WORKSHOP OPZETTELIJKE ZELFVERWONDING Prof. Imke Baetens

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "WORKSHOP OPZETTELIJKE ZELFVERWONDING Prof. Imke Baetens"

Erik van der Horst
5 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 WORKSHOP OPZETTELIJKE ZELFVERWONDING Prof. Imke Baetens

2 ZVG: ERVARINGSDESKUNDIGEN AAN HET WOORD

3 WAT IS JOUW ERVARING MET ZELFVERWONDING? WAT DOET DIT MET JOU?

4 REACTIE HULPVERLENING MINIMALISEREN NEGEREN ONGELOOF EN AFSCHUW BOOSHEID, FRUSTRATIE TELEURSTELLING MEDELEVEN, BEGRIP DRUK VAN VERANTWOORDELIJKHEID MACHTELOOSHEID CONTROLEREN Kool, 2014

5 OPZETTELIJK ZELFVERWONDEND GEDRAG (ZVG): TERMINOLOGIE 5

6 ZVG: TERMINOLOGIE Zelfbeschadiging Zelfverwonding Zelfverminking 6

LINK MET SUÏCIDE Co-morbiditeit in niet-klinische populaties varieert tussen 20-40% en in klinische populaties tussen 55-85% (Whitlock et al., 2016; Kiekens et al.

7 LINK MET SUÏCIDE Co-morbiditeit in niet-klinische populaties varieert tussen 20-40% en in klinische populaties tussen 55-85% (Whitlock et al., 2016; Kiekens et al., 2017) Significante risicofactor voor suïcidaal gedrag De kans op suïcidegedachten en -gedragingen stijgt tot 4 maal (Whitlock et al., 2013): gradueel ifv frequentie en ernst Persisterend in de volwassenheid (> 20 levensloop incidenten; Chesin et al., 2017). Age of onset voor 12 jaar Protectieve factoren: zingeving en steun van ouders. 7

8 ZVG: PREVALENTIE Niet-klinische populaties: 18% - 22% - 5% (Muehlenkamp et al., 2012; Swannell et al., 2014) Klinische populaties: tussen 20-80% (Briere & Gil, 1998; Claes et al., 2014) Onset rond leeftijd van 14 jaar of 20 jaar (Gandhi et al., 2018) Geslachtsverschillen (Baetens et al., 2011) (Gandhi et al., 2018)

9 ZVG: FUNCTIONALITEIT Nock & Prinstein,

10 PROCES VAN ZELFVERWONDING Kool & Baetens, in press

11 PROCES VAN VERSLAVING Pain offset release (Franklin et al., 2018) - Wegnemen van het mes leidt tot zowel positieve als negatieve bekrachtiging

12 PROCES VAN BESMETTELIJKHEID Wat speelt een rol? Spiegelneuronen Sociale leren Groepsidentiteit Communicatie over zelfverwonding? Praten over zelfverwonding zet niet aan tot zelfverwondend gedrag Littekens mogen zichtbaar zijn (is vaak gunstig teken van herstel en destigmatisering) MAAR Geen expliciete methodes beschrijven Geen beelden van open wonden tonen Jarvi et al.,

13 HULPVERLENING

15 MEDISCHE VERZORGING - Personen die zichzelf verwonden, voelen geen pijn dus kan je hechten zonder verdoving? - Personen die zichzelf verwonden, moet je fixeren op het bed of sederen om rustig te worden? - De wondverzorging gebeurt best zo neutraal als mogelijk: Je kan best niet spreken over de betekenis van zelfverwonding anders ga je het gedrag bekrachtigen

17 RESIDENTIËLE BEHANDELING - Op de afdeling werken wij met een contract rond zelfverwonding waarin de patiënt dient te beloven zichzelf niet de verwonden (anders wordt de opname stopgezet) - Op de afdeling moeten wonden en littekens niet worden getoond? - Welke zijn belangrijke elementen in een beleid op de afdeling?

19 ZELFVERWONDING? DIT KOM IK NOOIT TEGEN OP MIJN DIENST? - Een collega van een andere afdeling zegt dat hij/zij niet naar de workshop zelfverwonding gaat, want dit gebeurt niet op deze dienst? - Kan dit??? Slechts 13 a 17%: professionele hulp (Baetens et al., 2011). Zelfs al zijn deze jongeren/volwassenen in therapie, vaak de hulpverleners niet eens op de hoogte (Kelada, Hasking, Melvin, Whitlock, & Baetens, 2017) BRENG ZELFVERWONDING TER SPRAKE!

21 RISICOTAXATIE Na te gaan: de startleeftijd van het zelfverwondend gedrag, aantal methoden (bijvoorbeeld snijden, krassen, branden, ) de frequentie van zelfverwondend gedrag de ernst (o.a. aard van de verwondingen) van het zelfverwondend gedrag de verschillende functies van het zelfverwondend gedrag de mate van suïcidale gedachten/gedragingen eventuele andere problemen (o.a. eetproblemen, druggebruik, negatieve gedachten, slaapproblemen, ). Zie voor screeningsvragenlijsten

22 Experiment: minder dan 5 dagen Syndroom: meer dan 5 dagen Psychologisch profiel: variatie ernst, frequentie, dissociatie

23 Het eerste gesprek

24 BEGELEIDING VAN ZVG MOTIVATIE Motivatie is een belangrijk voorwaarde - Bang om ZVG los te laten Geleidelijk of onmiddellijk stoppen met ZVG moet besproken worden met de hulpverlener, de jongere en de omgeving Schema of balans maken: Voordelen van ZVG Ik word rustig van ZVG Ik heb zelf controle over ZVG Ik toon anderen dat ik me slecht voel Ik vraag om hulp met ZVG Nadelen van ZVG Ik heb littekens Ik ontgoochel mijn familie Ik geraak mijn vrienden kwijt Ik voel me gestoord 24

25 ZOOM SESSIE Wat neem je mee uit deze sessie voor jouw/jullie beleid rond zelfverwonding?

26 TAKE HOME MESSAGE - Zelfverwonding is een transdiagnostisch symptoom dat voorkomt zonder psychopathologisch profiel OF als een coping gedrag gerelateerd aan andere pathologie - Zal niet zomaar vanzelf weggaan! Specifieke aandacht in de behandeling - Zelfverwonding laat niemand onbewogen: zorg goed voor jezelf en je team - Werk een beleid uit dat afgestemd is op nieuwe wetenschappelijke inzichten - Training helpt

27 27

28 28

30 Lezingen voor het bredere publiek (10 ) 22 januari 2019: Eerste hulp bij slapeloosheid (EHBS): de do s en don ts van een waakprobleem 19 februari 2019: Happy children are secured children: the Circle of Security Parenting program 19 maart 2019: Het ouder wordende brein: gaat echt alles achteruit? (Eva Dierckx) 23 april 2019: ADHD, wat zit er onder het topje van de ijsberg? (Dagmar Vanliefferinge) 21 mei 2019: Seks in tijden van stress en burnout (Hubert Van Puyenbroeck) Lezingen voor hulpverleners (30 ) 22 januari 2019: Over wat gezegd wordt, en niet gezegd wordt in gezinnen (Peter Rober) 19 februari 2019: Touch matters. Het belang van affectieve aanraking in de ontwikkeling van psychofysiologische zelfregulatie bij baby's (Martine Van Puyvelde) 19 maart 2019: Slecht nieuws communicatie: spreken is zilver, zwijgen is goud!? (Catherine Baillon) 23 april 2019: "Professioneel Skypen in de hulpverlening: wat is de meerwaarde en eerste stappen tot implementatie" (Sarah De Coninck) 21 mei 2019: Sociale vaardigheden bij kinderen stimuleren (Amelia Peeters) Trainingen voor hulpverleners: 21 & 22 februari 2019: Training preventie adviseur opzettelijke zelfverwonding (ZVG) in scholen - Baetens 28 feb en 1 maart ouder-kind training emotieregulatie prof Zetterqvist Al onze lezingen en trainingen gaan door op de Brussels Humanities, Sciences & Engineering Campus (Etterbeek). Inschrijven kan online via

Vergelijkbare documenten

Associatie tussen opzettelijke zelfverwonding en opvoeding: het perspectief van jongeren en ouders

Associatie tussen opzettelijke zelfverwonding en opvoeding: het perspectief van jongeren en ouders Prof. dr. Imke Baetens & Prof. dr. Laurence Claes Dit onderzoek werd uitgevoerd door: Prof. dr. Imke Baetens,