JEUGDTRAUMA IN HET OPVOEDINGSPROCES

Transcriptie

1 drs. IRVING PICUS JEUGDTRAUMA IN HET OPVOEDINGSPROCES 1

2 Wat is een trauma? Een trauma is een gebeurtenis of serie gebeurtenissen die destijds te onverwacht, te snel of te groot waren om er op dat moment adequaat op te kunnen reageren. Het zenuwstelsel raakt in dat geval overweldigd. Een levensbedreigende situatie of een aanval waaraan men niet kan ontsnappen (overval, mishandeling, verkrachting, seksueel misbruik, incest, geweld, oorlog etc ) Ongelukken zoals: auto-ongeluk, bedrijfsongeval etc.. Natuurrampen Getuige zijn van een levensbedreigende situatie, ongelukken, fysieke verwondingen of natuurramp Het overlijden van een dierbare JEUGDTRAUMA of emotioneel trauma zoals verwaarlozing in vroege jeugd, verlies van een dierbaar persoon, liefdeloze opvoeding, seksueel misbruik etc.. 2

3 Uitgangspunten Kinderen zijn ontvankelijker voor heftige gebeurtenissen dan volwassen mensen. Een kind leeft in een kleinere wereld, denkt anders als een volwassene en is afhankelijk van zijn ouders en verzorgers. Ouders dienen te zorgen voor veiligheid en sociaal emotionele groei. Kinderen hebben een beeld van zichzelf en hun omgeving. Ze koppelen betekenis aan hun ideeën. Een kind weet wie hij is, van wie hij houdt, wie van hem houden. Kinderen hebben ideeën en verwachtingen, qua veiligheid, ouders, voorspelbaarheid, betrouwbaarheid. 3

4 Uitgangspunten Wanneer een kind getroffen is door een schokkende gebeurtenis worden deze verwachtingen onderuit gehaald. Kind krijgt het gevoel dat de betekenissen waarop zijn verwachtingen gebaseerd zijn niet meer kloppen. Kind probeert weer greep te krijgen op de gebeurtenis. Vermijden of juist herbeleven 4

5 Voorbeelden van gebeurtenissen die een jeugdtrauma kunnen veroorzaken: Een (langdurige) mishandeling en/of seksueel misbruik (Veelvuldig) in de steek gelaten Emotionele verwaarlozing of misbruik Het ondergaan van medische onderzoeken en behandelingen Iemand in het gezin verliezen en daarbij geen steun krijgen Een levensbedreigende situatie/traumatische ervaring zoals bijv. - ongeluk - bijna dood ervaring - verdrinking of verstikking - botbreuk, brandwond of snijwond. 5

6 Voorbeelden van gebeurtenissen die een jeugdtrauma kunnen veroorzaken bij (hoog)gevoelige kinderen: Een zware zwangerschap, een moeilijke bevalling en/of couveuse kinderen Te weinig liefde, troost en/of te weinig aanraking Gepest worden Een schrikreactie Straf of berisping Ouders die vaak ruzie maken, een echtscheiding of verslaafde ouders Uitgelachen worden, bijv. Na het maken van een fout. Boze mensen Een jeugdtrauma kan zelfs ontstaan wanneer zij heftige gebeurtenissen, foto s en beelden observeren bijv. via internet en film 6

7 Mogelijke stoornissen t.g.v een jeugdtrauma: Angsten en fobieën Slaapstoornissen Onverklaarbare lichamelijke klachten Hechtingsproblemen Gedragsstoornissen Verslavingen Eetstoornissen Psychose en Wanen Persoonlijkheidsstoornissen Depressie Dissociatieve stoornissen 7

8 HET EFFECT Wanneer een gebeurtenis te heftig is om in een keer te verwerken is er sprake van een trauma of jeugdtrauma. In dat geval blijft een deel van de energie achter in ons lichaam en vormt een BEPERKING of BLOKKADE. Onverwerkte jeugdtrauma s veroorzaken: Fysieke beperkingen en blokkades Emotionele beperkingen en blokkades Mentaal/cognitieve beperkingen en blokkades 8

9 FYSIEKE BEPERKINGEN OF BLOKKADES De psoasspieren zorgen voor de vecht-, vlucht- of verdedigingsreacties van het menselijk organisme. Ze verbinden de rug met het bekken en de benen. Bij extreem hoge spanningen in deze spieren als gevolg van een traumatische ervaring kan het voorkomen dat de de psoasspier niet volledig ontspant. Gespannen of beschadigde psoaspieren kunnen verschillende lichamelijke klachten opleveren zoals: Hevige pijn in de onderrug Constante spierspanning, kracht verlies of gedeeltelijke gevoelloosheid in het bekkengebied. Buikpijn en darmklachten Spanning op de ruggengraat met als gevolg chronische schouder- en nekklachten Spanning, slijtage of scheefstand van de onderste ruggenwervels 9

10 FYSIEKE BEPERKINGEN OF BLOKKADES: Vervolg Wanneer de psoasspieren langdurig gespannen of beschadigd blijven, kunnen er in combinatie met mentale en emotionele blokkades, chronische lichaamsklachten ontstaan zoals: Hoofdpijn, buikpijn, rugpijn, gewrichtspijnen en keelklachten Onverklaarbare lichamelijke klachten (OLK): conversiestoornis, prikkelbare darm, chronisch vermoeidheidssyndroom(cvs), premenstrueel syndroom, pijnstoornis, whiplash. Lichamelijke problemen waarvoor geen lichamelijke oorzaak te vinden is: - Voedselweigering - allergieën - voedsel intoleranties, slaapstoornissen, broekpoepen en bedplassen. 1 0

11 MENTALE BEPERKINGEN OF BLOKKADES: Ons brein is een complex systeem. Vanuit onze prille jeugd verzamelt het brein informatie van gebeurtenissen en ervaringen en slaat deze op. Onze gedachten worden beïnvloed door onze gevoelens en fysieke lichaam en omgekeerd. Onvolledig verwerkte traumatische gebeurtenissen kunnen allerlei beperkende overtuigingen/disfunctionele cognities creëren. Deze kunnen diep in je onbewuste zijn verankerd. Deze overtuigingen hebben zowel betrekken op het zelf als op de wereld/anderen Het zelf Ik ben niet gewenst Ik ben slecht Ik ben het niet waard Het is mijn schuld dat. De wereld/anderen houden niet van mij keuren mij af wijzen mij af haten mij 1 1

12 EMOTIONELE BEPERKINGEN OF BLOKKADES: Een emotionele blokkade kan veroorzaakt zijn door het langdurig onderdrukken van emoties of een onvolledig verwerkte traumatische ervaring. Elk onderdrukte emotie hoopt zich op in ons lichaam. Wanneer de lading erg groot is, treedt er angst op om overweldigd te worden door de emotie. Hierdoor verzinnen we afweermechanismen, met beperkende overtuigingen, normen en waarden. Onderdrukte basisgevoel Gezonde functie Vervangende gevoelens Verdriet Verlies verwerken/helen zelfmedelijden, schaamte, depressie, verbitterdheid Angst waarschuwen, alert maken paniek, fobieën, vermijding somber, ongerust boosheid, woede grenzen stellen, zelfbescherming schuld, zelfverwijt, hulpeloos, passief, agressief, cynisme 1 2

13 ENKELE OVERWEGINGEN Opvoedingsmythes elimineren: veroorzaken veel schade Structureel informatie voor opvoeders, gemakkelijk toegankelijk, begrijpelijk Multidisciplinaire teams op scholen Leerkrachten beter uitrusten met tools voor het signaleren van problemen Laagdrempelige hulpverlening, gemakkelijk en snel bereikbaar OVERHEIDSBELEID!!!!!!!!! 1 3

14 GZ-psycholoog en CG therapeut GGz Curacao Klinika Capriles