Allemaal Dinosaurussen

Transcriptie

1 Allemaal Dinosaurussen Ruben Schneijdenberg

2 Allemaal dinosaurus sen Minidinosaurussen Onder :een impressie van een dinosaurusembryo. versteende eieren en embryo s geven paleontologen waardevolle informatie. In 1869 werden in Frankrijk de eerste complete versteende dinosauruseieren gevonden. Eerst werd gedacht dat ze van een enorme krokodil waren. Nu weten we dat ze zijn gelegd door de sauropode HYPSELOSAURUS. De Troodon Hoewel Troodon de slimste dinosaurus was,had de reusachtige vleeseter Tyrannosaurusrex waarschijnlijk het grootste brein. Het was ongeveer even groot als een menselijk brein, maar bedenk eens hoeveel keer groter dan een mens dit gigantische roofdier was! Stegosaurus had het kleinste brein. Zijn lichaam was zo groot als een vrachtwagen, maar zijn hersenen paste in een walnoot; er ging dus niet veel om in zijn bovenkamer! Van welke groep reptielen zijn e dinosaurussen afstammelingen?antwoord: a) Archosaurussen. De dodelijke SPINOSAURUS Het originele Duitse fossiel van SPINOSAURUS werd tijdens de tweede wereldoorlog vernietigt bij een luchtaanval op Berlijn.

3 De TYRANNOSAURUS REX In Canada werd in 1998 een enorme coproliet gevonden van 44 x 16 x 13 cm, de grootste ooit. Hij zou afkomstig zijn van een grote TYRANNOSAURUS van zeker 5,5 ton zwaar. T-rex kaak Deze kaak is 1,10 m lang. Tyrannosaurus had rondom een overbeet, zodat wanneer zijn bek dichtklapte, het voorste deel van zijn onderkaak binnen de tanden van de bovenkaak viel. Deze dinosaurus had enorm krachtige kaken met 50 tot 60 gekromde, bottenkrakende tanden van wel 30 cm lang. Wanneer tanden afbraken, groeiden er nieuwe om ze te vervangen. Beschadigingen in de botten van prooidieren tonen aan dat Tyrannosaurus zijn tanden diep in het vlees en de botten van zijn prooi dreef. De naar achteren gerichte, gekartelde tanden scheurde, waneer ze teruggetrokken werden, grote stukken bloederig vlees af, die geheel verslonden werden. De Stegosaurus Er werd ooit gedacht dat STEGOSAURUS een tweede brein had. Paleontologen had weten nu dat dit brein in feiten een groot zenuwcentrum in de ruggengraat was dat in de heup zat. Waarschijnlijk diende het om de achterpoten en staart aan te sturen. Deinonycus vallen een Tenontosaurus aan. Boven: een Tenontosaurus wordt aangevallen door een groep Deinonycus. Deze angstwekkende roofdieren hadden vreselijk, gekromde klauwen die door taaie huid en spieren boorden. De staart van Deinonycus was verstrekt benen steunen, zodat de dinosaurus hem tijdens het renen stil kon houden; zo bleef hij in evenwicht. Alle dino s Microraptor,Diplocus,Brachiosaurus,Spiosaurus,Coelophysis,Giganotosaurus,Stego- saurus,pentaceratops,tyranosaurus- Rex,Allosaurus,Plateosaurus,Gastonia,Deinonycus,Tenontosaurs

4 De Carcharodontosaurus Carcharodontosaurus werd voor het eerst in 1920 ontdekt, maar de fossielen gingen tijdens de Tweede wereldoorlog door bombardementen van de geallieerden. Het reusachtige roofdier dook pas in 1996 weer op toen wetenschappers een nog grotere schedel vonden. Snel en dodelijk Versteende skeletten geven aanwijzingen over e snelheden die dinosaurussen konen halen; versteende sporen leveren eveneens aanwijzingen. Een probleem bij het in schatten van snelheden is dat de meeste versteende sporen van wandelende dinosaurussen zijn en niet van rennende dieren. De grootste en de dikste schedels PENTACERATOPS was de dinosaurus met de grootste schedel. De schedel was meer als 3 meter lang en bestond voor het grootste deel uit een enorme kraag die over de rug van het dier uitstak. PACHYCEPHALOSAURUS had de dikste schedel. Zijn enorme kop bestond uit massief bot van wel 25 cm dikindrukwekkend, zelfs voor een dinosaurus! Dood en uitsterven Dinosaurussen domineerden meer dan 160 miljoen jaar het land, maar ongeveer 65 miljoen jaar geleden verdwenen ze van de aardbodem. Waarom? Verliep hun ondergang geleidelijk of werden ze weggevaagd door de ramzalige gebeurtenis? In 1990 ontdekten wetenschappers in Chicxulub, Mexico

5 een reusachtige krater met een doorsnede van 180 km. De astroïde of komeet die dit heeft veroorzaakt, moet een doorsnede van ongeveer 10 km hebben gehad. Was dit de ramp die de dinosaurussen wegvaagde? De langste en de hoogste De sayropoden waren niet alleen de zwaarste dinosaurussen, maar ook de hoogste, met de langste nekken of staarten. De meeste sauropoden hielden hun ongelofelijk lange nek horizontaal en niet recht omhoog, dus waarom waren ze zo lang? De meningen verschillen, maar misschien konden dinosaurussen als MAMENCHISAURUS zich op de achterpoten oprichten, zodat ze gemakkelijk bij de boomtoppen konden. Het hoofd in de wolken Een sauropode met de naam ERKETU had de langste nek in verhouding tot zijn lichaam. Zijn 8 meter lange nek was twee keer zo lang als zijn lichaam! In 2005 ontdekten wetenschappers een sauropode met een korte nek. De nek van BRACHYTRACHELOPAN was korter dan zijn ruggengraat, en daarmee de kortste nek van alle sauropoden. Sprinters en zwoegers In Mongolië werd een fossiel gevonden met een stel enorme, 2,5 meter lang onderarmen met 25 cm lange klauwen. De vondst kreeg de naam DEINOCHEIRUS

6 ( verschrikkelijke klauwen ). De botten zouden afkomstig zijn van een ornithomimide, waarschijnlijk de snelste groep dinosaurussen. Vreemde vogels Op land waren dinosaurussen oppermachtig, maar in het water en de lucht hadden ze minder succes. Naast bekende zeedieren zoals koralen en vissen leefden in de prehistorische oceanen ook vreemdsoortige zeereptielen, zoals plesiosaurussen en ichtheyosaurussen. In de lucht heersten pterosaurussen, eigenaardige vliegende reptielen die nauw verwant waren aan de dinosaurussen. Monsters uit de diepte OPHTHALMOSAURUS was een ichtyosaurus met enorme ogen, met een doorsnede van 10cm! Zo kon hij zijn prooi vinden in de diepte, donkere oceaan. Er zijn bewijzen dat SHONISAURUS naast vis en ammonieten ook pterosaurussen at. Niemand weet hoe dit waterdier erin slaagde de vliegende reptielen te vangen. Micro monsters

7 Veel dinosaurussen waren reusachtig groot, maar sommige waren klein. Hun kleine, broze botten zijn minder goed versteend, waardoor we maar enkele van deze kleine soorten niet goed kennen. Wetenschappers ontdekten een fossiel van COMPSOGNATHUS met in de maagholte botten van een kleinere COMPSOGNATHUS. Het lijkt erop dat deze kleine dinosaurus een kannibaal was! Reusachtige vleeseters CARCHARODONTOSAURUS werd voor het eerste in 1920 ontdekt, maar de fossielen gingen tijdens de Tweede Wereldoorlog verloren door bombardementen van de Geallieerden. Het reusachtige roofdier dook pas in 1996 weer op toen wetenschappers een nog grotere schedel vonden. Super zwaar De 80 ton zware BRACHIOSAURUS woog keer meer dan MICRORAPTOR, de kleinste dinosaurus. De grootse dinosaurussen waren ongetwijfeld grootste landdieren ooit hebben geleefd, maar niemand weet zeker welke de grootste was of hoeveel groter ze nog konden worden. Dit komt doordat de grootste skeletten die we niet meer zijn dan stukken bot. Incomplete skeletten leveren echter wel veelbelovende bewijzen van nog grotere en zwaardere dinosaurussen! Harde jongens Twee groepen dinosaurussen beschermden zich tegen roofdieren met stekels pantsers op hun lichaam of staart. Dit waren de stegosaurussen en ankylosaurussen. Hoewel ze niet nauw aan elkaar verwant waren, kregen beide groepen platen en stekels van been om zichzelf te verdedigen. Zelfs de oogleden EUOPLOCEPHALUS hoorden bij de pantsering. De benige schilden beschermden de ogen tegen scherpen klauwen. De hersenen van STEGOSAURUS waren zo groot als een walnoot! Dit gebrek aan verstand maakte hij goed met spierkracht. De oude garde De eerste dinosaurussen verschenen aan het einde van het Trias, 230 tot 225 jaar geleden. We hebben al gezien hoe dinosaurussen door hun lichaambouw succesvol waren. Wat gaf ze, naast hun extra mobiliteit en snelheid, een voorsprong? In andere woorden, waarom versloegen de dinosaurussen de zoogdieren in de race naar de top? In 1989 makte COELOPHYSIS één van de vroegste dinosaurussen, een tochtje in de ruimte! Aan boord van de spaceshuttle ENDAEVOR ging een schedel mee.

8 Dit zijn de dinosaurussen De dinosaurussen, misschien wel de meest ongelofelijke die ooit op aarde hebben geleefd, beheersten de wereld meer dan 160 miljoen jaar geleden, van het einde van het Tiras tot het einde van het krijt, 65 miljoen jaar geleden. Vogeltjes Als vogels afstammen van dinosaurussen, zoals de meeste paleontologen aannemen, gaat de prijs van de kleinste dinosaurussen ooit naar de bijkolibrie, die in tropisch Amerika voorkomt. Het 5 cm lange lijf is zo groot als een hommel.