Visie en. Strategie. Huisartsopleidingsinstituut Erasmus MC

Transcriptie

1 Visie en Strategie Huisartsopleidingsinstituut Erasmus MC

2

3 Versie: Augustus 2017 Redactie: Frits Bareman Pieter van den Berg Thérèse Brans Lisette Dijkink Marlies van der Meer Herman Bueving Eindredactie: Ester Wesseling Adviesgroep: LOVAH-Rotterdam ROER Staf

4

5 S a m e n v a t t i n g Missie De huisarts vervult als veelzijdig geneeskundig specialist de spilfunctie in de eerstelijnsgezondheidszorg. De huisartsopleiding Erasmus MC leidt artsen op tot huisarts die hun vak bekwaam en met bezieling uitoefenen. S a m e n v a t t i n g Motto Huisarts: specialist in veelzijdigheid! Kernelementen visie De huisarts is het eerste aanspreekpunt voor gezondheidsvragen is expert in vraagverheldering levert een breed pakket aan medische zorg (diagnostisch, therapeutisch en preventief) levert persoonsgerichte, integrale, continue medische zorg integreert expertise als arts met beschikbaar wetenschappelijk bewijs, waarbij de voorkeur en opvattingen van de patiënt een belangrijke rol spelen (EBM = Evidence-Based Medicine) speelt in op de toegenomen lokale en landelijke preventiemogelijkheden benut ICT-hulpmiddelen voor de eigen praktijk en in de patiëntenzorg benut haar kennis en vaardigheid ten aanzien van de toegenomen diversiteit in de samenleving werkt vanuit een lokaal samenwerkingsverband van huisartspraktijken, waarin meerdere huisartsen, disciplines en ondersteunend personeel samenwerken vervult een regierol bij de afstemming van zorg, werkt daartoe samen met de (lokale) overheid en diensten vanuit een positieve grondhouding handelt kostenbewust en benut wijkgebonden preventie om gezondheidsverschillen terug te dringen. Visie en Strategie Huisartsopleidingsinstituut Erasmus MC 5

6 S a m e n v a t t i n g De opleiding bestaat uit een combinatie van werken en leren maakt gebruik van de interactie tussen praktijk, zelfstudie en terugkomdag is academisch georiënteerd bewaakt haar onafhankelijkheid toont zich maatschappelijk betrokken en gaat kostenbewust om met beschikbare middelen leidt aios op tot levenslang lerende professionals is competentiegericht; deze competenties worden eigen gemaakt aan de hand van tien opleidingsthema s en bijbehorende Kenmerkende Beroeps Activiteiten (KBA s) biedt ruimte voor individuele leerwensen toetst en beoordeelt de bereikte competenties wordt geboden door inhoudelijk deskundige en didactisch geschoolde (stage) opleiders en docenten. 6 Visie en Strategie Huisartsopleidingsinstituut Erasmus MC

7 V i s i e V i s i e Inleiding Dit document verwoordt de visie achter het beleid en de werkwijze van de Rotterdamse huisartsopleiding. Het Coördinatie Team Onderwijs (CTO) stelde dit visiedocument op en verwerkte er de feedback in van aios, (stage)opleiders en stafleden. De termen huisartsopleiding en wij staan in dit document voor alle aanbieders van onderwijs aan de huisartsopleiding, te weten (stage)opleiders, in- en externe docenten en overige stafleden. Aangezien het merendeel van de aios vrouw is, gebruiken we de termen zij en haar. Missie (De taak waartoe de huisartsopleiding zich geroepen voelt) De huisarts vervult als veelzijdig geneeskundig specialist de spilfunctie in de eerstelijns-gezondheidszorg. De huisartsopleiding van het Erasmus MC leidt artsen op tot huisarts die hun vak bekwaam en met bezieling uitoefenen. Motto Huisarts: specialist in veelzijdigheid! Visie en Strategie Huisartsopleidingsinstituut Erasmus MC 7

8 V i s i e Visie (Wat wil de huisartsopleiding zijn, hoe willen we dat de aios en de collega-opleidingen ons zien en waar kunnen we op getoetst worden?) Visie op huisartsgeneeskunde De huisartsopleiding volgt de visie van de beroepsgroep: 1 De toekomstvisie NHG/LHV wil de kernwaarden van de Nederlandse huisarts zorgvuldig borgen. Daarnaast is er oog voor de behoefte aan vergroting van de samenhang in de zorg. De huisarts nu, maar ook in 2022 levert zorg in fysieke consulten en visites, aangevuld met ICT-hulpmiddelen. In de spreekkamer vormen deskundigheid, overzicht en betrokkenheid van de huisarts nog altijd de basis van een door de patiënt gerespecteerd advies. De huisarts ziet haar patiënt als een uniek individu, binnen zijn eigen context en met specifieke noden en behoeften en persoonlijke draagkracht. De huisarts wendt haar professionaliteit en deskundigheid aan om de patiënt goede zorg te bieden. De huisarts richt zich, waar nodig, naast individuele curatieve en preventieve zorg op wijkgebonden zorg. Door de toegenomen vergrijzing en diversiteit van de patiëntenpopulatie en toename van de complexiteit van zorg zal de huisarts in toenemende mate de zorg rond patiënten regisseren en afstemmen met partners in de zorg/mantelzorgers binnen de beperkte middelen die tot haar beschikking staan. Visie op de rol van de huisartsopleiding Deze visie op huisartsgeneeskunde leidt tot een veelzijdig medisch beroep dat hoge eisen stelt aan de inhoudelijke en praktische vakbekwaamheid, communicatieve en samenwerkingsvaardigheden, professionaliteit en maatschappelijke betrokkenheid van de huisarts. De opleiding bereidt de aios hier grondig op voor, evenals op de centrale positie die de huisarts in de zorg voor patiënten zal vervullen. Daarnaast is huisartsgeneeskunde een discipline die midden in de maatschappij staat en reageert op ontwikkelingen vanuit de maatschappij. Wij dragen huisartsgeneeskunde uit als een academische discipline en sluiten ons daarbij aan bij de kernwaarden van het Erasmus MC: 2 wij leiden op tot huisartsen die als specialisten in hun eigen vakgebied verantwoordelijkheid nemen en verantwoordelijkheid afleggen; huisartsen die een verbindende rol hebben als teamspeler in de zorg, die ondernemend zijn, vol durf, ambitie en optimisme; huisartsen die hun positie in de zorg oppakken. De aios leert een combinatie van hoe- en waaromvragen te beantwoorden en te gebruiken in en buiten de spreekkamer. Zij leert kritisch te staan tegenover de haar aangeboden informatie. Zij zorgt daarbij voor een deugdelijke wetenschappelijke onderbouwing, bij voorkeur uit het eigen specialisme, en handelt daarnaar. Zij 8 Visie en Strategie Huisartsopleidingsinstituut Erasmus MC

9 realiseert zich dat kennis voortdurend evolueert en dat zij verantwoordelijk is om hierin te blijven investeren om het eigen specialisme te verbeteren, uit te dragen en te professionaliseren. Zij is in staat om binnen de eigen huisartsenpraktijk de zorg te organiseren en daarnaast regionaal in samenwerking met andere zorgverleners de zorg te regisseren. De huisartsopleiding bewaart en bewaakt haar onafhankelijke positie ten aanzien van bij de gezondheidszorg betrokken partijen, in het bijzonder als er commercie in het spel is. De huisartsopleiding toont zich maatschappelijk betrokken en gaat kostenbewust om met de haar toegekende middelen. De opleiding bereidt de aios voor op de toekomstige toename in het gebruik van ICT-hulpmiddelen voor de praktijkorganisatie en patiëntenzorg (gezondheidsapps, sociale media, e-service). Huisartsopleiding Rotterdam participeert in het landelijke netwerk van Huisartsopleiding Nederland en onderschrijft het landelijk opleidingsplan. V i s i e Visie op opleiden 2-5 De opleiding tot huisarts is een duale beroepsopleiding. Dat betekent dat de focus van de opleiding op de praktijk ligt, de aios het vak in de praktijk van de (stage) opleider leert en dat de aios aansluitend terugkomdagonderwijs volgt. De (stage) opleider begeleidt de aios bij het leren in de praktijk. De opleider stelt diens praktijk open, vervult een voorbeeldfunctie en treedt op als docent in de praktijk. Door middel van observatie, consultatie, leergesprekken en toetsing werken aios en (stage)opleider aan de verwerving van de competenties* van de aios aan de hand van opleidingsthema s en bijbehorende kenmerkende beroepsactiviteiten (KBA s). De KBA s beschrijven concreet en herkenbaar wat de aios kan leren in de opleidingspraktijk, ondersteund door instituutsonderwijs en zelfstudie. Er is een wisselwerking tussen de elementen werken en leren, waarbij het werken ten dienste van het leren staat. Zelfstudie vindt plaats op grond van het curriculum, ervaren lacunes, eigen leerdoelen en om onderwijs voor te bereiden. De functie van het terugkomdagonderwijs bestaat uit het verdiepen en verbreden van de leerervaringen en het ondersteunen, sturen en bewaken van de kwaliteit van het onderwijs op de werkplek. Hiertoe is groepsonderwijs een adequaat middel. Het Landelijk Opleidingsplan voor de opleiding tot huisarts en het competentieprofiel van de huisarts zijn leidend in het onderwijs: praktijk, zelfstudie en terugkomdag. 3,6 Het competentieprofiel kent zeven competenties die binnen het terugkomdagonderwijs in vijf onderwijslijnen aan de orde komen: medisch handelen, arts-patiëntcommunicatie, samenwerken en organiseren, maatschappelijk handelen, professionaliteit en kennis en wetenschap**. * Integratie van kennis, vaardigheden, attitudes, eigenschappen en inzichten. ** Het Kaderbesluit CHVG en het competentieprofiel benoemen zeven taakgebieden, afgeleid van het CanMeds-model: medisch handelen, arts-patiëntcommunicatie, samenwerken, organiseren, maatschappelijk handelen, professionaliteit, kennis en wetenschap. Hier zijn de zeven taakgebieden gebundeld in vijf lijnen.lhv, Huisartsopleiding Nederland en NHG (2016), Competentieprofiel van de huisarts. Visie en Strategie Huisartsopleidingsinstituut Erasmus MC 9

10 V i s i e Naarmate het onderwijs complexere onderwerpen betreft, zullen vaker combinaties van competenties aan de orde zijn. De (stage)opleiders en docenten zijn inhoudelijk deskundig en didactisch geschoold. Zij ondersteunen de aios bij het ontwikkelen van het vermogen om, in telkens wisselende situaties, vorm en inhoud te geven aan het (huisarts)geneeskundig hulpverleningsproces. De aios werkt systematisch en doelgericht vanuit een regelmatig bij te stellen Individueel Opleidings Plan (IOP). Het IOP omvat het Individueel Opleidings Schema (IOS) evenals specifieke leerdoelen en -plannen. De KBA s kunnen helpen om de gestelde leerdoelen verder te concretiseren. Met het vorderen van de opleiding zullen de leerdoelen tussen aios verder differentiëren en zullen de opleidingsactiviteiten individueler gericht zijn. Dat geldt zowel voor het curriculum als de invulling van de opleidingsperioden en stages. Om na te gaan of doelen zijn bereikt en of de aios zich ontwikkelt tot een goede huisarts, toetst de huisartsopleiding de aios. Toetsing draagt bij aan de ontwikkeling van de aios, zodat zijzelf, de (stage)opleider en de docenten zicht krijgen op de voortgang en op wat aandacht vraagt. We maken van verschillende toetsen en opdrachten, verschillende beoordelaars en meerdere toetsmomenten gebruik om een zo breed mogelijk zicht op de competenties van de aios te krijgen. De aios legt haar vorderingen vast in een e-portfolio. Aan de hand van de uitslagen van de verzamelde toetsen en opdrachten beoordelen we of de aios bekwaam is om zelfstandig te kunnen werken in de huisartspraktijk. Van de aios verwachten we een actieve leerhouding: reflectie op eigen (maatschappelijk) handelen en de bereidheid om feedback te ontvangen en te geven. Zij is zich bewust van de voortdurende veranderingen in de zorg en de positie van de huisarts en anticipeert hierop. De mate van sturing van het leerproces passen wij aan naar gelang de opleiding vordert en aan het niveau en de behoefte van de aios: in het begin van de opleiding sturen wij strakker (inhoud, structuur en proces) en naarmate de aios verder komt, gaan wij over op gedeelde sturing, om aan het einde van de opleiding te besluiten met losse sturing. 7 (Stage)opleiders en docenten dragen bij door zelf zichtbaar inhoudelijk en didactisch te blijven leren en deel te nemen aan hun lokale curriculum en landelijke scholing. Hun kennis over leren en onderwijs staat op de eerste plaats in dienst van het leren van de aios. Op deze manier staat de opleiding garant voor een dynamisch leerklimaat waarin interactie tussen praktijk en leren centraal staat. 10 Visie en Strategie Huisartsopleidingsinstituut Erasmus MC

11 S t r a t e g i e (Hoe willen we de visie bereiken?; keuze op hoofdlijnen; tijdpad vijf jaar.) In de strategie richten we ons op de instroom van aios, de onderwijslijnen, de didactiek en de uitstroom van huisartsen. S t r a t e g i e 1. Instroom van de aios groeit De gevraagde groei van de opleiding gaat gepaard met een tekort aan docenten en (stage)opleiders. We zetten in op de werving via vacatures, PR-materiaal, nascholing, ambassadeurs in het veld en werven onder nog af te studeren aios voor junior docenten. De opleiding verkent de mogelijkheden om door individualisering van het curriculum de capaciteit te vergroten. 2. Onderwijslijnen Medisch handelen De huisartsopleiding draagt uit dat het medisch handelen van de huisarts gebaseerd is op wetenschap, wetenschappelijk bewijs, expertise en vaardigheden. De huisarts integreert klinische expertise met beschikbaar wetenschappelijk bewijs, waarbij de voorkeur en opvattingen van de patiënt ( shared decision making ) een belangrijke rol spelen (EBM) 8. Het medisch handelen vraagt een gedegen basale inhoudelijke kennis en training in patroonherkenning van ziekten en aandoeningen. Dit is door een combinatie van onderwijs en praktijkervaringen te leren. Bij het nemen van beslissingen voor individuele patiënten maakt de huisarts oordeelkundig gebruik van systematisch verzamelde resultaten van wetenschappelijk onderzoek, primair zijn dat de NHG-standaarden en de daarvan afgeleide kwaliteitsdocumenten. Waar nodig zoekt, beoordeelt en gebruikt zij wetenschap en ervaring die niet in de standaarden is gevat. Dit zoeken en beoordelen is een belangrijke competentie voor het blijven leren na voltooiing van de opleiding. Toegenomen expertise uit zich vooral in het efficiënter en effectiever stellen van diagnoses, het gerichter insturen naar de tweede lijn en het meer rekening houden met de context, de voorgeschiedenis, de verwachtingen, de rechten en de voorkeuren van de patiënt bij het uiteindelijke behandelplan. 9 Het cursorisch onderwijs in medisch handelen sluit aan bij opgedane ervaringen in de praktijk en biedt praktische en theoretische verdieping. 3 Het past bij het kennisniveau van de aios en daagt door de moeilijkheidsgraad Visie en Strategie Huisartsopleidingsinstituut Erasmus MC 11

12 S t r a t e g i e uit zelf aan de slag te gaan met leren. Het is voor het grootste deel ingevuld door een per leerjaar vastgesteld curriculum van inhoudelijke onderwerpen en praktisch vaardighedenonderwijs. Deze onderwerpen gaan verder dan het bespreken van de inhoud van (NHG-)standaarden, de noten daarvan en het handelen in de praktijk. In- en externe docenten (onder wie kaderhuisartsen) zijn daarbij inhoudelijk expert. Zij behandelen naast inhoud ook de implementatie van zorgprocessen, hoe om te gaan met complexe casuïstiek, afwijkende ervaringen en ideeën, ontbrekend bewijs, nieuw nog niet in de standaard verwerkt bewijs of de manier waarop standaarden tot stand komen. Waar mogelijk proberen we de kennis en kunde van aios zelf in te zetten en hen te laten participeren in het onderwijs. Met de praktijkopdrachten leggen de aios regelmatig proeven van bekwaamheid af. Hierbij wordt van hen verwacht dat ze de gegeven concrete (medisch inhoudelijke) reflecties weloverwogen vanuit de literatuur kunnen onderbouwen. (Stage)opleiders en in- en externe docenten verwachten dat de aios medisch-inhoudelijk volgens de beroepsnormen en de standaarden handelt. We spreken de aios erop aan als zij dit niet doet. Communicatie Het hulpverleningsproces bestaat voor een belangrijk deel uit communicatie. De patiënt staat daarbij centraal. Voor de huisarts zijn specifieke communicatievaardigheden in het arts-patiëntcontact noodzakelijk. Van groot belang bij het contact met patiënten is de persoonlijke aandacht voor de zieke (empathie) naast de aandacht voor de ziekte. 10 De aios ontwikkelt haar consultvoeringsvaardigheden door middel van workplace based training en aanvullend APC-onderwijs (onderwijs over de arts-patiëntcommunicatie). Het consultvoeringscurriculum is gebaseerd op evidence. Het achterhalen van de hulpvraag van de patiënt staat centraal; diens wensen en verwachtingen zijn leidend in het consult. Het APConderwijs is gebaseerd op het ziekte-klachtmodel volgens Silverman. 11 De aios wordt daarbij uitgedaagd kritisch na te denken over het eigen handelen en doelgericht en doelbewust te handelen in een consult. De opleiding beoogt contextspecifieke consultvoeringsvaardigheden aan te leren. We spreken de aios aan op de structuur en op de sterke en zwakke kanten van haar consultvoering. In het eerste deel van de opleiding worden de basisvaardigheden aangeleerd en getoetst aan de hand van de gemodificeerde MAAS-Globaal, 12 waarbij gebruik gemaakt wordt van observaties en video-opnames. In het laatste deel van de opleiding wordt van de aios verwacht dat zij haar arsenaal aan vaardigheden uitbreidt zodat ook complexere consulten tot een goed einde worden gebracht. In deze fase van de opleiding is er aandacht voor specifieke consultvoering (zoals 12 Visie en Strategie Huisartsopleidingsinstituut Erasmus MC

13 motiverende gespreksvoering), waarbij aandacht is voor leefstijlverandering en persoonsgerichte zorg bij chronisch zieken, SOLK-patiënten en patiënten in de laatste levensfase. APC heeft hier in zichzelf een diagnostisch of therapeutisch doel. Samenwerken en organiseren In het huidige krachtenveld tussen medewerkers in de eerste lijn, de tweede lijn, het maatschappelijke veld, zorgverzekeraars en (lokale) overheden, is oog hebben voor samenwerking en organisatie onontbeerlijk. Dit belang dragen (stage)opleiders en docenten uit. De centrale rol van de huisarts heeft daarin impliciet de aandacht. De (stage)opleider laat de aios hier in de praktijk mee kennis maken en zorgt ervoor dat zij al in de opleiding betrokken is bij onderling overleg en samenwerkingsverbanden. De (stage)opleider ruimt tijd in voor en betrekt de aios bij de personeels-, management- en organisatieaspecten van de praktijk, de hagro, de wijkoverleggen, de dienstenstructuur en de zorggroepen. We benadrukken daarbij het belang van integrale en doelmatige zorg die continu toegankelijk is. We besteden tijdens de terugkomdagen en in de praktijk aandacht aan management- en organisatieprincipes. We spreken de aios aan op de overdraagbaarheid van haar informatie in de praktijk (journaal) en de opleiding (o.a. e-portfolio). We verwachten deelname aan gezamenlijk uit te voeren activiteiten in het onderwijs op de terugkomdag en de praktijk. We geven feedback op de manier van communiceren en samenwerken met de overige aios, docenten, (stage) opleiders en medewerkers in de opleiding en de gezondheidszorg. S t r a t e g i e Professionaliteit en maatschappelijk handelen De interactie tussen professie en persoon speelt een belangrijke rol bij het functioneren als huisarts. De aios is zich bewust van maatschappelijke en persoonsgebonden factoren die haar professioneel handelen mede bepalen. Toch is de lijn tussen betrokkenheid en professionele distantie soms lastig afgrensbaar. Kaders voor het beroep zijn neergelegd in wetten, algemeen maatschappelijk aanvaarde normen en waarden en, specifieker voor artsen, in de gedragsregels van de KNMG 13,14 en de jurisprudentie (o.a. tuchtraden). (Stage)opleiders en docenten vragen aandacht voor het professioneel handelen door de aios uit te nodigen hierop te reflecteren en hen zo bewust te maken van deze maatschappelijke en persoonsgebonden factoren. Zij geven zelf in en buiten het onderwijs het goede voorbeeld (omgaan met alternatieve geneeswijzen, omgaan met beïnvloeding, omgaan met persoonlijke emoties, normen en waarden, kostenbewustzijn). We spreken de aios aan op de mate waarop zij hierop reflecteert. We spreken de aios Visie en Strategie Huisartsopleidingsinstituut Erasmus MC 13

14 S t r a t e g i e erop aan als zij bewust of onbewust afwijkt van de bovengenoemde referentiekaders. Kostenbewust handelen en (groepsgericht en individueel) preventief handelen zijn relatief nieuw in de toekomstvisie van de beroepsgroep (LHV). Dit zijn punten die wij als opleiding graag overnemen. De aios handelt kostenbewust in haar patiëntenzorg en gaat sober om met de aan haar toevertrouwde middelen. Groepsgericht en individueel preventief handelen is een maatschappelijke plicht voor de huisarts. (Stage)opleiders onderwijzen in leefstijlbeïnvloeding en betrekken de aios bij de in hun praktijk verrichte preventieve handelingen en spreekuren (zoals griepvaccinatie, cervixscreening, COPD-zorg, diabeteszorg, CVRM, kwetsbare ouderen). Wijkgerichte zorg is een van de activiteiten waarmee de huisarts in toenemende mate te maken krijgt. 1 Zij kan daarin een essentiële en centrale rol vervullen. In de opleiding besteden we aandacht aan de mogelijkheden voor wijkgebonden activiteiten door middel van praktijkopdrachten. De huisarts overziet haar positie in het krachtenveld van de gezondheidszorg en is in staat hierop te anticiperen in haar praktijkorganisatie. De huisarts investeert in kwaliteitsbeleid, in het analyseren van fouten in en klachten over de patiëntenzorg en het kostenaspect. 1 Patiëntveiligheid is een belangrijk onderwerp in de opleiding. Aios, (stage)opleiders en docenten zijn alert op (bijna gemaakte) fouten, bespreken deze en analyseren de casus om foutenbronnen op te sporen en te elimineren. 15 De supervisor beoordeelt tijdens de supervisie in het eerste leerjaar de inzet en de mogelijkheid tot reflectie van de aios in relatie tot haar beroep als huisarts. In het derde leerjaar verwachten we dat de aios uiteindelijk zelfstandig en onbegeleid intervisiebijeenkomsten kan houden. Kennis en wetenschap De huisartsopleiding biedt scholing vanuit Evidence Based Medicine (EBM) en draagt deze kennis over op de aios, opleiders en staf. Het onderwijs op de terugkomdagen geeft verdieping aan de inhoud en de ervaringen van de dagelijkse praktijk van de huisarts. De in- en externe docenten reiken deze verdieping aan. Zij hebben zich de daarvoor benodigde kennis en technieken eigengemaakt. Elementen als de voorspellende waarde van symptomen en testen, het klinisch besliskundig redeneren, de waardebepaling van therapieën en de wens van de patiënt, komen daarbij aan de hand van praktische situaties regelmatig aan de orde. Daarnaast leert de aios hoe zij deze materie toe kan passen op eigen vragen voortvloeiend uit de dagelijks patiëntenzorg en informatie naar waarde kan schatten voor toepasbaarheid in het dagelijks werk. 14 Visie en Strategie Huisartsopleidingsinstituut Erasmus MC

15 (Stage)opleiders en docenten leren de aios haar deskundigheid over te dragen door haar in het onderwijs te laten participeren, bijvoorbeeld door het uitvoeren van presentaties. De opleiding biedt docenten en (stage)opleiders structureel scholingsmogelijkheden aan om hun wetenschappelijke kennis op peil te houden. De aios, docenten en (stage)opleiders verdiepen zich in de ontwikkelingen op het gebied van beschikbare (digitale) bronnen in het onderwijs (blended learning), de praktijk (bijv. praktijkvoering, communicatie met andere disciplines, UpToDate) en de patiëntenzorg (e-health, gebruik gezondheidsapps). S t r a t e g i e 3. Didactiek 3,7 Het leren van de aios staat centraal (Stage)opleiders en docenten gebruiken bij het opleiden van de aios het curriculum van de opleiding. Docenten zorgen voor goed voorbereid onderwijs. Zij doen dit onder andere door van enkele programma s beheerder te zijn. Zij zijn verantwoordelijk voor het ontwerp, de kwaliteit en het actualiseren van dit programma. Hierbij zetten wij, waar dit wenselijk is, kaderhuisartsen en andere specialisten/expertdocenten in op diverse deelgebieden. De huisartsopleiding waakt daarbij over de curriculaire afstemming en de huisartsgeneeskundige relevantie van het programma. Het curriculum kent duidelijk herkenbare lijnen met een opklimmende moeilijkheidsgraad. We houden bij ons onderwijs rekening met verschillen in competentieniveaus tussen aios door het gebruiken van onder andere pretoetsen, het IOP, werkvormen die differentiatie toelaten, verdieping in onderwijsprogramma s en de keuze in praktijkopdrachten en de mate van verdieping daarin. De opleidingspraktijk staat centraal, de terugkomdag vult aan Het driejarige curriculum gaat ervan uit dat de aios het overgrote deel van de competenties en vaardigheden in de huisartspraktijk leert. In de thema s met bijbehorende KBA s zijn deze vaardigheden vertaald naar de taal van de praktijk en worden de beroepsactiviteiten van de huisarts in de dagelijkse praktijk concreet en herkenbaar beschreven. De aios formuleert aan de hand van de KBA s haar eigen leerdoelen en -plannen in haar individuele IOP. De (stage)opleider is daarbij een belangrijk rolmodel. In het tweede opleidingsjaar, met kliniek, verpleeghuis en psychiatriestages, verbreden aios hun individuele competenties op het gebied van problematiek die in de huisartspraktijk minder geclusterd voorkomt, maar van groot belang is voor het functioneren als huisarts. De (stage)opleider draagt er zorg voor dat Visie en Strategie Huisartsopleidingsinstituut Erasmus MC 15

16 S t r a t e g i e de onderwerpen die in het curriculum aan haar toebedeeld zijn behandeld worden. De (stage)opleider stelt zich toegankelijk op voor vragen van aios. Zij organiseert en structureert het onderwijs in de praktijk. Frequente leergesprekken zijn daarbij een vaste leidraad. De (stage)opleider volgt de aios in haar handelen en verkrijgt zo inzicht in het functioneren van de aios. Samen werken zij toe naar een uitbreiding van haar taken en een grotere zelfstandigheid. De (stage)opleider heeft daarbij oog voor alle competenties. Reflectie op het eigen handelen in de praktijk in de verschillende competenties vindt in eerste instantie plaats in de praktijk met de (stage)opleider. De (stage)opleider heeft hierin een belangrijke voorwaardenscheppende taak. Daarnaast komt het reflecteren met medeaios aan de orde op de terugkomdag bij het leren van ervaringen en in de diverse curriculaire lijnen. Er is op de terugkomdag bij het leren van ervaringen ruimte voor het bespreken van ervaringen die vroeger dan verwacht zijn opgedaan of niet in het curriculum opgenomen zijn. Het curriculum waarborgt dat belangrijke inhoudelijke onderwerpen van de zeven competentiegebieden en verdieping daarvan niet overgeslagen worden. De bespreking van onderwerpen en de kennisoverdracht op de terugkomdag is verdiepend ten aanzien van de ervaringen in de praktijk. Naarmate het onderwijsprogramma vordert, worden de opleidingsactiviteiten per aios geïndividualiseerd. Daarbij kan gedacht worden aan het volgen van een landelijke differentiatie, een keuzemogelijkheid in de praktijkopdrachten, het volgen van een ziekenhuisstage of buitenlandstage. In het derdejaarsprogramma van de terugkomdag is ruimte voor eigen inbreng van de aios en wordt gekeken waar ruimte is voor individuele keuzemogelijkheden. (Stage)opleiders en docenten volgen het Landelijk Protocol Toetsing en Beoordeling. We gebruiken de centraal afgesproken evaluatie en beoordelingsinstrumenten. Het zwaartepunt bij de beoordeling van de meeste competenties ligt besloten in het expertoordeel van de (stage) opleider, gevolgd door die van de docent(en). Toetsing en beoordeling zijn een integraal onderdeel van het onderwijs in de praktijk. De (stage)opleider baseert zich daarbij in ieder geval op directe waarnemingen in de praktijk, maar ook op andere bronnen die haar ter beschikking staan. 16 Visie en Strategie Huisartsopleidingsinstituut Erasmus MC

17 (Stage)opleiders bezoeken de voor hen opgezette workshops en het curriculaire onderwijs. Zij brengen actief hun ervaringen met betrekking tot de scholing van aios in. Zij stellen zich open voor toetsing van hun medischinhoudelijk en didactisch handelen. Docenten geven de samenwerking met de (stage)opleiders vorm in de workshops en door het afleggen van praktijk- en stagebezoeken. De huisartsopleiding biedt (stage)opleiders een ruime keuze aan onderwijs. De opleiding investeert in een gedegen en gestructureerd curriculum voor (stage)opleiders. S t r a t e g i e Groepsonderwijs Groepsonderwijs in groepen van wisselende grootte is een belangrijk en efficiënt leermiddel in de huisartsopleiding. Door de gekozen groepsgrootte is communicatie tussen alle deelnemers haalbaar. In het leren van ervaringen komen alle competenties aan bod. Bij het leren van ervaringen werken we vanuit een voor dit doel gekozen onderwijsmethode. We spreken de aios en de (stage) opleider aan op de mate en kwaliteit van deelname aan het groepsonderwijs. 4. Uitstroom De uitstromende huisartsen hebben voldoende competentieniveau om in de huisartsvoorziening werkzaam te zijn. We gaan dit na door middel van exitgesprekken en enquêtes onder aios en alumni. Visie en Strategie Huisartsopleidingsinstituut Erasmus MC 17

18 R e f e r e n t i e s Referenties 1. NHG en LHV in samenwerking met IOH (2012) Modernisering naar menselijke maat. Huisartsenzorg in Erasmus MC (z.j.) Koers18 Zichtbaar Beter. 3. Huisartsopleiding Nederland (2017) Landelijk Opleidingsplan voor de opleiding tot huisarts. 4. Van der Vleuten CPM, Driessen EW (2014) What would happen to education if we take education evidence seriously? Perspect Med Educ 3(3): Touchie C, ten Cate O (2016) The promise, perils, problems and progress of competency-based medical education. Med Educ 1: LHV, Huisartsopleiding Nederland en NHG (2016) Competentieprofiel van de huisarts. 7. Vermunt JDHM (1992 ) Leerstijlen en sturen van leerprocessen in het hoger onderwijs. Naar proces-gerichte instructie in zelfstandig denken. 8. Sackett DL, Straus SE, Richardson WS, Rosenberg W, Haynes RB (2000) Evidence based medicine. How to practice and teach EBM. 9. Bowen JL (2006) Educational strategies to promote clinical diagnostic reasoning. N Engl J Med 355: Kurtz S, Silverman J, Draper J (2005) Teaching and Learning Communication Skills in Medicine. 11. Silverman J, Kurtz S, Draper J (2013) Skills for communicating with patients. 12. Van Thiel J, Ram P, van Dalen J (2000) MAAS-Globaal Handleiding. 13. KNMG (2013) gedragsregels-van-artsen.htm. 14. KNMG (2007) KNMG Manifest. Medische professionaliteit. 15. VWS (2009) Maatschappelijke Opgaven Volksgezondheid en Gezondheidszorg. 18 Visie en Strategie Huisartsopleidingsinstituut Erasmus MC

19

20 Huisartsopleidinsinstituut Erasmus MC