Rapportage zorgplicht primaire waterkeringen Eerste proeve

Transcriptie

1 Rapportage zorgplicht primaire waterkeringen Eerste proeve Concept 3 januari 2017

2 VERANTWOORDING WATERSCHAP waterschap Hollandse Delta Handelsweg DC Ridderkerk Postbus GC Ridderkerk t f i AFDELING AUTEUR/COÖRDINATIE REVIEWER AKKOORDVERKLAARDER OPDRACHTGEVER Plannen en Regie Henri van der Meijden h.vandermeijden@wshd.nl Hans Waals Marinda de Jager Jan Aleman VERSIE 3 januari 2017 Concept

3 Managementsamenvatting en hoofdbevindingen De zorgplicht voor de waterkeringen is de eeuwenoude taak van de waterschappen, die vastgelegd is in de Waterwet. Samen met de cyclus van normeren, toetsen en versterken moet het beheer en onderhoud zorgen voor veilige waterkeringen en daarmee voor een veilig Nederland. Het is de eigen bestuurlijke verantwoordelijkheid van de waterschappen hoe ze invulling geven aan deze zorgtaak. Namens het Rijk ziet de Inspectie van Leefomgeving en Transport (ILT) hierop toe. De gezamenlijke ambitie van de waterschappen is om aantoonbaar in control te zijn waar het gaat om het voldoen aan de eisen voor waterveiligheid en een adequaat beheer en onderhoud van de keringen. Het is zaak dat de verschillende werkprocessen (inspecteren, toetsen, versterken, beheer & onderhoud keringen) goed zijn ingericht en dat de cyclus van Plan-Do-Check-Act (PDCA) volledig wordt doorlopen. Om aantoonbaar in control te zijn en de PDCA-cirkel rond te krijgen zal er gerapporteerd moeten worden over de wijze waarop de zorgplicht (het beheer en onderhoud) ingericht is en uitgevoerd wordt. Naar aanleiding van de pilots van de ILT (2014 en 2015) voor de invulling van het toezicht, hebben de waterkeringbeheerders in 2016 samen opgetrokken om een format voor de rapportage zorgplicht te ontwikkelen. Dit document bevat de eerste proeve van de rapportage zorgplicht primaire waterkeringen, en is gebaseerd op het ontwikkelde format. De rapportage bestaat uit drie delen: 1. Beschrijving van de staat van de primaire keringen, ofwel rapportage over de kritische prestatie-indicatoren (het resultaat van de inspanningen). 2. Beschrijving van de staat van de organisatie, ofwel de kritische succesfactoren (hoe het resultaat bereikt wordt). 3. De hoofdbevindingen, die volgen uit de (combinatie van de) resultaten uit 1 en 2 De conclusie over het resultaat van de inspanningen is goed: - Het versterkingsprogramma loopt op schema - Beheersmaatregelen zijn genomen voor afgekeurde waterkeringen die nog niet versterkt zijn - Waarnemingen uit inspecties zijn niet ernstig en worden vrijwel allemaal tijdig opgelost - Waarnemingen in het eerste lijns toezicht vallen allemaal in de categorie gevolgen nihil, en worden bovendien vrijwel allemaal opgelost door het aanspreken van de overtreders. - Vrijwel alle proefsluitingen en testen van kunstwerken zijn goed verlopen. Er is een enkel probleem aan het licht gekomen, waarvoor een maatregel getroffen moet worden De conclusie over de wijze waarop het resultaat bereikt wordt, is dat er een aantal tekortkomingen zijn, die een mogelijk risico inhouden. Het gaat hierbij met name om: - De inrichting van de processen - De vastlegging van gegevens en informatie - Oefenen op de uitvoering van noodmaatregelen, en bij extreme omstandigheden - Evalueren en bijsturen (PDCA cirkel sluiten) - Kennis en opleiding beter organiseren en borgen Er zijn echter goede beheersmaatregelen te treffen om deze punten op te lossen. Op basis van deze rapportage zal de in 2015 opgestelde verbeteragenda zorgplicht geactualiseerd worden. De status van dit document is dat het een eerste proeve van de rapportage zorgplicht is. Om deze reden zijn er op verschillende plaatsen in het document ervaringen, lessen en vragen opgenomen, waarmee de rapportage de komende jaren verder ontwikkeld wordt. WSHD kent de rapportage Waterwerken, waarin de voortgang van de bestuurlijk vastgestelde doelstellingen (uit waterbeheerprogramma, kadernota en begroting) van het waterschap gepresenteerd wordt voor de verschillende programma s. Met de rapportage Waterwerken en de jaarrekening legt het college verantwoording af over de behaalde resultaten. Voor het programma Waterveiligheid wordt vooralsnog alleen gerapporteerd over de resultaten van de toetsing en versterking. De rapportage zorgplicht geeft een overkoepelend beeld van de resultaten en inspanningen van alle processen binnen het programma Waterveiligheid Bij de doorontwikkeling van de rapportage zorgplicht wordt onderzocht of de rapportage onderdeel moet worden van de rapportage Waterwerken, of juist niet.

4 Inhoudsopgave 1 Inleiding Zorgplicht primaire waterkeringen Toezicht op de zorgplicht primaire waterkeringen Rapportage zorgplicht primaire waterkeringen 1 2 De staat van de waterkeringen (kritische prestatie-indicatoren) Gebied Uitgangspunten voor staat van het areaal Score beoordeling Toestandsindicatoren primaire waterkeringen Verschil norm en actuele toestand Resultaten inspectie en toezicht (dijken) Waarnemingen en acties op basis van handhaving (dijken en kunstwerken) Bediening (kunstwerken) 10 3 De staat van de organisatie (kritische succesfactoren) Algemeen Operationele activiteiten Generieke activiteiten Ondersteunende activiteiten 14 4 Hoofdbevindingen Staat van het areaal Staat van de organisatie 16 Bijlagen Bijlage 1: Beoordeling van de staat van de organisatie Bijlage 2: Verbeteragenda zorgplicht (stand van zaken per 1 juli 2016)

5 1 Inleiding 1.1 Zorgplicht primaire waterkeringen Met de overstap naar de risicobenadering waterveiligheid in 2017, de introductie van de 12- jaarlijkse toetsing en de overgang van het toezicht naar de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT), komt de zorgplicht primaire waterkeringen in een nieuw daglicht te staan. De zorgplicht op zich is niet nieuw. Het is een eeuwenoude taak van de waterschappen, die de kern van hun bestaan raakt. Met de cyclus van normeren, toetsen en versterken moet het beheer en onderhoud immers zorgen voor veilige waterkeringen en daarmee voor een veilig Nederland. Het begrip zorgplicht waterkeringen wordt in de Waterwet niet exact gedefinieerd, maar houdt in dat de beheerder de wettelijke taak heeft om de waterkeringen aan de veiligheidseisen te laten voldoen en voor het noodzakelijke preventieve beheer en onderhoud te zorgen. Het is de eigen bestuurlijke verantwoordelijkheid van de waterschappen hoe ze invulling geven aan deze zorgtaak. De waterschappen zijn daarbij gehouden aan de wettelijke kaders voor de waterveiligheid die worden opgelegd door rijk (primaire keringen) en provincies (regionale keringen). Volgens de Grondslagen voor waterkeren (TAW, 1998) is het waterkeringbeheer het geheel van activiteiten dat noodzakelijk is om te waarborgen dat de functies van de waterkering blijven voldoen aan de daarvoor vastgestelde eisen en normen. De gezamenlijke ambitie is om als waterschappen aantoonbaar in control te zijn waar het gaat om het voldoen aan de eisen voor waterveiligheid en een adequaat beheer en onderhoud van de keringen. Het is zaak dat de verschillende werkprocessen (inspecteren, toetsen, versterken, beheer & onderhoud keringen) goed zijn ingericht en dat de cyclus van Plan-Do-Check-Act (PDCA) volledig wordt doorlopen. 1.2 Toezicht op de zorgplicht primaire waterkeringen Naar aanleiding van de wijziging van de Waterwet (artikel 3.9), op basis van het Bestuursakkoord Water, is het Rijk vanaf 1 januari 2014 verantwoordelijk voor het toezicht op de primaire waterkeringen. Namens het Rijk is de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) daarmee belast. Het toezicht op de primaire waterkeringen bestaat uit twee onderdelen. Naast het toezicht op de periodieke toetsing van de primaire waterkeringen aan de wettelijke veiligheidsnormen, is de ILT belast met het toezicht op de zorgplicht van de primaire waterkeringen. Voor het houden van toezicht op de invulling van de zorgplicht heeft de ILT in 2014 een kader opgesteld: het Kader voor de Zorgplicht. Het kader heeft het karakter van een doelvoorschrift. De beheerder is in beginsel zelf verantwoordelijk voor de inrichting en uitvoering van de activiteiten van de zorgplicht en dient daar intern toezicht op te houden. De ILT houdt hier rekening mee door bij haar toezicht op de zorgplicht te kiezen voor systeemtoezicht, audits en reality checks. Omdat de ILT pas vanaf 1 januari 2014 verantwoordelijk is voor het toezicht op de zorgplicht, heeft de ILT in 2014 en 2015 pilot inspecties uitgevoerd, om tot een definitieve werkwijze te komen, die vanaf 2017 zal worden toegepast. 1.3 Rapportage zorgplicht primaire waterkeringen Om aantoonbaar in control te zijn en de PDCA-cirkel rond te krijgen zal er gerapporteerd moeten worden over de wijze waarop de zorgplicht (het beheer en onderhoud) ingericht is en uitgevoerd wordt. Naar aanleiding van de pilots van de ILT hebben de waterkeringbeheerders samen opgetrokken om een format voor de rapportage zorgplicht te ontwikkelen. Voorliggende rapportage is gebaseerd op dit format. Deze rapportage bestaat uit drie delen: 1

6 1. Beschrijving van de staat van de primaire keringen, ofwel rapportage over de kritische prestatie-indicatoren (het resultaat van de inspanningen). Dit is in hoofdstuk 2 uitgewerkt 2. Beschrijving van de staat van de organisatie, ofwel de kritische succesfactoren (hoe het resultaat bereikt wordt). Dit wordt in hoofdstuk 3 beschreven 3. De conclusies en aanbevelingen volgend uit de (combinatie van de) resultaten uit hoofdstuk 2 en 3 Schematisch: Figuur 1: samenhang onderdelen van de rapportage zorgplicht (bron: presentatie tijdens de bijeenkomst klaar voor de zorgplicht!? d.d. 17 november 2016) De status van dit document is dat het een eerste proeve van de rapportage zorgplicht is. Om deze reden zijn er op verschillende plaatsen in het document ervaringen, lessen en vragen opgenomen, waarmee de rapportage de komende jaren verder ontwikkeld wordt. WSHD kent de rapportage Waterwerken, waarin de voortgang van de bestuurlijk vastgestelde doelstellingen (uit waterbeheerprogramma, kadernota en begroting) van het waterschap gepresenteerd wordt voor de verschillende programma s. Met de rapportage Waterwerken en de jaarrekening legt het college verantwoording af over de behaalde resultaten. Voor het programma Waterveiligheid wordt vooralsnog alleen gerapporteerd over de resultaten van de toetsing en versterking. De rapportage zorgplicht geeft een overkoepelend beeld van de resultaten en inspanningen van alle processen binnen het programma Waterveiligheid Bij de doorontwikkeling van de rapportage zorgplicht wordt onderzocht of de rapportage onderdeel moet worden van de rapportage Waterwerken, of juist niet. 2

7 2 De staat van de waterkeringen (kritische prestatie-indicatoren) 2.1 Gebied Het waterschap zorgt voor waterveiligheid door beheer en onderhoud van de waterkeringen in zijn beheergebied. Waterkeringen zijn dijken, duinen en kades. In totaal beheert het waterschap 776 km aan keringen, waarvan 364 km primaire waterkeringen. Primaire waterkeringen zijn waterkeringen die beveiliging bieden tegen overstroming door buitenwater, dus tegen overstromingen vanuit zee of rivieren. In figuur 2 is het totale areaal (aan primaire én regionale) waterkeringen weergegeven. De rapportage zorgplicht gaat alleen over de primaire waterkeringen Figuur 2: Totaal areaal waterkeringen in het beheersgebied van WSHD 2.2 Uitgangspunten voor staat van het areaal Voor het kunnen beoordelen van de staat van de waterkeringen zijn de volgende bronnen gebruikt: - De resultaten van de derde (verlengde) toetsronde uit de periode 2011/2013; - De gegevens uit de rapportage Waterwerken 2015 (vastgesteld in de Verenigde Vergadering van 30 juni 2016) - De resultaten van het inspectie- en onderhoudsproces uit 2015; - De resultaten van toezicht activiteiten uit 2016 (tot oktober); - De ervaringen tijdens het bedienen van waterkerende objecten (zowel tijdens de bediening onder normale omstandigheden als onder bijzondere omstandigheden) uit Les/beslispunt uit eerst proeve rapportage zorgplicht: - Stel één peildatum vast voor alle indicatoren. De peildatum hangt onder meer af van de datum waarop de rapportage wordt vastgesteld. - Óf: neem voor elke indicator de meest recente gegevens. In dat geval de peildatum per indicator vermelden 3

8 2.3 Score beoordeling De score voor de indicatoren is niet kwantitatief, maar een signaal in de vorm van groen, oranje of rood, wetende: - Groen: er zijn geen risico s, alles is op orde - Oranje: er is een risico opgetreden, maar er wordt op gehandeld zodat het risico beheersbaar is - Rood: er is een nog een risico met betrekking tot de waterkerende functie en er konden geen adequate maatregelen getroffen worden binnen de gestelde termijnen. Voor de scores oranje en rood wordt toegelicht wat de afwijking inhoudt en op welke wijze de hieruit voortvloeiende risico s worden beheerst. 2.4 Toestandsindicatoren primaire waterkeringen De toestandsindicatoren laten zien welke risico s gelopen worden, volgend uit: - Het verschil tussen de wettelijke veiligheidsnorm en de actuele toestand, ofwel de resultaten van de toetsing en het versterkingsprogramma - De waarnemingen en acties uit de inspecties van de waterkeringen - De waarnemingen en acties op basis van handhaving - De waarnemingen uit de bediening en proefsluitingen van kunstwerken In de volgende paragrafen wordt gerapporteerd over deze indicatoren Verschil norm en actuele toestand In de periode is de derde en verlengde derde toetsronde voor de primaire waterkeringen uitgevoerd. Alle waterkeringen zijn in die periode van een veiligheidsoordeel voorzien. In figuur 3 is het resultaat van deze toetsronde weergegeven. Ca. 65 km primaire waterkeringen kreeg in deze toetsronde het oordeel onvoldoende. Figuur 3: Resultaten (verlengde) derde toetsronde primaire waterkeringen 4

9 Op basis van de resultaten van de eerste en tweede toetsronde is het huidig dijkversterkingsprogramma opgesteld. In figuur 4 is de stand van zaken van het dijkversterkingsprogramma per eind 2015 weergegeven. Figuur 4: Stand van zaken dijkversterkingsprogramma per De prognose van het dijkversterkingsprogramma in de tweede bestuursrapportage van 2016 (d.d. november 2016) is dat er per eind ,9 km afgekeurde waterkeringen versterkt is. In tabel 1 is aangegeven wat de veiligheidssituatie is van de dijken en duinen. Tabel 1: Veiligheidssituatie dijken en duinen Veiligheidsoordeel dijken Omschrijving km % km % Voldoet aan de norm 264, ,8 76 Recent versterkt nog niet getoetst HWBP2 46, ,5 10 Voldoet niet aan de norm - HWBP2 19,2 6 32,6 9 Voldoet niet aan de norm - HWBP 17,9 5 17, ,8 100% 348,8 100% Les uit eerst proeve rapportage zorgplicht: Het is lastig om een eenduidig totaalbeeld te geven van de resultaten van de toetsing en de versterkingen. Redenen hiervoor zijn: - Het versterkingsprogramma volgt uit tweede toetsronde, de resultaten van de toetsing uit (verlengde) derde toetsronde - Strekkingen tellen soms dubbel mee in versterkingsprogramma (bij zowel project zettingsvloeiing als versterking van de kering) - De scope van versterkingsproject is niet per definitie hetzelfde als de lengte van een afgekeurde kering - Afleiding van lengtes uit verschillende GIS files leidt tot (kleine) verschillen - De administraties van toetsingen en het versterkingsprogramma zijn niet op één plaats eenduidig vastgelegd Het is dus zaak om één eenduidig en complementair beeld te ontwikkelen van de actuele veiligheidssituatie, gebaseerd op herleidbare bronnen 5

10 In figuur 5 is het resultaat van de toetsing van de kunstwerken in de derde en de verlengde derde toetsronde weergegeven. 50 van de 111 kunstwerken in de primaire waterkeringen kreeg in deze toetsronde het oordeel onvoldoende. Figuur 5: Resultaten toetsing kunstwerken in (verlengde) derde toetsronde deel Een deel van de afgekeurde kunstwerken wordt in het kader van de (integrale) versterkingen in het lopend dijkversterkingsprogramma opgelost. In tabel 1 is aangegeven wat de huidige veiligheidssituatie is van de kunstwerken. Tabel 2: Veiligheidssituatie kunstwerken Omschrijving stuks % stuks % Voldoet aan de norm Recent versterkt nog niet getoetst HWBP Voldoet niet aan de norm HWBP Voldoet niet aan de norm HWBP % % Les uit eerst proeve rapportage zorgplicht: Het is lastig om een eenduidig totaalbeeld te geven van de resultaten van de toetsing en de versterkingen. Redenen hiervoor zijn: - Een constructie met een gemaal, leiding, afsluiter, uitstroomvoorziening e.d. kan als één, maar ook als meerdere te toetsen kunstwerken gezien worden. Concreet: In de 2 e toetsronde bevatte 129 kunstwerken en de 3 e toetsronde Het versterkingsprogramma volgt uit tweede toetsronde, de resultaten van de toetsing uit (verlengde) derde toetsronde - De administraties van toetsingen en het versterkingsprogramma zijn niet op één plaats eenduidig vastgelegd Het is dus zaak om één eenduidig en complementair beeld te ontwikkelen van de actuele veiligheidssituatie, gebaseerd op herleidbare bronnen 6

11 Voor de afgekeurde waterkeringen zijn (tijdelijke) maatregelen getroffen zijn om deze keringen, die volgens de wettelijke toetsing/beoordeling niet aan de norm voldoen, vooruitlopend op een versterkingsmaatregel, toch tijdens een hoogwater/stormvloed zoveel als mogelijk aan deze norm te laten voldoen. In tabel 3 zijn de tijdelijke beheermaatregelen opgenomen. Tabel 3: Tijdelijke hoogwater (beheer)maatregelen Tijdelijke hoogwater (beheer)maatregelen Actuele situatie Aanvullende maatregelen km % km % Beheer/onderhoudsfase Geen 264, ,8 76 Dijkversterkingen uitgevoerd HWBP2 Dijkversterkingen in uitvoering HWBP2 Afgekeurde keringen in (verlengde) 3 e toetsronde - HWBP - Intensieve inspectie tijdens hoogwater - Bestrijdingsplannen met uitgewerkte scenario s - Materiaal en materieel op basis van scenario s - Intensieve inspectie tijdens hoogwater - Bestrijdingsplannen met uitgewerkte scenario s - Materiaal en materieel op basis van scenario s - Intensieve inspectie tijdens hoogwater - Bestrijdingsplannen met uitgewerkte scenario s - Materiaal en materieel op basis van scenario s 46, , ,2 6 32,6 9 17,9 5 17, ,8 100% 348,8 100% Op basis van de resultaten van de tweede toetsronde zijn de tijdelijke beheermaatregelen opgenomen in de calamiteitenbestrijdingsplannen. De afgekeurde locaties uit de (verlengde) derde toetsronde zijn daar in een later stadium aan toegevoegd. Voor de reeds versterkte keringen gelden nog steeds de tijdelijke beheermaatregelen. Lessen uit eerst proeve rapportage zorgplicht: - Uit de bestrijdingsplannen is niet eenduidig op te maken waarom welke tijdelijke maatregelen getroffen zijn - Afstemming tussen het gereed komen van een versterking en de herziening van de tijdelijke maatregelen is er niet 7

12 2.4.2 Resultaten inspectie en toezicht (dijken) Het doel van deze indicator is om aan te geven in welke mate het proces van inspecteren en onderhouden heeft geleid tot risico s, en of deze risico s voldoende beheerst zijn. In deze paragraaf wordt gerapporteerd over het resultaat van de normale inspecties (voor- en najaarsinspectie, dagelijkse inspectie, controle van onderhoudswerkzaamheden door aannemers). Dit type inspecties kun leiden tot vervolgacties onderhoud (deze indicator). Geconstateerde keurovertredingen vallen onder de indicator in paragraaf In tabel 4 is het resultaat van het inspectie- en onderhoudsproces weergegeven. Let op: - Inspecties aan kunstwerken zijn niet in deze tabel opgenomen. Voor het resultaat van de proefsluitingen en testen van de kunstwerken wordt verwezen naar paragraaf Resultaten van niet-jaarlijkse specifieke inspecties (o.a. hoogtemetingen, lodingen en grasmat onderzoek) zijn niet in deze tabel opgenomen In tabel 4 zijn alleen de waarnemingen opgenomen die tot geclassificeerde schade hebben geleid. Waarnemingen zonder schade komen niet terug in de tabel. Tabel 4: Resultaat inspectie- en onderhoudsproces Schadeklassen I II III IV totaal Aantal waarnemingen % - Niet tijdig opgelost - Wordt tijdig opgelost % - Is opgelost % 32% 68% 100% Tabel 5: Schadeklassen volgens de Handreiking Inspecties Waterkeringen 2012 Klasse I: De geconstateerde afwijking brengt de sterkte/standzekerheid van de Spoedherstel waterkering direct in gevaar. Herstel dient met spoed (1-2 dagen) te worden uitgevoerd. Klasse II: Urgent herstel Klasse III: Herstel vóór gesloten seizoen Klasse IV: Prognose De geconstateerde afwijking brengt de sterkte/standzekerheid van de waterkering niet direct in gevaar. De afwijking heeft echter wel de potentie om op korte termijn te verergeren waardoor de standzekerheid wél in gevaar komt of waardoor de herstelkosten significant zullen toenemen. Herstel dient met urgentie (1 2 maanden) te worden uitgevoerd. De geconstateerde afwijking brengt de sterkte/standzekerheid van de waterkering niet direct in gevaar en heeft niet de potentie om op korte termijn te verergeren. Door de afwijking komt de standzekerheid van de waterkering onder maatgevende omstandigheden wél in gevaar. Herstel dient daarom te worden uitgevoerd vóór aanvang van het gesloten seizoen. De geconstateerde afwijking brengt de standzekerheid van de waterkering niet direct in gevaar, heeft niet de potentie om op korte termijn te verergeren en de sterkte/standzekerheid van de waterkering onder maatgevende omstandigheden komt niet in gevaar. Het herstel kan op langere termijn plaatsvinden. Er moet een verdere prognose worden opgesteld Toelichting: Dit is een rapportage van de resultaten in is nog niet voorbij, daarom kan daar nog niet over worden gerapporteerd. Geen van de 316 waarnemingen viel in klasse I of II, en 95% van de waarnemingen hebben tot een actie geleid, waardoor deze is opgelost. De resterende 15 meldingen kunnen op langere termijn behandeld worden, omdat de standzekerheid van de waterkering niet in gevaar komt. 8

13 Uit de voorjaarsinspectie kwamen overigens 590 meldingen. Daarvan zijn 12 meldingen weggezet naar andere taakvelden (watersysteem, groen, wegen). 262 meldingen waren van publiek rechtelijk en privaatrechtelijk van aard, waar derden aangeschreven moesten worden. Deze meldingen komen terug in paragraaf Lessen/vragen uit eerst proeve rapportage zorgplicht: - Is er behoefte aan het rapporteren over de inspecties aan kunstwerken? - Is er behoefte aan rapportage over andere vormen van inspecties (hoogtemetingen, peilingen, grasmatonderzoek e.d.)? - De diagnose na inspectie moet nog beter vorm krijgen. Dit gaat worden opgepakt nu dat de keuze is gemaakt om meer risico gestuurd te beheren en onderhouden Waarnemingen en acties op basis van handhaving (dijken en kunstwerken) Het doel van deze indicator is om aan te geven in welke mate de handhavingsstrategie (op basis van risico-analyse) effectief wordt uitgevoerd volgens vastgelegde eisen/inrichting/werkwijze en of deze haar vruchten afwerpt: beheersen van risico s. De handhavingsstrategie is opgesteld op basis van een risico-analyse. Uitvoering van de strategie is gericht op het beïnvloeden van het nalevingsgedrag (preventief) én op het effectief reageren op overtredingen (correctief) om risico op functioneren te beheersen. Over de laatste categorie (geconstateerde overtredingen) wordt in tabel 6 gerapporteerd. Het betreft hier de geconstateerde overtredingen van vergunningen, keurregels of onderhoudsplichtigen, zowel vanuit geplande als ongeplande acties. Tabel 6: Resultaat handhaving Categorie totaal Waarnemingen: Niet opgelost - Niet opgelost, maar beheersmaatregel - Is opgelost % Tabel 7: Categorieën gevolgen, volgens landelijke Handhavingsstrategie ( , IPO, OM) 1 Vrijwel nihil 2 Beperkt 3 Van belang 4 Aanzienlijk, dreigend en/of onomkeerbaar Toelichting: Van de 590 meldingen uit de voorjaarsinspectie (zie ook 2.4.2) is van 262 stuks geconstateerd dat deze van publiekrechtelijke en privaatrechtelijke aard zijn (derden). Van 4 van deze meldingen (in de periode van 1 januari tot eind oktober 2016) is door de afdeling Beheer en Operatie aan de afdeling Handhaving gevraagd handhavend op te treden. De (keur)overtredingen voor deze 4 gevallen vielen allemaal in categorie 1. In 3 gevallen betreft het niet naleving regels onderhoud dijkgrasmat (haarden netels en distels). In 1 geval niet naleving vergunningsvoorschriften gebruik bouwwerk (Beachclub Brunotti in Oostvoorne). Alle zaken zijn inmiddels opgelost (zonder beheersmaatregel). De andere 258 meldingen in categorie 1 zijn opgelost door het aanspreken van de overtreders door medewerkers van de afdeling Beheer en Operatie in het toezichttraject. 9

14 Lessen/vragen uit eerst proeve rapportage zorgplicht: - Van 258 meldingen is niet vastgelegd hoe en door wie deze zijn afgehandeld. Dat dient dus beter geregistreerd te worden - Het eerstelijns toezicht ligt vanaf bij de inspecteurs van BO. Er dient in de registratie goed onderscheid gemaakt te worden welke meldingen door BO en/of HH afgehandeld moeten worden. In z n algemeenheid geldt dat de registraties van BO en HH goed op elkaar afgestemd moeten worden Bediening (kunstwerken) Het doel van deze indicator is om aan te geven in welke mate meldingen en storingen tijdig zijn opgevolgd, waarmee aangegeven kan worden in hoeverre het risico van het niet-sluiten van een kunstwerk beheerst is. In tabel 8 wordt gerapporteerd over de meldingen, opgetreden storingen en bevindingen uit proefsluitingen die kunnen leiden tot een falende waterkering. Volgens de Leidraad Kunstwerken dient er minstens 1 keer per jaar een proefsluiting plaats te vinden. Tabel 8: Resultaat van de proefsluitingen Categorie I II III totaal Aantal meldingen: 19/2 1 7/0 1 76/ /4 1 - Niet opgelost Niet opgelost (maar beheersmaatregel) Opgelost % 1 Totaal aantal sluitingen/sluitingen met een probleem Tabel 9: Categorieën, typen kunstwerken volgens de VTV2006 Type I constructies die volledig zelfstandig de waterkerende functie moeten vervullen Type II constructies die in combinatie met een grondconstructie de waterkerende functie moeten vervullen Type III constructies die na falen van een andere constructie de waterkerende functie moeten vervullen Toelichting: Het gaat om een rapportage over Van de proefsluitingen in 2016 moeten de resultaten nog verwerkt worden. De 2 keermiddelen in categorie I zijn keersluizen waarvan de deuren niet dicht gingen bij de eerste sluiting (in september). Deze zijn vervolgens vrijgemaakt (stenen en bagger verwijderd). De niet opgeloste sluiting in categorie III is een klep in de inlaatduiker Trekdam, waar bagger op de bodem ligt. Dit dient verwijderd te worden. De inlaat heeft wel een tweede afsluitmiddel. De niet opgeloste sluiting maar met een beheermaatregel in categorie III is een gemaal (Hogezandsepolder) dat niet goed afsluitbaar was maar waar een schot in geplaatst is om deze alsnog veilig te stellen vanuit de waterkering. Lessen/vragen uit eerst proeve rapportage zorgplicht: - Indeling in type kunstwerk zegt niet alles over het risico. Zo heeft een keersluis die standaard open staat een groter risico dan een schutsluis die standaard dicht staat terwijl ze wel allebei onder type I vallen 10

15 3 De staat van de organisatie (kritische succesfactoren) 3.1 Algemeen Dit deel van de rapportage geeft antwoord op de vragen; - Voeren we het werk uit conform de zelf gestelde normen en procesafspraken? - Halen we hiermee onze beleidsdoelstellingen? Het is een kwalitatieve beoordeling over de wijze waarop het waterschap invulling geeft aan haar zorgtaak. Is de organisatie voldoende ingericht om aantoonbaar in control te zijn? De uitgangspunten voor het rapporteren over de staat van de organisatie zijn: - Er wordt gerapporteerd over de 12 zorgplicht activiteiten zoals door het ministerie van I&M gedefinieerd zijn (zie tabel 10) - Er wordt onderscheid gemaakt tussen de inrichting van de activiteit (conform procesbeschrijving e.d.) en in welke mate de activiteit als zodanig wordt uitgevoerd. - Indien geconstateerd wordt dat er zaken niet op orde zijn, is er een inschatting gemaakt van het risico en is aangegeven wat de maatregel is om het risico te beheersen. - Dat laatste vormt de basis voor deel 3 van de rapportage zorgplicht (conclusies en aanbevelingen) Tabel 10: De 12 zorgplicht-activiteiten uit het kader zorgplicht Activiteiten gericht op de operationele uitvoering 1. Inspectie 2. Onderhoud 3. Bediening waterkerende kunstwerken 4. Calamiteitenzorg 5. Vergunningverlening 6. Toezicht en handhaving 7. Beheren dagelijkse gegevens kering Activiteiten van generieke aard 8. Lange termijn en over de grenzen 9. Kennismanagement Activiteiten ondersteunend aan de operationele uitvoering 10. Informatiemanagementsysteem 11. Verantwoording over de resultaten 12. Juridisch register waterstaatswerken Voor de 7 operationele activiteiten is door de gezamenlijke waterkeringbeheerders, in afstemming met de Inspectie van Leefomgeving en Transport (ILT), een set basiseisen voor de uitvoering gedefinieerd. Deze basiseisen gelden als een minimale set waaraan voldaan moet worden om aantoonbaar in control te zijn. In paragraaf 3.2 wordt gerapporteerd over de stand van zaken voor de 7 operationele activiteiten, op basis van de set basiseisen. In paragraaf 3.3 en 3.4 wordt gerapporteerd over de generieke en ondersteunende activiteiten. Hiervoor zijn geen (basis)eisen gedefinieerd, en is het door de ILT in 2015 opgestelde Kader Zorgplicht als uitgangspunt genomen. Voor de beoordeling van de activiteiten wordt de classificatie uit tabel 11 gebruikt. Tabel 11: Legenda beoordeling activiteiten Op orde, alles voldoet aan eigen norm Niet op orde, de geconstateerde afwijking is beperkt en/of geadresseerd om aan te pakken Niet op orde, afwijking is groot en/of niet geadresseerd. Probleem blijft daarom bestaan 11

16 3.2 Operationele activiteiten Tabel 12: Stand van zaken inspectie van de primaire waterkeringen Inrichting Uitvoering Basiseis uitvoering zorgplicht Score Score 1. De inspecties worden conform plan en de daaruit volgende planning uitgevoerd. 2. De verkregen inspectieresultaten worden eenduidig vastgelegd. 3. Er worden vervolgacties belegd, indien inspectieresultaten hiertoe aanleiding geven. 4. Het inspectieproces wordt periodiek geëvalueerd en waar nodig bijgesteld. Belangrijkste risico s - Onvoldoende sturing, doordat het proces niet goed ingericht is - Opvolging van waarnemingen onduidelijk door dubbele rol van inspecteurs (inspectie en eerstelijns toezicht) Tabel 13: Stand van zaken onderhoud van de primaire waterkering Inrichting Uitvoering Basiseis uitvoering zorgplicht Score Score 1. Het voorziene onderhoud wordt conform plan en de daaruit volgende planning uitgevoerd. 2. Voor het onvoorziene onderhoud zijn de afwegingen ter bepaling van het vervolg herleidbaar en zichtbaar. 3. De vastgestelde vervolgacties voor onvoorzien onderhoud zijn uitgevoerd. 4. Alle relevante onderhoudsgegevens worden actueel in het beheerregister of vergelijkbaar systeem opgenomen. 5. Het onderhoudsproces wordt periodiek geëvalueerd en waar nodig bijgesteld. Belangrijkste risico s - Gegevensbeheer niet op orde. - Kans dat er kostbare onvoorziene werkzaamheden moeten worden uitgevoerd. Tabel 14: Stand van zaken bediening waterkerende kunstwerken Inrichting Uitvoering Basiseis uitvoering zorgplicht Score Score 1. Het sluiten van de waterkerende kunstwerken bij hoog water vindt plaats volgens het daarvoor geldende protocol. 2. Er zijn voldoende functionarissen die de sluiting conform protocol kunnen uitvoeren. 3. Het sluiten van de waterkerende kunstwerken wordt eenduidig gedocumenteerd 4. Het sluiten van de waterkerende kunstwerken wordt periodiek voor het technisch functioneren beproefd en het sluitproces wordt geoefend conform de daarvoor geldende plannen en/of protocollen. 5. Oefeningen en sluitingen bij hoog water worden tijdig geëvalueerd en leiden, waar nodig, tot aanpassing van de in het protocol beschreven werkwijze. Belangrijkste risico s - Als het spannend wordt kan blijken dat niet alles goed geregeld is 12

17 Tabel 15: Stand van zaken calamiteitenzorg Inrichting Uitvoering Basiseis uitvoering zorgplicht Score Score 1. Periodiek wordt de aanwezigheid en de staat van onderhoud van de noodvoorzieningen gecontroleerd. 2. Er wordt opgeleid, getraind en geoefend volgens een OTO-plan (Opleiden, Trainen en Oefenen). 3. Elke oefening en/of calamiteit wordt geëvalueerd en leidt waar nodig tot geactualiseerde plannen en/of werkinstructies. Belangrijkste risico s - Als plannen niet up-to-date zijn, kan dit leiden tot verkeerde beslissingen in calamiteuze omstandigheden - Als bij extremen omstandigheden er écht gehandeld moet worden, kan het mis gaan door gebrek aan kennis en oefening onder dat soort omstandigheden Tabel 16: Stand van zaken vergunningverlening Inrichting Uitvoering Basiseis uitvoering zorgplicht Score Score 1. Iedere activiteit van een derde of de eigen organisatie op, aan of nabij een primaire waterkering is gereguleerd via algemene keurvoorschriften, het projectplan Waterwet ofwel door middel van een vergunning. 2. Alle toegestane activiteiten, die melding plichtig of vergunning plichtig zijn, zijn eenduidig gedocumenteerd. 3. Bij vergunningen zijn voorschriften gesteld om de veiligheid van de primaire waterkeringen te borgen. 4. Voorschriften voor werken op, aan of nabij de primaire waterkering worden op handhaafbaarheid getoetst. 5. Het proces van het toestaan via de keur of via een vergunning wordt periodiek geëvalueerd en, waar nodig, bijgesteld. Belangrijkste risico s - Omdat de legger niet actueel is, bestaat er een risico dat ten onrechte een vergunning gegeven of geweigerd wordt. Tabel 17: Stand van zaken toezicht en handhaving Inrichting Uitvoering Basiseis uitvoering zorgplicht Score Score 1. Toezicht wordt uitgevoerd op basis van het toezichtplan gericht op: a. gemelde en vergunde activiteiten (zowel tijdens de bouw als daarna) b. `illegale` activiteiten 2. De toezichthouder beschikt in de taakuitvoering over de volledige vergunning of melding 3. Bij geconstateerde overtreding van voorschriften en ingeval van illegale activiteiten wordt opgetreden conform de eigen handhavingsstrategie. 4. Alle resultaten van toezicht en handhaving worden eenduidig gedocumenteerd. 5. Het proces van toezicht en handhaving wordt geëvalueerd en, waar nodig, bijgesteld. Belangrijkste risico s - Door onvoldoende afstemming dreigt willekeur in aanpak. - Nadelige gevolgen van activiteiten niet worden gesignaleerd en onderkend. - Problemen niet voldoende worden opgepakt. 13

18 Tabel 18: Stand van zaken beheren dagelijkse gegevens kering Inrichting Uitvoering Basiseis uitvoering zorgplicht Score Score 1. Het beheerregister bevat de kenmerkende gegevens van de feitelijke toestand van de primaire keringen (dijken, kunstwerken, constructies). 2. De gegevens worden gevalideerd voordat ze in het beheerregister worden ingevoerd. 3. De organisatie heeft, conform de door haar gestelde eisen voor actualiteit en volledigheid, haar gegevens bijgewerkt over de kering. 4. Het proces beheren dagelijkse gegevens van de primaire waterkering wordt periodiek geëvalueerd en waar nodig bijgesteld. Belangrijkste risico s - Als nieuwe zoneringen niet worden vastgesteld en het beleid voor de dimensionering van de zoneringen niet up-to-date is, ontbreekt de juridische basis voor het tegenhouden van ongewenste activiteiten in/nabij de waterkering. - Als niemand zich eigenaar voelt voor de legger, zal deze ook niet geactualiseerd worden. 3.3 Generieke activiteiten Tabel 19: Stand van zaken lange termijn en over de grenzen Eis uit Kader Zorgplicht 1. Visie en ambities ten aanzien van de invulling van de zorgplicht zijn vastgelegd en vastgesteld 2. Activiteiten uit de zorgplicht leiden in samenhang tot een adequate invulling van de zorgplicht 3. De risico s vanuit aangrenzend areaal voor de eigen waterkeringen zijn onderkend 4. Er zijn regelingen getroffen met beheerders van aangrenzend areaal om risico s te voorkomen dan wel te beheersen Belangrijkste risico s - Aandacht voor de zorgplicht kan gaan verslappen, maar we zijn er nog niet! Score Tabel 20: Stand van zaken kennismanagement Eis uit Kader Zorgplicht Score 1. Opleidingsbehoefte (plan) is vastgelegd 2. Opleidingsbehoefte wordt geëvalueerd en bijgesteld (Check en Act) Belangrijkste risico s - Gebrek aan kennis en opleiding kan ertoe leiden dat het areaal achteruit gaat, en niet meer aan de (instandhoudings)norm voldoet 3.4 Ondersteunende activiteiten Tabel 21: Stand van zaken informatiemanagementsysteem Eis uit Kader Zorgplicht Score 1. Informatiebehoefte voor de zorgplicht is vastgelegd 2. Er is een informatiebeheer- of beleidsplan voor de zorgplicht 3. Informatie wordt eenduidig en eenmalig vastgelegd conform afspraken /standaarden, en zijn afgestemd voor de verschillende onderdelen van de zorgplicht Belangrijkste risico s - Grootste risico is inefficiëntie, doordat werk dubbel gedaan wordt, omdat informatie niet makkelijk voor iedereen beschikbaar en bruikbaar is 14

19 Tabel 22: Stand van zaken verantwoording over de resultaten Eis uit Kader Zorgplicht 1. De zorgplicht wordt op het niveau van de directie en dagelijks bestuur periodiek geëvalueerd 2. De evaluatieresultaten zijn verbonden met de P&C-cyclus (kadernota, begroting e.d.). De Plan-Do-Check-Act cirkel is ingericht 3. Er wordt integraal gerapporteerd over de veiligheidstoestand van de primaire waterkeringen Belangrijkste risico s - Het evalueren schiet er bij prioritering vaak als eerste in. Dat kan de verdere ontwikkeling en professionalisering in de zorgplicht in de weg staan Tabel 23: Stand van zaken juridisch register waterstaatswerken Eis uit Kader Zorgplicht 1. Er is een vastgestelde Keur en Legger 2. Het proces met betrekking tot het actueel houden van legger en keur is ingericht Belangrijkste risico s Score Score - Omdat de legger niet actueel is, bestaat er een risico dat ten onrechte een vergunning gegeven of geweigerd wordt. 15

20 4 Hoofdbevindingen 4.1 Staat van het areaal In tabel 24 is de samenvatting van de staat van het areaal (zie hoofdstuk 2) gegeven, waarbij tevens is aangegeven of er risico s bestaan, waarvoor beheersmaatregelen getroffen moeten worden. Tabel 24: Samenvatting staat van het areaal Kritische prestatie-indicator Score Risico 2017 Beheersmaatregelen Verschil norm en actuele toestand Resultaten inspectie en toezicht (dijken) Waarnemingen en acties op basis van handhaving (dijken en kunstwerken) Bediening (kunstwerken) Bagger bij klep inlaatduiker Trekdam weghalen, zodat inlaat gesloten kan worden De overall conclusie is dat het resultaat van de inspanningen van het waterschap goed is: - Het versterkingsprogramma loopt op schema - Beheersmaatregelen zijn genomen voor afgekeurde waterkeringen die nog niet versterkt zijn - Waarnemingen uit inspecties zijn niet ernstig en worden vrijwel allemaal tijdig opgelost - Waarnemingen in het eerste lijns toezicht vallen allemaal in de categorie gevolgen nihil. Deze zijn bovendien vrijwel allemaal opgelost door het aanspreken van de overtreders. - Vrijwel alle proefsluitingen en testen van kunstwerken zijn goed verlopen. Er is een enkel probleem aan het licht gekomen, waarvoor een maatregel getroffen moet worden Ervaringen en leerpunten bij het maken van deze eerste proeve van de rapportage zorgplicht zijn: - Er is voor elke indicator een andere peildatum. Advies: stel één peildatum vast voor alle indicatoren (afhankelijk van de datum waarop de rapportage wordt vastgesteld) - Het is lastig om een eenduidig totaalbeeld te geven van de resultaten van de toetsing en de versterkingen. Er dient daarom één eenduidig en complementair beeld ontwikkeld te worden van de actuele veiligheidssituatie, gebaseerd op herleidbare bronnen - Uit de calamiteitenbestrijdingsplannen is niet eenduidig op te maken waarom welke tijdelijke maatregelen getroffen zijn - Afstemming tussen het gereed komen van een versterking en de herziening van de tijdelijke maatregelen in de calamiteitenbestrijdingsplannen is er niet - Vraag: Is er behoefte aan het rapporteren over de inspecties aan kunstwerken? - Vraag: Is er behoefte aan rapportage over andere vormen van inspecties (hoogtemetingen, peilingen, grasmatonderzoek e.d.)? - De diagnose na inspectie moet nog beter vorm krijgen (wordt inmiddels opgepakt) - Van 258 meldingen is niet vastgelegd hoe en door wie deze zijn afgehandeld. Dat dient dus beter geregistreerd te worden - Het eerstelijns toezicht ligt vanaf bij de inspecteurs van BO. Er dient in de registratie goed onderscheid gemaakt te worden welke meldingen door BO en/of HH afgehandeld moeten worden. - Indeling in type kunstwerk zegt niet alles over het risico. Zo heeft een keersluis die standaard open staat een groter risico dan een schutsluis die standaard dicht staat terwijl ze wel allebei onder type I vallen 4.2 Staat van de organisatie In tabel 25 is de samenvatting van de staat van de organisatie (zie hoofdstuk 3) gegeven, waarbij tevens is aangegeven of er risico s bestaan, waarvoor beheersmaatregelen getroffen moeten worden. 16

21 Tabel 25: Samenvatting staat van de organisatie Kritische succesfactor Inrichting Uitvoering Risico 2017 Beheersmaatregelen Activiteiten gericht op de operationele uitvoering Inspectie van de primaire waterkering Onderhoud van de primaire waterkering Bediening waterkerende kunstwerken Calamiteitenzorg Vergunningverlening Toezicht en handhaving Beheren dagelijkse gegevens kering Activiteiten van generieke aard Lange termijn en over de grenzen Kennismanagement Activiteiten ondersteunend aan de operationele uitvoering Informatiemanagementsysteem Verantwoording over de resultaten Juridisch register waterstaatswerken Proces beter inrichten Inspectie en eerstelijns toezicht goed vastleggen en borgen Verbeteren inrichting, vastlegging en evaluatie van het onderhoudsproces Protocollen volledig oefenen (niet alleen sluiting) Oefenen op uitvoeren van noodmaatregelen Oefenen in extreme omstandigheden Leggers actualiseren Evaluaties uitvoeren Afstemming BO/HH optimaliseren (ook in de systemen ) Gegevenseigenaar benoemen Leggers actualiseren Aandacht voor zorgplicht vasthouden Kennis en opleiding beter organiseren en borgen Integraal oppakken (als onderdeel van het IBP) van de informatievoorziening voor zorgplicht én beoordeling Doorontwikkelen rapportage PDCA cirkel sluiten Leggers actualiseren De overall conclusie is dat ten aanzien van de wijze waarop het resultaat bereikt wordt, er een aantal tekortkomingen zijn, die een mogelijk risico inhouden. Er zijn echter goede beheersmaatregelen te treffen om deze punten op te lossen. Op basis van deze rapportage zal de in 2015 opgestelde verbeteragenda zorgplicht (bijlage 2) geactualiseerd worden 17

22 Bijlage 1: Beoordeling van de staat van de organisatie Operationele activiteiten Activiteit Inspectie van de primaire waterkering Stand van zaken inrichting Stand van zaken uitvoering Basiseis uitvoering zorgplicht Score Toelichting Score Toelichting 1. De inspecties worden conform plan en de daaruit volgende planning uitgevoerd. Er is een concept inspectieplan uit 2010, dat echter nooit is Alle primaire keringen zijn geïnspecteerd tijdens de voor- en najaarsinspectie vastgesteld 2. De verkregen inspectieresultaten worden eenduidig vastgelegd. Er wordt met Digispectie gewerkt. Medewerkers zijn opgeleid Er wordt met Digispectie gewerkt. Medewerkers zijn opgeleid 3. Er worden vervolgacties belegd, indien inspectieresultaten hiertoe aanleiding geven. Er is geen duidelijke werkwijze voor de diagnose-fase. Er zijn wel werkafspraken voor de overdracht van Diagnose wordt op basis van expert judgement gedaan. Vervolgacties worden vervolgens uitgezet zaken naar Handhaving 4. Het inspectieproces wordt periodiek geëvalueerd en waar nodig bijgesteld. De resultaten worden besproken in een evaluatie overleg. Daarbij worden inhoudelijke aandachtspunten Er is een evaluatie overleg geweest in 2015 ten aanzien van de resultaten en werkwijze. Het proces is niet geëvalueerd. besproken. Het proces wordt niet geëvalueerd. Vanwege het invoeren van het objectenmanagement wordt het proces wel besproken en in beeld gebracht. Het inspectieproces wordt niet geëvalueerd. Aantoonbaarheid is nog Het proces wordt uitgevoerd in lijn met de plannen. een aandachtspunt. Risico s Onvoldoende sturing en capaciteit om het proces goed in te richten. Het wegvallen van sleutelpersoneel. Inspecteurs hebben twee rollen (inspectie en eerstelijns toezicht). Borging en opvolging van waarnemingen dient goed vastgelegd en geregeld te worden, anders vallen er acties tussen wal en schip 18

23 Activiteit Onderhoud van de primaire waterkering Stand van zaken inrichting Stand van zaken uitvoering Basiseis uitvoering zorgplicht Score Toelichting Score Toelichting 1. Het voorziene onderhoud wordt conform plan en de daaruit volgende planning uitgevoerd. In het handboek beheer staat een werkbeschrijving. De proces beschrijving wordt met de invoering van objecten management en Maximo geactualiseerd. Op basis van de resultaten uit de inspecties worden opdrachten uitgezet. Het meeste werk wordt in het zelfde jaar opgepakt. De meest risicovolle herstel werkzaamheden worden eerst uitgevoerd. De werkzaamheden waar geen geld en tijd meer voor is worden doorgeschoven naar het volgende jaar. 2. Voor het onvoorziene onderhoud zijn de afwegingen ter bepaling van het vervolg herleidbaar en zichtbaar. Wordt uitgevoerd conform de digigids. Verder bestaan er geen plannen hoe om te gaan met onvoorziene omstandigheden. Voor de najaarsinspectie wordt binnen het budget waterkeringen een bedrag gereserveerd voor eventuele onvoorziene werkzaamheden. Er is geen duidelijke werkwijze voor de diagnose-fase van waarnemingen. 3. De vastgestelde vervolgacties voor onvoorzien onderhoud zijn Er is geen inrichting voor behalve dan dat er In 2015 was er geen onvoorzien onderhoud. uitgevoerd. collega s zijn die het gewoon doen. 4. Alle relevante onderhoudsgegevens worden actueel in het beheerregister of vergelijkbaar systeem opgenomen. Is geen proces voor. Werkzaamheden/ aanpassingen die via de aannemer van het onderhoudsbestek waterkeringen zijn uitgevoerd, worden verwerkt 5. Het onderhoudsproces wordt periodiek geëvalueerd en waar nodig bijgesteld. Risico s Is geen proces voor. Inrichting, vastlegging en evaluatie is nog niet goed geregeld. Door de invoering van objecten management met Maximo wordt het proces ingericht. Gegevensbeheer niet op orde. Wordt niet uitgevoerd. De risicovolle constateringen zijn opgelost. Verwerken in het beheerregister is niet gedaan en het proces is niet geëvalueerd. Kans dat er kostbare onvoorziene werkzaamheden moeten worden uitgevoerd. 19

24 Activiteit Bediening waterkerende kunstwerken Stand van zaken inrichting Stand van zaken uitvoering Basiseis uitvoering zorgplicht Score Toelichting Score Toelichting 1. Het sluiten van de waterkerende kunstwerken bij hoog water vindt plaats volgens In het (vastgesteld) calamiteitenbestrijdingsplan zijn de sluitpeilen Sluiting vindt plaats volgens de protocollen en calamiteitenplan het daarvoor geldende protocol. van de waterkerende kunstwerken opgenomen. Er zijn ook sluitprotocollen. Deze zijn echter nog niet vastgesteld 2. Er zijn voldoende functionarissen die de sluiting conform protocol kunnen Tijdens een hoogwater is de calamiteitenorganisatie actief. Hierbij Per regio is personeel beschikbaar om de keermiddelen te sluiten uitvoeren. is personeel inzetbaar die de sluiting uit kan voeren (medewerkers bediening). De keermiddelen zijn deels handmatig bediend en deels geautomatiseerd. 3. Het sluiten van de waterkerende kunstwerken wordt eenduidig gedocumenteerd Voor de sluiting van kunstwerken is een logboek beschikbaar dat ingevuld kan worden. Voor de inspectie van de kunstwerken is ook een De keermiddelen in de primaire waterkeringen worden jaarlijks geïnspecteerd op sluiting en dit wordt gedocumenteerd inspectielijst beschikbaar. 4. Het sluiten van de waterkerende kunstwerken wordt periodiek voor het technisch functioneren beproefd en het sluitproces wordt geoefend conform de daarvoor geldende plannen en/of protocollen. Het sluiten wordt periodiek voor het technisch functioneren beproefd. Hierbij wordt echter niet het volledige protocol/calamiteitenplan doorlopen (van hoogwater melding tot sluiting). Alleen controle op daadwerkelijke Het sluiten van de waterkerende kunstwerken wordt periodiek voor het technisch functioneren beproefd echter hierbij wordt niet het volledige protocol/ calamiteitenplan doorlopen (van hoogwater melding tot sluiting) sluiting 5. Oefeningen en sluitingen bij hoog water worden tijdig geëvalueerd en leiden, waar Niet op papier. Dit wordt wel gedaan als er een reden is om iets aan te In de praktijk wordt e.e.a. wel aangepast als daar aanleiding voor is nodig, tot aanpassing van de in het protocol beschreven werkwijze. passen naar aanleiding van een bediening. De evaluatie wordt echter niet gedocumenteerd Protocollen worden niet volledig geoefend. Evaluatie wordt niet vastgelegd Risico s Als het spannend wordt kan blijken dat niet alles goed geregeld is 20

25 Activiteit Calamiteitenzorg Stand van zaken inrichting Stand van zaken uitvoering Basiseis uitvoering zorgplicht Score Toelichting Score Toelichting 1. Periodiek wordt de aanwezigheid en de staat van onderhoud van de noodvoorzieningen gecontroleerd. Overzicht Middelen wordt jaarlijks bijgehouden door de afdeling BO conform afspraak Uitvoeringsprogramma Crisisbeheersing UvW (Thema Middelen). Functionele tests en proceduretests van beweegbare Overzicht Middelen wordt jaarlijks gecontroleerd door de afdeling BO voorafgaande aan het stormseizoen. Functionele tests en proceduretests van beweegbare waterkeringen en afsluiters in waterkeringen worden jaarlijks getest. waterkeringen en afsluiters in waterkeringen worden jaarlijks gepland. 2. Er wordt opgeleid, getraind en geoefend volgens een OTOplan (Opleiden, Trainen en Oefenen). Jaarlijks wordt een OTO plan opgesteld en uitgevoerd. Jaarlijks wordt een OTO plan uitgevoerd. Opleidingen en oefeningen Opleidingen en oefeningen dijkbewaking worden jaarlijks gepland. dijkbewaking worden jaarlijks uitgevoerd en geëvalueerd. Trainingen op dijkposten en met dijkpatrouilles onder leiding van deskundige/ervaren trainers worden niet of nauwelijks gepland. Trainingen op dijkposten en met dijkpatrouilles onder leiding van deskundige/ervaren trainers worden niet of nauwelijks uitgevoerd. Veldoefeningen of trainingen in het uitvoeren van noodmaatregelen op/aan waterkeringen worden niet of beperkt gepland. Veldoefeningen of trainingen in het uitvoeren van noodmaatregelen op/aan waterkeringen worden niet of beperkt uitgevoerd. Kennis over beoordelen, dimensioneren en uitvoeren van noodmaatregelen op/aan waterkeringen, watersystemen en waterketen wordt niet geborgd bij WSHD. Medewerkers die zelf noodmaatregelen moeten uitvoeren of laten uitvoeren op/aan waterkeringen, watersystemen en waterketen zijn onvoldoende opgeleid, getraind en geoefend in het veilig kunnen uitvoeren van deze noodmaatregelen onder extreme weersomstandigheden. 21