Afd. I DEFINITIE 2-6 HET OVERTUIGEN VAN DE WAARACHTIGHEID VAN EEN FEIT 7. Afd. III HET OVERTUIGEN VAN DE RECHTER 8-12

Transcriptie

1 Inhoud V Blz. AFKORTINGEN EN CITEERWIJZEN LITERATUURLIJST V XV XVII Nrs. TITEL I INLEIDING. AFBAKENING VAN HET ONDER- WERP 1-43 Hfdst. I HET BEGRIP BEWIJZEN 2-15 Afd. I DEFINITIE 2-6 Afd. II HET OVERTUIGEN VAN DE WAARACHTIGHEID VAN EEN FEIT 7 HET OVERTUIGEN VAN DE RECHTER 8-12 Afd. IV HET OVERTUIGEN OVEREENKOMSTIG DE WET 13 Afd. V BEWIJZEN EN INTERPRETEREN Hfdst. II HET BEWIJSRECHT Afd. I DEFINITIE Afd. II SOORTEN BEWIJSRECHT: FORMEEL EN MATERIEEL BE- WIJSRECHT BELANG VAN HET BEWIJSRECHT Hfdst. III HET BURGERLIJK BEWIJSRECHT Afd. I HET VERMOGENSRECHTELIJK BEWIJSRECHT Afd. II GEEN BEWIJSRECHT IN STRAFZAKEN GEEN BEWIJSRECHT IN FISCALE, SOCIALE EN ADMINI- STRATIEFRECHTELIJKE ZAKEN Hfdst. IV HET GEMEEN BURGERLIJK BEWIJSRECHT Afd. I DE BRONNEN 35-41

2 VI Afd. II TALRIJKE AFWIJKENDE WETTELIJKE BEPALINGEN 42 DE STRUCTUUR VAN DE STUDIE 43 TITEL II DE BASISKENMERKEN VAN HET GEMEEN BURGERLIJK BEWIJSRECHT Hfdst. I EEN GEREGLEMENTEERD BEWIJSSTELSEL Afd. I EEN VRIJ OF EEN GEREGLEMENTEERD BEWIJSSTELSEL Afd. II HET GEREGLEMENTEERD KARAKTER VAN HET GEMEEN BURGERLIJK BEWIJSSTELSEL DE RATIO LEGIS: RECHTSZEKERHEID EN CONFLICTBE- SLECHTING Hfdst. II DE VASTSTELLING VAN DE JURIDISCHE WAARHEID Afd. I DE OBJECTIEVE TEGENOVER DE JURIDISCHE WAARHEID 54 Afd. II DE VOORRANG VAN DE JURIDISCHE WAARHEID TEMPERINGEN 61 Hfdst. III HET BEGINSEL VAN DE LIJDELIJKHEID VAN DE RECHTER Afd. I HET UITGANGSPUNT VAN HET BURGERLIJK WETBOEK Afd. II EVOLUTIE NAAR EEN MEER ACTIEVE RECHTER Hfdst. IV NIET VAN OPENBARE ORDE, NOCH VAN DWINGEND RECHT Afd. I ENKEL BESCHERMING VAN LOUTER PRIVATE BELANGEN 68 Afd. II AFSTAND EN AFWIJKENDE OVEREENKOMSTEN NIET VOOR HET EERST VOOR HET HOF VAN CASSATIE 71 TITEL III HET FORMEEL BURGERLIJK BEWIJSRECHT. DE OBJECTIEVE BEWIJSLAST: WAT MOET WORDEN BEWEZEN? Hfdst. I DE FEITEN Afd. I ALLEEN DE FEITEN. NIET HET OBJECTIEVE RECHT Afd. II NIET HET VREEMD RECHT NIET HET GEWOONTERECHT, WEL DE CONVENTIONELE GEBRUIKEN 80-83

3 VII Hfdst. II DE DOOR DE PARTIJEN AANGEVOERDE FEITEN Afd. I HET AANVOERINGSRECHT VAN DE PARTIJEN Afd. II DE AANVOERINGSPLICHT VAN DE PARTIJEN Hfdst. III ALLE AANGEVOERDE FEITEN, ONGEACHT DE AARD Afd. I SOORTEN FEITEN Afd. II OOK NEGATIEVE FEITEN VRIJGESTELDE FEITEN De niet-pertinente of ter zake dienende feiten De algemeen bekende feiten en de algemene ervaringsregels De processuele feiten Feiten die het voorwerp uitmaken van een wettelijke vermoeden Feiten die het voorwerp uitmaken van een gedingbeslissende eed 110 Hfdst. IV ALLEEN DE BETWISTE FEITEN Afd. I HET PRINCIPE Afd. II BETWISTEN EN NIET-BETWISTEN DE AANVOERINGSLAST EN DE OBJECTIEVE BEWIJSLAST 116 TITEL IV HET FORMEEL GEMEEN BURGERLIJK BEWIJSRECHT. DE SUBJECTIEVE BEWIJSLAST: WIE MOET BEWIJZEN? Hfdst. I DE VERDELING VAN DE SUBJECTIEVE BEWIJSLAST Afd. I ARTIKEL 1315 BW Afd. II ARTIKEL 870 GER.W DE RATIO LEGIS Afd. IV HET TOEPASSINGSGEBIED Wettelijke bevestigingen Ook voor negatieve feiten Ongeacht de wijze waarop verweer wordt gevoerd Uitzonderingen A. Daadwerkelijk voorhanden? B. Afwijkende overeenkomsten C. Bijzondere wetsbepalingen D. Weerlegbare wettelijke vermoedens Afd. V OVERZICHT VAN ENKELE CONCRETE TOEPASSINGEN Bestaan en inhoud van de ingeroepen verbintenis A. Verbintenis uit overeenkomst of rechtshandeling B. Oneigenlijke contracten

4 VIII C. Andere Uitvoering van de verbintenis Onvolledige of slechte uitvoering A. Contractuele, delictuele of quasi-delictuele aansprakelijkheid B. Het onderscheid tussen resultaatsverbintenissen en inspanningsverbintenissen C. De exceptie van niet-uitvoering van een wederkerige overeenkomst D. Gerechtelijke ontbinding en eenzijdige buitengerechtelijke ontbinding Tenietgaan van de verbintenis (anders dan door uitvoering) Enkele bijzondere overeenkomsten A. De huurovereenkomst B. De pachtovereenkomst 189 C. De aannemingsovereenkomst D. De verkoopovereenkomst Bestaan van de verkoopovereenkomst De leveringsplicht van de verkoper De stilzwijgende aanvaarding van de (aankoop)factuur 198 E. De bewaargeving 199 F. De verzekeringsovereenkomst Omschrijving van het verzekerd risico en gronden van uitsluiting en verval Regresvordering Duurtijd van de overeenkomst Enkele bijzondere rechtsdomeinen A. Het zakenrecht B. Het huwelijksvermogensrecht en erfrecht 213 C. Het consumentenrecht Overeenkomsten gesloten buiten de lokalen van de onderneming Consumentenkrediet 215 D. Het bankrecht E. Het merkenrecht F. De dwangsom 220 Hfdst. II HET BEWIJS VAN AFDOENDE WAARSCHIJNLIJKHEID Hfdst. III DE SUBJECTIEVE BEWIJSLAST EN DE BEWIJSGARING Afd. I PROBLEEMSTELLING 224 Afd. II EVOLUTIE IN DE WETGEVING 225 DE ACTIEVE ROL VAN DE RECHTER IN DE BEWIJSGARING De overlegging van bewijsmateriaal Onderzoeksmaatregelen Mogelijke sancties A. Het beschikkingsbeginsel 235 B. Feitelijk vermoeden tegen de onwillige partij C. Veroordeling tot een geldboete en/of tot schadevergoeding wegens misbruik van procesrecht 238 D. Veroordeling tot de gedingkosten 239 E. Opleggen van een dwangsom 240 F. Toepassing van artikel 882 Ger.W. 241

5 IX G. Herroeping van het gewijsde 242 H. Strafrechtelijke veroordeling 243 Afd. IV DE VERPLICHTING VAN DE PARTIJEN TOT SAMENWER- KING AAN DE BEWIJSGARING Hfdst. IV DE SUBJECTIEVE BEWIJSLAST EN HET BEWIJSRISICO TITEL V Hfdst. I HET MATERIEEL GEMEEN BURGERLIJK BE- WIJSRECHT. HOE MAG/MOET WORDEN BE- WEZEN? HET ONDERSCHEID TUSSEN BURGERLIJKE ZAKEN EN HANDELSZAKEN Afd. I DE DRAAGWIJDTE VAN HET ONDERSCHEID Afd. II HET ONDERSCHEIDINGSCRITERIUM HET GEMENGD BEWIJSSTELSEL Afd. IV BINDEND VOOR DE PARTIJEN EN VOOR DE RECHTER 266 Hfdst. II HET BEWIJSSTELSEL IN BURGERLIJKE ZAKEN Afd. I HET TOEPASSINGSGEBIED Enkel voor rechtshandelingen Enkel tussen en door de partijen Niet in handelszaken Afd. II DE TOEGELATEN BEWIJSMIDDELEN DE HIËRARCHIE TUSSEN DE TOEGELATEN BEWIJSMID- DELEN De hiërarchie op grond van de toelaatbaarheid A. Het begrip toelaatbaarheid B. De hiërarchie De hiërarchie op grond van de bewijskracht/bewijswaarde A. Het begrip bewijswaarde/bewijskracht B. De hiërarchie Afd. IV DE BEWIJSMIDDELEN MET AFDOENDE BEWIJSKRACHT De bekentenis A. Definitie 301 B. Essentiële bestanddelen Een eenzijdige daad waaruit een bewijs kan worden gehaald Daad die uitgaat van de persoon tegen wie ze wordt ingeroepen Aangaande een betwist en persoonlijk feit met nadelige gevolgen Geen vormvoorwaarden C. Soorten De gerechtelijke bekentenis

6 X 2. De buitengerechtelijke bekentenis Belang van het onderscheid 342 D. Het bewijs van de bekentenis De subjectieve bewijslast De toegelaten bewijsmiddelen E. De toelaatbaarheid Het principe: altijd toegelaten Uitzonderingen F. De bewijskracht Volle bewijskracht Enkel tegen degene die bekend heeft Onsplitsbaar ten nadele van degene die bekend heeft Onherroepelijk G. Controle door het Hof van Cassatie De gedingbeslissende eed A. Definitie B. Essentiële bestanddelen Een gerechtelijk karakter Uitgaan van een procespartij Betrekking hebben op een betwist en persoonlijk feit dat gunstig is voor degene die de eed aflegt Gedingbeslissend Strikte vormwaarden C. De toelaatbaarheid In principe: altijd toegelaten Uitzonderingen D. De bewijskracht Volledige, definitieve en onherroepelijke bewijskracht Relatieve werking Afd. V DE BEWIJSMIDDELEN MET EEN BEPAALDE BEWIJS- KRACHT De wettelijke vermoedens A. Definitie B. Essentiële bestanddelen Gevolgtrekking gebaseerd op een bekend feit om te besluiten tot een onbekend feit Gevolgtrekking door de wetgever C. Soorten D. Toepassingen Vermoedens van wetsontduiking Vermoedens van eigendomsrecht of van bevrijding van schuld Het gezag van gewijsde De bewijskracht van de bekentenis en van de eed Andere toepassingen E. De bewijskracht De akten A. Definitie B. Essentiële bestanddelen Algemeen Het geschrift De volledigheid De handtekening Geen andere vormvoorwaarden aan de akte C. Soorten De authentieke akte

7 XI 2. De onderhandse akte D. De bewijskracht Algemeen De bewijskracht van de akte tussen de partijen onderling De bewijskracht van de akte tegenover derden De bewijskracht van de akte en uitlegging De met onderhandse akten gelijkgestelde geschriften A. De ondertekende onregelmatige authentieke akte B. De ondertekende brieven en s Afd. VI DE BEWIJSMIDDELEN MET EEN VRIJE BEWIJSWAARDE Het getuigenbewijs A. Definitie B. De toelaatbaarheid Dubbele begrenzing De eerste grens: de dubbele regel van artikel 1341 BW De tweede grens: soevereine appreciatie door de rechter Beperkte controle door het Hof van Cassatie 781 C. De bewijswaarde Geen bewijskracht Tegenbewijs steeds mogelijk Het bewijs door feitelijke of rechterlijke vermoedens A. Definitie 784 B. Essentiële bestanddelen Een redenering door afleiding van de rechter Uitgaan van een vaststaand feit in het geding Een plausibele gevolgtrekking Zekerheid omtrent het onbekende feit Controle door het Hof van Cassatie 798 C. De toelaatbaarheid Enkel wanneer getuigenbewijs toegelaten is Steeds in geval van bedrog Een rechtskwestie 802 D. De bewijswaarde Geen bewijskracht Enkel concrete werking Vrijstelling van bewijslast Tegenbewijs steeds mogelijk Ruime toepassing Andere geschriften dan de (authentieke en onderhandse) akten, de met onderhandse akten gelijkgestelde geschriften en het begin van bewijs door geschrift A. Een overzicht B. Huishoudelijke registers en papieren (art BW) Definitie Bewijsrechtelijke betekenis C. Aantekeningen op titels (art BW) Definitie Bewijsrechtelijke betekenis D. Afschriften van titels (art BW) Definitie Essentiële bestanddelen Bewijsrechtelijke betekenis Enkele bijzondere toepassingsgevallen Niet van openbare orde Kritische beoordeling E. Akten van erkenning (art BW)

8 XII 1. Definitie Bewijsrechtelijke betekenis Hfdst. III HET BEWIJSSTELSEL IN HANDELSZAKEN Afd. I DE VRIJHEID VAN BEWIJS IN HANDELSZAKEN Het principe: artikel 25, eerste lid W.Kh Eerste regel: de principiële toepasselijkheid van de bewijsregels in burgerlijke zaken A. De toepasselijkheid van de bewijsregels in burgerlijke zaken B. Belangrijke uitzonderingen Ook andere bewijsmiddelen toegelaten Artikel 1341 BW geldt niet Uitzonderingen inzake akten Artikel 1353 BW Tweede regel: de soevereine appreciatiebevoegdheid van de rechter Uitzonderingen op de vrijheid van bewijs in handelszaken A. Het geschrift vereist als bewijsmiddel 881 B. Het geschrift vereist als geldigheidsvoorwaarde 882 C. Verplichte vermeldingen 883 D. Specifieke regelingen Afd. II DE WETTELIJK GEREGELDE BIJZONDERE BEWIJSMIDDE- LEN IN HANDELSZAKEN De aanvaarde factuur A. Definitie 891 B. Algemene (vorm)voorwaarden C. Bijzondere voorwaarden Primaire verbintenissen en meer bepaald een schuldvordering in geld uit een vooraf bestaande overeenkomst tot voorwerp hebben Een handelskoop-verkoop betreffen Gericht zijn aan een handelaar Aanvaard zijn door de bestemmeling D. De bewijskracht Een wettelijk vermoeden Bewijs van het bestaan van de verkoopovereenkomst en van zijn essentiële bestanddelen Bewijs van de factuurvoorwaarden Weerlegbaar of onweerlegbaar vermoeden? Andere bewijsmiddelen toegelaten Uitzonderingen Bewijs tegen de handelaar-verzender De regelmatig gehouden boekhouding A. Definitie B. De voorwaarde: regelmatige boekhouding betreffende een commerciële verrichting C. De bewijskracht In principe geen bewijskracht, doch enkel bewijswaarde De bewijskracht van de boekhouding tegen de handelaar die ze bijhoudt De bewijskracht van de boekhouding ten gunste van de handelaar die ze bijhoudt D. De aanwending in rechte van de boekhouding Vrijwillig of gedwongen

9 XIII 2. De overlegging van de boekhouding (art. 21 W.Kh.) De openlegging van de boekhouding (art W.Kh.) De andere wettelijk geregelde bijzondere bewijsmiddelen HET BEWIJSRECHT IN HANDELSZAKEN EN HET BEWIJS- RECHT IN BURGERLIJKE ZAKEN. EEN VERGELIJKING TITEL VI DE GRENZEN VAN HET GEMEEN BURGERLIJK BEWIJSRECHT Hfdst. I Afd. I HET GEOORLOOFD KARAKTER VAN DE AANGEWENDE BE- WIJSMIDDELEN DE VEREISTE VAN DE GEOORLOOFDHEID VAN DE AAN- GEWENDE BEWIJSMIDDELEN Afd. II DE SOORTEN ONGEOORLOOFDE BEWIJSMIDDELEN De onrechtmatige bewijsmiddelen A. De wettelijke bewijsverboden B. De bewijsverboden die voortvloeien uit de bescherming van grondrechten of mensenrechten C. De bewijsverboden die het gevolg zijn van algemene (procesrechtelijke) beginselen De onrechtmatig verkregen bewijsmiddelen A. Verkrijging door een strafrechtelijk misdrijf 1007 B. Verkrijging door schending van wetten die de fundamentele rechten van elke burger waarborgen 1008 C. Verkrijging door schending van het recht op eerbiediging van het prive leven D. Verkrijging door miskenning van een regel van het strafprocesrecht 1015 E. Verkrijging door miskenning van het recht van verdediging 1016 F. Verkrijging door miskenning van het recht op menselijke waardigheid 1017 G. Verkrijging door immorele of deloyale middelen Belang van het onderscheid 1022 DE SANCTIE OP DE AANWENDING VAN ONGEOORLOOFDE BEWIJSMIDDELEN De Antigoonrechtspraak van het Hof van Cassatie De aard van de sanctie: de uitsluiting van de ongeoorloofde bewijsmiddelen Het principe van de niet-uitsluiting van de ongeoorloofde bewijsmiddelen De uitzonderingen op het principe van de niet-uitsluiting van de ongeoorloofde bewijsmiddelen A. De verplichte uitsluitingen 1034 B. De facultatieve uitsluitingen Enkel in drie gevallen Belangenafweging op grond van bijkomende criteria De toepassing van de Antigoontest door de feitenrechters Kritiek in de rechtsleer

10 XIV Hfdst. II BEWIJSOVEREENKOMSTEN EN BEWIJSCLAUSULES Afd. I Afd. II DE PRINCIPIELE GEOORLOOFDHEID EN HET BINDEND KARAKTER VAN BEWIJSOVEREENKOMSTEN EN BEWIJS- CLAUSULES DE SOORTEN BEWIJSOVEREENKOMSTEN EN BEWIJS- CLAUSULES Bewijsovereenkomsten en bewijsclausules betreffende de bewijslast Bewijsovereenkomsten en bewijsclausules betreffende de toegelaten bewijsmiddelen Bewijsovereenkomsten en bewijsclausules inzake de bewijskracht Bewijsovereenkomsten en bewijsclausules inzake de geoorloofdheid van de aangewende bewijsmiddelen Bewijsovereenkomsten en bewijsclausules inzake de bewijsgaring Allesomvattende bewijsovereenkomsten 1075 DE BEPERKINGEN AAN DE CONTRACTVRIJHEID VAN DE PARTIJEN OP BEWIJSRECHTELIJK VLAK De gemeenrechtelijke beperkingen A. De gevallen waarin de wet een welbepaald bewijsmiddel oplegt of verbiedt B. Artikel 1326 BW 1080 C. De basisprincipes van het privaatrechtelijk procesrecht De beperkingen ingevolge bijzondere wetsbepalingen A. De weerlegbare wettelijke vermoedens 1083 B. De wettelijke bepalingen die de gemeenrechtelijke subjectieve bewijslastverdeling bevestigen 1084 C. Bijzondere wetsbepalingen in specifieke materies De wet marktpraktijken De wet van 2 augustus 2002 betreffende de misleidende en vergelijkende reclame, de onrechtmatige bedingen en de op afstand gesloten overeenkomsten inzake de vrije beroepen De wet van 8 december 1992 tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer ten opzichte van de verwerking van persoonsgegevens 1092 Blz. ZAAKREGISTER