EVOLUTIE VAN DINO TOT MUS EN MUIS. College 3 Van sauriër tot vogel

Transcriptie

1 EVOLUTIE VAN DINO TOT MUS EN MUIS College 3 Van sauriër tot vogel

2 PROGRAMMA 1. Inleiding, tijdsbeelden en fossielen 2. Ontstaan en ontwikkeling van diapside reptielen 3. Van sauriër tot vogel 4. Vogels in het Tertiair 5. Synapside reptielen, de eerste zoogdieren 6. Zoogdieren in het Tertiair en Kwartair

3

4 3. Dinosauriërs en Vogels

5 Saurischia Ornitischia Zitbeen Zitbeen Schaambeen Schaambeen Darmbeen Darmbeen

6 Saurischia 2 belangrijke groepen - Sauropoda / Sauropodomorpha (hagedispotigen) meest herbivoren, liepen op vier poten Diplodocus Mogelijk langste dinosaurus 25 meter

7 - Theropoden Leefden van 230 mj 65 mj Liepen op de achterpoten Voet 3-tenig Sleutelbeen vergroeid tot een furcula Holle beenderen Eieren worden bebroed Grotendeels carnivoor, deels herbivoor Mogelijk (deels) warmbloedig - homeotherm

8

9 Tandenloze snavel Veren Staart zonder botten 3-tenige voet

10 Vliegen

11 3 theorieën: a. Vanaf de grond hardlopend, balancerend b. Vanaf een helling naar boven c. Uit bomen naar beneden

12 Ontstaan van veren 1 = holle, cylindrische veren 2 = donsveren 3 = veren, enkelvoudig geveerd 4 = veren, dubbel geveerd

13

14 Xiongguanlong, 130 miljoen jaar Sciurimimus, 160 miljoen jaar Holle, cylindrische veren Sinocaliopteryx, 125 miljoen jaar

15 Compsognathidae Sinosauropteryx, 125 miljoen jaar Eerste donsveertjes

16 Eerste echte veren Jianchangosaurus 120 miljoen jaar + Archeopteryx

17 Oviraptosauria Caudipteryx 1 meter China 125 milj. jaar Veren alleen aan staart en vingers, niet aan de arm.

18 Caudipteryx

19 Oviraptosauria Inscisovosaurus Geheel bevederd, opvallend zware en minder holle schedelbeenderen

20 Dromaeosauridae, Sinornithosaurus

21 Reptielen en vogels Gemeenschappelijke kenmerken : Holle beenderen Furcula, vergroeid sleutelbeen Veren Drietenige voeten Verschillen: Archeopteryx Hand Staart gereduceerd Geen gebit

22 Archeopteryx Reptielentanden Hand met 3 klauwtjes Lange voorpoten met vleugels Kip Furcula sleutelbeen Theropoden bekken Benige staart Geen tanden Voetbeentjes niet vergroeid Omgekeerde teen Furcula sleutelbeen Groot borstbeen Gereduceerde staart Bekken gedraaid Voetbeentjes vergroeid Omgekeerde teen

23

24

25 PAUZE

26 Drie-vingerige hand duim wordt steeds kleiner Twee vingers vergroeien, teenkootjes Verdwijnen Polsbotten vergroeien zodat hand cirkelvormig kan draaien

27

28 Dromeosauridae

29 Microraptor cm lang vier vleugels

30 Velociraptor (Mongolië), 2 meter

31 Haakvormige klauw aan de achterkant van de voet Balaur 2 meter, Roemenië

32 Deionychus, 3,5 meter, U.S.A.

33 Dionychus (links) mogelijk nauw verwant aan Archeopteryx

34 Achillobator giganticus, Mongolië. 5 6 meter Veranderend bekken. Schaambeen naar achteren zoals in Ornitischia én vogels

35 Archeopteryx Eerste vondsten in 1861 (veer en een compleet skelet) in een kalkgroeve bij Solnhofen (Franken). Later nog 10 exemplaren

36 Archeopteryx Jura, mj 50 cm hoog, zo groot als een raaf Veren Reptielenstaart Reptielentanden

37 Warm, droog, lagune gebied. Ongeveer op dezelfde breedtegraad als het huidige Florida Bodem van de vrijwel afgesloten lagune bestond uit een modderig, kalkrijk zand Flora: struiken niet hoger dan 3 meter, Archeopteryx vooral een loopvogel die korte glijvluchten maakte

38

39 Mononykus 70 miljoen jaar loopvogel

40 Kortere staart, maar nog opvallender is de hand. Geheel vergroeid zoals bij moderne vogels

41 Iberomesornis Gevonden in 1985 bij Cuenca (Spanje). De Iberische tussenvogel was zo groot als een mus Meest opvallende: staartwervels vergroeid zoals moderne vogels Kop niet teruggevonden. Dus een bek vol tanden?????

42 Ichthyornis 24 cm groot (duif) Visvogel omdat wervels aan beide zijden afgerond waren als bij vis) 80 miljoen jaar Texas Verwante teruggevonden in Limburgse mergel

43

44

45

46

47 Confusiornithidae Zonder tanden Ouder dan andere verwante groepen, 125 miljoen

48 Enanthiornithes Meest voorkomende vogel-reptielen in het Krijt,goede vliegers, soms voedselspecialist, meeste hadden tanden miljoen jaar geleden Voorbeelden Iberomesornis en Longipteryx

49 Hesperornithiformes Hesperornithes: niet vliegende watervogels, niet verwant aan huidige vogels Getande snavel miljoen jaar

50 nieuwste taxonomische indeling

51

52

53 Haast s Arend, een uitgestorven Neognaat Moa, een uitgestorven Palaeognaat

54 Paleognathae Onderscheiden op basis structuur gehemelte (lijkend op reptiel)

55 Moa Nieuw-Zeeland Mioceen Holoceen 60 miljoen jaar geleden 1400 AD

56 Neognathinae Neoaves Galloanserae Galliformes Anseriformes

57 Paleoceen - Pleistoceen: Terror Birds (Phorusracinae) Amerika Verwant aan de moderne Seriema s Brontornis, 2,8 m hoog, 400 kg

58 Paleoceen loopvogels (Gastornis), uilen (Ogygonptynx wetmorei), duiven, kraanvogels etc.

59 Paleoceen Myoceen Australië mogelijk verwant aan eenden Convergente evolutie Dromornis (onder) en Gerryornis (rechts)

60 Eoceen, Icadyptes salasi 1,5 meter hoog Tropisch Amerika

61 Informatie: Evolutie van veren Origin of birds Masso, R. 2012, Evolutie (deel 115, Wetenschappelijke Bibliotheek bijzonder goede syllabus over ontstaan, evolutie en ecologie van dinosauriërs (University Maryland)

62 Dank voor uw aandacht