Zijne.Excellentie don Minister van Onderwijs, Kunst en en Wetenschappen. .'..s-gravenhaga» leden -ß en 3der 1» O» we t %

Transcriptie

1 ONDERWIJSRAAD. * ' r^téfë^ 0 ' : \' ' ' t '' &$ ^* N./ 'S-GRAVENHA^E,*. + /f Maart 1934 Staten laan 125. Bericht op schrijven van fift***e e l' eve bü het antwoord dagteekening 24 AUgUStUS 1933»Nr» 9691, Al d# V«H#M«0» "***Tnlfiummer van dit schrijven te vermelden. Betreffende: Uitvoering Artikel 68» leden -ß en 3der 1» O» we t % Ter beantwoording van Uwer Excellentie 1 s schrijven van 24 Augustus 1933»No»9691»Afd.V*H.ÏS»Q»»betreffende uitvoering vaa artikel 68,lid 2 en 3»der lï,0«wet» heeft de Tweede AfdeeXing van den Onderwijsraad de eer» het volgende op te merken. De vraag zou kunnen rijzen» of het wel aanbeveling verdient, over te gaan tot uitvoering van artikel 68,lid 2 en 3,der M.O.wet» nu op een algeheele herziening der wet op het Middelbaar Onderwijs binnen niet al te langen tijd mag worden gerekend» De Af deeling is van meening, dat die uitvoering toch wenschelijk moet worden geacht» omdat zij aeker weer door een nieuwe wet geëischt zal worden en de wetgever ter wille van hen» die reeds met de voorbereiding voor een akte-examen begonnen zijn» de in werking treding der voorschriften niet binnen te kort tijdsverloop kan voorschrijven» Bovendien is nu het aantal bevoegden zonder betrekking en het aantal van hen» die zich voor het afleggen der examens aanmelden» zóó groot» dat verzwaring der eischen voor het verkrijgen t der akten de belangen van het onderwijs niet zal kunnen schaden» Haar de meening der Afdeeling zal de uitvoering zich moeten AAN -uitetrekken- Zijne.Excellentie don Minister van Onderwijs, Kunst en en Wetenschappen te.'..s-gravenhaga» '33

2 a» uitstrekken over alle akten voor het Kiddelbaar Onderwijs. Sr is geen aanleiding voor een dezer akten een uitzondering te maken» Het verdient inderdaad aanbeveling» dat een einde wordt gemaakt aan den toestand» dat zich voor de in die akten genoemde vakken personen aan de examens onderwerpen» die voldoende algemeene ontwikkeling missen» om als leeraar te kunnen optreden» In hoeverre hierdoor bezuiniging zal kunnen worden verkregen» kan de Afdeeling niet beoordeelen» ze schakelt derhalve dit motief it en bepaalt zich er toe, de door Uwe Excellentie bedoelde uitvoering aan te bevelen op grond van het onderwijsbelang. Ten aanzien van de beantwoording van de vraag, uit welke getuigschriften of akten van bekwaamheid de algemeene ontwikkeling zal moeten blijken» kan de Af deeling zich in het algemeen vereenigen met hetgeen hieromtrent door de inspecteurs Dr.Coops en Bolkestein wordt opgemerkt in hun schrijven van 11 Juli 1.1. en door den inspecteur Dr.ELzinga in diens schrijven van 26 Juni 1»1. Zij neemt de lijst over van de inspecteurs Dr»G»H.Coops en G.Bolkestein»maar zij &eeft een enkele toevoeging(onder 6 ) en enkele voorbeelden (onder? ) in overweging. Als bewijzen van voldoende algemeene ontwikkeling zouden dus kunnen geldens l»het einddiploma gymnasium A en B 2»het einddiploma hoogere burgerschool A en B»5-en 6-jarige cursusi 3»het einddiploma hoogere handelsschool 5-j.cursusj 4»hef einddiploma middelbare meisjesschool 5-j»cursus» voorzoover Uwe Excellentie deze daartoe aanwijst} 5»de akte als hoofdonderwijzer! 6»de akte als onderwijzer» verbonden met twee taaiakten L»0» of met een taaiakte L»0.en de akte wiskunde L»0* of met een taaiakte L.O. en de akte beginselen der handelskennisj -7-

3 7»andere door de Kroon met bovenstaande stukken gelijk te stellen getuigschriften of akten» Be Afdeeling wijst met name op*/ i j getuigschrift van met gunstig gevolg afgelegd examen of in wijs- / begeerte of in godgeleerdheid door een erkend Kerkgenootschap afgegeven(-in den trant van het wetsontwerp Waszink V»B*0. en M»0»)f getuigschrift eindexamen Middelb.technische school; getuigschrift eindexamen Middelb* I, andbouwschool te Groningens getuigschrift eindexamen Koloniale Landbouwschool te Deventer» Äj Afdeeling heeft overwogen, of iemand» die in het bezit van een der genoemde getuigschriften of akten is» examen zou mogen afleggen voor elk der akten K 1 tot en met K 3CL1. Zij meent, dat in 1920» toen het tweede en het derde lid aan artikel 68 werden toegevoegd dit niet is bedoeld» Immers er staat in dit tweede lid«"bevoegd tot het afleggen van deze examens zijn alleen zij, die bewijzen hebben geleverd van voldoende algemeene ontwikkeling als voorbereiding voor de beoefening der vakken» waarvoor zij examen wenschen af te leggen.* lfien zou uit de door de Afdeeling onderstreepte woorden kunnen lezen» dat voor elke akte een voor die akte in het bijzonder geldende voorbereiding zou worden geëischt» Het schijnt de Afdeeling echter niet raadzaam» dit te doen» In hot algemeen acht zij het wenschelijk» bij een eerste poging van uitvoering van het reeds lang bestaande voorschrift» de zaak niet op de spits te drijven» maar met een eenvormige eisch van algemeene ontwikkeling tevreden te zijn! SR dit hier te eer» omdat de middelbare akten ook van leeraren aan kweekscholen gevorderd v/orden en dezen in den regel alleen aan de onder 5 en 6 gestelde eischen zullen voldoen. Differentiatie van de eischen van voorbereiding voor de verschillende akte-examens zou waarschijnlijk aan deze candidat en de gelegenheid onthouden» de examens af te leggen«bd^l een algeheele herziening der Middelbaar Onderwijswet kan -echter-

4 4. echter de zaak der differentiatie nader worden overwogen. De Afdeeling geeft Uwe Excellentie derhalve in overweging» het bezit van een der genoemde of bedoelde getuigschriften en akten als eisch te stellen aan hen» die het examen voor een der akten K 1 tot ( en met K 134onverschillig welke- wenschen af te leggen» De Afdeeling zou van het overleggen van zulk een getuigschrift of akte ieder willen vrijstellen» die reeds in het bezit is van een akte middelbaar onderwijs of een daarmede overeenkomstige bevoegdheid (zooals inspecteur Br.van Swaay wenscht in zijn schrijven van 22 Juli 1.1.) Daar op welk tijdstip van invoering ook» altijd een aantal personen- die niet in het bezit zijn van zulk een getuigschrift of aktereeds met de studie voor een dezer akten zullen zijn begonnen, acht de Afdeeling het gewenscht, dat de nieuwe voorschriften eerst na 4 O, jaar in werking zouden treden; - 3 jaar, zooals de inspecteurs aan- / bevelen» schijnt haar te kort» Immers voor verscheidene dezer akten is een langdurige voorbereiding vereischt» Het is niet ongewoon,dat iemand daarvoor 4 jaar noodig heeft, ziekte of bijzondere omstandigheden kunnen daarbij nog remmend werken. In de Afdeeling is de opmerking gemaakt» dat voor de akten KX» 2CL en 721 tal van personen examen afleggen, die volstrekt niet het voornemen hebben» als leeraar op te treden. Het bezit van de akte K X en van de akte K XI bijv»brengt in sommige gemeenten een verhooging van salaris mede aan een ambtenaar ten stadhuize en bevordert diens kansen bij het dingen naar een hoogere betrekking» Het is begrijpelijk» dat een gemeentebestuur zulk een studie aanmoedigt. Inderdaad is het gewenscht, dat een aantal van deze ambtenaren voldoende wetenschappelijk onderlegd zijn voor het vervullen van hun Taaie. -Worden-

5 5. Worden nu de b oven geformuleerde eischen gesteld, om tot een dezer examens te worden toegelaten» dan zullen er onder die ambtenaren zijn (die geen gymnasium enz»hebben afgeloopen» die geen hoofdakte, enz» bezitten), aan welke het onmogelijk zal zijn, zulk een examen af te leggen. De Afdeeling heeft zich afgevraagd, of wellicht een oplossing zou zijnde vinden, door voor de z.g.huisakte het bewijs van algemeene ontwikkeling niet te vorderen. Dit is echter niet mogelijk. Artikel 68»2 eischt de bewijzen van algemeene ontwikkeling gelijkelijk van hen» die de akten voor school-en voor huisonderwijs» bedoeld in artikel 68»1 wenschen te verkrijgen. Het verschil tusechen de twee soorten van akten vindt artikel 78» door alleen voor de schoolakte een examen in de theorie van onderwijs en opvoeding te vorderen. De wetgever is dus van oordeel, dat voor beoefening van zulk een vak voldoende algemeene ontwikkeling noodig is. Het vak, de wetenschap nu waarin wordt geëxamineerd, is dezelfde, of men studeert voor de schoolakte of voor de huisakte. De algemeene ontwikkeling, die voorafgaan moet aan de studie voor de school-of de huisakte is dus gelijk Heeft iemand deze algemeene ontwikkeling niet, die voldoende is als voorbereiding voor deze studie, dan zal hij die studie, dus niet kunnen doen. Derhalve is het onlogisch, voor de huisakte voldoende algemeene ontwikkeling niet voor te schrijven» Verandering ten gunste van de hier bedoelde personen kan alleen worden verkregen door wetswijziging. %og een punt blijft ter behandeling over» In artikel 68» alinea 3» staat aan het slots»die algemeene maatregel van bestuur bevat tevens voorschriften omtrent de wijze, waarop candidaten voor deze examens, die niet in het bezit zijn van zoodanige getuigschriften of akten» het bewijs kunnen leveren van voldoende algemeene ontwik- -keling-

6 keling als voorbereiding voor de beoefening der vakken» waarvoor zij examen wenschen af te leggen* 1 * In het schrijven van de inspecteurs Dr»Coops en Bolkestein lezen wijl "Candidaten, niet in het bezit van een dezer getuigschriften zullen zich te onderwerpen hebben aan het * Staatsexamen* A of B» of het extraneï^examen A of B(dit eerst nog in te stellen)» waarvan het bewijs van voldoenden uitslag met het bezit der bovenstaande getuigschriften zal gelijk gesteld worden» 1 * Ook de Inspecteur Dr»KLzinga is van dezelfde meening» De Afdeeling kan zich met deze uitspraken vereenigen» maar acht daarmede deze quaestie nog niet in elk opzicht geregeld» Immers er zullen te allen tijde ongetwijfeld nog personen zijn» die voor een der akten examen zullen willen doen» die niet in het bezit zijn van een der bovengenoemde getuigschriften of akten en die ook niet in staat zullen zijn» den langen omweg te maken langs Staatsexamen A of B of extraneï-examen A of B» terwijl het hun toch niet aan voldoende algemeene ontwikkeling ontbreekt» om d e studie voor een dier akten aan te vangen en tot een goed einde te brengen» De Afdeeling denkt zich voor de oplossing van dit vraagstuk een regeling» eenigszins overeenkomende met die» welke betreffen de toelating tot de- examens aan een universiteit ten behoeve van personen van 30 jaar en ouder is getroffen in de Hooger-Onderwijswet(artikel 133» zesde lid)» Uit den aard der zaak zou hier de leeftijd van 30 jaar niet kunnen worden geëischt» Ook zou de door de Afdeeling gedachte regeling minder samengesteld kunnen zijn d an in artikel 133 der Hooger-onderwijswet en de daarbij behoorende Beschikking het geval is» Wijziging van de Middelbaar-Onderwijswet zal er niet voor noodig zijn» Hamens de Afdeeling voornoemd» r -ifv * ' (%./.jrt/'ft'*'fi&»voorzitter. O»Secretaris»