Conseil supérieur de la Justice Hoge Raad voor de Justitie HOGE RAAD VOOR DE JUSTITIE

Transcriptie

1 Conseil supérieur de la Justice Hoge Raad voor de Justitie HOGE RAAD VOOR DE JUSTITIE JAARVERSLAG 2003

2 INHOUDSTAFEL Deel 1 : Institutionele aspecten De fundamentele doelstellingen en het Managementplan De fundamentele doelstellingen Het Managementplan Organisatiestructuur De samenstelling van de Hoge Raad De werking van de Hoge Raad De algemene vergadering De taalcolleges Het Bureau De administratieve cel De deontologische cel De werkgroep Mission Statement De wijziging van de basiswet op de Hoge Raad voor de Justitie Mensen en middelen Mensen Middelen Externe communicatie Externe samenwerking en overleg...11 Deel 2 : Overzicht van de activiteiten De uitbouw van een human resourcesbeleid voor de magistratuur - Verslag van de Verenigde Benoemings- en Aanwijzingscommissie Inleiding De uitbouw van een human resourcesbeleid voor de magistratuur Examens Inleiding Organisatorische modaliteiten Programma s Examen inzake beroepsbekwaamheid Vergelijkend toelatingsexamen tot de gerechtelijke stage Vergelijkende wervingsexamens voor de parketjuristen en de referendarissen Voordrachten voor benoeming en aanwijzing Algemene statistieken Franstalige Benoemings- en Aanwijzingscommissie Cijfergegevens...27 a) Beslissing van de commissie geen kandidaat voor te dragen...29 b) Beslissing van de Koning de voordracht te weigeren Opmerkingen Nederlandstalige Benoemings- en Aanwijzingscommissie Cijfergegevens...32 i

3 a) Beslissing van de commissie geen kandidaat voor te dragen...34 b) Beslissing van de Koning de voordracht te weigeren Opmerkingen Verenigde Benoemings- en Aanwijzingscommissie Cijfergegevens...38 a) Beslissing van de commissie geen kandidaat voor te dragen...39 b) Beslissing van de Koning de voordracht te weigeren Beroepen bij de Raad van State Franstalige Benoemings- en Aanwijzingscommissie Nederlandstalige Benoemings- en Aanwijzingscommissie...39 a) Vorderingen tot nietigverklaring Opleiding Inleiding Wettelijk kader De uitoefening van de bevoegdheid Instelling van de subcommissie opleiding Actieplan van de subcommissie opleiding Activiteiten van de subcommissie opleiding Permanente vorming van de magistraten en gerechtelijke stage Stages in het buitenland voor magistraten Problematiek van het uitdenken en het implementeren van een samenhangend opleidingsbeleid voor magistraten Voorstel tot oplossing Europees netwerk voor gerechtelijke vorming Oprichting en doelstelling van het netwerk Activiteiten in Het verstrekken van adviezen en voorstellen ter verbetering van de algemene werking van de rechterlijke orde Stand van zaken Welk gevolg werd er verleend aan de adviezen van de Hoge Raad voor de Justitie? Advies over het wetsvoorstel tot wijziging van het Gerechtelijk Wetboek inzake de benoemingsprocedure van magistraten Retroacten Doelstelling van het wetsvoorstel, advies van de Hoge Raad voor de Justitie en opvolging Conclusie Aanbeveling over het deskundigenonderzoek in strafzaken en in sociale zaken Retroacten Advies van de Hoge Raad voor de Justitie en opvolging Conclusie Advies van de Hoge Raad voor Justitie over drie ontwerpteksten betreffende de uithandengeving door de jeugdrechtbank Retroacten Advies van de Hoge Raad voor de Justitie en opvolging...51 ii

4 Conclusie Advies van de Hoge Raad voor de Justitie over de plaats van het openbaar ministerie ter terechtzitting in strafzaken Retroacten Advies van de Hoge Raad voor de Justitie en opvolging ervan Toekomstige adviezen Advies van de Hoge Raad voor de Justitie over de bemiddeling Advies van de Hoge Raad voor de Justitie over de wetsvoorstellen tot toekenning aan de journalisten van het recht om hun informatiebronnen te verzwijgen Advies betreffende de aanwending van de beschikbare financiële middelen voor de werking van de rechterlijke organisatie en voorstel voor de installatie van een werkgroep voor het ontwikkelen van het project zelfbeheer rechterlijke organisatie Advies over het wetsvoorstel houdende het Wetboek van Strafprocesrecht Algemene analyse van de impact van de adviezen van de Hoge Raad voor de Justitie voor de Justitie Handleiding voor een goede adviesverlening Behoorlijke wetgeving: Wat zijn de criteria die de Hoge Raad voor de Justitie desbetreffend moet hanteren bij de uitoefening van zijn adviesbevoegdheid? Het extern toezicht op de werking van de rechterlijke orde Klachtbehandeling Inleiding Klachtbevoegdheid Concreet verloop van de klachtenbehandeling Ontvangst van een klacht Ontvankelijkheidsonderzoek Bevoegdheidsonderzoek Onderzoek van de klacht Beoordeling en aanbeveling Analyse van de klachtdossiers in Algemeen overzicht Nieuwe dossiers Afgesloten dossiers Waarover klaagt de klager? In welk soort zaken zijn de klagers betrokken? De redenen van afsluiting Aanbevelingen Andere toezichtsmiddellen Verslag over de algemene werking van de rechterlijke orde Algemeen toezicht op en bevordering van het gebruik van de middelen van interne controle binnen de rechterlijke orde Bijzonder onderzoek naar de werking van de rechterlijke orde Doorlichting van de werking van de rechterlijke orde Andere werkgroepen Werkgroep Gerechtelijke achterstand...94 iii

5 4.2. Werkgroep Reflectie op lange termijn inzake de werving, de benoeming, de vorming en de loopbaan van de magistraten De werkgroep Gerechtelijke stage Werkgroep Evaluatie...96 iv

6 DEEL 1 : INSTITUTIONELE ASPECTEN 1. DE FUNDAMENTELE DOELSTELLINGEN EN HET MANAGEMENTPLAN 1.1. DE FUNDAMENTELE DOELSTELLINGEN Artikel 151 van de Grondwet vermeldt de belangrijkste opdrachten van de Hoge Raad voor de Justitie (HRJ) : 1. de voordracht van de kandidaten voor een benoeming tot rechter of ambtenaar van het openbaar ministerie; 2. de voordracht van de kandidaten voor een aanwijzing tot korpschef; 3. de toegang tot het ambt van rechter of van ambtenaar van het openbaar ministerie; 4. de vorming van de rechters en de ambtenaren van het openbaar ministerie; 5. het opstellen van standaardprofielen voor de aanwijzing van de korpschefs; 6. het geven van adviezen en voorstellen inzake de algemene werking en de organisatie van de rechterlijke orde; 7. het algemeen toezicht op en de bevordering van het gebruik van de interne controlemiddelen; 8. de behandeling van klachten met betrekking tot de werking van de rechterlijke orde en het instellen van een onderzoek naar de werking van de rechterlijke orde. De artikelen 259bis-1 en volgende van het Gerechtelijk Wetboek bepalen de draagwijdte van de opdrachten van de Hoge Raad. Deze opdrachten kunnen in drie grote categorieën worden ondergebracht: - de opdrachten met betrekking tot de loopbaan van de magistraten : o de toegang tot de magistratuur via examens of vergelijkende examens ; o de benoeming tot een ambt van magistraat van de zetel of van het parket via de voordracht van een kandidaat aan de minister van Justitie ; o de aanwijzing tot een mandaat als korpschef via de voordracht van een kandidaat bij de minister van Justitie ; o de opleiding van de magistraten door het samenstellen van opleidingsprogramma s. - de opdrachten met betrekking tot de externe controle op de werking van de rechterlijke orde: o de behandeling van de klachten met betrekking tot de werking van de rechterlijke orde ; o toezicht op en bevordering van de aanwending van de middelen van interne controle via een jaarverslag ; o de werking van de jurisdicties en de korpsen via onderzoek van de werkingsverslagen, en het opmaken van een syntheseverslag ; o doorlichting en bijzonder onderzoek - op verzoek of ambtshalve - met betrekking tot de werking van de rechterlijke orde. - de adviserende opdracht ten aanzien van de wetgevende en de uitvoerende macht : o adviezen over voorontwerpen van wet, wetsontwerpen of -voorstellen betreffende de werking van de rechterlijke orde, op verzoek of ambtshalve; o aanbevelingen door de Hoge Raad betreffende alles wat de werking van de rechterlijke orde aanbelangt. 1

7 Voorliggend verslag maakt de synthese van de werkzaamheden van de Hoge Raad en zijn verschillende organen gedurende het jaar 2003 en binnen het bestek van de hiervoor vermelde opdrachten. In de eerste plaats is het de bedoeling de lezer een totaaloverzicht te bieden van de activiteiten van de Hoge Raad. Het is evenwel niet onbelangrijk op te merken dat een deel van de output van 2003, zoals de adviezen en aanbevelingen, de verslagen inzake bijzonder onderzoek, de werking van de rechtscolleges en korpsen, of nog de externe controle op het gebruik van de middelen van interne controle niet langer in dit jaarlijks verslag zijn opgenomen, omdat de volledige tekst ervan kan worden geraadpleegd via de internetsite van de Hoge Raad op het volgende adres: Hwww.hrj.beH. Het is natuurlijk steeds mogelijk bij de Hoge Raad een uitprint aan te vragen HET MANAGEMENTPLAN Na een aantal vergaderingen gewijd aan een grondige reflectie over positie en rol, sterkten, zwakten en uitdagingen van de Raad, heeft een ad hoc werkgroep een Managementplan voor de Hoge Raad voor de Justitie opgesteld, dat op 21 mei 2003 door de algemene vergadering werd goedgekeurd. Het managementplan is in de eerste plaats bedoeld voor personen en instanties aan wie de Hoge Raad voor de Justitie rechtstreeks of onrechtstreeks diensten verleent, maar ook voor de rechtscolleges en korpsen en ordes van advocaten die via hun activiteiten zelf een invloed hebben op de werking van de Hoge Raad. Het plan bestaat uit twee delen : - een strategisch gedeelte, te weten de missie en de visie van de Hoge Raad, alsook zijn strategische doelstellingen, d.w.z. de acties die moeten worden ondernomen om zijn missie uit te voeren en zijn visie te verwezenlijken; - een operationeel gedeelte, dat de strategische doelstellingen vertaalt in diverse operationele doelstellingen en projecten, die op korte termijn realiseerbaar zijn. De missie van de Hoge Raad (zijn bestaansreden, zijn kerntaak) wordt als volgt gedefinieerd: Als grontwettelijk orgaan samengesteld uit magistraten en niet-magistraten, zet de Hoge Raad voor de Justitie zich ten volle in om de werking van justitie te optimaliseren ten dienste van de burgers. De Hoge Raad ondersteunt hierbij het parlement, de regering en de gerechtelijke wereld. De visie die de Hoge Raad heeft aangenomen (doelstellingen op langere termijn, gewenste evolutie) wordt als volgt omschreven : De Hoge Raad voor de Justitie wil uitgroeien tot de referentie die door zijn algemeeen erkende expertise er wezenlijk toe bijdraagt dat justitie zich ontwikkelt tot een efficiënte en kwaliteitsvolle openbare dienst, die het vertrouwen van de burgers geniet. Op grond van deze missie en visie heeft de Hoge Raad zeven strategische doelen vastgesteld, die aangeven wat hij moet doen om zijn opdracht zo goed mogelijk uit te voeren en zijn visie te verwezenlijken : 1. de selectie en loopbaan van de magistraten optimaliseren, 2. voorwaarden scheppen voor een beter management in de rechterlijke orde, 3. de toezichtbevoegdheid van de Hoge Raad optimaliseren, 4. de adviesverlening optimaliseren, 5. een externe samenwerkingscultuur bevorderen, 2

8 6. een communicatiebeleid ontwikkelen, 7. de interne werking van de Hoge Raad optimaliseren. Deze zeven strategische doelen werden op hun beurt vertaald in vijfentwintig operationele doelstellingen, die omschrijven wat de Hoge Raad op korte termijn wil verwezenlijken en bereiken; deze operationele doelstellingen werden verder geconcretiseerd in specifieke projecten. Aangezien de algemene vergadering besefte dat het in de praktijk onmogelijk was alles te verwezenlijken vóór het einde van haar mandaat, stelde zij vier projecten vast die voorrang moesten krijgen (wat niet betekende dat de overige projecten niet konden worden uitgevoerd of voortgezet). De vier prioritaire projecten zijn de volgende : 1. twee forums organiseren: één over de gerechtelijke achterstand en één over de perceptie van de bevolking over justitie ; 2. de huidige organisatiestructuur van de Hoge Raad optimaal invullen ; 3. het concept van de selectieprocedure voor magistraten uitwerken ; 4. het concept van het federaal instituut voor de magistratenopleiding uitwerken. Op deze basis zijn de al bestaande of nog op te richten werkgroepen aan het werk gegaan om hun conclusies vóór het einde van het eerste mandaat van de leden van de Hoge Raad voor te stellen. Dit managementplan heeft het mogelijk gemaakt de verschillende opdrachten van de Hoge Raad duidelijk af te bakenen, ze ten opzichte van elkaar te positioneren en, tot slot, ze in te passen in een tijdsperspectief. 2. ORGANISATIESTRUCTUUR 2.1. DE SAMENSTELLING VAN DE HOGE RAAD De Hoge Raad voor de Justitie telt 44 leden die een mandaat van 4 jaar uitoefenen: 22 magistraten worden verkozen door hun collega s en 22 niet-magistraten worden verkozen door de Senaat met een meerderheid van twee derde van de stemmen. De leden worden onderverdeeld in twee taalcolleges, waarin telkens 22 leden zitten : 11 magistraten en 11 niet-magistraten. De dubbele taalpariteit en beroepspariteit geldt voor alle organen van de Hoge Raad. Binnen elke college worden twee commissies opgericht : - een benoemings- en aanwijzingscommissie (BAC), samengesteld uit 14 leden ; - een advies- en onderzoekscommissie (AOC), samengesteld uit 8 leden. Deze commissies komen ook samen in verenigde commissie : - de Verenigde Benoemings- en Aanwijzingscommissie (VBAC), samengesteld uit 28 leden; - de Verenigde Advies- en Onderzoekscommissie (VAOC), samengesteld uit 16 leden. Het voorzitterschap van de Hoge Raad wordt beurtelings waargenomen door één van de vier leden van het Bureau, die elk commissievoorzitter zijn. Vanaf februari 2003 was mevrouw Edith Van den Broeck voorzitter. Er dient te worden opgemerkt dat het laatste 3

9 mandaat van voorzitter een uitzonderlijke duur van 18 maanden heeft, ingevolge de wetswijziging van 19 december 2002 die bepaalt dat het mandaat normaal zal eindigen op 31 augustus In overeenstemming met de toepasselijke bepalingen van het Gerechtelijk Wetboek werd in 2003 de procedure voor het vernieuwen van de Hoge Raad gelanceerd. Op 10 december 2003 verschenen in het Belgisch Staatsblad twee oproepen tot kandidaten : - een eerste oproep, op initiatief van de Hoge Raad voor de Justitie, voor de verkiezing van de 22 magistraten-leden van de Hoge Raad: deze oproep tot kandidaten verstreek op 10 januari magistraten (31 magistraten van de zetel en 24 parketmagistraten) dienden hun kandidatuur in. De verkiezing was gepland op vrijdag 5 maart. Ter gelegenheid van deze verkiezing publiceerde de Hoge Raad een vademecum voor alle magistraten, waarin de verschillende aspecten van de verkiezingsprocedure worden toegelicht. De administratie van de Hoge Raad was belast met de algemene organisatie van deze verkiezingen; - een tweede oproep, op initiatief van de Senaat, voor de benoeming van de 22 niet-magistraten leden van de Hoge Raad: deze oproep verstreek op 10 maart Op 1 september 2004 neemt de nieuwe Hoge Raad zijn mandaat op DE WERKING VAN DE HOGE RAAD DE ALGEMENE VERGADERING De algemene vergadering vormt het centrale orgaan van de Hoge Raad voor de Justitie. Haar bevoegdheden worden bepaald door de wet. Tijdens het jaar 2003 is de algemene vergadering negen keer samengekomen. De volgende documenten werden besproken en goedgekeurd: - de adviezen voorbereid en aangenomen door de Verenigde Advies- en Onderzoekscommissie ; - de richtlijnen en programma s voor de gerechtelijke stage en voor de permanente opleiding van de magistraten ; - de programma s van het examen inzake beroepsbekwaamheid, van het vergelijkend toelatingsexamen tot de gerechtelijke stage, en van het mondelinge evaluatie-examen ; - het jaarlijks verslag 2001 over de algemene werking van de rechterlijke orde ; - het jaarlijks verslag over het algemeen toezicht op en de bevordering van het gebruik van de middelen van interne controle binnen de rechterlijke orde (jaar 2001) ; - het managementplan van de Hoge Raad voor de Justitie ; - verschillende memoranda (aan de informateur, aan de formateur en aan de minister van Justitie) ; - de hervorming van het evaluatiesysteem van de magistraten ; - de standaardformulieren voor de adviezen van de korpschefs en de vertegenwoordigers van de balie in het kader van de benoemingsprocedures. Regelmatig worden haar door het Bureau verschillende punten voorgelegd die betrekking hebben op het human-resourcesbeleid van de Hoge Raad : vaststelling van het statuut, de 4

10 personeelsformatie en de taalkaders van het administratief personeel, vacantverklaring van betrekkingen, benoeming in vast verband van onder meer de Nederlandstalige adviseur-generaal, en contractuele indienstneming van personeelsleden. Voorts heeft de algemene vergadering de rekeningen over het boekjaar 2002 en de begroting voor het jaar 2004 goedgekeurd. Tenslotte heeft de algemene vergadering de effectieve en plaatsvervangende leden van de deontologische cel verkozen. Daarnaast dient nog te worden vermeld dat de voorzitters van de verenigde commissies regelmatig verslag hebben uitgebracht over hun commissie, waardoor alle leden geïnformeerd werden over de activiteiten van de commissies waarvan ze geen deel uitmaken. Het betreft hier een eerste tegemoetkoming aan de behoefte voor een betere informatiedoorstroming bij alle leden van de Hoge Raad. Tot slot vestigen we de aandacht op het bezoek dat mevrouw Laurette Onkelinx, vice-eerste minister en minister van Justitie, op 24 september 2003 heeft gebracht aan de algemene vergadering van de Hoge Raad. Minister Onkelinx, die kort daarvoor haar nieuwe ministeriële bevoegdheden had opgenomen, wenste de leden van de Hoge Raad te ontmoeten om naar hen te luisteren en de eerste werkpistes voor haar ministerie te bespreken. Voorafgaand aan dit bezoek had zij de leden van het Bureau uitgenodigd voor een eerste gedachtewisseling, die plaatsvond in de week waarin ze tot minister van Justitie werd benoemd. Iedereen beschouwt deze ontmoetingen met de minister van Justitie als een tastbaar bewijs van haar voornemen om nauw samen te werken met de Hoge Raad DE TAALCOLLEGES Ieder taalcollege van de Hoge Raad is in vergadering samengekomen om de werkzaamheden van de Hoge Raad te bespreken en in het bijzonder de modaliteiten van de interne werking. Het Franstalige college is samengekomen op 13 februari 2003 en het Nederlandstalige college op 22 januari HET BUREAU Het Bureau is het uitvoerend orgaan van de Hoge Raad. Het is paritair samengesteld uit twee Franstalige en twee Nederlandstalige leden, telkens één magistraat en één niet-magistraat. Tijdens het jaar 2003 is het Bureau van de Hoge Raad negenendertig keer bijeengekomen. Tijdens iedere bureauvergadering worden de verschillende activiteiten voor de komende week besproken, alsook de werkzaamheden van het personeel. Tijdens zijn vergaderingen coördineert het Bureau de public relations en de externe vertegenwoordiging van de Hoge Raad. Ook de uitvoering van de beslissingen van de interne organen kan dan worden opgevolgd. Ten slotte heeft het Bureau de bijkomende aanwerving van administratief personeel die in 2002 werd gestart, voortgezet. Het creëren van een gunstig werkklimaat binnen het administratieve team vormde eveneens een prioriteit voor het Bureau. Zo waren er vaak persoonlijke contacten met de medewerkers en zaten de bureauleden de regelmatig georganiseerde personeelsvergaderingen voor DE ADMINISTRATIEVE CEL De administratieve cel (artikel 22 van het huishoudelijk reglement) is bevoegd om het Bureau bij te staan in alle administratieve en/of logistieke aangelegenheden. 5

11 In 2003 is de administratieve cel vier keer bijeengekomen voor de behandeling van agendapunten over het human-resourcesbeleid (voorbereiding van het nieuwe statuut voor het personeel, de uitwerking van de procedures voor statutaire aanwerving of contractuele indienstneming) en de voorbereiding van de begroting en de rekeningen. Ook de ontwikkeling van de Hoge Raad op het vlak van informatica werd besproken, met de bedoeling een nieuwe aanbesteding af te sluiten voor het beheer van het informaticanetwerk en de informatica-uitrusting. De commissarissen der rekeningen oefenden hun toezicht ex post op de regelmatigheid van de uitgaven uit. Daartoe voerden zij een grondig nazicht uit van de boekhoudkundige stukken die betrekking hebben op de rekeningen van het jaar Zij hebben hun conformiteitsverslag gerapporteerd aan de algemene vergadering van 25 juni DE DEONTOLOGISCHE CEL De deontologische cel is belast met het onderzoek van de aangegeven veronderstelde tekortkomingen aan de deontologische verplichtingen in hoofde van de leden van de Hoge Raad voor de Justitie. De cel maakt vervolgens een verslag op voor de algemene vergadering. Tijdens het jaar 2003 werd de deontologische cel met geen enkele zaak gelast DE WERKGROEP MISSION STATEMENT Ingevolge de beslissing van de algemene vergadering zijn de leden van de Hoge Raad op 22 en 23 maart 2002 samengekomen voor een residentieel seminarie om de sterkten en zwakten van de Hoge Raad te evalueren in het perspectief van een meer algemene reflectie over de missie van de Hoge Raad. Na afloop van dit seminarie, waar eenieder buiten het strikte kader van de interne organen van de Hoge Raad zijn mening heeft kunnen uitdrukken, werden in een eerste fase twee conclusies getrokken : - de oprichting van een werkgroep gelast met de uitwerking van een strategisch plan of een opdrachtverklaring (Mission Statement) voor de Hoge Raad ; - de oprichting van een groep gelast met de uitbouw van een discussieforum met het maatschappelijk middenveld. De algemene vergadering heeft ingestemd met die twee voorstellen. Ze heeft een werkgroep samengesteld die een sneuvelnota over een ontwerp van opdrachtverklaring zou voorbereiden. Acht werkvergaderingen later legde de werkgroep een eerste document voor met een sterkte- en zwakteanalyse van de organisatie en de werking van de Hoge Raad. De analyse had ook betrekking op de doelstellingen, waarbij een onderscheid werd gemaakt tussen de strategische, tactische en operationele doelstellingen. Op basis van deze eerste denkoefeningen werden onder meer tijdens een residentieel seminarie de contouren van een echt beleidsplan voor de Hoge Raad uitgetekend. De algemene vergadering keurde tenslotte het Managementplan voor de Hoge Raad voor de Justitie goed op 21 mei 2003 (zie supra, punt 1.2). 6

12 DE WIJZIGING VAN DE BASISWET OP DE HOGE RAAD VOOR DE JUSTITIE Op 19 december 2002 werd de wet goedgekeurd tot wijziging van sommige bepalingen van het Gerechtelijk Wetboek, de zogenaamde mini-reparatiewet. De wet is in werking getreden op 16 januari Deze mini-reparatiewet houdt een aantal wijzigingen in van de basisteksten van de Hoge Raad voor de Justitie: - invoering van een spoedprocedure om advies te vragen: voortaan kan de overheid die de Hoge Raad om advies verzoekt, beslissen dat het advies moet worden gegeven binnen de termijn van één maand. Binnen deze nieuwe procedure is het alleen de Verenigde Advies- en Onderzoekscommissie die een advies uitbrengt, nadat alle leden van de algemene vergadering om hun opmerkingen werden verzocht; - autonomie voor de Hoge Raad om het statuut van zijn administratief personeel te bepalen onder voorbehoud van goedkeuring bij een in Ministerraad overlegd koninklijk besluit: de statutaire bepalingen die toepasselijk zijn op het administratief personeel zullen niet langer de bepalingen zijn die voor de rijksambtenaren gelden; - afschaffing van de lottrekking waarbij werd bepaald wie van de uittredende leden van de Hoge Raad zich niet meer kandidaat mocht stellen voor een nieuw mandaat; - verlenging van het eerste mandaat tot 31 augustus 2004; - verduidelijking van de planning voor de overgang van de ene naar de volgende mandaatperiode van de Hoge Raad: de interne organen (Bureau en commissies) zullen voortaan in juni worden verkozen en op 1 september worden geïnstalleerd. Een tweede wetswijziging is tijdens het jaar 2003 besproken en goedgekeurd door het Parlement. Het betreft de wet van 3 mei 2003 tot wijziging van sommige bepalingen van het deel II van het Gerechtelijk Wetboek 1. Wat de organisatie van de Hoge Raad betreft heeft voormelde wet de volgende wijzigingen aangebracht : - De benoemings- en aanwijzingscommissies mogen een beroep doen op externe deskundigen om de juryleden bij te staan in het voorbereiden van de examens en proeven. De deskundigen maken evenwel geen deel uit van de jury s en mogen niet deelnemen aan de beraadslagingen. - Wanneer één van zijn leden-magistraten niet voldoet aan de plichten van zijn ambt of weigert zijn medewerking te verlenen, kan de Hoge Raad beslissen dit ter kennis te brengen van de bevoegde tuchtoverheid met het verzoek te onderzoeken of een tuchtprocedure dient te worden ingesteld. Voor de niet-magistraten licht de Hoge Raad de voorzitter van de Senaat in. 1 Belgisch Staatsblad

13 3. MENSEN EN MIDDELEN 3.1. MENSEN De wet van 19 december 2002 tot wijziging van het Gerechtelijk Wetboek wat de Hoge Raad voor de Justitie betreft, heeft onder meer het artikel 259bis-6 over de administratieve diensten van de Hoge Raad gewijzigd. Deze wetsbepaling geeft de Hoge Raad voor de Justitie de bevoegdheid om een eigen statuut te bepalen en om de personeelsformatie en de taalkaders vast te stellen. De Hoge Raad bepaalt het statuut van zijn personeel. Deze wijziging was verantwoord in het bijzonder omdat de statutaire regels die van toepassing zijn op het personeel van de federale administraties tot dan toe van toepassing op het personeel van de Hoge Raad ongeschikt waren gelet op de bijzondere uitoefening van de administratieve opdrachten van de Hoge Raad door zijn personeelsleden. Een ontwerp van statuut werd voorbereid door het Bureau op basis van het statuut van het administratieve personeel van het College van de ombudsmannen. Dit statuut werd na goedkeuring door de administratieve cel, aan de algemene vergadering voorgelegd. De algemene vergadering heeft het statuut bekrachtigd op haar vergadering van 21 mei Voor de personeelsformatie werd dezelfde procedure gevolgd, na voorbereiding op basis van een onderzoek naar de huidige en toekomstige noden van de verschillende commissies van de Hoge Raad. Overeenkomstig de wet werden het statuut en de kaders ter goedkeuring aan de Koning voorgelegd. De koninklijke besluiten van 9 en 12 november 2003 werden vervolgens bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 3 en 8 december Tijdens het jaar 2003 is de Hoge Raad overgegaan tot de aanwerving en benoeming van de tweede leidinggevende ambtenaar en tot verdere invulling van de personeelsformatie, om aan de noden van administratieve ondersteuning voor de verschillende commissies van de Hoge Raad te voldoen. Een momentopname van de administratieve structuur op 1 januari 2004 levert volgend resultaat op : Leidinggevende ambtenaren - de heer Marc Bertrand, administrateur (F) - de heer Jean-Marie Siscot, administrateur (N). Dienst van de benoemings- en aanwijzingscommissies - 2 auditeurs (1 N en 1 F) - 3 adjunct-auditeurs (1 F en 2 N) - 1 bestuurschef (N) - 5 administratief assistenten (3 F en 2 N) - 1 administratief medewerker (N) Dienst van de advies- en onderzoekscommissies - 3 opdrachthouders, halftijds (1 F en 2 N) - 4 adjunct-auditeurs (2 N en 2 F) - 1 administratief deskundige (F) - 3 administratief assistenten (1 F en 2 N) - 1 administratief medewerker (F) 8

14 Secretariaat van het Bureau - 1 administratief deskundige (N) - 2 administratief assistenten (1 F en 1 N) - 1 administratief medewerker (F) Algemene diensten 1. Secretariaat van de administrateurs - 1 administratief assistent (N) - 1 administratief medewerker (F) 2. Vertaling - 2 adjunct-auditeurs (vertaler) (1 F en 1 N) 3. Bibliotheek / Webmaster - 1 bestuurschef-bibliothecaris (F) 4. IT-department - 1 ICT-deskundige (F) - 1 informaticus via outsourcing 5. Boekhouding - 1 financieel deskundige (F) 6. Onthaal - 1 administratief assistent (N) 7. Logistiek - 2 administratief medewerkers (1 F en 1 N) - 2 arbeiders voor de schoonmaak, halftijds (2 F) Verschillende personeelsleden hebben bij het Opleidingsinstituut van de Federale Overheid (OFO) opleidingen gevolgd, onder meer taal- en informaticacursussen MIDDELEN De Kamer van volksvertegenwoordigers kende de Hoge Raad voor het begrotingsjaar 2003 een dotatie toe van Daarnaast keurde de algemene vergadering van de Hoge Raad de rekeningen van het boekjaar 2002 goed. De uitgaven bedroegen ,25. Het Rekenhof heeft de rekeningen 2002 nagezien en kwam in zijn verslag van 30 oktober 2003 tot volgende bevinding: Na kennis te hebben genomen van het verslag van de rekeningcommissarissen van de Hoge Raad voor de Justitie, de financiële toestand op 31 december te hebben geverifieerd, en aan de hand van steekproeven en gekruiste verificaties de op het begrotingsjaar aangerekende en/of in de loop van het begrotingsjaar vereffende uitgaven te hebben gecontroleerd, is het Rekenhof van oordeel dat de voorgelegde rekeningen steunen op deugdelijke verantwoordingsdocumenten en een volledig, juist en getrouw beeld geven van de uitgaven- en ontvangstenverrichtingen en van de thesaurietoestand. 9

15 Het Rekenhof is van oordeel dat de voorgelegde rekeningen tot stand zijn gekomen binnen een adquate boekhoudorganisatie. 4. EXTERNE COMMUNICATIE In 2003 onderging de website van de Hoge Raad zijn eerste aanpasssingen. De pagina's betreffende de benoemingen en aanwijzingen werden uitgebreid met een rubriek FAQ (Frequently Asked Questions), waar de bezoeker de meest gestelde vragen en hun antwoorden vindt met betrekking tot het horen van de kandidaat-magistraten door de benoemings- en aanwijzingscommissies. In de loop van het jaar werden twee specifieke websites ontwikkeld. De eerste heeft betrekking op de opleiding van de magistraten en van de gerechtelijke stagiairs. Aangezien de Hoge Raad steeds meer investeert in vorming, was het de hoogste tijd om het internet te gebruiken voor het verspreiden van enerzijds de programma's voor permanente vorming ten behoeve van de magistraten, anderzijds van de initiële opleidingsprogramma's die de gerechtelijke stagiairs moeten volgen. Voorts vinden de magistraten op deze website ook informatie over de opleidingsactiviteiten die externe partners zoals universiteiten of opleidingscentra aanbieden. De FOD Justitie is bereid in te staan voor de inschrijvingen. De tweede specifieke website is on line sinds eind 2003 en heeft betrekking op de vervanging van de leden van de Hoge Raad. Het eerste luik van de lange procedure was de publicatie in het Belgisch Staatsblad, op 10 december 2003, van de oproep tot de kandidaten. Deze speciale website zal slechts een beperkte levensduur hebben en zal niet meer toegankelijk zijn zodra de verkiezing van de leden-magistraten en de aanwijzing van de leden niet-magistraten zal zijn voltooid. Niettemin zal deze website op dat moment aan de magistraten-kiezers enerzijds en aan de burgers anderzijds de kans hebben geboden nader kennis te maken met de kandidaten voor de nieuwe Hoge Raad. In oktober 2003 organiseerde de Hoge Raad zijn traditionele persconferentie naar aanleiding van het nieuwe gerechtelijk jaar. Op deze persconferentie stelde de Hoge Raad zijn jaarverslag 2002 voor. Een tiental journalisten woonden dit bevoorrechte moment bij, waar de pers de kans krijgt zich een concreet beeld te vormen van de werkzaamheden van de Hoge Raad. Eveneens naar jaarlijkse gewoonte heeft de Hoge Raad de overheden van de wetgevende en de uitvoerende macht, en de korpschefs van alle rechtsmachten, parketten en auditoraten een exemplaar bezorgd van de verslagen die hij bij wet verplicht is op te stellen: - het jaarlijks verslag van de advies- en onderzoekscommissies over de klachtenbehandeling, - het jaarlijks verslag van de benoemings- en aanwijzingscommissies, - het jaarlijks verslag over de werking van de rechterlijke orde, - het jaarlijks verslag over de interne controle, en ook nog, hoewel niet wettelijk daartoe verplicht, het jaarlijks activiteitenverslag over de werking van de Hoge Raad zelf. Naar aanleiding hiervan werden de bureauleden op 15 oktober 2003 ontvangen in de Commissie voor de Justitie van de Senaat en op 22 oktober 2003 in de Commissie voor de Justitie van de 10

16 Kamer. De bureauleden hebben aldus de problemen waaronder de werking van het gerecht te lijden heeft onder de bijzondere aandacht van het parlement kunnen brengen. 5. EXTERNE SAMENWERKING EN OVERLEG 1. Zoals hierboven al gezegd, kenden de relaties met de nieuwe minister van Justitie en met de leden van haar kabinet een zeer veelbelovende start. De dossiers die tijdens deze ontmoetingen aan bod kwamen, hadden vooral betrekking op de opleiding van de magistraten, het opvolgen door het kabinet van de voordracht van kandidaten voor een functie in de magistratuur, het verbeteren van de procedure voor het aanvragen van adviezen over wetsontwerpen van de federale regering en tot slot, de werking van de Hoge Raad en in het bijzonder zijn vernieuwing na het eerste mandaat. In 2003 vonden er ook federale wetgevende verkiezingen plaats. Ter gelegenheid van de benoeming van een informateur en vervolgens een formateur, keurde de Hoge Raad voor de Justitie een memorandum goed met de prioriteiten die de Hoge Raad graag in de regeringsverklaring opgenomen zag. Het Bureau van de Hoge Raad werd ontvangen door de informateur, dhr. Elio Di Rupo, alsook door de formateur, dhr. Guy Verhofstadt. De regeringsverklaring bevat verschillende prioriteiten van de Hoge Raad, met helemaal bovenaan de modernisering van het gerechtelijk apparaat en het bestrijden van de gerechtelijke achterstand. Op basis van dit memorandum aan de informateur en de formateur werd ook een memorandum opgesteld voor de minister van Justitie; de algemene vergadering heeft dit memorandum goedgekeurd. Dit laatste memorandum kon worden beschouwd als de samenvatting van de prioriteiten van de gerechtelijke actoren en van de Hoge Raad : - prioriteiten betreffende de werking van de rechterlijke orde: naar een beter beheer van de rechterlijke orde, onder meer door de samenstelling van managementteams met het oog op een integraal management, operationele financiële autonomie voor de korpschefs, verdere verbetering van de infrastructuur en de materiële uitrusting, uitwerking van het Phenixproject en ontwikkeling van communicatie- en informatietechnologieën, herziening van de werkmethodes en voortzetting van het project werklastmeting; - prioriteiten betreffende het statuut, de loopbaan en de magistratenopleiding, waaronder de oprichting van een federaal instituut voor de magistratenopleiding, het valoriseren van de functioneringsgesprekken in het kader van de evaluatie, de bevordering van de mobiliteit van de magistraten; - prioriteiten voor justitie, waaronder een correcte financiering van justitie waarbij elke geplande hervorming ook vanuit financieel oogpunt wordt bekeken, het ontwikkelen van een begrijpelijke juridische taal, het organiseren van een gefaseerde klachtenbehandeling, het wegwerken van de gerechtelijke achterstand door aanpassingen van het Gerechtelijk Wetboek en vereenvoudiging van wetten, een algemene hervorming van de strafprocedure, de oprichting van strafuitvoeringsrechtbanken. 2. Verder werd bepaald dat de Hoge Raad op geregelde tijdstippen de overheden van de verschillende rechtscolleges en korpsen en ook de andere gerechtelijke actoren zal ontmoeten. Zo vonden er met name ontmoetingen plaats tussen enerzijds het Bureau van de Hoge Raad of specifieke werkgroepen en anderzijds vertegenwoordigers van het Hof van cassatie, de eerste voorzitters van de hoven, het College van de procureurs-generaal, de Raad van de procureurs des Konings, de stafhouders. 11

17 Opvallendst in 2003 waren evenwel de formele vergaderingen met de korpschefs, d.i. de voorzitters van de rechtbanken van eerste aanleg, de voorzitters van de arbeidsrechtbanken en de arbeidsauditeurs, de voorzitters van de rechtbanken van koophandel en de procureurs des Konings. Alle betrokken partijen stelden deze ontmoetingen bijzonder op prijs, aangezien ze de korpschefs de kans boden de Hoge Raad kennis te geven van hun verwachtingen en van hun specifieke moeilijkheden. Verschillende agendapunten die tijdens deze ontmoetingen naar voren werden gebracht, werden overigens opgenomen in het memorandum voor de minister van Justitie (zie infra). Voor de Hoge Raad houden deze ontmoetingen in de eerste plaats de mogelijkheid in directe betrekkingen tot stand te brengen en aldus de communicatiekanalen tussen de magistratuur en de Hoge Raad duidelijk af te bakenen. Er werd afgesproken om deze vergaderingen jaarlijks te organiseren. Deze ontmoetingen bieden telkens de kans vragen van gemeenschappelijk belang te onderzoeken en, meer in het bijzonder, vragen met betrekking tot de bevoegdheden van de Hoge Raad inzake de voordracht van kandidaten voor een functie in de magistratuur, de behandeling van klachten en het opstellen van de verschillende wettelijk voorziene rapporten. 3. Tot slot vonden er ook ontmoetingen plaats met de federale ombudsmannen, het Interuniversitair Centrum voor Gerechtelijk Recht, dat naar aanleiding van de vijfde verjaardag van de Hoge Raad voor de Justitie (eind 2004) een colloquium gewijd aan de Hoge Raad voorbereidt, alsook met de Belgische vereniging van onderzoeksrechters. De Hoge Raad ontving ook verschillende buitenlandse delegaties, zoals magistraten uit Congo, Roemenië, Burkina Faso, Algerije en Tsjaad. In dit verband vroeg de nieuwe minister voor Ontwikkelingssamenwerking aan de Hoge Raad na te denken over een mogelijke deelname aan een informatieopdracht in de Democratische Republiek Congo, in Rwanda en in Burundi, teneinde hem te adviseren over de mogelijke structurele ondersteuning voor de gerechtelijke sector in Centraal-Afrika. De algemene vergadering besliste deze vraag positief te beantwoorden; de uitvoering zou normaal moeten plaatsvinden in de loop van Al deze ontmoetingen moeten een impuls geven aan de ontwikkeling van internationale samenwerkingsacties, meer bepaald op het gebied van de opleiding van magistraten. Op dit vlak heeft de betrokkenheid van de Hoge Raad bij het Europees netwerk voor gerechtelijke vorming zich het voorbije jaar ontwikkeld, meer bepaald door de deelname van bureauleden aan de algemene vergadering en van Belgische magistraten aan de door leden van het Netwerk georganiseerde opleidingsactiviteiten. Nog in 2003 is het netwerk een internationale vereniging zonder winstoogmerk geworden binnen het kader van de Belgische wet. In dezelfde geest vond het initiatief, dat in 2002 werd genomen door de Hoge Raad voor de Justitie, de Nederlandse Raad voor de Rechtspraak en de Irish Courts Service met het oog op de oprichting van een Europees netwerk van de raden voor de Justitie, een eerste concrete uitwerking in de organisatie, in november 2003 in Den Haag, van de vergadering van de raden voor de Justitie of van de magistratuur en van de administraties van de hoven. De Europese commissaris voor Justitie en Binnenlandse Zaken hield er een zeer opgemerkte toespraak, waarin hij zijn steun voor het initiatief betuigde. Er werd een charter goedgekeurd en de algemene vergadering van de Hoge Raad voor de Justitie besliste in december 2003 dit charter goed te keuren. De stichtingsvergadering is gepland in het voorjaar van

18 DEEL 2 : OVERZICHT VAN DE ACTIVITEITEN DE UITBOUW VAN EEN HUMAN RESOURCESBELEID VOOR DE MAGISTRATUUR - VERSLAG VAN DE VERENIGDE BENOEMINGS- EN AANWIJZINGSCOMMISSIE 1.1. INLEIDING De wet bepaalt dat elke benoemingscommissie jaarlijks aan de algemene vergadering verslag over haar werkzaamheden doet (zie art. 259bis-10, 3, Ger. W.). Zoals de vorige jaren, werden om praktische redenen de verslagen met betrekking tot de activiteiten van de Nederlandstalige Benoemings- en Aanwijzingscommissie (BAC), de Franstalige Benoemings- en Aanwijzingscommissie (CND) en de Verenigde Benoemings- en Aanwijzingingscommissie (VBAC) gebundeld in een gemeenschappelijk verslag (met voor elke commissie een onderscheiden afdeling) dat door de verenigde benoemingscommissie werd goedgekeurd vooraleer het aan de algemene vergadering werd voorgelegd. Deze werkwijze biedt het voordeel dat vergelijkingen mogelijk zijn tussen de activiteiten van de verschillende commissies, te meer daar bij de opstelling van deze verslagen hetzelfde stramien werd gevolgd. Krachtens artikel 259bis-9, Ger. W. is de VBAC, die 28 leden telt (14 van de CND en 14 van de BAC) en volgens de pariteit magistraten/niet-magistraten is samengesteld, bevoegd om de programma s vast te leggen van het examen inzake beroepsbekwaamheid en het vergelijkend toelatingsexamen tot de gerechtelijke stage, alsook om de richtlijnen en de programma s voor de permanente vorming van de magistraten en de gerechtelijke stage voor te bereiden. De VBAC is eveneens bevoegd voor de voordracht van kandidaten voor een benoeming tot werkend, toegevoegd of plaatsvervangend vrederechter of rechter in de politierechtbank in het arrondissement Brussel (art. 259ter, 4, 6e lid, Ger. W., dat verwijst naar art. 43, 4, van de wet op het gebruik der talen in gerechtszaken), en voor een aanwijzing als voorzitter van een rechtbank met zetel te Brussel, procureur des Konings of arbeidsauditeur te Brussel, procureurgeneraal bij het Hof van beroep te Brussel, federale procureur, federale magistraat, bijstandsmagistraat, eerste voorzitter van het Militair Gerechtshof, auditeur-generaal of krijgsauditeur (art. 259quater, 3, 2e lid, 2, Ger. W., dat verwijst naar art. 43, 4, 43bis, 4, 1e lid, en 49, 2, 1e en 4e lid in fine, van de wet op het gebruik van de talen in gerechtszaken, en art. 259sexies, 1, 3, 2e lid, Ger. W.). De VBAC heeft een reglement uitgevaardigd betreffende de procedure die de benoemings- en aanwijzingscommissies bij het onderzoek van de dossiers dienen te volgen. Dat reglement is bedoeld om de procedures van de verschillende benoemingscommissies (CND, BAC en VBAC) eenvormig te maken. Het zijn eigenlijk dynamische richtlijnen, dit wil zeggen vatbaar voor wijziging naargelang dat de oplossingen die voor de concrete problemen waarmee men wordt geconfronteerd, worden aangebracht. Tot 25 februari 2002 werd het voorzitterschap van de VBAC waargenomen door de voorzitter van de Franstalige CND. Sinds 26 februari 2002 is het, voor de twee laatste jaren, de beurt aan de voorzitter van de Nederlandstalige BAC. 13

19 1.2. DE UITBOUW VAN EEN HUMAN RESOURCESBELEID VOOR DE MAGISTRATUUR EXAMENS Inleiding Tijdens het academiejaar stonden de benoemingscommissies in voor de organisatie van twee examens : - het examen inzake beroepsbekwaamheid, - het vergelijkend toelatingsexamen tot de gerechtelijke stage. Beide examens zijn bedoeld als toegangspoort tot de magistratuur, maar hebben een ander doelpubliek : - Het vergelijkend toelatingsexamen tot de gerechtelijke stage is gericht op jonge juristen die in principe slechts enkele jaren juridische beroepservaring hebben. - Het examen inzake beroepsbekwaamheid is, gelet op de moeilijkheidsgraad, bedoeld voor de meer ervaren juristen. Toch valt op te merken dat tal van kandidaten met weinig of geen ervaring zich voor beide examens hebben ingeschreven. De benoemingscommissies staan in principe ook in voor de organisatie van de vergelijkende wervingsexamens voor referendarissen en parketjuristen. Deze examens worden enkel georganiseerd wanneer de minister van Justitie hierom verzoekt. In de loop van 2003 hebben de benoemingscommissie van de minister van Justitie geen dergelijk verzoek ontvangen Organisatorische modaliteiten De modaliteiten en de voorwaarden voor de organisatie van het examen inzake beroepsbekwaamheid en van het vergelijkend toelatingsexamen tot de gerechtelijke stage werden bepaald door het koninklijk besluit van 21 september 2000 (BS 30 september 2000). Deze tekst is eveneens van toepassing voor de examensessie Programma s De programma s van het examen inzake beroepsbekwaamheid en van het vergelijkend toelatingsexamen tot de gerechtelijke stage voor het gerechtelijk jaar werden voorbereid door de VBAC op 15 mei Zij werden op 21 mei 2002 goedgekeurd door de algemene vergadering van de Hoge Raad voor de Justitie en bekrachtigd bij ministerieel besluit van 19 juni 2003 om te worden bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 1 september Examen inzake beroepsbekwaamheid Dit examen is bedoeld voor ervaren juristen. Hoewel de enige inschrijvingsvoorwaarde bestaat in het bezitten van een licentie in de rechten, moeten laureaten van dit examen een beroepservaring van ten minste 5 jaar doen gelden om nuttig te kunnen solliciteren. Het getuigschrift van beroepsbekwaamheid is 7 jaar geldig nadat het werd behaald (te rekenen vanaf de datum van het proces-verbaal van het examen). 14

20 Zoals vorig jaar werd het schriftelijk deel van het examen opgesplitst in twee proeven die op twee verschillende data plaats vonden. De examensessie gaf de volgende resultaten : Zittijd Taalrol EXAMEN INZAKE BEROEPSBEKWAAMHEID Aantal inschrijv. Opkomst (A) 1 e proef schrift. deel Laureaten schriftelijk deel Laureaten na 1 e proef Opkomst 2 e proef Laureaten na 1 e en 2 e proef Laureaten mond. deel (B) Slaagpercentage (B/A) N ,6 F ,7 Uit een vergelijking tussen de ingeschreven kandidaten en de laureaten van het examen blijken de volgende statistische gegevens: FRANSTALIG EXAMEN INZAKE BEROEPSBEKWAAMHEID INGESCHREVEN KANDIDATEN : 287 EFFECTIEVE DEELNEMERS : 256 Mannen : 46,34 % Vrouwen : 53,66 % Gemiddelde leeftijd : 36,39 jaar Eindresultaat voor de licentie rechten : Voldoening : 52,67 % Onderscheiding : 37,36 % Grote onderscheiding : 9,61 % Grootste onderscheiding : 0,36 % 78,25% van de 287 ingeschreven kandidaten had balie-ervaring ; 21,75 % niet. LAUREATEN : 30 Mannen : 33,30 % Vrouwen : 66,70 % Gemiddelde leeftijd : 34,60 jaar Eindresultaat voor de licentie rechten : Voldoening : 46,70 % Onderscheiding : 36,70 % Grote onderscheiding : 13,13 % Grootste onderscheiding : 3,30 % 90% van de 30 laureaten had balie-ervaring ; 10% niet. NEDERLANDSTALIG EXAMEN INZAKE BEROEPSBEKWAAMHEID INGESCHREVEN KANDIDATEN : 288 EFFECTIEVE DEELNEMERS : 232 Mannen : 43 % Vrouwen : 57% Gemiddelde leeftijd : 35 jaar Eindresultaat voor de licentie rechten : Voldoening : 65% Onderscheiding : 31 % Grote onderscheiding : 4 % LAUREATEN : 20 Mannen : 40 % Vrouwen : 60 % Gemiddelde leeftijd : 37 jaar Eindresultaat voor de licentie rechten : Voldoening : 55 % Onderscheiding : 40 % Grote onderscheiding : 5 % 15

21 NEDERLANDSTALIG EXAMEN INZAKE BEROEPSBEKWAAMHEID INGESCHREVEN KANDIDATEN : 288 EFFECTIEVE DEELNEMERS : % van de 288 ingeschreven kandidaten had balie-ervaring; 41 % niet. LAUREATEN : % van de 20 laureaten had balie-ervaring; 10 % niet Vergelijkend toelatingsexamen tot de gerechtelijke stage Dit vergelijkend examen is bedoeld voor jonge juristen met weinig beroepservaring (minimum 1 jaar juridische ervaring) die snel een loopbaan als magistraat willen beginnen. Het vormt een onrechtstreekse toegangspoort tot de magistratuur omdat de laureaten van dit examen eerst nog een stage moeten doorlopen voor ze kunnen solliciteren. De laureaten van dit examen kunnen tot gerechtelijk stagiair worden benoemd uiterlijk 3 jaar na het afsluiten van het examen. Voor het gerechtelijk jaar zijn er 27 Nederlandstalige en 23 Franstalige plaatsen van gerechtelijk stagiair vacant. De examensessie gaf de volgende resultaten: VERGELIJKEND TOELATINGSEXAMEN TOT DE GERECHTELIJKE STAGE Laureaten Slaagpercentage Aantal Opkomst Zittijd Taalrol Laureaten schriftelijk deel mond. inschrijv. (A) deel (B) (B/A) e proef schrift. deel Laureaten na 1 e proef Opkomst 2 e proef Laureaten na 1 e en 2 e proef N ,4 % F ,4 % Uit een vergelijking tussen de ingeschreven kandidaten en de laureaten van het examen blijken de volgende statistische gegevens: FRANSTALIG VERGELIJKEND TOELATINGSEXAMEN TOT DE GERECHTELIJKE STAGE INGESCHREVEN KANDIDATEN : 309 EFFECTIEVE DEELNEMEERS : 265 Mannen : 36 % Vrouwen : 64 % Gemiddelde leeftijd : 30 jaar Eindresultaat voor de licentie rechten: LAUREATEN : 17 Mannen : 35 % Vrouwen : 65 % Gemiddelde leeftijd : 28 jaar Eindresultaat voor de licentie rechten: 16

22 FRANSTALIG VERGELIJKEND TOELATINGSEXAMEN TOT DE GERECHTELIJKE STAGE INGESCHREVEN KANDIDATEN : 309 EFFECTIEVE DEELNEMEERS : 265 Voldoening : 49,19 % Onderscheiding : 40,13 % Grote onderscheiding : 10,36 % Grootste onderscheiding : 0,32 % 62,78 % van de 309 ingeschreven kandidaten had balie-ervaring; 37,22 % niet. LAUREATEN : 17 Voldoening 41,18 % Onderscheiding : 29,41 % Grote onderscheiding : 17,65 % Grootste onderscheiding : 11,76 % 58,82 % van de 17 laureaten had balie-ervaring; 41,18 % niet. NEDERLANDSTALIG VERGELIJKEND TOELATINGSEXAMEN TOT DE GERECHTELIJKE STAGE INGESCHREVEN KANDIDATEN : 258 EFFECTIEVE DEELNEMERS : 217 Mannen: 42 % Vrouwen: 58 % Gemiddelde leeftijd: 28 jaar Eindresultaat voor de licentie rechten: Voldoening: 57 % Onderscheiding: 38 % Grote onderscheiding: 5 % 56 % van de 258 ingeschreven kandidaten had balie-ervaring; 44 % niet. LAUREATEN : 16 Mannen: 37 % Vrouwen: 63 % Gemiddelde leeftijd: 28 jaar Eindresultaat voor de licentie rechten: Voldoening: 31% Onderscheiding: 38 % Grote onderscheiding: 31 % 44 % van de 16 laureaten had balie-ervaring; 56 % niet Vergelijkende wervingsexamens voor de parketjuristen en de referendarissen Deze vergelijkende examens zijn bedoeld voor kandidaten die zich aangesproken voelen door een functie als juridisch medewerker van de magistraten zonder evenwel de verantwoordelijkheden te willen dragen die inherent zijn aan het ambt van magistraat. Deze examens worden enkel georganiseerd wanneer de minister van Justitie hierom verzoekt. In de loop van 2003 hebben de benoemingscommissies van de minister van Justitie geen dergelijk verzoek ontvangen, zodat voor deze examens niet zijn georganiseerd VOORDRACHTEN VOOR BENOEMING EN AANWIJZING Algemene statistieken In 2003 werd beslist om statistieken bij te houden over bepaalde kenmerken van de kandidaten voor een benoeming in de magistratuur. Deze statistieken worden hieronder weergegeven in de vorm van tabellen, die een aantal gegevens over de kandidaten opnemen, met name : 17