Studiedag taptolken. Taptolken: evidentie of paradox?

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Studiedag taptolken. Taptolken: evidentie of paradox?"

Thijs Peeters
5 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Taptolken: evidentie of paradox?

2 Taptolken: evidentie of paradox? Evident: Veelal dialecten Eenvoudige banale gesprekken Gesproken taal Elke vertaler-tolk is vakkundig Linguix 2

3 Taptolken: evidentie of paradox? Paradox Geen taptolken Taptolk draagt een verpletterende verantwoordelijkheid Attitude Deontologie Vakkennis Taal- en dialectenkennis Complexe wereld die schuilgaat achter de evidentie Hermeneutiek Attitude Schrijfvaardigheden Begrippenkader en metataal Linguix 3

4 Opzet Ervaringen van de taptolk in de politiewereld Knelpunten en moeilijkheden van de taptolk Aanbevelingen van en voor de taptolk Linguix 4

5 Insteek Toenemende internationalisering van de samenleving Toenemende technologische ontwikkelingen : taptolken spelen belangrijke rol in rechtsverkeer en in de communicatie Cijfers: België: 2000: 235 telefoontaps 2010: 5310 telefoontaps 2011: 6671 telefoontaps Nederland: 2012: taplasten Linguix 5

6 Vordering taptolk Naam in tolkenlijst Verschillende gerechtelijke arrondissementen Verschillende lijsten, verschillende werkwijzen Verschillende persoonlijke politielijsten Ad-hoc beëdiging Beschikbaarheid en bepaling van de taal(variant), dialect Expertise en ervaring taptolk Briefing met taptolk Linguix 6

7 Tapsoftware Linguix 7

8 Tap: uitvoering Synopsis Vertaling Retranscriptie Geregelde briefing en spontane terugkoppeling Verhoor van de verdachte bij interventie Linguix 8

9 Probleemstelling In theorie: Er is een vertaal- én tolkenopleiding, maar geen taptolkopleiding Er zijn twee wetenschappen: rechtswetenschappen en toegepaste taalkunde Er zijn vertalers én tolken, maar geen taptolken Er is een ((on)geschreven) taptolkencode/- deontologie Er is een verhouding tussen: rechercheur, verdachte en tolk Er is een opdrachtgever (politie) en de uitvoerder (tolk) Linguix 9

10 Probleemstelling In praktijk: Er is geen of een amalgaam aan opleidingen niet beschermde vertaler-tolk zonder statuut Er is een verstoorde relatie tussen rechtswetenschappen en taalkunde Er zijn vertalers, tolken, sociaaltolken, adhoctolken, taptolken en ad-hocoplossingen Er is een ongekende ((on)geschreven) tolkencode/- deontologie Er is een spanning en verwarring tussen: rechercheur, verdachte en taptolk Er is zijn vele opdrachtgevers (politie) en de uitvoerders (tolk) Linguix 10

11 Resultaten theorie en praktijk Taptolk beheerst ten dele de twee talén, twee cultùren, twee métatalen, twee non-verbale talén etc. Taptolk kent zijn functie, plaats noch bevoegdheid (ondergeschikt aan juridische geplogenheden ) Taptolk heeft niet de gepaste competenties en verworvenheden Taptolk, rechercheur, verdachte weten geen houding aan te nemen Taptolk is ondergeschikt aan verhoorder of vice versa daar waar complementariteit de wens is Taptolk is afhankelijk (financieel) van zijn opdrachtgever(s) Linguix 11

12 Cases Tolk beheerst ten dele de twee talén, twee cultùren, twee métatalen, twee non-verbale talén, vakjargon etc. Ernstige juridische, taalkundige en praktische gevolgen: Mijn pas is dood (Wat? Hoe kan dat nu?). Ik woon in de Bombstraat (Nee, u liegt! U woont in de Pompstraat). Ik ga naar boven [Man is in Antwerpen en wil naar Leuven gaan]. (Bedoelt u naar Nederland? ) Nee, naar Leuven. (U liegt!). Ik kom deze namiddag [Man bedoelt s avonds]. Dis-lui que j ai pas de contact avec eux [indirecte rede bestaat niet in Riffijns; komt enkel voor in gesproken taal. Je refereert aan tu] Y a que des mouches à rammasser à deux heures. (Welke vliegen, verdomme?) Linguix 12

13 Cases Tolk kent zijn functie, plaats noch bevoegdheid (ondergeschikt aan juridische geplogenheden ) Ik wil die jongeren niet veroordelen. De wet is de wet, en dus tolken moeten zich daar ook aan houden. U mag niet interpreteren! Dat doen wij wel! U bent tolk, u mag niets toevoegen of weglaten! (Natuurlijk doen wij dat, meneer!) Linguix 13

14 Cases Tolk heeft niet de gepaste competenties en verworvenheden. Sociaaltolk, culturele bemiddelaar, sociaalhelper, multiculturele medewerker worden ingezet als tolk en andersom. Tolk wordt ingezet als taptolk. U spreekt Arabisch [van Marokko], dan is Egyptisch geen enkel probleem voor u, want we hebben geen tijd, en we vinden niemand. Linguix 14

15 Cases Tolk, ondervrager, ondervraagde weten geen houding aan te nemen. U tolkt mij alles wat u hoort, goed? U moet de mensen, die we op café aantreffen, tot bedaren brengen. Ze zullen toch meer respect hebben voor u. U bent een van hen. Dat is de wens van de onderzoeksrechter. [Verdachte (die ook een beetje Nederlands begrijpt) verspreekt zich. De verspreking is meteen zonder dat de verdachte daar iets in het begin van merkt een bekentenis.] Sorry, beste tolk, dat was een vergissing van mij, dat hoeft u niet te tolken. (Sorry, meneer, we tolken ook vergissingen.) [Tolk tegen verhoorder:] Dit ( hoer )tolk ik niet. Dat is té onbeleefd, meneer. Linguix 15

16 Cases Tolk is ondergeschikt aan verhoorder of vice versa daar waar complementariteit de wens is. U mag enkel vertalen wat u hoort. Ik weet niet of de onderzoeksrechter die voetnoten van u wel ok vindt. U moet enkel tolken wat ik zeg! Anders stoppen we met de enquête!! (Mijnheer, ik tolk wat ik nodig acht als tolk om te tolken, tenzij u weet hoe u bijlage 35bis in het Marokkaans is). Breng maar een vriend of een familielid mee om te tolken, dan kunnen we verder. Linguix 16

17 Cases Tolk is afhankelijk (financieel) van zijn opdrachtgever(s). Nu je hier toch bent kun je aub, als je het niet erg vindt, in de lijn gaan staan straks. We hebben iemand voor een spiegelconfrontatie. U spreekt Arabisch [van Marokko], dan is Egyptisch geen enkel probleem voor u, want we hebben geen tijd, en we vinden niemand. Kunt u die stemmen eens vergelijken? Wat denk je? Is hij (de verdachte) het? Linguix 17

18 Aanbevelingen Grondig wetenschappelijk onderzoek naar taptolken Taptolk als volwaardige opleiding met eigen curriculum Aandacht voor hermeneutiek, deontologie, verantwoordelijkheid Aandacht voor speciaal juridisch kader Aandacht voor de complementariteit: Justitie, rechtbank en universiteit Aandacht voor de expertise op het terrein Linguix 18

Vergelijkbare documenten

1.Tolk komt tolken voor de raadkamer. Het is zijn eerste prestatie van de dag. Wacht van 9u30 tot 10u00. Tolkt van 10u00 tot 10u30.

Berekeningswijze tolkopdrachten - voorbeelden van cases 1.Tolk komt tolken voor de raadkamer. Het is zijn eerste prestatie van de dag. Tolkt van 10u00 tot 10u30. Facturatie: 48 euro. (wachttijd en eerste