HOGE RAAD VOOR DE JUSTITIE

Transcriptie

1 Conseil supérieur de la Justice Hoge Raad voor de Justitie HOGE RAAD VOOR DE JUSTITIE JAARVERSLAG 2010 Goedgekeurd door de algemene vergadering op 29 juni 2011

2 INHOUDSTAFEL DEEL 1 : INSTITUTIONELE ASPECTEN DE FUNDAMENTELE DOELSTELLINGEN ORGANISATIESTRUCTUUR Samenstelling van de Hoge Raad voor de Justitie De werking van de Hoge Raad voor de Justitie De algemene vergadering De taalcolleges Het bureau De administratieve cel De deontologische cel MENSEN EN MIDDELEN Mensen Middelen EXTERNE COMMUNICATIE INTERNATIONALE RELATIES VIERING VAN DE 10 E VERJAARDAG VAN DE OPRICHTING VAN DE HRJ Balans van de 10 jaar en toekomstige perspectieven Eerste innovatieprijs van de HRJ De resultaten van de derde justitiebarometer DEEL 2 : OVERZICHT VAN DE ACTIVITEITEN DE UITBOUW VAN EEN HUMANRESOURCESBELEID VOOR DE MAGISTRATUUR - VERSLAG VAN DE VERENIGDE BENOEMINGS- EN AANWIJZINGSCOMMISSIE Inleiding De uitbouw van een humanresourcesbeleid voor de magistratuur Examens Inleiding Organisatorische modaliteiten Programma s Examen inzake beroepsbekwaamheid Vergelijkend toelatingsexamen tot de gerechtelijke stage Mondeling evaluatie-examen A) Commentaar Franstalige benoemings- en aanwijzingscommissie (CND) Nederlandstalige benoemings- en aanwijzingscommissie (BAC) i

3 Voordrachten voor benoeming en aanwijzing Algemene statistieken Franstalige benoemings- en aanwijzingscommissie Cijfergegevens A) Beslissing van de commissie om geen kandidaat voor te dragen B) Beslissing van de Koning om de voordracht te weigeren Commentaar Nederlandstalige benoemings- en aanwijzingscommissie Cijfergegevens A) De beslissing van de commissie om geen kandidaat voor te dragen B) Beslissing van de Koning om de voordracht te weigeren Commentaar Verenigde benoemings- en aanwijzingscommissie Cijfergegevens A) Beslissing van de commissie om geen kandidaat voor te dragen B) Beslissing van de Koning om de voordracht van een kandidaat te weigeren Commentaar Beroepen bij de Raad van State Franstalige benoemings- en aanwijzingscommissie Nederlandstalige benoemings- en aanwijzingscommissie Algemene commentaar op de benoemingen en aanwijzingen De opleiding HET VERSTREKKEN VAN ADVIEZEN EN VOORSTELLEN TOT VERBETERING VAN DE ALGEMENE WERKING VAN DE RECHTERLIJKE ORDE Stand van zaken Draagwijdte van de verstrekte adviezen Voorstel van 19 januari 2010 tot wijziging van het tuchtrecht van de rechterlijke orde Advies van 24 februari 2010 over de gevolgen van de circulaire nr. 154 van de minister van Justitie op de organisatie en de werking van de benoemings- en aanwijzingscommissies Ambtshalve advies van 21 april 2010 over de vergoedingen van voorlopige bewindvoerders Advies bij hoogdringendheid van 25 november 2010 omtrent de bijstand van de advocaat tijdens het verhoor bij de onderzoeksrechter Advies van 1 december 2010 over het voorontwerp van wet betreffende de invoering van een familie- en jeugdrechtbank HET EXTERN TOEZICHT OP DE WERKING VAN DE RECHTERLIJKE ORDE Klachtenbehandeling ii

4 Concreet verloop van de klachtenbehandeling Ontvangst van een klacht Ontvankelijkheidsonderzoek Bevoegdheidsonderzoek Onderzoek van de klacht Beoordeling en aanbeveling Analyse van de klachtendossiers die in 2010 werden behandeld Terminologische verduidelijkingen Algemeen overzicht van de klachtendossiers Afgesloten dossiers in Nieuwe dossiers per kalenderjaar: evolutie Dossiers afgesloten per kalenderjaar: evolutie Behandelingsduur van de in 2010 afgesloten dossiers Waarover handelden de klachten waarvan de dossiers in 2010 werden afgesloten? Materies van de in 2010 afgesloten dossiers De eindbeslissingen Onbevoegdheid als eindbeslissing Beslissing tot afsluiting van het dossier wegens bevoegdheid Andere redenen van afsluiting Gegronde klachten Nederlandstalige advies- en onderzoekscommissie (AOC) Klachten betreffende de traagheid van de rechtsgang Klachten betreffende de omgang en communicatie met Justitie Klacht betreffende het gedrag en het gebrek aan eerbied van de magistraat, de deskundige of de griffier Klachten betreffende het verloop van een procedure Klachten betreffende de kwaliteit van een vonnis Klachten die om diverse redenen gegrond werden verklaard Verzoek tot tussenkomst Franstalige advies- en onderzoekscommissie (Commission d avis et d enquête - CAE) Klachten betreffende de traagheid van de rechtsgang Klacht betreffende de traagheid van het beraad Klachten over het gedrag van de magistraat Klacht betreffende de communicatie met justitie Klachten betreffende het verloop van de procedure iii

5 Klacht tegen een voorlopig bewindvoerder Klacht over het gebrek aan eerbied van de magistraat en de traagheid van de rechtsgang Naar een gefaseerde klachtenbehandeling met een centrale registratie Andere toezichtmiddelen Verslag over de algemene werking van de rechterlijke orde Algemeen toezicht op en bevordering van het gebruik van de middelen van interne controle binnen de rechterlijke orde Bijzonder onderzoek naar de werking van de rechterlijke orde Bijzonder onderzoek rechtbank koophandel Brussel Doelstelling van het bijzonder onderzoek Methode van het onderzoek Vaststellingen en aanbevelingen A) Het management B) De rekrutering, het onthaal en de omkadering van de rechters in handelszaken C) De controle op de faillissementen D) De deskundigen Besluit De doorlichting van de werking van de rechterlijke orde Audit over de algemene werking van alle rechtbanken van koophandel HET MEERJARENPLAN VAN DE HOGE RAAD VOOR DE JUSTITIE Bijlage 1 : Algemene statistieken over de voordrachten voor benoemingen en aanwijzingen Bijlage 2 : Aanbeveling betreffende briefwisseling en onthaal in de rechtbanken Bijlage 3 : Aanbeveling betreffende de verbetering van de vonnissen iv

6 DEEL 1 : INSTITUTIONELE ASPECTEN 1. DE FUNDAMENTELE DOELSTELLINGEN Artikel 151 van de Grondwet vermeldt de belangrijkste opdrachten van de Hoge Raad voor de Justitie (HRJ) : - de voordracht van de kandidaten voor een benoeming tot rechter of ambtenaar van het openbaar ministerie; - de voordracht van de kandidaten voor een aanwijzing tot korpschef; - de toegang tot het ambt van rechter of van ambtenaar van het openbaar ministerie; - de vorming van de rechters en de ambtenaren van het openbaar ministerie; - het opstellen van standaardprofielen voor de aanwijzing van de korpschefs; - het geven van adviezen en voorstellen inzake de algemene werking en de organisatie van de rechterlijke orde; - het algemeen toezicht op en de bevordering van het gebruik van de interne controlemiddelen; - de behandeling van klachten met betrekking tot de werking van de rechterlijke orde en het instellen van een onderzoek naar de werking van de rechterlijke orde. De artikelen 259bis-1 en volgende van het Gerechtelijk Wetboek bepalen de draagwijdte van de opdrachten van de Hoge Raad. Deze opdrachten kunnen in drie grote categorieën worden ondergebracht: - de opdrachten met betrekking tot de loopbaan van de magistraten : o de toegang tot de magistratuur via examens of vergelijkende examens ; o de benoeming tot een ambt van magistraat van de zetel of van het parket via de voordracht van een kandidaat aan de minister van Justitie ; o de aanwijzing tot een mandaat als korpschef via de voordracht van een kandidaat aan de minister van Justitie ; o de opleiding van de magistraten door het opstellen van richtlijnen voor de opleiding van de magistraten en de gerechtelijke stagiairs 1 ; - de opdrachten met betrekking tot de externe controle op de werking van de rechterlijke orde: o de behandeling van de klachten met betrekking tot de werking van de rechterlijke orde ; o toezicht op en bevordering van de aanwending van de middelen van interne controle via een jaarverslag ; o de werking van de rechtscolleges en de korpsen via onderzoek van de werkingsverslagen, en het opmaken van een syntheseverslag ; o doorlichting en bijzonder onderzoek - op verzoek of ambtshalve - met betrekking tot de werking van de rechterlijke orde; - de adviserende opdracht ten aanzien van de wetgevende en de uitvoerende macht : o adviezen over voorontwerpen van wet, wetsontwerpen of -voorstellen betreffende de werking van de rechterlijke orde, op verzoek of ambtshalve; 1 Sinds de inwerkingtreding op 2 februari 2008 van de wet van 31 januari 2007 inzake de gerechtelijke opleiding en tot oprichting van het Instituut voor gerechtelijke opleiding is de HRJ bevoegd om de richtlijnen voor de opleiding van de magistraten vast te leggen, en staat het Instituut voor gerechtelijke opleiding in voor de opleidingsprogramma s. 1

7 o aanbevelingen en voorstellen door de Hoge Raad betreffende alles wat de werking van de rechterlijke orde aanbelangt. Voorliggend verslag maakt de synthese van de werkzaamheden van de Hoge Raad en zijn verschillende organen gedurende het jaar 2010 en binnen het bestek van de hierboven vermelde opdrachten. In de eerste plaats is het de bedoeling de lezer een totaaloverzicht te bieden van de activiteiten van de Hoge Raad. Het is evenwel niet onbelangrijk op te merken dat een deel van de output, zoals de adviezen, de verslagen over de audits en de bijzondere onderzoeken niet in extenso in dit jaarlijks verslag zijn opgenomen, omdat de volledige tekst ervan kan worden geraadpleegd via de website van de Hoge Raad op het volgende internetadres : Het is natuurlijk steeds mogelijk bij de Hoge Raad een uitprint aan te vragen. 2. ORGANISATIESTRUCTUUR 2.1. SAMENSTELLING VAN DE HOGE RAAD VOOR DE JUSTITIE Ter herinnering, de Hoge Raad voor de Justitie telt 44 leden die een mandaat van 4 jaar uitoefenen. 22 magistraten worden verkozen door hun collega s en 22 niet-magistraten worden verkozen door de senaat met een meerderheid van tweederde van de stemmen. De leden zijn onderverdeeld in twee taalcolleges, waarin telkens 22 leden zitten : 11 magistraten en 11 niet-magistraten. Voor alle organen van de Hoge Raad geldt taalpariteit en beroepspariteit. Binnen elk college zijn twee commissies ingericht : - een Benoemings- en aanwijzingscommissie (BAC), samengesteld uit 14 leden ; - een Advies- en onderzoekscommissie (AOC), samengesteld uit 8 leden. Deze commissies komen ook samen in verenigde commissie : - de Verenigde benoemings- en aanwijzingscommissie (VBAC), samengesteld uit 28 leden ; - de Verenigde advies- en onderzoekscommissie (VAOC), samengesteld uit 16 leden. Het voorzitterschap van de Hoge Raad wordt beurtelings waargenomen door één van de vier leden van het Bureau, die elk commissievoorzitter zijn voor de volledige duur van hun mandaat. Jean-Luc Cottyn nam het voorzitterschap van de Raad waar tot 9 september 2010 (de verjaardag van de installatie van het huidige mandaat van de HRJ). Op die datum heeft Nadia De Vroede haar voorzitterschapsjaar van de Hoge Raad gestart. 2

8 Algemene vergadering 44 leden taal- en beroepspariteit verkozen magistraten en door de Senaat benoemde niet-magistraten Bureau Nicole Roland, Jean-Luc Cottyn, Nadia De Vroede,Geert Vervaeke paritair samengesteld uit 4 permanente leden 2 Nederlandstaligen en 2 Franstaligen 2 magistraten en 2 niet-magistraten Voorzitterschap ieder bureaulid neemt 1 jaar het voorzitterschap waar september 2008 : Nicole Roland september 2009 : Jean-Luc Cottyn september 2010 : Nadia De Vroede september 2011 : Geert Vervaeke Verenigde advies- en onderzoekscommissie : Jean-Luc Cottyn : Nadia De Vroede 16 leden taal- en beroepspariteit Verenigde benoemings- en aanwijzingscommissie : Geert Vervaeke : Nicole Roland 28 leden taal- en beroepspariteit Franstalige AOC Nadia De Vroede 8 leden beroepspariteit Nederlandstalige AOC Jean-Luc Cottyn 8 leden beroepspariteit Franstalige BAC Nicole Roland 14 leden beroepspariteit Nederlandstalige BAC Geert Vervaeke 14 leden beroepspariteit 2.2. DE WERKING VAN DE HOGE RAAD VOOR DE JUSTITIE De algemene vergadering Tijdens 2010 is de algemene vergadering vijf keer samengekomen. De volgende documenten werden besproken en goedgekeurd: - de adviezen en het bijzonder onderzoek die door de Verenigde advies- en onderzoekscommissie werden voorbereid ; - de programma s van het examen inzake beroepsbekwaamheid en van het vergelijkend toelatingsexamen tot de gerechtelijke stage ; - het jaarverslag 2009 van de Hoge Raad ; - de evaluatie van het Meerjarenplan van de Hoge Raad voor de Justitie. Ze heeft ook akte genomen van twee ontwerpen van samenwerkingsprotocol tussen de rechtscolleges en de balie enerzijds in burgerlijke zaken en anderzijds in strafzaken. De algemene vergadering heeft ook de twee projecten gekozen die de eerste Prijzen voor de Innovatie van de HRJ zullen ontvangen. In het kader van de voorbereiding van een nieuw regeerakkoord na de wetgevende verkiezingen van juni 2010 heeft de algemene vergadering een Memorandum aan de formateur van de toekomstige federale regering goedgekeurd. Dit document werd aan alle politieke fracties bezorgd. 3

9 Geregeld worden haar door het bureau verschillende punten voorgelegd die betrekking hebben op het humanresourcesbeleid van de Hoge Raad. Voorts heeft de algemene vergadering de rekeningen over het boekjaar 2009 en de begroting voor het jaar 2011 goedgekeurd. Daarnaast dient te worden vermeld dat de voorzitters van de commissies regelmatig verslag hebben uitgebracht over hun commissie, zodat alle leden geïnformeerd werden over de activiteiten van de commissies waarvan ze geen deel uitmaken. De algemene vergadering heeft de verslagen van de delegaties van de HRJ in het buitenland ontvangen met betrekking tot de activiteiten die georganiseerd werden in het kader van het ENCJ of van bilaterale relaties met andere Raden. Tot slot, op voorstel van de voorzitter van de HRJ, heeft de algemene vergadering beslist op regelmatige basis externe personen uit te nodigen voor een gedachtewisseling over een specifiek thema met de leden van de HRJ. De eerste spreker was professor Rousseau, professor aan de UCL en directeur van het Centrum voor rechtsgeschiedenis en justitie De taalcolleges Het Franse en het Nederlandse taalcollege van de Hoge Raad zijn meermaals samengekomen, meer bepaald om de leden in staat te stellen hun standpunten uit te wisselen over de Hoge Raad, en ook om de bezoeken aan de justitiële actoren van de verschillende gerechtelijke arrondissementen voor te bereiden. In 2010 hebben ze onder meer de activiteiten van de commissies geëvalueerd alsook de informatieuitwisseling tussen beide commissies enerzijds en tussen de twee colleges anderzijds. Bovendien hebben de colleges hun bezoeken aan de verschillende gerechtelijke arrondissementen voortgezet waarbij ze niet alleen alle justitiële actoren van het arrondissement ontmoetten, maar ook een specifiek onderhoud hadden met de korpschefs van elk arrondissement. Een globaal verslag over deze bezoeken zal worden gegeven in 2011 wanneer alle arrondissementen zullen zijn bezocht. We kunnen nu al vaststellen dat dezelfde thema s worden aangehaald en met name de staat van de lokalen, de informaticasystemen, het beleid van de HRJ inzake selectie benoemingen en opleiding van magistraten, het aanwerven van gerechtelijk personeel en de hertekening van de rechterlijke organisatie Het bureau Het bureau is het uitvoerend orgaan van de Hoge Raad. Het is paritair samengesteld uit twee Franstalige en twee Nederlandstalige leden, telkens één magistraat en één niet-magistraat. In 2010 is het bureau van de Hoge Raad achtentwintig keer bijeengekomen. Het bureau coördineert de verschillende geplande activiteiten en bespreekt de werkzaamheden van het personeel. Tijdens zijn vergaderingen coördineert het Bureau de public relations en de externe vertegenwoordiging van de Hoge Raad. Het ziet toe op de goede uitvoering van de beslissingen van de interne organen. 4

10 De administratieve cel De administratieve cel (artikel 22 van het huishoudelijk reglement) is bevoegd om het bureau bij te staan in alle administratieve en/of logistieke aangelegenheden. Ter herinnering, de algemene vergadering heeft beslist, vanuit de bezorgdheid voor een doelmatig beheer van de personele en materiële middelen van de Hoge Raad, om de administratieve cel een mandaat te verlenen voor alle beslissingen daarover, onder voorbehoud van bekrachtiging zonder debat door de algemene vergadering. In 2010 is de administratieve cel drie keer bijeengekomen voor de behandeling van agendapunten over het human resourcesbeleid en de voorbereiding van de begroting en de rekeningen. Hij onderzocht eveneens de overheidsopdrachten die werden voorgelegd. De commissarissen der rekeningen oefenden hun toezicht ex post op de regelmatigheid van de uitgaven uit. Daartoe voerden zij een grondig nazicht uit van de boekhoudkundige stukken die betrekking hebben op de rekeningen van het jaar Zij hebben hun conformiteitsverslag gerapporteerd op de algemene vergadering van 24 juni De deontologische cel De deontologische cel is belast met het onderzoek van eventuele tekortkomingen aan de deontologische verplichtingen in hoofde van de leden van de Hoge Raad voor de Justitie. De cel maakt na zijn onderzoek een verslag op voor de algemene vergadering. In 2010 hebben de leden van de deontologische cel, die op 1 oktober 2008 werden verkozen, verschillende reglementen voorbereid : - een reglement tot wijziging van het huishoudelijk reglement teneinde de opdracht van de deontologische cel te verduidelijken ; - een procedurereglement wanneer de cel gevat wordt door een klacht ; - een reglement over het gebruik van de s. De twee eerste reglementen werden goedgekeurd door de algemene vergadering en het derde reglement zal ter goedkeuring worden voorgelegd begin Tijdens 2010 diende de deontologische cel één zaak te behandelen. De twee betrokken leden gingen akkoord met een bemiddeling die resulteerde in een akkoord. Deze zaak werd afgesloten met een stemming in de algemene vergadering waarbij akte werd genomen van het bemiddelingsakkoord. 3. MENSEN EN MIDDELEN 3.1. MENSEN In de loop van 2010 onderging het vaste personeelsbestand van de Hoge Raad geen wijzigingen. Een momentopname van de administratieve structuur op 31 december 2010 levert volgend resultaat op : 5

11 Leidinggevende ambtenaren - de heer Marc Bertrand, administrateur (F) - de heer Jean-Marie Siscot, administrateur (N) Secretariaat van de benoemings- en aanwijzingscommissies - 2 eerste auditeurs (1 F en 1 N) - 2 auditeurs (2 F) - 1 adjunct-auditeur (N) - 5 administratief assistenten (2 F en 3 N) Secretariaat van de advies- en onderzoekscommissies (met inbegrip van de auditcel) - 1 eerste auditeur (N) - 2 auditeurs (2 N) - 1 opdrachthouder (N) - 3 adjunct-auditeurs (1 N en 2 F) - 1 administratief deskundige (F) - 4 administratief assistenten (2 F en 2 N) Secretariaat van het Bureau - 2 administratief deskundigen (2 N) - 2 administratief assistenten (2 F) Algemene diensten 1. Secretariaat van de administrateurs - 1 administratief assistent (F) 2. Personeel - 1 administratief deskundige (N) 3. Vertaling - 2 auditeurs vertalers (1 N en 1 F) - 2 adjunct-auditeurs (tolk) (1 F en 1 N) 4. Bibliotheek / Webmaster - 1 administratief deskundige bibliothecaris preventieadviseur (F) 5. IT-department - 1 ICT-deskundige (F) - 1 administratief assistent (N) 6. Boekhouding - 1 financieel deskundige (F) 7. Communicatie en evenementen - 1 adjunct-auditeur (N) - 1 administratief deskundige (F) 8. Onthaal - 1 administratief assistent (N) 6

12 9. Logistiek - 1 administratief medewerker (F) - 2 medewerkers voor de schoonmaak (2 F) Verschillende personeelsleden hebben bij het Opleidingsinstituut van de Federale Overheid (OFO) opleidingen gevolgd, onder meer taalopleidingen en gespecialiseerde informaticacursussen MIDDELEN Voor het begrotingsjaar 2010 keurde de Kamer van volksvertegenwoordigers voor de Hoge Raad voor de Justitie een uitgavenbegroting goed van , waarvan ingeschreven is in de Begroting van de dotaties. Het resterende bedrag wordt gefinancierd door het saldo van het begrotingsjaar Daarnaast keurde de algemene vergadering van de Hoge Raad de rekeningen van het boekjaar 2009 goed. De uitgaven bedroegen ,41. Het Rekenhof heeft de rekeningen 2009 nagezien en kwam in zijn verslag tot volgende bevinding : Na kennis te hebben genomen van het verslag van de rekeningcommissarissen van de Hoge Raad voor de Justitie ; de financiële toestand op 31 december te hebben geverifieerd ; steekproefgewijs via gekruiste verificaties de op het begrotingsjaar en/of in de loop van dat jaar vereffende uitgaven te hebben gecontroleerd ; is het Rekenhof van oordeel dat de voorgelegde rekeningen steunen op betrouwbare verantwoordingsstukken en een volledig, juist en getrouw beeld geven van de ontvangsten- en uitgavenverrichtingen alsmede van de thesaurietoestand. Het Rekenhof is van oordeel dat de voorgelegde rekeningen steunen op een passende boekhoudkundige organisatie. 4. EXTERNE COMMUNICATIE 1. In 2010 heeft de HRJ een nieuw personeelslid in dienst genomen dat gespecialiseerd is in communicatie. Hij is belast met de voorbereiding van een globaal communicatieplan voor de HRJ, zowel voor de externe communicatie als voor de interne communicatie. Dit plan zal in 2011 afgewerkt zijn. 2. In 2010 is de HRJ voortgegaan met het publiceren van een elektronische nieuwsbrief. Zes nummers werden verzonden naar de partners van de HRJ: magistraten, advocaten, universiteiten, justitiehuizen, FOD De Hoge Raad blijft zijn website met de grootste aandacht benutten als communicatiemiddel met de burger. Zo bevat de rubriek News onder meer alle persberichten, en alle informatie over bezoeken van prominenten of buitenlandse delegaties aan de Hoge Raad. Het aantal bezoekers nam toe in vergelijking met de vorige jaren, met meer bepaald bijzondere interesse voor de infobladzijden over de modaliteiten inzake toegang tot de magistratuur, de procedure voor de indiening en de behandeling van de klachten, en de adviezen. 7

13 In 2010 kreeg de site maandelijks gemiddeld bezoeken. Dat zijn er gemiddeld 90 meer per maand dan in Dankzij het contactformulier op de site kreeg de HRJ 1080 mails binnen : 60 vragen over de HRJ, 573 vragen allerhande (brochures, adreswijzigingen, bedenkingen over justitie, informatie over justitie ), 162 vragen over de examens en de benoemingen en 292 over de klachten. De Hoge Raad maakt er een erezaak van zo snel en zo volledig mogelijk te antwoorden. De website staat ook ten dienste van de beroepsmagistraten en de kandidaat-magistraten, door de publicatie van openstaande functies binnen de magistratuur en de vermelding, zodra mogelijk, van de naam van de kandidaten die door een van de benoemingscommissies werden voorgedragen voor een functie van magistraat. Op te merken valt ook dat van de personen die toegang wilden hebben tot de magistratuur, er meer dan 880 via de website informatie vroegen over de organisatie van de verschillende (vergelijkende) examens. 3. De Hoge Raad heeft zijn jaarverslag, zoals elk jaar, bezorgd aan de overheden van de wetgevende en uitvoerende macht, net zoals aan alle korpschefs van de rechtscolleges, parketten en auditoraten. Het jaarverslag 2009 maakte het voorwerp uit van een voorstelling en een bespreking in de Commissie voor de Justitie van de Kamer op 17 november en van de Senaat op 1 december. 4. Er dient nog opgemerkt te worden dat de Hoge Raad voor de Justitie in 2010 aanwezig was op de jobbeurzen van de rechtsfaculteiten van de VUB (16 februari en 15 november), de UGent (25 februari en 2 december), de KULeuven (10 november), de UCL (2 december) en de ULB (24 november). 5. INTERNATIONALE RELATIES 1. De Hoge Raad voor de Justitie is stichtend lid van het European Network of Councils for the Judiciary (ENCJ), dat voor de lidstaten van de Europese Unie de nationale instellingen verenigt die onafhankelijk zijn van de uitvoerende en wetgevende macht of autonomie genieten, en die verantwoordelijk zijn voor de ondersteuning van de rechterlijke orde in zijn opdracht van onafhankelijke rechtsbedeling. Het ENCJ werd bij koninklijk besluit van 10 december 2007 (Bijlagen van het Belgisch Staatsblad van 28 januari 2008) erkend als internationale vereniging zonder winstoogmerk naar Belgisch recht. De Europese Commissie heeft beslist om het netwerk alvast tot in 2012 financiële steun te verlenen. In Brussel werd een vast secretariaat opgericht, in het kader van een dienstenovereenkomst tussen de HRJ en het ENCJ. De leden van het ENCJ-secretariaat maken gebruik van drie lokalen van de HRJ. Van 27 tot 29 mei 2009 vond in Londen de algemene vergadering van het netwerk plaats, op uitnodiging van de Raad voor de Rechters van Engeland en Wales. Tijdens die vergadering hebben de 90 deelnemers het werk dat tijdens het afgelopen jaar werd verricht bekeken en het Strategisch Plan van het ENCJ goedgekeurd. Na meerdere werkingsjaren meenden de leden van het ENCJ immers dat het belangrijk was de actie van het ENCJ te kaderen in een perspectief op middellange termijn, door het definiëren van ondermeer de opdracht, de visie en de strategische doeleinden van de organisatie. Tijdens en in uitvoering van het operationeel plan van het Strategisch plan, heeft het ENCJ gewerkt rond de volgende thema s: de gerechtelijke achterstand, het meten van het nationaal en 8

14 transnationaal vertrouwen van de bevolking in justitie, de sleutelvragen voor de raden voor de Justitie en de minimum normen met het oog op de evaluatie van de gerechtelijke systemen. Deze projecten maakten het voorwerp uit van een lanceringsvergadering op 12 en 13 oktober 2010 in de lokalen van de KULeuven in samenwerking met de Hoge Raad voor de Justitie. De minister voor Justitie, Stefaan De Clerck, de rector van de KULeuven, dhr. Marc Waer, namen deel aan de openingszitting van deze vergadering. Mevr. Viviane Reding, vice-voorzitter van de Europese Commissie, belast met Justitie, heeft tijdens het diner een belangrijke toespraak gehouden. De verslagen van de projectteams zullen op de algemene vergadering van juni 2011 worden voorgesteld. 2. In 2010 heeft de HRJ zijn programma van bilaterale ontmoetingen voortgezet: Van 19 tot 21 juni ging een delegatie van de HRJ naar Madrid, op uitnodging van de Consejo General del Poder Judicial van Spanje. Van 27 februari tot 1 maart ontving de HRJ een delegatie van de Raad voor de Magistratuur van Polen te Brussel. Een bezoek aan de stad Brugge werd georganiseerd. De HRJ heeft ook de volgende delegaties ontvangen (in het kader van de samenwerking met de FOD Justitie) : - op 15 januari, een delegatie van magistraten uit Zuid-Korea ; - op 25 oktober, dhr. Spahiu, voorzitter van de Hoge Raad voor de Justitie in Albanië ; - op 23 november, een delegatie van stagiairs uit Senegal. 6. VIERING VAN DE 10 E VERJAARDAG VAN DE OPRICHTING VAN DE HRJ Op 20 december 2010 vierde de HRJ zijn tienjarig bestaan. Hij organiseerde voor die gelegenheid een academische zitting in het Brusselse Academiënpaleis, waarop hij de balans van zijn werkzaamheden opmaakte en ook vooruitblikte naar de toekomst, de resultaten van de derde justitiebarometer voorstelde, en de eerste winnaars van zijn innovatieprijs bekendmaakte. Tijdens de zitting werd eveneens een korte presentatiefilm over de opdrachten en de werking van de HRJ getoond, die sindsdien ook op de website van de HRJ terug te vinden is BALANS VAN DE 10 JAAR EN TOEKOMSTIGE PERSPECTIEVEN N. De Vroede, voorzitter van de HRJ, beschreef het eerste decennium van HRJ-werkzaamheden : «Afgezien van de teksten, beantwoordt de oprichting van de HRJ aan één en slechts één streven: het vertrouwen van de burgers in Justitie herstellen door bij te dragen aan een verbetering van haar werking. Om deze opdracht tot een goed einde te brengen, kreeg de HRJ verschillende instrumenten in handen. Ten eerste kreeg de Raad de bevoegdheid over de selectie en de benoeming van magistraten toevertrouwd. Ten tweede werd er ook voorzien in een externe controle op de werking van het gerechtelijk apparaat.» Vervolgens gaf zij een overzicht van de diverse bevoegdheden van de Hoge Raad en van de projecten die hij ontwikkelde of die op stapel staan, waarna zij als volgt concludeerde: 9

15 De HRJ werd 10 jaar geleden op een wel heel bijzondere leest geschoeid : hij is een grondwettelijk orgaan, dat niet afhangt van de uitvoerende macht, en al evenmin van de wetgevende of de rechterlijke macht ; zijn samenstelling is multidisciplinair en bestaat uit magistraten, advocaten, academische hoogleraren, en vertegenwoordigers van het maatschappelijk middenveld, terwijl de meeste andere raden voor de justitie in Europa veeleer raden voor de magistratuur zijn, met een handvol vertegenwoordigers van het maatschappelijk middenveld en soms zelfs ook parlementsleden, maar in een zeer beperkt aantal. De HRJ heeft de afgelopen tien jaar getoond hoe waardevol die originaliteit van zijn model wel is. Vandaag dient zich een grondige hertekening van het gerechtelijk landschap aan. We dienen, zo lijkt mij, stil te staan bij de rol die de HRJ kan spelen in het nieuwe gerechtelijk landschap. Precies door zijn specifieke eigenheid met zijn gemengde samenstelling, die hem grote legitimiteit en representativiteit verschaft, en zijn positie op de kruising van de drie machten meent de HRJ dat de tijd rijp is om het debat aan te gaan over een versterking van zijn rol en zijn taken. De hertekening van het gerechtelijk landschap zal wellicht beheersautonomie voor de rechterlijke organisatie impliceren. De HRJ is daar niet tegen gekant, meer nog, hij staat er volkomen achter en roept er zelf toe op. Daarbij moet men evenwel beseffen dat die autonomie moet zijn gestoeld op een transparant en actief model, met een onafhankelijk orgaan als overkoepelende structuur van de rechterlijke organisatie, uiteraard niet voor de rechtsprekende taken, maar wel voor het gedecentraliseerd beheer. Dat orgaan heeft een centrale verantwoordelijkheid, onder meer om te onderhandelen over het volledige begrotingsbedrag voor de rechterlijke organisatie, enerzijds, en om dat bedrag te verdelen over de diverse gerechtelijke niveaus, anderzijds. De HRJ is van mening dat zijn onafhankelijke institutionele positie hem zeker geschikt maakt voor de toewijzing van die centrale verantwoordelijkheid, net zoals ook andere raden voor de justitie in Europa die kregen toegewezen. Dit voorstel kan onder meer een antwoord geven op de vraag hoe voor het autonome beheer verantwoording moet worden afgelegd, hoe de verantwoordelijkheid moet worden ingevuld, met name tegenover de wetgevende en de uitvoerende macht EERSTE INNOVATIEPRIJS VAN DE HRJ Deze prijs (met een waarde van 5000 ) bekroont personen of organisaties die door hun voorstellen, acties of verwezenlijkingen een belangrijke, originele en concrete bijdrage leveren aan de modernisering van de Belgische justitie en aan het vergroten van het vertrouwen van burgers in justitie. Er waren 39 kandidaten in de running. Twee mogen zich de fiere winnaar noemen van de eerste Innovatieprijs van de HRJ. Balies van Hasselt en Tongeren en hof van beroep van Antwerpen: tele- en videoconferentie Dit pilootproject ( reikt een oplossing aan voor de verplaatsingsproblemen van de rechtzoekenden en de advocaten uit Limburg die moeten verschijnen voor het hof van beroep in Antwerpen en biedt de mogelijkheid om zittingen te houden via videoconferentie. Concreet betekent dit dat zowel bij het hof van beroep in Antwerpen als bij de rechtbank van eerste aanleg in Hasselt een zaal permanent uitgerust werd met een systeem voor videoconferentie. Formeel gezien vindt de zitting plaats in het hof van beroep in Antwerpen. Fysiek bevinden de partijen zich echter in de rechtbank van eerste aanleg in Hasselt, waar zij via audiovisuele weg kunnen deelnemen aan een contradictoir debat. De eerste zitting via videoconferentie vond plaats op 20 april De Chambre de Conciliation, d Arbitrage et de médiation en matière Immobilière of CCAI ( werd 10 jaar geleden (2000) opgericht op initiatief van de beroepsordes en organisaties 10

16 van notarissen, advocaten, architecten en landmeters experten van de arrondissementen Nijvel en Brussel. Het project is er gekomen doordat al deze organisaties hadden vastgesteld dat de gewone gerechtelijke procedures in vele gevallen ontoereikend zijn om vastgoedgeschillen op te lossen. De CCAI zorgt in alle zaken die haar voorgelegd worden, voor een gemeenschappelijk optreden van een jurist (notaris of advocaat) en een technisch deskundige (architect, ingenieur of landmeter). Doordat de bemiddelaars erkend zijn door de Federale Bemiddelingscommissie, kunnen de akkoorden die bereikt worden, op eenvoudig verzoek bekrachtigd worden door de rechtbank en aldus kracht van gewijsde krijgen. Op langere termijn zou de CCAI haar werkzaamheden ook willen uitbreiden naar andere regio s van ons land (op dit ogenblik blijft hun optreden hoofdzakelijk beperkt tot de arrondissementen Brussel en Nijvel) DE RESULTATEN VAN DE DERDE JUSTITIEBAROMETER inwoners van België boven de vijftien zijn tussen april en juni 2010 telefonisch bevraagd door de Hoge Raad voor de Justitie over hun vertrouwen in Justitie. Het gaat over de derde justitiebarometer. Hierna de belangrijkste leringen van deze derde editie : Justitie beter dan pers en parlement, slechter dan politie en scholen 6 op 10 Belgen heeft vertrouwen in justitie. Ter vergelijking: het onderwijs geniet het vertrouwen van 94 % van alle Belgen en de politie van 85 %, een stijgende trend die sinds 2002 wordt vastgesteld. Merken we op dat alle burgers in aanraking komen met politie en scholen, maar niet noodzakelijk met justitie. Het voornaamste is evenwel dat er aan vertrouwen gewerkt kan worden. Er is dus een gematigd tot goed vertrouwen in justitie, meer nog dan in het parlement (53 %) en de pers (51 %). Het minste vertrouwen heeft men in religieuze instellingen (36 %). Ten opzichte van de vorige Justitiebarometer (2007) is het vertrouwen in justitie gezakt, van 66 % tot 61 %. Het parlement en de religieuze instellingen kregen nog hardere klappen, met een daling van respectievelijk 24 % en 18 %. Het vertrouwen in de pers en de politie is daarentegen significant gestegen. Justitie werkt, maar informeert slecht 56 % van alle Belgen is eerder tevreden tot tevreden over de werking van justitie. Er is wel een daling sinds 2007 (60 %), maar Belgen blijven wel meer tevreden in vergelijking met 2002 (43 %). 1 op 5 Belgen vindt dat de werking van justitie de afgelopen jaren erop vooruit is gegaan (minder dan in 2007), 49 % ziet geen verandering en 1 op 4 ziet zelfs achteruitgang. Vooreerst zien we dat 79 % eerder akkoord tot akkoord is met de stelling Wanneer een persoon als partij betrokken wordt in een rechtszaak, zal hij een eerlijk proces krijgen. Een overgrote meerderheid heeft dus schijnbaar vertrouwen in de gerechtigheid van een proces. Het is volgens 68 % makkelijk om een zaak voor de rechtbank te brengen. Helaas vindt drie kwart van de bevraagden (73 %) dat justitie onvoldoende informatie geeft over haar werking. Ervaring en perceptie zijn twee Belgen die al in aanraking kwamen met het gerecht, in burgerlijke zaken, hetzij als klager, verweerder of getuige, zijn in de helft van de gevallen (54 %) tevreden over het resultaat van hun zaak. Een kleine helft (46 %) is negatief of eerder negatief. Er is wel een stijging ten opzichte van 2007 (46 %). Er zijn met andere woorden meer burgers tevreden over de afloop van een burgerlijke zaak, dan drie jaar geleden. Dat is niet onbelangrijk, want hier werd niet langer naar louter perceptie gepolst, maar daadwerkelijke ervaring met justitie geëvalueerd door de burger. Over de manier waarop hun zaak werd behandeld, zijn Belgen even verdeeld. Wel zijn er nu significant meer tevredenen (52 %) dan in 2007 (46 %). 62 % meent tot slot dat de rechter voldoende (16 %) tot goed (46%) naar hen luisterde, terwijl 38 % zich onvoldoende of slecht gehoord voelde. Bovendien blijkt 11

17 er bij de tevredenheidcijfers weinig verschil tussen verweerders en klagers. De verschillende partijen ervaren een zaak dus op redelijk gelijkaardige wijze. De meningen in strafzaken zijn nagenoeg even verdeeld als in burgerlijke zaken. 50 % is negatief of eerder negatief over het resultaat van hun zaak. 50 % positief of eerder positief. Dezelfde tevredenheidcijfers vinden we over de manier waarop een zaak behandeld wordt. In strafzaken vond liefst 87 % dat de rechter naar hem of haar geluisterd had. Slechts 13 % vond dat niet of eerder niet. Mensen die naar de rechtbank stappen, beoordelen hun zaak relatief gelijklopend, of ze nu eiser of verweerder zijn. Klassenjustitie nog niet dood Behandelen rechters en advocaten hun cliënten of burgers gelijk? Kennen zij hun dossiers goed? Handelen rechters hun zaken snel af? 8 op 10 Belgen vindt dat advocaten voldoende kennis hebben van hun dossiers. 6 op 10 vindt dat advocaten met twee maten en gewichten werken en hun cliënten niet op gelijke wijze behandelen. Het aantal Belgen die dat wel vindt (39 %) is wel toegenomen ten opzichte van 2007 (34 %). Wat betreft rechters, vertrouwt 72 % van de Belgen erop dat rechters voldoende dossierkennis hebben, 62 % dat zij onafhankelijk hun beslissingen nemen, slechts 55 % vindt dat rechters alle burgers gelijk behandelen en liefst 75 % is niet of eerder niet akkoord met de stelling dat rechters hun zaken snel afhandelen. Naar gelijke behandeling door rechters en hun dossierkennis, zien we wel opnieuw een stijging ten opzichte van 2007 (52%). Een parketmagistraat kent volgens 78 % zijn dossier goed genoeg om een beslissing te nemen. Met betrekking tot de stelling dat hij iedereen op gelijke wijze behandelt, lopen de meningen meer uiteen. Daarvan is slechts 66 % overtuigd, maar dat is meer dan in 2007 (58%). Volksjury of beroepsrechter? 81 % heeft er geen probleem mee om, eens voor de rechtbank, door een beroepsrechter te worden beoordeeld, terwijl slechts 55 % graag berecht zou worden door een volksjury. Gevraagd of ze een volksjury bij bepaalde misdaden zien zitten, zegt 67 % (eerder) voorstander te zijn en 33 % eerder tegenstander of tegenstander. 44 % is (eerder) akkoord met de stelling dat ook in andere strafzaken dan voor Assisen, burgers moeten deelnemen aan het vonnis. Filmen van zittingen moet volgens 44 % van de Belgen en dat is meer dan in 2007 (39 %). Een andere 56 % vindt dat zoiets niet hoeft. 8 op 10 vindt dat de werkwijze waarbij gewone burgers, die gespecialiseerd zijn in het onderwerp, zoals arbeidsrecht, rechters bijstaan, zou veralgemeend moeten worden naar andere burgerlijke zaken. Bemiddeling in burgerlijke zaken, om onder toezicht van een rechter tot een oplossing van het conflict te komen, lijkt voor 94 % een goede zaak. De Belg is repressief (geworden) In strafzaken kunnen daders en slachtoffers, voor bepaalde feiten, ook onder begeleiding tot een overeenkomst komen, voor de zaak voor de rechter komt. Hiervan zijn 82 % voorstanders te vinden. Tegenover 2007 neemt het aantal voorstanders voor de zogenaamde penale bemiddeling wel af. Het merendeel van de respondenten vindt voor alle misdrijven, verkeersmisdrijven uitgezonderd, de straf niet zwaar genoeg. Respondenten kunnen zich het minst vinden in de straffen voor georganiseerde criminaliteit en seksuele misdrijven. Respectievelijk 90 % en 86 % vindt dat die niet streng genoeg bestraft worden. In 2007 was dat (nog maar) 87 % en 85 %. Gevraagd of gedetineerden vervroegd mogen vrijkomen, zegt 60 % neen. Dat is evenveel als in 2007, maar dat cijfer lag toen wel al beduidend hoger dan in 2002 (53%). Qua alternatieve straffen, is 66 % te vinden voor elektronisch toezicht en 82 % voor dienstverleningen. Een rechter moet volgens 20 % van de Belgen géén rekening houden met de geestelijke toestand van de verdachte en volgens 33 % ook géén rekening houden met ervaringen tijdens de jeugd van de verdachte. Liefst 47 % vindt dat de sociale situatie van de verdachte geen rol mag spelen bij de rechterlijke beslissing. Die cijfers zitten in duidelijk stijgende lijn ten opzichte van 2007, wat duidt op een repressiever wordende tijdsgeest. 12

18 Snelrecht tenslotte vinden 9 op 10 Belgen een goede zaak. 41% gelooft dat dit leidt tot meer verkeerde beslissingen. Min 18-jarigen die een misdrijf hebben gepleegd, moeten volgens 17 % (18 % in 2007) opgesloten worden in een jeugdgevangenis. Volgens 82 % (80 % in 2007) horen zij thuis in een instelling, waar begeleiding en opvoeding centraal staan. Conclusies en aanbevelingen Justitie moet zijn werking verbeteren, door een systeem van kwaliteitsmanagement, maar zoals blijkt uit deze enquête, moet het de burger vooral informeren over zijn werking. Het imago dat de burger heeft strookt niet altijd met de realiteit en dus is er op vlak van communicatie werk voor de boeg. Communiceren kan over zaken waarover rechtzoekenden nu al tevreden zijn. De overgrote meerderheid van de Belgen gelooft immers in de gerechtigheid van onze processen, in de juistheid van rechterlijke beslissingen, in de onafhankelijkheid van de magistratuur en de dossierkennis van de justitiële actoren. Pijnpunten waar dan weer aan gewerkt moet worden, inhoudelijk als communicatief, zijn bijvoorbeeld de lange doorlooptijd van een proces, de moeilijk verstaanbare taal in rechtbank en hof en de procedures. Niet zelden komen verdachten vrij door procedurefouten en dat is een bron van ergernis voor de modale Belg. 13

19 DEEL 2 : OVERZICHT VAN DE ACTIVITEITEN DE UITBOUW VAN EEN HUMANRESOURCESBELEID VOOR DE MAGISTRATUUR - VERSLAG VAN DE VERENIGDE BENOEMINGS- EN AANWIJZINGSCOMMISSIE 1.1. INLEIDING De verslagen met betrekking tot de activiteiten van de Nederlandstalige, de Franstalige en de verenigde benoemingscommissies zijn gebundeld in een gemeenschappelijk verslag (met voor elke commissie een onderscheiden afdeling) dat door de verenigde benoemingscommissie werd goedgekeurd vooraleer het aan de algemene vergadering werd voorgelegd. De VBAC, die 28 leden telt (14 van de CND en 14 van de BAC) en volgens de pariteit magistraten/nietmagistraten is samengesteld, is bevoegd om de programma s vast te leggen van het examen inzake beroepsbekwaamheid, het vergelijkend toelatingsexamen tot de gerechtelijke stage en het mondeling evaluatie-examen, alsook om de algemene richtlijnen voor de permanente opleiding van de magistraten en de gerechtelijke stage uit te werken. De VBAC is eveneens bevoegd om kandidaten voor te dragen voor een benoeming in het gerechtelijk arrondissement van Brussel als de wet vereist dat de kandidaat wettelijk tweetalig is, en voor de vacante betrekkingen bij het federale parket. Tot en met 7 september 2010 werd het voorzitterschap van de VBAC waargenomen door de voorzitter van de Nederlandstalige BAC. Sinds 8 september 2010 wordt voor een termijn van twee jaar het voorzitterschap van de VBAC waargenomen door de voorzitter van de Franstalige CND DE UITBOUW VAN EEN HUMANRESOURCESBELEID VOOR DE MAGISTRATUUR Examens Inleiding Tijdens het gerechtelijk jaar staan de benoemingscommissies in voor de organisatie van drie examens: - het examen inzake beroepsbekwaamheid; - het vergelijkend toelatingsexamen tot de gerechtelijke stage; - het mondeling evaluatie-examen. Deze examens zijn de toegangspoort tot de magistratuur, maar hebben telkens een ander doelpubliek: - het vergelijkend toelatingsexamen tot de gerechtelijke stage is gericht op jonge juristen die in principe slechts enkele jaren juridische beroepservaring hebben; - het examen inzake beroepsbekwaamheid is, gelet op de moeilijkheidsgraad, bedoeld voor de meer ervaren juristen; - het mondeling evaluatie-examen is gericht op advocaten met minstens 20 jaar balie-ervaring of minstens 15 jaar balie-ervaring + minstens vijf jaar functie die een gedegen kennis van het recht vereist. 14

20 Organisatorische modaliteiten De modaliteiten en de voorwaarden voor de organisatie van het examen inzake beroepsbekwaamheid en van het vergelijkend toelatingsexamen tot de gerechtelijke stage zijn bepaald door het koninklijk besluit van 21 september 2000 (BS, 30 september 2000). De modaliteiten en de voorwaarden voor de organisatie van het mondelinge evaluatie-examen zijn bepaald door het koninklijk besluit van 19 april 2006 (B.S., 12 mei 2006) Programma s De programma s van het examen inzake beroepsbekwaamheid en van het vergelijkend toelatingsexamen tot de gerechtelijke stage voor het gerechtelijk jaar werden voorbereid door de Verenigde benoemings- en aanwijzingscommissie op 15 september Zij werden op 15 september 2010 goedgekeurd door de algemene vergadering van de Hoge Raad voor de Justitie en bekrachtigd bij ministerieel besluit van 23 september 2010 om te worden bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 29 september Het programma voor het mondeling evaluatie-examen werd voorbereid door de Verenigde benoemings- en aanwijzingscommissie op 27 april Het programma werd op 25 mei 2005 goedgekeurd door de algemene vergadering van de Hoge Raad voor de Justitie en bekrachtigd bij ministerieel besluit van 4 mei 2006 om te worden bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 12 mei De programma s van de examens kunnen worden geraadpleegd op onze website. Met betrekking tot de examenprogramma s , stippen we enkele aandachtspunten aan. 1) Voor het tweede jaar op rij, kunnen Duitstalige deelnemers aan het examen inzake beroepsbekwaamheid en het vergelijkend toelatingsexamen tot de gerechtelijke stage (op aanvraag) hun schriftelijke proef in de eigen taal afleggen. 2) Er is ook opnieuw een multiplechoicetest, die moet uitmaken of een kandidaat beschikt over voldoende algemene kennis over juridische basiskennis, en vertrouwd is met (de werking van) de rechterlijke organisatie. Wat betreft de meerkeuzevragen en de verhandeling, die samen de eerste (schriftelijke) proef uitmaken, zal men slagen zodra men een gemiddelde score haalt van 12 op 20, voor beide testen samen. Dat is een versoepeling: een te lage score op één van beide testen staat immers niet meer gelijk aan uitsluiting, wat vroeger wel het geval was. 3) In de examenprogramma s zijn voor de eerste maal ook psychologische tests opgenomen. Deze bestaan uit een persoonlijkheidsvragenlijst en een cognitief-analytische test. De tests zijn enkel bestemd voor deelnemers aan het examen inzake beroepsbekwaamheid. Met dit project wordt de HRJ geïnspireerd door de standaarden inzake selectieprocedures en methodes binnen een grote waaier van functies. Het gaat vooralsnog om een pilootproject. De tests zullen voor het eerst worden afgenomen tijdens het tweede trimester van De tests zijn niet eliminerend en dienen enkel om de commissie in te lichten over bepaalde competenties van de kandidaten. Midden 2011 wordt het pilootproject een eerste maal geëvalueerd. 15

21 Examen inzake beroepsbekwaamheid Dit examen is bedoeld voor ervaren juristen. Hoewel de enige inschrijvingsvoorwaarde bestaat in het bezitten van een licentie/master in de rechten, moeten laureaten van dit examen een beroepservaring van ten minste 5 jaar doen gelden om nuttig te kunnen solliciteren voor een plaats bij het parket, en 10 jaar voor een plaats bij de zetel. Het getuigschrift van beroepsbekwaamheid is 7 jaar geldig nadat het werd behaald (te rekenen vanaf de datum van het proces-verbaal van het examen, cf. artikel 259bis-9, 1, van het Gerechtelijk Wetboek). Het schriftelijk deel van het examen opgesplitst in drie proeven die op drie verschillende data plaatsvinden. De eerste twee proeven zijn eliminerend. De derde proef (psychologische tests) is niet eliminerend. Ze dient enkel als bijkomende bron van informatie bij het mondelinge deel van het examen. Tot slot dienen de kandidaten nog te slagen in een mondelinge proef. De examensessie gaf de volgende resultaten : Sessie Taalrol Aantal inschrijv. EXAMEN INZAKE BEROEPSBEKWAAMHEID Opkomst (A) 1 e proef schrift. deel Laureaten schriftelijk deel Laureaten na 1 e proef Opkomst 2 e proef Laureaten na 1 e en 2 e proef Laureaten mond. deel (B) Slaagpercentage (B/A) N ,73 % F 240 (warvan 7 Duitstaligen) 190 (warvan 5 Duitstaligen) ,58 % Uit een vergelijking tussen de ingeschreven kandidaten en de laureaten van het examen blijken de volgende voorlopige statistische gegevens : NEDERLANDSTALIG EXAMEN INZAKE BEROEPSBEKWAAMHEID EFFECTIEVE DEELNEMERS : 177 GESLAAGDEN : 19 Mannen : 38,98 % Mannen: 47,37 % Vrouwen : 61,02 % Vrouwen : 52,63 % Gemiddelde leeftijd : 34 jaar Gemiddelde leeftijd : 33 jaar Eindresultaat voor de licentie rechten: Voldoening : 50,28 % Onderscheiding : 44,63 % Grote onderscheiding : 5,08 % 80,23 % van de 177 effectieve deelnemers had balie-ervaring, 19,77 % niet. Eindresultaat voor de licentie rechten: Voldoening : 26,32 % Onderscheiding : 52,63 % Grote onderscheiding : 21,05 % Van de 19 geslaagden heeft 100 % balie-ervaring. 16