Spoorzones, of: driehoeken met vele zijden

Transcriptie

1 Spoorzones, of: driehoeken met vele zijden De herontwikkeling van stationslocaties, succesvol samenwerken. Het Vastgoedsymposium, 10 december 2009 Paul Schulten Passya Advies

2 Inhoud 1. Wat zijn Spoorzones? 2. Spoorzones en gebiedsontwikkeling 3. Praktijkontwikkelingen 4. Praktijkvoorbeeld 2

3 1. Wat zijn spoorzones? Sporenbundel door de stad? Stationslocatie? Stationsgebied? 3

4 Spoorzones: Station (OV-knoop) Kenmerken Veel mensen: reizigers, bezoekers, werkers Sporenbundel/emplacement Veel potentiële ontwikkelingsruimte Lage ruimtelijke kwaliteit Barrièrewerking Milieuaspecten (geluid, bodem) Veiligheid Veel actoren (publiek-privaat-particulier) Spoorzones zijn gebieden waar de interactie tussen spoorinfrastructuur, OV-knoop en het omringende stedelijke gebied neerslaat 4

5 2. Spoorzones en Gebiedsontwikkeling Trends in gebiedsontwikkeling: Van klassieke Ruimtelijke Ordening naar integrale duurzame gebiedsontwikkeling: Verticaal horizontaal Planologisch sociaal-cultureel Monodisciplinair interdisciplinair Bestuurlijke grenzen op gebieden geënt Waar positioneren we spoorzones in deze dynamiek? 5

6 Zijn spoorzones speciale gebieden? Andere functies? Andere partijen? Andere kaders? Andere problemen? Is spoorzoneontwikkeling moeilijker? (Referentiekader: publiekprivate programma NederlandBovenWater (NIROV, Habiforum)) 6

7 Gebiedsontwikkeling is succesvoller 1. als er urgentie aanwezig is ( moeten ) 2. er ambities en ambassadeurs zijn ( willen ) 3. bij vroegtijdige bewoners- en bedrijvenparticipatie 4. marktpartijen goed betrokken worden 5. bij joint fact finding i.pv. publieke probleemdefinitie 6. als belangen worden onderzocht en verbonden 7. bij focus op investeringsresultaat en fasering 8. bij flexibele en constructieve omgang met grondposities 9. bij transparante financieringsarrangementen 10. bij innovativiteit binnen wet- en regelgeving 7

8 Spoorzoneontwikkeling Klem tussen landelijke beleidsurgenties en lokale gebiedsurgenties: PHS, Basisnet Veel ambities, weinig selectiviteit en eigenheid Dilemma van integraliteit: integrale visie, uitwerken in delen Synergie: toverwoord of stoplap? Infrastructuur als slagader en obstakel 8

9 Spoorzoneontwikkeling Zeer hoge investeringen met indirect rendement Spoorsector en andere partijen weinig veranderingsgericht Ruimte om belangen echt te onderzoeken is niet groot: complex afsprakenstelsel over eigendommen, rechten en financiën Procesvaardigheden voor verbetering vatbaar Publiek gedomineerd domein 9

10 De institutionele driehoek V&W ProRail NS 10

11 Dé institutionele driehoek? V&W Provincies, stadsregio s VROM Gemeenten Financiën ProRail NS Regionale vervoerders 11

12 3. Praktijkontwikkelingen Van MIT naar MIRT Programma Spoorzoneontwikkeling Routeontwerp als inspiratie 12

13 Van MIT naar MIRT Doel: interactie tussen infrastructuur (I) en ruimtelijke ontwikkeling (R) beter te borgen: integrale aanpak ipv sectorale aanpak Gebiedsagenda s per landsdeel Gebiedsgerichte verkenningen. Voorbeeld: A1- zone Apeldoorn-Enschede, A2-zone Stadsregio Eindhoven inclusief spoorzones Nog wel sectorale budgetten 13

14 Programma Spoorzones Initiatief VROM, V&W, ProRail en NS Doelstelling: ondersteunen ontwikkelen spoorzones stimulering binnenstedelijke gebiedsontwikkeling Ruimte bieden aan eigen ambities door krachtenbundeling op hogere schaalniveaus problemen aanpakken Leereffecten opdoen, pilots, elders toepassen 14

15 Routeontwerp Route = de karakteristieke samenhang van (spoor)weg en omgeving Samenhangend geheel ( ensemble ) met ruimtelijke kwaliteit: Gebruikswaarde (functioneel) Belevingswaarde (mooi) Toekomstwaarde (duurzaam) Routeontwerp = het organiseren van ruimtelijke kwaliteit, de manier van werken om deze samenhang te verstevigen Verbinden van belangen, fasen en schalen concept van routeontwerp als handvat om spoorzones integraal te benaderen(route, spoorlijn, stationsgebied, station/emplacement) 15

16 Spoorzone Roosendaal 16

17 Spoorzone Roosendaal Grote druk op gebied ( afmaken van de stad ) Druk op spoor vanwege EV en groei Verbetering integrale gebiedskwaliteit Verbetering EV-situatie Verminderen barrièrewerking sporenbundel Borgen functionaliteit van spoor 17

18 Warme BLEVE vrij rijden Opstelgelegenheid in kader PHS Bebouwingsvrij e zones Passerelle aanleggen Groot ond.h. kappen Opstellen slijptreinen Verplaatsen monument seinhuis Overweg de Kade opheffen Waterdichte laag tunnels Sanering postsporen Herschikking van wissels Pilot wisselspoor Zz Fietsenstalling uitbreiden Wissel- en spoorvernieuwing Upgrading stationsgebouw Milieuvergunning 18

19 Aanleg stamlijn en lalo en verplaatsen houtbank ATBvv Noordzijde Wissel- en spoorvernieuwing Warme BLEVE vrij rijden Herschikking van wissels Pilot wisselspoor Zz Aanpassen sporenlayout opstelterrein Milieuvergunning / 19

20 Stamlijn Borchwerf II Verplaatsing kop maken parallel lijn Ddr Ongelijkvloerse kruising Gastelseweg, Majoppeveld, nieuwe verbindingsweg / 20

21 Conclusies Spoorzones zijn weerbarstige cases Meervoudige problematiek Complex aansturingskader Stelt eisen aan alliantie- en procesvaardigheden van partijen Kiezen is voor alle partijen echt noodzaak (visie, markt, onderscheidend vermogen, geld) Benut de kracht van de multimodale OV-knoop werkelijk 21