfevaluatie in contractjaar 2013 Vragenlijst SAFE SURGERY voor het uitvoeren van een zelfevaluatie in contractjaar 2013 De vragen zijn opgedeeld in verschillende rubrieken en betreffen het thema safe surgery. Het is de bedoeling dat de

Nadere informatie

Minder versnippering, meer zorg

Minder versnippering, meer zorg Minder versnippering, meer zorg De nood aan een heldere en werkbare bevoegdheidsverdeling voor de gezondheidszorg 29 april 2019 KVS, Brussel Panoramisch overzicht van de bevoegdheidsverdeling in schema

Nadere informatie

Brandend actueel: Multidisciplinaire pijncentra en algologische teams. Susan Broekmans VS pijn UZ Leuven

Brandend actueel: Multidisciplinaire pijncentra en algologische teams. Susan Broekmans VS pijn UZ Leuven Brandend actueel: Multidisciplinaire pijncentra en algologische teams Susan Broekmans VS pijn UZ Leuven Overzicht Historiek Pilootprojecten Algologische functies Multidisciplinaire pijnteams Waar staan

Nadere informatie

Ethische overwegingen en vraagstukken

Ethische overwegingen en vraagstukken Ethische overwegingen en vraagstukken Congres Domotica & E-Health 24 juni 2010 Claire Huijnen, Smart Homes Stichting Smart Homes, Nationaal Kenniscentrum Domotica & Slim Wonen Inhoud Domotica + Zorg +

Nadere informatie

15 DECEMBER Koninklijk besluit. houdende uitvoering van de artikels 13 tot en met 17. van de wet op de ziekenhuizen, zoals gecoördineerd

15 DECEMBER Koninklijk besluit. houdende uitvoering van de artikels 13 tot en met 17. van de wet op de ziekenhuizen, zoals gecoördineerd 15 DECEMBER 1987. - Koninklijk besluit houdende uitvoering van de artikels 13 tot en met 17 van de wet op de ziekenhuizen, zoals gecoördineerd door het koninklijk besluit van 7 augustus 1987. BS 25/12/1987in

Nadere informatie

Volwassen idealisten tussen zorg voor accreditering en accreditering voor zorg

Volwassen idealisten tussen zorg voor accreditering en accreditering voor zorg Volwassen idealisten tussen zorg voor accreditering en accreditering voor zorg bronnen Derksen, K. Omgaan met paradoxen Gepubliceerd in: Caluwé, L. De (2015). Spannend veranderen. Over spanningen bij veranderen

Nadere informatie

Rapport Institutioneel Onderzoek

Rapport Institutioneel Onderzoek Rapport Institutioneel Onderzoek Beleidsterrein patiëntenbeleid / Wet medisch-wetenschappelijk onderzoek met mensen Behorend bij het Basisselectiedocument voor de neerslag van de handelingen van de Medisch

Nadere informatie

Advies EXP-8 van 16 september 2013 betreffende de competenties en de expertise van de leden van volledig erkende commissies voor medische ethiek

Advies EXP-8 van 16 september 2013 betreffende de competenties en de expertise van de leden van volledig erkende commissies voor medische ethiek Advies EXP-8 van 16 september 2013 betreffende de competenties en de expertise van de leden van volledig erkende commissies voor medische ethiek Inhoudstafel Voorwerp en Europese context 3 Vraag om advies

Nadere informatie

CanMEDS in het Medisch Onderwijs. Peter van Dijken, huisarts, universitair docent UMCG

CanMEDS in het Medisch Onderwijs. Peter van Dijken, huisarts, universitair docent UMCG CanMEDS in het Medisch Onderwijs Peter van Dijken, huisarts, universitair docent UMCG 1 2 Ik heb zeker belangen maar geen commerciële belangen bij het houden van deze presentatie Peter van Dijken 3 Ars

Nadere informatie

VERANDERINGEN BINNEN HET

VERANDERINGEN BINNEN HET VERANDERINGEN BINNEN HET VERPLEEGKUNDIG LANDSCHAP Verpleegkunde en Geestelijke Gezondheidszorg Trends Vermaatschappelijking van zorg Individualisering van zorg, patiënt wordt mondiger GGZ-problemen komen

Nadere informatie

Rol en statuut van de CRA. Coördinerend Raadgevend Arts. Geschiedenis. Een KB. 25 februari Dr Rudy Faelens, Cra-domus 1

Rol en statuut van de CRA. Coördinerend Raadgevend Arts. Geschiedenis. Een KB. 25 februari Dr Rudy Faelens, Cra-domus 1 Dr Rudy Faelens, Cra-domus 1 Rol en statuut van de Coördinerend Raadgevend Arts Geschiedenis 1982: Zwaar hulpbehoevende ouderen horen niet per definitie thuis in een ziekenhuis (V) RVT Aangewezen geneesheer

Nadere informatie

DEELNAME AAN EEN KLINISCHE STUDIE

DEELNAME AAN EEN KLINISCHE STUDIE DEELNAME AAN EEN KLINISCHE STUDIE MB2948 Brochure: Klinische studies l Ziekenhuis Oost-Limburg 1 WELKOM U kreeg deze brochure omdat u meer wilt weten over klinische studies. We informeren u daarom over

Nadere informatie

Deelnemen aan een klinische studie in Az Damiaan. Informatie voor de patiënt SAP 12496

Deelnemen aan een klinische studie in Az Damiaan. Informatie voor de patiënt SAP 12496 Deelnemen aan een klinische studie in Az Damiaan Informatie voor de patiënt SAP 12496 Bron: clinical trial center UZ Leuven 2010 2 Inhoud Inleiding 4 Wat is een klinische studie? 5 Waarom deelnemen aan

Nadere informatie

Ethiek in de ouderenzorg Over waarden, dialoog en grondhoudingen

Ethiek in de ouderenzorg Over waarden, dialoog en grondhoudingen Visies Visies Artevelde Algemene op op Hogeschool zorgrelatie zorgrelatie casus Gent Gent, 24 mei 2016 Ethiek in de ouderenzorg Over waarden, dialoog en grondhoudingen Axel Liégeois KU Leuven Broeders

Nadere informatie

Algemene informatie. Medisch wetenschappelijk onderzoek

Algemene informatie. Medisch wetenschappelijk onderzoek Algemene informatie Medisch wetenschappelijk onderzoek 1 Inleiding Artsen verrichten naast hun normale behandelingen soms medisch wetenschappelijk onderzoek. Dit doen artsen in het Scheper Ziekenhuis Emmen

Nadere informatie

IN DE GEZONDHEIDSZORG

IN DE GEZONDHEIDSZORG BASISBOEK ETHIEK & RECHT IN DE GEZONDHEIDSZORG JOHAN LEGEMAATE & GUY WIDDERSHOVEN [ REDACTIE] B O OM Inhoud Voorwoord 11 1 Een inleiding over de ethiek Guy Widdershoven 1.1 Inleiding 15 1.2 Betekenis van

Nadere informatie

Wat maakt een goede arts? Prof. dr. Wim Pinxten

Wat maakt een goede arts? Prof. dr. Wim Pinxten Wat maakt een goede arts? Prof. dr. Wim Pinxten Ik zal boven alles voor mijn patiënten zorgen, hun gezondheid bevorderen en hun lijden verlichten. Monty Python s The Meaning of Life, 1983 MEDISCHE PROFESSIONALITEIT?

Nadere informatie

Richtlijnen: Minimaal vereiste - of optimale zorg? Stollen of uitdagen

Richtlijnen: Minimaal vereiste - of optimale zorg? Stollen of uitdagen Richtlijnen: Minimaal vereiste - of optimale zorg? Stollen of uitdagen Teus van Barneveld Directeur, Kennisinstituut van Medisch Specialisten Regieraad: '51 ziekenhuizen is voldoende' Kwaliteitsinstituut

Nadere informatie

Stafmedewerkers ethiek. Christophe Demeestere & Sofie Vercoutere

Stafmedewerkers ethiek. Christophe Demeestere & Sofie Vercoutere Ethische speeddating Stafmedewerkers ethiek Christophe Demeestere & Sofie Vercoutere Inhoud Wat is ethiek? Morele intuïtie en ethische reflectie Verschillende ethische visies/theorieën Korte bespreking

Nadere informatie

Raadgevend Comité voor Bio-ethiek

Raadgevend Comité voor Bio-ethiek Raadgevend Comité voor Bio-ethiek ACTIVITEITENVERSLAG VAN DE LOKALE COMMISSIES VOOR ETHIEK VOOR DE KALENDERJAREN 2002, 2003 EN DE PERIODE VAN 1/1 TOT 30/4/2004 INHOUD 1. Inleiding 2. Activiteitsgegevens

Nadere informatie

Gewetensvol handelen: Wat houdt dat in? Op zoek naar goede zorg. Claudicatiocongres 10 maart 2016 Mirjam Kleinveld

Gewetensvol handelen: Wat houdt dat in? Op zoek naar goede zorg. Claudicatiocongres 10 maart 2016 Mirjam Kleinveld Gewetensvol handelen: Wat houdt dat in? Op zoek naar goede zorg. Claudicatiocongres 10 maart 2016 Mirjam Kleinveld Mirjam Kleinveld? Praktiserend fysiotherapeut, m.n afdeling geriatrie van het Jeroen Bosch

Nadere informatie

Is de nieuwe eed wel modern genoeg?

Is de nieuwe eed wel modern genoeg? s. j. m at t h i j s e n Is de nieuwe eed wel modern genoeg? Inleiding Het Nederlands Artsenverbond juicht het initiatief, dat de Commissie Herziening Artseneed heeft genomen om de formulering van de artseneed

Nadere informatie

Recente ontwikkelingen in de ethische normen voor medisch-wetenschappelijk onderzoek

Recente ontwikkelingen in de ethische normen voor medisch-wetenschappelijk onderzoek Recente ontwikkelingen in de ethische normen voor medisch-wetenschappelijk onderzoek Prof dr JJM van Delden Julius Centrum, UMC Utrecht j.j.m.vandelden@umcutrecht.nl Inleiding Medisch-wetenschappelijk

Nadere informatie

Referentiecentrum Zeldzame Ziekten UZ Brussel

Referentiecentrum Zeldzame Ziekten UZ Brussel Referentiecentrum Zeldzame Ziekten UZ Brussel 1 2-2-2018 Europese regelgeving (Richtlijn 2011/24/EU) Bevorderen van de ontwikkeling van Europese netwerken op het gebied van zeldzame ziekten Oprichten en

Nadere informatie

Disclosure belangen Stiggelbout

Disclosure belangen Stiggelbout Disclosure belangen Stiggelbout (potentiële) belangenverstrengeling Geen Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven geen Sponsoring of onderzoeksgeld Geen Honorarium of andere (financiële)

Nadere informatie

Medisch dossier Overeenkomst vaste huisarts patiënt

Medisch dossier Overeenkomst vaste huisarts patiënt Medisch dossier- Overeenkomst huisarts-patient Doc: a057003 Tijdschrift: 57 p. 15 Datum: 11/04/1992 Origine: NR Thema's: Dossier (Medisch-) Huisarts Medisch dossier Overeenkomst vaste huisarts patiënt

Nadere informatie

De Nederlandse Vereniging voor Farmaceutische Geneeskunde (NVFG) is een wetenschappelijke beroepsvereniging die professionals werkzaam op het gebied

De Nederlandse Vereniging voor Farmaceutische Geneeskunde (NVFG) is een wetenschappelijke beroepsvereniging die professionals werkzaam op het gebied De Nederlandse Vereniging voor Farmaceutische Geneeskunde (NVFG) is een wetenschappelijke beroepsvereniging die professionals werkzaam op het gebied van klinisch onderzoek, registratie, bijwerkingenrapportage

Nadere informatie

ZONDER BLOED OP VRAAG VAN DE PATIENT

ZONDER BLOED OP VRAAG VAN DE PATIENT ZONDER BLOED OP VRAAG VAN DE PATIENT ETHISCH EN JURIDISCH AANVAARDBAAR? HERMAN NYS Leuven en Maastricht INHOUD VOORSTELLING 1. WETTELIJK KADER 2. MEDISCH DEONTOLOGISCH KADER 3. RAADGEVEND COMITE BIOETHIEK

Nadere informatie

Klinische studie. Deelname. T +32(0) F +32(0) Campus Sint-Jan Schiepse bos 6. B 3600 Genk

Klinische studie. Deelname. T +32(0) F +32(0) Campus Sint-Jan Schiepse bos 6. B 3600 Genk Klinische studie Deelname T +32(0)89 32 50 50 F +32(0)89 32 79 00 info@zol.be Campus Sint-Jan Schiepse bos 6 B 3600 Genk Campus Sint-Barbara Bessemerstraat 478 B 3620 Lanaken Medisch Centrum André Dumont

Nadere informatie

Vlaams Patiëntenplatform vzw. Ups en downs 12 februari 2012

Vlaams Patiëntenplatform vzw. Ups en downs 12 februari 2012 Je rechten als patiënt Vlaams Patiëntenplatform vzw Ups en downs 12 februari 2012 1 Inhoud 1. Wat is het Vlaams Patiëntenplatform vzw? 2. Een paar vaststellingen 3. Wet op de patiëntenrechten en verpleegkundigen

Nadere informatie

Procedure voor de verwerking van een aanvraag tot onderzoek

Procedure voor de verwerking van een aanvraag tot onderzoek Procedure voor de verwerking van een aanvraag tot onderzoek A Doel De doelstelling van deze procedure is het waarborgen van een standaardverloop bij aanvragen tot het uitvoeren van wetenschappelijk onderzoek

Nadere informatie

Vlaamse Kwaliteitsindicatoren. Moeder en Kind Dirk De Wachter TTP & Agentschap Zorg en Gezondheid

Vlaamse Kwaliteitsindicatoren. Moeder en Kind Dirk De Wachter TTP & Agentschap Zorg en Gezondheid Vlaamse Kwaliteitsindicatoren Moeder en Kind Dirk De Wachter TTP & Agentschap Zorg en Gezondheid Agenda Kwaliteitsindicatoren een gezamenlijk project Plaats in het kwaliteitslandschap De domeinen Het domein

Nadere informatie

Een ethische visie op het delen en geheimhouden van informatie

Een ethische visie op het delen en geheimhouden van informatie GGZ Vlaamse Ardennen Zottegem, 21 april 2016 Een ethische visie op het delen en geheimhouden van informatie Axel Liégeois KU Leuven Broeders van Liefde Morele intuïtie Probleemstelling en ethische reflectie

Nadere informatie

DE UITDAGINGEN VOOR DE PATIËNT

DE UITDAGINGEN VOOR DE PATIËNT DE UITDAGINGEN VOOR DE PATIËNT Een verhaal over visjes in het water en NGS testen voor kankerpatiënten Wannes Van Hoof, PhD Kankercentrum - Centre du cancer wannes.vanhoof@sciensano.be NGS testen voor

Nadere informatie

Zorg om de zorg. Menselijke maat in de gezondheidszorg

Zorg om de zorg. Menselijke maat in de gezondheidszorg Zorg om de zorg Menselijke maat in de gezondheidszorg Prof.dr. Chris Gastmans Prof.dr. Gerrit Glas Prof.dr. Annelies van Heijst Prof.dr. Eduard Kimman sj Dr. Carlo Leget Prof.dr. Ruud ter Meulen (red.)

Nadere informatie

Innovaties en uitdagingen. Prof. Pascal Verdonck 18 maart 2011

Innovaties en uitdagingen. Prof. Pascal Verdonck 18 maart 2011 Innovaties en uitdagingen Prof. Pascal Verdonck 18 maart 2011 Economische ontwikkeling 20 10 00 90 80 70 Duurzame ontwikkeling Cleantech Innovatie Globaliseren ICT Kwaliteit 60 Massaproductie Snelheid

Nadere informatie

Celverantwoordelijke Interculturele Bemiddeling, FOD Volksgezondheid

Celverantwoordelijke Interculturele Bemiddeling, FOD Volksgezondheid Culturele diversiteit en interculturele bemiddeling stand van zaken - toekomstperspectieven Hans Verrept 1 Celverantwoordelijke Interculturele Bemiddeling, FOD Volksgezondheid In de resultaten van wetenschappelijk

Nadere informatie

Ethiek & E-care in de jeugdzorg beroepsethische overwegingen

Ethiek & E-care in de jeugdzorg beroepsethische overwegingen Ethiek & E-care in de jeugdzorg beroepsethische overwegingen Symposium Oog in oog met online jeugdhulp Dr. Jos Kole jos.kole@radboudumc.nl IQ Healthcare sectie Ethiek van de Gezondheidszorg 9 oktober 2014

Nadere informatie

Bent u gevraagd voor medisch wetenschappelijk onderzoek?

Bent u gevraagd voor medisch wetenschappelijk onderzoek? Bent u gevraagd voor medisch wetenschappelijk onderzoek? Inhoud Pagina Inleiding... 2 Medisch wetenschappelijk onderzoek... 3 Waarom zou u meedoen... 4 Onderzoeksfasen... 5 Medisch Ethische Commissie...

Nadere informatie

Algemeen activiteitenverslag van de commissies voor medische ethiek (CME s) over het jaar 2009

Algemeen activiteitenverslag van de commissies voor medische ethiek (CME s) over het jaar 2009 Algemeen activiteitenverslag van de commissies voor medische ethiek (CME s) over het jaar 2009 Zelfbestuursstraat 4 1070 Brussel t 02 525 09 10 (N) t 02 525 09 11 (F) www.health.fgov.be/bioeth bioeth-info@health.fgov.be

Nadere informatie

Ruimte voor relaties Ethisch verantwoorde ouderenzorg

Ruimte voor relaties Ethisch verantwoorde ouderenzorg Ruimte voor relaties Ethisch verantwoorde ouderenzorg Chris GASTMANS KU Leuven Zorgnet Icuro chris.gastmans@kuleuven.be Mijn inspiratiebronnen Personalistische ethiek de mens centraal Verpleegkundige ethiek

Nadere informatie

1. Definitie van de actoren. Inleiding. WPR en verzekeringsgeneeskunde. De Wet patiëntenrechten (W. van 22 augustus 2002) en verzekeringsgeneeskunde

1. Definitie van de actoren. Inleiding. WPR en verzekeringsgeneeskunde. De Wet patiëntenrechten (W. van 22 augustus 2002) en verzekeringsgeneeskunde art. 5) 14/03/2012 De Wet patiëntenrechten (W. van 22 augustus 2002) en verzekeringsgeneeskunde 46 ste vervolmakingscyclus Verzekeringsgeneeskunde WVV Inleiding Studie in opdracht van de FOD Volksgezondheid

Nadere informatie

18/04/2017. Ethiek en keuzes in de zorg. de invalshoek van de patiënt. inleiding. inleiding. Meewerken aan de behandeling.

18/04/2017. Ethiek en keuzes in de zorg. de invalshoek van de patiënt. inleiding. inleiding. Meewerken aan de behandeling. Ethiek en keuzes in de zorg de invalshoek van de patiënt inleiding de keuzevrijheid van de patiënt op basis van de wet patiëntenrechten nood tot verdere regulering? invalshoek van de patiënt en wetgeving

Nadere informatie

Deelname aan een klinische studie informatie voor patiënten

Deelname aan een klinische studie informatie voor patiënten Deelname aan een klinische studie informatie voor patiënten Jan Yperman Ziekenhuis Briekestraat 12 8900 Ieper 32.037N 20170901 www.yperman.net 057 35 35 35 info@yperman.net diensthoofd klinische studies

Nadere informatie

stamcelonderzoek eiceldonatie van tot Een ethische reflectie over de vermarkting van het vrouwelijke lichaam congres

stamcelonderzoek eiceldonatie van tot Een ethische reflectie over de vermarkting van het vrouwelijke lichaam congres van stamcelonderzoek tot eiceldonatie Een ethische reflectie over de vermarkting van het vrouwelijke lichaam congres Zaterdag 8 december 2007 Hof van Liere Stadscampus Universiteit Antwerpen Op zaterdag

Nadere informatie

Consequentialisme (Gevolgenethiek)

Consequentialisme (Gevolgenethiek) 22 oktober 2016 Ethiek Ethische theorieën Deontologie (Plichtethiek) Consequentialisme (Gevolgenethiek) Deugdethiek Casus bespreking Conclusies Filosofie van het juiste handelen. Systematische bezinning

Nadere informatie

De echte zorgrelatie als uniek geschenk voor kracht, veiligheid en bezieling. 18/10/2013 - Hasselt Lon Holtzer, zorgambassadeur, Vlaamse Overheid

De echte zorgrelatie als uniek geschenk voor kracht, veiligheid en bezieling. 18/10/2013 - Hasselt Lon Holtzer, zorgambassadeur, Vlaamse Overheid De echte zorgrelatie als uniek geschenk voor kracht, veiligheid en bezieling 18/10/2013 - Hasselt Lon Holtzer, zorgambassadeur, Vlaamse Overheid 1 Authentieke verhalen 2 De zorgrelatie: de kern van zorg

Nadere informatie

Codex gezondheidsrecht 2012

Codex gezondheidsrecht 2012 Codex gezondheidsrecht 2012 Codex gezondheidsrecht 2012 Tom BALTHAZAR Hoofddocent gezondheidsrecht UGent Tom GOFFIN Doctor-assistent, Centrum voor Biomedische Ethiek en Recht KU Leuven Erna GULDIX Hoofddocent

Nadere informatie

27 APRIL Koninklijk besluit betreffende de kwalitatieve toetsing van de verpleegkundige activiteit in de ziekenhuizen

27 APRIL Koninklijk besluit betreffende de kwalitatieve toetsing van de verpleegkundige activiteit in de ziekenhuizen 27 APRIL 2007. - Koninklijk besluit betreffende de kwalitatieve toetsing van de verpleegkundige activiteit in de ziekenhuizen BS 04/06/2007 gdp 1 / 6 HOOFDSTUK I. - Algemene bepalingen Artikel 1. Met het

Nadere informatie

Inleidend hoofdstuk 11 Waarom dit boek? 11 Voor wie is dit boek bedoeld? 12 Wat kun je van je lectuur verwachten? 12 Overzicht van het boek 13

Inleidend hoofdstuk 11 Waarom dit boek? 11 Voor wie is dit boek bedoeld? 12 Wat kun je van je lectuur verwachten? 12 Overzicht van het boek 13 Inhoud Inleidend hoofdstuk 11 Waarom dit boek? 11 Voor wie is dit boek bedoeld? 12 Wat kun je van je lectuur verwachten? 12 Overzicht van het boek 13 Auteurs 15 Deel 1. Het ziekenhuis als organisatie:

Nadere informatie

Juridische aspecten van het omgaan met gezondheidsgegevens. 9 maart 2017 Stefaan Callens deeltijds gewoon hoogleraar KULeuven advocaat te Brussel

Juridische aspecten van het omgaan met gezondheidsgegevens. 9 maart 2017 Stefaan Callens deeltijds gewoon hoogleraar KULeuven advocaat te Brussel Juridische aspecten van het omgaan met gezondheidsgegevens 9 maart 2017 Stefaan Callens deeltijds gewoon hoogleraar KULeuven advocaat te Brussel I. Inleiding: van geheim naar informatie en (big) data Bij

Nadere informatie

Inhoudstafel per onderwerp volume 2 experimenten op de mens en menselijk lichaamsmateriaal

Inhoudstafel per onderwerp volume 2 experimenten op de mens en menselijk lichaamsmateriaal Inhoudstafel per onderwerp volume 2 experimenten op de mens en menselijk lichaamsmateriaal Pharma Codex Deel I vol. 2 vii Voor de bijlagen bij de omzendbrieven en de nota s, raadpleeg de website van het

Nadere informatie

Ethische dilemma s in de neurorevalidatie. Prof. Gerard Ribbers revalidatiearts

Ethische dilemma s in de neurorevalidatie. Prof. Gerard Ribbers revalidatiearts Ethische dilemma s in de neurorevalidatie Prof. Gerard Ribbers revalidatiearts Diagnose CVA Leeftijd 38 Context Gehuwd, vrouw werkt 3 dagen per week, 3 K (17, 22 en 24 jr), assistent accountant, loopt

Nadere informatie

Symposium Meten is weten 14 oktober 2011

Symposium Meten is weten 14 oktober 2011 \ Symposium Meten is weten 14 oktober 2011 Inzicht verbreden en kennis verdiepen Hannie Aartsen Afd Medische Ethiek en Filosofie van de geneeskunde Jurist en kinderverpleegkundige Verpleegkunde is een

Nadere informatie