Webinar: werkgeheugen en Cogmed in het basisonderwijs

Transcriptie

1 Webinar: werkgeheugen en Cogmed in het basisonderwijs 2 juni 2016 Diane Manuhuwa Registerpsycholoog NIP/ K&J Onderwijskundige Docent Toegepaste Psychologie Saxion Hogeschool Trainer Pearson Academy Centrale vragen: Hoe werkt een schoolbrede implementatie van signalering, diagnostiek en training van het werkgeheugen? Heeft een dergelijke implementatie meerwaarde voor een school? 1

2 Take home message: Het signaleren&diagnosticeren en trainen&coachen van het werkgeheugen op school heeft een positief effect op Leerprestaties en -processen en het welbevinden van leerlingen Een schoolprotocol voor de: Implementatie van werkgeheugensignalering-, -diagnostiek en (Cogmed) training Casus montessorischool 2

3 Ons motto: Leer mij het zelf te doen! Montessorischool Deventer Uitgangspunt is: actief zoeken naar de talenten van kinderen en maximale ontwikkeling hiervan stimuleren. Daarbij uitgaan van de ontwikkelingsfase waarin elk kind zich op een bepaald moment bevindt. Combiklassen Groepjes of individueel Eigen planning Speciale leermaterialen 3

4 Voorbereiding 1. Kennismaking 2. Aansluiten bij visie van school 3. Voorlichting en deskundigheidsbevordering leerkrachten 4. Voorlichten van ouders 5. Organiseren van praktische zaken 6. Cogmed V4.0 Uit: Schoolprotocol Visie ontwikkeling weerstand en willen Aansluiten bij visie, beleid en ambities (korte- en langetermijn!) Aansluiten bij werkwijze en methodes ( synergie ) Aansluiten bij eigen (praktijk)ervaringen van leerkrachten Gelijkwaardige gesprekspartners, uitgaan van eigen expertises Kind centraal (gezamenlijk belang) Laagdrempelig maken door: praktische haalbaarheid, toegankelijk, bereikbaar en betrokken te zijn 4

5 Kennis& Bewustwording Werkgeheugen is een belangrijk instrument om te kunnen leren. Werkgeheugensterkte is van invloed op het leerproces en -prestaties. Een hoog IQ en een zwak werkgeheugen kan samengaan en een negatief effect hebben. Het werkgeheugen kan je trainen Uit: Workshop leerkrachten 1. Signaleer problemen met het werkgeheugen Observeer het gedrag van het kind in de klas Ontdek compensatiegedrag Onderzoek de belasting (omgeving) van het werkgeheugen Diagnostiek: Gedragsvragenlijsten: BRIEF, SVL Neuropsychologische tests (AWMA-2-NL, NEPSY-II visueel geheugen, WISC III cijferreeksen) Gestructureerde gedragsobservaties 5

6 2. Beperk zo nodig de belasting van het werkgeheugen (individueel klassenniveau) Geef instructies op maat Herhaal belangrijke informatie Zorg voor routines (EF slimme school) Moedig het gebruik van geheugensteuntjes aan om tot leren te komen Leer adequate leerstrategieën aan, zoals mindmapping, meichenbaum Uit: Workshop leerkrachten EF en de rol van het werkgeheugen 6

7 3. Train het werkgeheugen Blijf het kind uitdagen een stapje vooruit te zetten, geef bv een instructie meer. Laat het kind een werkgeheugentraining volgen If you don t use it, you lose it. What fires together, wires together. Uit: Workshop leerkrachten Effecten op school, merkbaar bij leerkrachten: Meer kennis en bewustwording van het werkgeheugen in relatie tot leren Vaardiger in het coachen van kinderen op een groeimindset Leerkrachten hebben een onderzoekende houding: hoe werkt het bij mij, deze leerling en in deze klas? Meer taakgericht werken op school merkbaar, m.n. op de middag Het team zelf is sterker geworden, ze coachen ook elkaar op werkgeheugen en een groeimindset 7

8 Signalering & diagnostiek 7. Signalering door leerkrachten, IB-er(s) (en/of ouders) 8. Formele toestemming/mandaat van ouders 9. Metingen (AWMA, SVL, BRIEF, NEPSY-II, WISC, gedragsobservaties) 10. Inventariseren (speciale) kind- en omgevingsfactoren 11. Bepalen van contra-indicaties 12. Deskundigheidsbevordering ouders 13. Lesje werkgeheugen in de klas (themawk 1) 14. Voorbereiding van ouders met kind van startsessie Impressie van de trainingen 8

9 Coaching via wekelijkse thema s Werkt goed op groepsniveau iedereen is tegelijk met hetzelfde thema bezig..ook al word je vandaag niet individueel gecoacht als kind Makkelijker te bespreken (kan plenair) Ontwikkeling van gezamenlijke taal Systematisch qua opzet ~Chronologisch Relevante thema s worden behandeld en niet overgeslagen Zowel gericht op de leerlingen als de ouders en leerkrachten Transfer a.d.v. de thema s is goed mogelijk Voorbeeld 1: coachen via thema Powerrrrhouding! Breed Open Comfortabel Energiek, proactief een krachtig, sterk gevoel Zie Amy Cuddy s TEDtalk 9

10 Voorbeeld 2: coachen via thema In de groep coachen: de wekelijkse thema s Volgorde in oefeningen Werktempo 15 sec pauze Uit: Nieuwsbrief, thema: de Cogmedtraining begrijpen 1. Topcoachhouding: overzicht, doel, beloning 2. Geconcentreerde powerrrhouding 3. Weet wat je opdracht is, focus! 4. Welke strategie gebruik je? 5. Aan de slag! Goed tempo, evt.pauzes, motiveer jezelf 6. Kijk na! Strategie goed? Inspanning goed? 7. Schouderklopje! Goed gewerkt= een kick! 10

11 Coachen op groepsniveau Cogmed versie 4.0 * Trends - Trouw - Motivatie - Valide Verschillen groep/schooltraining vs individueel trainen Visieontwikkeling/procesmanagement Gedeelde visie ontwikkelen (t.a.v. beïnvloeding ontwikkeling (vs natuurlijke ontwikkeling), trainen en belasten, leuk en frustraties) Veel meer communicatie en procesmanagement op verschillende niveaus nodig Teamwork. Goed team samenstellen. Betrek een professional (gedragswetenschapper) erbij Meer aandacht voor transfer en implementatie op de langere termijn 11

12 Verschillen groep/schooltraining vs individueel trainen Praktische zaken Redelijk goed in te voegen lesprogramma s, trainen past bij het leren initiatief (daarmee aanmelding ) van kind via verschillende personen Regelen van praktische zaken werkt anders. Financieel ander plaatje Klassenmanagement voor de leerkracht! Verschillen groep/schooltraining vs individueel trainen Training Leerkrachten actiever betrokken, ouders wisselend (punt van aandacht) Meer training op school in de groep dan thuis Overwegend trouwer protocol volgen (behalve thuis) Groeps druk en inspiratie / Groepsbeloning Regel gezamenlijk inter-/supervisie als (professionele begeleiders) Aandachtspunt: wees opmerkzaam t.a.v. elk kind 12

13 Verschillen groep/schooltraining vs individueel trainen Coaching Wisselende coaches (trainingshulpen) Dagelijks meer professionele coaching Minder of juist meer maatwerk Meer aandacht voor transfer in de klas en naar de gehele groep toe Coaching van leerkrachten onderling op elkaar Effecten? Meerwaarde? Sneeuwbaleffect binnen school. Rendement lijkt breder door te werken. Op klassenniveau merk je (groeps)effecten: aandacht en concentratie, taak- en doelgericht, doorzetten en motivatie, leren en organiseren dagelijks Leerkrachten meer bewust en deskundiger.( groep ouders ook). Beter in staat om werkgeheugenproblemen te signaleren? Boost voor het zelfvertrouwen, minder faalangst, frustratietolerantie verhoogd Groeimindset in ontwikkeling t.a.v. leren en vervelende klussen 13

14 Informatie: Cogmed Coach worden? Studiedag Cogmed en werkgeheugen schoolbreed implementeren (volgende: vrijdag 7 oktober 2016). Toegankelijk voor Cogmed coaches, leerkrachten, IB-ers en schoolbestuurders. -cogmed-in-het-onderwijs Train-de-trainers variant? Specialistische Cogmed coaches die landelijk inzetbaar zijn? Interesse? training-nl@pearson.com Onderwijspakket aanvragen via: info@pearsonacademy.nl AWMA-2-NL is beschikbaar De eerste werkgeheugentest met Nederlandse normen voor kinderen en jongeren van 9 t/m 17 jaar. Inzicht in sterke en zwakke kanten van het fonologische en visueel-ruimtelijke werkgeheugen en kortetermijngeheugen. Met de screener van 2 subtests: in 10 minuten bepalen of er mogelijk sprake is van werkgeheugenproblematiek. Met 8 subtests: uitgebreid beeld van het werkgeheugen en kortetermijngeheugen door psychologen, orthopedagogen, remedial teachers, intern begeleiders en logopedisten. De AWMA-2-NL is geschikt als ROM-instrument, voor en na een (Cogmed)werkgeheugentraining kan het effect worden gemeten. Meer informatie op

15 De gestelde vragen zijn schriftelijk beantwoord en op te vragen bij Pearson 15