DAGAFDEKKING Stand van zaken februari 2009

Transcriptie

1 DAGAFDEKKING Stand van zaken februari 2009 Patrick Teunissen p.teunissen@dmb.amsterdam.nl

2 TOELICHTING Algemeen: uitspraken Raad van State Dagafdekking per relevant aspect voor de tvt Berekening terugverdientijd bestaande situatie Berekening terugverdientijd renovatie/nieuwbouw Vervolg 2

3 Algemeen Uitspraak Raad van State 12 september 2007: Opvallende aspecten: Raad van State volgt het StAB advies voor de terugverdientijd Maatregel kan verlangd worden ook al is deze niet opgenomen in de Infobladen van InfoMil. Dagafdekking is een relatief eenvoudige maatregel Dagafdekking komt in aanmerking voor EIA Geen omzetverlies aangetoond. 3

4 Algemeen Uitspraak Raad van State 17 december 2008: Geen referentie aan uitspraak van 12 september 2007 Geen StAB advies uitgebracht Opvallende aspecten: De zaak Hoogvliet betreft nieuwbouw: er wordt niet ingegaan op de terugverdientijd van dagafdekking van deze situatie Aangegeven wordt dat enkele aspecten niet ten gronde zijn bestreden, zoals extra kosten en EIA. Extra kosten worden toegelaten. Dit in tegenstelling tot het eerder uitgebrachte StAB-advies en de uitspraak van

5 Maar ook Bevoegd gezag mag eisen stellen ondanks convenant Dagafdekking van vriesmeubelen is gehonoreerd Alle overige maatregelen ook De aspecten die de terugverdientijd voor dagafdekking bepalen zijn nu vastgelegd en bieden een kans om verder te gaan. Daarom nu nadere beschouwing van de tvt 5

6 Wijze waarop de aspecten voor de berekening van de terugverdientijd nader worden toegelicht: Per aspect wordt aangegeven wat hierover is opgenomen in de uitspraak van 17 december 2008 vervolgens wordt aangegeven wat daarover is vermeld in de nadere eis aangevuld met aanvullende informatie die aan de Raad van State is toegezonden en wordt afgesloten met een conclusie 6

7 Energiegebruik meubel Uitspraak Raad van state Nadere eis Wat betreft het energieverbruik van de koelmeubelen gaat het bevoegd gezag uit van het werkelijke energieverbruik zoals ECN in haar rapport aangeeft, waarbij ECN verwijst naar het rapport Eurovent Certification. 7

8 aanvulling toegezonden aan Raad van State Energiegebruik koelmeubel 13,8 kwh Zoals hierboven al aangegeven betreft de meting van TNO bij Dekamarkt een nieuw zuinig meubel. Dit meubel is zuiniger dan de meeste meubelen die verweerders in de praktijk zijn tegengekomen bij de verschillende concerns. Op basis van de gecertificeerde Eurovent gemiddelden is het energiegebruik van de koelmeubelen 19,7 kwh/m.dag zonder nachtafdekking bij een omgevingstemperatuur van 25 graden Celcius. Gecorrigeerd volgens EKS komt het gemiddelde voor de Nederlandse situatie uit op 13,8 kwh/m.dag zonder nachtafdekking. TNO bevestigt dit cijfer in zijn reactie van 12 juni 2007 op het verslag van de StAB. Conclusie energiegebruik meubel Overeenstemming over gebruik: 13,8 kwh/m.dag 8

9 Correctie dagafdekking 9

10 aanvullende info toegezonden aan Raad van State Uit het na de zitting van 19 mei verkregen TNO-rapport van november 2007 'Glass covers on refrigerated display cabinets. Field measurement of energy savings' blijkt dat de effectiviteit van dagafdekking overeenkomt met het tot nog toe gehanteerde besparingspercentage. De metingen stellen een besparing vast voor verticale koelmeubelen Multideck Linde ART van 48, 2% respectievelijk op 54,7%. Gezien de recente meetgegevens gebruiken verweerders hier een besparingspercentage van 50%. 10

11 TNO-rapport van november 2007 'Glass covers on refrigerated display cabinets. Field measurement of energy savings' 11

12 Conclusie correctie dagafdekking Het energiegebruik van het meubel wordt bepaald volgens: TEC = DEC + REC Totale Energy Consumption (TEC) Refrigerator energy consumption (REC) koeling Direct energy consumption DEC = verlichting en fans Het energiegebruik van het meubel = 13,8 kwh/m.dag = TEC. Op basis hiervan zou de correctie 45 % moeten zijn. 12

13 Nachtafdekking 13

14 Bevoegd gezag: aanvulling aan Raad van State Het TNO-MEP Rapport geeft resultaten van metingen van energiebesparing van nachtafdekking. Volgens dit rapport levert nachtafdekking gedurende 106 uur per week een besparing van 16,3% van het totale energiegebruik van het meubel op. Door de uitbreiding van de openingstijden van tot naar tot zal deze besparing tegenwoordig lager uitvallen. De nachtafdekking functioneert nu nog maar 90 uur in plaats van 106 uur. Het TNO-rapport van 7 december 2006 'Dagafdekking in supermarkten nader beschouwd' geeft op basis van cijfers van diverse Eurovent-leden een besparing van nachtafdekking van gemiddeld 25%. Voor de berekening van de terugverdientijd wordt aangesloten bij de resultaten van praktijkmetingen, namelijk 21 %. Zie hiervoor reactie op het verslag van de StAB van TNO van 12 juni

15 Conclusie nachtafdekking Tijdens de zitting is er overeenstemming over het besparingspercentage van 21%. Hierbij is door het bevoegd gezag aangegeven dat door gewijzigde openingstijden het percentage lager zal uitvallen. Concreet betekent dit: 90/106 * 21% = 17,8 % 15

16 kwh-prijs Concept nadere eis De energieprijs steeg de afgelopen 5 jaar met 4% per jaar. De verwachting is dat deze trend zich de komende jaren zal doorzetten. Uitgaande van de opgelegde uitvoeringstermijn kan afhankelijk van het moment waarop de maatregel daadwerkelijk wordt genomen de terugverdientijd nog met 4 tot 12% lager uitvallen. 16

17 Zienswijze en antwoord nadere eis Stijging van de energieprijzen niet te voorspellen Zienswijze In het ontwerpbesluit wordt opgemerkt dat uit de beschikbare gegevens blijkt dat de energieprijzen in de toekomst verder zullen stijgen en dat een hogere energieprijs een verlagend effect heeft op de terugverdientijd. In feite kan niet worden voorspeld wat de energieprijzen voor de toekomst gaan doen. Overigens geldt dat kosten van nieuwe investeringen en personeelskosten, naar moet worden aangenomen, zich in de toekomst navenant zullen ontwikkelen. Die elementen verlengen de terugverdientijd méér dan dat een hogere energieprijs de terugverdientijd bekort. Deze kostenposten tikken namelijk harder door. 17

18 Antwoord In de afgelopen 5 jaar is de energieprijs met ongeveer 4% gestegen. De loonkosten zijn daarentegen met ongeveer 2% gestegen. In het ECN rapport worden de arbeidskosten van het reinigen en vullen van de meubelen niet in de berekening van de terugverdientijd betrokken, omdat er minder intensieve reiniging door minder vervuiling van het meubel wegvallen tegen het schoonmaken van de glazen afdekking van verticale koelvitrines. Bij de berekening van de terugverdientijd is het bevoegd gezag uitgegaan van de energiekosten van het jaar 2006 en zijn toekomstige energiekosten niet meegenomen in de berekeningen van de terugverdientijd. 18

19 Elektriciteitsprijs huishoudens en industrie Conclusie kwh-kosten De kwh-kosten zijn relatief laag ingeschat. De kwh op het moment plaatsen van de dagafdekking zijn ten minste 12% hoger dan de besluiten in 2006: kwh = % = 0,098 19

20 Gasbesparing 20

21 Bevoegd gezag: aanvulling aan Raad van State Het TNO-MEP Rapport geeft resultaten van metingen van energiebesparing van nachtafdekking. Volgens dit rapport levert nachtafdekking gedurende 106 uur per week een besparing van 16,3% van het totale energiegebruik van het meubel op. Door de uitbreiding van de openingstijden van tot naar tot zal deze besparing tegenwoordig lager uitvallen. De nachtafdekking functioneert nu nog maar 90 uur in plaats van 106 uur. Het TNOrapport van 7 december 2006 'Dagafdekking in supermarkten nader beschouwd' geeft op basis van cijfers van diverse Eurovent-leden een besparing van nachtafdekking van gemiddeld 25%. Voor de berekening van de terugverdientijd wordt aangesloten bij de resultaten van praktijkmetingen, namelijk 21 %. Zie hiervoor reactie op het verslag van de StAB van TNO van 12 juni

22 Aardgasprijzen huishoudens en industrie Conclusie gasbesparing De gasbesparing zoals gebruikt in de nadere eis is relatief laag ingeschat. Correctie op de gewijzigde openingstijden en de gasprijs op het moment dat de maatregel genomen moet worden geeft een besparing van: 106/90 x 42 x 0,30/0,25 = 59/m.jaar of 16 cent/m.jaar 22

23 Extra kosten 23

24 Nadere eis Op grond van bovengenoemde waarden komt het bevoegd gezag op een terugverdientijd van maximaal 3,8 jaar. Daarbij overweegt het bevoegd gezag dat aan de hand van bovengenoemde gegevens de terugverdientijd weliswaar vrij nauwkeurig is te benaderen, maar dat een exacte berekening van de terugverdientijd ook nog wordt beïnvloed door een groot aantal andere factoren. De factoren die kunnen leiden tot een verhoging van de terugverdientijd zijn de kosten van het schoonmaken van de meubelen en eventuele omzetderving. Het is juist dat deze kosten niet waren meegewogen in het rapport Buiten de verbouwing om. Hierover overweegt het bevoegd gezag het volgende. Zoals in het ECN-rapport is aangegeven worden de schoonmaakkosten ten minste ten dele gecompenseerd door gunstige effecten van afdekking. ECN noemt onder meer een vermindering van de vervuiling van de binnenkant van de meubelen. Een overdag onafgedekte vitrine staat namelijk bloot aan het binnendringen van stof, ongedierte en organisch materiaal dat afkomstig is van mensen die de winkel bezoeken. Daarom zal de vitrine intensiever moeten worden gereinigd dan bij een afgedekt meubel het geval is. Bij onze beoordeling is geverifieerd wat het effect zou zijn op de terugverdientijd indien de schoonmaakkosten wel worden meegenomen. Uit de formule in bijlage F van het ECN-rapport blijkt ook dan dat de terugverdientijd lager is dan 5 jaar. 24

25 Aanvulling toegezonden aan Raad van State Hierin zijn geen opmerkingen gemaakt over de extra kosten gezien de uitspraak van de Raad van State en het StABadvies van september In de aanvullende info die in 2007 is toegezonden aan de Raad van State: Kosten onderhoud en schoonmaak en omzetverlies door ruimtebeslag Tussen TNO en ECN is discussie over het verdisconteren van een bedrag voor de extra schoonmaakkosten van de meubelen. Tevens zou volgens TNO de vultijd van de meubelen langer zijn. Hierover wordt opgemerkt dat dergelijke aspecten in de globale berekening van de TVT sowieso feitelijk buiten beschouwing kunnen worden gelaten. Bij elke supermarkt zal dit aspect een rol spelen. Het lijkt overigens niet onaannemelijk dat de voordelen (simpelweg samen te vatten als minder vervuiling in de koeling door afscherming) hier in dezelfde orde van grootte liggen als de nadelen (meer glasoppervlak om schoon te maken). 25

26 StAB-advies Naschrift Een voordeel van afdekking kan overigens zijn de verbeterde houdbaarheid van de gekoeldeproducten. In dit verband wordt verwezen naar de brieven van de Voedsel- en Warenautoriteit (tabblad H in dossierordner). Dit mogelijke voordeel (minder productuitval) is in de rapportages niet in geld uitgedrukt, hetgeen bij de berekening van de (eenvoudige) TVT ook niet gebruikelijk is. Hieruit blijkt dat er zowel voor- als nadelen zijn aan te geven waarvan de meeste -in het licht van het berekenen van de (eenvoudige) TVTuitsluitend kwalitatief benaderd zouden moeten worden. Indien dat niet gebeurt, ontstaat een discussie over de interpretatie en toepassing van allerlei items waarbij variaties in aannames snel kunnen leiden tot een grote spreiding van uitkomsten. Ter vergelijking: Albert Heijn B.V. berekent in TNO-2 (StAB-00) een TVT van meer dan 20 jaar daar waar DMB in een reactie daarop (StAB-01A) een TVT berekent van 3,4 jaar. Zoals gezegd worden in beide berekeningen zaken meegenomen die voor het berekenen van de TVT op brancheniveau achterwege kunnen worden gelaten. Bij investeringsbeslissingen op concern- of filiaalniveau kunnen deze bedrijfseconomische aspecten wel worden betrokken maar deze zijn in het kader van het belang van de bescherming van het milieu (Wm) niet relevant. 26

27 Conclusie extra kosten Tijdens de zitting is aangegeven dat het meenemen van extra kosten discutabel is. Als men hier creatief mee omgaat zijn er nog diverse extra kostenposten te bedenken. Het StAB-advies volgt deze redenering van het bevoegd gezag. Mocht echter de extra kosten voor vullen en onderhoud worden meegenomen dan lijkt 0,08 een reële waarde. 27

28 Investering 28

29 EIA Zienswijze Nadere eis De afname van de terugverdientijd met 14% door gebruik te maken van EIA is niet onderbouwd. Daar komt bij dat het onzeker is of Albert Heijn gebruik kan maken van de regeling door het vluchtige karakter van fiscale faciliteiten. Antwoord In het ontwerp besluit is bij de bepaling van de terugverdientijd voor de EIA per abuis 14% opgenomen, dit moet 13% zijn. Met de EIA mag 44% van het investeringsbedrag van het bedrijfsmiddel, inclusief montage, extra worden afgetrokken van de fiscale winst bij de vennootschapsbelasting. Uitgaande van 29,6% vennootschapsbelasting is het netto voordeel (na belastingen) hierdoor 13%. Bij de bepaling van de terugverdientijd is rekening gehouden met subsidies en fiscale maatregelen. Dit is in overeenstemming met de definitie in de begrippenlijst van bijlage 1 van de handreiking Wegen naar preventie bij bedrijven, Den Haag, Infomil, december De EIA is geen fiscale maatregel met een vluchtig karakter. De EIA is in 1997 gestart en is tot en met 2010 in de miljoenennota 2006 opgenomen. In de miljoenennota van 2006 is een netto fiscaal voordeel voor de EIA opgenomen van 79 miljoen euro. Dit correspondeert met een goed te keuren en te effectiveren investeringsbedrag van circa 620 miljoen euro per jaar. Conclusie Aangezien de maatregel uiterlijk in 31 december 2009 getroffen moet worden valt deze geheel binnen de termijn waarvoor de EIA is vastgesteld. Het is daarom redelijk om bij de bepaling van de terugverdientijd rekening te houden met dit fiscaal voordeel. Overigens is het ficaal voordeel van 13% niet meegenomen door ECN in de bepaling van de terugverdientijd van de dagafdekking. 29

30 Aanvullende info toegezonden aan Raad van State Voor de beoordeling van de investeringkosten van dagafdekking verzochten verweerders, voor het nemen van de nadere eisen, verschillende leveranciers om offertes. Op verzoek van verweerders bevatten de offertes ook alle bijkomende kosten zoals montage, elektrische aanpassingen, opnieuw inregelen en transportkosten. De destijds ontvangen offertes variëren in prijsstelling. De nadere eisen gaan uit van een gemiddelde prijs van de ontvangen offertes van 766,-. De beoordeling van de terugverdientijd houdt rekening met de Energie Investerings Aftrek (EIA). De EIA leidt tot een verlaging van de investering van 13%. De totale kosten komen daarmee uit op 666,-. Verweerders gaan ook bij deze 'herberekening' uit van dit bedrag maar merken op dat een aantal concerns aanmerkelijk lagere kostprijs van de deuren aangeven. Lidl noemt een prijs van 592,-/m en Spar geeft aan dat de deurprijs 348,-/m bedraagt. Deze cijfers leveren een lager gemiddelde op dan 666,-. Conclusie investering Situatie in 2009: Wijziging EIA door lagere vennootschapsbelasting netto voordeel: 11% Prijsstijging 2% per jaar: t.o.v. 2006: 3 x 2 = 6% Investeringskosten: 766 x 0,89 x 1,06 =

31 Herbekening terugverdientijd bestaande meubels 13,8 45 % 17,8 % 0,098 0,37 0,16 0,08 4,

32 Conclusie bestaande meubelen: Indien de extra kosten worden meegenomen is de terugverdientijd van bestaande meubels inclusief extra kosten en energie-prijspeil 2009: 4,4 jaar Zonder extra kosten, conform de uitspraak van 2007: 3,7 jaar 32

33 Renovatie/nieuwbouw koelmeubels (zaak Hoogvliet) In de uitspraak van der Raad van State is niet inhoudelijk ingegaan op de zaak Hoogvliet. Dit betreft een nieuwbouw situatie. ECN-rapport: Terugverdientijd bij nieuwbouw: Bij een afname van het benodigde koelvermogen door afdekking, dat wordt geschat op tenminste 20% hetgeen gelet op de besparing van gemiddeld 50% gerechtvaardigd lijkt te zijn, kan ook het geïnstalleerd vermogen van de elektrische installatie worden teruggebracht. Dit kan in geval van uitbreiding of nieuwbouw van vestigingen het geval zijn. Hierdoor wordt de terugverdientijd van afdekking in die gevallen vaak negatief. Met ander woorden: afdekken is vanaf de in gebruik name van de winkel goedkoper dan niet afdekken omdat de prijs van bijvoorbeeld een zwaardere elektrische aansluiting of een grotere trafo vele malen hoger is dan die van afdekking. Bovendien zijn de koelinstallaties ook goedkoper door het lagere vermogen 33

34 Bevoegd gezag: aanvulling aan Raad van State (zaak Hoogvliet) Bij de berekening van de terugverdientijd van de kosten voor de dagafdekking bij bestaande koelmeubels is gebruik gemaakt van een gemiddeld energiegebruik. Bij de aanschaf van nieuwe koelmeubels kan ervan uit gegaan worden dat het energiegebruik lager zal liggen dan het gemiddelde van de Eurovent-database. Het meubel wordt in deze situatie direct voorzien van dagafdekking. Een investering in nachtafdekking is nu niet nodig. De terugverdientijd is daarom voor een nieuwbouwsituatie zoals de Dekamarkt en ook Hoogvliet opnieuw bepaald. Hiervoor zijn de onderstaande variabelen gebruikt: 34

35 Gegevens voor nieuwbouw: Verbruik: Het lijkt logisch dat men bij nieuwbouw kiest voor extra zuinige meubels. Daarom is gerekend met 75% van 13,8 = 10,35 kwh/m.dag Correctie: In onze ingediende berekening zijn we uitgegaan van 50%. In de herziene berekening wordt dit nu 45% Nachtafdekking: Geen correctie nodig, want het is een nieuw meubel waar direct dagafdekking op wordt geplaatst. Energieprijs: Uitgegaan van 0,088 prijspijl Voor 2009: 0,098 Gasbesparing: Hiervoor is uitgegaan van een zuinig meubel, dus 25 % minder op de gasbesparing: 0,12 Extra kosten: in eerste instantie niet door ons meegenomen, nu wel: 0,08 Investering: er wordt bij nieuwbouw niet geïnvesteerd in nachtafdekking. In de nadere eis is het prijsverlagend effect op 16 % bepaald, zodat de investering dan 84 % x 666,- = 560 Deze redenering lijkt bij nader inzien niet houdbaar. Bij de herberekening wordt uitgegaan van 766,- - EIA 11% + 3 x 2% 35

36 Nieuwbouw op dit moment Berekening terugverdientijd Renovatie/nieuwbouw koelmeubels 10,35 50 % nvt 0,088 0,45 0,09 n.v.t. 2, ,35 45 % nvt 0,098 0,46 0,12 0, Uitspraak RvS Bestaande meubels herberekening Nieuwbouw ingediend RvS 13,8 45 % 17,8 % 0,098 0,37 0,16 0,08 4,

37 Samenvattend: Uit de berekening wordt duidelijk dat de terugverdientijd minder dan 5 jaar is. De jaarlijkse verhoging van de energieprijs brengt de terugverdientijd ruim binnen de wettelijke termijn van 5 jaar. Dit ondanks een lagere EIA. Voor renovatie en nieuwbouw is dagafdekking zonder meer rendabel. Voor deze berekening is uitgegaan van een extra zuinig meubel. Indien een gerekend wordt met een standaard meubel met een gebruik van 13,8 kwh/m.dag dan is de tvt: 3 jaar. 37

38 Vervolg In februari overleggen directeuren van milieudienst IJmond, WestHolland en DMB met het CBL. Doel van het overleg: Meer gezamenlijk met de branche komen tot afspraken over energiebesparing. 38

39 Advies aan andere gemeenten: Indien de brieven al zijn verzonden: Wacht het overleg af en maak voorlopig geen beschikkingen (dat kan makkelijk want dagafdekking moet pas vanaf 2010 genomen worden.) Indien een nieuw project wordt gestart: Controleer op alle relevante maatregelen zoals die in onze nadere eis zijn opgenomen. Voeg daar eventueel folie aan toe op vriesdeuren (bron: energiecentrum MKB terugverdientijd 8 maanden) Wacht het overleg af over de dagafdekking 39

40 Eind goed, al goed? De branche treedt toe tot het convenant MJA3 en maakt heldere afspraken over te nemen maatregelen Voordelen: Landelijke afspraken voor concerns die landelijke opereren Tijdwinst Samenwerking Milieuwinst! 40