EUTHANASIE. Euthanasiewet en wilsverklaring. inhoudjuiste versie+kaft.indd 1 2/04/ :05:09

Transcriptie

1 EUTHANASIE Euthanasiewet en wilsverklaring inhoudjuiste versie+kaft.indd 1 2/04/ :05:09

2 de nieuwe wetgeving Inhoud Voorwoord p. 1 De wet in vraag en antwoord p. 3 Enkele veel gestelde vragen p. 16 Wilsverklaring p. 19 Nuttige adressen p. 31 Interessante links p. 32 inhoudjuiste versie+kaft.indd 2 2/04/ :05:09

3 EUTHANASIE Voorwoord Euthanasie was lange tijd onbespreekbaar in ons land. Tot voor kort was euthanasie in Vlaanderen illegaal en kon dit volgens het Belgisch Strafwetboek worden behandeld als moord met voorbedachten rade. Jarenlang heeft de vrijzinnige gemeenschap geijverd voor de legalisering van euthanasie. Het is immoreel het leven te rekken of in stand te houden als dat leven voor de betrokkene zelf geen enkele waarde meer heeft. Iedereen heeft recht op een eigen manier van leven en ook op een eigen manier van sterven: het recht op zelfbeschikking. In 1984 wordt de waardige dood voor het eerst besproken in het parlement. In 1999 dienen een aantal parlementsleden, waaronder Jacinta De Roeck, Jeannine Leduc en Myriam Vanlerberghe een wetsvoorstel in dat euthanasie onder bepaalde voorwaarden toelaat. Na grondige en diepgaande discussies wordt op 16 mei 2002 de euthanasiewet goedgekeurd door de plenaire vergadering van de Belgische Kamer van Volksvertegenwoordigers. Op 28 mei 2002 wordt de wet door de Koning getekend en op 22 juni verschijnt deze wet in het Staatsblad. Drie maanden later is euthanasie wettelijk een feit. België is, na Nederland, het tweede land ter wereld waar euthanasie onder bepaalde voorwaarden is toegelaten. inhoudjuiste versie+kaft.indd 1 2/04/ :05:09

4 de nieuwe wetgeving Noot: Deze brochure geeft informatie over de wetgeving in België. Dankzij deze euthanasiewet weten artsen en ernstig zieke patiënten wat hun rechten en plichten zijn. Belangrijk te weten is dat de arts die een euthanasieverzoek inwilligt niet langer strafbaar is, mits deze zich houdt aan de in de wet voorgeschreven zorgvuldigheidscriteria. Tevens is in de wet een controle voorzien om na te gaan of de wettelijke voorwaarden en procedurevoorschriften werden gerespecteerd: het registratiedocument dat de arts moet invullen na uitvoering van euthanasie en moet bezorgen aan de Federale Controle- en Evaluatiecommissie die zal oordelen of de voorwaarden goed zijn nageleefd. De informatie in deze brochure is bedoeld voor iedereen die geïnteresseerd is in het euthanasievraagstuk, beroepsmatig of persoonlijk. Aan de hand van vragen worden de hoofdpunten van de nieuwe wet besproken. Overal waar in de brochure hij of zijn staat, kan ook zij of haar worden gelezen. inhoudjuiste versie+kaft.indd 2 2/04/ :05:10

5 De wet in vraag en antwoord EUTHANASIE Wat is euthanasie precies? Onder euthanasie wordt verstaan het opzettelijk levensbeëindigend handelen door een ander dan de betrokkene, op diens verzoek. Zoals verder in de wet beschreven is de andere altijd een arts. Het staken of niet instellen van een medische behandeling al dan niet op verzoek van de patiënt is geen vorm van euthanasie. Een arts heeft de plicht de weigering van de patiënt tot verdere behandeling te respecteren. Het stoppen van een medisch zinloze behandeling, al dan niet op verzoek van de patiënt, is tevens een medische beslissing rond het levenseinde. Ook als een arts de pijn van een patiënt probeert te verlichten met steeds zwaardere middelen (opdrijven van de pijn- en/of symptoom-bestrijding) die als neveneffecten hebben dat ze het leven verkorten, is er geen sprake van euthanasie. Hulp bij zelfdoding en levensbeëindiging zonder verzoek worden ook niet onder euthanasie verstaan. inhoudjuiste versie+kaft.indd 3 2/04/ :05:10

6 Wat zijn de voorwaarden voor de patiënt? de nieuwe wetgeving de patiënt is meerderjarig (18 jaar) of een ontvoogde minderjarige die handelingsbekwaam en bewust is op het ogenblik van zijn verzoek; het verzoek is vrijwillig, overwogen en herhaald, en niet tot stand gekomen als gevolg van externe druk; de patiënt bevindt zich in een medisch uitzichtloze toestand van aanhoudend en ondraaglijk fysiek of psychisch lijden dat niet gelenigd kan worden, en dat het gevolg is van een ernstige en ongeneeslijke, door ongeval of ziekte veroorzaakte aandoening. inhoudjuiste versie+kaft.indd 4 2/04/ :05:10

7 Wat zijn de bijkomende voorwaarden voor de behandelende arts? EUTHANASIE A. Het overlijden zal binnen afzienbare tijd plaatsgrijpen: terminale patiënt de behandelende arts moet de patiënt informeren over zijn gezondheidstoestand en levensverwachting; hij bespreekt een eventueel euthanasieverzoek met de patiënt, evenals de eventueel nog resterende therapeutische mogelijkheden, en die van de palliatieve zorg. Hij moet samen met de patiënt tot het besluit komen dat er geen andere redelijke oplossing is en dat het verzoek berust op volledige vrijwilligheid; de behandelende arts moet zich verzekeren van het aanhoudend fysiek of psychisch lijden van de patiënt en van het duurzaam karakter van zijn verzoek. Daartoe voert hij met de patiënt meerdere gesprekken die, rekening houdend met de ontwikkeling van de gezondheidstoestand van de patiënt, gespreid worden over een redelijke periode; inhoudjuiste versie+kaft.indd 5 2/04/ :05:10

8 de nieuwe wetgeving de behandelende arts moet een andere arts raadplegen over de ernstige en ongeneeslijke ziekte en deze op de hoogte brengen van de redenen van de raadpleging. Deze eerste geraadpleegde arts neemt inzage van het medisch dossier, onderzoekt de patiënt en moet zich vergewissen van het aanhoudend en ondraaglijk fysiek of psychisch lijden dat niet kan worden gelenigd. Hij stelt een verslag op van zijn bevindingen. Deze arts moet volledig onafhankelijk zijn van de patiënt en van de behandelende arts. Hij moet ook bevoegd zijn om over de ziekte in kwestie te oordelen. De behandelende arts brengt de patiënt op de hoogte van de resultaten van deze raadpleging; de behandelende arts moet, indien er een verplegend team is dat in regelmatig contact staat met de patiënt, het verzoek van de patiënt bespreken met dat team of met leden van dat team; indien de patiënt dit wenst, moet de behandelende arts het euthanasieverzoek bespreken met de naasten die de patiënt aanwijst; hij moet zich ervan verzekeren dat de patiënt de gelegenheid heeft gehad om over zijn euthanasieverzoek te spreken met al wie hij wil. inhoudjuiste versie+kaft.indd 6 2/04/ :05:10

9 EUTHANASIE B. Het overlijden zal niet binnen afzienbare tijd plaatsgrijpen: niet-terminale patiënt de behandelende arts moet samen met de patiënt tot het besluit komen dat er geen andere redelijke oplossing is en dat het verzoek berust op volledige vrijwilligheid. Bovenop de bovenvermelde voorwaarden komen er nog twee voorwaarden bij: de behandelende arts moet een tweede arts raadplegen, die psychiater is of een specialist in de ziekte van de patiënt en deze zijn redenen geven voor de raadpleging. Deze tweede geraadpleegde arts moet ook onafhankelijk zijn van alle betrokkenen. Hij neemt inzage van het dossier, onderzoekt de patiënt, vergewist zich van het aanhoudend en ondraaglijk fysiek of psychisch lijden en van het vrijwillig, overwogen en herhaald karakter van het verzoek. De behandelende arts informeert de patiënt over het verslag van de geraadpleegde psychiater of specialist; men moet minstens één maand laten verlopen tussen het schriftelijk verzoek van de patiënt en het toepassen van euthanasie. inhoudjuiste versie+kaft.indd 7 2/04/ :05:11

10 Hoe om euthanasie verzoeken? de nieuwe wetgeving De patiënt moet schriftelijk om euthanasie verzoeken. Hij stelt zelf het document op, dateert en ondertekent het. Indien de patiënt dit zelf niet meer kan, duidt hij een meerderjarig persoon aan die dat kan doen. Deze persoon mag geen materieel belang hebben bij de dood van de patiënt. De schrijver vermeldt dat de patiënt niet meer in staat is zijn euthanasieverzoek te schrijven en geeft de redenen waarom. De behandelende arts moet hierbij aanwezig zijn en de naam van die arts wordt ook op het schriftelijk verzoek genoteerd. Dit document wordt bij het medisch dossier gevoegd. Volstaat een mondeling euthanasieverzoek? Neen, volgens de wet is dit niet voldoende. Het schriftelijk verzoek moet terug te vinden zijn in het medisch dossier van de patiënt. Kan een euthanasieverzoek ingetrokken worden? Ja. De patiënt kan mondeling te allen tijde het verzoek herroepen. Het schriftelijk verzoek wordt dan verwijderd uit het medisch dossier en aan de patiënt teruggegeven. Alle verzoeken van de patiënt, alle handelingen en resultaten van de behandelende arts, het (de) verslag(en) van de geraadpleegde arts(en), worden opgenomen in het medisch dossier van de patiënt. inhoudjuiste versie+kaft.indd 8 2/04/ :05:11

11 EUTHANASIE Wat is een wilsverklaring? Elke handelingsbekwame meerderjarige (vanaf 18 jaar) of ontvoogde minderjarige kan, voor het geval dat hij zijn wil niet meer kan uiten, schriftelijk in een wilsverklaring te kennen geven dat een arts euthanasie mag toepassen op een in de verklaring omschreven moment indien de patiënt niet meer in staat is om euthanasie te verzoeken. Een wilsverklaring wordt vooraf opgesteld en heeft geen dwingende waarde. Zij heeft uitsluitend betrekking op situaties waarin de patiënt onomkeerbaar comateus is. De wilsverklaring is niet geldig voor dementerende patiënten. Hoe moet een wilsverklaring worden opgesteld? Een wilsverklaring kan op elk moment schriftelijk worden opgesteld. Ze wordt opgemaakt in de aanwezigheid van twee meerderjarige getuigen van wie er minstens één geen materieel belang heeft bij het overlijden van de patiënt en moet gedateerd en ondertekend worden door degene die de verklaring aflegt, door de getuigen en eventueel de vertrouwensperso(o)n(en). Meerderjarige vertrouwenspersonen kunnen in volgorde worden aangewezen, die de behandelende arts op de hoogte brengen van de wil van de patiënt. inhoudjuiste versie+kaft.indd 9 2/04/ :05:11

12 de nieuwe wetgeving Wat gebeurt er wanneer de persoon die een wilsverklaring wenst op te stellen, fysiek niet meer in staat is dit te doen? Hij kan een meerderjarig persoon, die geen enkel belang heeft bij het overlijden van de betrokkene, aanwijzen, die zijn verzoek schriftelijk opstelt, ten overstaan van twee meerderjarige getuigen. Eén getuige mag geen materieel belang hebben bij het overlijden van die persoon. De wilsverklaring meldt dat de betrokkene niet in staat is te tekenen en waarom. De verklaring moet gedateerd en ondertekend worden door degene die het verzoek schriftelijk opstelt, door de getuigen en, in voorkomend geval door de vertrouwenspersoon of vertrouwenspersonen. Bij de wilsverklaring wordt een medisch getuigschrift gevoegd als bewijs dat de betrokkene fysiek blijvend niet in staat is de verklaring op te stellen en te tekenen. Bestaat er een voorgedrukt model voor een wilsverklaring? Ja. De Federale Minister voor Volksgezondheid heeft de inhoud bepaald van een wilsverklaring met de wettelijk vereiste persoonlijke gegevens, die door de geïnteresseerde kan worden opgesteld. Het voorgedrukte model is achterin de brochure terug te vinden met een toelichting. (p p. 29) Ook een Frans-, Duits- of Engelstalige versie zijn op vraag te bekomen. 10 inhoudjuiste versie+kaft.indd 10 2/04/ :05:11

13 EUTHANASIE Kan een wilsverklaring worden aangepast of ingetrokken? Ja, dit kan op elk moment. Iedere wijziging in de geschreven wilsverklaring moet worden genoteerd en bijgevoegd in het medisch dossier. De wilsverklaring moet minstens om de vijf jaar worden herbevestigd. Met de verklaring kan alleen maar rekening worden gehouden indien zij minder dan vijf jaar vóór het moment waarop de betrokkene zijn wil niet meer kan uiten, is opgesteld of bevestigd. Kan een behandelende arts onmiddellijk euthanasie toepassen indien er een wilsverklaring is? De behandelende arts moet zich steeds aan de wettelijke voorwaarden en procedure houden. Hij moet er zeker van zijn dat de patiënt: lijdt aan een ernstige, ongeneeslijke (door ongeval of ziekte veroorzaakte) aandoening; niet meer bij bewustzijn is; in comateuze toestand verkeert die volgens de stand van de wetenschap onomkeerbaar is. 11 inhoudjuiste versie+kaft.indd 11 2/04/ :05:11

14 De behandelende arts moet tevens: de nieuwe wetgeving 12 een andere arts raadplegen over de onomkeerbaarheid van de medische toestand van de patiënt en hem op de hoogte brengen van de redenen van deze raadpleging. Deze geraadpleegde arts onderzoekt de patiënt, het medisch dossier, en maakt een verslag van zijn bevindingen. De behandelende arts brengt de aangewezen vertrouwenspersoon, indien in de wilsverklaring opgenomen, op de hoogte van de resultaten; de inhoud van de wilsverklaring bespreken met het verplegend personeel of leden ervan die in regelmatig contact stonden met de patiënt; het verzoek van de patiënt met de vertrouwenspersoon bespreken, indien deze in de wilsverklaring werd opgenomen; de wilsverklaring bespreken met de naasten van de patiënt die door de vertrouwenspersoon (als de wilsverklaring hierin voorziet) zijn aangewezen. De geraadpleegde arts moet onafhankelijk zijn van de betrokken partijen. Al deze handelingen moeten in het medisch dossier van de patiënt worden opgetekend. inhoudjuiste versie+kaft.indd 12 2/04/ :05:11

15 EUTHANASIE Wie controleert of euthanasie wettelijk correct werd uitgevoerd? Er is een Federale Controle en Evaluatiecommissie ingesteld die nagaat of de toepassing van de euthanasiewet correct gebeurde. De commissie bestaat uit zestien leden: acht doctors in de geneeskunde waarvan er minstens vier hoogleraar zijn aan een Belgische universiteit, vier leden zijn hoogleraar in de rechten aan een Belgische universiteit of advocaat en vier leden komen uit kringen, belast met de problematiek van ongeneeslijk zieke patiënten.. De arts die euthanasie heeft toegepast, bezorgt binnen vier werkdagen een volledig ingevuld registratiedocument aan de commissie, dat bestaat uit twee delen, waarvan inhoud en vorm wettelijk zijn bepaald. Zij onderzoekt dit document en gaat op basis van het tweede deel (anoniem) na of euthanasie wettelijk correct werd uitgevoerd. Indien de commissie geen onregelmatigheden vaststelt, wordt er verder geen gevolg aan gegeven en wordt het eerste deel (dat namen bevat) niet geopend. Dit houdt m.a.w. in dat niet bekend wordt welke arts bij welke patiënt euthanasie heeft uitgevoerd. In geval van twijfel kan de commissie beslissen het eerste deel van het registratiedocument door te nemen en eventueel bijkomende informatie op te vragen bij de behandelende arts. Is de commissie bij een tweederde meerderheid van oordeel dat er bepaalde voorwaarden niet zijn nageleefd, maakt zij het 13 inhoudjuiste versie+kaft.indd 13 2/04/ :05:12

16 de nieuwe wetgeving dossier over aan de Procureur des Konings van de plaats van overlijden van de patiënt. De commissie spreekt zich binnen twee maanden na het ontvangen van het registratiedocument, uit. Wordt euthanasie beschouwd als een natuurlijke dood? Ja. Een persoon die overlijdt ten gevolge van euthanasie waarbij alle wettelijke voorwaarden in acht werden genomen, wordt geacht een natuurlijke dood te zijn gestorven. De juridische gevolgen van aangegane verzekeringsovereenkomsten zijn in geval van euthanasie dezelfde als voor iemand die een natuurlijke dood sterft. Is een arts verplicht een verzoek van euthanasie in te willigen? Neen. Geen arts kan worden gedwongen euthanasie toe te passen. Weigert de geraadpleegde arts euthanasie toe te passen, dan moet hij dit de patiënt of de eventuele vertrouwenspersoon tijdig laten weten, waarbij hij de redenen van zijn weigering toelicht. Berust zijn weigering op een medische grond dan wordt die in het medisch dossier van de patiënt opgetekend. De arts die weigert in te gaan op een euthanasieverzoek moet het medisch dossier van de patiënt overmaken aan de arts die is aangewezen door de patiënt of de vertrouwenspersoon. 14 inhoudjuiste versie+kaft.indd 14 2/04/ :05:12

17 EUTHANASIE Hij heeft echter geen doorverwijsplicht: hij moet er zelf niet voor zorgen dat de patiënt in contact wordt gebracht met een arts die wel bereid is om de gevraagde stervenshulp te bieden. Aan de andere kant heeft hij niet het recht een patiënt in de kou te laten staan: zo maakt hij een deontologische fout. Net zoals een arts kan ook iemand anders niet gedwongen worden om mee te werken aan de uitvoering van euthanasie. Dit moet dus op vrijwillige basis gebeuren. De patiënt heeft er alle belang bij om tijdig over zijn euthanasie-wens te spreken met zijn behandelende arts. Ook voor de arts vraagt het immers tijd om zich hierop voor te bereiden. 15 inhoudjuiste versie+kaft.indd 15 2/04/ :05:12

18 Enkele veel gestelde vragen de nieuwe wetgeving In het wetsontwerp is euthanasie alleen mogelijk voor meerderjarigen. Wat dan bij een minderjarige? Bij minderjarigen is de wet op euthanasie niet van toepassing. Hier kan alleen een correct medisch handelen bedongen worden volgens de patiëntenrechten. Kan een dement persoon ook euthanasie vragen? Neen. Een dement persoon is niet-handelingsbekwaam. Hoe zit het met psychiatrische patiënten die euthanasie eisen? Een psychiatrisch patiënt die gecolloqueerd en niethandelingsbekwaam is, kan geen euthanasie eisen. Wat zijn LEIF-artsen? LEIF-artsen staat voor LevensEinde Informatie 16 inhoudjuiste versie+kaft.indd 16 2/04/ :05:12

19 EUTHANASIE Forum-artsen. Dit forum groepeert artsen die gecontacteerd kunnen worden in verband met de juridische, administratief-procedurele, psychologische, ethische en medisch-technische aspecten van euthanasie en haar uitvoering en die ook kunnen fungeren als aanspreekpunt voor artsen die zelf moeilijkheden hebben met een euthanasieverzoek; zij kunnen ook als eerste geraadpleegde arts (of tweede, in geval van niet-terminaliteit) bij euthanasieverzoeken optreden. Is er een lijst beschikbaar van artsen waarop patiënten een beroep kunnen doen? Neen. De behandelende arts kan wel contact opnemen met een LEIF-arts om verdere informatie te krijgen. Een van twee getuigen die de wilsverklaring ondertekenen, mag geen baat hebben bij de dood van de patiënt. Mag een buddy (persoonlijke begeleider aids patiënt) dan tekenen? Is die nog volledig belangeloos? Ja, een buddy heeft een vertrouwensrelatie met een aids-patiënt; hij kan als getuige optreden als hij geen materieel belang heeft bij het overlijden van de patiënt. 17 inhoudjuiste versie+kaft.indd 17 2/04/ :05:12

20 Mag een familielid die de patiënt verzorgt, als getuige optreden de nieuwe wetgeving Ja, zolang er een tweede getuige tekent die geen materieel belang heeft bij het overlijden van de patiënt. Indien een patiënt zich in een comateuze toestand bevindt en testen wijzen uit dat de situatie onomkeerbaar en uitzichtloos is, wanneer (tijdspanne) en in hoeverre kunnen familieleden dan beroep doen op de wilsverklaring? Onmiddellijk. Indien de wilsverklaring niet langer dan vijf jaar geleden schriftelijk werd opgesteld, kan de procedure worden opgestart. 18 inhoudjuiste versie+kaft.indd 18 2/04/ :05:12

21 EUTHANASIE Wilsverklaring inzake euthanasie Rubriek I. Verplichte gegevens A. Voorwerp van de wilsverklaring De heer/mevrouw (*) (naam en voornaam) (*) verzoekt dat voor het geval hij/zij (*) niet meer in staat is tot wilsuiting, een arts euthanasie toepast indien voldaan is aan de voorwaarden gesteld in de wet van 28 mei 2002 betreffende euthanasie (*) herbevestigt de wilsverklaring tot euthanasie die werd opgesteld op (datum) (1) (*) herziet de wilsverklaring tot euthanasie die werd opgesteld op (datum) (1) (*) trekt de wilsverklaring tot euthanasie, die werd opgesteld op (datum) in 19 inhoudjuiste versie+kaft.indd 19 2/04/ :05:12

22 B. Persoonlijke gegevens van de verzoeker de nieuwe wetgeving Mijn persoonlijke gegevens zijn de volgende: - hoofdverblijfplaats - volledig adres - identificatienummer in het Rijksregister - geboorteplaats en geboortedatum C. Kenmerken van de wilsverklaring Deze verklaring werd vrij en bewust afgelegd. Dit wordt onderschreven door de handtekening van de twee getuigen en in voorkomend geval van de vertrouwensperso(o)n(en). Ik verwacht dat deze wilsverklaring wordt geëerbiedigd. 20 inhoudjuiste versie+kaft.indd 20 2/04/ :05:12

23 EUTHANASIE D. De getuigen De getuigen ten overstaan waarvan ik deze wilsverklaring afleg, zijn: 1) naam en voornaam hoofdverblijfplaats volledig adres identificatienummer in het Rijksregister telefoonnummer geboortedatum en geboorteplaats eventuele graad van verwantschap 2) naam en voornaam hoofdverblijfplaats volledig adres identificatienummer in het Rijksregister telefoonnummer geboortedatum en geboorteplaats eventuele graad van verwantschap 21 inhoudjuiste versie+kaft.indd 21 2/04/ :05:12

24 Rubriek II. Facultatieve gegevens de nieuwe wetgeving Als vertrouwensperso(o)n(en), waarvan ik wens dat hij/zij onmiddellijk op de hoogte wordt (worden) gebracht indien ik mij in een toestand bevind waarin de wilsverklaring van toepassing zou kunnen zijn en dat hij/zij tijdens de procedure wordt (worden) betrokken, wijs ik in volgorde van voorkeur aan: 1) naam en voornaam hoofdverblijfplaats volledig adres identificatienummer in het Rijksregister telefoonnummer geboortedatum en geboorteplaats eventuele graad van verwantschap 2) A. De eventueel aangewezen vertrouwenspersonen 22 inhoudjuiste versie+kaft.indd 22 2/04/ :05:13

25 EUTHANASIE B. Gegevens weer te geven door de persoon die fysiek blijvend niet in staat is een wilsverklaring op te stellen en te tekenen De reden waarom ikzelf fysiek blijvend niet in staat ben deze wilsverklaring op te stellen en te ondertekenen is de volgende:.... Als bewijs hiervan, voeg ik een medisch getuigschrift in bijlage. Ik heb (naam en voornaam) aangewezen om deze wilsverklaring schriftelijk vast te leggen. De persoonlijke gegevens van de vernoemde persoon zijn de volgende: hoofdverblijfplaats volledig adres identificatienummer in het Rijksregister telefoonnummer geboortedatum en geboorteplaats eventuele graad van verwantschap 23 inhoudjuiste versie+kaft.indd 23 2/04/ :05:13

26 Deze verklaring is opgemaakt in (aantal) ondertekende exemplaren die worden bewaard (op een plaats of bij een persoon): de nieuwe wetgeving... Gedaan te, op Datum en handtekening van de verzoeker Datum en handtekening van de aangewezen persoon bij het fysiek blijvend niet in staat zijn van de verzoeker (1) Datum en handtekening van de twee getuigen Datum en handtekening van de aangewezen vertrouwensperso(o)n(en) (1) (bij iedere datering en handtekening worden de hoedanigheid en de naam vermeld) (*) schrappen wat niet past (1) in voorkomend geval (2) voor elke aangewezen vertrouwenspersoon worden de onder 1) vermelde gegevens ingevuld 24 inhoudjuiste versie+kaft.indd 24 2/04/ :05:13

27 EUTHANASIE Toelichting bij de Wilsverklaring inzake euthanasie De wilsverklaring wordt bij voorkeur met de hand geschreven. Alle hierna vermelde gegevens die voor u van toepassing zijn, moeten worden opgenomen. Rubriek I. Verplichte gegevens A. Voorwerp van de wilsverklaring Hier neemt u over wat voor u van toepassing is: als u voor de eerste keer een wilsverklaring schrijft, neemt u de tekst na het eerste (*) over; als u later (binnen vijf jaar na datum van de registratie) wenst te herbevestigen, neemt u het tweede (*) en vult u de datum van registratie in; wilt u een aantal gegevens wijzigen (b.v. adres, getuigen, vertrouwenspersoon, ), dan kunt u het derde (*) gebruiken; 25 inhoudjuiste versie+kaft.indd 25 2/04/ :05:13

28 u kunt ook altijd uw wilsverklaring intrekken; daarvoor gebruikt u het vierde (*). de nieuwe wetgeving Het is wel zo dat u steeds alle gegevens weer dient over te schrijven, of het nu gaat om een herbevestiging, een herziening of een annulering (intrekking) van de wilsverklaring. B. Persoonlijke gegevens De hoofdverblijfplaats en het volledig adres zijn in de meeste gevallen hetzelfde. Alleen wanneer u het meest op een tweede adres verblijft (b.v. student, tweede woonst, ) dient u beide te vermelden. Uw identificatienummer in het Rijksregister kunt u terugvinden op: 1. uw SIS-kaart 2. uw loon- of pensioenfiche 3. uw belastingsbrief 4. eventueel op uw identiteitskaart (is een keuzemogelijkheid) 26 inhoudjuiste versie+kaft.indd 26 2/04/ :05:13

29 EUTHANASIE C. Kenmerken van de wilsverklaring Deze tekst neemt u gewoon over. D. De getuigen U vult alle gegevens voor beide getuigen in. Voor hoofdverblijfplaats en volledig adres: zie B. Persoonlijke gegevens Identificatienummer in het Rijksregister: zie B. Persoonlijke gegevens Eventuele graad van verwantschap: een van de twee getuigen mag geen materieel belang hebben bij uw overlijden 27 inhoudjuiste versie+kaft.indd 27 2/04/ :05:13

30 Rubriek II. Facultatieve gegevens de nieuwe wetgeving A. De eventueel aangewezen vertrouwenspersonen Naargelang u een of meerdere vertrouwenspersonen heeft, gebruikt u enkelvoud of meervoud bij het opschrijven van de gegevens. Bij 1), 2), geeft u de gevraagde informatie zoals bij Rubriek I, B. Persoonlijke gegevens B. Gegevens weer te geven door de persoon die fysiek blijvend niet in staat is een wilsverklaring op te stellen en te tekenen Dit is heel belangrijk en moet zeker worden ingevuld wanneer u zelf niet in staat bent de informatie eigenhandig te schrijven. Er moet een ondertekend en gedateerd medisch getuigschrift van de huisarts worden bijgevoegd waarin wordt vermeld waarom u de wilsverklaring niet eigenhandig kan opschrijven. De persoonlijke gegevens van de door u aangewezen persoon die uw wilsverklaring schriftelijk vastlegt, moeten op dezelfde wijze als die van de getuigen (zie: Rubriek I., D. De getuigen) worden ingevuld. 28 inhoudjuiste versie+kaft.indd 28 2/04/ :05:14

31 EUTHANASIE Achteraan dient u het aantal ondertekende exemplaren die worden bewaard te vermelden, samen met de naam van de personen en hun adres die het exemplaar bijhouden. U sluit uw wilsverklaring af met de datum en de plaats waar ze is opgesteld, in te vullen. Wie tekent de wilsverklaring? Uzelf (indien dit niet mogelijk is, de aangewezen persoon die in uw plaats de verklaring heeft opgesteld); de twee getuigen; de vertrouwenspersoon of vertrouwenspersonen. Iedere ondertekenaar zet de datum bij de handtekening en ook zijn/haar hoedanigheid: de verzoeker (u of de door u aangewezen persoon indien uzelf niet meer kan tekenen), de twee getuigen en de vertrouwenspersoon of vertrouwenspersonen. 29 inhoudjuiste versie+kaft.indd 29 2/04/ :05:14

32 de nieuwe wetgeving Sinds september 2008 kunt u uw wilsverklaring ook 'digitaal' laten registreren via het gemeentebestuur, dienst bevolking. Uw verklaring wordt er nagekeken en weggeschreven naar een databank. Het originele exemplaar wordt gekopieerd in het aantal dat u nodig heeft; de kopieën krijgt u mee en het origineel wordt samen met de digitale informatie verstuurd naar het Ministerie van Volksgezondheid waar alles wordt opgeslagen'. Wij raden u aan om dit ook te doen; indien nodig kan uw behandelende arts via een code nagaan of er een wilsverklaring is. Wij hebben vernomen dat er geen vraag tot herbevestiging wordt gesteld vanuit de gemeente en het ministerie. Dit dient echter om de vijf jaar te gebeuren. Daarom biedt de Humanistisch-Vrijzinnige Vereniging u de gelegenheid uw wilsverklaring bij ons te laten registreren. U krijgt dan een brief met registratienummer toegestuurd en uw verklaring wordt bijgehouden in uw dossier. In het vierde jaar na registratiedatum, vragen wij u of u uw wilsverklaring wenst te herbevestigen. Ons adres: Humanistisch-Vrijzinnige Vereniging (HVV), An Lys, Lange Leemstraat 57, 2018 Antwerpen 30 inhoudjuiste versie+kaft.indd 30 2/04/ :05:14

33 EUTHANASIE Nuttige adressen Humanistisch-Vrijzinnige Vereniging, (voor de registratie en opvolging van de wilsverklaringen: t.a.v. An Lys) Lange Leemstraat 57, 2018 Antwerpen, tel.: +32 (0) , fax: +32 (0) , (gebruik dit specifieke adres waardoor de discretie optimaal wordt verzekerd), website: Unie Vrijzinnige Verenigingen, Federaal Secretariaat, Brand Whitlocklaan 50, 1200 Sint-Lambrechts- Woluwe, tel.: +32 (0) , fax: +32 (0) , website: Federale Controle- en Evaluatiecommissie (FCECE), Pachecolaan 19 bus 5, Rijksadministratief Centrum, Vesaliusgebouw 4de verdieping, 1010 Brussel, website: LEIF-artsenforum Menswaardig Levenseinde (opgericht met de steun van de vzw Recht op Waardig Sterven). Het secretariaat van de LEIF-artsen is gelegen in Vander Vekenstraat 158, 1780 Wemmel, tel.: +32 (0) (tijdens de kantooruren) LEIFlijn: iedere werkdag tussen 9 en 17u., tel.: 078/ , leiflijn@skynet.be, website: Recht op Waardig Sterven, Constitutiestraat 33, 2060 Antwerpen, tel./fax: +32 (0) , info@rws.be, website: 31 inhoudjuiste versie+kaft.indd 31 2/04/ :05:14

34 de nieuwe wetgeving 32 Association pour le Droit de Mourir dans la Dignité (ADMD), Rue du Président 55, 1050 Brussel, tel.: +32 (0) , fax: +32 (0) , website: Publicatie Ken je rechten als patiënt, is een uitgave van SVV-socio-cultureel centrum en de Dienst Gezondheidsbevordering en de Juridische Dienst van het Nationaal Verbond van Socialistische Mutualiteiten (2002), te bekomen bij SVV, Sint-Jansstraat 32-38, 1000 Brussel, tel.: +32 (0) , De Wet van 22 augustus 2002 betreffende de rechten van de patiënt is terug te vinden op de website: Interessante Links (Internet) Belgian Medcare of Belgisch Staatsblad ook terug te vinden op de website Tele-Onthaal Seniorennet Gezondheidssite voor Vlaanderen voor uitgebreide informatie over euthanasie en andere gezondheidsthema's inhoudjuiste versie+kaft.indd 32 2/04/ :05:14

35 Colofon EUTHANASIE Werkten mee aan deze brochure - Marianne Marchand, eindredactie - Lieve De Peuter, medewerker De Maakbare Mens vzw, dossierverantwoordelijke wilsverklaringen - Franky Bussche, hoofd van de cel: Studie en Onderzoek UVV - Wilfried Van Gassen, beheerder HV - Marc Campine, beheerder HV - Onderzoeksgroep Zorg rond het Levenseinde, Faculteit Geneeskunde en Farmacie, Vrije Universiteit Brussel Vormgeving Nikki Juten Deze brochure is een uitgave van de Humanistisch-Vrijzinnige Vereniging vzw in samenwerking met De Maakbare Mens vzw. D/2007/10.461/01 inhoudjuiste versie+kaft.indd 3 2/04/ :05:14

36 de nieuwe wetgeving Inlichtingen: Humanistisch-Vrijzinnige Vereniging vzw, Lange Leemstraat 57, 2018 Antwerpen Tel , fax , inhoudjuiste versie+kaft.indd 4 2/04/ :05:15