Hoofdstuk 2 Definitie en uitgangspunten DEFINITIE VAN HET POLITIEVERHOOR UITGANGSPUNTEN 22

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Hoofdstuk 2 Definitie en uitgangspunten DEFINITIE VAN HET POLITIEVERHOOR UITGANGSPUNTEN 22"

Janne Visser
5 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 HANDBOEK POLITIEVERHOOR INHOUDSTAFEL Inleiding 9 Hoofdstuk 1 Het juridisch kader ALGEMEEN Wie mag er verhoren? Hoe moet er worden verhoord? Gericht op de waarheidsvinding À charge en à décharge Op een loyale manier Met verantwoording ten overstaan van de gerechtelijke autoriteiten DE WETTELIJKE BASIS Het verdrag ter bescherming van de rechten van de mens en van de fundamentele vrijheden Het Belgisch Strafwetboek Het Wetboek van Strafvordering De wet op de voorlopige hechtenis De wet betreffende het gebruik der talen in gerechtszaken 19 Hoofdstuk 2 Definitie en uitgangspunten DEFINITIE VAN HET POLITIEVERHOOR UITGANGSPUNTEN 22 Hoofdstuk 3 Enkele belangrijke psychologische processen DE MENSELIJKE NEIGING OM HYPOTHESEN BEVESTIGD TE ZIEN DE ONVOLLEDIGHEID VAN DE WAARNEMING EN HET GEHEUGEN SLACHTOFFERS EN GETUIGEN HEBBEN NIET STEEDS POSITIEVE INTENTIES, VERDACHTEN WILLEN DE ONDERZOEKER NIET STEEDS MISLEIDEN NEGATIEVE INTENTIES EN DE UITOEFENING VAN DRUK TIJDENS HET VERHOOR 28 ARIADNE LEIDRADEN VOOR UW PRAKTIJK NUMMER 6 3

2 INHOUDSTAFEL Hoofdstuk 4 De voorbereiding van het verhoor MENTALE VOORBEREIDING Noodzakelijke voorwaarde: mogelijke strafrechtelijke feiten begrijpen en onderkennen De beschikbare elementen evalueren Bepalen welke elementen er nog nodig zijn en op welke wijze ze kunnen verkregen worden Het doel van het verhoor bepalen De deelobjectieven en verhoorthema s definiëren Studie van de te horen persoon Wettelijk en loyaal werken MATERIËLE VOORBEREIDING Locatie Benodigd materiaal Timing Onderzoekers Keuze van de onderzoeker die het verhoor uitvoert Koppelverhoor Bijstand door een advocaat Inzet van experten Aanwending van een tolk 40 Hoofdstuk 5 De creatie van een goede werkrelatie waarbij de onderzoeker de leiding van het verhoor bezit DE ONDERZOEKER PAST DE BASISLUISTERVAARDIGHEDEN TOE Niet-selectieve luistervaardigheden Non-verbaal volgen Verbaal volgen Stiltes hanteren Selectieve luistervaardigheden Vragen stellen Parafraseren Gevoelsreflectie Samenvatten Confronteren DE ONDERZOEKER TRACHT TIJDENS HET VERHOOR DE EMOTIES BEHEERSBAAR TE HOUDEN De onderzoeker dient de eigen emoties te beheersen 55 4 ARIADNE LEIDRADEN VOOR UW PRAKTIJK NUMMER 6

3 HANDBOEK POLITIEVERHOOR 2.2. De onderzoeker tracht de emoties van de te horen persoon onder controle te houden DE ONDERZOEKER STIMULEERT WEDERZIJDS RESPECT Respect betonen voor de te horen persoon Stimuleren dat de te horen persoon respect krijgt voor de onderzoeker 59 Hoofdstuk 6 De eigenlijke uitvoering van het verhoor HET BELANG VAN EEN CHRONOLOGISCHE OPBOUW VAN HET VERHOOR ALTIJD GELDENDE PRINCIPES Houd rekening met de verwachtingen en behoeften van de te horen persoon Evalueer voortdurend of er geen onmiddellijke acties dienen ondernomen te worden Laat impliciet het belang uitschijnen van de individuele bijdrage van de te horen persoon DE FASEN VAN DE BASISVERHOORTECHNIEK Fase 1: eerste contact en inleiding van het verhoor Fase 2: vrije reproductie Fase 3: eerste synthese en redactie van de vrije reproductie Fase 4: bevraging Stap 1: verduidelijken Stap 2: doorvragen Stap 3: vervolledigen Stap 4: confronteren Fase 5: parafraseredactie Fase 6: tweede synthese Fase 7: afsluiting van het verhoor EVALUATIE VERHOORRESULTAAT DE TECHNIEK VAN DE INDIRECTE CONFRONTATIE BIJ VASTSTELLING OF VERMOEDEN VAN MISLEIDING Definitie Gevolgen voor de mentale voorbereiding Gevolgen voor het eigenlijk verhoor Houding van de onderzoeker op het ogenblik van een bekentenis DE BASISVERHOORTECHNIEK MOET SOEPEL WORDEN TOEGEPAST GEBRUIK VAN AUDIOVISUELE MIDDELEN 75 ARIADNE LEIDRADEN VOOR UW PRAKTIJK NUMMER 6 5

4 INHOUDSTAFEL 8. DUIDING OVER DE REDACTIE Doel van het proces-verbaal van verhoor Inhoud van het proces-verbaal van verhoor Mogelijke manieren van acteren Acteren zonder onderbreking Parafraseredactie Na het verhoor Het nemen van notities tijdens het verhoor OPMERKINGEN 79 Hoofdstuk 7 De theorie aan de praktijk getoetst: de casus De Groot VOORAFGAANDE OPMERKINGEN Hoe gaan we te werk? Waarom werd voor deze zaak geopteerd? Deze casus dateert van voor de recente wetswijzigingen DE CASUS Beginsituatie Voorbereiding van het verhoor van Rik De Groot Mentale voorbereiding Materiële voorbereiding Het verhoor van Rik De Groot DE OPDRACHT MICRO-ANALYSE VAN HET VERHOOR GLOBALE EVALUATIE VAN HET GESPREK De voorbereiding Mentaal Classificatie van de feiten en gevolgen voor de voorbereiding Materieel Het eigenlijk verhoor Heeft de onderzoeker de basisluistervaardigheden toegepast? Heeft de onderzoeker de emoties beheersbaar gehouden? Heeft de onderzoeker naar een werkrelatie met wederzijds respect gestreefd? Toepassing van de verschillende fasen van de basisverhoortechniek BESLUIT ARIADNE LEIDRADEN VOOR UW PRAKTIJK NUMMER 6

5 HANDBOEK POLITIEVERHOOR Hoofdstuk 8 De basisverhoortechniek en de herkenning van misleiding DEFINITIE MOGELIJKE OORZAKEN VAN MISLEIDING DOOR DE TE HOREN PERSOON Straf vermijden Behoud van een positief zelfbeeld Zelfonthulling heeft tijd nodig Herbeleving van het gebeurde willen vermijden PROBLEMEN BIJ DE HERKENNING VAN MISLEIDING Er bestaan vele stereotypen over liegen Er zijn situationele verschillen Er zijn individuele verschillen Er zijn culturele verschillen Misleiding kan tegenstrijdige psychologische processen uitlokken TOEPASSING VAN GEDRAGSANALYSE BIJ HET VERHOOR De tendens om het gedrag te analyseren Non-verbale analyse van misleiding Signalen van waarachtigheid Suggesties voor het verhoor 133 Hoofdstuk 9 De basisverhoortechniek in ruimer perspectief HET COGNITIEF INTERVIEW Uitgangspunten Structuur van het cognitief interview Evaluatie van de techniek Situering van de basisverhoortechniek DE REID-TECHNIEK Uitgangspunten Structuur van de Reid-techniek De interview-fase De interrogation-fase Evaluatie van de techniek Situering van de basisverhoortechniek DE BASISVERHOORTECHNIEK EN HET VERHOOR VAN SLACHTOFFERS, GETUIGEN EN VERDACHTEN 145 Besluit 147 ARIADNE LEIDRADEN VOOR UW PRAKTIJK NUMMER 6 7

6 INHOUDSTAFEL Bijlage 1 Vaststellingen in verband met gangbare verhoortechnieken 149 Bijlage 2 De werking van de menselijke waarneming en het geheugen 151 Bijlage 3 De wijzigingen, aangebracht aan de strafprocedure, door de Salduz -wet van 13 augustus Bibliografie ARIADNE LEIDRADEN VOOR UW PRAKTIJK NUMMER 6

Vergelijkbare documenten

Inleiding Hoofdstuk 2 Definitie en uitgangspunten DEFINITIE VAN HET POLITIEVERHOOR UITGANGSPUNTEN... 17

Inleiding Hoofdstuk 2 Definitie en uitgangspunten DEFINITIE VAN HET POLITIEVERHOOR UITGANGSPUNTEN... 17 INHOUDSTAFEL Inleiding... 9 Hoofdstuk 1 Het juridisch kader... 11 1. ALGEMEEN... 11 1.1 Wie mag er verhoren?... 11 1.2 Hoe moet er worden verhoord?... 12 1.2.1 Gericht op de waarheidsvinding... 12 1.2.2.