Jaarverslag KansPlus

Transcriptie

1 Jaarverslag 2007 KansPlus

2 Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 2 Voorwoord Jaarverslag Belangenbehartiging Belangenbehartiging in het algemeen Decentralisatie en de Wet Maatschappelijke Ondersteuning De Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) en de Zorgzwaartebekostiging Onderwijs voor mensen met een verstandelijke handicap Werk, dagbesteding en inkomen Zorg aan mensen met een verstandelijke handicap Ouders helpen Ouders Project verbetering van klantgerichtheid van instellingen in de verstandelijk gehandicaptensector Opvolging: wie neemt straks de zorg over? Sociale netwerken Het jaar van de Broers en Zussen Zeggenschap en medezeggenschap Activiteiten van VraagRaak, steunpunt medezeggenschap van KansPlus Project handreiking Kwaliteit en regiobijeenkomsten Organiserend en ondersteunend programma Het bureau en de stroomlijning van verenigingsactiviteiten Financiële administratie De ledenadministratie Het secretariaat Bestuurszaken en ledenraad Ondersteunende commissies Bestuurscommissie Bouw Commissie Kwaliteit KansPlus Bestuurscommissie fusie Versterking vrijwilligersbeleid en samenwerking in de regio Integratie advieslijnen Ondersteuning syndroomnetwerken en overlegplatforms De juridische ondersteuning van de achterban Vialijn (KansPluslijn) Communicatie en Public Relations Landelijk Bureau Jaarverslag KansPlus 2007

3 Voorwoord Jaarverslag Het jaar waarin KansPlus van een voornemen van twee ouderverenigingen tot fusie een feit werd. Een groot deel van het jaar en een groot deel van alle werkzaamheden heeft in het teken gestaan van die fusie. Op twee algemene ledenvergaderingen speelde die fusie een belangrijke rol. Er is driftig gesleuteld aan statuten, er zijn de nodige rondjes in het veld gemaakt, er is geprobeerd met iedereen te spreken om vragen te beantwoorden en kritische geluiden zo goed mogelijk in alle voornemens op te nemen. En op 6 oktober 2007 was het dan zover, met overgrote meerderheid heeft u zich akkoord verklaard met een nieuwe vereniging. KansPlus was daarmee een feit. Maar daarmee ben je er niet. De nieuwe vereniging moet ook weer een eigen cultuur krijgen, afdelingen en familieverenigingen moeten naar elkaar toe kunnen groeien en elkaar steunen, er moet een royale plaats ingeruimd worden voor de verstandelijk gehandicapten die zelf lid willen worden van onze vereniging. Dat allemaal zal de nodige aandacht voor de toekomst vergen. Maar die eerste stap is in 2007 gezet. Hoewel ik het al een aantal malen heb gedaan, is het goed in dit voorwoord ook nog eens namens het bestuur dank uit te spreken aan al die leden, vrijwilligers, bureaumedewerkers en directie die zich beijverd hebben de fusie mogelijk te maken. Onbaatzuchtig is er veel eigen tijd gestoken in alle werkzaamheden die nodig waren. Dat wordt gewaardeerd. Dat tekent ook de kracht van de vereniging. Als het nodig is, gaan wij er voor. De fusie bracht wel met zich mee dat wij afscheid namen van een aantal bestuursleden. Rob Jerphanion, voorzitter van de VOGG en jaren boegbeeld van die vereniging trad terug. Ik durf te zeggen dat zonder zijn inzet en ijveren de fusie niet, en zeker niet zo gemakkelijk, voor elkaar was gekomen. Nogmaals namens KansPlus veel dank. Verder namen wij afscheid van de bestuursleden Ingrid Kluckow, Ton Ostendorf, Jaap Klooster en Peter van Dungen. Vooral Ton Ostendorf op het terrein van de financiën en Jaap Klooster als vertegenwoordiger in het bestuur van de Federatie van Ouderverenigingen hebben jarenlang veel werk voor onze verenigingen en onze sector verzet. Hulde. Het bureau trof een droeve gebeurtenis, het overlijden van Henk Vunderink. Op geheel eigen wijze en met een jongensachtige charme vervulde hij zijn werk voor onze vereniging tot de dood hem onverwacht trof. Wij verloren in hem een betrokken medewerker. Het bestuur van KansPlus werd versterkt door Yolanda Goppel die het penningmeesterschap voor haar rekening gaat nemen. Een lastige, soms ook ondankbare taak maar wel heel erg nodig. Wij hopen dat zij zich spoedig ingewerkt heeft en thuis voelt binnen het bestuur en de vereniging kende uiteraard de gebruikelijke verenigingsactiviteiten. De ontwikkelingen rond de AWBZ vroegen veel aandacht. Op het gebied van de kwaliteit was een speciale commissie actief die inmiddels breder is samengesteld dan alleen de leden van onze vereniging. Kwaliteit speelde trouwens het hele jaar een behoorlijke rol. Onderzoeken van onder andere de Inspectie wezen uit dat er nog veel haperde. Waar mogelijk speelden wij op die uitkomsten in. Ook hielden wij ons bezig met de eigen bijdrage problematiek, helaas, naar begin 2008 bleek, met niet al te veel succes. Het blijft moeilijk de politiek te overtuigen dat de individuele inkomsten in onze sector schril afsteken tegen de bedragen die in de zorg gaan zitten was ook het jaar van het faillissement van de Federatie van Ouderverenigingen. Onze hele sector is door dat faillissement getroffen. Voor onze vereniging betekende het een extra inzet om de collectieve belangenbehartiging overeind te houden. Ook probeerden wij samen met de andere ouderverenigingen zo snel mogelijk weer een nieuwe structuur van de grond te krijgen. Dat was ook in het belang van de regionale activiteiten. Helaas lukte het ons wel om de Stichting VG Belang op te richten en handen en voeten te geven, maar het PGO-fonds kon zich er niet in vinden. Wij moesten Jaarverslag KansPlus

4 dus een andere weg zoeken om de voorheen aan de FvO toekomende subsidie veilig te stellen. Via de oprichting van het platform VG Belang, waarin niet alleen ouderverenigingen maar ook andere cliëntenorganisaties die actief zijn de in de verstandelijk gehandicaptenzorg betrokken zijn, lukte het ons nog net voor het einde van het jaar een nieuwe organisatie op te zetten. Voor 2008 is daarmee de subsidie veilig gesteld en bijvoorbeeld ook de juridische dienstverlening. Maar wij weten dat subsidieland in beweging is en dat de toekomst niet alleen voor het platform maar ook voor onze vereniging op subsidiegebied uiterst onzeker is. Ledenwerving en het verkrijgen van extra inkomsten zal daarom een speerpunt moeten worden voor onze vereniging. Het faillissement van de FvO betekende ook dat het programma VCP (Versterking CliëntenPositie) niet meer via de FvO mede aangestuurd kon worden. Op aandringen van het PGO-fonds nam de CG- Raad de rol van de FvO over. De ouderverenigingen blijven echter zeggenschap houden door hun lidmaatschap in de bestuurscommissie en op directie niveau. Het programma is waardevol ook voor onze sector. Het lijkt echter wel noodzakelijk om in het programma meer nadrukkelijk de positie van de verstandelijk gehandicapte aan de orde te hebben. Die is toch wel heel specifiek. Op het gebied van de zeggenschap en medezeggenschap bleef VraagRaak binnen onze vereniging actief ondanks het feit dat voor veel activiteiten niet of nauwelijks subsidie kon worden verkregen. Wij vinden het heel belangrijk dat cliënten en cliëntenraden door ter zake kundige medewerkers kunnen worden bijgestaan. Maar ook hier geldt dat voor 2008 en later naar meer structurele oplossingen moet worden gezocht. Kunnen wij over 2007 tevreden zijn? Als je zo nagaat wat er allemaal gebeurd is, lijkt het bijna van wel. Toch ben ik het niet. Wij slagen er nog onvoldoende in ons als vereniging te profileren, wij leven dikwijls bij de waan van de dag. Daar moet verandering in komen. Ik hoop dat wij dit met zijn allen in 2008 voor elkaar krijgen. Goede signalen vanuit de basis, het veld zijn daarvoor een eerste vereiste naast medewerking van al degenen die onze vereniging een warm hart toedragen. Hans Westenberg Voorzitter KansPlus 4 Jaarverslag KansPlus 2007

5 1. Belangenbehartiging In het kader van het zogenaamde inhoudelijk programma belangenbehartiging heeft KansPlus zich in 2007 gericht op een viertal thema s: decentralisatie en de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO), de Algemene Wet Bijzondere ziektekosten (AWBZ) en de Zorgzwaartebekostiging, Onderwijs voor mensen met een verstandelijk handicap en werk, en tenslotte dagbesteding en inkomen. 1.1 Belangenbehartiging in het algemeen Na het faillissement van de Federatie van Ouderverenigingen (februari 2007) is in 2007 hard gewerkt aan de op- en inrichting van een geheel nieuw samenwerkingsverband van de landelijke ouderverenigingen, de Stichting VG Belang. Stichting VG Belang wilde uitdrukkelijk komen tot een verbreding van het aantal bij de VG-sector betrokken organisaties. Vanaf het begin is gestreefd naar participatie van en samenwerking met bijvoorbeeld SDS, LFB en andere verwante organisaties. De landelijke belangenbehartiging kwam met grote bestuurlijke en personele inzet van de ouderverenigingen - zeker ook van KansPlus zo medio 2007 weer op gang. Helaas kwam de Stichting VG Belang niet in aanmerking kwam voor subsidie. Fonds PGO is van mening dat het subsidiebedrag dat voor de FvO beschikbaar was niet automatisch overgeheveld hoeft te worden naar VG Belang, omdat drie koepels van zorgvragersorganisaties voor patiënten, gehandicapten en ouderen (NPCF, CG-Raad en CSO) in Nederland voldoende zou zijn. Tijdens het verslagjaar heeft de voorzitter van KansPlus intensief overleg gevoerd met de voorzitters van NPCF, CG-Raad en Fonds PGO om uit deze impasse te komen. Met als resultaat een afspraak in het najaar van 2007 dat voor 2008 wel subsidie beschikbaar kon worden gesteld voor de gezamenlijke belangenbehartiging van een tiental landelijke VG-organisaties. Formeel verantwoordelijk voor de aanvraag en de verantwoording van deze subsidie zijn NPCF en CG-Raad gezamenlijk, met als voorwaarde dat het subsidiebedrag beschikbaar komt aan een bestuurscommissie bestaande uit vertegenwoordigers van tien landelijke organisaties, NPCF en CG-Raad. Het betreft een experiment voor De bestuurscommisie moet met voorstellen komen hoe in 2009 de belangenbehartiging vorm moet krijgen. Voor het jaar 2008 stelde de bestuurscommissie in de eerste vergadering van januari 2008 direct het Platform VG in, dat voornaamste taak kreeg het oppakken van de collectieve belangenbehartiging. In het verslagjaar werkte KansPlus intensief mee aan een inhoudelijk commentaar van VG Belang op de VWS-begroting voor Daarnaast zijn via VG de volgende onderwerpen onder de aandacht gebracht van de Tweede Kamer en de VWS-bewindslieden Bussemaker en Klink: De toekomst van de AWBZ en de door VWS noodzakelijk bevonden bezuinigingen. De inkomenspositie van mensen met verstandelijke beperkingen en de afslanking van de aftrekregeling buitengewone uitgaven. De versteviging van de collectieve medezeggenschap in AWBZ-instellingen en de voorgenomen brede - destijds zo genoemde - Zorgconsumentenwet van minister Klink. De wijzigingen in de WTZi (Wet Toelating Zorginstellingen) en de plannen ter versteviging van het ondernemerschap van zorgaanbieders. De plannen van de overheid om het werk voor medewerkers in de zorgsector aantrekkelijker te maken en ons commentaar bij die plannen. De toekomstige financiering (vanaf 2009) van de Landelijke Ouderverenigingen, inclusief KansPlus. Het commentaar op de VWS-begroting 2008 is in oktober 2007 vanzelfsprekend ook op de KansPlussite geplaatst; in PlusPunt, het ledenblad verscheen een puntsgewijs overzicht. Over deze voor de sector belangrijke items heeft KansPlus (bestuursleden en bureau) in het verslagjaar bovendien de nodige gesprekken gevoerd met leden van de Vaste Commissie van VWS van de Tweede Kamer. Jaarverslag KansPlus

6 1.2 Decentralisatie en de Wet Maatschappelijke Ondersteuning KansPlus was in 2007 op landelijk niveau via VG Belang ook -zij het beperkt als gevolg van de opstartproblemen van VG Belang - betrokken bij de invoering en evaluatie van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO). De WMO wil zorg en ondersteuning dichter bij de mensen in de samenleving brengen (via de gemeentelijke overheid), de eigen verantwoordelijkheid van mensen stimuleren en de bureaucratie in de samenleving verminderen. Ook onze leden, afdelingen en familieverenigingen/cliëntenraden kregen in 2007 met de WMO te maken. Het doel van de WMO is om zorg en ondersteuning dichter bij de samenleving te brengen. Mede door een intensieve lobby van VOGG, WOI, de andere landelijke ouderverenigingen en de toenmalige FvO is al in 2006 bereikt dat vooralsnog alleen de enkelvoudige huishoudelijke hulp aan mensen met een handicap naar de gemeenten is gegaan en dat andere onderdelen van de zorg in de AWBZ blijven. Hierdoor behouden mensen met een verstandelijke handicap vooralsnog een zeker recht op zorg. In mei 2007 is er echter ook de overheid een discussie gestart over de toekomst van de AWBZ (zie elders in dit jaarverslag). De landelijke ouderverenigingen en VG Belang hebben samen met onder andere de CG-Raad in de tweede helft van 2007 een landelijk meldpunt ingesteld om de ervaringen van onze leden met de WMO te verzamelen. Ook mensen met een verstandelijke handicap blijken in veel gevallen te ervaren dat het indicatiebesluit voor hun huishoudelijke verzorging hen onvoldoende in staat stelt om een huishouden te voeren. Ook zijn er veel klachten over de veel te hoge eigen bijdrages voor de WMO, de lange wachttijden en het niet verstrekken van voorzieningen. Het landelijk meldpunt WMO zal ook in 2008 actief blijven. Rapportages over knelpunten zullen op geëigende momenten aan de Tweede Kamer worden aangeboden, ten behoeve van de zo noodzakelijke beleidsbeïnvloeding. Via het Programma Versterking Cliëntpositie (VCP) heeft KansPlus lokale belangenbehartigers in 2007 weer veel informatie kunnen aanbieden over de WMO en de voorzieningen die na indicatie aan deze wet ontleend kunnen worden. Zo heeft VCP in het verslagjaar een Handreiking indicatiestelling uitgegeven met informatie over de ondersteuning die men mag verwachten op basis van de WMO. De Handreiking geeft antwoord gegeven op vragen als: Is indicatiestelling nodig voor alle voorzieningen en ondersteuning in de WMO? Wie ondersteunt de cliënt desgevraagd bij de indicatiestelling? Wat kan de cliënt/zijn vertegenwoordiger doen als hij het niet eens is met de afgegeven indicatie? De website van VCP is in 2007 geëvalueerd. De site blijkt ruimschoots te voorzien in de specifieke (WMO) informatiebehoefte van mensen met een verstandelijke handicap die gebruik maken van de WMO. Ook in 2008 wordt verder gewerkt aan de site en aan informatievoorziening op maat ten behoeve van onze doelgroep. 1.3 De Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) en de Zorgzwaartebekostiging De zorgzwaartebekostiging is vanaf het jaar 2009 hét bekostigingssysteem voor mensen die wonen en zorg ontvangen in een zorginstelling. De bewindslieden van VWS beogen met dit clientgerichte bekostigingssysteem een meer rechtvaardige verdeling van het beschikbare AWBZ-geld tussen cliënten, op basis van zogenaamde zorgzwaartepaketten en gebaseerd op een individueel aan cliënten afgegeven indicatiebesluit. Gelet op het grote belang van zorg op maat voor ieder mens met een verstandelijke handicap heeft KansPlus ook in 2007 weer ruim aandacht gegeven aan de politieke ontwikkelingen in de zorg rond de invoering van de Zorgzwaartefinanciering (ZZF). KansPlus heeft in het verslagjaar deelgenomen aan 6 Jaarverslag KansPlus 2007

7 de Commissie ZZF van de stichting VG Belang. Via deze commissie is regelmatig en waar nodig de samenwerking gezocht met landelijke zorgvragersorganisaties buiten de VG-sector die ook te maken hebben met de invoering van ZZF, zoals LOC-LPR, NPCF en CG -Raad. In brieven aan de Tweede Kamer en aan de beide bewindslieden van VWS is door de samenwerkende landelijke organisaties van zorgvragers bij voortduring aandacht gevraagd voor het feit dat zorgzwaartefinanciering niet budgettair neutraal kan worden ingevoerd. Immers, pas ná de volledige invoering van het systeem zal blijken of er op landelijk niveau voldoende financiele middelen beschikbaar zijn of niet. Het Ministerie van VWS wil echter enerzijds graag de totale kosten van de zorg beteugelen en in de hand kunnen houden en anderzijds zorg op maat realiseren. Twee doelstellingen die ons inziens niet altijd (volledig) met elkaar te verenigen zullen zijn. In 2007 is door onder andere KansPlus intensief gepleit voor: Het inkopen en bekostigen van de dagbesteding voor mensen met een verstandelijke handicap gescheiden van de diverse zorg- en begeleidingsfuncties, om zo de keuzevrijheid van de cliënt/vertegenwoordigers te stimuleren. De dagbesteding en de andere zorg- en begeleidingsfuncties kunnen bij verschillende aanbieders worden ingekocht. Staatssecretaris Bussemaker heeft eind november 2007 de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) gevraagd te adviseren over hoe de beoogde keuzevrijheid tot stand kan worden gebracht. Dit advies van de NZa wordt medio 2008 verwacht. Goede voorlichting en ondersteuning aan cliënten/families die de komende jaren te maken krijgen met het nieuwe systeem van zorgzwaartefinanciering. Met actieve steun uit de Tweede Kamer heeft uiteindelijk het Ministerie van VWS medio 2007 aan de landelijke zorgvragersorganisaties extra geld beschikbaar gesteld voor de door ons gevraagde train de trainer -bijeenkomsten. Deze bijeenkomsten zijn inmiddels gestart, samen met organisaties als de NPCF en CG-Raad. In opdracht van VG Belang heeft KansPlus elf voorlichtingsbijeenkomsten georganiseerd voor cliëntenraden bestaande uit vertegenwoordigers, familieverenigingen, kaderleden en kleinschalige wooninitiatieven. Deze bijeenkomsten zijn gehouden in de periode januari tot en maart Ook heeft KansPlus meegewerkt aan de informatiebrochure en de inhoudelijke presentatie die gebruikt worden op deze bijeenkomsten. Inmiddels hebben deze voorlichtingsbijeenkomsten geleid tot aanvragen voor kleinschaliger voorlichtingen bij de ledengroepen van KansPlus in Discussie met de SER over de toekomst van de AWBZ KansPlus heeft op 23 mei 2007 namens de samenwerkende landelijke ouderverenigingen deelgenomen aan een discussie met de Sociaal Economische Raad (SER) over de toekomst van de AWBZ. Deze discussie is gevoerd op verzoek van de staatssecretaris van VWS, onder andere omdat de kosten van de AWBZ de laatste jaren de pan uitrijzen. Het huidige tekort op de AWBZ-begroting bedraagt circa 800 miljoen euro, op een totale begroting van ruim 20 miljard euro. Inzet van KansPlus in de SER-discussie is dat de relatief toch kwetsbare groep mensen met een verstandelijke handicap behoort tot de onverzekerbare risico s en een wettelijk recht op zorg dient te behouden. Een gegeven is bovendien dat de groep mensen met een verstandelijke handicap in omvang relatief klein is en niet kan worden beschouwd als dé grote kostenopdrijver binnen de AWBZ. Naar verwachting zal de SER eind april 2008 een definitief advies uitbrengen aan de staatssecretaris worden gegeven. Staatssecretaris Bussemaker heeft in september 2007 overigens al laten weten dat zij er alles aan zal doen om de AWBZ te behouden voor de meest kwetsbare groepen in onze samenleving, waaronder mensen met een verstandelijke handicap. KansPlus zal deze belangrijke SER-discussie nauwlettend blijven volgen en becommentariëren. Dit is des te meer van belang nu de Raad voor de Volksgezondheid (RVZ) begin 2008 heeft gepleit voor het opheffen van de AWBZ en het onderbrengen van AWBZ-aanspraken in de Zorgverzekeringswet. Jaarverslag KansPlus

8 Wet client en kwaliteit van zorg Met leden van de Tweede Kamer is in 2007 gedebatteerd over de plannen van Minister Klink om een brede Zorgconsumentenwet in te voeren. Deze brede wet heeft als doel alle gezondheidswetgeving voor zowel de cure als de care in één wet op te nemen en met elkaar in verband te brengen. De nieuwe wet zal onder meer de Wet Medezeggenschap Cliënten zorginstellingen (WMCZ), de Wet kwaliteit zorg en de zogenaamde Klachtwet moeten vervangen. Het ingewikkelde wetgevingstraject zou nog jaren gaan vergen. Daarom heeft KansPlus in 2007 sterk gepleit voor het alsnóg herzien van de WMCZ. Onder druk van de landelijke zorgvragersorganisaties als VG Belang, CG-Raad en LOC heeft minister Klink begin 2008 zijn plannen voor de Zorgconsumentenwet (inmiddels Wet Client en kwaliteit van zorg genaamd) van tafel gehaald. Met het veld wordt nu overlegd over de vraag hoe verder. Met de Tweede Kamer voert Kansplus in 2008 verdere gesprekken over de alsnog te herziene WMCZ. KansPlus streeft hierbij onder andere naar betere bevoegdheden voor en een onafhankelijke financiering van cliëntenraden. 1.4 Onderwijs voor mensen met een verstandelijke handicap In de tweede helft van het verslagjaar hebben de samenwerkende ouderverenigingen in VG Belang de draad van belangenbehartiging op landelijk niveau actief opgepakt en een beleidsmedewerker afgevaardigd naar het overleg van de landelijke ouderorganisaties die actief participeren in het implementatieplan Passend Onderwijs ( ) Als deelnemer aan dit zogeheten Passend Onderwijs Landelijke Steunpunt Ouders kortweg POLSO genoemd, participeert VG Belang met zes algemene en specifiek handicap gebonden organisaties in de herziening van de zorgstructuur voor het onderwijs aan leerlingen met een extra didactische/pedagogische leervraag. Het POLSO zet zich door afvaardiging in de stuurgroep van het OC&W in op het versterken van de positie van ouders als (1) bestuurlijke tegenspeler, (2) kwaliteitstoetser en (3) gelijkwaardige gesprekspartner. In december heeft de staatssecretaris haar beleidsvoornemens besproken in het Algemeen Overleg. VG Belang heeft samen met de CG-raad haar reactie aan de betrokken politieke vertegenwoordigers verzonden. In een open brief heeft VG Belang gepleit voor keuzevrijheid voor inclusief en speciaal onderwijs en voor versterking van de positie van ouders als gelijkwaardige partner in het proces van Passend Onderwijs. Hiertoe is overleg gevoerd met de SDS en met experts in het netwerk van de ouderverenigingen, met name het relatienetwerk dat PhiladelphiaSupport wist op te bouwen tijdens haar congres Welkom in de Klas. Passend Onderwijs voor leerlingen met een verstandelijke beperking. In 2007 is het project Natuurlijk welkom op school (CG-Raad/FvO) ter beoordeling ingediend bij fondsen. Het project voorziet in een werkmap voor ouders, een website en een flyer. 1.5 Werk, dagbesteding en inkomen In het verslagjaar is het onderwerp werk en inkomen relatief vaak aan de orde. Het thema dagbesteding is minder over het voetlicht gekomen. Inkomen Opnieuw werd in 2007 duidelijk dat het inkomen van mensen met een beperking onze voortdurende aandacht vraagt. Positief is dat de huidige regeringscoalitie de WAJONG uitkering, mede gezien uitdrukkelijke pleidooien vanuit de cliëntenbeweging, heeft verhoogd van 70% naar 75% van het minimuminkomen. Teleurstellend is dat veel gemeenten deze verhoging vervolgens aangrijpen om kortingen op uitkeringen toe te passen (de langdurigheidstoeslag korten). In breder verband heeft de cliëntenbeweging aangedrongen op onderzoek naar de inkomenspositie van (verstandelijk) gehandicapten. Al eerder heeft KansPlus aangegeven dat het hoog tijd is dat gedegen onderzoek wordt gedaan door bijvoorbeeld het NIBUD. Bij dat onderzoek moet bijvoorbeeld gekeken worden naar allerlei inkomenseffecten van bijvoorbeeld eigen bijdragen AWBZ, eigen bijdragen in het kader van zgn vrijwillige bijdragen, et cetera. 8 Jaarverslag KansPlus 2007

9 De politiek blijkt niet of nauwelijks te bewegen om hier stappen in te zetten. Verontrustend is de uitgebreide discussie die is ontstaan over omvang en aard van de groep mensen die is aangewezen op een WAJONG uitkering. KansPlus heeft in het verslagjaar herhaaldelijk gesteld er vast van overtuigd te zijn dat verstandelijk gehandicapten, hoezeer zij ook de bereidheid en de ambitie hebben om te werken, veelal niet in de gelegenheid of in staat zijn om te werken. Zij doen derhalve terecht een beroep op een WAJONG uitkering. In 2008 worden over dit onderwerp nadere maatregelen verwachten van overheidszijde. Met name het voorstel om personen die aangewezen zijn op een WAJONG uitkering niet voor zij 27 jaar zijn definitief duidelijkheid te geven over hun inkomen, veroorzaakt beroering in de achterban. Vooralsnog lijkt de politiek kritisch te staan tegenover dergelijke gedachten. KansPlus zal zich opnieuw in de beleidsarena begeven. Hogere eigen bijdrage AWBZ De laatste maanden van 2007 waren concrete vragen en klachten die binnenkwamen bij de KansPluslijn de aanleiding om in samenwerking met de ouderverenigingen zich sterk te maken voor voor het verzachten van de eigen bijdrageregeling AWBZ die vanaf 1 januari 2008 zou gelden. Deze bijdrageregeling betekende een vaak zeer forse verhoging van de eigen bijdrage AWBZ (tot honderden euro s per maand meer) voor een groot aantal mensen dat voor 1 januari 2005 in een woonvorm woonde en een eigen bijdrage AWBZ betaalde. De actie is gevoerd onder de vlag van de gezamenlijke ouderverenigingen, maar in de praktijk deden KansPlus en PhiladelphiaSupport in goede samenwerking het leeuwendeel van het werk. Onder zware druk van in ieder geval organisaties uit de VG sector voert de staatsecretaris uiteindelijk eind 2007 een zogenoemde gewenningsmaatregel in: zij die meer gaan betalen dan 100, maar minder dan 250 per maand, krijgen te maken met een gefaseerde invoering gedurende een periode van twee maanden. Zij die meer dan 250 per maand moeten gaan betalen, krijgen een gewenningsperiode van 4 maanden. KansPlus is teleurgesteld over dit resultaat en dringt aan op een inkomensonderzoek (zie ook elders in het jaarverslag). Het meldpunt blijft voorlopig ook in 2008 bereikbaar om naast nieuwe klachten over de verhoging van de Eigen bijdrage ook de klachten en ervaringen van leden en niet-leden met de invoering van deze eigen bijdrageregeling te registreren. Dit leverde in ieder geval de toezegging van de Staatssecretaris op dat zij onderzoek zou laten doen naar de instantie die verantwoordelijk is voor de uitvoering van de inning van de eigen bijdrageproblematiek, Het Centraal Administratiekantoor. KansPlus volgt dit proces op de voet. In het verslagjaar wordt op de valreep nog het wetsvoorstel WSW aangenomen. De vernieuwde WSW is daarmee definitief van kracht met ingang van 1 januari Het is de bedoeling dat sw-ers bij een reguliere werkgever aan de slag kunnen. De regie en sturing komen in handen van de gemeenten en sw-ers krijgen zelf meer invloed. Programma VCP Het programma Versterking CliëntPositie (VCP), dat sinds de oprichting van VG Belang mede door de ouderverenigingen wordt gedragen en bestuurd, doet met een pilot in zeven gemeenten (Brunsum, Venray, Helmond, Hengelo, Hof van Twente, Borne en Rotterdam) ervaring op met het instellen van WSW-raden. Het programma VCP voert het landelijke project Cliëntenparticipatie WSW uit. Gemeenten en wsw-ers (oa ZML-verlaters) kunnen aankloppen bij VCP voor ondersteuning. Via een methodiek van netwerkontwikkeling, bijeenkomsten en coaching moet de WSW participatie en de belangenbehartiging rond bijvoorbeeld WSW-raden, WMO platforms en lokale en regionale ledengroepen van ouderverenigingen worden bevorderd. Jaarverslag KansPlus

10 Het onderwerp dagbesteding is inhoudelijk niet uit de verf gekomen in KansPlus heeft slechts uitgesproken geen voorstander te zijn van gedwongen winkelnering. KansPlus wil dat het voor mensen met een verstandelijke handicap en hun vertegenwoordigers onverkort mogelijk blijft om los van de zorgaanbieder die is gekozen voor wonen, zelf een zorgaanbieder voor dagbesteding te kunnen kiezen. In de nieuwe bekostigingsystematiek ZZP dreigde het gevaar dat sprake zou moeten zijn van een soort onderaanneming. Met een beroep op keuzevrijheid, een van de uitgangspunten van de vereniging, is KansPlus erin geslaagd haar stempel op de discussie te drukken. Het principe van keuzevrijheid lijkt gerespecteerd te worden. 2. Zorg aan mensen met een verstandelijke handicap 2.1 Ouders helpen Ouders In november 2003 ontwikkelde het WOI Ouders helpen Ouders, een (zeer) succesvolle methode voor het opstellen, actualiseren en evalueren van zorgplannen vanuit cliëntperspectief. In 2006 verscheen de tweede druk van deze methode die inmiddels in circa 30 zorginstellingen is toegepast. Met deze methode kan de relatie tussen de geconstateerde zorg- en/of ondersteuningsbehoefte van individuele cliënten en de zorgzwaartepakketten zo helder mogelijk worden omschreven. In 2007 heeft Kansplus steeds bekeken hoe een goede verbinding gelegd kan worden met het systeem van zorgzwaartebekostiging. Leden van KansPlus konden op offertebasis voorlichting en ondersteuning op maat krijgen. KansPlus-ledengroepen maakten hiervan ongeveer tien keer gebruik. In 2007 kreeg KansPlus helaas geen subsidie voor voorlichting. Wel startte KansPlus in opdracht van VG Belang en in samenwerking met LOC-LPR en CG-raad in januari 2008 een voorlichtingstraject van elf bijeenkomsten (zie elders in het jaarverslag) met subsidie van het Ministerie van VWS. Voor 2008 kreeg KansPlus subsidie voor het maken van een wegwijzer zorgplan en cliënt en een aantal kaartensets over het thema kwaliteit. De wegwijzer en de kaartensets komen in september 2008 beschikbaar voor cliëntenraden die zijn aangesloten bij VraagRaak en voor de ledengroepen van KansPlus. KansPlus zal bij het ontwikkelen van deze producten nauw samenwerken met LOC- LPR. 2.2 Project verbetering van klantgerichtheid van instellingen in de verstandelijk gehandicaptensector Het voorstel voor dit project werd in mei 2006 ingediend bij VWS. Het project beoogde verbetering van de inhoudelijke betrokkenheid van ouders/ vertegenwoordigers bij de zorg aan mensen met een verstandelijke handicap. De insteek van het project was positief en constructief: opsporen en analyseren van best practices. Het onderzoek ging over de vraag welke criteria en voorwaarden aan zorgaanbieders kunnen worden gesteld over het bij de zorg betrekken van cliënten/ vertegenwoordigers. Het onderzoek zou insteken op een viertal domeinen: zorgplancyclus; plannen over nieuwbouw en de relatie tussen deze nieuwbouw en het wettelijk vereist leefwensenonderzoek; de wijze van toepassing van de klachtenprocedures in zorginstellingen; uitvoering van de WMCZ: hoe wordt met cliënten, ouders en cliëntorganisaties omgegaan? Het duurde helaas tot december 2006 voor VWS per mail liet weten dat het project was afgewezen. Het project zou niet stroken met het VWS-beleid om landelijke prestatie/kwaliteit indicatoren te ontwikkelen voor de gehele gehandicaptensector. Honorering van dit project zou volgens VWS betekenen dat het ministerie bij honorering van het voorstel in feite zou meewerken aan het stellen van extra eisen aan zorgaanbieders. Op 18 januari 2007 tekenden AGIS en WOI/VOGG formeel 10 Jaarverslag KansPlus 2007

11 bezwaar aan tegen dit besluit met als motivatie dat dit project niet beoogt extra eisen te stellen, maar een verdiepingsslag wil maken, gebaseerd op onze ervaring dat de betrokkenheid van ouders bij bouwplannen en dergelijke vaak beter zou kunnen dan nu het geval is! In april 2007 was er een hoorzitting bij VWS. Uiteindelijk stelde de commissie ons (inhoudelijk) in het gelijk. De minister van VWS heeft echter een onafhankelijke beslisbevoegdheid en zou dus van het advies van de commissie kunnen afwijken. Uiteindelijk besloot ook de minister zich conformeren aan de kwaliteitsindicatoren zoals in het visiedocument Kwaliteitskader Gehandicaptenzorg was overeengekomen met het veld. Pogingen van KansPlus om in 2007 het project alsnóg van de grond te krijgen met medewerking van de Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland ( VGN), liepen helaas op niets uit. 2.3 Opvolging: wie neemt straks de zorg over? Voorgeschiedenis Verstandelijk gehandicapten worden steeds ouder en dat levert nieuwe vragen op. Ouders en verwanten maken zich onder andere grote zorgen wie voor hun kind, broer of zus zal zorgen wanneer zij overleden zijn of zelf de zorg niet meer kunnen uitvoeren. Ze willen zekerheid dat de juridische en financiële randvoorwaarden dan goed zijn geregeld. In 2004 is de VOGG het project Wie neemt straks de zorg over gestart. Met inzet van VOGG-medewerkers heeft Osani (De cirkel van het leven; OSANI helpt mensen met een beperking bij het plannen van een goede toekomst) een vervolg gegeven aan het project en zijn pilots gestart. Het gaat bij Osani voornamelijk om het inzetten van een sociaal en organisatorisch netwerk rond verstandelijk gehandicapte personen als ouders of andere verwanten daartoe niet meer in staat zijn. VOGG-afdeling Eindhoven wilde het initiatief oppakken en bekijken of de ontwikkelde aanpak kan worden verbreed. De VOGG heeft dit initiatief ondersteund, omdat dit een bijdrage kan leveren aan een betere kwaliteit van leven voor mensen met een verstandelijke handicap. Aanvullend op het initiatief van Osani staan hier de juridische en financiële randvoorwaarden centraal: gekeken wordt naar de mogelijkheden van bewindvoering, naar verantwoord vermogensbeleid en naar passende juridische oplossingen op het vlak van erfrecht. De VOGG heeft deze nieuwe werkwijze, een constructie waarin het landelijk bureau, een afdeling (bij KansPlus ledengroep geheten) en een landelijke organisatie als Osani samenwerken, willen verkennen om te bezien in hoeverre bundeling van kennis, menskracht en actoren een meerwaarde kan hebben. Participatie in pilot Eindhoven en businessplan Onder regie van de afdeling Eindhoven zijn ongeveer twaalf bijeenkomsten belegd in wisselende samenstelling om te komen tot een opzet voor netwerkbeheer voor verstandelijk gehandicapten. Hieruit is een conceptplan ontstaan. KansPlus heeft steeds kritisch meegedacht en voortdurend aandacht gevraagd voor afstemming met Osani. Dit was in de ogen van initiatiefnemers niet altijd vanzelfsprekend, wat kan worden verklaard vanuit de verschillende achtergrond van beide initiatieven. Osani is meer gericht is op sociale en organisatorische aspecten van opvolging, en het initiatief in het Eindhovense is voornamelijk gericht geweest op zakelijke aspecten als financieel beheer, erfrecht en vermogensbeleid. Gaandeweg is regelmatig ook overlegd met Osani en de afdeling Eindhoven afzonderlijk,omdat het voor onze leden van belang is dat zij zowel de sociale, organisatorische als de financiële en erfrechtelijke kant van opvolging goed kunnen regelen. De personele inzet is daarop gericht. KansPlus heeft daarom ook met zowel Osani als de ledengroep Eindhoven afgesproken dat KansPlusleden in voorkomende gevallen een beroep kunnen doen op de dienstverlening van de organisaties. Dat Osani de relatie met KansPlus waardeert, blijkt uit het beroep dat Osani doet op personeel van KansPlus om ook die ontwikkeling een positieve impuls te geven. Ook in het noorden van het land worden nu ook initiatieven ontplooid. De KansPlus ledengroep Eindhoven doet ook een beroep op de deskundigheid van onze medewerkers. Jaarverslag KansPlus

12 Wet-en regelgeving ter versterking van de positie van mensen met een verstandelijke handicap Het projectplan voorzag ook in het beïnvloeden van relevante wet- en regelgeving en pleitbezorging. Herhaaldelijk dringt KansPlus bij VWS direct en indirect (via bijvoorbeeld NPCF of VG Belang) aan op een versteviging van de positie van mensen met een verstandelijke handicap en hun directe omgeving. Wij vinden daarbij een in principe gewillig oor bij de huidige bewindspersonen van VWS. Minister Klink bijvoorbeeld heeft zich publiekelijk uitgesproken voor een samenhangend wetgevingstraject dat beoogt de positie van mensen met een beperking te versterken. Ambtelijke conceptplannen zijn in een vergevorderd stadium van ontwikkeling. Eerder in dit jaarverslag gingen we al in op de Wet cliënt en kwaliteit. Tegelijkertijd draagt deze alomvattende aanpak het gevaar in zich dat de realisatie van noodzakelijke aanpassingen veel tijd vergt. KansPlus heeft daarvoor aandacht gevraagd. KansPlus hoopt dat medio 2008 een brief van het ministerie aan de Tweede Kamer duidelijkheid zal scheppen hoe en wanneer vervolgstappen zijn te verwachten. De plannen in het Eindhovense hebben inmiddels het stadium bereikt dat de Stichting Rondom kan worden opgericht. Daarna kan aan het initiatief verdere ruchtbaarheid worden gegeven. Voorlichting en informatie In het eerste nummer van PlusPunt, het blad van KansPlus is een uitgebreid artikel gepubliceerd getiteld Ik kan niet doodgaan, want wie zorgt er dan voor mijn kind?. In PlusPunt 3, van juni 2007 is een artikel gewijd aan de vraag Hoe moet het als ik er niet meer ben. Hetzelfde nummer besteedde aandacht aan de brochure over curatele, mentorschap en bewindvoering en bevatte een artikel over de plannen die het Kabinet op Prinsjesdag presenteerde. KansPlus pleit daarin onder andere voor versteviging van de wettelijke positie van mensen met een beperking. In nummer vier tenslotte is een artikel opgenomen over knelpunten in de uitvoering van mentorschap en bewindvoering. Aan het bestaan en het belang van het Fonds Verstandelijk Gehandicapten is in PlusPunt en de Nieuwsbrief meerdere malen gerefereerd. Tijdens de collecteweek en nog lange tijd daarna prijkte een aanklikbare banner van het Fonds Verstandelijk Gehandicapten op de homepage van de KansPlus website. Ook ledengroepen hebben in hun afdelingsbladen nieuwsbrieven en via hun websites aandacht besteed aan het belang van dit Fonds. 2.4 Sociale netwerken Ieder mens kan een goed netwerk gebruiken. Mensen hebben mensen nodig. Helaas hebben mensen met een verstandelijke handicap vaak een beperkt netwerk van dikwijls alleen familieleden en betaalde krachten. De FvO heeft een methode van tien stappen ontwikkeld om actief te werken aan een kleurrijker palet van personen om iemand heen. Medewerkers en vrijwilligers van KansPlus zijn getraind om cursussen te geven over de sociale netwerken. Daarbij is uitdrukkelijk samenwerking gezocht met MEE organisaties. Met het aanbieden van deze cursus aan ouders en verwanten van mensen met een verstandelijke handicap, wordt hen een mogelijkheid geboden om het sociale netwerk van de verstandelijke gehandicapte te helpen versterken. Dit zal de sociale integratie van de verstandelijke gehandicapte versterken en kan hen bijvoorbeeld helpen bij de overstap van het oude netwerk in de instelling naar een nieuw netwerk in de wijk. Maar de cursus kan ook mensen met een verstandelijke handicap in instellingen helpen een sterker sociaal netwerk te verkrijgen. Resultaten De samenwerking met MEE bevalt goed. De cursussen zijn steeds gegeven door een cursusleider van MEE en een cursusleider van KansPlus. De uitnodigingen werden verspreid onder een breed publiek. Ook de organisatie van de cursus wordt gezamenlijk uitgevoerd, waardoor de kosten voor de cursisten laag blijven. Zo konden meer cursussen worden gegeven, dan in de aanvraag was aangegeven. 12 Jaarverslag KansPlus 2007

13 In de MEE regio s Amstel en Zaan en Friesland heeft de samenwerking geresulteerd in vier cursussen op verschillende plaatsen in bovenstaande regio s. Reacties ouders De meeste ouders die zich hebben aangemeld, hebben de cursus ook doorlopen. In Amsterdam was het contact tussen de ouders zo goed dat zij elkaar blijven ontmoeten. Cursisten zijn positief over de cursus. Zelfs als ze niet meteen aan de slag gaan met het stappenplan, zijn ze zich meer bewust van het belang van een netwerk en het in stand houden hiervan. De team up die tijdens de cursus wordt getraind wordt zeer gewaardeerd. Het gaf de ouders een handvat om aan mensen om zich heen hulp te vragen. Deskundigheid cursusleiders Het samenwerken met MEE heeft ook als voordeel dat cursusleiders ervaringen en tips kunnen uitwisselen, met bevordering van de deskundigheid van de cursusleiders als resultaat. Cursusleiders zijn ook naar de Open Space Conferentie op 25 maart 2007 geweest. Verder De cursus zal in 2008 worden gegeven in Friesland. 2.5 Het jaar van de Broers en Zussen De belangen van mensen met een verstandelijke handicap worden steeds vaker door een broer of zus behartigd. Reden is dat verstandelijk gehandicapten steeds ouder worden. Ouders zijn niet altijd in staat om de zorg te blijven geven. Steeds vaker nemen directe familieleden dan de zorg over. KansPlus wil deze groep belichten. Promotie Bij KansPlus is een folder verschenen speciaal voor broers en zussen. Deze folder wordt gebruikt in informatiepakketten en stands op landelijke en regionale dagen waar KansPlus is vertegenwoordigd, om aandacht te vragen voor de positie van de broers en zussen. Gekozen is voor een inprintable folder die bij KansPlus wordt gekopieerd. Zo worden de kosten laag gehouden en kan de folder makkelijk worden aangepast aan de actualiteit. De werkgroep broers en zussen gaf recent in eigen beheer de kleurrijke brochure Broers en zussen met een verstandelijke beperking uit. En actualiseerde bovendien een verouderd werkboek voor broers en zussen. In dit werkboek staan onder andere handreikingen hoe broers en zussen zich in de regio kunnen organiseren. Binnen de website van KansPlus beheren de broers en zussen een website binnen een eigen subdomein: Hiermee hebben de broers en zussen ook op de site een eigen plek gekregen en een eigen forum. In elke nummer van PlusPunt is afgelopen jaar aandacht besteed aan broers en zussen. Landelijke dag broers en zussen De werkgroep broers en zussen (opgericht als themaledengroep van KansPlus) wilde zich graag bekend maken aan een groot publiek met een landelijk dag vol onderwerpen die voor broers en zussen interessant zijn. Het zou de werkgroep ook de mogelijkheid bieden om met nieuwe broers en zussen in aanraking te komen. Ook wilde de werkgroep daar de regionale netwerken opzetten. De dag die stond gepland voor 26 januari 2008 en waarin de werkgroep erg veel energie heeft geïnvesteerd, is helaas op het laatste moment afgelast vanwege te weinig belangstelling. Een evaluatie vindt plaats. De werkgroep wil in 2008 verder met de vraag: hoe betrekken we broers en zussen actief bij de vereniging? In de regio In een aantal regio s worden broers en zussen-activiteiten opgezet. Hierbij hebben de organiserende ledengroepen aangehaakt bij activiteiten die de leden van de werkgroep broers en zussen in hun Jaarverslag KansPlus

14 eigen regio hebben opgezet. Er worden nu activiteiten geïnitieerd in de Rijnstreek, door samenwerking met de Bollenstreek. De heer Slegtenhorst van de familievereniging van de Blauwe Kamer heeft via het landelijk bureau van Kansplus mevrouw Janssen om ondersteuning gevraagd bij het opzetten van aciviteiten voor broers en zussen die op 14 septemebr 2008 zullen plaatsvinden. Individuele vragen Ook broers en zussen bellen regelmatig met vragen de KansPluslijn, de informatie- en advieslijn van KansPlus. Regelmatig sturen medewerkers vragen door naar leden van de werkgroep. De expertise die de werkgroepleden hebben ontwikkeld en hun ervaringsdeskundigheid als broer of zus van een verstandelijk gehandicapte krijgt zo een meerwaarde. Bijdrage aan andere projecten De werkgroep heeft ook actief bijgedragen aan de landelijke werkgroep Broers en Zussen in de spotlights. In dit project werkt KansPlus samen met BOSK, de Rudolphstichting, Nierstichting, Nierpatiënten Vereniging Nederland en PhiladelphiaSupport. Zo stonden twee medewerkers van de werkgroep met een stand op de landelijke dag die op 24 september 2007 werd georganiseerd. Het project Broers en Zussen in de spotlights loopt ten einde. KansPlus heeft in het verslagjaar veel tijd gestoken in het schrijven van een vervolgplan voor dit project. Het plan is klaar, maar geen van de betrokken organisaties ziet mogelijkheden om de verantwoordelijkheid voor het project te nemen. Daarom is besloten het project voorlopig niet in te dienen. Het plan blijft wel beschikbaar voor het geval een van de verenigingen het project weer wil oppakken. 14 Jaarverslag KansPlus 2007

15 3. Zeggenschap en medezeggenschap 3.1 Activiteiten van VraagRaak, steunpunt medezeggenschap van KansPlus VraagRaak ondersteunt cliëntenraden (cliënten, cliëntvertegenwoordigers, maar ook coaches en andere betrokkenen) bij het uitvoeren van medezeggenschap en zeggenschap. VraagRaak werkt vanuit de Wet Medezeggenschap voor Cliënten in Zorginstellingen (WMCZ). Deze wet zegt dat mensen met een verstandelijke beperking en hun vertegenwoordigers zelf moeten kunnen meebeslissen over de ondersteuning die zij krijgen van de instelling. Iedere instelling is verplicht een cliëntenraad te hebben. In deze raad zitten cliënten en vertegenwoordigers. De cliëntenraad geeft advies aan de instelling over de dagelijkse gang van zaken, over begeleiding, over veiligheid, over voeding, over de invulling van de vrije tijd. Dat is een belangrijke taak. Door dit op een goede manier te doen kan de kwaliteit van de ondersteuning en dus de kwaliteit van leven voor mensen met een verstandelijke beperking worden verbeterd. Cliëntenraden (cliënten en vertegenwoordigers van cliënten) kunnen in hun werk meer uitgaan van wat mensen zelf belangrijk vinden. Zo werkt de cliëntenraad eraan mee dat mensen meer zeggenschap krijgen en nemen. En kan de cliëntenraad betere adviezen geven over onderwerpen die er voor cliënten toe doen. Het hebben van zeggenschap gaat vooraf aan het uitoefenen van de medezeggenschap zoals is geregeld in de WMCZ. VraagRaak merkt dat dit lang niet overal vanzelfsprekend is. Daarom komt dit gegeven in elk advies, in elke bijeenkomst of cursus aan de orde. Leden van cliëntenraden die zijn aangesloten bij VraagRaak, evenals leden van familieorganisaties van het WOI, konden ook in 2007 voor informatie en advies met betrekking tot zeggenschap en medezeggenschap gratis terecht bij de VraagRaaklijn. Ongeveer de helft van de vragen aan de VraagRaaklijn is gesteld door leden van cliëntenraden. Een klein percentage van de vragenstellers was lid van een ouder- / familievereniging of -raad. Ook aandachtsfunctionarissen medezeggenschap, coaches/ondersteuners van cliënten in de cliëntenraad belden de helpdesk. Vragen komen niet alleen via de VraagRaak-lijn (telefoon) binnen; de helft van de vragen werd gesteld via of via de website. Naar aanleiding van de vragen werden telefonische en schriftelijke adviezen gegeven, publicaties verkocht, ondersteuningstrajecten afgesproken en uitgevoerd. De deskundigheid van cliëntenraden werd bevorderd door middel van cursussen. Het overgrote deel van de vragenstellers kent VraagRaak omdat zij aangesloten zijn als cliëntenraad, of omdat zij lid zijn van KansPlus. Ook het tijdschrift van KansPlus is aanleiding om vragen te stellen bij de VraagRaaklijn. Het merendeel van de vragen leidt tot het geven van korte telefonische en schriftelijke adviezen ( ) en doorverwijzingen. Ook zijn er adviesgesprekken gevoerd met als doel de zorgaanbieder te wijzen op zijn plichten en naleving van de WMCZ. VraagRaak heeft bovendien diverse betaalde adviestrajecten uitgevoerd. De gestelde vragen gingen dit verslagjaar over: adviesrecht bij invoeren of verhogen van vrijwillige bewonersbijdragen adviesrecht bij wonen en verhuizen adviesrecht bij fusie; ondersteuning bij opstellen van een advies de organisatie van medezeggenschap (zoals de vraag of de zorgaanbieder mag volstaan met het alleen instellen van een centrale cliëntenraad) wat te doen als de medezeggenschap niet goed verloopt de taak van de cliëntenraad overeenkomsten en reglementen; verzoeken om beoordeling ervan Jaarverslag KansPlus

16 toepassing van de WMCZ de rol van een cliëntenraad bij invoering van zorgzwaartepakketten verzoeken om ondersteuning bij het opstellen van een advies Ook zijn er vragen gesteld die niet direct gingen over met medezeggenschap en de WMCZ, zoals: hoe kunnen wij als woongroep de regie in eigen handen houden toepassen van enquêterecht en het eventuele risico van de kosten wat kunnen we doen aan pestgedrag wat zeggen de wooneisen ten aanzien van eigen badkamer is de zorgaanbieder verplicht inzicht te geven in besteding budget op cliëntniveau heeft u een modelverordening voor participatie in het kader van de WMO we hebben klachten over de schoonmaak in de instelling; wat kunnen we er aan doen een cliënt past niet in de groep; wat kunnen we daarmee wat kunnen we als cliëntenraad met gevolgen van bezuinigingen voor individuele cliënten. Kon VraagRaak de vraag niet beantwoorden, dan werd de vragensteller doorverwezen. Advies en ondersteuning In 2007 is het aantal vragen aan de VraagRaaklijn toegenomen. Vragen leidden ook vaker tot een ondersteuningstraject, bijvoorbeeld in verband met een fusie en het opnieuw vormgeven van de medezeggenschapsstructuur. VraagRaak signaleert dat de medezeggenschap met het ontstaan van zeer grote organisaties, soms met diverse doelgroepen en geografisch verspreid over het land, verder weg komt te staan van de cliënten. Dit is niet in lijn met de WMCZ en de visie van VraagRaak dat zeggenschap van cliënten voorafgaat aan de medezeggenschap. VraagRaak signaleert voorts dat de formele bevoegdheden teveel hoog in de organisatie worden neergelegd; bij regionale en centrale cliëntenraden. De voorgenomen besluiten zijn dan van een meer abstract niveau. De consequenties voor de cliënten worden weinig in beeld gebracht. Door het organisatiedenken van de managers worden de cliëntenraden daarin meegezogen,met vaak als gevolg dat leden van cliëntenraden het cliëntenperspectief uit het oog verliezen en er nog nauwelijks contact met de achterban plaatsvindt. Ook zijn zorgaanbieders niet altijd in staat om bij het verstrekken van informatie aan alle cliënten en hun vertegenwoordigers de cliënt centraal te stellen. Informatie Het tijdschrift ZEG s verscheen in 2007 vier keer. ZEG s is ook verkrijgbaar in gesproken vorm. Cliëntenraden die aangesloten zijn bij VraagRaak en de leden van het WOI hebben in 2007 gratis 2 abonnementen ontvangen. ZEG s besteedt aandacht aan ervaringen van cliëntenraden en hun ondersteuners en ervaringen van mensen die met medezeggenschap bezig zijn; informatie over belangrijke ontwikkelingen, wetten en regels; verschenen boeken en video s en informatie over trainingen, cursussen en studiedagen. De VraagRaakwinkel is in het verslagjaar uitgebreid met de handreiking Een goede kwaliteit een goed leven, gemaakt door VraagRaak en Stichting Perspectief met financiële steun van NSGK, VSB Fonds en Skanfonds. Aan de verschijning van de handreiking werd veel publiciteit gegeven. Mede daardoor liep de losse verkoop goed. Ook de website van brancheorganisatie Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland heeft er veel aandacht aan besteed. Aangesloten cliëntenraden en de leden van het WOI ontvingen een gratis exemplaar. De handleiding diende evens als informatiemateriaal voor een bijeenkomst in vier regio s (zie verderop hoofdstuk 3.1.1). In 2007 zijn de voorbereidingen getroffen voor informatiebijeenkomsten in het voorjaar van 2008 over de invoering van de zorgzwaartepakketten (zie ook hoofdstuk 1.3), Er een brochure gemaakt voor cliëntenraden en vrijwilligers van cliënten- en familieorganisaties in de verstandelijk gehandicapten- 16 Jaarverslag KansPlus 2007