Oud worden en sterven met de oorlog

Transcriptie

1 Oud worden en sterven met de oorlog Mede mogelijk gemaakt door de Stichting

2 Oud worden en sterven met de oorlog Over wie gaat het Schokkende gebeurtenissen Kenmerken en stressreacties Verwerking PTSS Na de oorlog Sterven met de oorlog Gezin, partner, kinderen Vrijwilliger/medewerker 2

3 Oud worden en sterven met de oorlog Over wie gaat het? 3

4 Over wie gaat het (1) Mensen uit voormalig Nederlands Indië Joodse vervolgingsslachtoffers Verzetsmensen Burgeroorlogsgetroffenen 4

5 Over wie gaat het (2) Roma en Sinti Veteranen Generaties (jong) volwassenen in oorlog / kind in oorlog Kinderen van foute ouders 5

6 Schokkende gebeurtenissen Eenmalig (type 1) - bv. overval, kettingbotsing, agressie, plotselinge overlijden van dierbare Meervoudig (type 2) - bv. oorlog, seksueel misbruik, langdurige repressie en geweld 6

7 Kenmerken schokkende gebeurtenissen Volledig controleverlies totale machteloosheid Doodsdreiging Afschuw, verlies 7

8 Stressreacties na schokkende gebeurtenissen Normale reacties op abnormale gebeurtenis: intense angst hulpeloosheid afschuw verlies illusie van onkwetsbaarheid is weg herbeleven, vermijden, waakzaamheid Gevoelens: machteloosheid, woede, verdriet, schaamte, schuld, wantrouwen 8

9 Verwerking Verwerking op natuurlijke wijze (4 op 5 mensen): o Heftig bewegen tussen vermijding en herbeleving o Schommeling wordt minder o Oude zekerheden terug Verstoring proces -> PTSS 17 januari

10 Posttraumatische stressstoornis (PTSS) Ernstige stresssituatie (levensbedreigend) Herbeleven Vermijden Prikkelbaar Klachten langer dan een maand Verstoring dagelijks functioneren 10

11 Tijdens en na oorlogs-trauma Overleven door gevoelens weg te stoppen Overlevingsmechanisme zet zich voort Verwerken na trauma vaak niet mogelijk Verwerking: pendel tussen vermijden en overspoeld raken 17 januari

12 Omstandigheden na de oorlog Gebrekkige opvang Gevoelens van achterstelling en miskenning Vooroordelen Miskenning oorlogskinderen 12

13 Latere gevolgen (1) Herbeleven (zintuigen): - beelden, geuren, geluiden Gevolg: - bang, boos, onmacht, verdriet, schaamte Vermijden: - ontkennen, verdringen, vervlakken Gevolg: - niet willen zien -> niet zien - niet willen horen -> niet horen - niet gewoon kunnen voelen - grenzeloos 17 januari

14 Latere gevolgen (2) Overlevingspatronen: Kwetsbaar: - onrust, nerveusiteit, alert/waakzaam - Overgevoelig, schrikkerig, angstig Aanvallend: - prikkelbaar, gauw boos, agressief, hard - hou nu maar rekening met mij - Overschreeuwen (grensverleggen) oud worden en sterven met de oorlog 14

15 Oud worden is: Gezondheid slechter Kwetsbaarheid groter Verhuizing naar verpleegtehuis/hospice Controleverlies Isolement Beginnende dementie 15

16 Sterven met de oorlog Confrontatie dood oude gevoelens Lichamelijke aftakeling Bewustzijnsvermindering zintuigelijk geheugen Oude beladen herinnering Overlevers (kinderen) moeten loslaten Triggers rond ziekbed 16

17 Heftige reacties Herbelevingen Nachtmerries Paniekaanvallen Prikkelbaarheid Onberekenbaarheid Agressie 17 januari

18 Andere reacties Willen vertellen Juist niet willen vertellen Beladen levensvragen Wantrouwen Ontkenning (verleden, signalen van dood) Onbenaderbaar 18

19 Gezin, partner, kinderen Invloed van oorlog op gezin Gezinsgeheim Rolomdraaiing Grote belasting voor partner Overmatige zorg, dominantie ouders, isolement, geen gevoelens, gebroken gezinnen Ingewikkelde gezinspatronen 17 januari

20 Helpende reacties (1) Duidelijk zijn in wat kan en wat niet Controle en autonomie bij cliënt Als je denkt dat oorlog speelt Gedrag beschrijven + vragen: wilt u erover praten? Niet verdiepen Wel: luisteren Wees je bewust van hoe eigen (oorlogs)- achtergrond meespeelt 17 januari

21 Helpende reacties (2) Oorlogsverhalen/emoties niet bagatelliseren en afkappen Benoemen kracht Gewetensnood vragen of iemand erover wil praten Geen goed fout! 21

22 De vrijwilliger/medewerker Eigen ervaringen / gevoelens met dood en verlies Hoe speelt oorlog of andere ingrijpende ervaring in jouw geschiedenis een rol? Valkuilen van jezelf Vangnet 22

23 Zorgen voor jezelf Pas op de plaats Blik naar binnen o Wat speelt er? o Wat voel ik? o Wat ben ik geneigd om te doen? o Is dat handig? 17 januari