VERZORGINGSINSTELLINGEN MODULE 1

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "VERZORGINGSINSTELLINGEN MODULE 1"

Transcriptie

1 VERZORGINGSINSTELLINGEN MODULE 1 WIE DOET WAT BIJ INGRIJPENDE EVENTS OF CALAMITEIT? An Martens, Klinische psychologe, Ziekenhuis Oost Limburg Prenne 18 september 2012 Kursaal Oostende PREBES VZW DIESTERSTERSTEENWEG KERMT TEL FAX INFO@PREBES.BE IBAN BE BTW BE

2 Ingrijpende events Wie doet wat? Psychosociale opvang en nazorg An Martens Klinisch psycholoog Ziekenhuis Oost Limburg Programma Bronnen: 1

3 Uitgangspunten bij opvang en nazorg Doelstelling van goede opvang en nazorg Het vergroten van een gevoel van veiligheid Het bieden van deskundige en effectieve opvang en begeleiding aan betrokken medewerkers Vroegsignalering van dreigende verwerkingsproblematiek Het beperken van vervolgschade van incidenten voor zowel de medewerker als de organisatie Uitgangspunten bij opvang en nazorg Efficiënte zorg die men geeft bij normale reacties op abnormale gebeurtenissen Debriefing (gericht op feiten & handelingen) Therapie Preventief Bevorderen van goede reïntegratie in de werksituatie met aandacht en zorg voor de normale tijd die nodig is om te verwerken. 2

4 Ingrijpende events Op de werkvloer Confrontatie met levensbedreigende omstandigheden Ongeval Agressie (fysiek, verbaal) Ramp: brand, overstroming Suïcide, suïcidepoging Overval, diefstal, inbraak Seksuele intimidatie, seksueel misbruik In de privésfeer met invloed op de werkvloer Overlijden van een collega Suïcide/Suïcidepoging van een collega Zware ziekte, ongeval, Ingrijpende events Invloed van het individu Eigen situatie, levensfase, gezinssituatie, Eigentraumatisch verleden Stress, overspanning, Copingmechanisme Schuldgevoel Invloed van de situatie Hoe ingrijpend is ingrijpend? Graad van onverwachtheid Graad van machteloosheid Duur en ernst Graad van betrokkenheid, nabijheid Oorzakelijke factor (gevoel van verantwoordelijkheid) 3

5 Eerste Opvang 1 e opvang : zo snel mogelijk Diensthoofd/Hoofdverpleegkundige g komt ter plaatse Bieden van emotionele en praktische ondersteuning Veiligheid verzekeren Richten op basisnoden Emotionele ondersteuning (luisteren) Praktische ondersteuning (orde scheppen, NOOD AAN INFORMATIE) Informeren over verder verloop van de nazorg, afspraak maken voor nazorg Gegevens (naam/telefoonnr) /tlf noteren van bt betrokkenen Iedereen betrokken bij of getuige van het incident Eerste Opvang Wat wel? Zelf kalm blijven Accepterende houding Troost bieden (nabijheid) Comfort bieden (drinken, warmte) Assisteren bij problemen oplossen (meegaan in praktisch denken ) Kans geven om te ontladen Wat niet? Overstelpen met eigen emoties Evalueren Beschuldigen, ontschuldigen Eigen ervaringen geven Minimaliseren, overschatten Intrusief, suggestief, emoties bevragen en uitlokken Dingen beloven die niet kunnen Niet iedereen heeft hetzelfde nodig 4

6 Nazorgfase : Nazorgteam Opvanger Leidinggevende Collega Preventieadviseur Psycholoog Nazorger Noodzakelijke deskundigheidsbevordering Kennisvannormale normale enverstoordeverwerking verwerking Do s & Don ts Externe functie of interne medewerker? 1 e Nazorggesprek 1 e nazorggesprek : na 48 uur Door nazorgteam In groep/individueel Geen technische debriefing, geen therapie Doel Zicht krijgen op persoonlijke copingmogelijkheden van betrokkenen Zicht krijgen op verschijnselen die horen bij verwerkingsproces Aandacht voor Opvang emoties (gedrag, gedachten, gevoel) Psycho educatie Inhoud Gebeurtenis, ervaringen en reacties bespreken + verloop gesprek Psycho educatie over het normale verloop van verwerking Reacties van de omgeving, bevorderen sociale steun Beïnvloeding op leven en werk 5

7 Motiveren voor nazorg Pro actieve houding Steun van organisatie, leidinggevende Moeilijkheden Weigering Ik heb geen problemen Angst voor groep Motiveren Afwezigheden Nazorggesprek Houding Stabiliteit > controle Aandacht voor gevoel, gedachten en gedrag > feiten Niet te diepgaande interventies Meeleven < > afstand bewaren Niet minimaliseren, niet dramatiseren Vaardigheden Complementaire communicatie Structureren Opvangen van emoties Normaliseren door psycho educatie 6

8 Psycho educatie aan slachtoffers Lichamelijke reacties Nachtmerries Beelden, flashbacks Vermijding (fysiek) Psychische reacties Normale reacties in de eerste 3 maanden Afnemend in intensiteit/frequentie Grote individuele verschillen Niet te snel pathologiseren Onzekerheid, angstig Aantasting van zelfwaarde, overtuigingen en idealen Aantasting veiligheidsgevoel Schuldgevoelens Machteloosheid, kwaadheid Vermijding (emotioneel) Herkennen van verschillende stressreacties A. Een normale onmiddellijke acute stressreactie B. Een normale acute stressreactie C. Een chronische stressreactie D. Een stagnerende stressreactie (PTSS) E. Een normaal verwerkt trauma Casus 1. Na twee weken zien we iedereen die betrokken geweest is bij het ongeval met de tankwagen terug in een groepsgesprek. Er is een begrijpende sfeer en het lucht iedereen op om er onderling over te kunnen praten. Alleen Luc laat weinig van zich horen. Tijdens het gesprek zegt hij weinig. Ook daarbuiten praat hij er niet met zijn collega s over. Hij doet alsof het hem allemaal koud laat. 7

9 Herkennen van verschillende stressreacties A. Een normale onmiddellijke acute stressreactie B. Een normale acute stressreactie C. Een chronische stressreactie D. Een stagnerende stressreactie (PTSS) E. Een normaal verwerkt trauma Casus 2. Maanden geleden was Frederik getuige van een ongeval. Hij vertelt dat hij sinds een week flashbacks heeft. Hij voelt zich schuldig over zijn reactie tijdens het incident. Misschien had hij het anders moeten aanpakken op dat moment? Gelukkig helpen de slaappillen redelijk goed. Toch denkt hij erover om van baan te veranderen. Wegenwerker is toch maar een gevaarlijke job Normaliseren van de verschillende stressreacties Oefening Ik was na de overval eigenlijk verschoten van de enorme spierspanning die ik de dagen erachter opmerkte. Zo een spierpijn! Precies alsof ik een enorme krachtinspanning gedaan had en ik ben nog steeds zo moe 8

10 Inhoud 1 e Nazorggesprek Introductie Als we iets meemaken zoals zo n overlijden, dat buiten het alledaagse valt, dan is dat niet evident. Dit zijn gebeurtenissen waar iedereen geschokt van zou zijn. Dan is het belangrijk om dit goed te verwerken en hier even bij stil te staan. Belangrijk om te bespreken is hoe jij het ervaart en dat hier eigen gevoelens en gedachten aan bod kunnen komen. Daarom maken we daar nu samen tijd voor, om te kijken hoe het voor jullie was en hoe jullie er mee om gaan. We reageren vaak niet op dezelfde manier, en dus kunnen er grote verschillen zijn in hoe elkvan jullie ermee om gaat. Ik ben door het ziekenhuis gevraagd om dit met jullie te bespreken. Daarnaast is het belangrijk dat jullie weten dat wat jullie hier vertellen we ook binnen deze groep houden. Inhoud 1 e Nazorggesprek Structuur van het gesprek Gebeurtenis Wat is er voorgevallen Hoe heb jij het ervaren: wat gevoeld, gedacht, gedaan Hoe ben je ermee omgegaan? Hoe gebeurt de verwerking Hoe is het nu? Is er reeds afname van de vaak heftige eerste reacties Normale reacties/klachten nagaan Hoe ben je opgevangen door de omgeving: informeren naar reacties? Hoe verloopt de reïntegratie na het gebeuren? 9

11 Inhoud 1 e Nazorggesprek Structuur van het gesprek Gebeurtenis Normale reacties/klachten nagaan! Psycho educatie Slaapproblemen, nachtmerries! Normaliseren Plotse herinneringen door een trigger Verhoogde alertheid Grotere angst, gevoel van onveiligheid Minder betrokken op het alledaagse, prikkelbaar Vermijding Overmatig piekeren Medicatie, alcoholgebruik Hoe ben je opgevangen door de omgeving: informeren naar reacties? Hoe verloopt de reïntegratie na het gebeuren? Inhoud 1 e Nazorggesprek Structuur van het gesprek Gebeurtenis Normale reacties/klachten nagaan Hoe ben je opgevangen door de omgeving: informeren naar reacties? Thuis In de organisatie! Assertiviteit bevorderen Onmiddellijk erna, later en nu Hoe verloopt de reïntegratie na het gebeuren? 10

12 Inhoud 1 e Nazorggesprek Structuur van het gesprek Gebeurtenis Normale reacties/klachten nagaan Hoe ben je opgevangen door de omgeving: informeren naar reacties? Hoe verloopt de reïntegratie na het gebeuren? Functioneren als werknemer Was er afwezigheid, ziekte? Veiligheidsmiddelen? 1 e Nazorggesprek in de praktijk 11

13 Debriefing Debriefing Feiten en handelingen in het kader van welzijn op het werk Door preventieadviseur Chronologische doorloop van de feiten met als doel mogelijk handvaten te krijgen ter preventie van de gebeurtenis of ter verbetering van het verloop van de gebeurtenis Overleg met NZT om eventuele zorgpunten rond bepaalde betrokkenen door te geven Schuldervaring, schuldtoekenning vanuit groep, verantwoordelijkheidservaring, 2 e Nazorggesprek 2 e nazorggesprek : na 14 dagen Door nazorgteam In groep of individueel telefonisch Door dezelfde nazorgers als 1 e gesprek Doel Zicht krijgen op evolutie van klachten Letten op moeilijkheden (bv. vermijdingsgedrag) Copingvaardigheden aanreiken Inhoud Gebeurtenis, ervaren en reacties bespreken Psycho educatie over het normale verloop (normaliseren) Reacties van de omgeving, bevorderen van sociale steun Beïnvloeding op het leven en werk 12

14 Inhoud 2 e Nazorggesprek Structuur van het gesprek Inleiding Peilen naar verloop van de reacties: evolutie van klachten en verwerking! Verandering in intensiteit, frequentie Informeren over de verwerking en verloop van stressreacties Informeren over gezondecopingmechanismen Nagaan van reïntegratie op het werk 3 e Nazorggesprek 3 e nazorggesprek : na 1,5 maand Door nazorgteam In groep of individueel telefonisch Door dezelfde nazorgers als 1 e gesprek Doel Detectie van kwetsbare personen Welke klachten blijven nog over Inhoudh d Overlopen ervaringen en reacties voorbije weken Hoe verloopt de werkhervatting + reïntegratie Integratie van het gebeuren in hun leven 13

15 Inhoud 3 e Nazorggesprek Structuur van het gesprek Inleiding Peilen evolutie van klachten en verwerking + welke klachten blijven over?! Verandering in intensiteit Integratie van het gebeuren in hun leven Bespreken van positieve en negatieve veranderingen in hun leven Reïntegratie op het werk Afsluiten en eventuele doorverwijzing Doorverwijzing op maat Posttraumatische stressstoornis? Gevolg van schokkende gebeurtenis Verhoogde prikkelbaarheid, id angst Psychosomatische klachten Herbeleving, flashbacks, dromen Vermijding (fysiek, emotioneel) Beperking dagelijks leven Langer dan 3 maanden last, zonder afname van reacties Doorverwijzen naar Bedrijfsarts Huisarts Centrum Geestelijke Gezondheidszorg, privé psycholoog 14

TOM Zorg voor zorgverleners. Kizzy Van Gansen, psycholoog Ilse Loubele, diensthoofd patiëntenbegeleiding/coördinator TOM supportteam

TOM Zorg voor zorgverleners. Kizzy Van Gansen, psycholoog Ilse Loubele, diensthoofd patiëntenbegeleiding/coördinator TOM supportteam TOM Zorg voor zorgverleners Kizzy Van Gansen, psycholoog Ilse Loubele, diensthoofd patiëntenbegeleiding/coördinator TOM supportteam Inhoud Ontstaan Structuur - Preventie en sensibilisatie - Procedure TOM

Nadere informatie

28/01/2015. Achter het masker. Wie ben ik? Doelstellingen. Charlotte Nyssen

28/01/2015. Achter het masker. Wie ben ik? Doelstellingen. Charlotte Nyssen Achter het masker Van schokkende gebeurtenis tot posttraumatische stress stoornis Wie ben ik? Charlotte Nyssen Werkte 12 jaar bij Child Focus Life Space Crisis Intervention coach Zelfstandige praktijk

Nadere informatie

PSYCHOSOCIAAL WELZIJN MODULE 3

PSYCHOSOCIAAL WELZIJN MODULE 3 PSYCHOSOCIAAL WELZIJN MODULE 3 PREVENTIE VAN PSYCHOSOCIALE PROBLEMEN BIJ SLACHTOFFERS EN GETUIGEN VAN ARBEIDSONGEVALLEN EN/OF SCHOKKENDE GEBEURTENISSEN IN DE WERKSITUATIE Sofie D Ours Preventieadviseur

Nadere informatie

controle Copyright The Human Link Provinciaal veiligheidsinstituut: Omgaan met schokkende gebeurtenissen Programma

controle Copyright The Human Link Provinciaal veiligheidsinstituut: Omgaan met schokkende gebeurtenissen Programma Provinciaal veiligheidsinstituut: Omgaan met schokkende gebeurtenissen The Human Link Marieke Impens www.thehumanlink.be admin@thehumanlink.be Programma Theoretischekapstokken Watiseenschokkende gebeurtenis

Nadere informatie

Soms gebeurt het toch...

Soms gebeurt het toch... Soms gebeurt het toch... Informatie over stressreacties na schokkende gebeurtenissen K E N N I S E R VA R I N G K U N D E 25 jaar kennis, ervaring, kunde Verbijsterd, machteloos, angstig, verdrietig en

Nadere informatie

Debriefing. Opvang na een schokkende gebeurtenis. Geert Taghon 2013

Debriefing. Opvang na een schokkende gebeurtenis. Geert Taghon 2013 Debriefing Opvang na een schokkende gebeurtenis Geert Taghon 2013 Definitie schokkende gebeurtenis Een gebeurtenis die buiten het patroon van gebruikelijke menselijke ervaringen ligt en duidelijk leed

Nadere informatie

Oud worden en sterven met de oorlog

Oud worden en sterven met de oorlog Oud worden en sterven met de oorlog Mede mogelijk gemaakt door de Stichting 1940-1945 1 Oud worden en sterven met de oorlog Over wie gaat het Schokkende gebeurtenissen Kenmerken en stressreacties Verwerking

Nadere informatie

Hulp nodig binnen uw organisatie? Wij staan voor u klaar!

Hulp nodig binnen uw organisatie? Wij staan voor u klaar! www.emergenz.nl Gespecialiseerd in: 24/7 Trauma opvang & Nazorg Bedrijfsmaatschappelijk werk Trainingen EMDR Vertrouwenspersoon Management coaching Hulp nodig binnen uw organisatie? Wij staan voor u klaar!

Nadere informatie

Haïti. Anneke Vinke, 19 januari 2010

Haïti. Anneke Vinke, 19 januari 2010 Haïti Anneke Vinke, 19 januari 2010 Opzet Korte introductie Feiten en verder Morgen... PAUZE --> daarna vragen/discussie 2 Situatie: RAMP in Haïti TV beelden & leed: zien van pijn van kinderen niet te

Nadere informatie

OPVANG EN NAZORG BRANDWEER. Collegiale opvang en Steunpunt Brandweer

OPVANG EN NAZORG BRANDWEER. Collegiale opvang en Steunpunt Brandweer OPVANG EN NAZORG BRANDWEER Collegiale opvang en Steunpunt Brandweer Door je werk bij de brandweer kom je in veel verschillende situaties terecht. Sommige gebeurtenissen hebben een grote impact. Bijvoorbeeld

Nadere informatie

Protocol Opvang en nazorg na schokkende gebeurtenissen

Protocol Opvang en nazorg na schokkende gebeurtenissen Protocol Opvang en nazorg na schokkende gebeurtenissen Doel Door een goede opvang en nazorg bij schokkende gebeurtenissen wordt het risico op psychische overbelasting verminderd. Er is sprake van een schokkende

Nadere informatie

Social practise lab. Peer support na een ingrijpende gebeurtenis

Social practise lab. Peer support na een ingrijpende gebeurtenis Social practise lab Peer support na een ingrijpende gebeurtenis Mensen weten natuurlijk in wat voor werk ze stappen en wat je daarin kan tegenkomen, maar niet alles wat je meemaakt is daarmee ook normaal

Nadere informatie

Traumabehandeling Emergis kinder- en jeugdpsychiatrie

Traumabehandeling Emergis kinder- en jeugdpsychiatrie Traumabehandeling Emergis kinder- en jeugdpsychiatrie Krijg je (binnenkort) traumabehandeling vanuit zorgprogramma Angst & stemming van Emergis kinder- en jeugdpsychiatrie? Ben je 6 tot 18 jaar? Dan is

Nadere informatie

Opvang en nazorg na schokkende gebeurtenissen in de werksituatie

Opvang en nazorg na schokkende gebeurtenissen in de werksituatie Opvang en nazorg na schokkende gebeurtenissen in de werksituatie Een schokkende gebeurtenis is een gebeurtenis die buiten de normale alledaagse gebeurtenissen valt. In elke werksituatie kunnen medewerkers

Nadere informatie

Omgaan met littekens. Els Vandermeulen. Psychologe BWC Neder-over-Heembeek Februari 2014

Omgaan met littekens. Els Vandermeulen. Psychologe BWC Neder-over-Heembeek Februari 2014 Omgaan met littekens Els Vandermeulen Psychologe BWC Neder-over-Heembeek Februari 2014 1. Huid 2. Brandwonden 3. Littekens 4. Traumatische gebeurtenis 5. Onzichtbare littekens 6. Psychische problemen 1.

Nadere informatie

Notitie. Traumaopvang De Lichtenvoorde. P.R. Stroeve, Arbocoördinator

Notitie. Traumaopvang De Lichtenvoorde. P.R. Stroeve, Arbocoördinator Notitie P.R. Stroeve, Arbocoördinator 1 Inhoud Inhoud... 2 1. Inleiding... 3 2. Doelen opvang... 4 2.1 Preventie... 4 2.2 Eerste opvang na een traumatische gebeurtenis...4 2.3 Gestructureerde nazorg /

Nadere informatie

Veiligheid en Integriteit

Veiligheid en Integriteit Veiligheid en Integriteit Persoonlijke aspecten en effecten van (be)dreiging VBG 27 februari 2013 Rob van den Biggelaar adviseur sociale veiligheid / psycholoog E-mail: vandenbiggelaar@habilis.nl Deze

Nadere informatie

TSCYC. Vragenlijst over traumasymptomen bij jonge kinderen. HTS Report. Julia de Vries ID Datum Ouderversie

TSCYC. Vragenlijst over traumasymptomen bij jonge kinderen. HTS Report. Julia de Vries ID Datum Ouderversie TSCYC Vragenlijst over traumasymptomen bij jonge kinderen HTS Report ID 15890-3156 Datum 18.07.2017 Ouderversie Informant: Jeroen de Vries Vader INLEIDING TSCYC 2/8 Inleiding De TSCYC is een vragenlijst

Nadere informatie

Stabilisatiecursus Scelta Nijmegen

Stabilisatiecursus Scelta Nijmegen Stabilisatiecursus Scelta Nijmegen Informatie voor cliënten Inleiding Als iemand zich onveilig heeft gevoeld tijdens de jeugd of later in een intieme relatie, kan dat in zijn of haar verdere leven klachten

Nadere informatie

Opvang na calamiteiten

Opvang na calamiteiten Opvang na calamiteiten 2011 Inleiding Je moet genieten van het moment, want voor je het weet is het voorbij. Je kunt geen plannen maken op lange termijn. Ik heb nu geleerd wie ik echt kan vertrouwen en

Nadere informatie

Academie voor Integratieve en Humanistische Psychologie en Psychotherapie vzw. Zelfdoding: Signalen, mythen en aanpak

Academie voor Integratieve en Humanistische Psychologie en Psychotherapie vzw. Zelfdoding: Signalen, mythen en aanpak 1 Academie voor Integratieve en Humanistische Psychologie en Psychotherapie vzw Zelfdoding: Signalen, mythen en aanpak Masterclass Amsterdam NAP Stefaan Boel 11 januari 2017 2 3 4 Zelfdoding is een permanente

Nadere informatie

...de draad weer oppakken

...de draad weer oppakken ...de draad weer oppakken Na de schok... Volwassenen Informatie voor volwassenen die betrokken zijn geweest bij een schokkende gebeurtenis Betrokken raken bij een schokkende gebeurtenis, dat laat niemand

Nadere informatie

Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg

Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg Informatie voor cliënten Cliënten en geestelijke gezondheidszorg Slachtoffers van mensenhandel hebben vaak nare dingen meegemaakt. Ze zijn geschokt

Nadere informatie

Als een ramp de school treft

Als een ramp de school treft Als een ramp de school treft Schokkende gebeurtenissen in het onderwijs 14 november 2013 Ine Spee Pedagogische opdracht van de school Kennis en vaardigheden Recht doen aan verschillen Brug tussen school

Nadere informatie

De ontwikkeling en evolutie van posttraumatische stressklachten bij mensen met brandwonden na een ramp

De ontwikkeling en evolutie van posttraumatische stressklachten bij mensen met brandwonden na een ramp De ontwikkeling en evolutie van posttraumatische stressklachten bij mensen met brandwonden na een ramp Nancy Van Loey Wetenschappelijk onderzoeker VSBN Corinne Reynders Onderzoekscoördinator België Inhoud

Nadere informatie

Als een ramp de school treft: Hoe om te gaan met incidenten op scholen? Ine Spee. MBO-Raad, Platform Veiligheid 28 maart 2013.

Als een ramp de school treft: Hoe om te gaan met incidenten op scholen? Ine Spee. MBO-Raad, Platform Veiligheid 28 maart 2013. Als een ramp de school treft: Ine Spee Hoe om te gaan met incidenten op scholen? Ine Spee MBO-Raad, Platform Veiligheid 28 Achtergronden Calamiteitenteam KPC Groep 2000- gratis ondersteuning voor scholen

Nadere informatie

8.2 VERWERKEN VAN NEGATIEVE GEBEURTENISSEN

8.2 VERWERKEN VAN NEGATIEVE GEBEURTENISSEN 8.2 VERWERKEN VAN NEGATIEVE GEBEURTENISSEN Onderdeel van de Arbocatalogus Agressie en Geweld 2.0, sector Gemeenten Doelgroep Inhoud Gerelateerde documenten Coördinator A&G, leidinggevenden, opvangers,

Nadere informatie

Posttraumatische stressstoornis na uitzending

Posttraumatische stressstoornis na uitzending Posttraumatische stressstoornis na uitzending Factsheet Inleiding Een ruime meerderheid van de Nederlandse bevolking (ongeveer 80%) krijgt ooit te maken met één of meer potentieel traumatische gebeurtenissen.

Nadere informatie

SOCIALE COMMUNICATIE 3. Les 5: Thema 9 Reageren op onvoorzien en crisissituaties

SOCIALE COMMUNICATIE 3. Les 5: Thema 9 Reageren op onvoorzien en crisissituaties SOCIALE COMMUNICATIE 3 Les 5: Thema 9 Reageren op onvoorzien en crisissituaties Vorige les/ vandaag Hoofdstuk 13 Intimiteit en ongewenste intimiteit Hoofdstuk 19 tot en met 19.5 Reageren op onvoorziene

Nadere informatie

Training Omgaan met Agressie en Geweld

Training Omgaan met Agressie en Geweld Training Omgaan met Agressie en Geweld 2011 Inleiding In veel beroepen worden werknemers geconfronteerd met grensoverschrijdend gedrag, waaronder agressie. Agressie wordt door medewerkers over het algemeen

Nadere informatie

OMGAAN MET DREIGEND EN DESTRUCTIEF GEDRAG

OMGAAN MET DREIGEND EN DESTRUCTIEF GEDRAG OMGAAN MET DREIGEND EN DESTRUCTIEF GEDRAG Inleiding Geweld lijkt toegenomen binnen onze samenleving; in ieder geval is de gevoeligheid en aandacht voor deze problematiek de laatste jaren duidelijk toegenomen.

Nadere informatie

De kracht om te veranderen wat ik kan veranderen. De moed om te aanvaarden wat ik niet kan veranderen. De wijsheid om het verschil te zien

De kracht om te veranderen wat ik kan veranderen. De moed om te aanvaarden wat ik niet kan veranderen. De wijsheid om het verschil te zien De kracht om te veranderen wat ik kan veranderen De moed om te aanvaarden wat ik niet kan veranderen De wijsheid om het verschil te zien De psychologie van pijn. Sint-Jozefkliniek Bornem - Willebroek Barbara

Nadere informatie

Psychosociale problemen bij kanker

Psychosociale problemen bij kanker Psychosociale problemen bij kanker mogelijkheden voor begeleiding in het azm Psychosociale problemen bij kanker Inleiding 3 Reacties 3 Begeleiding 3 Wanneer hulp inschakelen 4 Vroegtijdige herkenning 4

Nadere informatie

PTSS - diagnostiek en behandeling. drs. Mirjam J. Nijdam psycholoog / onderzoeker Topzorgprogramma Psychotrauma AMC De Meren

PTSS - diagnostiek en behandeling. drs. Mirjam J. Nijdam psycholoog / onderzoeker Topzorgprogramma Psychotrauma AMC De Meren PTSS - diagnostiek en behandeling drs. Mirjam J. Nijdam psycholoog / onderzoeker Topzorgprogramma Psychotrauma AMC De Meren Opbouw Diagnose PTSS Prevalentiecijfers PTSS en arbeid Preventie van PTSS Behandeling

Nadere informatie

Sjef Berendsen. EMDR als vroeginterventie in de acute fase na een schokkende gebeurtenis.

Sjef Berendsen. EMDR als vroeginterventie in de acute fase na een schokkende gebeurtenis. Sjef Berendsen EMDR als vroeginterventie in de acute fase na een schokkende gebeurtenis www.bsl.nl EMDR als vroeginterventie Sjef Berendsen Natuurlijk Beloop PTSS-symptomen (NICE PTSD Guideline, 2005)

Nadere informatie

Sociale steun na schokkende gebeurtenissen

Sociale steun na schokkende gebeurtenissen Sociale steun na schokkende gebeurtenissen Sjef Berendsen Directeur Zorg Stellingen Mensen beschikken over een groot zelfherstellend vermogen, opvang c.q. debriefing kan zelfs een negatief effect hebben.

Nadere informatie

Een kind helpen. na een misdrijf of verkeersongeluk. Slachtofferhulp 0900-0101. (lokaal tarief) na een misdrijf of een verkeersongeluk

Een kind helpen. na een misdrijf of verkeersongeluk. Slachtofferhulp 0900-0101. (lokaal tarief) na een misdrijf of een verkeersongeluk Een kind helpen na een misdrijf of verkeersongeluk Slachtofferhulp H E L P T na een misdrijf of een verkeersongeluk 0900-0101 (lokaal tarief) Een misdrijf of een verkeersongeluk kan een diepe indruk bij

Nadere informatie

Hulp bij het herstel. Als slachtoffer kunt u bij. Slachtofferhulp Nederland terecht. voor kosteloze ondersteuning op

Hulp bij het herstel. Als slachtoffer kunt u bij. Slachtofferhulp Nederland terecht. voor kosteloze ondersteuning op Hulp bij het herstel Als slachtoffer kunt u bij Slachtofferhulp Nederland terecht voor kosteloze ondersteuning op emotioneel, praktisch en juridisch gebied. Bent u slachtoffer van een misdrijf, zoals een

Nadere informatie

VERWERKING NA EEN INGRIJPENDE GEBEURTENIS 1

VERWERKING NA EEN INGRIJPENDE GEBEURTENIS 1 SOCIAAL WERK VERWERKING NA EEN INGRIJPENDE GEBEURTENIS 1 U bent recent betrokken geweest bij een gebeurtenis waarbij u geconfronteerd werd met een aantal ingrijpende ervaringen. Met deze korte informatie

Nadere informatie

Psychosociale problemen bij kanker

Psychosociale problemen bij kanker Psychosociale problemen bij kanker Deze brochure is bedoeld voor mensen waarbij de diagnose kanker is gesteld en voor hun partner, familie en/of vrienden. Het krijgen van de diagnose kanker is een schokkende

Nadere informatie

Hulp bij het herstel. Als slachtoffer kunt u bij. Slachtofferhulp Nederland terecht. voor kosteloze ondersteuning op

Hulp bij het herstel. Als slachtoffer kunt u bij. Slachtofferhulp Nederland terecht. voor kosteloze ondersteuning op Hulp bij het herstel Als slachtoffer kunt u bij Slachtofferhulp Nederland terecht 0900-0101 (lokaal tarief) voor kosteloze ondersteuning op emotioneel, praktisch en juridisch gebied. Bent u slachtoffer

Nadere informatie

Eerste hulp aan hulpverleners die slachtoffer zijn van traumatische stress. Paul De Vuyst Preventieadviseur PSA Zeebrugge

Eerste hulp aan hulpverleners die slachtoffer zijn van traumatische stress. Paul De Vuyst Preventieadviseur PSA Zeebrugge Eerste hulp aan hulpverleners die slachtoffer zijn van traumatische stress Paul De Vuyst Preventieadviseur PSA Zeebrugge 1 Eerste hulp aan EHBO hulpverleners Dodelijke en zware ongevallen zijn situaties

Nadere informatie

Over leven na een schokkende gebeurtenis

Over leven na een schokkende gebeurtenis Over leven na een schokkende gebeurtenis Inleiding U heeft deze brochure van uw behandelend arts of van een van de andere medewerkers van het HagaZiekenhuis of Medisch Centrum Haaglanden ontvangen, omdat

Nadere informatie

LEIDRAAD VOOR LEIDINGGEVENDEN. Samenwerken om te verwerken

LEIDRAAD VOOR LEIDINGGEVENDEN. Samenwerken om te verwerken LEIDRAAD VOOR LEIDINGGEVENDEN Samenwerken om te verwerken LEIDRAAD VOOR LEIDINGGEVENDEN Voor het begeleiden van medewerkers die het slachtoffer zijn geworden van een schokkende gebeurtenis.mensen die geconfronteerd

Nadere informatie

Slecht nieuws goed communiceren

Slecht nieuws goed communiceren Slecht nieuws goed communiceren M A N U K E I R S E F A C U L T E I T G E N E E S K U N D E, K U L E U V E N Waarheid is een van de meest krachtige medicamenten waarover men beschikt, maar men moet nog

Nadere informatie

Business continuity garanderen bij kritische gebeurtenissen

Business continuity garanderen bij kritische gebeurtenissen Business continuity garanderen bij kritische gebeurtenissen De driehoeksamenwerking tussen organisatie, arbeidsgeneesheer en psycholoog B. Vriesacker, K. Van Hulst, U. Van Soom Bart Vriesacker Psychosociaal

Nadere informatie

Psychosociale begeleiding

Psychosociale begeleiding Borstkliniek Voorkempen Psychosociale begeleiding Borstkliniek Voorkempen Sofie Eelen psychologe AZ St Jozef Malle 9-12-2008 1 Diagnose van kanker Schokkende gebeurtenis Roept verschillende gevoelens en

Nadere informatie

Terrorisme en dan verder Wat te doen na een aanslag?

Terrorisme en dan verder Wat te doen na een aanslag? Terrorisme en dan verder Wat te doen na een aanslag? Publieksversie Ga zo veel mogelijk door met uw normale dagelijkse activiteiten. Dat geeft u het gevoel dat u de baas bent over de situatie. Dit is ook

Nadere informatie

Partner ondersteuning 1

Partner ondersteuning 1 Partnerondersteuning 1 Je partner heeft borstkanker, wat nu? Informatie voor je partner Kanker heb je niet alleen. Ook jij als partner wordt mee betrokken in de strijd. Het bericht is voor jou net zo n

Nadere informatie

Traumatische rouw Peta Schotanus juni 2017

Traumatische rouw Peta Schotanus juni 2017 Traumatische rouw Peta Schotanus juni 2017 Michael Dudok de Wit: Father and daughter 2 Normale rouw Rouw is een normale reactie op een ingrijpende verlieservaring Rouw treedt alleen op wanneer er sprake

Nadere informatie

Protocol Psychosociale ondersteuning

Protocol Psychosociale ondersteuning Protocol Psychosociale ondersteuning Zandvoortse Reddingsbrigade Datum: 1 juni 2015 Versie: 1.0 Versiehouder: Lars Carree Toepassing Het protocol psychosociale ondersteuning is van toepassing op de psychosociale

Nadere informatie

Maar wat als het toch gebeurt? TRAUMAVERWERKING BMW MEDIATION COACHING TRAININGEN

Maar wat als het toch gebeurt? TRAUMAVERWERKING BMW MEDIATION COACHING TRAININGEN Maar wat als het toch gebeurt? Bedrijfspresentatie D.O.e.N. Hoe te handelen bij Cor van Alderwegen Hulpverlener / Coach / Trainer Doel van Directe Opvang en Nazorg: Het verminderen van psychische problemen

Nadere informatie

24 mei 2018 CONGRES PASSENDE KINDEROPVANG. Congres Passende kinderopvang - 24 mei Programma

24 mei 2018 CONGRES PASSENDE KINDEROPVANG. Congres Passende kinderopvang - 24 mei Programma Die is gelukkig nog te klein om er last van te hebben omgaan met traumatische ervaringen 24 mei 2018 CONGRES PASSENDE KINDEROPVANG Programma Wat is trauma? Posttraumatische stressreacties De impact van

Nadere informatie

Checklist Inventarisatie risico s psychosociale belasting Tool voor kleine ondernemingen

Checklist Inventarisatie risico s psychosociale belasting Tool voor kleine ondernemingen Psychosociale risico s regelmatig in kaart brengen is belangrijk voor het mentale welzijn van een onderneming. U kan uw eigen psychosociale risico s in kaart brengen door onderstaande checklist in te vullen.

Nadere informatie

Oncologie. Patiënteninformatie. Omgaan met kanker. Bij wie kunt u terecht? Slingeland Ziekenhuis

Oncologie. Patiënteninformatie. Omgaan met kanker. Bij wie kunt u terecht? Slingeland Ziekenhuis Oncologie Omgaan met kanker i Patiënteninformatie Bij wie kunt u terecht? Slingeland Ziekenhuis Algemeen Het hebben van kanker kan grote gevolgen hebben voor uw leven en dat van uw naasten. Lichamelijk

Nadere informatie

Notitie. Traumaopvang De Lichtenvoorde

Notitie. Traumaopvang De Lichtenvoorde Notitie De Lichtenvoorde September 2004, N.J. Avink-de Keyzer, lid arbocommissie en P.R. Stroeve, arbocoördinator 1 Inhoud Inhoud... 2 1. Inleiding... 3 2. Doelen opvang... 4 2.1 Preventie... 4 2.2 Eerste

Nadere informatie

Molenstraat 25 8331 HP Steenwijk Tel/fax 0521-512820 directie@clemensschool.nl. Protocol voor opvang bij ernstige incidenten. Sint Clemensschool

Molenstraat 25 8331 HP Steenwijk Tel/fax 0521-512820 directie@clemensschool.nl. Protocol voor opvang bij ernstige incidenten. Sint Clemensschool Molenstraat 25 8331 HP Steenwijk Tel/fax 0521-512820 directie@clemensschool.nl Protocol voor opvang bij ernstige incidenten Sint Clemensschool School Sint Clemensschool Bevoegd gezag Stichting Catent Bestuursnummer

Nadere informatie

Oncologie. Patiënteninformatie. Omgaan met kanker. Bij wie kunt u terecht? Slingeland Ziekenhuis

Oncologie. Patiënteninformatie. Omgaan met kanker. Bij wie kunt u terecht? Slingeland Ziekenhuis Oncologie Omgaan met kanker i Patiënteninformatie Bij wie kunt u terecht? Slingeland Ziekenhuis Algemeen Het hebben van kanker kan grote gevolgen hebben voor uw leven en dat van uw naasten. Lichamelijk

Nadere informatie

Herstel en Balans. Kanker zet je leven op zijn kop. De rol van de psycholoog. Maria Poppe GZ-psycholoog De Vruchtenburg maart 2010

Herstel en Balans. Kanker zet je leven op zijn kop. De rol van de psycholoog. Maria Poppe GZ-psycholoog De Vruchtenburg maart 2010 Herstel en Balans De rol van de psycholoog Maria Poppe GZ-psycholoog De Vruchtenburg maart 2010 Kanker zet je leven op zijn kop 1 Kanker, gevolgen voor de patiënt Heftige emoties. Verlies van controle

Nadere informatie

Omgaan met de gevolgen van een schokkende gebeurtenis

Omgaan met de gevolgen van een schokkende gebeurtenis Omgaan met de gevolgen van een schokkende gebeurtenis Informatie voor patiënten F0122-6011 augustus 2012 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus

Nadere informatie

Ik krijg het maar niet uit mijn hoofd. Opvang. na een schokkende gebeurtenis. Ruth Willems i.s.m. Kudding & Partners

Ik krijg het maar niet uit mijn hoofd. Opvang. na een schokkende gebeurtenis. Ruth Willems i.s.m. Kudding & Partners Ik krijg het maar niet uit mijn hoofd Opvang na een schokkende gebeurtenis Ruth Willems i.s.m. Kudding & Partners Ik krijg het maar niet uit mijn hoofd Opvang na een schokkende gebeurtenis Ruth Willems

Nadere informatie

Psychosociale problemen bij kanker. Mogelijkheden voor begeleiding

Psychosociale problemen bij kanker. Mogelijkheden voor begeleiding Psychosociale problemen bij kanker Mogelijkheden voor begeleiding Inleiding Deze folder is bedoeld voor mensen waarbij de diagnose kanker is gesteld en voor hun partner, familie en/of vrienden. Het krijgen

Nadere informatie

HANDREIKING OPVANG EN NAZORG BRANDWEER. Samenvatting

HANDREIKING OPVANG EN NAZORG BRANDWEER. Samenvatting HANDREIKING OPVANG EN NAZORG BRANDWEER Samenvatting 1 HANDREIKING OPVANG EN NAZORG BRANDWEER Samenvatting HANDREIKING OPVANG EN NAZORG BRANDWEER Samenvatting Brandweermensen krijgen te maken met schokkende

Nadere informatie

HANDREIKING OPVANG EN NAZORG BRANDWEER. Samenvatting

HANDREIKING OPVANG EN NAZORG BRANDWEER. Samenvatting HANDREIKING OPVANG EN NAZORG BRANDWEER Samenvatting 1 HANDREIKING OPVANG EN NAZORG BRANDWEER Samenvatting Brandweermensen krijgen te maken met schokkende gebeurtenissen. Dat is niet te voorkomen en dat

Nadere informatie

Psychosociale problemen bij kanker

Psychosociale problemen bij kanker INTERNE GENEESKUNDE Psychosociale problemen bij kanker Mogelijkheden voor begeleiding in het Laurentius ziekenhuis Deze brochure is bedoeld voor mensen waarbij de diagnose kanker is gesteld en voor hun

Nadere informatie

Voorwoord 7 Leeswijzer 9

Voorwoord 7 Leeswijzer 9 Inhoudsopgave Voorwoord 7 Leeswijzer 9 Deel I Traumatische ervaringen 1 Wat kinderen kunnen meemaken 15 2 De reacties van kinderen op trauma 21 3 De impact op het gezin en de school 33 Deel II Kinderen

Nadere informatie

Omgaan met de PP ramp Welke reacties kunnen we nu verwachten bij de hulpverleners? FiST Limburg

Omgaan met de PP ramp Welke reacties kunnen we nu verwachten bij de hulpverleners? FiST Limburg www.fist.be Omgaan met de PP ramp Welke reacties kunnen we nu verwachten bij de hulpverleners? FiST Limburg getroffenen - reactieverloop 18 augustus 2011 26 augustus 2011 18 september 2011 acuut doorwerking

Nadere informatie

In beweging! Oncologische revalidatie. Nienke van der Veer, klinisch psycholoog Ingrid van Beerschoten, fysiotherapeut 03-10-2015

In beweging! Oncologische revalidatie. Nienke van der Veer, klinisch psycholoog Ingrid van Beerschoten, fysiotherapeut 03-10-2015 In beweging! Oncologische revalidatie Nienke van der Veer, klinisch psycholoog Ingrid van Beerschoten, fysiotherapeut 03-10-2015 Welkom Is bewegen belangrijk? Vermoeidheid en andere klachten bij kanker

Nadere informatie

Opvang medewerkers na traumatische werkervaring

Opvang medewerkers na traumatische werkervaring Opvang medewerkers na traumatische werkervaring Documentgebied Groep(en) Autorisatie Beoordelaar(s) Documentbeheerder(s) Auteur Datum publicatie Openbaar document Verloskunde, kraamzorg, JGZ, neonatologie

Nadere informatie

Screen & Treat. Sjef Berendsen

Screen & Treat. Sjef Berendsen Screen & Treat Sjef Berendsen 19-4-2012 Handboek PTSS Natuurlijk verloop stress reacties Het IVP stepped care model watchfull waiting door interne opvang, professionele back-up en monitoring eerste opvang

Nadere informatie

Zorgen voor jonge getraumatiseerde kinderen

Zorgen voor jonge getraumatiseerde kinderen Zorgen voor jonge getraumatiseerde kinderen 26 januari 2017 IN HOLLAND STAAT EEN HUIS Congres ter gelegenheid van het 70-jarig jubileum van t Kabouterhuis Programma Wat is trauma? Essentiële elementen

Nadere informatie

Voorwoorden 11 Voorwoord Erik De Soir 11 Voorwoord Patrick Van den Steene 14 Voorwoord Frédéric Daubechies 16

Voorwoorden 11 Voorwoord Erik De Soir 11 Voorwoord Patrick Van den Steene 14 Voorwoord Frédéric Daubechies 16 Inhoudstafel Inhoudstafel 5 Voorwoorden 11 Voorwoord Erik De Soir 11 Voorwoord Patrick Van den Steene 14 Voorwoord Frédéric Daubechies 16 Inleiding 19 1 Stress als optimale spanning 19 2 Vroeger hadden

Nadere informatie

VERDER NA EEN TRAUMA. Infobrochure voor slachtoffers

VERDER NA EEN TRAUMA. Infobrochure voor slachtoffers VERDER NA EEN TRAUMA Infobrochure voor slachtoffers Het overkomt je plotseling 4 Mij overkomt het niet 6 Normale reacties op abnormale gebeurtenissen 8 Ermee bezig blijven 9 Gevoelens (of situaties) vermijden

Nadere informatie

Trauma en verslaving. Patiënten

Trauma en verslaving. Patiënten Trauma en verslaving Patiënten Trauma en verslaving Informatie voor patiënten Als u naast uw verslaving ook last heeft van een nare of ingrijpende gebeurtenis uit uw verleden Trauma en verslaving 1 Trauma

Nadere informatie

Terrorisme en dan verder

Terrorisme en dan verder Terrorisme en dan verder Hoe kunt u omgaan met de gevolgen van een aanslag? - Ga zo veel mogelijk door met uw normale dagelijkse activiteiten. Dat geeft u het gevoel dat u de baas bent over de situatie.

Nadere informatie

Crisismanagement op scholen: de rol van de schoolpsycholoog

Crisismanagement op scholen: de rol van de schoolpsycholoog Crisismanagement op scholen: de rol van de schoolpsycholoog 25 maart 2011 Wil Koning, gz-psycholoog i.s.m. Odeth Bloemberg-Van Bekerom, schoolpsycholoog Een schokkende gebeurtenis op een school Een man

Nadere informatie

Cursusoverzicht Context 2014 Zaanstreek Waterland

Cursusoverzicht Context 2014 Zaanstreek Waterland Cursusoverzicht Context 2014 Zaanstreek Waterland Kinderen 5-12 jaar KOPP/KVO Doe-praatgroep (8-12 jaar). Een vader of moeder met problemen Als je vader of moeder een psychisch of verslavingsprobleem heeft

Nadere informatie

Zelfbeschadiging bij leerlingen Een inleiding

Zelfbeschadiging bij leerlingen Een inleiding Nationaal congres leerlingbegeleiding Zelfbeschadiging bij leerlingen Een inleiding Zeist, 17 maart 1 Destructief gedrag Automutilatie Wat zijn de eerste woorden die bij je boven komen? Wat roept dat bij

Nadere informatie

Gezinsinterventie Gezinsgesprekken voor gezinnen waarbij de ouder psychische problemen heeft

Gezinsinterventie Gezinsgesprekken voor gezinnen waarbij de ouder psychische problemen heeft Gezinsinterventie Gezinsgesprekken voor gezinnen waarbij de ouder psychische problemen heeft Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Zorgen en vragen 1 Gezinsinterventie 2 Tien praktische

Nadere informatie

NA DE SCHOK INFORMATIE VOOR OUDERS

NA DE SCHOK INFORMATIE VOOR OUDERS NA DE SCHOK INFORMATIE VOOR OUDERS Betrokken raken bij een schokkende gebeurtenis laat niemand onberoerd. Je bent er meestal niet op voorbereid en als het gebeurt kan dat ingrijpende gevolgen hebben voor

Nadere informatie

workshop? 2. In welke situatie(s) voel je je wel eens onveilig in je werk? 3. Wat heb je nodig om je veilig te voelen

workshop? 2. In welke situatie(s) voel je je wel eens onveilig in je werk? 3. Wat heb je nodig om je veilig te voelen 1. Om welke reden(en) volg je deze workshop? 2. In welke situatie(s) voel je je wel eens onveilig in je werk? 3. Wat heb je nodig om je veilig te voelen in je werk? 4. Waarin blink jij jjmet betrekking

Nadere informatie

Gezondheid. Brandwonden: Een bewogen verhaal. Multidisciplinaire aanpak. Meer dan alleen maar een patiënt. Actiedomeinen van de psycholoog

Gezondheid. Brandwonden: Een bewogen verhaal. Multidisciplinaire aanpak. Meer dan alleen maar een patiënt. Actiedomeinen van de psycholoog Gezondheid Brandwonden: Een bewogen verhaal. Dora Van Haver Door de wereldgezondheidsorganisatie (WHO, 1946) gedefinieerd als een toestand van compleet fysiek, mentaal en sociaal welbevinden en niet enkel

Nadere informatie

Instructies. Oefen Stelling. Stelling 1. Stelling 3. Stelling 2. Waar. Niet Waar. Niet verlegen zijn!

Instructies. Oefen Stelling. Stelling 1. Stelling 3. Stelling 2. Waar. Niet Waar. Niet verlegen zijn! Instructies NIK Themadag Sterke schouders: De mens achter de professional = = Waar Niet Waar drs. Leonie Hoijtink dr. Hans te Brake dr. Michel Dückers 22 april 2010, Ede Niet verlegen zijn! Oefen Stelling

Nadere informatie

Alles Goed? Workshop. Signaleren van stressklachten en burn-out bij werknemers de ideale werknemer het meest kwetsbaar?

Alles Goed? Workshop. Signaleren van stressklachten en burn-out bij werknemers de ideale werknemer het meest kwetsbaar? Alles Goed? Workshop Signaleren van stressklachten en burn-out bij werknemers de ideale werknemer het meest kwetsbaar? Alles Goed? Liesbeth Niessen Psycholoog Arbeid en Gezondheid N.I.P. www.competencecoaching.nl

Nadere informatie

INHOUDSOPGAVE: 1. Voorwoord 2 3. Wat verstaan wij onder agressie 3 4. Agressiebeleid: 4 Bijlage I; Introductiebrief 5

INHOUDSOPGAVE: 1. Voorwoord 2 3. Wat verstaan wij onder agressie 3 4. Agressiebeleid: 4 Bijlage I; Introductiebrief 5 Agressieprotocol Omnia Wonen INHOUDSOPGAVE: Hfd.stuk Paginanr. 1. Voorwoord 2 3. Wat verstaan wij onder agressie 3 4. Agressiebeleid: 4 Bijlage I; Introductiebrief 5 2 1. VOORWOORD Van tijd tot tijd is

Nadere informatie

jongeren vanaf 12 jaar

jongeren vanaf 12 jaar Na de schok... de draad weer oppakken Informatie voor jongeren vanaf 12 jaar die betrokken zijn geweest bij een schokkende of ingrijpende gebeurtenis. Na de schok de draad weer oppakken Informatie voor

Nadere informatie

TSCYC Ouderversie. Vragenlijst over traumasymptomen bij jonge kinderen. Jeroen de Groot. ID 256-18 Datum 24.12.2014. Informant:

TSCYC Ouderversie. Vragenlijst over traumasymptomen bij jonge kinderen. Jeroen de Groot. ID 256-18 Datum 24.12.2014. Informant: TSCYC Ouderversie Vragenlijst over traumasymptomen bij jonge kinderen ID 256-18 Datum 24.12.2014 Informant: Mieke de Groot-Aerts moeder TSCYC Inleiding 2 / 10 INLEIDING De TSCYC is een vragenlijst die

Nadere informatie

Over leven na een schokkende gebeurtenis. Informatie voor slachtoffers en hun omgeving

Over leven na een schokkende gebeurtenis. Informatie voor slachtoffers en hun omgeving Over leven na een schokkende gebeurtenis Informatie voor slachtoffers en hun omgeving 2 Inhoud Inleiding 4 Veel voorkomende gevoelens en reacties na een schokkende 6 gebeurtenis Wat u zelf kunt doen en

Nadere informatie

En, als het bij jou blijft smeulen

En, als het bij jou blijft smeulen En, als het bij jou blijft smeulen 1 Voorwoord: Traumatische gebeurtenissen doen de fundamenten van een mens trillen op hun grondvesten: ze wijken af van onze gebruikelijke belevingen en veroorzaken vrijwel

Nadere informatie

Hou stress op het werk gezond

Hou stress op het werk gezond Hou stress op het werk gezond Bewustwording en theoretisch kader rond oorzaken van stress The Human Link The Human Link Gedragstherapeutisch expertisecentrum: stress Nadruk op PREVENTIE (van psychisch

Nadere informatie

Zorgprogramma. Emergis, kinder- en jeugdpsychiatrie. Amares

Zorgprogramma. Emergis, kinder- en jeugdpsychiatrie. Amares Zorgprogramma Amares Emergis, kinder- en jeugdpsychiatrie Deze folder is bedoeld voor kinderen en jongeren die behandeling krijgen bij Amares. De folder is ook bedoeld voor ouder(s)/verzorger(s) die binnenkort

Nadere informatie

Onderdeel van de Arbocatalogus Agressie en Geweld 2.0, sector Gemeenten

Onderdeel van de Arbocatalogus Agressie en Geweld 2.0, sector Gemeenten 8.1 EERSTE OPVANG EN NAZORG Onderdeel van de Arbocatalogus Agressie en Geweld 2.0, sector Gemeenten Doelgroep Inhoud Coördinator agressie en geweld, hoger management, leidinggevenden, beleidsmedewerkers,

Nadere informatie

De draad weer oppakken

De draad weer oppakken De draad weer oppakken na een ingrijpende gebeurtenis 0900-0101 (lokaal tarief) Slachtofferhulp N e d e r l a n d Een ingrijpende gebeurtenis, zoals een misdrijf of verkeersongeluk, zet uw leven in meer

Nadere informatie

Na de schok... de draad weer oppakken. Informatie voor volwassenen die betrokken zijn geweest bij een schokkende of ingrijpende gebeurtenis.

Na de schok... de draad weer oppakken. Informatie voor volwassenen die betrokken zijn geweest bij een schokkende of ingrijpende gebeurtenis. Na de schok... de draad weer oppakken Informatie voor volwassenen die betrokken zijn geweest bij een schokkende of ingrijpende gebeurtenis. Na de schok de draad weer oppakken Informatie voor volwassenen

Nadere informatie

Omgaan met Psychische Klachten op de werkvloer

Omgaan met Psychische Klachten op de werkvloer Omgaan met Psychische Klachten op de werkvloer Harmen Doornbos www. actiefaanhetwerk.nl/zgv Powerful Impulse Agenda Introductie Verwachtingen Op welke vragen krijg ik antwoord? Psychische klachten Wat

Nadere informatie

ANGST. Dr. Miriam Lommen. Zit het in een klein hoekje? Assistant professor Klinische Psychologie en Experimentele Psychopathologie m.j.j.lommen@rug.

ANGST. Dr. Miriam Lommen. Zit het in een klein hoekje? Assistant professor Klinische Psychologie en Experimentele Psychopathologie m.j.j.lommen@rug. ANGST Zit het in een klein hoekje? Dr. Miriam Lommen Assistant professor Klinische Psychologie en Experimentele Psychopathologie m.j.j.lommen@rug.nl Wie is er NOOIT bang? Heb ik een angststoornis? Volgens

Nadere informatie

NA DE SCHOK INFORMATIE VOOR OUDERS

NA DE SCHOK INFORMATIE VOOR OUDERS NA DE SCHOK INFORMATIE VOOR OUDERS Betrokken raken bij een schokkende gebeurtenis laat niemand onberoerd. Je bent er meestal niet op voorbereid en als het gebeurt kan dat ingrijpende gevolgen hebben voor

Nadere informatie

Kleurlegende checklist psychosociale risico's OK Aandacht nodig Wettelijke verplichting

Kleurlegende checklist psychosociale risico's OK Aandacht nodig Wettelijke verplichting Risicoanalyse psychosociale aspecten Kleurlegende checklist psychosociale risico's OK Aandacht nodig Wettelijke verplichting Checklist: 'Respectvol gedrag op het werk' Zijn er al signalen geweest van conflicten

Nadere informatie

Opkrabbelen: gerechtvaardigd optimisme

Opkrabbelen: gerechtvaardigd optimisme Feestelijk symposium 45 jaar PgD De kracht van de psychologie in de ouderenzorg Bunnik, 6 oktober 2016 Opkrabbelen: gerechtvaardigd optimisme Debby van Rhijn Marieke Terwel Marja Vink Programma Een gezamenlijk

Nadere informatie

Hoe verwerk je een. schokkende gebeurtenis? Informatie voor leerkrachten

Hoe verwerk je een. schokkende gebeurtenis? Informatie voor leerkrachten Hoe verwerk je een schokkende gebeurtenis? Informatie voor leerkrachten Niemand is echt voorbereid op een schokkende gebeurtenis en als het gebeurt heeft dat ingrijpende gevolgen. Als leerkrachten samen

Nadere informatie