Hoe kunt u angst herkennen? Wanneer reden tot zorg?

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Hoe kunt u angst herkennen? Wanneer reden tot zorg?"

Transcriptie

1 1 Bang zijn mag!

2 2 Bang zijn mag! Iedereen is wel eens bang. Angst is een alarm dat afgaat als er gevaar dreigt. Zonder deze waarschuwing zouden we in zeven sloten tegelijk lopen. Deze folder legt in het kort uit hoe angst bij kinderen kan ontstaan en hoe u angst kunt herkennen. Daarnaast geeft de folder tips voor het omgaan met de angstgevoelens van uw kind. Oorzaken van angst De kindertijd brengt veel angsten met zich mee. Maar hoe komt het dat het ene kind angstiger is dan het andere kind? Naast persoonlijke kenmerken zoals erfelijkheid en temperament kunnen andere aspecten een rol spelen. Zo kunnen kinderen bang worden doordat: π ze nare dingen meegemaakt hebben. Een kind is bijvoorbeeld bang voor honden nadat het gebeten is door een hond; π ze merken dat iemand anders ergens bang voor is. Zo is de kans groot dat een kind bang wordt voor bijvoorbeeld spinnen of de tandarts als de ouder/verzorger het ook is; π ze nog niet geleerd hebben om bepaalde situaties goed in te schatten en hoe ze er goed mee om kunnen gaan. Een kind durft bijvoorbeeld niet te vragen of het mee mag spelen of vindt het eng om een spreekbeurt te houden; π ze te veel beschermd worden waardoor ze niet de kans krijgen zelf de wereld te ontdekken. Bijvoorbeeld alleen naar de winkel gaan of bij een vriendje gaan logeren; π ze ingrijpende gebeurtenissen hebben meegemaakt. Een kind is bijvoorbeeld bang om in de steek gelaten te worden na een ziekenhuisopname, of is na scheiding van de ouders/verzorgers bang dat de andere ouder/verzorger óók zomaar ergens anders gaat wonen.

3 3 Hoe kunt u angst herkennen? Kinderen zenden signalen uit waardoor u kunt merken dat er iets aan de hand is: π lichamelijke reacties, bijvoorbeeld buikpijn, wit wegtrekken, huilen, trillen, klamme handen, schrikken, weer in bed gaan plassen; π neiging om angstige situaties uit de weg te gaan, bijvoorbeeld uitvluchten verzinnen, situaties vermijden, wegrennen; π veel dromen en niet kunnen of willen slapen; π niet (meer) alleen durven zijn; π veel met het gebeurde bezig zijn in spel, bijvoorbeeld het naspelen van enge situaties; π rusteloos, prikkelbaar, snel afgeleid; π angst proberen te overschreeuwen door stoer gedrag, koppig, driftig of agressief zijn. Wanneer reden tot zorg? Veel kinderen zijn op een bepaalde leeftijd ergens bang voor (zie het schema). Dit hoort bij de normale ontwikkeling. Maar soms neemt angst een kind teveel in beslag. Wanneer een kind bepaalde dingen niet (meer) durft waar leeftijdgenootjes geen problemen mee hebben, kan het zijn dat het vast blijft zitten in een bepaalde angst. Als een kind van negen bijvoorbeeld nog bang is om alleen naar school te gaan, dan is dat geen normale angst meer.

4 4 Voorbeelden van normale angsten: 0 tot 2 jaar π ouder/verzorger niet in de buurt π harde geluiden π water/toilet π onbekende omgeving/dingen/mensen 2 tot 4 jaar: π ouder/verzorger niet in de buurt π griezels en enge beesten π onweer π donker 4 tot 8 jaar: π ouder/verzorger niet in de buurt π donker π alleen thuis zijn of alleen slapen π spoken en monsters π lichamelijk letsel π andere kinderen 8 tot 12 jaar: π lichamelijk letsel/ziekte π angst voor school π faalangst π pesten π dood π piekeren/ stel-je-voor-dat angsten

5 5 Wat kunt u als ouders/verzorgers doen? Ouders/verzorgers kunnen kinderen helpen hun angsten de baas te worden. Hieronder volgen enkele tips: π Neem uw kind serieus. Zeg dus niet: Stel je niet zo aan, doe normaal. Stel uw kind gerust en toon begrip voor zijn/haar gevoelens. π Probeer er achter te komen waar uw kind bang voor is. π Praat erover als de angst is afgenomen en probeer eventueel de gevoelens van uw kind onder woorden te brengen: Je vindt het eng om alleen in het donker te zijn, hè?. Het uiten van angstgevoelens hoeft niet alleen in woorden, maar kan ook heel goed door tekenen, kleien en schrijven van verhalen. π Gebruik fantasie of verbeelding om gevoelens te uiten. Bijvoorbeeld door samen met uw kind enge dingen na te spelen of boekjes (voor) te lezen over andere kinderen die bang zijn en de angst overwinnen. π Probeer situaties niet te vermijden, maar laat uw kind stap voor stap aan de situatie wennen. Bijvoorbeeld eerst alleen kijken bij de tandarts, dan in de stoel zitten zonder behandeling en op den duur alleen naar de tandarts durven. Geef uw kind na elke behaalde stap een complimentje. π Laat zien dat de situatie niet eng hoeft te zijn. Bijvoorbeeld het aaien van een hond: Kijk, het is een lieve hond, hij kwispelt met zijn staart, nu kan ik hem aaien. Zie je, hij vindt het lekker. π Moedig uw kind aan daarna zelf de hond te aaien. Dwing uw kind niet als het echt niet durft.

6 6 Meer informatie? Heeft u vragen, wilt u een advies of meer informatie over bang zijn, abnormale angst of andere gezondheidsonderwerpen? Neem dan contact op met: GGD Hollands Noorden Jeugdgezondheidszorg T Bron: GGD Fryslân GGD Hollands Noorden Hoofdkantoor Hertog Aalbrechtweg 22 Alkmaar Postadres Postbus GG Alkmaar T E info@ggdhn.nl I GGD/BZM/21/12-12

Help, er ligt een krokodil onder mijn bed!

Help, er ligt een krokodil onder mijn bed! Help, er ligt een krokodil onder mijn bed! Angsten bij kinderen Dr. Binu Singh, kinderpsychiater Inhoud Hoe ontwikkelen jonge kinderen zich? Wat is angst en wat doet angst met je? Hoe ontstaat angst? Welke

Nadere informatie

Slapen een probleem (4-12 jaar)

Slapen een probleem (4-12 jaar) Slapen een probleem (4-12 jaar) 1 2 Slapen een probleem (4-12 jaar) Voldoende slaap belangrijk! Iedereen heeft slaap nodig. Voldoende slaap geeft een uitgerust en fit gevoel. Onvoldoende slaap leidt tot

Nadere informatie

Peuters. Lief maar ook wel eens lastig

Peuters. Lief maar ook wel eens lastig 1 Peuters Lief maar ook wel eens lastig 2 Peuters: Lief maar ook wel eens lastig Peuters zijn ondernemend en nieuwsgierig. Ze willen alles weten en ze willen alles zelf doen. En als ze iets niet willen,

Nadere informatie

Help, ik kan niet slapen! Slaapproblemen bij jongeren

Help, ik kan niet slapen! Slaapproblemen bij jongeren 1 Help, ik kan niet slapen! Slaapproblemen bij jongeren 2 Help, ik kan niet slapen! Slaapproblemen bij jongeren Slaap jij ook zo slecht? Uit onderzoek blijkt dat één op de tien jongeren zo nu en dan last

Nadere informatie

Informatie voor ouders

Informatie voor ouders Weerbaarheid Informatie voor ouders Het Centrum voor Jeugd en Gezin ondersteunt met deskundig advies, tips en begeleiding. Een centraal punt voor al je vragen over opvoeden en opgroeien, dat is handig!

Nadere informatie

Weer thuis. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!

Weer thuis. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee! Weer thuis Uw kind is opgenomen geweest in het ziekenhuis en gaat nu weer naar huis. Het kan zijn dat thuis meteen alles weer als vanouds is. Het kan ook zijn dat uw kind de ziekenhuisopname moet verwerken.

Nadere informatie

HANDIG ALS EEN HOND DREIGT

HANDIG ALS EEN HOND DREIGT l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n HANDIG ALS EEN HOND DREIGT OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN HIER LEES JE HANDIGE INFORMATIE OVER HONDEN DIE DREIGEN. JE KUNT

Nadere informatie

Hoe verwerk je een. schokkende gebeurtenis? Informatie voor ouders

Hoe verwerk je een. schokkende gebeurtenis? Informatie voor ouders Hoe verwerk je een schokkende gebeurtenis? Informatie voor ouders Niemand is echt voorbereid op een schokkende gebeurtenis en als het gebeurt heeft dat voor iedereen ingrijpende gevolgen. Als kinderen

Nadere informatie

NA DE SCHOK INFORMATIE VOOR OUDERS

NA DE SCHOK INFORMATIE VOOR OUDERS NA DE SCHOK INFORMATIE VOOR OUDERS Betrokken raken bij een schokkende gebeurtenis laat niemand onberoerd. Je bent er meestal niet op voorbereid en als het gebeurt kan dat ingrijpende gevolgen hebben voor

Nadere informatie

Slaapwel baby. Hoeveel slaapt een baby?

Slaapwel baby. Hoeveel slaapt een baby? Slaapwel Slaapwel baby Net zoals volwassenen slapen ook niet alle kinderen even gemakkelijk of regelmatig. In deze brochure vind je meer informatie over goede slaapgewoontes en krijg je tips voor een gezonde

Nadere informatie

1 Waar ligt de grens?

1 Waar ligt de grens? Waar ligt de grens? 1 2 Waar ligt de grens? Waar ligt de grens? Opvoeden van kinderen is een hele uitdaging, maar soms ook een opgave. Als ouder/verzorger komt u vaak voor momenten te staan waarbij u zich

Nadere informatie

Pesten hoort er niet bij! Informatie voor ouders over pesten

Pesten hoort er niet bij! Informatie voor ouders over pesten Jeugdgezondheidszorg Pesten hoort er niet bij! Informatie voor ouders over pesten Wat is pesten? Dat kinderen elkaar soms plagen is heel gewoon. Maar bij pesten is er een slachtoffer waarover andere kinderen

Nadere informatie

Je hebt je huiswerk niet gemaakt, maar durft dat niet te zeggen. Je krijgt een beurt en zo merkt de meester het toch. Oeps

Je hebt je huiswerk niet gemaakt, maar durft dat niet te zeggen. Je krijgt een beurt en zo merkt de meester het toch. Oeps De juf vraagt wie er mee wil doen aan een voorleeswedstrijd. Je wilt wel graag maar zegt niks omdat je bang bent dat ze je uitlachen. En nu ben je te laat. Je hebt je huiswerk niet gemaakt, maar durft

Nadere informatie

Na de schok... Informatie voor ouders

Na de schok... Informatie voor ouders Na de schok... Informatie voor ouders Niemand is echt voorbereid op een schokkende gebeurtenis en als het gebeurt heeft dat voor iedereen ingrijpende gevolgen. Als kinderen samen met hun ouders een aangrijpende

Nadere informatie

Na de schok... Niemand is echt voorbereid op een schokkende. gebeurtenis en als het gebeurt heeft dat voor iedereen

Na de schok... Niemand is echt voorbereid op een schokkende. gebeurtenis en als het gebeurt heeft dat voor iedereen Niemand is echt voorbereid op een schokkende gebeurtenis en als het gebeurt heeft dat voor iedereen Na de schok... ingrijpende gevolgen. Als kinderen samen met hun ouders een aangrijpende gebeurtenis meemaken,

Nadere informatie

ZEG HET MAAR HET PRATEN VAN UW KIND. Leeftijd 0 tot 4 jaar

ZEG HET MAAR HET PRATEN VAN UW KIND. Leeftijd 0 tot 4 jaar ZEG HET MAAR HET PRATEN VAN UW KIND Leeftijd 0 tot 4 jaar Het leren praten van uw kind gaat vaak bijna vanzelf. Toch is er heel wat voor nodig voordat uw kind goed praat. Soms gaat het niet zo vlot met

Nadere informatie

Terrorisme en dan verder Wat te doen na een aanslag?

Terrorisme en dan verder Wat te doen na een aanslag? Terrorisme en dan verder Wat te doen na een aanslag? Publieksversie Ga zo veel mogelijk door met uw normale dagelijkse activiteiten. Dat geeft u het gevoel dat u de baas bent over de situatie. Dit is ook

Nadere informatie

Slaapproblemen. Print. deze. Heel wat kinderen hebben een periode waarin ze niet. folder. goed slapen. In de meeste gevallen gaat dat vanzelf weer

Slaapproblemen. Print. deze. Heel wat kinderen hebben een periode waarin ze niet. folder. goed slapen. In de meeste gevallen gaat dat vanzelf weer Slaapproblemen Print Heel wat kinderen hebben een periode waarin ze niet deze goed slapen. In de meeste gevallen gaat dat vanzelf weer folder over. Slaapproblemen kunnen voor veel problemen zorgen. Het

Nadere informatie

Eenzaam. De les. Inhoud. Doel. Materiaal. Belangrijk. les

Eenzaam. De les. Inhoud. Doel. Materiaal. Belangrijk. les 8 Inhoud 1 Eenzaam De Soms ben je alleen en vind je dat fijn. Als alleen zijn niet prettig aanvoelt, als je niet in je eentje wilt zijn, dan voel je je eenzaam. In deze leren de leerlingen het verschil

Nadere informatie

Dip, down of depressie Hulp bij depressiviteit

Dip, down of depressie Hulp bij depressiviteit Dip, down of depressie Hulp bij depressiviteit Dip, down of depressie Hulp bij depressiviteit Iedere tiener is weleens somber en verdrietig, en vaak is het in één, twee dagen voorbij zonder dat je als

Nadere informatie

HET ANTI-PEST-BELEID VAN ONZE SCHOOL

HET ANTI-PEST-BELEID VAN ONZE SCHOOL Stationsstraat 81 3370 Boutersem 016/73 34 29 www.godenotelaar.be email: directie.nobro@gmail.com bs.boutersem@gmail.com HET ANTI-PEST-BELEID VAN ONZE SCHOOL 1. Het standpunt van de school: Pesten is geen

Nadere informatie

Uw kind tijdens/na het ziekenhuisbezoek

Uw kind tijdens/na het ziekenhuisbezoek Uw kind tijdens/na het ziekenhuisbezoek Reacties tijdens een ziekenhuisopname Kinderen kunnen op verschillende manieren reageren op hun ziekenhuisopname. Een opname is altijd een ingrijpende gebeurtenis.

Nadere informatie

Ontslag uit het ziekenhuis: adviezen en tips voor de thuissituatie

Ontslag uit het ziekenhuis: adviezen en tips voor de thuissituatie Ontslag uit het ziekenhuis: adviezen en tips voor de thuissituatie Ontslag uit het ziekenhuis: adviezen en tips voor de thuissituatie Uw kind is opgenomen in het ziekenhuis. In deze folder leest u wat

Nadere informatie

Rust en regelmaat voor uw baby. Praktische adviezen

Rust en regelmaat voor uw baby. Praktische adviezen 1 Rust en regelmaat voor uw baby Praktische adviezen 2 Rust en regelmaat voor uw baby Praktische adviezen Adviezen over rust en regelmaat voor uw baby en het verminderen van prikkels in de omgeving van

Nadere informatie

Na de opname Intensive Care/High Care voor Kinderen

Na de opname Intensive Care/High Care voor Kinderen Na de opname Intensive Care/High Care voor Kinderen Beste ouders en/of verzorgers, Inmiddels ligt de opname van uw kind op de Intensive Care achter u en bent u weer thuis, op de verpleegafdeling of in

Nadere informatie

Kinderen op bezoek op de intensive care

Kinderen op bezoek op de intensive care Kinderen op bezoek op de intensive care Handreiking voor ouders mca.nl Inhoudsopgave Hoe vertel ik mijn kind(eren) dat zijn/hun vader, moeder of ander familielid ernstig ziek op de IC ligt? 1 Hoe bereid

Nadere informatie

Hoe kunt u voor uw bijzondere kleinkind zorgen? Tips voor opa s en oma s. Foto Britt Straatemeier. Deze brochure werd mogelijk gemaakt door:

Hoe kunt u voor uw bijzondere kleinkind zorgen? Tips voor opa s en oma s. Foto Britt Straatemeier. Deze brochure werd mogelijk gemaakt door: Hoe kunt u voor uw bijzondere kleinkind zorgen? Tips voor opa s en oma s Foto Britt Straatemeier Deze brochure werd mogelijk gemaakt door: Tips voor grootouders Foto Susanne Reuling Als in het gezin van

Nadere informatie

NA DE SCHOK INFORMATIE VOOR OUDERS

NA DE SCHOK INFORMATIE VOOR OUDERS NA DE SCHOK INFORMATIE VOOR OUDERS Betrokken raken bij een schokkende gebeurtenis laat niemand onberoerd. Je bent er meestal niet op voorbereid en als het gebeurt kan dat ingrijpende gevolgen hebben voor

Nadere informatie

4 Denken. in het park een keer gebeten door een hond. Als Kim een hond ziet wil ze hem graag aaien. Als

4 Denken. in het park een keer gebeten door een hond. Als Kim een hond ziet wil ze hem graag aaien. Als 4 Denken In dit hoofdstuk vertellen we hoe jij om kan gaan met je gedachten. Veel gedachten maak je zelf. Ze bepalen hoe jij je voelt. We geven tips hoe jij jouw gedachten en gevoelens zelf kunt sturen.

Nadere informatie

Een kind helpen. na een misdrijf of verkeersongeluk. Slachtofferhulp 0900-0101. (lokaal tarief) na een misdrijf of een verkeersongeluk

Een kind helpen. na een misdrijf of verkeersongeluk. Slachtofferhulp 0900-0101. (lokaal tarief) na een misdrijf of een verkeersongeluk Een kind helpen na een misdrijf of verkeersongeluk Slachtofferhulp H E L P T na een misdrijf of een verkeersongeluk 0900-0101 (lokaal tarief) Een misdrijf of een verkeersongeluk kan een diepe indruk bij

Nadere informatie

Soms is er thuis ruzie Dan is mama boos en roept soms omdat ik mijn speelgoed niet opruim Maar ik heb daar helemaal niet mee gespeeld Dat was Bram,

Soms is er thuis ruzie Dan is mama boos en roept soms omdat ik mijn speelgoed niet opruim Maar ik heb daar helemaal niet mee gespeeld Dat was Bram, Soms is er thuis ruzie Dan is mama boos en roept soms omdat ik mijn speelgoed niet opruim Maar ik heb daar helemaal niet mee gespeeld Dat was Bram, mijn kleine broer Dat is niet van mij mama Dan zegt ze

Nadere informatie

Nazorg na een ingrijpende gebeurtenis Informatie voor ouders

Nazorg na een ingrijpende gebeurtenis Informatie voor ouders Nazorg na een ingrijpende gebeurtenis Informatie voor ouders Uw kind heeft een ongeluk gehad en is behandeld op de Spoedeisende Hulp (SEH) van het Radboudumc. Naast lichamelijke gevolgen kan het ongeluk

Nadere informatie

Leer uw kind De Ondergoedregel.

Leer uw kind De Ondergoedregel. 1. Leer uw kind De Ondergoedregel. Ongeveer één op de vijf kinderen is slachtoffer van seksueel geweld, waaronder seksueel misbruik. U kunt helpen voorkomen dat het uw kind overkomt. Leer uw kind De Ondergoedregel.

Nadere informatie

Peuters: lief maar ook wel eens lastig

Peuters: lief maar ook wel eens lastig Peuters: lief maar ook wel eens lastig Informatie voor ouders Het Centrum voor Jeugd en Gezin ondersteunt met deskundig advies, tips en begeleiding. Een centraal punt voor al je vragen over opvoeden en

Nadere informatie

Angststoornissen. Deze folder is voor doven en slechthorenden die meer willen weten over angst

Angststoornissen. Deze folder is voor doven en slechthorenden die meer willen weten over angst ggz voor doven & slechthorenden Angststoornissen Als angst en paniek invloed hebben op het dagelijks leven Deze folder is voor doven en slechthorenden die meer willen weten over angst Herkent u dit? Iedereen

Nadere informatie

Leren praten Turks. Colofon. Hart voor Brabant

Leren praten Turks. Colofon. Hart voor Brabant Colofon Uitgave : GGD Hart voor Brabant Oplage : 500 Datum : februari 2007 Illustraties : Hendriks van den Hout Druk : Graphiset bv, Uden Hart voor Brabant Leren praten Turks GGD Hart voor Brabant Postbus

Nadere informatie

OMGAAN MET WAT IS ANGST? BANG ZIJN IS OK! 23/02/2015 KINDERANGSTEN

OMGAAN MET WAT IS ANGST? BANG ZIJN IS OK! 23/02/2015 KINDERANGSTEN OMGAAN MET KINDERANGSTEN Brainstorm: Angsten bij kinderen An Coetsiers Kinderpsycholoog/gedragstherapeut www.depraatdoos.be Hannah, 3 jaar Anouk, 10 jaar BANG ZIJN IS OK! WAT IS ANGST? Is een normaal verschijnsel

Nadere informatie

Een bezoek van kinderen op de Intensive Care

Een bezoek van kinderen op de Intensive Care Een bezoek van kinderen op de Intensive Care Intensive Care Locatie Hoorn/Enkhuizen Een bezoek van kinderen op de Intensive Care Informatie voor ouders Het is altijd confronterend als een ouder of familielid

Nadere informatie

DO'S EN DON'TS VOOR OUDERS

DO'S EN DON'TS VOOR OUDERS WWW.PESTWEB.NL DO'S EN DON'TS VOOR OUDERS Kinderen en jongeren willen je hulp, als je maar (niet)... Wat kinderen zeggen over pesten Kinderen gaan over het algemeen het liefst met hun probleem naar hun

Nadere informatie

Adviezen om uw kind voor te bereiden op een ziekenhuisopname

Adviezen om uw kind voor te bereiden op een ziekenhuisopname Adviezen om uw kind voor te bereiden op een ziekenhuisopname Wytske Bouwma, 2008 1 Inleiding Binnenkort wordt uw kind opgenomen in het ziekenhuis. Deze brochure is bedoeld om u meer inzicht te geven in

Nadere informatie

Delier. Informatie voor familie en betrokkenen

Delier. Informatie voor familie en betrokkenen Delier Informatie voor familie en betrokkenen Inleiding Op onze verpleegafdeling is een familielid, vriend(in) of kennis van u opgenomen. Tijdens uw bezoek aan de patiënt heeft u waarschijnlijk gemerkt

Nadere informatie

E book Angst. Praktijk Meta Bosheuvel 5 5683 AS Best info@praktijkmeta.nl

E book Angst. Praktijk Meta Bosheuvel 5 5683 AS Best info@praktijkmeta.nl E book Angst Praktijk Meta Bosheuvel 5 5683 AS Best info@praktijkmeta.nl E-Book Angst Waarom zijn wij bang? Wat is precies de functie van angst? We hebben er allemaal bijna dagelijks mee te maken, maar

Nadere informatie

Slaap Kindje Slaap. Illustrator: Fiep Westendorp

Slaap Kindje Slaap. Illustrator: Fiep Westendorp Slaap Kindje Slaap Illustrator: Fiep Westendorp Normale slaapontwikkeling peuter: Een peuter van 18 maanden tot twee jaar slaapt gemiddeld 11 tot 12 uur s nachts en twee uur overdag. Tot de leeftijd van

Nadere informatie

...de draad weer oppakken

...de draad weer oppakken ...de draad weer oppakken Na de schok... Ouders Betrokken raken bij een schokkende gebeurtenis, dat laat niemand onberoerd. Niemand is er echt op voorbereid en als het gebeurt, heeft dat voor iedereen

Nadere informatie

Terrorisme en dan verder

Terrorisme en dan verder Terrorisme en dan verder Hoe kunt u omgaan met de gevolgen van een aanslag? - Ga zo veel mogelijk door met uw normale dagelijkse activiteiten. Dat geeft u het gevoel dat u de baas bent over de situatie.

Nadere informatie

Wij werken aan Allemaal Maatjes!

Wij werken aan Allemaal Maatjes! Wij werken aan Allemaal Maatjes! Op school werken wij elke maand aan een ander puntje om Allemaal maatjes te zijn! Zo proberen wij het pesten op onze school te voorkomen. Om het puntje van de maand duidelijk

Nadere informatie

Kinderen op bezoek op de intensive care (IC) Informatie voor ouders/verzorgers

Kinderen op bezoek op de intensive care (IC) Informatie voor ouders/verzorgers Kinderen op bezoek op de intensive care (IC) Informatie voor ouders/verzorgers Als een ouder of een familielid op de intensive care (IC) is opgenomen, kan dit voor kinderen veel vragen oproepen. Kinderen

Nadere informatie

Info. Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten. Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde

Info. Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten. Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde Info Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde Inhoud INHOUD 1. Waar gaat het over 3 2. Aanraken 4 3. Hoe noem jij dat? 5 4. Baas over

Nadere informatie

ZML SO Leerlijn Sociale en emotionele ontwikkeling: zelfbeeld en sociaal gedrag

ZML SO Leerlijn Sociale en emotionele ontwikkeling: zelfbeeld en sociaal gedrag ZML SO Leerlijn Sociale en emotionele ontwikkeling: zelfbeeld en sociaal gedrag SOCIALE EN EMOTIONELE ONTWIKKELING: ZELFBEELD EN SOCIAAL GEDRAG Leerlijnen Kerndoelen 1.1. Jezelf presenteren 1.2. Een keuze

Nadere informatie

Faalangst. Informatie en tips voor ouders en verzorgers

Faalangst. Informatie en tips voor ouders en verzorgers Faalangst Informatie en tips voor ouders en verzorgers Wat is faalangst? Faalangst is angst die optreedt in situaties waarin er bepaalde prestaties van uw kind worden verlangd. Het is de angst om niet

Nadere informatie

Schoolkind. Kind op de basisschool. Een rustige ontwikkeling tussen driftige peuter en dwarse puber!?!

Schoolkind. Kind op de basisschool. Een rustige ontwikkeling tussen driftige peuter en dwarse puber!?! Schoolkind Oorspronkelijke tekst Hilde Breet Wilma Poot Illustraties Harmen van Straaten Uitgave: januari 1998 Herziene uitgave: maart 2010 Het is toegestaan deze folder in ongewijzigde vorm te multipliceren

Nadere informatie

NA DE SCHOK... INFORMATIE VOOR LERAREN

NA DE SCHOK... INFORMATIE VOOR LERAREN NA DE SCHOK... INFORMATIE VOOR LERAREN www.ggdbzo.nl Niemand is echt voorbereid op een schokkende gebeurtenis en als het gebeurt heeft dat ingrijpende gevolgen. Als leerkrachten samen met kinderen een

Nadere informatie

Hand out Voorkomen en oplossen van pesten bij kinderen met autisme

Hand out Voorkomen en oplossen van pesten bij kinderen met autisme Hand out Voorkomen en oplossen van pesten bij kinderen met autisme In deze hand-out vindt u een korte samenvatting terug van de deelonderwerpen die Helen Wildeboer, trainer van de Stichting Omgaan met

Nadere informatie

Groep 3/4 - Bang zijn

Groep 3/4 - Bang zijn "Groep 3/4 - Bang zijn" - afgedrukt door DramaOnline Groep 3/4 - Bang zijn Inleiding Introductie Bang zijn Groepen: 3 en 4 Techniek: Tijdsduur: Groepsverdeling: Klas Beginopstelling: Bewegingsspel en Pantomime

Nadere informatie

Als je ergens heel erg bang voor bent, dan heb je angst. Je hebt bijvoorbeeld angst voor de tandarts.

Als je ergens heel erg bang voor bent, dan heb je angst. Je hebt bijvoorbeeld angst voor de tandarts. Thema 5 Les 1: De angst: Als je ergens heel erg bang voor bent, dan heb je angst. Je hebt bijvoorbeeld angst voor de tandarts. De schrik: Als iemand ineens achter je staat, dan schrik je. Je bent dan ineens

Nadere informatie

HANDIG DE TAAL VAN EEN HOND

HANDIG DE TAAL VAN EEN HOND l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n HANDIG DE TAAL VAN EEN HOND OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN HIER LEES JE HANDIGE INFORMATIE OVER HONDENTAAL. JE KUNT ER

Nadere informatie

AMIGA4LIFE. Hooggevoelig, wat is dat? WWW.AMIGA4LIFE.NL T. 06-424 99985 @AMIGA4LIFECOACH VLAARDINGEN

AMIGA4LIFE. Hooggevoelig, wat is dat? WWW.AMIGA4LIFE.NL T. 06-424 99985 @AMIGA4LIFECOACH VLAARDINGEN AMIGA4LIFE Hooggevoelig, wat is dat? 7-10 jaar WWW.AMIGA4LIFE.NL T. 06-424 99985 @AMIGA4LIFECOACH VLAARDINGEN 1 voorlichtingsbrochure hooggevoeligheid - www.amiga4life.nl Ik heb een talent! Ik kan goed

Nadere informatie

Informatie en advies voor ouders

Informatie en advies voor ouders Geweld in huis raakt kinderen Informatie en advies voor ouders 1 2 Wist u dat de gevolgen van het zien of horen van geweld in het gezin net zo groot zijn als zelf geslagen worden? Ook als het geweld gestopt

Nadere informatie

Huilen als communicatiemiddel

Huilen als communicatiemiddel Huilen als communicatiemiddel Vanaf de geboorte hebben baby s mogelijkheden om te communiceren. Het communiceren verloopt in het begin heel onbeholpen: door te huilen, zuigen en kijken. Later door zich

Nadere informatie

Kinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT

Kinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT Kinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT ROOS Roos (27) is zeer slechtziend. Ze heeft een geleidehond, Noah, een leuke, zwarte labrador. Roos legt uit hoe je het beste met geleidehond en zijn baas

Nadere informatie

Weer thuis. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!

Weer thuis. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee! Weer thuis Uw kind is opgenomen geweest in het ziekenhuis en gaat nu weer naar huis. Het kan zijn dat thuis meteen alles weer als vanouds is. Het kan ook zijn dat uw kind de ziekenhuisopname moet verwerken.

Nadere informatie

Geweld in huis raakt kinderen. Informatie en advies voor ouders. huiselijkgeweldwb.nl 0900 126 26 26. 5 cent per minuut

Geweld in huis raakt kinderen. Informatie en advies voor ouders. huiselijkgeweldwb.nl 0900 126 26 26. 5 cent per minuut Geweld in huis raakt kinderen Informatie en advies voor ouders Grafisch ontwerp: Ontwerpstudio 2 MAAL EE Bij huiselijk geweld tussen (ex-)partners worden kinderen vaak over het hoofd gezien. Toch hebben

Nadere informatie

Hoe verwerk je een. schokkende gebeurtenis? Informatie voor leerkrachten

Hoe verwerk je een. schokkende gebeurtenis? Informatie voor leerkrachten Hoe verwerk je een schokkende gebeurtenis? Informatie voor leerkrachten Niemand is echt voorbereid op een schokkende gebeurtenis en als het gebeurt heeft dat ingrijpende gevolgen. Als leerkrachten samen

Nadere informatie

Dag van de Hond. Kind & Hond. kunnen de beste maatjes worden!

Dag van de Hond. Kind & Hond. kunnen de beste maatjes worden! Dag van de Hond Kind & Hond kunnen de beste maatjes worden! In deze folder lees je hoe je goede maatjes met de hond kunt worden. Daarvoor moet je onder andere weten hoe hij in elkaar zit, wat hij nodig

Nadere informatie

Oriëntatiefase Verdiepingsfase Integratiefase. Leerjaar 3, 15 Jaar. Leerjaar 4, 16 jaar

Oriëntatiefase Verdiepingsfase Integratiefase. Leerjaar 3, 15 Jaar. Leerjaar 4, 16 jaar ARRANGEMENTKAART maart 2013 Sociaal-emotioneel VSO- AFDELING Standaarden VSO Leeftijd à 13 14 15 16 17 18 19 Gevorderd 25% 10 10 11 11 11 12 12 Voldoende 75% 7 7 8 8 9 9 10 Minimum 90% 3 4 4 4 5 5 5 Arrangementen

Nadere informatie

Lekker slapen. Tips voor een goede (nacht)rust

Lekker slapen. Tips voor een goede (nacht)rust Lekker slapen Tips voor een goede (nacht)rust Slaap: onmisbaar voor lichaam en geest. We hebben rust nodig om te herstellen van de dag. Bij kinderen is slapen daarnaast belangrijk voor een goede groei.

Nadere informatie

Zelfbeeld. Het zelfvertrouwen wordt voor een groot deel bepaald door de ideeën die het kind over zichzelf heeft: het zelfbeeld.

Zelfbeeld. Het zelfvertrouwen wordt voor een groot deel bepaald door de ideeën die het kind over zichzelf heeft: het zelfbeeld. Zelfbeeld Het zelfvertrouwen wordt voor een groot deel bepaald door de ideeën die het kind over zichzelf heeft: het zelfbeeld. Een kind dat over het algemeen positief over zichzelf denkt, heeft meer zelfvertrouwen.

Nadere informatie

Mijn kind heeft een LVB

Mijn kind heeft een LVB Mijn kind heeft een LVB Wat betekent een licht verstandelijke beperking nu precies? Informatie voor ouders van kinderen en jongeren met een licht verstandelijke beperking in de leeftijd van 6 tot 23 jaar

Nadere informatie

Kinderen op bezoek intensive care Handreiking voor ouders.

Kinderen op bezoek intensive care Handreiking voor ouders. Kinderen op bezoek intensive care Handreiking voor ouders www.nwz.nl Hoe vertel ik mijn kind(eren) dat zijn/hun vader, moeder of ander familielid ernstig ziek op de IC ligt? 3 Hoe bereid ik mijn kind voor

Nadere informatie

Wiekslag Speciaal. Vanuit het kamertje

Wiekslag Speciaal. Vanuit het kamertje Wiekslag Speciaal Vanuit het kamertje Uw dochter van vijf vraagt hoe baby's in een buik komen. Uw zoontje van vier laat trots zijn stijve piemeltje zien. Uw 9-jarige moet er ineens niet meer aan denken

Nadere informatie

Nieuwsbrief 15 20-05-2016

Nieuwsbrief 15 20-05-2016 Nieuwsbrief 15 20-05-2016 Communie Komende zondag doen de kinderen van groep 4 hun Eerste Heilige Communie. Wij hopen op goed weer en wensen hen allemaal een onvergetelijke dag toe! Schoolfotograaf Het

Nadere informatie

Na de schok... Informatie voor leerkrachten

Na de schok... Informatie voor leerkrachten Na de schok... Informatie voor leerkrachten Niemand is echt voorbereid op een schokkende gebeurtenis en als het gebeurt heeft dat ingrijpende gevolgen. Als leerkrachten samen met kinderen een aangrijpende

Nadere informatie

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou!

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou! Hallo Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou Als je ouders uit elkaar zijn kan dat lastig en verdrietig zijn. Misschien ben je er boos over of denk je dat het jouw

Nadere informatie

Bijlage 7.3 Praten over gedachten en gevoelens

Bijlage 7.3 Praten over gedachten en gevoelens Bijlage 7.3 Praten over gedachten en gevoelens bussum 2010 Als kinderen goed over hun gevoelens kunnen praten, zal dit zijn uitwerking hebben op hun verdere ontwikkeling. Kinderen die hun gevoelens niet

Nadere informatie

Moeilijke eters 800398 / augustus 2012 Ikazia Ziekenhuis

Moeilijke eters 800398 / augustus 2012 Ikazia Ziekenhuis 1 Eetproblemen bij kinderen Sommige kinderen zijn zeer moeilijke eters. Voor ouders en kind kan dit heel lastig zijn. Ouders proberen van alles. Ouders zijn angstig dat hun kind niet genoeg binnen krijgt

Nadere informatie

Omgaan met de gevoelens van een kind

Omgaan met de gevoelens van een kind Omgaan met de gevoelens van een kind HOE KAN IK OMGAAN MET DE GEVOELENS VAN MIJN KIND IN HET ZIEKENHUIS? Praktische tips voor ouders 2 Omgaan met de gevoelens van een kind Beste ouder Uw kind is opgenomen

Nadere informatie

Depressie bij ouderen

Depressie bij ouderen Depressie bij ouderen Bij u of uw familielid is een depressie vastgesteld. Hoewel relatief veel ouderen last hebben van depressieve klachten, worden deze niet altijd als zodanig herkend. In deze folder

Nadere informatie

FAALANGST DE BAAS! TRAINING 1. faalangst. de baas! training. www.kinderpraktijklandsmeer.nl info@kinderpraktijklandsmeer.nl

FAALANGST DE BAAS! TRAINING 1. faalangst. de baas! training. www.kinderpraktijklandsmeer.nl info@kinderpraktijklandsmeer.nl FAALANGST DE BAAS! TRAINING 1 faalangst de baas! training www.kinderpraktijklandsmeer.nl info@kinderpraktijklandsmeer.nl 2 KINDERPRAKTIJK LANDSMEER FAALANGST DE BAAS! TRAINING 3 faalangst de Baas! training

Nadere informatie

Gedichten Door de leerlingen van 6B Nationale gedichtendag 28-01-2010

Gedichten Door de leerlingen van 6B Nationale gedichtendag 28-01-2010 Gedichten Door de leerlingen van 6B Nationale gedichtendag 28-01-2010 Bang Ik ben bang Onder mijn bed ligt een slang. Boven mijn hooft hangt een spin. Dat vind ik niet leuk En uit mijn raam zie ik een

Nadere informatie

Week van de Lentekriebels

Week van de Lentekriebels Ouderbijeenkomst Week van de Lentekriebels Relationele en seksuele opvoeding, op school en thuis Anja Sijbranda GGD Hart voor Brabant Programma Waarom relationele en seksuele vorming? Wat doet school?

Nadere informatie

Gezinsinterventie Gezinsgesprekken voor gezinnen waarbij de ouder psychische problemen heeft

Gezinsinterventie Gezinsgesprekken voor gezinnen waarbij de ouder psychische problemen heeft Gezinsinterventie Gezinsgesprekken voor gezinnen waarbij de ouder psychische problemen heeft Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Zorgen en vragen 1 Gezinsinterventie 2 Tien praktische

Nadere informatie

Pijn bij kinderen Afdeling D/ kinderafdeling

Pijn bij kinderen Afdeling D/ kinderafdeling Uw kind is waarschijnlijk opgenomen in het ziekenhuis of dit gaat binnenkort gebeuren. Deze folder is bedoeld om u als ouder(s)/ verzorger(s) te informeren over pijn bij kinderen en tips te geven hoe hier

Nadere informatie

Lekker slapen. Tips voor een goede (nacht)rust

Lekker slapen. Tips voor een goede (nacht)rust Lekker slapen Tips voor een goede (nacht)rust Slaap: onmisbaar voor lichaam en geest. We hebben rust nodig om te herstellen van de dag. Bij kinderen is slapen daarnaast belangrijk voor een goede groei.

Nadere informatie

Depressieve klachten bij verpleeghuiscliënten

Depressieve klachten bij verpleeghuiscliënten Doen bij Depressie zorgprogramma Informatiefolder voor cliënt en naasten Depressieve klachten bij verpleeghuiscliënten Folder 1 Inleiding Deze folder is bedoeld voor mensen met depressieve klachten en

Nadere informatie

MONSTERS ONDER HET BED

MONSTERS ONDER HET BED peter muris MONSTERS ONDER HET BED Opvoedwijzer voor ouders van bange kinderen Monsters onder het bed Opvoedwijzer voor ouders van bange kinderen Peter Muris Met zwart-wittekeningen van Jip & Kiki Muris

Nadere informatie

Lekker slapen. Tips voor een goede (nacht)rust

Lekker slapen. Tips voor een goede (nacht)rust Lekker slapen Tips voor een goede (nacht)rust Slaap: onmisbaar voor lichaam en geest. We hebben rust nodig om te herstellen van de dag. Bij kinderen is slapen daarnaast belangrijk voor een goede groei.

Nadere informatie

INFORMATIE KINDEREN IN ROUW 0-3 JAAR STICHTING STERRENKRACHT

INFORMATIE KINDEREN IN ROUW 0-3 JAAR STICHTING STERRENKRACHT INFORMATIE KINDEREN IN ROUW 0-3 JAAR STICHTING STERRENKRACHT Voorwoord Beste ouders/verzorgers, Deze informatie is bedoeld om antwoord te geven op vragen als: Hoe ga ik om met het verdriet, angst of boosheid

Nadere informatie

Je zintuigen kunnen lang niet alles waarnemen. Veel dieren kunnen beter zien, horen, proeven en ruiken dan de mensen.

Je zintuigen kunnen lang niet alles waarnemen. Veel dieren kunnen beter zien, horen, proeven en ruiken dan de mensen. Fantasie en Werkelijkheid Werkstuk gemaakt door Eline uit groep 6 Inhoudsopgave: H 1 Wat is de werkelijkheid? Blz. 1 H 2 Fantasie is geen werkelijkheid. Blz. 3 H 3 Fantasie bij kinderen. Blz. 3 Fantasieplaatje.

Nadere informatie

FOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22.

FOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. PAS OP! Hulp Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. Internet Wil je meer lezen? Kijk op www.jipdenhaag.nl/loverboys En test jezelf op www.loverboytest.nl Dit is een

Nadere informatie

Echtscheiding en kinderen www.cjggooienvechtstreek.nl

Echtscheiding en kinderen www.cjggooienvechtstreek.nl regio Gooi en Vechtstreek Echtscheiding en kinderen www.cjggooienvechtstreek.nl n Echtscheiding en kinderen Kinderen zien het gezin waarin zij zijn grootgebracht vaak als een eenheid die er altijd was

Nadere informatie

Wat je voelt is wat je denkt! De theorie van het rationeel denken

Wat je voelt is wat je denkt! De theorie van het rationeel denken Wat je voelt is wat je denkt! De theorie van het rationeel denken Mensen zoeken hulp omdat ze overhoop liggen met zichzelf of met anderen. Dit kan zich op verschillende manieren uiten. Sommige mensen worden

Nadere informatie

Kinderangsten. Angst voor harde geluiden. In wat volgt bespreken we enkele vaak voorkomende angsten bij jonge kinderen.

Kinderangsten. Angst voor harde geluiden. In wat volgt bespreken we enkele vaak voorkomende angsten bij jonge kinderen. Kinderangsten iedereen is wel eens bang Bang zijn hoort bij het leven. Niet alleen kinderen zijn wel eens bang. Ook volwassenen kunnen wel eens bang zijn. Angst speelt immers een belangrijke rol in het

Nadere informatie

jeugdgezondheidszorg En nu lekker slapen! Hoi wereld... hier ben ik www.icare.nl

jeugdgezondheidszorg En nu lekker slapen! Hoi wereld... hier ben ik www.icare.nl jeugdgezondheidszorg En nu lekker slapen!... hier ben ik www.icare.nl Informatie voor ouders/verzorgers Veel kinderen in de leeftijd van 0 tot 4 jaar maken een kortere of langere periode door van weinig

Nadere informatie

Vertrouw ik jou? Over hersenletsel en argwaan. Jan Voortman MBA directeur Professionals in NAH, Lochem

Vertrouw ik jou? Over hersenletsel en argwaan. Jan Voortman MBA directeur Professionals in NAH, Lochem Vertrouw ik jou? Over hersenletsel en argwaan Jan Voortman MBA directeur Professionals in NAH, Lochem Inhoud Voorstellen Argwaan, waar hebben we het dan over? Argwaan en ons brein Argwaan na ontstaan van

Nadere informatie

begeleiding van uw kind Wat kunt u als ouder doen?

begeleiding van uw kind Wat kunt u als ouder doen? begeleiding van uw kind Wat kunt u als ouder doen? uw kind naar het ziekenhuis Binnenkort komt u met uw kind naar het Medisch Centrum Alkmaar, omdat uw kind: een onderzoek en/of behandeling krijgt wordt

Nadere informatie

Muis heeft tikkertje gespeeld met Draak. Het is al donker als ze naar huis wil. Muis moet nog een heel eind door het bos.

Muis heeft tikkertje gespeeld met Draak. Het is al donker als ze naar huis wil. Muis moet nog een heel eind door het bos. Muis heeft tikkertje gespeeld met Draak. Het is al donker als ze naar huis wil. Muis moet nog een heel eind door het bos. Ben je niet bang? vraagt Draak. Muis trekt haar zwaard. Ik heb een zwaard. Ik draag

Nadere informatie

Vier Dimensionale Klachtenlijst (4DKL)

Vier Dimensionale Klachtenlijst (4DKL) Instructie De vragenlijst betreft verschillende klachten en verschijnselen die u mogelijk heeft Het gaat steeds om klachten en verschijnselen die u de afgelopen week (de afgelopen 7 dagen met vandaag erbij)

Nadere informatie

HANDIG BUIKPIJN BIJ KONIJNEN

HANDIG BUIKPIJN BIJ KONIJNEN l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n HANDIG BUIKPIJN BIJ KONIJNEN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN HIER LEES JE HANDIGE INFORMATIE OVER BUIKPIJN BIJ KONIJNEN.

Nadere informatie

Delirium op de Intensive Care (IC)

Delirium op de Intensive Care (IC) Deze folder is bedoeld voor de partners, familieleden, naasten of bekenden van op de Intensive Care (IC) afdeling opgenomen patiënten. Door middel van deze folder willen wij u als familie* uitleg geven

Nadere informatie

...de draad weer oppakken

...de draad weer oppakken Na de schok... leerkrachten in basis- en voortgezet onderwijs Informatie voor leerkrachten in het basis- en voortgezet onderwijs wanneer een schokkende gebeurtenis heeft plaatsgevonden....de draad weer

Nadere informatie