Milieu Toezicht En Handhaving Jaarverslag Gemeente. Emmen

Transcriptie

1 RIS.4727 Milieu Toezicht En Handhaving Jaarverslag 2009 Gemeente Emmen november 2010 Milieu Toezicht en Handhaving Jaarverslag 2009 gemeente Emmen 1

2 Inhoudsopgave 1. Inleiding Beleids- en begrotingscyclus Uitvoering taken Personeel, uren en financiën 5 2. Integraal toezicht en handhaving (onderdeel milieu) Inleiding Evaluatie uitvoeringstaken Conclusie en aanbevelingen 8 3. Overige milieutaken Overlegstructuren APV Bodem Externe veiligheid Toekomst Samenwerking Activiteitenbesluit Omgevingsvergunning Besluit bodemkwaliteit Conclusie en aanbevelingen 13 Milieu Toezicht en Handhaving Jaarverslag 2009 gemeente Emmen 2

3 1 INLEIDING Voor u ligt het milieu toezicht en handhaving jaarverslag van de gemeente Emmen over het jaar In dit verslag wordt gerapporteerd hoe de werkzaamheden in 2009 zijn uitgevoerd. Verder zijn relevante ontwikkelingen beschreven en worden aanbevelingen voor 2010 gedaan. Op grond van artikel 21 lid 1 van de Wet milieubeheer is de gemeente verplicht jaarlijks verslag te doen over het gevoerde toezicht- en handhavingsbeleid met betrekking tot de uitvoering van de wettelijke taken. In dit toezicht en handhaving jaarverslag zijn de resultaten weergegeven van die taken. 1.1 Beleids- en begrotingscyclus Het beleid en de daaraan gekoppelde uitvoeringstaken in dit jaarverslag is gebaseerd op de beleids- en begrotingscyclus. Beide cycli worden kort toegelicht: Beleidscyclus Het toezicht en handhavingsbeleid van de gemeente vindt systematisch en cyclisch plaats via de beleidscyclus. Dit beleid wordt in het afdelingsjaarprogramma geconcretiseerd. Vervolgens vindt de daadwerkelijke uitvoering van de taken plaats in overeenstemming met de Strategienota milieuhandhaving gemeente Emmen. De voortgang van de taken worden opgenomen in MARAP s (management rapportages). De MARAP s worden vertaald in een voorjaars- en najaarsnotitie voor de raad. Hierin worden zowel beleidsmatig als financieel voorstellen tot bijsturing gedaan. In het toezicht en handhaving jaarverslag wordt uiteen gezet in hoeverre dit programma van het voorgaande jaar is gerealiseerd. Tevens worden conclusies en aanbevelingen gedaan om het beleid /planning bij te stellen voor een volgend jaarprogramma. Hiermee begint de beleidscyclus opnieuw (zie figuur 1). Begrotingscyclus De Strategienota milieuhandhaving gemeente Emmen draagt bij aan de kwaliteitsborging en is vastgesteld B&W d.d. 22 maart Deze nota is gebaseerd op de landelijke kwaliteitscriteria, voor de milieu toezicht en handhaving. Toezicht en handhaving zal systematisch en cyclisch gaan plaatsvinden via de beleidscyclus en inbedding vinden in de begrotingscyclus. Het systematisch doorlopen van deze cirkels zorgt ervoor dat het toezicht en de handhaving steeds verder wordt verbeterd. Via het afdelingsjaarprogramma en de dienstjaarplan worden de beleids- en de begrotingscyclus aan elkaar verbonden. De begroting geeft (op hoofdlijnen) aan welke activiteiten in een bepaald jaar plaatsvinden. In de onderstaande figuur zijn de verschillende elementen weergegeven: Milieu Toezicht en Handhaving Jaarverslag 2009 gemeente Emmen 3

4 Beleidscyclus Probleemanalyse Monitoring & Evaluatie Handhavings - - beleidsplan Programma en Organisatieplan Uitvoering Begroting Verslag Begrotingscyclus Rekening en verslag Voorjaarsnotitie Figuur 1: Beleids- en begrotingscyclus 1.2 Uitvoering taken De in dit verslag omschreven uitvoering van de toezicht- en handhavingstaken worden in hoofdzaak verricht door het team Gebruik van de Afdeling Toezicht, Dienst Publiek. Naast deze taken heeft ook de dienst Gebied een taak, met name waar gaat om het niet inrichting gebonden toezicht. Voorts bestaat hun taak uit de bestuursrechtelijke handhaving en de strafrechtelijke handhaving. Gaat het puur om de juridische handhaving, dan wordt deze uitgevoerd door de dienst Ondersteuning, afd. Communicatie en juridische zaken. 1.3 Personeel, uren en financiën De organisatie van het milieu toezicht, rekening met hetgeen is beschreven onder 1.2, wordt uitgevoerd door de afdeling Toezicht van de gemeente Emmen en is beschreven in het afdelingsjaarplan van de Afdeling Toezicht over Milieu Toezicht en Handhaving Jaarverslag 2009 gemeente Emmen 4

5 Team Gebruik, afdeling Toezicht Het hier beschreven deel van het milieu toezicht en de handhaving is onderdeel van de Dienst Publiek, Afdeling Toezicht, team Gebruik, en de formatie voor toezicht en handhaving is als volgt verdeeld: - Teamleider 1,0 fte - Senior juridisch medewerker toezicht 1,0 fte - Senior medewerker milieu toezicht 0,9 fte - Medewerker inrichtingen toezicht 4,5 fte - Senior medewerker bodem 0,9 fte - Medewerker bodem toezicht 3,0 fte Totaal 11,3 Tevens zijn voor de milieu toezicht en handhavingstaak beschikbaar - Medewerker geluid toezicht 0,25 fte - Milieu BOA dienst gebied 2,0 fte - Senior juridisch medewerker HH 1,0 fte Uren en financiën Voor 2009 zijn in totaal werkelijke uren begroot voor toezicht totaal uren geboekt. Het positieve verschil bedraagt 3925 uren. Dit is een gevolg van een erg laag ziekte percentage. Verder is er ,00 begroot. Het jaar 2009 stond o.a. in het teken van de voorbereiding van de reorganisatie en de implementatie van de WABO. Dit heeft invloed gehad om de directe inzet van de beschikbare uren voor de primaire taken binnen het team gebruik van de afdeling Toezicht. De vergunningverlening en de uitoefening van het toezicht is functioneel en organisatorisch gescheiden. Hoewel er wel sprake is van overleg. Conclusie: Doorgaans worden de beschikbare fte s structureel ingevuld. Soms wordt tijdelijk iemand ingehuurd om een afgebakende klus te klaren. Omdat uit wordt gegaan van 1355 uur effectieve uren per fte, kan in een periode van weinig ziekte een hogere productiviteit worden bewerkstelligd. Uit bovenstaande cijfers wordt het verschil tussen begroot en geboekt verklaard. Milieu Toezicht en Handhaving Jaarverslag 2009 gemeente Emmen 5

6 2 INTEGRAAL TOEZICHT EN HANDHAVING (ONDERDEEL MILIEU) 2.1 Inleiding Op milieugebied zijn landelijk een aantal kwaliteitscriteria opgesteld waaraan het toezicht en de handhaving per 1 januari 2005 dient te voldoen. Emmen voldoet nagenoeg aan deze criteria. Op basis van een provinciale audit zijn een aantal verbeterpunten voorgesteld. Deze zullen met het vaststellen van een nieuw toezicht en handhavingsbeleid WABO worden vastgesteld en de cyclus wordt verankerd in het nieuwe afdelingsjaarplan voor Dit gaat ook gelden voor andere vakgebieden, zoals bouwen en ruimtelijke ordening. In dit hoofdstuk zijn alle milieu toezicht en handhavingstaken beschreven. Het gaat om zowel toezicht bij bedrijven, als om zaken als die betrekking op de bodem. Voor het jaar 2009 zijn voor veel thema s nog geen of slechts in een aantal gevallen concrete doelen gesteld. Dit euvel wordt eveneens in de jaarplanning van 2011 verholpen en het uitvoeringsplan gebaseerd op het naleefgedrag middels de tafel van elf van het ministerie van justitie. Tevens zal de milieu toezicht en handhaving monitor worden ingevuld. In 2010 zal deze geschikt worden gemaakt voor alle WABO taken. 2.2 Evaluatie uitvoeringstaken Aan de hand van het afdelingsjaarplan wordt een capaciteit en uitvoeringlijst samengesteld voor het komende jaar. Hieronder wordt een overzicht gegeven van de toezicht- en handhavingsactiviteiten in In de schema s wordt uiteen gezet welke werkzaamheden voor 2009 waren gepland en wat de stand van zaken met betrekking tot de uitvoering is. Verder zijn de geplande en de werkelijke uren besteding per taak aangegeven. Bedrijfsbezoeken: Onderwerp Gecontroleerde inrichtingen Noodstopvoorziening Tankstations Waarvan opleveringscontroles Geplande Uitgevoerde Geplande Uitgevoerde opmerkingen bezoeken bezoeken uren uren Geen Uren hiervoor verantwoord Uren hiervoor verantwoord Gevelonderzoek 5% 5% Uren hiervoor verantwoord Projecten SHD projecten BOCE samenwerking Uren hiervoor verantwoord Totaal Milieu Toezicht en Handhaving Jaarverslag 2009 gemeente Emmen 6

7 Administratieve controles Uren hiervoor verantwoord Toelichting: Het totaal aantal afgelegde bedrijfsbezoeken is meer dan de planning. Dit is onder meer te verklaren door een laag ziekte verzuim. BOCE samenwerking is een samenwerkingsverband tussen de gemeenten Borger-Odoorn, Coevorden en Emmen. Handhaving: Onderwerp Gepland Uitgevoerd opmerkingen Constateringsbrief na reguliere controle 1 e Hercontrole hebben alsnog voldaan Vooraankondiging bestuursmaateregel hebben alsnog voldaan 2 e hercontrole hebben alsnog voldaan Dwangsom opgelegd Bestuurdwang aangekondigd Dwangsom verbeurt Bestuursdwang uitgevoerd hebben alsnog voldaan beschikkingen Milieu volgt inzake handhaving het in provinciaal verband door het college vastgestelde Stappenschema bestuursrechtelijke en strafrechtelijke handhaving. Het schema bevat 3 handhavingstappen, te weten: verzoek tot beëindigen overtreding, vooraankondiging opleggen last onder dwangsom c.q. bestuursdwang en het opleggen last onder dwangsom/bestuursdwang. Er zijn in hercontroles uitgevoerd. Gelet op het aantal afgelegde bedrijfsbezoeken kan worden vastgesteld dat in ongeveer 15% van de gevallen het niet oplossen van de geconstateerde gebreken tot het constateren van een overtreding heeft geleid. Na de 2 e hercontrole bleek dat in 1% van de gevallen (namelijk 9 keer) de geconstateerde overtreding (nog) niet ongedaan was Milieu Toezicht en Handhaving Jaarverslag 2009 gemeente Emmen 7

8 gemaakt en dat bestuursrechtelijke werd opgetreden. De overtreden voorschriften kenden vooral een achtergrond v.w.b. de aspecten: a. (horeca-)geluid en b. het aanleveren van bescheiden. Aanbeveling: Met het opstellen van de nieuwe probleemanalyse voor de vaststelling van het nieuwe toezichts- en handhavingsbeleid met deze constatering rekening te houden. Klachten Onderwerp Gegrond Ongegrond Geplande Uitgevoerde opmerkingen uren uren Bodem Geluid algemeen Geluid horeca Ingezet op een 5-tal inrichtingen Stank e.d Overig Totaal Als gevolg van het aantal klachten ingediend met betrekking tot de onderwerpen (horeca-)geluid, hebben deze aspecten in 2010 prioriteit gekregen en is de nodige capaciteit ingezet. Als doel is gesteld dat het aantal ingediende klachten met minimaal 50 % moet afnemen. SHD projecten Onderwerp Aantal Tijd Overtredingen inrichtingen Vuurwerk Gemeentelijk inrichtingen Geluid horeca Asbest BRZO (aandachtspunten) Het Samenwerking Handhaving Drenthe (SHD) is een netwerkorganisatie van de Drentse handhavingsorganisaties. Dit zijn de gemeenten, waterschappen, provincie, politie, OM, douane, VROM-inspectie, Kmar en de AID. In het kader van gezamenlijk toezicht en handhaving heeft milieu deelgenomen aan bovenstaande projecten. Milieu Toezicht en Handhaving Jaarverslag 2009 gemeente Emmen 8

9 2.3 Conclusie en aanbevelingen Conclusie: De professionalisering van toezicht & handhaving is beter verankerd binnen de organisatie. In 2009 zijn er administratieve controles uitgevoerd. Gebleken is dat dergelijke controles een efficiënt en in voldoende mate effectief middel is. Bovendien draagt het bij tot het terug dringen van de administratieve en toezichtslast bij bedrijven. Bovendien heeft er een uitwisseling plaatsgevonden tussen provincie, gemeenten en waterschappen. Dit heeft tot gevolg gehad dat door dezelfde instantie ook voor de ander werd gekeken. Op deze wijze werden meer controles uitgevoerd dan ten aanzien van die aspecten gepland. Aanbevelingen Tijdens de uitvoering van de milieuhandhavingstaken is onder andere gebleken dat de huidige prioriteitsstelling zoals genoemd in het Strategienota milieuhandhaving gemeente Emmen aangepast dient te worden. In het kader van de implementatie van de WABO vindt deze aanpassing plaats. 3 OVERIGE MILIEUTAKEN 3.1 Overlegstructuren Interne afstemming vindt onder andere plaats in het teamoverleg en in het portefeuillehoudersoverleg (Pfo), overleg tussen portefeuillehouder en afdelingshoofd VROM. Verder neemt Milieu deel aan diverse externe overlegstructuren. APHO/BPHO Ten behoeve van het maken van afspraken in het kader van de bestuursovereenkomst is een Ambtelijk Provinciaal Handhaving Overleg (A-PHO) en een Bestuurlijk Provinciaal Handhaving Overleg (B-PHO) ingesteld. Het Bestuurlijk Provinciaal Milieu Overleg (BPHO) is een overleg - op grond van artikel 18.3 van de Wet milieubeheer - op provinciaal niveau. Dit overleg is ingesteld met het oog op het bevorderen van een doelmatige (uitvoering van de) handhaving. Via die weg worden afspraken gemaakt over zaken en onderwerpen, waarbij provinciebrede afstemming door de partijen noodzakelijk wordt geacht. Aan het overleg wordt deelgenomen door (respectievelijk een ambtelijke en bestuurlijke vertegenwoordiging van) alle Drentse handhavingsorganisaties. Bodemoverleg De provincie nodigt gemeenten 4 keer per jaar uit voor het Bodemberaad, waarin afstemming plaatsvindt van het bodembeleid en waarin de landelijke beleidsontwikkelingen worden gevolgd. Het Bodemberaad is gestart in 2002 als een vervolg op een klankbordgroep actief bodembeheer. Producten van het Bodemberaad zijn een modelbodembeheerplan (2003) en een modelbodembeleidsplan (2005). Ook is er ruimte voor het bespreken van casussen. De senior bodeminspecteur is actief als agendalid aan het Bodemberaad. Omdat de gemeente Emmen zelfstandig bevoegd gezag is, kent de structuur bij de afdeling Vergunningen en de afdeling Toezicht een onderdeel bodem. Dit onderdeel wordt in technisch zin geleid door een coördinator. De coördinator zorgt ook voor afstemming in de lijn organisatie. Milieu Toezicht en Handhaving Jaarverslag 2009 gemeente Emmen 9

10 Vakberaad geluid Met enige regelmaat wordt, op initiatief van de provincie, op ambtelijk niveau in het vakberaad geluid gesproken over onder andere het beheer van zones en bijvoorbeeld akoestische zaken betreffende vergunningverlening. Het vakberaad Geluid is 4 keer bij elkaar geweest. Milieu heeft in 2009 als agendalid deelgenomen aan het vakberaad geluid. LHO In het kader van het SHD is milieu in keer bij het Lokaal Handhavingsoverleg aanwezig geweest. Aan dit overleg wordt, naast onze gemeente, deelgenomen door de provincie, het waterschap Hunze en Aa s en de milieupolitie Emmen. Het OM, Arrondissement Zwolle, ontvangt een afschrift van de verslagen en wordt er bij betrokken indien er sprake is van een strafrechtelijk traject. Aanbevelingen In 2010 zal worden gestart met een RHO in BOCE samenwerking. 3.2 APV Gedurende het jaar 2009 is het verzoek gericht tot de afdeling Toezicht om op te treden tegen zogenaamde illegale piratenfeesten. Het gaat om het oprichten van een hoge zendmast ten behoeve van het uitzenden van piratenmuziek. Tevens worden horecavoorzieningen opgebouwd in een tent en gedurende meestal het weekend ter beschikking gesteld van publiek. Hiervoor worden geen vergunningen gevraagd. In samenwerking met Agentschap Telecom en de plaatselijke politie is 3 keer met succes opgetreden tegen dit soort illegale activiteiten. 1 maal moest bestuursdwang worden uitgeoefend. 3.3 Bodem De gemeente is op grond van de Wet bodembescherming zelfstandig bevoegd gezag m.b.t. dit aspect. Uit dien hoofde heeft de gemeente de taak te zorgen voor een goede bodemkwaliteit, zodat duurzaam gebruik van de bodem mogelijk wordt gemaakt. Hiervoor is beleid ontwikkeld. De werkzaamheden zoals deze in 2009 door deze specialiteit zijn uitgevoerd worden aangegeven in onderstaande tabel. Aantal Activiteit 131 beoordeling/adviezen bouwvergunningen 23 beoordeling/adviezen milieuhandhaving (nulsituatie) 4 boordeling/adviezen nadere onderzoeken 10 toezien op eigen saneringen 25 beoordeling/adviezen evaluatie rapporten 2 beoordeling/adviezen ernstige gevallen 61 beoordeling/adviezen BBK 40 beoordeling/adviezen informatievragen 427 mutaties Bodeminformatiesysteem (BIS4ALL) 19 uitgezette bodemonderzoeken 9 adviezen bestemmingsplannen Milieu Toezicht en Handhaving Jaarverslag 2009 gemeente Emmen 10

11 5 monitoring 25 saneringsplannen 31 toezicht WBB saneringen 22 Controle grondstromen in het veld 54 Beoordeling melding grondverzet 1 Toetsing spoedeisende locaties 4.5 Externe veiligheid Bij externe veiligheid gaat het met name om het voorkomen of het reduceren van de kans op - en het effect van - een ernstig ongeval vanwege activiteiten met gevaarlijke stoffen. Het betreft de 39 in Emmen aanwezige categorie 4 inrichtingen. Deze inrichtingen worden elk jaar bezocht door een toezichthouder en beoordeeld op de naleving van de desbetreffende voorschriften. In het kader van externe veiligheid zijn er in 2009 naast de routine matige zaken, geen noemswaardige zaken te melden. Onderhouden provinciale risicokaart De provinciale risicokaart is in 2009 bijgewerkt. In 2009 heeft een provinciaal onderzoek naar de volledigheid van de risicokaart plaatsgevonden. Actualiseren bestemmingsplannen en gevelcontroles De afdeling FRO is bezig met het actualiseren van de Bestemmingsplannen. De afdeling Toezicht heeft in dit kader tot taak te bezien of de situaties zoals deze staan beschreven in oude bestemmingsplannen nog wel reëel zijn. Hiertoe gaat een medewerker ter plaatse en beoordeeld alle situaties, waarop de Wet milieubeheer van toepassing is. Deze werkzaamheden worden gezamenlijk uitgevoerd met de gevelcontroles. In 2009 is medewerking verleend aan het actualiseren van 7 bestemmingsplannen, waaraan 100 uren zijn besteed. Milieu Toezicht en Handhaving Jaarverslag 2009 gemeente Emmen 11

12 4 Toekomst 4.1 Samenwerking Begin 2006 is het rapport De toekomstige handhavingsstructuur in de provincie Drenthe door PricewaterhouseCoopers opgesteld. Gedeputeerde staten (hierna GS genoemd) hebben hiervoor opdracht verleend omdat zij in het kader van de nieuwe Wet handhavingsstructuur de taak en ambitie heeft een adequate handhavingsstructuur in Drenthe in te richten. GS heeft zich op 31 oktober 2006 uitgesproken over het model voor de handhavingsstructuur. Dat model gaat uit van samenwerking op vrijwillige basis met een indeling van Drenthe in 3 regio s (regio Westerveld, De Wolden, Meppel, Hoogeveen, Midden-Drente, regio Emmen-Coevorden- Borger-Odoorn(regio Zuid-Oost Drenthe) en regio Assen-Tynaarlo-Noordenveld- Aa en hunze). Er is een oprichtingsnotitie opgesteld om de samenwerking in Zuid-Oost Drenthe te formaliseren. Deze is door de bestuurders van de 3 gemeenten en de bestuurder van de provincie ondertekend. Doel is het bevorderen van de kwaliteit van de (milieu)handhaving door de deelnemende gemeenten door onder meer: elkaar leren kennen (zuidoost Drentse netwerkontwikkeling); uitwisseling van operationele informatie en beleid (halen én brengen); gezamenlijk opzetten van specifieke projecten; serieuze gesprekspartner zijn voor met name A/BPHO om beter te kunnen anticiperen op ontwikkelingen; op termijn de milieuhandhaving binnen de samenwerking om te vormen tot een integrale handhaving. Naar aanleiding van deze samenwerking is het project Gemeentelijke inrichtingen uitgevoerd. Hierbij is gekozen voor buurthuizen en zijn de gebouwen van andere gemeenten gecontroleerd op naleving van de milieuregels. Naast afstemming van de uitvoering hebben medewerkers van de gemeenten met en voor elkaar gecontroleerd. 4.2 Activiteitenbesluit Bij de doorlichting van de VROM-regelgeving in 2003 heeft VROM besloten de algemene milieuregels op basis van artikel 8.40 Wm (de 8.40-AMvB s) samen te voegen tot één nieuwe AMvB. Dit zijn de milieuregels waar zo n bedrijven in Nederland aan moeten voldoen. VROM wil de regels stroomlijnen en de administratieve lasten verminderen. Dit wordt bereikt door: - meer bedrijven onder de nieuwe AMvB te laten vallen; dus minder vergunningen; - de praktische knelpunten die gemeenten en bedrijven met de regels ervaren oplossen; - versobering van onderzoeks- en rapportageverplichtingen. Belangrijk uitgangspunt is dat de nieuwe regels het beschermingsniveau van het milieu niet aantasten. Het besluit is op 1 januari 2008 van kracht geworden. 4.3 Omgevingsvergunning In de komende periode zal aandacht worden geschonken aan de implementatie van de omgevingsvergunning. Voor wat het toezicht en de handhaving betreft heeft een projectleider opdracht gekregen een notitie te schrijven, beleid te ontwikkelen en de processen te veranderen, Milieu Toezicht en Handhaving Jaarverslag 2009 gemeente Emmen 12

13 opdat bij het van kracht worden van Wet Algemene bepalingen omgevingsrecht de implementatie van dit nieuwe beleid zo soepel mogelijk kan worden ingevoerd. 4.4 Besluit Bodemkwaliteit Het nieuwe Besluit Bodemkwaliteit voor het natte gedeelte als opvolger van het Bouwstoffenbesluit is per 1 januari 2008 in werking getreden en op 1 juli 2008 voor grond en bouwstoffen. Als gevolg hiervan zal de gemeente uitvoering gegeven aan de toezicht en handhaving daarvan. Vooralsnog zullen wij voor wat betreft het grondverzet gebruik blijven maken van de bestaande bodemkwaliteitskaart en het bodembeheersplan, zoals deze door het college zijn vastgesteld op 29 januari Dit overgangsrecht geldt voor maximaal vijf jaar. In de loop van 2010 zal een aanvang worden gemaakt met de implementatie van het Besluit bodemkwaliteit. 4.5 Conclusie en aanbevelingen: Als gevolg van het niet meer actueel zijn van de Strategienota toezicht en handhaving gemeente Emmen met daarbij behorende probleemanalyse en uitgevoerde prioritering van de handhavingstaken, zal ter voorbereiding op de implementatie van de WABO een actualisatie plaatsvinden. In 2009 is daarmee gestart. Het contract van het huidige milieu informatie systeem Powerforms wordt niet meer op dezelfde wijze verlengd. (Automatisch met 5 jaar) Gestreefd wordt naar de het op tijd klaar hebben van DiZiT die dit systeem zal gaan vervangen. Indien nodig wordt de contractduur met maximaal 1 jaar verlengd. Naast de vraag welke ICT ondersteuning hierbij benodigd is, heeft de gemeente nagedacht over de aspecten als wat vraagt de klant, hoe wordt het proces intern ingericht en het inrichten van 1 loket in combinatie met front/back-office. Dit heeft geleid tot het aansluiten van het samenwerkingsverband DIMPECT. In dat kader zal DiZiT worden ontwikkeld gezamenlijk met de gemeente Enschede. Milieu Toezicht en Handhaving Jaarverslag 2009 gemeente Emmen 13