Moeilijke mensen, trauma en woede

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Moeilijke mensen, trauma en woede"

Femke Moens
5 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Moeilijke mensen, trauma en woede Herman Veerbeek GZ-psycholoog, Cognitief Gedragstherapeut VGCT Forensisch Psychiatrische Polikliniek De Waag

2 Onderwerpen: - Reacties op teveel beschadiging - Van machteloosheid naar macht: woede en wraak - Gevoel of verstand: wie is de baas? - Obstakels bij het zichtbaar krijgen van kwetsbaarheid - Imaginatie protocol Woede, Wrok en Wraak: de kern - Behandeling woede en wraak (video)

3 Reacties op teveel beschadiging - Verlating - Misbruik - Mishandeling - Vernedering - Pestervaring - Machteloos - Angst/paniek - Alarmbel - Hyperalert - Ik ben niks

4 Ìemand suggesties misschien?

5 Vechten: Macht!! -Pesten/aanvallen -Roofdier/wraak -Iedereen en alles onder controle houden -Ik ben alles, jij bent niets Reacties op teveel beschadiging (vrij naar Bernstein, 2012) Self-Blame Vluchten/vermijden -Middelenmisbruik -Mensen op afstand - Niets aan de hand -Niet voelen - Verlating - Misbruik - Mishandeling - Vernedering - Pestervaring - Machteloos - Angst/paniek - Alarmbel - Hyperalert - Ik ben niks

6 Wraak en de hefboom Bezorger van: Verwaarlozing Vernedering Pestervaringen Misbruik Mishandeling Marteling Slachtoffer: Machteloos Angstig Beschaamd opbouw Woede Wrok Wraak

7 Machteloosheid en macht Angst, machteloosheid Woede, wrok, wraak

8 Winkel en Kunst (2007, 2011) over posttraumatische woede: Prospectief onderzoek laat zien dat PTSS meer is dan alleen een angststoornis; het omvat behoorlijk vaak een woedestoornis. Daarnaast vaak een stemmingsstoornis waaraan een hopeloosheidsyndroom ten grondslag ligt (traumageindiceerde depressieve stoornissen, waarbij radeloosheid, machteloosheid en hulpeloosheid op de voorgrond staan, psychological entrapment ) Peritraumatische escalatie (bijvoorbeeld extreem huiselijk geweld, exteem ervaren vernedering) kan gezien de extreme emoties leiden tot depersonalisatie en/of derealisatie, een schemertoestand. In deze schemertoestand kan enerzijds sprake zijn van een ontspoorde vluchtreactie, panieksyndroom met fobische vermijding en submissief gedrag (internaliserend) en anderzijds van een ontspoorde vechtreactie (explosief en impulsief gewelddadig gedrag, externaliserend).

9 2 by 2 model of C-PTSD (Winkel, 2011) Pathway to Disorder / mechanism Internalizing Symptomatology Externalizing Symptomatology Cognitive route ( cognitive validation ) PTSD embedded in a depressive disorder; hopelessness syndrome Emotional route ( peritraumatic escalation ) PTSD embedded in neurotic disorder; False alarm syndrome HELPLESSNESS SYNDROME PANIC SYNDROME EMBITTERMENT SYNDROME EXPLOSIVE SYNDROME

10 Top-down Wie is de baas: verstand of gevoel? VERSTAND observeren, redeneren, betekenis verlenen, besluiten: controle centrum VERGETEN EN VERGEVEN. EMOTIONELE BREIN roep om actie, motiveert, alarm Bij teveel beschadigingen REPTIELENBREIN Reflex, lijf en zintuigen, vechten en vluchten OOG OM OOG, TAND OM TAND Bottom-up

11 bij trauma behandeling van 30-jarige Frans, die als kind langdurig was misbruikt en dit liever niet onder ogen wilde zien, kwam tijdens een sessie plotseling de neiging om te kokhalzen. Alhoewel hij zei geen herinnering aan het misbruik op te kunnen roepen, werd elke keer als we terug gingen naar de situatie van het samen zijn van hem met de dader, het heftig kokhalsen geactiveerd.en maakte hij met zijn handen wegduwende bewegingen.. Om achteraf weer te zeggen: belachelijk, er is gewoon niets gebeurd..

12 Gevolgen incomplete action responses (1) Incomplete actions of defense may manifest as chronic symptoms (Ogden, 2006) Each component of the ordinary response to danger, having lost its utility, tends to persist in an altered and exaggerated state long after the actual anger is over (Herman, 1992)

13 Gevolgen incomplete action responses (2) Het \ lijf wil de actietendens dus lang na de oorspronkelijke ervaring(en) nog steeds de actietendens tot een goed einde laten brengen (overwinning): The patient can feel the full, completed experience of his or her capacity to defend through physical action instead of repeatedly re-experiencing the truncated, aborted defense responses (Ogden, 2006, P.273)

14 1000 watt Lading: 60 watt Accu 2 Lichamelijke reacties Hoe vat Jan het op? Accu 1 Vroeger Nu Gebeurtenis

15 Controle en interventie bij hoge spanning Controle CGT behandeling verstand Controle Imaginaire rescripting WWW-protocol stabilisatie spanning (angst/woede)

16 Eerst stabilisatie / traumabehandeling, dan pas delictanalyse Vechten: Macht!! -Pesten/aanvallen -Roofdier/wraak -Iedereen en alles onder controle houden -Ik ben alles, jullie zijn niks Self-Blame Vluchten/vermijden -Middelenmisbruik -Mensen op afstand - Niets aan de hand -Niet voelen - Verlating - Misbruik - Mishandeling - Vernedering - Pestervaring - Machteloos - Angst/paniek - Alarmbel - Hyperalert - Ik ben niks

17 Uitnodigen tot externaliseren Self-Blame Vechten: Macht!! -Pesten/aanvallen -Roofdier/wraak -Iedereen en alles onder controle houden -Ik ben alles, jullie zijn niks Vluchten/vermijden -Middelenmisbruik -Mensen op afstand - Niets aan de hand -Niet voelen - Verlating - Misbruik - Mishandeling - Vernedering - Pestervaring - Machteloos - Angst/paniek - Alarmbel - Hyperalert - Ik ben niks

18 Eerst behandeling vermijdingspatronen Self-Blame Vechten: Macht!! -Pesten/aanvallen -Roofdier/wraak -Iedereen en alles onder controle houden -Ik ben alles, jullie zijn niks Vluchten/vermijden -Middelenmisbruik -Mensen op afstand - Niets aan de hand -Niet voelen - Verlating - Misbruik - Mishandeling - Vernedering - Pestervaring - Machteloos - Angst/paniek - Alarmbel - Hyperalert - Ik ben niks

19 Eerst behandeling woede- wraak- en machtsdrang Self-Blame Vechten: Macht!! -Pesten/aanvallen -Roofdier/wraak -Iedereen en alles onder controle houden -Ik ben alles, jullie zijn niks Vluchten/vermijden -Middelenmisbruik -Mensen op afstand - Niets aan de hand -Niet voelen - Verlating - Misbruik - Mishandeling - Vernedering - Pestervaring - Machteloos - Angst/paniek - Alarmbel - Hyperalert - Ik ben niks

20 Uitgangspunten www-protocol (1): Woede, wrok en wraakfantasie zijn normale reacties op een abnormale gebeurtenis Gegeneraliseerde woede moet gericht worden op de veroorzaker In een film-scenario oog in oog met dader, doen wat het lijf wil met de dader. Net zo lang totdat de woede is verdwenen en de actietendens compleet is gemaakt. ALLES MAG!!

21 Uitgangspunten www-protocol (1): Woede, wrok en wraakfantasie zijn normale reacties op een abnormale gebeurtenis Gegeneraliseerde woede moet gericht worden op de veroorzaker In een film-scenario oog in oog met dader, doen wat het lijf wil met de dader. Net zo lang totdat de woede is verdwenen en de actietendens compleet is gemaakt. ALLES MAG!!

22 Uitgangspunten www-protocol (2): Lijf is het communicatiekanaal Validatie gevoel, limitsetting gedrag Als client stop zegt is het stop!! Niets buiten de grenzen van de therapeut Bij ernstig beschadigde clienten: eerst wraak (egoversterkend), dan traumagericht

23 Video casus - 3 jaar door overburen in elkaar geslagen - Sindsdien is hij dagelijks 3 tot 5 uur bezig met observatie en het zoeken op internet naar wraakmiddelen.. - Hij is getrouwd, vader van drie kinderen - Werk als beveiliger - Bij een training als beveiliger vloog hij de collega s aan en was hij volledig buiten zinnen. - Slaapt sindsdien nauwelijks en wraakdrang is gevaarlijk groot geworden. - Wraakprotocol begonnen na 3 gesprekken

Vergelijkbare documenten

Woede, Wrok en Wraak Workshop Symposium Vereniging voor Pesso Psychotherapie

Woede, Wrok en Wraak Workshop Symposium Vereniging voor Pesso Psychotherapie Herman Veerbeek GZ-psycholoog, Cognitief Gedragstherapeut VGCT EMDR supervisor i.o. Forensisch Psychiatrische Polikliniek De