Z40 C_SER OVERK Z40 Z40 VRY00 S 554 OTD WGD WGD WGD WGD OTD Z40 OTD WGD OTD WGD WGD WGD OTD WGD BTD. Wijzigingsnr. Datum Omschrijving CONCEPT

Transcriptie

1 D 3 WGD Z40 VRY00 WGD S 1564 WGD OVERK 29 WGD Z40 VRY00 S B VRY00 S 1344 CARP OTD Z40 VRY00 S 1565 WGD WGD WGD WGD C_DAK C_DAK 31 C_DAK BTD WGD OTD TUHU OTD OTD OTD WGD WGD OTD OTD VRY00 S 1685 C_SER OTD Z40 33 D'n Oesterham OVERK WGD BTD WGD WGD 1 Z40 OTD WGD Z40 Z40 C_DAK 35C_DAK Z40 OTD VRY00 S 210 OTD WGD BTD WGD WGD WGD WGD OTD WGD Z40 OVERK 37 opp.ca.865 m² Z40 VRY00 S 980 OTD WGD WGD Z40 VRY00 S Mgr. Hanssenstraat WGD WGD OTD Dorpsplein C WGD BTD WGD WGD WGD CARP OTD WGD VRY00 S 215 OTD OTD 1-15 Z40 6 Z40 OVERK Z40 Z40 0 C_DAK RK VRY00 S 1184 CARP Z40 CARP TUHU TUHU Z40 VRY00 S WGD OTD WGD WGDWGD 10 VRY00 S 216 WGD WGD OTD WGD WGD OTD WGD OTD OTD VRY00 S 1263 CARP OTD Y00 S 664 TUHU 12 C_SER VRY00 S 726 CARP Z40 Z40 OVERK 14 OTD BTD 0 Wijzigingsnr. Datum Omschrijving Status tekening: CONCEPT Raadhuisstraat 1 Postbus AM Venray Tel. (0478) Fax (0478) gemeente@venray.nl Project: ontwikkelovereenkomst gemeenschapshuis D'n Oesterham Oostrum Onderdeel: Oostrum OVERK TUHU VRY00 S 663 OTD Gecontr: Bestand: _ontwikkelovereenkomst_denOesterham.dwg Auteur: ThvdE Type: tekening Projectnummer: Aantal: 1 Formaat: A4 Schaal: 1:500 Datum: Tekeningnummer: Blad: 1 Deze tekening is eigendom van de gemeente Venray, zonder haar toestemming mag niets van deze tekening worden gekopieerd, gebruikt of aan derden ter inzage worden gegeven.

2 Bijlage bij BenW adviesnota d.d. 11 december 2017 Onderwerp: Keuze aan maatschappelijke initiatieven met gemeentelijke medefinanciering: de (ver-)bouwwerkzaamheden zelf uitvoeren of aanbesteden Overzicht opdrachtwaarden maatschappelijke initiatieven, uit-/aanbestedingsvorm en wijze van verantwoorden Opdrachtwaarde 1 Uitvoeren in eigen Aanbesteden in de Verantwoording regie lijn van gemeentelijk inkoopbeleid < ,= Ja N.v.t. Facturenadministratie ,= > en < Ja, keuze door Ja, keuze door Facturenadministratie ,= initiatiefnemer initiatiefnemer. (Keuze enkelvoudig of meervoudig is ook aan de initiatiefnemer) ,= > en N.v.t. Ja, meervoudig Accountantsverklaring < ,= onderhands ,= > N.v.t. Ja, nationaal (= Accountantsverklaring en < ,= openbaar) > ,= N.v.t. Ja, Europees (= openbaar) Accountantsverklaring Alle genoemde bedragen zijn exclusief BTW. 1 M.u.v. hoogste categorie (daarvoor stelt Europese Commissie tweejaarlijks de aanbestedingsdrempel vast) staan de opdrachtwaarden vast tot deze opnieuw worden vastgesteld; er wordt dus geen indexering toegepast. Argument: dit geeft ronde getallen die herkenbaar zijn en blijven in communicatie met belanghebbenden. 2 NB. Bij verantwoording van initiatieven met een lagere opdrachtwaarde dan ,- handelt het college in lijn met het raadsbesluit d.d. 31 oktober 2017 (nota Standpuntbepaling BV-constructies) dat bepaalt dat vrijwilligersorganisaties met een BV-constructie in het geval van gemeentelijke bijdragen > ,= een accountantsverklaring overleggen.

3 B en W Adviesnota Onderwerp Ruimte voor bewonersinitiatieven met gemeentelijke medefinanciering: de (ver-)bouw in eigen beheer uitvoeren of aanbesteden Zaaknummer Teammanager Ernst-Jan Meerbeek B & W datum 11 december 2017 Afdeling/Team Stad Dorpen en Wijken/Maatschappelijke ontwikkeling Naam steller Wilco van der Bas Portefeuillehouder Ike Busser Openbaarheid Bevoegd orgaan Deze adviesnota is openbaar B & W Per direct. Ter kennisname Aanbieden via de Griffie aan Commissie Werken en Besturen ADVIES 1. Bij te verstrekken gemeentelijke bijdragen aan maatschappelijke initiatieven tot een opdrachtwaarde van ,= 1 de initiatiefnemers de keuze geven hun (ver-)bouwproject in eigen beheer uit te voeren of aan te besteden. 2. Bij te verstrekken gemeentelijke bijdragen aan maatschappelijke initiatieven met een opdrachtwaarde boven ,= overeenkomen met de initiatiefnemers hoe de aanbestedingsrichtlijn uit het gemeentelijk inkoopbeleid wordt gevolgd. 1 Alle in deze nota genoemde bedragen zijn exclusief B.T.W.

4 B en W Adviesnota Samenvatting De gemeente heeft de afgelopen jaren ervaring opgedaan hoe maatschappelijke initiatieven 2 hun bouwplannen realiseren. Denk aan initiatieven als het Zorghuus Ysselsteyn, Renovatie De Watermolen Oostrum, Logeerhuis Stichting Kapstok Venray en MFC De Baank Leunen. MFC De Baank is voortgekomen uit de zelfsturingstrajecten (DOP/WOP). Vredepeel en Blitterswijck realiseren binnen afzienbare tijd vergelijkbare zelfsturingstrajecten (betreffen alle twee ook gemeenschapsaccommodaties met opdrachtwaarden boven ,= inclusief financiële bijdragen van de gemeente). Het college maakt werkafspraken met de initiatieven, onder andere over de wijze van aanbesteding die het initiatief toepast en legt de afspraken vast in Ontwikkelovereenkomsten. Het gemeentelijk inkoopbeleid is daarbij voor de initiatieven de richtlijn. Vanaf 2018 komen daar de Schoon-door-de-poort-trajecten bij; gemeenschapsaccommodaties gaan hun projectplan indienen en met behulp van een gemeentelijke bijdrage realiseren, waaronder initiatieven met (veel) lagere opdrachtwaarden. Een aanbesteding vergt werkvoorbereiding. Bij kleinere projecten leidt dat in verhouding tot hogere lasten. De gemeente heeft oog voor dat aspect en wil initiatieven beneden een totale uitvoeringswaarde van ,= de ruimte bieden om zelf als bouwheer op te treden en met leverancier(-s) en aannemer(-s) prijs- en werkafspraken te maken. Het is daarbij aan het initiatief zelf om de volgende afweging te maken: aanbesteden van het (totaal-)project of uitbesteden aan leveranciers/aannemers en daarbij de (bouw-)coördinatie in eigen handen te houden. De gemeente maakt geen onderscheid in type initiatief (sportvoorziening, zorginitiatief, gemeenschapsaccommodatie, enzovoort). De opdrachtwaarde om uit te besteden is maximaal ,= (dat betekent binnen het huidige beleid een maximale gemeentelijke bijdrage van ,-), daarboven dient in alle gevallen meervoudig onderhands te worden aanbesteed. Beoogd resultaat Maatschappelijke initiatieven met een opdrachtwaarde < ,= ruimte bieden om de verleende gemeentelijke bijdrage voor hun bouw-/verbouwingsplan naar eigen inzicht in te zetten. Hiermee geeft de gemeente meer autonomie aan maatschappelijke initiatieven; dit versterkt de principes van zelfsturing. Argumenten 1.1. Maatschappelijke initiatieven zijn geen aanbestedende diensten. Dat betekent dat de gemeente haar eigen inkoopbeleid niet van toepassing kan verklaren. Omdat de gemeente wel tot max. 2/3 e van de opdrachtwaarde kan financieren en er dus gemeenschapsgeld mee gemoeid is, is het belangrijk om uitgangspunten vast te stellen hoe maatschappelijke initiatieven dienen om te gaan met hun inkoop of aanbesteding Maatschappelijke initiatieven hebben zelf belang bij een effectieve en efficiënte realisatie en dragen daar zelf ook de verantwoordelijkheid en het risico voor. Ze hebben of halen zelf de benodigde kennis in huis. Door hen tot een opdrachtwaarde van ,= de ruimte en het vertrouwen te geven een eigen afweging te maken tussen aanbesteding (bestek) of uitbesteding (uitvoeren in eigen beheer) versterkt de gemeente het zelfvertrouwen in eigen kracht en de autonomie van het initiatief Maatschappelijke initiatieven dragen bij aan een sterk, leefbaar Venray, ze versterken sociale structuren en sluiten naadloos aan op onze Strategische Visie Venray De gemeente schept graag een klimaat waarin maatschappelijke initiatieven floreren. Dit doet zij door initiatieven te stimuleren en (indien gewenst en nodig) te faciliteren. Deregulering bevordert dit. We hebben gezocht naar een vast te stellen richtlijn die de beweging/kanteling de komende 5 tot 10 jaar steunt en daar recht aan doet. 2 De definitie van een maatschappelijk initiatief luidt: Een maatschappelijk initiatief is een initiatief van één of meer burgers, dat gericht is op bevordering van het algemeen belang, een meerwaarde voor de gemeenschap heeft en in het publieke domein plaatsvindt. De overheid kan in een dergelijk initiatief participeren door het initiatief op een manier te faciliteren.

5 B en W Adviesnota 1.4. De enkelvoudig onderhandse procedure voor opdrachtwaarden < ,= is geen procedure die genoemd wordt in de aanbestedingswet en is in beginsel dus vormvrij. Onder de ,= is het onze intentie dat de initiatiefnemer zelf kiest of hij opdrachten wel of niet opknipt en zelf afweegt hoe hij deze opdrachten het beste kan inkopen/aanbesteden. Zo kan de initiatiefnemer het beste de lokale en/of kleine ondernemer betrekken die bijvoorbeeld in natura kunnen sponsoren. Om deze redenen laten we dus vrij of dit enkelvoudig of meervoudig onderhands gebeurt Het is niet wenselijk om het gemeentelijk inkoopbeleid op te leggen aan maatschappelijke initiatieven. Het gemeentelijk inkoopbeleid is geschreven voor en door de gemeente en niet één op één toepasbaar op andere rechtspersonen. Anderzijds werken bestekken en (onderhandse) aanbestedingen goed om tot kwalitatief goede en juridisch duidelijke uitvoeringsafspraken te komen en tot transparante en scherpe inschrijvingen. Kortom, professioneel en marktconform. Juist bij grotere werken wegen de kosten voor werkvoorbereiding en bestekschrijven op tegen het te behalen financiële voordeel door meervoudig onderhands aan te besteden. Ook zijn in het algemeen de (juridische) risico s groter. Om deze redenen wordt onze aanbestedingsrichtlijn besproken met en ter beschikking gesteld aan het initiatief, zodat zij deze kunnen volgen en toepassen. Afspraken worden vastgelegd in de gezamenlijk vast te stellen Ontwikkelovereenkomst op basis waarvan het college de financiële middelen ter beschikking stelt. In de praktijk (MFC De Baank Leunen / Multifunctionele Accommodatie Venray voor MHCV) werkt dit naar ieders tevredenheid. Mogelijk dat er in de komende periode van 5 tot 10 jaar argumenten worden gevonden om de bovengrens van ,= verder los te laten en daarmee alle zelfsturingsinitiatieven de ruimte te geven om te bepalen hoe het plan wordt gerealiseerd. De praktijk zal dit uitwijzen Het ARW 2016 is van toepassing bij een meervoudig onderhandse procedure of nationaal openbare procedure. Bij meervoudige onderhandse procedures of nationaal openbare procedures wordt de procedure doorlopen zoals uitgewerkt in het ARW Dit geldt ook voor Europese aanbestedingen, maar dergelijke opdrachtwaarden ( > ,=) zullen niet vaak voor komen. Risico s Kwalitatief goede bestekken in combinatie met meervoudig onderhandse aanbestedingen verlagen voor de initiatiefnemers het risico op onvoorzien meerwerk, budgetoverschrijding en (juridische) geschillen en bevorderen in het algemeen een succesvolle realisatie. Onze inschatting is dat realisatie in eigen beheer (beneden ,=) zowel voor de initiatiefnemer als de gemeente een (licht) hoger risico inhoudt. Als we er van uitgaan dat jaarlijks één (bouw-)initiatief met een opdrachtwaarde tussen ,= en ,= kiest voor realisatie in eigen beheer, verhoogt dat het gemeentelijk risico niet noemenswaardig. Ook dit type initiatief is er alles aangelegen om onze eenmalige financiële bijdrage zo effectief en efficiënt mogelijk in te zetten. Desondanks kan het in uitzonderlijke situaties voorkomen dat het initiatief een aanvullend (financieel) beroep doet op de gemeente. Dit risico wordt ingeschat als laag. Indien het voorkomt, vindt aanvullende besluitvorming plaats. Kanttekeningen SROI ook in het geval van zelf uitbesteden Social Return On Investment geldt voor elke gemeentelijke externe financiering, dus ook in het geval van uitbesteding door maatschappelijke initiatieven. Het gemeentelijk projectbureau Social Return maakt afspraken per initiatief. Geen indexering opdrachtwaarden 3 Het Aanbestedingsreglement Werken beschrijft de procedures voor het aanbesteden van opdrachten voor werken (juni 2016)RW 2016 is

6 B en W Adviesnota Met uitzondering van de hoogste categorie ( > ,=, geldig in 2016/2017, daarvoor stelt de Europese Commissie tweejaarlijks de aanbestedingsdrempel vast) staan de opdrachtwaarden vast tot deze opnieuw worden vastgesteld; er wordt dus geen indexering toegepast. Argument: dit geeft ronde getallen die herkenbaar zijn en blijven in de communicatie met belanghebbenden. Communicatie Middels bijgesloten persbericht. Financiële gevolgen n.v.t. Personele/organisatorische gevolgen n.v.t. Juridische gevolgen n.v.t. Rechtmatigheid In de Ontwikkelovereenkomst maakt het college afspraken over de wijze van verantwoorden (zie bijlage). Als richtlijn geldt in het algemeen: maatschappelijke initiatieven beneden opdrachtwaarde ,= voldoen met het overleggen van een door de gemeente goed te keuren transparante facturenadministratie; boven opdrachtwaarde ,= dienen initiatieven een accountantsverklaring inzake de rechten doelmatige besteding te overleggen; de tussenliggende categorie middelgrote initiatieven kan in principe middels een transparante boekhouding en facturenadministratie verantwoording afleggen. Het raadsbesluit d.d. 31 oktober 2017 bepaalt dat vrijwilligersorganisaties met een BV-constructie in het geval van gemeentelijke subsidies > ,= een accountantsverklaring overleggen (ook andere subsidieverstrekkers denk aan de provincie kunnen aanvullende verantwoordingsregels stellen). Hoewel het in deze nota niet gaat over subsidies (inclusief verantwoordingsregels uit de gemeentelijke Algemene Subsidieverordening), maar over financiële bijdragen aan initiatieven, hanteren we toch deze door de raad op 31 oktober jl. vastgestelde nieuwe richtlijn. Fatale termijnen n.v.t. Vervolgtraject besluitvorming n.v.t. Evaluatie n.v.t. Bijlagen Overzicht opdrachtwaarden maatschappelijke initiatieven, uit-/aanbestedingsvorm en wijze van verantwoorden. Naslagwerk n.v.t.

7 Persbericht Onderwerp Datum 11 december 2017 Ruimte voor bewonersinitiatieven Berichtnummer Pagina 1 van 1 Aanbesteden of zelf doen? Sportaccommodaties, gemeenschapshuizen of zorgcentra zoals Het Zorghuus Ysselsteyn in eigen beheer realiseren; Burgemeester en Wethouders stimuleren graag dergelijke bewonersinitiatieven die bijdragen aan een sterker en socialer Venray. Daarom geeft het college maatschappelijke initiatieven in de gemeente met een bouwbudget beneden euro voortaan de keuze tussen een aanbestedingsprocedure of het werk geheel in eigen beheer realiseren. Venray heeft ondernemende inwoners die sportaccommodaties, gemeenschapshuizen en zorgcentra realiseren. Ook de komende jaren worden dergelijke initiatieven ontwikkeld. Bijvoorbeeld in leegstaande (school)gebouwen of multifunctioneel in te richten gemeenschapsaccommodaties. Indien (ver)bouw van huisvesting een onderdeel is van het initiatief en de gemeente daar financieel aan bijdraagt, krijgen de initiatiefnemers met veel regels en voorschriften te maken. Waaronder aanbestedingsregels. Het college heeft nu besloten om maatschappelijke initiatieven met een bouwbudget beneden euro de keuze te geven. Ze kunnen kiezen tussen het volgen van een aanbestedingsprocedure of het werk geheel in eigen beheer realiseren. In eigen beheer D n Oesterham in Oostrum bijvoorbeeld heeft inmiddels aangegeven om zijn plan voor de verbouwing van het gemeenschapshuis geheel in eigen beheer en in samenspraak met gebruikers, leveranciers en (lokale) partijen te willen en kunnen realiseren. Het college staat daar positief tegenover. B en W vinden het een goede ontwikkeling die bijdraagt aan zelfsturende, autonome initiatieven en gemeenschappen. Minder regels Indien de gemeente(raad) financieel bijdraagt aan de realisatie van een initiatief, worden de afspraken vastgelegd in een ontwikkelovereenkomst. Voortaan maken de initiatiefnemers daarbij zelf de keuze tussen aanbesteden of het (ver)bouwplan geheel in eigen beheer realiseren. Ike Busser, portefeuillehouder Financiën, vindt dit een gezonde ontwikkeling: De laatste jaren zijn al veel sterke initiatieven gerealiseerd. Denk aan Sportpark De Meulebéék in Wanssum, de renovatie van het Rijksmonument De Watermolen in Oostrum, Logeerhuis Kapstok in Venray en MFC De Baank in Leunen. Het maakt de kartrekkers vast ook blijer als ze meer eigen realisatieruimte krijgen en met minder regels te maken hebben. Ik ben ervan overtuigd dat dit dergelijke plannen versterkt. Noot aan de redactie/niet voor publicatie Neem voor meer informatie contact op met Aukje Banda, communicatieadviseur gemeente Venray, tel. (0478)

8 Inkoopbeleid 2016 Versie: 2.1 DEFINITIEF Datum: Naam: Eric Verhagen

9 Inkoopbeleid Gemeente Venray 2016 Aanleiding Door inwerkingtreding van de Europese Aanbestedingsrichtlijn 2014/24/EU moeten de lidstaten hun nationale Aanbestedingswetgeving aanpassen. Voor Nederland betekent dit een aanpassing van de Aanbestedingswet De wijzigingen die hieruit voortvloeien betekenen geen aardverschuiving, maar zijn wel van dien aard dat ons gemeentelijk inkoopbeleid hierop aangepast moet worden. De belangrijkste wijzigingen: Wijziging/toevoeging van een aantal (minder gangbare) Europese aanbestedingsprocedures. In de praktijk zullen wij de betreffende procedures niet veel gaan gebruiken. De motiveringsplicht (die er al was) is verder aangescherpt. Besluiten in alle stadia van het aanbestedingsproces moeten gedocumenteerd worden en drie jaar worden bewaard. Bestaande jurisprudentie over publieke samenwerking en wezenlijke wijzigingen zijn gecodificeerd. De gunningsmethodieken zijn van naam gewijzigd en er is een gunningsmethodiek toegevoegd. We mogen voortaan gunnen op: - Beste prijs-kwaliteitsverhouding, - Laagste kosten op basis van kosten effectiviteit (Bijvoorbeeld Total Cost of Ownership) of - Laagste prijs. De Aanbestedingswet geeft als voorkeur aan om te gunnen op beste prijs-kwaliteitsverhouding, de keuze voor de overige twee methodieken moet gemotiveerd worden. Vanaf 1 juli 2017 moeten openbare (Nationaal en Europees) aanbestedingsprocedures verplicht digitaal verlopen. In de praktijk voldoen we hier al aan doordat wij deze aanbestedingen in de regel via TenderNed publiceren. Afschaffing van de zogenaamde 2B diensten, dit waren diensten waar een verlicht aanbestedingsregime voor gold. Daarvoor in de plaats zijn de Sociale en andere specifieke diensten in de plaats gekomen, ook hiervoor geldt een verlicht aanbestedingsregime. De meeste diensten die in het Sociaal Domein vallen, vallen onder deze nieuwe categorie. Maar bijvoorbeeld inhuur personeel en groenonderhoud niet meer. Wat is gebleven is, is dat iedere aanbestedingsprocedure maatwerk is. Bij iedere aanbesteding moet er gekeken worden welke selectie- en gunningscriteria proportioneel zijn om te stellen. Welke procedure er voor een aanbesteding het meest passend is, is onder andere afhankelijk van de omvang van de opdracht, transactiekosten voor de aanbestedende dienst en de inschrijvers, aantal potentiele inschrijvers, gewenste eindresultaat, complexiteit van de opdracht, type van de opdracht en het karakter van de betreffende markt. De bij de Aanbestedingswet behorende Gids Proportionaliteit geeft handvaten voor het maken van deze keuzes. Door dit maatwerk kunnen er geen eenduidige regels worden opgesteld hoe een standaard aanbesteding doorlopen moet worden, er is namelijk geen standaard aanbesteding! Om dit maatwerk te kunnen leveren, streven we ernaar om met minder regels en voorwaarden te werken. Dat betekent loslaten in vertrouwen. Dat loslaten doen we geleidelijk om onnodige rechtmatigheidsrisico's te beheersen en (binnen de kaders van rechtmatigheid) meer te kunnen focussen op doelmatigheid. Pagina 1 van 8

10 Inkoopbeleid Gemeente Venray 2016 Doel van het Inkoopbeleid is de gemeentelijke organisatie in staat te stellen om doelmatig, rechtmatig, integer en transparant in te kopen. Kortom het streven naar professionele inkoop. Professionele inkoop en daarmee dus ook dit Inkoopbeleid beoogt: doelmatige, rechtmatige en verantwoorde besteding van publieke gelden; het reduceren van risico's op schadeclaims door niet rechtmatig uitgevoerde (Europese) aanbestedingen; integriteit en betrouwbaarheid van zowel opdrachtgever als leverancier; eerlijke en gelijke kansen voor leveranciers; maximale toegankelijkheid van overheidsopdrachten voor leveranciers; stimuleren van de lokale en regionale werkgelegenheid en kennisontwikkeling, ook voor mensen met afstand tot de arbeidsmarkt; optimale innovatie/duurzaamheid van in te kopen leveringen, diensten en werken; het hanteren van een eenduidige, transparante en heldere werkwijze. Deze speerpunten kunnen worden samengevat in 6 doelstellingen van inkoop, namelijk: a. doelmatigheid b. rechtmatigheid c. integriteit d. duurzaamheid e. social return f. MKB vriendelijk aanbesteden Bedacht dient te worden dat alle doelstellingen relevant zijn, maar ze tellen niet op elk moment en voor elke inkoop even zwaar. Inkopen binnen de gemeente is het continu zoeken naar een balans, waarbij het onderlinge belang van deze doelstellingen voortdurend wordt afgewogen. De inkoopadviseur kan helpen bij het maken van deze afweging. Leeswijzer In het onderstaande worden de genoemde 6 doelstellingen nader uitgelegd. Vervolgens komen de marktbenaderingen en aanbestedingsprocedures aan bod, incl. de mogelijkheden tot afwijking. Tenslotte ronden we af met een praktisch punt. I. Doelstellingen a. Doelmatigheid De financiën van de gemeente hebben de laatste jaren voortdurend onder druk gelegen, de komende jaren zal dit naar verwachting ook zo blijven. Door (naast rechtmatig) ook doelmatig in te kopen, kan inkoop een steentje bijdragen aan deze bezuiniging. Daarnaast wordt er in de regio steeds vaker de samenwerking opgezocht om gezamenlijk aanbestedingen op de markt te zetten. De gemeente Venray bevordert doelmatig aanbesteden, dat wil zeggen het op zodanige wijze aanbesteden dat een zo efficiënt en effectief mogelijke inzet van geldelijke middelen wordt bereikt. Hierbij wordt gekeken naar het beheersen en verlagen van de totale kosten voor de gemeente, waarbij een optimale prijs-kwaliteit verhouding wordt bereikt binnen door de gemeente vastgestelde voorwaarden. Afhankelijk van het in de kopen product moet de juiste gunningsmethodiek gekozen worden om deze optimale prijs-kwaliteitsverhouding te bereiken. Pagina 2 van 8

11 Inkoopbeleid Gemeente Venray 2016 b. Rechtmatigheid De gemeente Venray streeft naar een rechtmatige en verantwoorde besteding van publieke gelden en naar het reduceren van risico's op schadeclaims door (Europese) aanbestedingen rechtmatig uit te voeren. Naast doelmatigheid is rechtmatigheid een belangrijk uitgangspunt voor inkopen. Rechtmatig inkopen wil zeggen handelen conform het wettelijk kader (zie hierna). De gemeente Venray is verplicht tot naleving van de nationale en Europese wet- en regelgeving. Aanvullende regels worden enkel nog gesteld om te komen tot een professionele inkooporganisatie die de in dit kader genoemde doelstellingen realiseert. Dit geldt voor alle inkopen van leveringen, diensten en werken. Een belangrijk doel van deze wetgeving is het stimuleren van de vrije markt en eerlijke concurrentie. Rechtmatig handelen is één van de voorwaarden voor het verkrijgen van een goedkeurende controleverklaring van de externe accountant. Hierbij geldt dat een aantoonbare verantwoording van de gevolgde inkoop- en aanbestedingsprocedures essentieel is. Het inkoopbeleid draagt hier nadrukkelijk aan bij. Op inkopen binnen de gemeente Venray is het volgende wettelijk kader van toepassing. Gemeenschapsrecht: Het EG-verdrag met daarin de EG-beginselen van vrij verkeer van goederen, werknemers, dienstverlening en vestiging die in aanbestedingstermen worden vertaald doordat bij alle aanbestedingen (zowel boven als onder de Europese drempel) transparant, objectief en nondiscriminatoir dient te worden gehandeld en daarbij geen disproportionele eisen mogen worden gesteld. De Europese Richtlijnen, vooral de Europese Richtlijn betreffende de procedures voor het plaatsen van overheidsopdrachten voor werken, leveringen en diensten (2014/24/EU). Nederlandse wetgeving: In het bijzonder de Aanbestedingswet 2012, zoals laatst aangepast in 2016, en het Aanbestedingsbesluit (AMvB); De Gids Proportionaliteit, die in het Aanbestedingsbesluit als verplicht richtsnoer is aangewezen. Het Aanbestedingsreglement Werken 2016 (ARW 2016), het reglement voor het aanbesteden van opdrachten voor werken en aan werken gerelateerde leveringen en diensten dat in het Aanbestedingsbesluit als verplicht richtsnoer is aangewezen. De Gemeentewet, op basis waarvan de gemeentelijke administratie wordt gecontroleerd en waarin de bevoegdheid tot het aangaan van privaatrechtelijke rechtshandelingen is geregeld. De wet BIBOB die de integriteitsbeoordeling van leveranciers bevordert. De Algemene wet bestuursrecht (algemene beginselen van behoorlijk bestuur). Het Burgerlijk Wetboek (precontractuele goede trouw; redelijkheid en billijkheid). c. Integriteit Bij het verstrekken van opdrachten handelt de gemeente Venray als een professionele opdrachtgever integer, wat wil zeggen dat alle inkopen op objectieve, transparante en nietdiscriminerende wijze worden uitgevoerd. Dit betekent dat alle leveranciers gelijke kansen hebben. Pagina 3 van 8

12 Inkoopbeleid Gemeente Venray 2016 De integriteitsdoelstelling houdt daarnaast ook in dat de gemeente Venray uitsluitend opdrachten wil verlenen aan integere leveranciers. Deze dienen betrouwbaar te zijn en zich niet bezig te houden met criminele activiteiten. Potentiele leveranciers worden hierop getoetst met inachtneming van de Aanbestedingswet en de Wet Bevordering lntegriteitsbeoordeling door het Openbaar Bestuur (BIBOB), hiertoe kan een Gedragsverklaring aanbestedingen gevraagd worden dan wel een toetsing door het bureau BIBOB plaatsvinden. d. Duurzaamheid Duurzaam inkopen is het toepassen van milieu- en sociale criteria in alle fasen van het inkoopproces, opdat dit uiteindelijk leidt tot de daadwerkelijke levering van duurzame producten, diensten en werken. Bij milieuaspecten gaat het om het effect van het product of productieproces op het milieu, bijvoorbeeld energie of materiaalgebruik. Bij sociale aspecten betreft het thema's als kinderarbeid, arbeidsomstandigheden en mensenrechten. De laatste jaren is er veel aandacht voor duurzaam inkopen en het stimuleren van innovatie. De gemeente heeft hierin een voorbeeldfunctie richting inwoners, maatschappelijke organisaties en het bedrijfsleven. Het ministerie van Infrastructuur en Milieu heeft in 2015 een plan van aanpak Maatschappelijk Verantwoord Inkopen gepresenteerd. Daarnaast heeft de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland voor een selectie van productgroepen duurzaamheidscriteria opgesteld. Duurzaam inkopen kan ook worden bevorderd door het eisen van keurmerken als Fairtrade, Max Havelaar e.d. Per aanbesteding moet bekeken worden welk duurzaamheidscriterium het meest passend is. Richting de toekomst spelen er de volgende ontwikkelingen en wensen die het duurzaam inkopen verder kunnen bevorderen: De ambitie van de gemeente is om in 2030 energieneutraal te zijn met compensatiemaatregelen (ofwel CO 2 neutraal). Dit is uitgewerkt in de Energiestrategie van 2013 waarin onder andere de doelstelling is opgenomen dat de gemeentelijke organisatie in % duurzaam inkoopt. Daarmee wil de gemeente zelf het goede voorbeeld geven en hun ervaringen delen met de inwoners en bedrijven. Richtinggevend voor het treffen van maatregelen is dat de Total Cost of Ownership/Use voorop staat. De TCO/TCU-benadering biedt optimale ruimte om te verduurzamen, omdat inmiddels is aangetoond dat duurzaamheidsmaatregelen geld opleveren. Het ontschotten van budgetten, zodat het eenvoudiger wordt om aan de voorkant een duurder product in te kopen met lagere gebruiks- en/of onderhoudskosten. Biobased inkopen, waarbij fossiele grondstoffen vervangen worden door hernieuwbare grondstoffen. Bijvoorbeeld plastic bekers van bioplastic. Circulair inkopen. Hierbij wordt verspilling van grondstoffen tegengegaan door de herbruikbaarheid van producten en materialen te maximaliseren en de vernietiging van grondstoffen te minimaliseren. e. Social Return De gemeente Venray koppelt haar sociale doelstellingen aan het besteden van middelen voor allerlei diensten, werken en leveringen met als doel opleidingsmogelijkheden, werk en stageplekken te creëren voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Sociaal ondernemerschap wordt gestimuleerd door met voorrang producten en diensten van sociale Pagina 4 van 8

13 Inkoopbeleid Gemeente Venray 2016 ondernemers in te kopen. Social return moet daar waar mogelijk worden toegepast bij alle (Europese) aanbestedingen. De gemeente Venray heeft hier tenslotte een voorbeeldfunctie. Bij de uitwerking van het inkoophandboek (zie hierna) wordt nadere invulling gegeven aan social return, hierbij kan gedacht worden aan: een percentage van de aanneemsom of loonsom wordt aangewend voor het inzetten van werkzoekenden of stagiaires; of in het bestek wordt een sociale paragraaf opgenomen die de opdrachtnemer zelf kan invullen. Deze sociale paragraaf moet ruimte bieden aan innovatie en creativiteit om zo de beste vorm van samenwerking te vinden tussen de gemeente en bedrijven en ook tussen bedrijven en organisaties. het daar waar mogelijk taken onder te brengen bij de regionale sociale werkvoorziening (NLW) of andere ondernemers die de maatschappelijke en professionele integratie van gehandicapten of kansarmen tot hoofddoel hebben. Aandacht en invulling voor de Wet Banenafspraak. f. Midden- en Kleinbedrijf (MKB) vriendelijk aanbesteden Een van de uitgangspunten van de Aanbestedingswet is het stimuleren van de toegang voor MKB bedrijven bij overheidsopdracht, de gemeente Venray ondersteunt dit uitgangspunt. De grondbeginselen van de aanbestedingsregelgeving zijn gelijke behandeling, transparantie en proportionaliteit. Dit betekent dat de gemeente geen enkel bedrijf, dus ook geen MKB/ lokale of regionale ondernemer, mag voortrekken bij gunning van opdrachten. Noch mag de overheid onnodige drempels opwerpen voor het inschrijven op aanbestedingen. Hoe kan de gemeente er dan voor zorgen dat ook het MKB kan meedingen naar opdrachten? Bijvoorbeeld door: geen disproportionele eisen te stellen aan ondernemers. De eisen moeten relevant zijn en in verhouding staan tot de aard en omvang van de opdracht. transactiekosten van aanbestedingen voor inschrijvers zo laag mogelijk te maken. door bij grote opdrachten gebruik te maken van de zogenaamde percelenregeling (noot: de mogelijkheid om binnen een grote opdracht een deel rechtstreeks bij een leverancier te leggen). het niet onnodig samenvoegen van opdrachten en indien opdrachten worden samengevoegd, gebruik te maken van percelen. bij een meervoudig onderhandse aanbesteding, daar waar mogelijk minimaal één MKB/ lokale of regionale ondernemer uit te nodigen. te kiezen voor een lichtere aanbestedingsprocedure (bij opdrachten onder de EU drempel). Daarentegen acht de gemeente Venray het onwenselijk, dat leveranciers in een te grote mate van haar afhankelijk zijn. Hiermee wordt voorkomen dat een leverancier niet kan voortbestaan als de gemeente Venray, om wat voor reden dan ook, als klant wegvalt. Bovendien wordt een leverancier hierdoor gestimuleerd om te innoveren en zich te blijven ontwikkelen om andere potentiele klanten/ opdrachtgevers aan te trekken. Pagina 5 van 8

14 Inkoopbeleid Gemeente Venray 2016 II. Marktbenadering en aanbestedingsprocedures incl. afwijkingen Inkopen start met het vaststellen van de inkoopbehoefte. Vervolgens is het de vraag hoe de gemeente bij haar inkoop het maximale resultaat kan halen uit de markt. Het vaststellen van de te hanteren meest geschikte aanbestedingsprocedure is onderdeel van het vaststellen van de juiste inkoopstrategie. De gemeente Venray wordt wettelijk gezien als aanbestedende dienst en valt daarmee rechtstreeks onder de werking van de Aanbestedingswet. Om te kunnen bepalen welke aanbestedingsprocedure moet worden gevolgd, dient de totale opdrachtwaarde (exclusief BTW, incl. opties en verlengingen) te worden vastgesteld conform de Aanbestedingswet. Hierbij mag de opdracht niet kunstmatig geknipt worden om de aanbestedingsregels te ontduiken. Daartegenover bestaat er vanuit de Aanbestedingswet (in het kader van de toegang voor het MKB) de verplichting om ongelijksoortige opdrachten niet onnodig samen te voegen en omvangrijke of samengevoegde opdrachten, tenzij het niet passend is, in percelen op te delen. Op basis van de vastgestelde opdrachtwaarde en aard van het in te kopen product, wordt met inachtneming van de in onderstaande tabel genoemde drempelbedragen een van onderstaande aanbestedingsprocedures geselecteerd. Zoals eerder al is aangegeven, bestaat er geen standaard aanbesteding en moet per aanbesteding bekeken worden welke procedure het meest gepast is. De in de tabel aangeven aanbestedingsprocedures zijn dan ook richtinggevend. Uitzonderingen hierop zijn mogelijk, deze worden hierna aangegeven onder "Uitzonderingen op de aanbestedingsprocedures". Soort opdracht Werken Leveringen en Diensten Aanbestedingsvorm Gemeentelijk aanbestedingsbeleid Enkelvoudig onderhands < ,- < ,- Meervoudig onderhands ,- tot , ,- tot ,- Nationaal openbaar ,- tot EU drempel* ,- tot EU drempel* Europese Aanbestedingswetgeving Europees openbaar EU drempel* EU drempel* * De Europese drempels worden iedere twee jaar door de Europese commissie vastgesteld. Bij inkopen vanaf de drempel voor de meervoudig onderhandse procedure (respectievelijk ,- voor werken en ,- voor leveringen en diensten) geldt een meldingsplicht bij de inkoopadviseur. Vanaf een drempel van ,- dient er een inkoopdossier aangelegd te worden en is het advies om het startformulier inkoop te gebruiken. Zie verder hiervoor het Inkoophandboek. Enkelvoudige onderhandse aanbesteding wordt ook wel de 1 op 1 benadering of "gunning uit de hand" genoemd. In principe is geen sprake van een aanbesteding omdat slechts met één door de gemeente te selecteren partij wordt onderhandeld over de opdracht. Pagina 6 van 8

15 Inkoopbeleid Gemeente Venray 2016 Meervoudig onderhandse aanbesteding is een aanbesteding waarvoor een beperkt aantal van tenminste drie - door de gemeente te selecteren - partijen worden uitgenodigd. Voor werken geldt het Aanbestedingsreglement Werken 2016 (ARW) waarin voorschriften zijn opgenomen voor de onderhandse procedure. De nationaal openbare procedure is een aanbesteding die nationaal bekend wordt gemaakt via het publicatie platform TenderNed. Er bestaan 2 soorten openbare procedures: De Openbare procedure, hierbij kan een ieder die aan de gestelde minimumeisen voldoet inschrijven. Voor werken geldt het ARW waarin voorschriften zijn opgenomen voor de openbare procedure. De Niet openbare procedure wordt ook wel aangeduid als een openbare procedure met voorafgaande selectie. Deze aanbesteding wordt openbaar bekend gemaakt, waarbij een ieder zich als gegadigde kan melden en waarvoor tenminste één, doch niet meer dan het aantal gegadigden vermeld in de bekendmaking, kunnen worden uitgenodigd om een offerte uit te brengen. Voor werken geldt het ARW waarin voorschriften zijn opgenomen voor de nietopenbare procedure. De Europese openbare procedure is een aanbesteding volgens voorschriften van de Aanbestedingswet/ARW 2016 en de daarbij behorende Europese aanbestedingsrichtlijn. Deze procedure is verplicht indien de geraamde waarde van de opdracht de Europese drempelbedragen overschrijdt. De aanbesteding wordt Europees bekend gemaakt en is toegankelijk voor alle (Europese) leveranciers. Net als bij de nationaal openbare procedure zijn er hier 2 soorten: De Openbare en de Nietopenbare procedure. Uitzonderingen op de aanbestedingsprocedures: Sociale en andere specifieke diensten. Voor de zogenaamde Sociale en andere specifieke diensten (dit betreft met name diensten uit het Sociaal Domein) geldt een verlicht aanbestedingsregime. Ongeacht de opdrachtwaarde van dit soort opdrachten dient er per geval in overleg met de inkoopadviseur de meest gepaste aanbestedingsvorm gekozen te worden. Bij een geraamde opdrachtwaarde van deze diensten boven de ,- bestaan er daarnaast de volgende verplichtingen: - De opdracht dient vooraf gepubliceerd te worden op TenderNed zodat de markt zijn interesse voor de opdracht kenbaar kan maken. - Na opdrachtverlening moet de gunning ook gepubliceerd worden op TenderNed. Boven de EU drempel. Deze zijn limitatief benoemd in de Aanbestedingsrichtlijn en overgenomen in de aangepaste Aanbestedingswet Hieronder vallen o.a. huurovereenkomsten voor onroerend goed, arbeidsovereenkomsten, juridische diensten en gevallen waarin sprake is van publiek-publieke samenwerking, inbesteden of quasi-inbesteden. Uitzonderingen op andere gronden zijn niet mogelijk. Onder de EU drempel. Uitzonderingen op de minimaal voorgeschreven aanbestedingsprocedures onder de drempel zijn mogelijk in die gevallen waarmee de doelstellingen uit dit Inkoopbeleid worden gediend. De uitzonderingen dienen deugdelijk gemotiveerd (en bij voorkeur vooraf) voorgelegd te worden Pagina 7 van 8

16 Inkoopbeleid Gemeente Venray 2016 aan de teammanager. In geval van politiek gevoelige dossiers, dient een afwijking voorgelegd te worden aan het college ter besluitvorming. III. Tenslotte Inkoophandboek Om op een eenvoudige wijze een goede balans te vinden tussen de genoemde doelstellingen en vraagstukken die men in de praktijk bij aanbesteden tegenkomt, wordt er een Inkoophandboek opgesteld en vastgesteld door het college van burgemeester en wethouders. Hierin wordt een nadere uitwerking gegeven van het Inkoopbeleid. Inwerkingtreding Bovenstaand Inkoopbeleid treedt in werking op 1 augustus Met ingang van laatstgenoemde datum wordt het `Inkoopbeleid 2013' ingetrokken. Aldus vastgesteld in de collegevergadering van 1 augustus Pagina 8 van 8

17 B en W Adviesnota Onderwerp BV-constructies binnen gesubsidieerde instellingen en Good Governance Code Zaaknummer Teammanager Ingrid Starmans B & W datum 4 december 2017 Afdeling/Team Wonen Werken en Leven/Vergunningverlening Toezicht Handhaving Naam steller Petra Bulk Portefeuillehouder Hans Gilissen Openbaarheid Bevoegd orgaan Deze adviesnota is openbaar B & W Per direct. Ter informatie Aanbieden via de Griffie aan Commissie Werken en Besturen ADVIES 1. Vaststellen van het beleid rondom BV-constructies binnen gesubsidieerde instellingen en Good Governance Code naar aanleiding van aangenomen amendement in de raad van 31 oktober 2017

18 B en W Adviesnota Samenvatting In de B&W-vergadering van 14 september 2017 is het voorstel besproken over BV-constructies binnen gesubsidieerde instellingen en Good Governance Code. Dat voorstel is vervolgens besproken in de commissie Werken en Besturen van 11 oktober 2017 en in de raad van 31 oktober De raad heeft het voorstel van het college gewijzigd door een amendement in meerderheid aan te nemen. In bijgevoegd beleidsnotitie staat het definitieve standpunt over hoe om te gaan met BV-constructies binnen gesubsidieerde instellingen en de Good Governance Code. Hierin is het amendement van de raad dus verwerkt. Beoogd resultaat Vastgesteld beleid BV-constructies binnen gesubsidieerde instellingen en Good Governance Code, zodat betrokken partijen aan de hand van dit beleid dit in de praktijk kunnen uitvoeren. Argumenten 1.1 Aanpassing van de beleidsnotitie naar aanleiding van het door de raad op 31 oktober 2017 aangenomen amendement Het aangenomen amendement heeft tot gevolg dat twee besluitpunten (1b en 1c) zijn vervallen en een extra punt is toegevoegd. De vervallen besluitpunten zijn: bezien hoe nieuwe BV-constructies ontmoedigd kunnen worden, bijvoorbeeld middels het subsidiebeleid; in een gemeentelijke gedragslijn zullen de potentieel concurrentieverstorende effecten van de BVconstructies zoveel als mogelijk worden vermeden. Het extra punt dat is toegevoegd is: Bij professionele instellingen die meer dan ,-- en bij vrijwilligersinstelling die meer dan ,-- subsidie ontvangen, in de subsidievoorwaarden opnemen dat deze instelling een accountantsverklaring moeten overleggen bij de verantwoording. Met hierin opgenomen of de middelen rechtmatig en doelmatig conform de gestelde voorwaarden besteed zijn. Bovenstaande wijzigingen zijn opgenomen in bijgevoegde beleidsnotitie. Risico s Niet van toepassing. Kanttekeningen Er zijn geen spijkerharde garanties af te geven voor het voorkómen van concurrentieverstoring. Gunnen en vertrouwen vergt tegelijkertijd dat men vrede heeft met een situatie waarin bepaalde zaken gevoelsmatig wel of niet in orde zijn. We zullen dus een zekere mate van onzekerheid moeten aanvaarden. Gaandeweg zullen we beslist op grond van de ervaringen leerpunten en aanscherpingen kunnen formuleren. Zo ver zijn we nu nog niet. Daarom is het goed om over twee jaar een zo scherp mogelijke evaluatie uit te voeren. Communicatie Het vastgestelde beleid wordt officieel bekend gemaakt en betrokken partijen worden geïnformeerd. Financiële gevolgen Niet van toepassing. Personele/organisatorische gevolgen Niet van toepassing. Juridische gevolgen Niet van toepassing.

19 B en W Adviesnota Rechtmatigheid Niet van toepassing. Fatale termijnen Niet van toepassing. Vervolgtraject Besluitvorming Niet van toepassing. Evaluatie Partijen zullen met de in de beleidsnotitie neergelegde uitgangspunten en werkwijze gedurende twee jaar ervaring opdoen. Na deze twee jaar (najaar 2019) zal een evaluatie plaatsvinden. Deze evaluatie wordt voorgelegd aan de gemeenteraad. Bijlagen Beleidsnotitie Gunnen en Vertrouwen. Naslagwerk Niet van toepassing.

20 Gunnen en vertrouwen Beleid BV-constructies binnen gesubsidieerde instellingen en Good Governance Code November 2017 Gemeente Venray Postbus AM Venray Opgesteld door: Petra Bulk, team Vergunningverlening, Toezicht en Handhaving Vastgesteld door: College van B&W op 4 december

21 Inhoudsopgave Samenvatting Aanleiding BV s oprichten mag, subsidie alleen voor core business van de gesubsidieerde instelling Gemeentelijke gedragslijn Good Governance Code en nieuw subsidiebeleid bieden waarborgen voor goed bestuur Ervaringen opdoen en evalueren...8 Bijlage: Commerciële horeca, paracommerciële horeca en BV-constructies nader uitgelegd...9 2

22 Samenvatting Al diverse jaren speelt in onze gemeente de discussie over de gevoelde spanning tussen enerzijds de uitgangspunten van het paracommerciële beleid en anderzijds het onderbrengen van horecaactiviteiten in BV s. KHNV wijst op de concurrentievervalsende effecten van het werken met BV s, waarmee de paracommerciële verordening kan worden omzeild en waardoor ook de subsidiestromen mogelijk niet voldoende verifieerbaar worden aangewend voor uitsluitend de core business van de gesubsidieerde instelling. In de vele discussies zijn alle argumenten inmiddels uitgewisseld. Diverse overleggen hebben niet kunnen leiden tot een gezamenlijk standpunt van de partijen, met name KHNV en de gemeente. De gemeenteraad heeft in de vergadering van 31 oktober 2017 besloten om, binnen het gegeven dat BV-constructies wettelijk zijn toegestaan, niet te tornen aan de BV-constructies. Ook is besloten om bij professionele instellingen die meer dan ,- en bij vrijwilligersinstellingen die meer dan ,- subsidie ontvangen, in de subsidievoorwaarden op te nemen dat deze instellingen een accountantsverklaring moeten overleggen bij de verantwoording. Hierin moet opgenomen worden of de middelen rechtmatig en doelmatig conform de gestelde voorwaarden zijn besteed. In de verhoudingen met de instellingen die hun horeca-activiteiten in een BV-constructie hebben neergelegd, wil de gemeente een gedragslijn hanteren die de zuiverheid van de subsidiestroom en de eerlijkheid van de concurrentie zo veel mogelijk waarborgt. De gemeente wil voor wat betreft de gevraagde Good Governance Codes zoveel mogelijk aansluiten bij de modelcodes die door de landelijke branches worden gehanteerd. Specifieke Venrayse varianten daarop acht de gemeente niet zinvol. 3

23 1. Aanleiding In de raad van september 2014 is de motie Opstellen plan van aanpak en uitvoeringsprogramma Good Governance Code en paracommercie in relatie tot het subsidiebeleid gemeente Venray aangenomen. Daarin draagt de raad het college onder meer op om: - het bestaande paracommerciële beleid op korte termijn te evalueren samen met de maatschappelijke partners; - de raad bij deze evaluatie te betrekken; - te komen met een voorstel Good Covernance Code en deze, na vaststelling, toe te passen op de (grote) gesubsidieerde instellingen in Venray. Op 31 mei 2016 heeft het college het Procesvoorstel inzake horeca vastgesteld. Dit voorstel voorziet in een (gewijzigde) aanpak van bovengenoemde motie. De nieuwe aanpak bestaat uit 3 sporen: 1. evaluatie verordening paracommercie; 2. herijken/opstellen regulier horeca-gerelateerd beleid; 3. standpuntbepaling toepassing BV-constructies voor gesubsidieerde organisaties. Deze nota heeft betrekking op spoor 3 en bevat het standpunt van de gemeente over BVconstructies in relatie tot gesubsidieerde organisaties. Tevens wordt er ingegaan op de wens van de raad om een Good Governance Code Venray op te stellen. Op 1 juni 2017 heeft er op initiatief van de commissie Burgercontacten een Rondetafelbijeenkomst plaatsgevonden over BV-constructies in relatie tot gesubsidieerde organisaties. Een belangrijke deel-casus in het geheel is de discussie rondom de exploitatie van de schouwburg. Deze discussie is genoegzaam bekend. Het is begrijpelijk dat aan deze casus bovengemiddeld veel discussietijd wordt besteed. In de bijlage is een notitie opgenomen waarin de begrippen commerciële horeca, paracommerciële horeca, BV-constructies en de verschillende belangen die hierbij spelen, nader worden uitgelegd. 4

24 2. BV s oprichten mag, subsidie alleen voor core business van de gesubsidieerde instelling De gemeente stelt dat het stichtingen juridisch gezien vrij staat om BV s op te richten voor de exploitatie van hun horeca-activiteiten. In principe is de gemeente dan ook niet tegen deze BVconstructies, mits dit transparant gebeurt. Transparantie betekent onder meer dat de geldstromen van de stichting en de BV strikt zijn gescheiden. Dit betekent ook dat de verstrekte subsidie alleen wordt gebruikt voor de stichting en niet ten behoeve van de BV. Een essentieel onderdeel in dit voorstel is de waarborging van de transparantie, zodanig dat zo veel mogelijk kan worden gegarandeerd dat subsidiegelden worden aangewend voor de feitelijke core business van de gesubsidieerde instelling. Voor bijvoorbeeld de schouwburg betekent dit dus dat subsidiegelden uitsluitend de culturele theaterfunctie mogen ondersteunen. Duidelijk is dat gesubsidieerde instellingen zich lang niet altijd kunnen bedruipen met uitsluitend de subsidiegelden. Een hedendaagse overheid stimuleert eigen initiatieven. Op zichzelf is het dan ook alleszins aanvaardbaar dat deze instellingen zoeken naar wegen om aanvullende middelen te verkrijgen. Uiteraard mits dit past binnen de bestaande regelgeving. Tegelijkertijd moet altijd duidelijk zijn dat subsidiegelden enkel en uitsluitend worden aangewend voor de core business van de gesubsidieerde instelling. Een bijzondere casus in de discussies vormt de schouwburg. Deze instelling is van wezenlijk belang voor de vitaliteit en aantrekkingskracht van ons centrum. Een strakke toepassing van de beperkingen die de paracommerciële verordening oplegt, zou een inbreuk zijn op de vitaliteit van de schouwburg. Er is daarenboven een positieve spin off naar de omgeving. Vandaar dat hier een bredere benadering in de rede ligt. Het is daarbij wel van belang dat omliggende horecaondernemingen op enigerlei wijze kunnen profiteren van de extra mogelijkheden die de schouwburg geboden worden. Van de zijde van het schouwburgbestuur is in de diverse gesprekken aangegeven dat de bereidheid bestaat om hierover met KHNV in overleg te gaan en te bezien langs welke wegen dit kan worden geoperationaliseerd. Als gemeente willen wij dit proces vanzelfsprekend graag bevorderen en faciliteren. 5

25 3. Gemeentelijke gedragslijn Het is zaak de praktijk zó vorm te geven dat de gemeenschappelijke overtuiging kan bestaan dat subsidiegelden op een juiste wijze worden aangewend en er geen oneerlijke concurrentie kan ontstaan. De gemeente wil dan ook tot een modus vivendi komen waarin de gevraagde waarborgen zo veel mogelijk worden gegeven. Dit impliceert echter ook een zacht bestanddeel: gunnen en vertrouwen. We kiezen nu voor een gedragslijn waaraan de gemeente zich zal houden en er, zoveel als mogelijk, op zal toezien dat ook andere partijen zich er aan houden. De gedragslijn omvat de volgende elementen: partijen conformeren zich aan wet- en regelgeving (landelijk en lokaal); de uitbating van horeca door een commerciële partij, bij en/of in opdracht van instellingen die zich richten op activiteiten van recreatieve, sportieve, sociaal-culturele, educatieve, levensbeschouwelijke of godsdienstige aard, geschiedt op basis van marktconforme uitgangspunten en het principe van een eerlijk speelveld; partijen nemen kennis van elkaars uitgangspunten, respecteren die en streven er naar daar zo veel mogelijk rekening mee te houden respectievelijk naar te handelen; partijen conformeren zich aan de kernbegrippen gunnen, vertrouwen en samenwerken; partijen werken samen en overleggen minstens drie maal per jaar; de toekenning van subsidies is gebonden aan strikte bepalingen uit de Algemene Subsidieverordening gemeente Venray; toezicht op de taken en verantwoordelijkheden uit de drank- en horecawet en andere (landelijke en lokale) wet- en regelgeving wordt door de gemeente adequaat uitgevoerd en verantwoord in het reguliere overleg met partijen; ook aan de gemeenteraad wordt hierover verantwoording afgelegd; bij professionele instellingen die meer dan ,-- en bij vrijwilligersinstellingen die meer dan ,-- subsidie ontvangen, wordt in de subsidievoorwaarden opgenomen dat deze instellingen een accountantsverklaring moeten overleggen bij de verantwoording. Met hierin opgenomen of de middelen rechtmatig en doelmatig conform de gestelde voorwaarden zijn besteed. het bestaande voorzieningenniveau moet zo veel mogelijk gewaarborgd blijven; daar waar er spanningen zijn met de vitaliteit van de instelling wordt in overleg met de reguliere horeca zo veel mogelijk gezocht naar maatwerkoplossingen. 6

26 4. Good Governance Code en nieuw subsidiebeleid bieden waarborgen voor goed bestuur Good Governance staat voor goed bestuur. Een breed begrip dat betrekking heeft op toezicht, verantwoording, sturing en beheersing van een organisatie. De cultuursector heeft al ruim tien jaar zijn eigen Governance Code (zie De Governance Code Cultuur biedt een normatief kader voor goed bestuur en toezicht in culturele organisaties. Daarmee laten de verantwoordelijke bestuurders en toezichthouders aan de buitenwereld zien wat de gangbare standaarden zijn voor goed bestuur in de cultuursector. De meeste culturele instellingen committeren zich aan bovengenoemde code en de gemeente vindt het in het kader van de verantwoording die stichtingen dienen te geven ook erg belangrijk dat zij zich hieraan houden. Ook andere branches hebben een eigen code opgesteld, zoals zorg, primair onderwijs, openbaar bestuur. Er wordt eind 2017 en begin 2018 gewerkt aan nieuw subsidiebeleid. Binnen het nieuwe subsidiebeleid wordt aangegeven op welke wijze organisaties die subsidie ontvangen, verantwoording dienen af te leggen voor de ontvangen gelden. Tevens wordt er in het subsidiebeleid aangegeven op welke wijze wij als gemeente toezicht houden hierop. Elementen die ook terugkomen in Good Governance Codes. De gemeente is van mening dat de eigen verantwoordelijkheid van stichtingen (gesteund door de Good Governance Code uit hun branche) en het nieuwe subsidiebeleid voldoende waarborgen bieden voor goed bestuur. Het opstellen van een specifieke Venrayse Good Governance Code heeft dan ook geen toegevoegde waarde, omdat de gemeente al over genoeg tools beschikt om toe te zien op goed bestuur binnen gesubsidieerde organisaties. 7

27 5. Ervaringen opdoen en evalueren Er zijn geen spijkerharde garanties af te geven voor het voorkómen van concurrentieverstoring. Gunnen en vertrouwen vergt tegelijkertijd dat men vrede heeft met een situatie waarin bepaalde zaken gevoelsmatig wel of niet in orde zijn. Zo is een bepaalde mate van positieve spin off voor een omgeving moeilijk exact af te wegen tegen het accepteren van een als concurrentieverstorend ervaren handeling. Evenmin kan de gemeente onmogelijk garanderen dat het uit te oefenen toezicht waterdicht is en dat zich nooit discutabele handelwijzen kunnen voordoen. Toezicht en handhaving zijn eveneens vaak onderhevig aan kritiek en polemiek. We zullen dus een zekere mate van onzekerheid moeten aanvaarden. Gaandeweg zullen we beslist op grond van de ervaringen leerpunten en aanscherpingen kunnen formuleren. Zo ver zijn we nu nog niet. Daarom is het goed om over twee jaar (najaar 2019) een zo scherp mogelijke evaluatie uit te voeren. Het evaluatierapport wordt voorgelegd aan de gemeenteraad. 8

28 Bijlage: Commerciële horeca, paracommerciële horeca en BV-constructies nader uitgelegd De Drank- en Horecawet (verder: DHW) regelt het onderwerp eerlijke mededinging. Op basis van deze wet wordt er onderscheid gemaakt in commerciële en paracommerciële horeca. Commerciële horeca Commerciële instellingen zijn horecabedrijven (natuurlijke personen zoals eenmanszaken en vennootschappen onder firma en rechtspersonen zoals NV s en BV s), zoals café, bars, restaurants en hotels. Zij handelen en verrichten werkzaamheden met het oogmerk om winst te maken. Ze zijn werkgever en dragen voor het personeel sociale premies en lasten af, betalen ondernemersbelasting, hebben verplichtingen ten aanzien van milieutechnische eisen en moeten hiervoor investeringen doen. Daarnaast moeten commerciële bedrijven voldoen aan alle eisen uit de DHW. Paracommerciële horeca Op grond van de DHW is een paracommerciële rechtspersoon een rechtspersoon niet zijnde een NV of BV met beperkte aansprakelijkheid, die zich naast activiteiten van recreatieve, sportieve, sociaal-culturele, educatieve, levensbeschouwelijke of godsdienstige aard richt op de exploitatie in eigen beheer van een horecabedrijf. Voorbeelden van paracommerciële rechtspersonen zijn sportverenigingen, stichtingen en kerkelijke instellingen. Het verstrekken van alcohol behoort niet tot de hoofd activiteiten. De eisen die de wet aan paracommerciële instellingen stelt, zijn minder vergaand dan aan commerciële bedrijven. Dit om te voorkomen dat er te veel kosten moeten worden gemaakt voor het beheer van bijvoorbeeld een bar of kantine. Paracommerciële verordening In 2013 is de DHW gewijzigd en werd de gemeente verplicht om een aantal zaken ten aanzien van de paracommercie te regelen ter voorkoming van oneerlijke mededinging. Op 20 mei 2014 heeft de gemeenteraad de Verordening op de paracommercie Venray 2014 (verder: de verordening) vastgesteld. Deze verordening is tot stand gekomen in nauw overleg met Koninklijke Horeca Nederland, afdeling Venray (verder: KHNV) en vertegenwoordigers van dorps- en wijkaccommodaties en sportaccommodaties. De verordening werkt in het algemeen tot tevredenheid en is ook buiten Venray positief becommentarieerd. In de verordening zijn onder meer de schenktijden van de diverse paracommerciële instellingen en bijeenkomsten van persoonlijke aard opgenomen. Om alcohol te kunnen schenken in een commercieel horecabedrijf of in een paracommerciële instelling is een drank- en horecavergunning vereist. Op basis van de DHW en de verordening kent een drank- en horecavergunning voor een paracommerciële instelling beperkingen. Zo mogen paracommerciële instellingen die zich richten op activiteiten van sportieve en recreatieve aard, van sociaal-culturele aard voor jongeren tot 25 jaar en van levensbeschouwelijke of godsdienstige aard geen bijeenkomsten van persoonlijke aard of bijeenkomsten gericht op derden (laten) organiseren, waarbij alcoholhoudende drank wordt verstrekt. Paracommerciële instellingen die zich richten op activiteiten van sociaal-culturele aard mogen dergelijke bijeenkomsten beperkt (afhankelijk van de lokale situatie maximaal 8 keer per jaar) (laten) organiseren. 9

29 BV-constructies In Venray zijn er enkele stichtingen die bijvoorbeeld een theater exploiteren of andere sociaalculturele activiteiten ontplooien en die voor hun activiteiten subsidie van de gemeente ontvangen. Bijvoorbeeld Stichting Cultureel Centrum Venray (de Schouwburg), Stichting Odeon en Stichting Multifunctioneel Centrum Leunen hebben hun horeca-activiteiten ondergebracht in een BV, waarmee zij zijn gelieerd. Hierdoor vallen de horeca-activiteiten niet onder de paracommerciële verordening en gelden er geen beperkingen zoals die uit de DHW voortvloeien voor de paracommercie. De exploitatie en het beheer van de horeca in zulke BV-constructies vallen buiten de paracommerciële regelgeving. 10

30 Gemeenten Beleidsontwikkeling voor mensen met een functiebeperking instructies voor gemeenten

31 Colofon: Zweden: Handikappförbunden samarbetsorgan HSO, 2001 (Samenwerkingsverband van gehandicaptenorganisaties) Post Office Box 1386; SE SUNDBYBERG, SVERIGE Redactie: Maryanne Rönnersten Tel: ; Texttel: ; Fax: ; Website: Nederland: Chronisch zieken en Gehandicapten Raad Nederland (CG-Raad), 2003 Postbus 169, 3500 AD UTRECHT (Tekst)tel: +31-(0) ; fax: +31-(0) website: Productiebegeleiding: CG-Raad, Rika Detmers Bestellijn: +31-(0) Vertaling: Bureau Vlinderveen Services, Vlinderveen 465, 3205 EE SPIJKENISSE Redactie: Bureau Dubbel M, Kerkpad Zuidzijde 35, 3764 AM SOEST Grafische productie: Tailormade, Postbus 725, 4116 ZJ BUREN

32 Gemeenten Beleidsontwikkeling voor mensen met een functiebeperking instructies voor gemeenten Agenda 22 is gebaseerd op de 22 VN Standaardregels voor Gelijke Kansen uit 1993 voor alle mensen met een handicap: lichamelijk, zintuiglijk, verstandelijk, geestelijk, chronisch en verborgen. In de tekst van de Standaardregels wordt verwezen naar de International Classification of Disabilities, Impairments and Handicaps (ICIDH) van de Wereld Gezondheids Organisatie (WHO). Deze indeling in specifieke handicaps, stoornissen en ziektes is in 2000 opgevolgd door de International Classification of Functioning (ICF). De ICF verwijst niet zozeer naar de specifieke handicaps en ziektes, als naar de gevolgen voor het (maatschappelijk) functioneren van mensen. De Agenda 22 is een methode voor alle belangenorganisaties om in eigen omgeving gelijke rechten te bereiken. De 'handicap' wordt daarin niet gezien als een gebrek van een persoon, maar als een gebrek in de fysieke en maatschappelijke omgeving. Om niemand uit te sluiten wordt in deze publicatie gesproken over mensen met functiebeperkingen.

33

34 heeft tot doel om de 22 VN-Standaard Regels vast te leggen in beleidsplannen voor mensen met een functiebeperking van welke aard dan ook. De landelijke overheid, provincies, gemeenten, instellingen, het bedrijfsleven, belangenorganisaties et cetera moeten: samenwerkingsverbanden opzetten met belangenorganisaties van mensen met een functiebeperking, als gelijkwaardige partners, de eigen activiteiten doorlichten en toetsen aan de 22 Standaard Regels, samen met alle belangenbelangenorganisaties van mensen met een functiebeperking, een inventarisatie maken van de behoeften van mensen met een functiebeperking, samen met de belangenorganisaties van deze mensen, specifieke beleidsplannen maken voor mensen met functiebeperkingen, om de kloof te overbruggen tussen de nu beschikbare middelen en de behoeften van deze mensen, in generiek beleid voor alle burgers in alle beleidsplannen en op alle beleidsterreinen ook toekomstig beleid beschrijven voor mensen met alle mogelijke functiebeperkingen, procedures beschrijven in de beleidsplannen voor de toekomstige samenwerking met belangenbelangenorganisaties van mensen met een functiebeperking, het beleidsplan regelmatig evalueren en aanpassen. 3

35 De belangenorganisaties van mensen met een functiebeperking moeten in staat gesteld worden om hun ervaring structureel in te brengen bij de uitvoering van het beleid, de evaluatie en bijstelling van het beleidsplan volgen en schriftelijk vastleggen. 4

36 Inhoudsopgave Inleiding - De mensenrechten als basis 8 Hoofdstuk 1 - Achtergrond 11 Gelijke kansen - een mensenrecht 11 Gebruik van kennis 12 De Standaard Regels als basis 13 a. Voorwaarden 13 b. Werkterreinen 14 c. Uitvoering 14 d. Toepassingen van de Standaard Regels 15 Hoofdstuk 2-17 Deel 1 Kenmerken van een goed beleidsplan voor mensen met een functiebeperking 19 De Standaard Regels als handleiding 19 Nauwe samenwerking met de belangenbelangenorganisaties van mensen met een functiebeperking 19 Inbedding in algemeen beleid 20 Vrouwen, kinderen en immigranten 20 Algemene en individuele maatregelen 21 Keuzevrijheid 21 De maatschappij als voorbeeld 21 Toekomstige samenwerking met de belangenbelangenorganisaties van mensen met een functiebeperking 22 Doelstellingen 22 Concrete maatregelen 23 Evaluatie en bijstelling 23 5

37 Deel 2 Gelijkwaardig partnerschap 24 Gelijkwaardigheid 24 Tijd en geld 24 Coördinatiegroep Agenda Werkgroepen 25 Belangenorganisaties van mensen met een functiebeperking 25 Deel 3 Van idee naar beleidsplan 26 Stap 1 - Inventarisatie van activiteiten van de gemeente, getoetst aan de Standaard Regels 27 Stap 2 - Inventarisatie van de behoefte aan sociale dienstverlening door mensen met een functiebeperking 28 Stap 3 - Samenvoegen, analyse en prioriteiten 29 Stap 4 - Opzet beleidsplan 30 Stap 5 - Vaststelling van beleidsplannen in de hoogste beleidsorganen 31 Hoofdstuk 3 - Vragen over de VN Standaard Regels 33 Voorwaarden Regel 1. Bewustmaking 36 Regel 2. Medische zorg 38 Regel 3. Revalidatie en Reïntegratie 39 Regel 4. Ondersteunende diensten en voorzieningen 41 Werkterreinen Regel 5. Toegankelijkheid 42 Regel 6. Onderwijs 45 6

38 Regel 7. Werk 47 Regel 8. Verwerving en behoud van inkomen en sociale zekerheid 49 Regel 9 Gezinsleven en persoonlijke integriteit 51 Regel 10. Cultuur 52 Regel 11. Sport en recreatie 53 Regel 12. Religie 55 Uitvoering Regel 13. Informatie en onderzoek 56 Regel 14. Beleidsvorming en -planning 58 Regel 15. Wetgeving 59 Regel 16. Economisch beleid 60 Regel 17. Coördinatie van werk 61 Regel 18. Belangenorganisaties van mensen met een functiebeperking 62 Regel 19. Training van personeel 64 Regel 20. Registratie en evaluatie van beleid 65 Regel 21. Technische en economische samenwerking 66 Regel 22. Internationale samenwerking 68 Hoofdstuk 4 - Voorbeeld van de opzet van een beleidsplan voor mensen met een functiebeperking 69 7

39 Inleiding De mensenrechten als basis Besluiten van lokale overheden beïnvloeden het dagelijks leven van mensen met een functiebeperking, omdat huisvesting, schoolkeuze of zorg in het geding zijn. Het is daarom belangrijk dat de overheid bij alle besluitvorming rekening houdt met de gevolgen ervan voor mensen met een functiebeperking. De VN aanvaardde unaniem de Standaard Regels voor het creeëren van gelijke kansen voor mensen met een functiebeperking. De Standaard Regels vormen een uitstekend hulpmiddel voor het structureren van beleid. De Zweedse belangenorganisaties van mensen met een functiebeperking ontwikkelden op basis hiervan een methode voor het ontwikkelen van beleid, bekend als Agenda 22. Mensenrechten vormen de grondslag van dit werk. Een goede samenwerking tussen belangenbelangenorganisaties van mensen met een functiebeperking en lokale overheden levert de beste resultaten op. Agenda 22 heeft als ondertitel: Lokale overheden instructies voor het maken van beleid voor mensen met een functiebeperking. Er staan suggesties om gemeenten en belangenorganisaties van mensen met een functiebeperking, ideeën te laten uitwerken tot beleids- en actieplannen. Hoofdstuk 2 bestaat uit drie delen: Deel 1: Kenmerken van een goed beleidsplan Deel 2: Gelijkwaardig partnerschap Deel 3: Van idee tot beleidsplan Hoofdstuk 3 bevat een serie vragen over de Standaard Regels, bedoeld om de naleving te toetsen door lokale overheden en belangenorganisaties van mensen met een functiebeperking. 8

40 De lokale overheden in Zweden passen deze methode toe en in het hele land zijn beleidsplannen voor mensen met een functiebeperking in ontwikkeling. Wij hopen dat andere landen ook van deze methode zullen profiteren en daarom hebben wij het materiaal geschikt gemaakt voor het gebruik in landen buiten Zweden. De besluitvorming over alledaagse kwesties kan van land tot land verschillen. Deze publicatie is vooral bedoeld voor iedereen die bij besluitvorming een rol speelt. Stockholm Oktober

41

42 Hoofdstuk 1 - Achtergrond Gelijke kansen - een mensenrecht Mensen met een functiebeperking hebben soms meer ondersteuning van de maatschappij nodig om dezelfde levensomstandigheden te bereiken als andere burgers. Deze ondersteuning mag nooit be-schouwd worden als een privilege: het is een recht van elk mens. Het dagelijks leven van mensen met een functiebeperking kan vol grote of kleine hindernissen zijn die hen verhinderen om hun eigen leven te leiden. Het hóeft niet zo te zijn. Er bestaan oplossingen om veel onnodige hindernissen uit de weg te ruimen. De VN introduceerde in 1993 de Standaard Regels voor gelijkschakeling van kansen voor mensen met een functiebeperking, om deze mensen dezelfde rechten te garanderen als andere burgers. Dit lukt alleen met behulp van doelbewuste, systematische plannen. Lokale overheden zijn vaak verantwoordelijk voor veel zaken die invloed hebben op het dagelijks leven van mensen. Zij dragen daarvoor dus een specifieke verantwoordelijkheid. Dit betekent dat er beleid moet komen dat gericht is op het naleven van de Standaard Regels. De belangenorganisaties van mensen met een functiebeperking zijn daarom onmisbaar als partners bij het opstellen van beleidsplannen. 11

43 Gebruik van kennis Nauwe samenwerking tussen lokale overheden en belangenorganisaties van mensen met een functiebeperking is essentieel voor het maken van effectieve plannen. Alleen mensen die zelf een functiebeperking hebben, weten hoe het is om te leven met een functiebeperking. Het ongebruikt laten van de kennis die aanwezig is in de belangenorganisaties van mensen met een functiebeperking staat daarom gelijk aan verspilling van beschikbare middelen. Ongebruikt laten van die kennis betekent ook dat de vooruitgang naar gelijkwaardigheid in de maatschappij zich vermoedelijk langzamer voltrekt dan nodig is. De gemeente haalt zich extra werk en kosten op de hals, omdat haar plannen in de praktijk onuitvoerbaar zijn en er geheel nieuwe plannen moeten komen. Standaard Regel 18, belangenorganisaties van mensen met een functiebeperking, beschrijft de rol die belangenorganisaties kunnen spelen bij het vaststellen van behoeften en prioriteiten en de inbreng in de planning, het invoeren en de evaluatie van diensten en maatregelen voor mensen met functiebeperkingen. Dit betekent dat de belangenorganisaties moeten worden erkend als deskundigen. Zij dienen altijd te worden geraadpleegd in zaken die hen betreffen. Dit vereist het uitdenken van goede procedures voor het gezamenlijk opstellen van beleidsplannen. 12

44 De Standaard Regels als basis De VN Standaard Regels omvatten 22 regels met standpunten over de verantwoordelijkheid van landelijke overheden, richtlijnen voor beleid en voorstellen voor concrete actie. Het uitgangspunt van de Standaard Regels is dat alle burgers gelijkwaardig zijn en daarom dezelfde rechten hebben. Het is de taak van de maatschappij om de beschikbare middelen eerlijk te verdelen. De Standaard Regels zijn ook gebaseerd op de zogeheten omgevingsgerelateerde opvatting over de handicap. Dit betekent dat een handicap zich kan voordoen tussen mensen met een functiebeperking en hun omgeving. Mogelijke oorzaken zijn tekortkomingen van de fysieke omgeving of een hiaat tussen de bestaande voorzieningen en de daadwerkelijke behoeften van de mensen in kwestie. In zo n geval is het niet zo dat het individu zich moet aanpassen aan de maatschappij, maar de maatschappij moet zorgen dat alle burgers gelijke mogelijkheden hebben. De 22 Regels zijn onderverdeeld in drie groepen: Voorwaarden, Werkterreinen en Uitvoering. In de punten a t/m c worden deze groepen kort toegelicht; onder punt d worden enkele opmerkingen gemaakt over de toepassingsmogelijkheden van de standaardregels. a. Voorwaarden De eerste groep regels gaat over de vereisten voor deelname op voet van gelijkheid en omvat vier elementen. Regel 1 benadrukt het belang van Bewustmaking van de behoeften, rechten en mogelijkheden van mensen met een functiebeperking, overal in de samenleving. Regel 2 eist goede Medische zorg en Regel 3 vraagt mogelijkheden voor Revalidatie en Reïn- 13

45 tegratie. De maatschappij moet volgens Regel 4 in staat zijn om Ondersteunende diensten en technische hulpmiddelen te bieden die overeenkomen met de behoeften van ieder individu. b. Werkterreinen De tweede groep regels beschrijft de verantwoordelijkheden van de maatschappij in acht belangrijke doelgebieden. Ten eerste de kwestie van de Toegankelijkheid (Regel 5). Als de maatschappij gebaseerd moet zijn op gelijkwaardigheid, moet zij ook voor iedereen toegankelijk zijn. Dit is van toepassing op de fysieke omgeving en ook op de beschikbaarheid van informatie en communicatie. Alle kinderen en jonge mensen moeten passend Onderwijs krijgen, overeenkomstig hun aanleg (Regel 6). Mensen met een functiebeperking hebben recht op Werk, op dezelfde voorwaarden als ieder ander (Regel 7). De samenleving moet zichzelf opleggen ervoor te zorgen dat mensen met een functiebeperking Inkomen en Sociale zekerheid hebben, zelfs als de aard van hun functiebeperking de mogelijkheden van betaalde arbeid verkleint of uitsluit (Regel 8). Iedereen heeft hetzelfde recht op een Gezinsleven en persoonlijke integriteit, mensen met een functiebeperking mogen niet gediscrimineerd worden inzake seksuele relaties, huwelijk of ouderschap (Regel 9). Zij moeten ook toegang hebben tot het Culturele leven, als toeschouwer of als beoefenaar (Regel 10). Hetzelfde geldt voor Sport en recreatie, binnen én buiten (Regel 11). Kerken en religieuze bijeenkomsten moeten toegankelijk zijn zodat mensen met een functiebeperking hun Religie vrij kunnen praktizeren (Regel 12). c. Uitvoering De laatste groep bestaat uit tien overkoepelende regels. De samenleving dient door Informatie en Onderzoek (Regel 13) haar kennis over de leefsituatie van mensen met een functiebeperking te vergroten. Dit legt de 14

46 basis voor consistent Beleid (Regel 14) dat op alle terreinen rekening houdt met mensen met functiebeperkingen. De Wetgeving (Regel 15) dient het recht op deelname en gelijkwaardigheid te garanderen. Het Economisch beleid (Regel 16) moet zodanig worden ingericht dat vraagstukken van functiebeperking een normaal onderdeel zijn van de gebruikelijke budgettering. Coördinatie van het werkzaamheden (Regel 17) moet een effeciënt gebruik van middelen van de maatschappij garanderen. Een van de belangrijkste thema s in de Standaard Regels is het belang van de maatschappelijke toepassing van de kennis waarover de Belangenorganisaties van mensen met een functiebeperking beschikken (Regel 18). Deze regel definieert de rol die belangen-organisaties van mensen met een functiebeperking als adviseurs kunnen spelen in planning, uitvoering en evaluatie van maatregelen die het leven van mensen met een functiebeperking betreffen. Voortdurende Training van personeel (Regel 19) op alle lagen is noodzakelijk om inzicht te krijgen in de behoeften, rechten en mogelijkheden van mensen met een functiebeperking. Registreren, volgen en evalueren van praktijkprogramma s (Regel 20) is continu nodig om de doelstellingen van de Standaard Regels geleidelijk aan te realiseren. Technische en economische samenwerking (Regel 21) stelt de leden van de Verenigde Naties in staat om de leefomstandigheden van mensen met een functiebeperking in ontwikkelingslanden te verbeteren en helpt hen om organisaties van deze mensen op te richten. Het beleid voor mensen met een functiebeperking behoort ook een vanzelfsprekende component te zijn van alle Internationale samenwerking (Regel 22). d. Toepassingen van de Standaard Regels De Standaard Regels hebben geen wettelijke status. Zij vormen een politieke en morele verplichting die unaniem is aanvaard door de leden van de internationale samenleving. Het begrip landelijke overheden aan het begin van elke Regel bete- 15

47 kent niet dat de Regels alleen van toepassing zijn op nationale overheden. De Standaard Regels zijn te gebruiken als richtlijnen voor beleidsmaatregelen op alle niveaus van de maatschappij, van nationaal tot lokaal, maar ook in het bedrijfsleven, instellingen, organisaties enzovoorts. 16

48 Hoofdstuk 2 - Deel 1 Kenmerken van een goed beleidsplan Deel 2 Gelijkwaardige partners Deel 3 Van idee naar gehandicaptenbeleid 17

49

50 Hoofdstuk 2 - Deel 1 Kenmerken van een goed beleidsplan Als de gemeente in staat moet zijn om dezelfde mogelijkheden te bieden aan alle burgers is een beleid nodig om de maatschappij systematisch toegankelijker en meer betrokken te maken. Een beleid dat volledig rekening houdt met mensen met een functiebeperking moet gebaseerd zijn op de volgende principes: De standaardregels als richtlijnen Het beleidsplan moet gebaseerd zijn op de bedoelingen en de inhoud van de Standaard Regels. De 22 Regels zijn te gebruiken als een raamwerk voor het opzetten van een beleidsplan. De gemeente gaat van regel tot regel en analyseert: of de lokale gemeenschap aan de Standaard Regels voldoet, wat er moet gebeuren om aan de Regels te voldoen, hoe het moet gebeuren doelstellingen en maatregelen. Nauwe samenwerking met de belangenorganisaties van mensen met een functiebeperking De belangenorganisaties van mensen met een functiebeperking moeten actief worden betrokken bij het hele proces van opstellen of aanpassen van beleidsplannen, vanaf het begin tot en met uitvoering en evaluatie. Een goed beleidsplan betreft alle behoeften. Daarom moet het beleidsplan 19

51 gebaseerd zijn op een goede inventarisatie van de behoeften van mensen met een functiebeperking die is gemaakt in nauwe samenwerking met de belangenorganisaties. Inbedding van specifiek beleid voor mensen met een functiebeperking in het algemeen beleid Het uiteindelijke doel van beleidsplannen van de gemeente is om de maatregelen voor mensen met een functiebeperking te integreren in al het lokale beleid en alle activiteiten. Dienovereenkomstig moeten die maatregelen al vanaf het begin in alle planning zijn opgenomen - een principe dat internationaal bekend staat als mainstreaming. Een logische consequentie daarvan is dat beleidsmaatregelen zoveel mogelijk moeten uitgaan van wat de Zweden noemen: het principe van verantwoordelijkheid en financiering. Dit betekent dat iedere activiteit zijn eigen onkosten met zich meebrengt. Mensen met een auditieve beperking hebben versterkers nodig om te kunnen telefoneren. De extra onkosten hiervan moeten worden meegerekend in de prijs, niet alleen van telefoons met versterkers, maar van alle telefoons, om aan het principe te voldoen. Een van de eerste stappen naar inbedding is het aannemen van een voltooid integraal beleidsplan voor mensen met een functiebeperking door de gemeenteraad. Dat beleidsplan moet alle activiteiten in het verantwoordelijkheidsgebied van de overheid bestrijken. Vrouwen, kinderen en immigranten De situatie van vrouwen, kinderen en immigranten vraagt extra aandacht in het beleidsplan. Vrouwen met een functiebeperking lopen het risico te lijden onder dubbe- 20

52 le discriminatie: als persoon met een functiebeperking en als vrouw. Het is dus belangrijk dat het beleidsplan aandacht besteedt aan seksespecificatie. Dubbele discriminatie is ook voor immigranten een realiteit. Een goede opvoeding en begeleiding is essentieel om kinderen met een functiebeperking in staat te stellen te leven als andere kinderen. Algemene en individuele maatregelen Individuele maatregelen moeten zonodig altijd beschikbaar zijn als aanvulling op algemene maatregelen. Veel toegankelijkheidsvraagstukken zijn af te handelen met algemene maatregelen. Als bijvoorbeeld het openbaar vervoer is aangepast voor mensen met een functiebeperking kunnen meer mensen per bus of metro reizen. Maar er zullen altijd mensen zijn die persoonsgebonden hulp nodig hebben. Keuzevrijheid Het is een zaak van democratisch belang dat mensen met een functiebeperking dezelfde mogelijkheden hebben om hun eigen keuzes te maken als ieder ander. De gemeente moet diensten aanbieden die elke burger de mogelijkheid geven tot participatie en persoonlijke keuze. De maatschappij als voorbeeld De maatschappij moet het goede voorbeeld geven met een vooruitziend beleid voor mensen met een functiebeperking en door het belang van naleving van de Standaard Regels in alle activiteiten te benadrukken. Wanneer bijvoorbeeld de gemeente financiële steun geeft voor onderwijs, 21

53 sportaccomodaties, clubs, culturele evenementen et cetera, kan zij eisen stellen aan de ontvangers van subsidies. De gemeente besteedt ook activiteiten uit. In desbetreffende overeenkomsten moet worden bedongen dat de uitvoerder de benodigde kennis heeft om te voorkomen dat mensen met een functiebeperking worden gediscrimineerd. De gemeente kan bovendien een goed voorbeeld geven door zelf mensen met een functiebeperking in dienst te nemen. Toekomstige samenwerking met de belangenorganisaties Het beleidsplan moet omschrijven hoe de gemeente in de toekomst gaat samenwerken met belangenorganisaties van mensen met een functiebeperking. Het plan moet aangeven welke adviesgroepen nodig zijn en hoe zij effectief moeten werken. Vertegenwoordigers van de organisaties moeten een adviserende rol vervullen, zoals Standaard Regel 18 beoogt. De overheid dient te overwegen of dit een trainings- en opleidingsverplichting met zich meebrengt en of de vertegenwoordigers een vergoeding voor hun aanwezigheid moeten krijgen. Doelstellingen Beleidsplannen van lokale overheden moeten langetermijn-doelstellingen bevatten die vastleggen dat mensen met een functiebeperking dezelfde rechten hebben als andere burgers. Definitie van deze doelstellingen is heel goed mogelijk door aan de openingszin van elke Standaard Regel te refereren. 22

54 Concrete maatregelen De resultaten worden bereikt door concrete maatregelen die in het beleidsplan duidelijk zijn omschreven. Er moet instaan wat er moet gebeuren, wanneer elke maatregel moet zijn afgerond, welke instantie verantwoordelijk is voor de uitvoering en hoe de maatregel wordt gefinancierd. Dit is zeer belangrijk voor het realiseren van de doelstelling en de noodzakelijke evaluatie van het beleid. Evaluatie en bijstelling De procedures voor evaluatie en bijstelling moeten worden omschreven in het beleidsplan. Een werkgroep van vertegenwoordigers van de belangenorganisaties van mensen met een functiebeperking en de gemeente moeten het beleidsplan jaarlijks evalueren. Een andere mogelijkheid is dat de gemeente een speciale auditor aanwijst die de naleving van het beleidsplan evalueert. Daarnaast is periodieke bijstelling van het beleidsplan nodig. 23

55 Deel 2 Gelijkwaardig partnerschap De aanpak van Agenda 22 is gebaseerd op twee inventarisaties: Welke diensten en voorzieningen biedt de gemeente aan haar burgers? Welke diensten en voorzieningen moet de samenleving bieden aan mensen met een functiebeperking? Het beleidsplan moet elke mogelijke kloof tussen deze inventarisaties dichten. Gelijkwaardigheid De belangenorganisaties van mensen met een functiebeperking moeten gelijkwaardige partners zijn in en deel uitmaken van het gehele beleidsproces. De belangenorganisaties van mensen met een functiebeperking moeten betrokken zijn bij het beleidsplan, vanaf het begin van de planfase tot en met het vaststellen door de betrokken instanties. Als namelijk een overheid de 22 VN Standaard Regels onderschrijft in navolging van Regel 18 is een logisch gevolg daarvan dat het proces van het totstandkomen van een beleidsplan dat ook weerspiegelt. Tijd en geld Beloning van de vertegenwoordigers van de belangenorganisaties van mensen met een functiebeperking is een goede manier om hen in staat te stellen hun werk goed te doen. Een goed beleid moet systematisch zijn en voldoende structuur hebben om politieke en economische schommelingen te kunnen doorstaan. Dit vraagt 24

56 veel tijd van de afgevaardigden en daarom zou beloning voor hun bijdrage nodig kunnen zijn. Agenda 22-Coördinatiegroep Het werk aan een beleidsplan kan worden georganiseerd door een Agenda 22-Coördinatigroep. Deze groep kan het werk plannen en sturen, analyses maken en voorstellen doen en het concept voor een beleidsplan opstellen. De werkgroep moet bestaan uit een gelijk aantal vertegenwoordigers van de gemeente en van de belangenorganisaties van mensen met een functiebeperking. Werkgroepen Werkgroepen kunnen benoemd worden om op deelonderwerpen inventarisaties van gemeentelijke activiteiten te maken. Zij kunnen ook voorstellen doen voor te nemen maatregelen. Samenstelling van werkgroepen gaat op dezelfde manier als de Agenda 22-Coördinatiegroep. Dit verzekert een gelijkwaardige, representatieve balans tussen de gemeente en de belangenorganisaties van mensen met een functiebeperking. De belangenorganisaties van mensen met een functiebeperking De belangenorganisaties van mensen met een functiebeperking kunnen gegevens verzamelen en bundelen die betrekking hebben op de noodzakelijke ondersteuning vanuit de samenleving. 25

57 Deel 3 Van idee naar beleidsplan Het definitieve plan moet betrekking hebben op alle activiteiten van de gemeente. Daarom moet de taak van het opstellen van een beleidsplan direct ressorteren onder het hoogste orgaan van beleidsmakers dat de Agenda 22- Coördinatiegroep samenstelt. Werken aan het beleid kan op de volgende manier georganiseerd worden: De gemeenteraad beslist dat er een beleidsplan moet komen. Werkgroepen inventariseren de activiteiten. De Agenda 22- Coördinatiegroep wordt aangesteld en maakt een tijdschema met werkverdeling, alsmede analyses en voorstellen. De belangenorganisaties van mensen met een functiebeperking inventariseren de behoeften aan openbare diensten en voorzieningen. Een concept-beleidsplan wordt opgesteld. Het beleidsplan wordt aangenomen door het hoogste orgaan van beleidsmakers bij de gemeente. 26

58 Stap 1 Inventarisatie van activiteiten van de gemeente in relatie tot de Standaard Regels Dit werk moet gebaseerd zijn op een inventarisatie van de realiteit, om te laten zien in hoeverre de door de gemeente geboden diensten overeenkomen met de behoeften van mensen met een functiebeperking. De gemeente die de naleving van de verschillende activiteiten in het kader van de VN Standaard Regels onderzoekt, kan ook deze inventarisatie uitvoeren. De inventarisaties moeten totstandkomen in samenwerking met vertegenwoordigers van belangenorganisaties. Hun kennis van de behoeften van mensen met een functiebeperking stelt hen in staat om zowel mogelijkheden als tekortkomingen te signaleren die anderen niet zien. De inventarisaties sluiten af met een per activiteit opgestelde samenvatting en voorstellen voor te nemen maatregelen. Als de gemeente een compleet beeld wil krijgen, kunnen alle activiteiten in één keer worden geïnventariseerd. Maar het werk kan ook zodanig worden verdeeld dat bepaalde aandachtsgebieden in het ene jaar worden geïnventariseerd en andere in een volgend jaar. Iedere Standaard Regel refereert aan de verantwoordelijkheid van nationale overheden. Vervanging van nationale overheden door lokale overheden of overheid maakt het gebruik van Standaard Regels op dit niveau mogelijk. Het beste is om alle regels van Regel 1 tot en met Regel 22 voor iedere activiteit na te lopen. Anderszins kan bij de inventarisa- 27

59 tie iedere activiteit worden vermeld met een verwijzing naar de daarvoor meest relevante regels. Een voorbeeld is het inventariseren van een school; daarvoor is Regel 6, Onderwijs, erg belangrijk. Sommige regels zijn overkoepelend en zijn van toepassing op alle sectoren van de maatschappij en zij moeten daarom door ieder gebruikt worden. Dit geldt met name voor: Regel 1 - Bewustmaking, die gaat over het belang van bewustzijnsbevordering over de rechten, behoeften en mogelijkheden van mensen met een functiebeperking. Regel 5 - Toegankelijkheid, over het belang van toegang tot de fysieke omgeving en tot informatie en communicatie. Regel 14 - Beleid formuleren en plannen. Regel 18 - Belangenorganisaties van mensen met een functiebeperking. Regel 19 - Training van personeel. Dit document bevat als laatste een hoofdstuk getiteld Vragen betreffende de VN Standaard Regels. Deze set vragen kan worden gebruikt bij het toetsen van de inventarisaties aan de Standaard Regels door de gemeente en de organisaties van de mensen met functiebeperkingen. Stap 2 Inventarisatie van de behoefte aan publieke diensten door mensen met een functiebeperking Grondig onderzoek naar de behoeften van mensen met een functiebeperking is nodig. De organisaties van deze mensen kunnen dit onderzoek uitvoeren. 28

60 In de eerste fase zou iedere organisatie van mensen met een functiebeperking het op zich kunnen nemen om de behoefte aan publieke diensten vast te stellen voor de groep die zij vertegenwoordigen. Het is belangrijk om de behoeften aan diensten van alle groepen op te nemen in het beleidsplan. Stap 3 Samenvatten, analyse en prioriteiten De Agenda 22-Coördinatiegroep bundelt en analyseert de rapporten, vergelijkt ze met de omschrijving van de behoeften en stelt een beleidsplan op. Mogelijk verschilt de visie van de gemeente op de naleving van de Standaard Regels in sommige opzichten met die van de gebruikers. In dat geval is het standpunt van de belangenorganisaties van mensen met een functiebeperking duidelijk van meer gewicht. Na bundeling en analyse van al het materiaal zal duidelijk worden op welke terreinen er tekortkomingen zijn. Er zal waarschijnlijk zoveel moeten gebeuren dat het werk verspreid moet worden over een aantal jaren. In dit stadium moet worden besloten welke maatregelen het eerst moeten worden genomen en welke op de tweede plaats komen. Prioriteiten kunnen worden vastgesteld in relatie tot vele verschillende aspecten. De eerste prioriteit is vastleggen dat de gemeente functiebeperkingsproblemen altijd vanaf de start opneemt in het maken van plannen voor activiteiten of ruimtelijke ordening. Dit kan in de vorm van een stipulatie dat 29

61 gehandicaptenproblematiek moet worden getoetst bij veranderingen van activiteiten of op terreinen als renovaties en reparaties, reorganisatiemaatregelen, automatisering en bij het combineren van doelstellingen en actieplannen. Andere prioriteiten kunnen bijvoorbeeld te maken hebben met bijzondere groepen, zoals kinderen en bejaarden. Dit kan resulteren in maatregelen om gedurende een bepaalde tijd extra aandacht te garanderen voor aandachtsgebieden die voor deze groepen van belang zijn. Het verlenen van voorrang aan bepaalde activiteiten is een andere mogelijkheid. Financiële beperkingen hoeven geen obstakel te zijn. De opzet van het beleidsplan moet realistisch zijn; dit bevordert de haalbaarheid. Het is heel goed mogelijk om systematisch te werken aan een gelijkwaardige maatschappij, zelfs in tijden van schaarste. Dit kan door de financiering van beleidsmaatregelen te faseren. Anderzijds geldt dat wat goed is voor mensen met een functiebeperking, ook goed is voor anderen. Alle reizigers in het openbaar vervoer bijvoorbeeld hebben baat bij zowel gesproken als geschreven informatie. Stap 4 Beleidsplan, conceptversie De doelstellingen zijn te omschrijven als visies op een gelijkwaardige maatschappij en een gelijkwaardige deelname door alle burgers. Deze visies kunnen worden gebaseerd op de openingszin van iedere Standaard Regel. 30

62 Een goed beleidsplan is helder en bevat duidelijke doelstellingen met concrete beleidsmaatregelen in fasen. Een beleidsplan beslaat een aantal jaren. Het beschrijft welke concrete maatregelen per jaar genomen moeten worden om een bepaald doel te bereiken. Het plan geeft aan welke maatregelen er moeten komen, wanneer dat moet gebeuren, welk orgaan de verantwoordelijkheid draagt en hoe de financiering is geregeld. Hoe duidelijker de voorgenomen maatregelen in het plan zijn omschreven, des te eenvoudiger zal de evaluatie zijn. Dit document biedt aan het einde een suggestie voor een allesomvattende opzet. Stap 5 Vaststelling van het beleidsplan door het hoogste beleidsorgaan Het beleidsplan wordt aangenomen door de gemeenteraad, de hoogste lokale autoriteit, waardoor het van toepassing is op alle activiteiten die onder de gemeente vallen. 31

63

64 Vragen over de VN-Standaard regels 33

65

66 Hoofdstuk 3 - Vragen over de VN-Standaard Regels it gedeelte bestaat uit een aantal vragen betreffende elke Regel. De vragen zijn samen met de Standaardregels zelf te gebruiken om na te gaan of lokale overheden zich houden aan de VN-Standaard Regels. Elke activiteit kan getoetst worden aan de meest relevante regels. Bepaalde regels zijn meer algemeen toepasbaar en hebben betrekking op alle activiteitenterreinen; zij moeten dus bij alle inventarisaties aan de orde komen. De overkoepelende regels zijn: - Regel 1 Bevorderen van bewustwording - Regel 5 Toegankelijkheid - Regel 14 Beleidsvorming en beleidsplannen - Regel 18 Belangenorganisaties van mensen met een functiebeperking - Regel 19 Trainen van personeel 35

67 Regel 1 Bevorderen van bewustwording Overheden moeten actie ondernemen om de samenleving bewust te maken van het feit dat er mensen met functiebeperkingen zijn en daarmee (dus ook) van hun rechten, hun behoeften, hun mogelijkheden en hun bijdragen. Vragen Regel 1:1 Hoe verspreidt de gemeente informatie over haar voorzieningen voor mensen met een functiebeperking? Is de informatie toegankelijk voor mensen met elk soort functiebeperking? Is de informatie toereikend, in die zin dat alle mensen met functiebeperkingen volledig geïnformeerd worden over hun rechten en mogelijkheden? Regel 1:2 Wat doet de gemeente om de informatie te verspreiden dat mensen met functiebeperkingen burgers zijn met dezelfde rechten en plichten als ieder ander? Regel 1:3 Wat doet de gemeente om de media te stimuleren personen met functiebeperkingen te beschrijven in positieve termen? 36

68 Regel 1:6 Hoe spoort de gemeente ondernemingen in de private sector aan om bij al hun activiteiten rekening te houden met mensen met een functiebeperking? Regel 1:7 Wat doet de gemeente om de mensen met een functiebeperking zélf er zich bewust van te maken dat zij rechten en mogelijkheden hebben? Regel 1:9 Bevatten de trainingsprogramma s voor alle medewerkers van de gemeente ook bewustwordingsbevorderende maatregelen? 37

69 Regel 2 Gezondheidszorg Overheden moeten garant staan voor het bestaan van doeltreffende medische zorg voor mensen met een functiebeperking. Vragen Regel 2:1 Heeft de gemeente actieprogramma s voor vroegtijdige signalering, vaststelling en behandeling van functiestoornissen? Regel 2:2 Welke opleidingsmogelijkheden zijn er voor personeel in de zorg voor de onderkenning van stoornissen en de doorverwijzing naar de juiste behandeling? Regel 2:4 Krijgt personeel in verpleging en verzorging voldoende gelegenheid om zich op de hoogte te stellen van (technologische) ontwikkelingen op het vakgebied? Regel 2:6 Hoe verzekert de gemeente mensen met functiebeperkingen van toegang tot alle behandelingen en geneesmiddelen die zij nodig hebben? 38

70 Regel 3 Revalidatie en Reïntegratie Overheden moeten zorgen dat er voorzieningen zijn voor de revalidatie en reïntegratie van mensen met een functiebeperking, zodat zij zo zelfstandig mogelijk kunnen (blijven) functioneren. Vragen Regel 3:1 Heeft de gemeente eigen revalidatie- en reïntegratieprogramma s voor verschillende groepen van mensen met een functiebeperking? Regel 3:2 Welke programma s bestaan er voor mensen met verschillende functiebeperkingen? Regel 3:3 Komen de programma s overeen met de behoeften? Zo niet: wat ontbreekt? Regel 3:4 Welke mogelijkheden zijn er voor mensen met functiebeperkingen en hun familie om deel te nemen aan het ontwikkelen en opzetten van begeleidingsprogramma s die henzelf betreffen? 39

71 Regel 3:6 Worden mensen met een functiebeperking en hun familie aangemoedigd een actieve rol te spelen in begeleidingsprogramma s voor anderen, bijvoorbeeld als leraar, trainer of raadgever? Regel 3:7 Worden de belangenbelangenorganisaties van mensen met een functiebeperking geraadpleegd bij de formulering of evaluatie van revalidatieen reïntegratieprogramma s? 40

72 Regel 4 Ondersteunende diensten en voorzieningen Overheden moeten de ontwikkeling en de beschikbaarheid van ondersteunende diensten voor mensen met een functiebeperking garanderen, inclusief hulpmiddelen, om hen te helpen het niveau van onafhankelijkheid in hun dagelijks leven te verhogen en hun rechten uit te oefenen. Vragen Regel 4:1 Biedt de gemeente de benodigde ondersteuning voor mensen met een functiebeperking als het gaat om: - hulpmiddelen? - persoonlijke assistentie? - tolkdiensten? Regel 4:4 Staan de diensten gratis ter beschikking aan de gebruiker? 41

73 Regel 5 Toegankelijkheid Overheden moeten het overkoepelend belang erkennen van toegankelijkheid in het proces van gelijkschakeling van mogelijkheden in alle geledingen van de maatschappij. De overheden moeten voor mensen met functiebeperkingen: (a) actieprogramma s maken om de fysieke omgeving toegankelijk te maken en (b) maatregelen treffen om hen toegang te verschaffen tot informatie en communicatie. Vragen Regel 5:1 Heeft de gemeente een actieprogramma om systematisch de fysieke omgeving (binnen én buiten) toegankelijk te maken voor iedereen, bijvoorbeeld in/bij: - woonhuizen? - andere gebouwen? - openbaar vervoer? - straten en wegen? - andere buitenlokaties? Regel 5:2 Hebben personen die professioneel betrokken zijn bij ontwerp en aanleg van de fysieke omgeving de mogelijkheid zich te informeren over ontwikkelingen in veranderend beleid en maatregelen om toegankelijkheid te realiseren? 42

74 Regel 5:3 Wordt bij ontwerp en aanleg van de fysieke omgeving vanaf het eerste begin ook rekening gehouden met de eisen voor toegankelijkheid voor alle groepen van mensen met functiebeperkingen? Regel 5:4 Worden belangenorganisaties van mensen met functiebeperkingen geraadpleegd bij: - de ontwikkeling van voorschriften en normen voor toegankelijkheid? - de planning van bouwprojecten? Regel 5:5 Is de informatie die de overheid verstrekt over diagnose, rechten, beschikbare diensten en programma s toegankelijk voor: - alle mensen met een functiebeperking? - hun familie? - hun vertegenwoordigers? Regel 5:6 Welke strategieën zijn in gebruik voor het toegankelijk maken van informatiediensten en documentatie voor: - blinden en slechtzienden? - doofblinden? - doven en slechthorenden? - verstandelijk gehandicapten? - dyslectische personen? Zijn de genomen maatregelen in overeenstemming met de behoeften? 43

75 Regel 5:7 Hoe krijgen dove en slechthorende kinderen tijdens hun leerperiode toegang tot les in gebarentaal? Helpt de overheid de ouders om les te krijgen in gebarentaal? Weet de gemeente hoeveel dove, doofblinde of slechthorende burgers tolkdiensten nodig hebben? Zijn er tolken voor iedereen die hen nodig heeft? Regel 5:9 Hoe controleert de gemeente de toegankelijkheid van televisie, radio en kranten voor: - visueel gehandicapten? - doofblinden? - doven en slechthorenden? - verstandelijk gehandicapten? - dyslectische personen? Regel 5:10 Wordt met aspecten van toegankelijkheid voor alle groepen vanaf het begin rekening gehouden bij de opbouw van nieuwe in computers opgeslagen informatie- en dienstensystemen? Als dit niet zo is: worden bestaande systemen dan aangepast zodat ze toegankelijk zijn voor mensen met een functiebeperking? Regel 5:11 Wordt de mening van belangenorganisaties van mensen met een functiebeperking gevraagd vóór de ontwikkeling van nieuwe informatiediensten? 44

76 Regel 6 Onderwijs "Overheden dienen gelijke kansen als uitgangspunt te erkennen voor basis-, voortgezet en hoger onderwijs in een geïntegreerde omgeving voor kinderen, jongeren en volwassenen met een functiebeperking. Zij moeten waarborgen dat dit onderwijs een geïntegreerd onderdeel is van het onderwijssysteem." Vragen Regel 6:1 Waarborgt de gemeente de integratie van mensen met een functiebeperking in de onderwijsomgeving? Is dit onderwijs opgenomen in de gebruikelijke onderwijsplanning, de ontwikkeling van lesprogramma s en de schoolorganisatie? Regel 6:2 Zijn er voorzieningen om het onderwijs toegankelijk te maken zoals: - gebarentolken? - andere ondersteunende voorzieningen? - protocollen voor het toegankelijk maken van het onderwijs voor iedereen? Regel 6:3 Hoe zijn ouderverenigingen en belangenorganisaties van mensen met een functiebeperking betrokken bij het onderwijssysteem? 45

77 Regel 6:6 Heeft de gemeente een beleid geformuleerd voor onderwijs in reguliere scholen? Zijn er mogelijkheden voor flexibele toevoeging en aanpassing van lesprogramma s? Zijn er voorzieningen voor extra leermiddelen, bijscholing en voorlichting van docenten en onderwijsassistenten? Regel 6:8 Bestaat er speciaal onderwijs voor diegenen aan wie het reguliere onderwijs geen adequate voorzieningen kan bieden? Is de kwaliteit van dat onderwijs gelijkwaardig aan ander onderwijs? Regel 6:9 Zijn er speciale scholen voor doven/slechthorenden en doofblinden die onderwijs in gebarentaal nodig hebben? Indien dit niet het geval is: hoe wordt dan in de behoeften van deze leerlingen voorzien? 46

78 Regel 7 Werkgelegenheid "Overheden dienen het principe te erkennen dat mensen met een functiebeperking in staat moeten worden gesteld om hun mensenrechten uit te oefenen, met name wat werkgelegenheid betreft. Zij moeten op de arbeidsmarkt gelijke kansen krijgen voor productief en betaald werk, zowel op het platteland als in de steden." Vragen Regel 7:2 Wat doet de gemeente om integratie van mensen met een functiebeperking op de arbeidsmarkt te bevorderen? Regel 7:3 Hoeveel mensen heeft de gemeente in dienst? Hoeveel daarvan hebben een functiebeperking? Hebben sociale werkplaatsen van de gemeente een plan van aanpak om deze toegankelijk te maken voor mensen met een functiebeperking? Zo ja, welke maatregelen bevatten die plannen inzake: - bevordering van het gebruik van ondersteunende diensten? - aanpassing van werktijden aan individuele behoeften (bijvoorbeeld flexibele werktijden, parttime- en duobanen)? - verbetering van omscholing? - andere punten? Zijn deze maatregelen al in werking getreden? Zijn zij doeltreffend? 47

79 Regel 7:4 Wat doet de gemeente om de kennis en het inzicht van het publiek te bevorderen, om zo een negatieve houding en vooroordelen ten opzichte van werknemers met een functiebeperking weg te nemen? Regel 7:5 Wat doet de gemeente aan het scheppen van gunstige voorwaarden om zelf mensen met een functiebeperking in dienst te nemen? Regel 7:6 Wat zijn op dit moment de condities bij sociale werkplaatsen die onder de verantwoordelijkheid van de gemeente vallen: hebben mensen met een functiebeperking dezelfde mogelijkheden als anderen met betrekking tot: - dienstverbanden? - promotiemogelijkheden? - salarisverhoging? - deelname aan trainingsprogramma s voor personeel? Regel 7:7 Welke mogelijkheden voor werkgelegenheid kan de gemeente bieden aan mensen met een functiebeperking die niet terecht kunnen op de reguliere arbeidsmarkt? Regel 7:9 Werkt de gemeente samen met de belangenorganisaties van mensen met een functiebeperking als het gaat om maatregelen op de werkvloer en de arbeidsmarkt voor mensen met beperkingen? 48

80 Regel 8 Inkomensbehoud en sociale zekerheid "Overheden zijn verantwoordelijk voor het voorzien in sociale zekerheid en behoud van inkomen voor mensen met een functiebeperking." Vragen Regel 8:1 In welke bijstand is voorzien voor mensen die door hun functiebeperking? - tijdelijk hun inkomen kwijt zijn? - op hun inkomen gekort zijn? - werkgelegenheid is onthouden? Is de desbetreffende bijstand voor mensen met een functiebeperking voldoende om hen een gelijkwaardige levensstandaard te verschaffen? Een functiebeperking kan extra onkosten met zich mee brengen. Is met dit feit rekening gehouden bij het bepalen van de inkomensondersteuning? Regel 8:3 Welke bijstand is beschikbaar voor individuele personen die de mantelzorg op zich nemen voor iemand met een functiebeperking? 49

81 Regel 8:4 Heeft de gemeente specifieke actieprogramma s om mensen met een functiebeperking aan te moedigen om werk te zoeken? Zo ja, voorzien deze programma s in voorlichting over - beroepskeuze? - omscholing? - vakopleiding? - tijdelijk inkomen? 50

82 Regel 9 Gezinsleven en persoonlijke levenssfeer "Overheden moeten bevorderen dat mensen met een functiebeperking volledig deelnemen aan het gezinsleven. Zij moeten hun recht op een persoonlijke levenssfeer beschermen en erop toezien dat de wet mensen met een functiebeperking niet discrimineert wat betreft seksuele relaties, huwelijk en ouderschap." Vragen Regel 9:1 Stelt de gemeente mensen met een functiebeperking in staat om bij hun familie te wonen? Is er respijthulp voor mantelzorgers beschikbaar? Regel 9:2 Voorziet de gemeente in voorlichting en advisering van mensen met een functiebeperking die een gezin willen starten? Regel 9:3 Wat doet de gemeente aan het veranderen van een negatieve houding over huwelijk, seksualiteit en ouderschap jegens mensen met een functiebeperking? Regel 9:4 Kan de gemeente mensen met een functiebeperking informeren over het nemen van voorzorgsmaatregelen tegen seksuele en andere vormen van misbruik? 51

83 Regel 10 Cultuur "Overheden moeten zorgen voor integratie en deelname van mensen met een functiebeperking aan culturele activiteiten op een gelijkwaardige basis." Vragen Regel 10:1 Kunnen mensen met een functiebeperking hun artistieke talenten ontwikkelen? Bij voorbeeld op het gebied van dans, muziek, literatuur, theater en andere artistieke activiteiten? Zijn culturele voorstellingen en diensten toegankelijk voor mensen met een functiebeperking? Regel 10:2 Is er informatie over het aanbod van culturele voorstellingen en diensten in: - theaters? - musea? - bioscopen? - bibliotheken? Regel 10:3 Zijn er speciale technische voorzieningen beschikbaar om literatuur, beeldende kunst, toneel en film toegankelijk te maken voor mensen met een functiebeperking? 52

84 Regel 11 Sport en recreatie "Overheden moeten maatregelen treffen voor gelijke kansen voor beoefening van sport en recreatie door mensen met een functiebeperking." Vragen Regel 11:1 Zijn de activiteiten zelf zodanig toegankelijk dat mensen met een functiebeperking kunnen deelnemen aan sport en vrijetijdsbesteding? Zijn de sport- en recreatieprogramma s toegankelijk voor toeschouwers met een functiebeperking? Regel 11:2 Wat doet de gemeente om de plaatselijke toeristische attracties toegankelijk en aantrekkelijk te maken? Regel 11:3 Hoe ondersteunt de gemeente sportbeoefening door mensen met een functiebeperking? Krijgen mensen met een functiebeperking ondersteuning voor deelname aan nationale en internationale evenementen? 53

85 Regel 11:4 Is er voor mensen met een functiebeperking ook sportinstructie en -training beschikbaar van hetzelfde kwaliteitsniveau als voor iedereen? Regel 11:5 Zijn de belangenorganisaties van mensen met een functiebeperking geraadpleegd bij de ontwikkeling van activiteiten? 54

86 Regel 12 Religie "Overheden moeten maatregelen bevorderen die mensen met een functiebeperking in staat stellen gelijkwaardig te participeren in het religieuze leven in hun leefomgeving." Vragen Regel 12:1 Wat doet de gemeente aan het toegankelijk maken van religieuze gebouwen en activiteiten voor mensen met een functiebeperking? Regel 12:2 Wat doet de gemeente aan het bevorderen van informatieverstrekking aan religieuze instanties en organisaties over de problematiek van functiebeperkingen? Regel 12:3 Wat doet de gemeente om religieuze lectuur toegankelijk te maken voor mensen met een zintuiglijke functiebeperking? Regel 12:4 Worden de belangenorganisaties geraadpleegd over de ontwikkeling van maatregelen voor een gelijkwaardige deelname aan religieuze activiteiten? 55

87 Regel 13 Informatie en onderzoek "Overheden accepteren de eindverantwoordelijkheid voor het verzamelen en verspreiden van informatie over de leefomstandigheden van mensen met een functiebeperking en zij bevorderen uitgebreid onderzoek naar alle aspecten en problemen die het leven van mensen met een functiebeperking bemoeilijken." Vragen Regel 13:1 Heeft de gemeente statistieken verzameld over, bijvoorbeeld: - de onderwijssituatie van leerlingen met een functiebeperking? - de werkomstandigheden van mensen met een functiebeperking? - arbeidsmogelijkheden voor mensen met een functiebeperking? - meerkosten die een beperking met zich meebrengen? - de invloed van bezuinigingsmaatregelen en toenemende financiële druk op mensen met een functiebeperking? Regel 13:2 Heeft de gemeente een databank met: - diverse groepen van mensen met een functiebeperking en hun specifieke behoeften? - de adressen van alle belangenorganisaties van mensen met een functiebeperking? - voorzieningen en programma s voor mensen met een functiebeperking? 56

88 Regel 13:3 Hoe ondersteunt de overheid onderzoek naar: - de invloed van sociale en economische omstandigheden op mensen met een functiebeperking en hun gezinsleden? - manieren waarop voorzieningen en ondersteunende diensten kunnen worden ontwikkeld? Regel 13:5 Bevordert de gemeente de werving van mensen met een functiebeperking voor het werken in gegevensverzameling en onderzoek over de problematiek van functiebeperkingen? Regel 13:7 Welke maatregelen neemt de gemeente om kennis en informatie over functiebeperking te verspreiden op politiek, ambtelijk en bestuurlijk niveau? 57

89 Regel 14 Beleidsvorming en -planning "Overheden moeten ervoor zorgen dat rekening gehouden wordt met mensen met een functiebeperking bij alle beleidsvorming en -planning." Vragen Regel 14:1 Heeft de gemeente een beleidsplan? Is dit gebaseerd op de VN Standaard Regels? Bevat het beleid concrete maatregelen inzake: - een tijdslimiet voor de uitvoering van elke maatregel? - de verantwoordelijke uitvoerder? - financiële en andere middelen? Regel 14:2 Is het beleidsplan opgesteld in nauwe samenwerking met de belangenorganisaties van mensen met een functiebeperking? Is in beleidsplannen van de gemeente vanaf het eerste moment rekening gehouden met mensen met een functiebeperking? Regel 14:4 Zijn er standaardlijsten om te controleren of er voor verschillende situaties maatregelen getroffen zijn voor toegankelijkheid? Zo ja, worden die lijsten dan ook gebruikt om actie te bevorderen? 58

90 Regel 15 Wetgeving "Overheden dragen verantwoordelijkheid om een wettelijke basis te scheppen voor maatregelen die volledige participatie en rechtsgelijkheid waarmaken voor mensen met een functiebeperking." Vragen Regel 15:2 Voldoet de gemeente aan de vigerende wetgeving voor mensen met een functiebeperking? Zo nee, is de gemeente daarop aangesproken en heeft zij actie ondernomen om ervoor te zorgen dat de situatie zich niet herhaalt? 59

91 Regel 16 Economisch beleid "Overheden dragen de financiële verantwoordelijkheid voor nationale programma s en beleid voor het scheppen van gelijke kansen voor mensen met een functiebeperking." Vragen Regel 16:1 Zijn de uitgaven van de gemeente voor aanpassingen en andere hulpbronnen inzake mensen met een functiebeperking opgenomen in het normale budget dan wel apart begroot? Regel 16:2 Geeft de gemeente financiële ondersteuning aan projecten en andere ontwikkelingen die relevant zijn voor mensen met een functiebeperking? Regel 16:4 Heeft de gemeente een speciaal ontwikkelingsfonds voor de ondersteuning van proefprojecten en hulpprogramma's van lokale belangenorganisaties? 60

92 Regel 17 Coördinatie van werkzaamheden "Overheden zijn verantwoordelijk voor het oprichten en versterken van nationale coördinatie-centra die moeten functioneren als expertisecentrum voor vraagstukken over functiebeperkingen." Vragen Regel 17:1 Heeft de gemeente een permanente commissie die vraagstukken over functiebeperkingen coördineert? Regel 17:2 Zo ja, hoe wordt die coördinatiecommissie samengesteld? Regel 17:3 Hoe zijn de belangenorganisaties van de mensen met functiebeperkingen vertegenwoordigd in de coördinatiecommissie? Regel 17:4 Welke financiële en andere middelen staan de coördinatiecommissie ter beschikking? 61

93 Regel 18 Organisaties van mensen met functiebeperkingen "Overheden moeten het recht erkennen van belangenorganisaties om mensen met functiebeperkingen op nationaal, regionaal en lokaal niveau te vertegenwoordigen. Overheden moeten ook de adviserende rol erkennen van deze organisaties bij de besluitvorming over het beleid." Vragen Regel 18:1 Hoe ondersteunt en bevordert de gemeente: - de oprichting van belangenorganisaties van mensen met een functie beperking? - al bestaande organisaties? - onderlinge samenwerking tussen zulke belangenorganisaties? Regel 18:2 Hoe werkt de gemeente nu samen met deze belangenorganisaties? Regel 18:3 Welke rol spelen de belangenorganisaties bij ondersteuning, dienstverlening, voorzieningen en andere maatregelen voor mensen met een functiebeperking? Zijn zij in de gelegenheid om: - behoeften en prioriteiten te aan te wijzen? - deel te nemen aan de planning van maatregelen? - invloed uit te oefenen op de uitvoering van het beleid? 62

94 - deel te nemen aan evaluaties? - actief een bijdrage te leveren aan de bewustwording in de samenleving? Regel 18:4 Welke betekenis hebben belangenorganisaties van mensen met een functiebeperking voor: - hun leden? - de samenleving? Regel 18:5 In hoeverre zijn deze belangenorganisaties vertegenwoordigd in de lokale bestuursorganen? 63

95 Regel 19 Training van personeel "Overheden zijn verantwoordelijk voor het waarborgen van doelmatige training op ieder niveau van personeel dat betrokken is bij de planning en voorbereiding van programma's en voorzieningen voor personen met functiebeperkingen." Vragen Regel 19:1 Krijgen medewerkers van de gemeente die regelmatig in contact komen met mensen met een functiebeperking ook voorlichting en training op dit gebied? Zo ja, wat houdt die training in? Krijgen andere personeelsleden training op dit gebied? Regel 19:3 Worden mensen met een functiebeperking ingeschakeld als docenten, instructeurs of adviseurs in trainingsprogramma's voor gemeentelijk personeel? Worden deze trainingsprogramma's ontwikkeld in overleg met de belangenorganisaties van mensen met een functiebeperking? 64

96 Regel 20 Nationale controle op en evaluatie van beleidsprogramma's in het kader van de 22 Standaard Regels "Overheden zijn verantwoordelijk voor voortdurende controle en evaluatie van nationale programma s en diensten voor gelijke kansen voor mensen met functiebeperkingen." Vragen Regel 20:1 Hoe verloopt de evaluatie van beleids- en actieprogramma's voor mensen met een functiebeperking? Welke rol spelen de belangenorganisaties van mensen met een functiebeperking bij de evaluatie van beleids- en actieprogramma's? Hoe en aan wie vindt de verspeiding van de resultaten van de evaluaties plaats? Regel 20:5 Zijn de procedures voor hoe en wanneer evaluatie van beleid en actieprogramma s voor mensen met een functiebeperking zal plaatsvinden vastgelegd in de plannen? 65

97 Regel 21 Technische en economische samenwerking "Overheden in geïndustrialiseerde landen én ontwikkelingslanden hebben de verantwoordelijkheid om samen te werken om maatregelen te nemen voor het verbeteren van de leefomstandigheden van mensen met een functiebeperking." Vragen Regel 21:1 Welke financiële en andere middelen heeft de gemeente voor vluchtelingen en immigranten met een functiebeperking? Zijn de speciale behoeften van immigranten en vluchtelingen opgenomen in beleidsplannen en actieprogramma's voor mensen met een functiebeperking? Regel 21:2 Zijn in samenwerkings- of uitwisselingsprojecten tussen de overheid en ontwikkelingslanden, de vraagstukken betreffende mensen met een functiebeperking hiervan een onderdeel? Regel 21:3 Vindt er consultatie plaats van de belangenorganisaties van mensen met een functiebeperking wanneer de overheid projecten in ontwikkelingslanden opzet voor mensen met een functiebeperking? 66

98 Regel 21:4 Ondersteunt de overheid binnen projecten technische en economische samenwerking met ontwikkelingslanden de ontwikkeling van vaardigheden, talenten en mogelijkheden van mensen met een functiebeperking? Regel 21:5 Steunt de overheid de oprichting en versterking van belangenorganisaties van mensen met een functiebeperking in andere landen door: - initiatieven te ondersteunen? - op andere wijzen? Regel 21:6 Bevatten samenwerkings- of uitwisselingsprojecten maatregelen om de kennis over functiebeperkingsvraagstukken van betrokken medewerkers te vergroten? 67

99 Regel 22 Internationale samenwerking "Overheden moeten actief deelnemen aan internationale samenwerking voor beleid voor gelijke kansen voor mensen met een functiebeperking." Vragen Regel 22:2 Wanneer de gemeente internationaal samenwerkt, is de problematiek van mensen met functiebeperkingen dan ook opgenomen in: - onderhandelingen? - informatie-uitwisseling? - ontwikkelingsprogramma's? Regel 22:3 Hoe ondersteunt de overheid de internationale uitwisseling van kennis en ervaring tussen: - niet-regeringsgebonden organisaties (NGO s) inzake functiebeperkingsvraagstukken? - onderzoeksinstituten en individuele onderzoekers die zich richten op functiebeperkingsvraagstukken? - vertegenwoordigers van praktijkprogramma s en professionele beroepsgroepen? - belangenorganisaties van mensen met een functiebeperking? - nationale coördinatiecommissies? 68

100 Voorbeeld van de opzet van een beleidsplan voor mensen met een functiebeperking 69

101

102 Hoofdstuk 4 Voorbeeld van de opzet van een beleidsplan voor mensen met een functiebeperking Overkoepelende lange termijndoelstellingen Bijvoorbeeld: In onze gemeente moeten alle burgers in staat zijn om op gelijkwaardige wijze deel te nemen aan het culturele leven. Samenvatting van de inventarisaties Hoe de verschillende activiteiten van de gemeente functioneren, gelet op de Standaard Regels. Samenvatting van de behoefte aan openbare diensten en voorzieningen voor mensen met een functiebeperking Algemene beschrijving van het totaal aan behoeften aan gemeentelijke dienstverlening door mensen met een functiebeperking. Tijdpad op lange termijn Omschrijft de terreinen waarop maatregelen genomen moeten worden en specificeert de uitvoering van de onderscheiden maatregelen per kalenderjaar. Doelstellingen en concrete maatregelen Omschrijving van beoogde resultaten en maatregelen op ieder terrein dat aangepakt moet worden binnen de periode die het plan bestrijkt. Er moet een stappenplan met maatregelen komen, met bepalingen wanneer zij uitgevoerd moeten zijn, wie ervoor verantwoordelijk is en hoe de financiering is geregeld. 71

103 Voorbeeld Gemeentelijke informatie moet toegankelijk gemaakt worden door: - aanpassing van de toegang tot kantoren en de telefooncentrale van de gemeente, - installatie van lift en teksttelefoon (tijdpad, verantwoordelijke afdeling of organisatie, financiering) - alle informatie van de gemeente moet op verzoek beschikbaar zijn op cassette of in een makkelijk leesbare versie (tijdpad, verantwoordelijke afdeling of organisatie, financiering), - de lokatie van de vergaderingen van de gemeenteraad moet toegankelijk gemaakt worden voor mensen met een functiebeperking (tijdpad, verantwoordelijke afdeling of organisatie, financiering), Toekomstige samenwerking met belangenorganisaties van mensen met een functiebeperking: - mogelijke modellen voor samenwerking met lokale belangenorganisaties van mensen met een functiebeperking. Evaluatie en herziening Procedures voor evaluatie en herziening van het plan: wanneer en hoe. 72

104 Het Nationaal Revalidatie Fonds: actief voor mensen met een handicap Een speciale fiets voor dwarslaesiepatiënten, vierhandengebarentaal voor doofblinde mensen en met je stem te besturen computers voor mensen met een motorische handicap. Het zijn slechts enkele van de vele projecten die door het Nationaal Revalidatie Fonds (NRF) worden gesteund en gestimuleerd. Ook de productie van het document Agenda 22 is gerealiseerd met steun van het NRF. Het NRF vindt het belangrijk om met de publicatie van de Agenda 22-methode bij te dragen aan het volwaardig burgerschap in de eigen plaatselijke omgeving. Doel van het NRF is om mensen met een handicap volwaardig deel te laten nemen aan de maatschappij, ongeacht de aard of oorzaak van de functiebeperking. Het NRF stelt financiële middelen beschikbaar aan niet-winstbeogende instellingen als verenigingen en stichtingen voor projecten die een bijdrage leveren aan de brede terreinen van preventie, revalidatie en (re)integratie. J.F. Kennedylaan GB BUNNIK Telefoon: Fax: Internet: Giro: 953

105 Gemeenten Beleid voor mensen met een functiebeperking In 1993 nam de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties unaniem de 22 Standaardregels voor Gelijke Kansen voor mensen met een handicap aan. Om te bouwen aan een samenleving waarin iedereen volwaardig burger kan zijn en ook zo wordt gezien, is een planmatige en systematische benadering nodig. De Zweedse beweging van gehandicapten heeft een methode ontwikkeld waarmee gemeenten, en lokale belangenorganisaties en platforms beleid kunnen maken dat gebaseerd is op de Standaardregels. Deze methode, Agenda 22, is beschreven in deze publicatie en houdt in dat: de 22 Standaardregels als uitgangspunt worden genomen gemeenten en lokale zelforganisaties nauw samenwerken bij het ontwikkelen van beleid voor burgers met beperkingen het beleidsplan concrete maatregelen en voorzieningen bevat, alsmede een plan van aanpak voor de uitvoering van het beleidsplan De Zweedse en Nederlandse gehandicaptenbeweging hopen dat de Agenda 22 methode aanknopingspunten en ideeën biedt om tot een goed beleidsplan voor burgers met beperkingen te komen.

106 ONTWIKKELINGSOVEREENKOMST GEMEENSCHAPSHUIS D N OESTERHAM De ondergetekenden: de gemeente Venray, Raadhuisstraat 1 te 5801 MB Venray, hierbij op grond van artikel 171 van de Gemeentewet rechtsgeldig vertegenwoordigd door haar wethouder mevrouw A. Thielen, daartoe gevolmachtigd door burgemeester J.J.P.M. Gilissen, hierna te noemen de gemeente ; en De Stichting Gemeenschapshuis Oostrum ( D n Oesterham ), gevestigd aan het adres: Watermolenstraat 1, 5807 BJ Oostrum, ingeschreven bij de Kamer van Koophandel onder nummer , hierbij rechtsgeldig vertegenwoordigd door haar voorzitter, de heer Joris Roth en door haar secretaris, mevrouw Maria Lamberta Kessels Cranen, de stichting Stichting Gemeenschapshuis Oostrum hierna te noemen: de stichting ; hierna gezamenlijk te noemen partijen ; In aanmerking nemende: dat de besturen van gemeenschapsaccommodaties vanaf 1 januari 2018 formeel verantwoordelijk zijn voor een zelfstandige en toekomstbestendige exploitatie; dat de gemeente de totstandkoming van een duurzame exploitatie eenmalig faciliteert, door het in het leven roepen van het traject Schoon door de Poort (hierna onder artikel 1 nader omschreven) zodat de betreffende besturen van deze accommodaties de verantwoordelijkheid kunnen nemen voor de exploitatie van hun eigen accommodatie; dat Oostrum, vertegenwoordigd door de stichting D n Oesterham, op 27 juli 2017 een projectplan genaamd Projectplan Renovatie Gemeenschapshuis D n Oesterham, Aanvraag Schoon de Poort 2017 (bijlage 1), heeft aangeboden aan het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Venray; dat het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Venray op 11 december 2017 heeft kennisgenomen van de beoordeling projectplan gemeenschapshuis D n Oesterham d.d. 30 november 2017, welk rapport is opgesteld door de beoordelingscommissie Schoon door de Poort (bijlage 2). In diezelfde collegevergadering heeft het college besloten dat het projectplan, onder voorwaarden (bijlage 8), voldragen is. Gelijktijdig is een bedrag van Ontwikkelingsovereenkomst D n Oesterham

107 maximaal ,- inclusief btw gereserveerd, voor de uitvoering van het projectplan uit het Raamkrediet versterking gemeenschapsaccommodaties (bijlage 3); dat partijen met betrekking tot genoemde onderwerpen nadere afspraken hebben gemaakt en deze nadere afspraken schriftelijk in de onderhavige ontwikkelingsovereenkomst wensen vast te leggen teneinde te komen tot een nadere samenwerking voor de renovatie van het gemeenschapshuis D n Oesterham; komen als volgt overeen: Artikel 1: Schoon door de Poort Vanaf 2018 zijn besturen van gemeenschapsaccommodaties binnen de gemeente Venray formeel verantwoordelijk voor een zelfstandige en toekomstbestendige exploitatie. Schoon door de Poort is een traject in het leven geroepen door het Gemeenschapshuizenoverleg Venray en de gemeente Venray, wat gemeenschapsbesturen samen met de lokale gemeenschap eenmalig in staat stelt te komen tot een duurzame en toekomstbestendige exploitatie. De gemeente levert een bijdrage aan de noodzakelijk geachte aanpassingen, waarna de dorpen en wijken met een schone lei kunnen beginnen. De gemeenteraad van de gemeente Venray heeft ten behoeve van Schoon door de Poort een raamkrediet Raamkrediet gemeenschapsaccommodaties ter beschikking gesteld voor de periode Uit dit raamkrediet kan het college van B en W financiële middelen toekennen op basis van een door de gemeenschap gedragen projectplan, waarmee de besturen hun gemeenschapshuis gereed kunnen maken voor bovengenoemde verzelfstandiging. Het voorgelegde plan wordt vervolgens beoordeeld door een onafhankelijke commissie op basis waarvan het college vervolgens een besluit zal nemen. Artikel 2: Doel ontwikkelingsovereenkomst 1. Deze ontwikkelingsovereenkomst is, met behoud van ieders verantwoordelijkheid, gericht op de renovatie en verdere ontwikkeling van een duurzame gemeenschapsaccommodatie ten behoeve van het in stand houden van het bestaande gebouw en het in stand houden van het gemeenschapsleven van Oostrum. 2. Deze overeenkomst beoogt daarnaast vast te leggen de wijze waarop en de voorwaarden waaronder de renovatie en verdere planontwikkeling dient plaats te vinden. Artikel 3 : Uitgangspunten ontwikkeling 1. De stichting vernieuwt en verbouwt de bestaande accommodatie gelegen aan de Watermolenstraat 1 te Oostrum, zoals aangegeven op de tekening met nummer d.d. 31 januari 2018 (bijlage 4) is aangegeven, in eigen beheer en voor eigen rekening en risico. Ontwikkelingsovereenkomst D n Oesterham - 2 -

108 2. De stichting exploiteert het vernieuwde gemeenschapshuis voor eigen rekening en risico (zoals de stichting dat reeds lange tijd zelfstandig exploiteert), hieronder wordt mede het beheer en onderhoud verstaan. Artikel 4 : Organisatie Voor de duur van deze overeenkomst zullen partijen periodiek, doch minimaal eenmaal per maand overleg plegen, waarbij de gemeente primair door haar procesbegeleider en de stichting door een door haar aan te wijzen bestuurder vertegenwoordigd wordt. Artikel 5: Taken en verantwoordelijkheden partijen 1. Ten behoeve van een gestructureerd proces en de nadere uitwerking van de al vervaardigde stukken, zullen partijen, met inachtneming van een door de stichting op te stellen planning, in goed overleg de volgende stukken vervaardigen dan wel activiteiten uitvoeren door de vermelde partij die daarvoor de verantwoordelijkheid draagt. 2. De gemeente zal vervaardigen c.q. uitvoeren: a) het toetsen van het binnen de uitgangspunten, randvoorwaarden en overige regelgeving, en in overleg opgestelde ontwerp en de eventuele omgevingsvergunningsaanvraag; b) het beoordelen van de vergunningaanvragen en waar mogelijk het verlenen van de benodigde vergunningen; 3. De stichting zal (laten) vervaardigen c.q. (laten) uitvoeren en is verantwoordelijk voor: a) het tijdig en in overleg met de gemeente opstellen van het ontwerp en de ontvankelijke omgevingsvergunning; b) het tijdig indienen van ontvankelijke aanvragen voor de benodigde vergunningen; c) het in eigen opdracht en beheer, met in achtneming van het gestelde in de onderhavige overeenkomst tijdig en volledig (doen) realiseren van een gerenoveerd gemeenschapshuis. 4. De ten behoeve van de planologische procedure en omgevingsvergunning verschuldigde leges komen voor rekening van de stichting. Artikel 6: Bijdrage/Termijnregeling betaling 1. De gemeentelijke bijdrage aan de renovatie van D n Oesterham vloeit voort uit het raamkrediet: Versterking gemeenschapsaccommodaties dat, zoals hiervoor onder artikel 1 reeds is omschreven, ter beschikking is gesteld door de gemeenteraad voor de periode De gemeentelijke bijdrage van ,- (inclusief btw) is vastgesteld in het hiervoor genoemde collegebesluit d.d 11 december 2017 (bijlage 3) en is een maximaal afgebakend budget. De stichting zal ten behoeve van de renovatie van gemeenschapshuis D n Oesterham zelf een deel van de kosten dragen, te weten een bedrag van ongeveer 1/3 gedeelte van het totale geraamde bedrag (van ,00), zijnde ;- inclusief btw. Ontwikkelingsovereenkomst D n Oesterham - 3 -

109 Een en ander is vastgelegd in het als bijlage 5 bij deze overeenkomst behorende investeringsoverzicht d.d. 16 februari De stichting spant zich in haar eigen inbreng te maximaliseren. Indien de totale investeringskosten lager uitvallen dan het oorspronkelijk geraamde bedrag van ,00, en dit heeft te maken met het niet uitvoeren van in het bijlage 1 en 5 overeengekomene (dat wel uitgevoerd zou gaan worden) dan heeft dit gevolgen voor de hoogte van de totale investering. Als hiervan sprake is dan wordt het bedrag van de niet uitgevoerde werkzaamheden verdeeld op basis van dezelfde verdeelsleutel zoals in lid 2 genoemd. 4. De stichting opent voor het betalen van haar bouwverplichtingen een aparte bouwrekening. 5. Naarmate de ontwikkeling c.q. de realisatie vordert, wordt het door de gemeente ter beschikking te stellen bedrag in termijnen aan de stichting op de in het tweede lid bedoelde bouwrekening uitbetaald. De gemeente bepaalt daarbij of een fase naar behoren is afgerond: 1e termijn: 25% van ,00 bij start van de bouwwerkzaamheden. 2e termijn: (volgende) 25% van ,00 bij 25% realisatie. 3e termijn: 25% van ,00 bij 50% realisatie. 4e termijn 15 % van ,00 na vooropname 5e termijn: 10% na financiële afwikkeling. Reeds uitbetaalde voorschotten en andere kosten die door de gemeente zijn voorgefinancierd, zullen in mindering worden gebracht op de vijfde termijn. 6. De in het vijfde lid bedoelde termijnen zullen binnen 30 werkdagen - na goedkeuring en ondertekening voor akkoord door het bestuur van de stichting en na afronding van de desbetreffende fase - op de in het derde lid bedoelde bouwrekening beschikbaar worden gesteld, evenwel niet eerder dan nadat de gemeente een daarop betrekking hebbende factuur van de stichting heeft ontvangen. 7. Indien en voor zover werkzaamheden worden uitgevoerd door of vanwege de stichting zonder dat hiervoor een factuur tegenover staat, worden deze eigen werkzaamheden geacht deel uit te maken van het 1/3e deel dat voor rekening van de stichting komt. 8. De in het derde lid bedoelde kosten mogen de maximale bijdrage van de gemeente, zijnde ,00 inclusief btw, niet overschrijden. Indien en voor zover de kosten de maximale bijdrage overschrijden, zal het meerdere voor rekening van de stichting zijn. 9. Indien de stichting vermoedt of kan vermoeden dat een overschrijding van de maximale bijdrage of van de totale kosten plaats zal vinden of zou kunnen vinden, is de stichting verplicht hiervan kennis te geven aan de gemeente. Partijen zullen hieromtrent in overleg treden. 10. In geval van ontbinding van deze overeenkomst, als bedoeld in artikel 14, heeft de stichting de verplichting tot terugbetaling van de tot dan toe al ontvangen betalingen, als bedoeld in het vierde lid. Ontwikkelingsovereenkomst D n Oesterham - 4 -

110 Artikel 7: Participatie en Financiering 1. De stichting draagt de stichtingskosten volledig, zulks met inachtneming van het in het tweede lid bepaalde. 2. Partijen dragen ter uitvoering en in het kader van deze overeenkomst ieder voor zich de interne administratieve en organisatorische kosten die zij zelf maken. Artikel 8: Voortgang realisatie gemeenschapsaccommodatie D n Oesterham 1. De renovatie dient stelselmatig voortgang te hebben, waarbij de stichting zich verplicht om het projectplan voltooid te hebben uiterlijk 15 maanden na de start van de eerste verbouwwerkzaamheden als bedoeld in het eerste lid. 2. Indien de stichting niet of niet tijdig op de in dit artikel vermelde tijdstippen presteert, is de stichting verplicht schriftelijk en onder opgaaf van redenen aan te geven op grond waarvan niet of niet tijdig is gepresteerd. Artikel 9: Aanbesteding 1. Initiatieven beneden een totale uitvoeringswaarde van ;- exclusief btw worden op basis van een collegebesluit van 11 december 2017 (bijlage 6) de ruimte geboden om zelf als bouwbeheerder op te treden en met leverancier(s) en aannemer(s) prijs en werkafspraken te maken. Vorenstaande betekent dat het Inkoop- en aanbestedingsbeleid 2013 gemeente Venray in beginsel niet van toepassing is. De stichting mag zelf een keuze maken of wordt aanbesteed of het werk geheel in eigen beheer wordt verricht. 2. Het voorliggende projectplan renovatie D n Oesterham is te kwalificeren als een middelgroot initiatief. Verantwoording dient dan te worden afgelegd middels een transparante boekhouding en een facturenadministratie. Een accountantsverklaring aan de gemeente overleggen is een verplichting en dient binnen max 2 maanden na afronding van de werkzaamheden te worden overlegd. Artikel 10: Oplevering gerenoveerde accommodatie Oplevering van de gerenoveerde accommodatie zal schriftelijk door de gemeente tezamen met de stichting worden afgenomen. De procesbegeleider van de gemeente of diens vertegenwoordiger zal hierbij aanwezig zijn. Gelijktijdig met de oplevering van de gerenoveerde accommodatie is de stichting verplicht aan de gemeente een eindrapportage te overleggen waarin verantwoording wordt afgelegd over de bijdrage die door de gemeente is verstrekt. Hiervoor dient de betreffende accountantsverklaring ex artikel 9 lid 2 eveneens te worden verstrekt. Artikel 11: Verkoop D n Oesterham Ten aanzien van de door de gemeente te verstrekken bijdrage van ,- (inclusief btw) wordt in het kader van het gestelde in artikel 61 d Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (BBV) aanvullend overeengekomen, dat genoemde bijdrage door de gemeente kan worden teruggevorderd indien de Stichting binnen 25 jaar na datum ondertekening van de onderhavige overeenkomst door beide partijen de functie van het te renoveren gemeenschapshuis Ontwikkelingsovereenkomst D n Oesterham - 5 -

111 wijzigt dan wel beëindigt, ofwel de bestaande accommodatie vervreemdt, waarbij het mogelijk door de Stichting aan de gemeente verschuldigde bedrag gedurende genoemde termijn van 25 jaar naar evenredigheid kan worden afgebouwd. Artikel 12: Overdracht contractpositie Partijen zijn, behoudens voorafgaande schriftelijke goedkeuring van de andere partij, niet gerechtigd hun rechten en verplichtingen uit deze overeenkomst geheel of gedeeltelijk aan derden over te dragen. Artikel 13: Overige bepalingen 1. Partijen zijn van mening dat de in artikel 6, tweede lid, genoemde financiële bijdrage, verenigbaar is met de gemeenschappelijke markt. In geval dit anders blijkt, is een en ander voor rekening en risico van de stichting. 2. Social Return On Investment geldt voor elke externe gemeentelijke financiering, dus ook in het geval van uitbesteding door maatschappelijke intiatieven. Op basis van het als bijlage 7 bijgevoegde Inkoop- en aanbestedingsbeleid 2016 gemeente Venray (artikel 2.2.4) wordt een Social Return On Investment aangehouden van 2% van de aanneemsom ter zake het te realiseren projectplan. Het bestuur van D n Oesterham neemt hierover binnen 5 dagen na keuze aannemer contact op met de coördinator social return. 3. De stichting zal borgen dat in de uitvoering van de plannen, de in bijlage 10 opgenomen Agenda (20)22/ITS, wordt gewaarborgd en nageleefd. Deze regels zijn een uitvloeisel van 22 VN-Standaard Regels, een beleid dat volledig rekestaatning houdt met mensen met een functiebeperking. Artikel 14: Beleid BV-constructies binnen gesubsidieerde instellingen 1. Naast de stichting is er ook een B.V. opgericht in 1994, te weten de besloten vennootschap: Gemeenschapshuis Oostrum B.V. Deze B.V. is opgericht met als activiteiten exploitatie van een horecaonderneming, deelnemen in-, het financiële belangen nemen bij, directie voeren over en de administratie voeren van anderen ondernemingen. De gemeente stelt dat het stichtingen juridisch gezien vrij staat om BV s op te richten voor de exploitatie van hun horeca-activiteiten. In beleidsdocument door het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Venray van 4 december 2017 (bijlage 9) zijn de kaders hiervoor aangegeven. Dit beleidsdocument is ook van toepassing op het onderhavige projectplan. Transparantie is hierbij de hoofdmoot. Transparantie betekent dat de geldstromen van de stichting D n Oesterham en de BV: Gemeenschapshuis Oostrum B.V. strikt zijn gescheiden. De verstrekte subsidie mag door de stichting alleen gebruikt worden voor de stichting en niet ten behoeve van de B.V. De stichting legt hierover verantwoording af via de hiervoor aangegeven accountantsverklaring met hierin opgenomen of de middelen rechtmatig en doelmatig conform de gestelde voorwaarden zijn besteed. Ontwikkelingsovereenkomst D n Oesterham - 6 -

112 2. Indien de stichting de hiervoor onder lid 1 aangegeven verplichting niet nakomt dan is de gemeente gerechtigd om het deel/de geldstroom dat, eventueel alsnog onterecht via de B.V. is gelopen, onvoorwaardelijk terug te vorderen als zijnde onverschuldigde betaling. Artikel 15 : Aanvang, duur en wijziging overeenkomst 1. Deze overeenkomst treedt in werking op de datum van ondertekening door partijen en eindigt op het moment dat partijen hebben voldaan aan al hun verplichtingen voortvloeiende uit deze overeenkomst. 2. Partijen zullen trachten door middel van onderling overleg een aanpassing van de onderhavige overeenkomst te bewerkstelligen en vast te leggen in een nadere overeenkomst, in het geval dat zich een onvoorziene wijziging van omstandigheden voordoet welke naar objectieve maatstaven een verdere ongewijzigde uitvoering van deze overeenkomst voor partijen of één van hen niet langer verantwoord maakt, dan wel indien de daarvoor aangewezen organen van publiekrechtelijke lichamen hun goedkeuring onthouden of hun toestemming weigeren welke mocht zijn vereist voor de renovatie van D n Oesterham of essentiële onderdelen daarvan. 3. Indien het in het tweede lid bedoelde overleg niet tot overeenstemming en/of een andere overeenkomst leidt, heeft de meeste gerede partij het recht dit te beschouwen als een geschil en dit geschil voor te leggen aan de bevoegde rechter als bedoeld in artikel De gemeente is gerechtigd deze overeenkomst tussentijds, zonder rechterlijke tussenkomst bij aangetekend schrijven voor het niet reeds uitgevoerde gedeelte van de onderhavige overeenkomst te beëindigen, door het enkele feit dat de stichting surséance van betaling aanvraagt, haar faillissement aanvraagt, dan wel in staat van faillissement wordt verklaard, haar rechtspersoonlijkheid verliest, wordt ontbonden of geliquideerd of op enige andere wijze in haar bevoegdheid om rechtshandelingen te verrichten wordt beperkt, zulks met ingang van de datum waarop zij surséance van betaling aanvraagt, haar faillissement aanvraagt, respectievelijk waarop zij in staat van faillissement wordt verklaard, respectievelijk de dag waarop de stichting wordt ontbonden of geliquideerd of op enige andere wijze in haar bevoegdheid om rechtshandelingen te verrichten wordt beperkt. Aan zodanige beëindiging zal de stichting geen enkel recht kunnen ontlenen op vergoeding van schade, kosten of interesten, hoe dan ook genaamd. 5. De stichting heeft het recht om deze overeenkomst zonder ingebrekestelling en zonder rechterlijke tussenkomst eenzijdig geheel of gedeeltelijk te ontbinden indien vast komt te staan dat de benodigde onherroepelijke omgevingsvergunning niet kan worden verleend. 6. Indien een der partijen van mening is dat instandhouding van deze overeenkomst van haar in redelijkheid niet (langer) kan worden gevergd, zullen partijen langs de weg van overleg de ontstane situatie trachten op te lossen. Mocht dit overleg niet tot een voor beide partijen bevredigend resultaat leiden, dan zal geacht worden een geschil aanwezig te zijn en kan door de meest gerede partij een geschillenprocedure als bedoeld in artikel 19, worden aangevangen. Ontwikkelingsovereenkomst D n Oesterham - 7 -

113 Artikel 16: Bevoegd orgaan van de gemeente Waar in deze overeenkomst of naar aanleiding van deze overeenkomst enige beslissing of handeling van de gemeente wordt verlangd, is het daartoe aangewezen orgaan het college van burgemeester en wethouders, tenzij in deze overeenkomst of bij wettelijk voorschrift uitdrukkelijk anders is bepaald. Artikel 17 : Bevoegd orgaan van de stichting Waar in deze overeenkomst of naar aanleiding van deze overeenkomst enige beslissing of handeling van de stichting wordt verlangd, is het daartoe aangewezen bestuur, tenzij in deze overeenkomst of bij wettelijk voorschrift uitdrukkelijk anders is bepaald. Artikel 18: Toepasselijk recht Op deze overeenkomst is Nederlands recht van toepassing. Artikel 19: Geschillen Alle geschillen van welke aard dan ook - waaronder begrepen die, welke slechts door een der partijen als zodanig worden beschouwd - die naar aanleiding van deze overeenkomst of van overeenkomsten die daarvan een uitvloeisel mochten zijn, tussen de gemeente en de stichting mochten ontstaan, worden beslecht door de bevoegde rechter in het arrondissement Roermond, tenzij partijen een alternatieve wijze van geschillenbeslechting overeenkomen. Artikel 20: Goedkeuring college Deze overeenkomst behoeft goedkeuring van het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Venray. Om deze reden wordt deze overeenkomst gesloten onder voorbehoud van goedkeuring door het college van burgemeester en wethouders van Venray. Aldus overeengekomen en opgemaakt in drievoud te Venray op Venray, Venray, Gemeente, Stichting, Wethouder mevrouw A.Thielen De heer J. Roth Mevrouw M.L Kessels - Cranen Ontwikkelingsovereenkomst D n Oesterham - 8 -

114 Bijlagen, onderdeel van deze overeenkomst: 1. Projectplan Renovatie Gemeenschapshuis D n Oesterham, Aanvraag Schoon de Poort Beoordeling projectplan gemeenschapshuis D n Oesterham d.d. 30 november Collegebesluit d.d. 11 december 2017, Aanvraag Schoon door de Poort, Stichting D n Oesterham. 4. Tekening nummer d.d. 31 januari 2018; 5. Investeringsoverzicht d.d. 16 februari 2018; 6. Collegenota d.d. 11 december 2017, genaamd Ruimte voor bewonersinitiatieven met gemeentelijke medefinanciering: de (ver)bouw in eigen beheer uitvoeren of aanbesteden. 7. Gemeentelijk inkoop- en aanbestedingsbeleid 2016 gemeente Venray. 8. Reactie op Adviezen aan het bestuur. 9. Gunnen en vertrouwen, Beleid BV-constructies binnen gesubsidieerde instellingen en Good Governance Code. 10. Agenda (20)22/ITS (toegankelijkheid van het te realiseren project). Ontwikkelingsovereenkomst D n Oesterham - 9 -

115 B en W Adviesnota Onderwerp Ontwikkelovereenkomst renovatie D'n Oesterham Zaaknummer Teammanager Marco van de Voort B & W datum 6 maart 2018 Afdeling/Team Stad Dorpen en Wijken/Civiel en Verkeer Naam steller Martijn Schreven Portefeuillehouder Anne Thielen Openbaarheid Bevoegd orgaan Ja, met uitzondering van bijlagen bij de ontwikkelovereenkomst. B & W - bedrijfsgegevens die vertrouwelijk aan de gemeente zijn toevertrouwd Ter kennisname Aanbieden via de Griffie aan Commissie Leven ADVIES 1. Het beschikbaar stellen van het exact benodigde bedrag ten behoeve van de realisatie van renovatie D n Oesterham, te weten ,-. Dit bedrag kan worden toegekend op basis van het gereserveerde budget Raamkrediet gemeenschapsaccomodaties Schoon door de Poort voor de periode Het aangaan en instemmen met de inhoud van een ontwikkelovereenkomst met de Stichting D n Oesterham te Oostrum in het kader van Schoon door de Poort. 3. De burgemeester machtigt wethouder Thielen om de overeenkomst namens de gemeente te ondertekenen.

116 B en W Adviesnota Samenvatting Vanaf 2018 zijn besturen van gemeenschapsaccommodaties binnen de gemeente Venray formeel verantwoordelijk voor een zelfstandige en toekomstbestendige exploitatie. De gemeente levert een bijdrage aan de noodzakelijk geachte aanpassingen, waarna de dorpen en wijken met een schone lei kunnen beginnen. De gemeenteraad van de gemeente Venray heeft ten behoeve van Schoon door de Poort een raamkrediet Raamkrediet gemeenschapsaccommodaties ter beschikking gesteld voor de periode Uit dit raamkrediet kan het college van B en W financiële middelen toekennen op basis van een door de gemeenschap gedragen projectplan, waarmee de besturen hun gemeenschapshuis gereed kunnen maken voor bovengenoemde verzelfstandiging. Het voorgelegde plan wordt vervolgens beoordeeld door een onafhankelijke commissie op basis waarvan het college vervolgens een besluit zal nemen. Een aantal gemeenschapsaccomodaties is al langere tijd zelfstandig, maar komt voor de toekomstige exploitatie ook in aanmerking voor een eenmalige investeringsbijdrage. D n Oesterham is een gemeenschapsaccomodatie die al 40 jaar zelfstandig draait en gebruik wil maken van deze regeling. Beoogd resultaat Met Schoon door de Poort is door de gemeente Venray een traject in het leven geroepen, wat gemeenschapsbesturen eenmalig in staat stelt te komen tot een duurzame en toekomstbestendige exploitatie. Argumenten 1. Gevraagde budget is beschikbaar binnen het raamkrediet Raamkrediet gemeenschapsaccomodaties Schoon door de Poort voor de periode Conform Schoon door de poort heeft D n Oesterham een projectplan ingediend, is het projectplan door de beoordelingscommissie beoordeeld en is een Ontwikkelovereenkomst tussen D n Oesterham en de gemeente Venray opgesteld. Hiermee voldoet D n Oesterham aan de gestelde eisen. De voorwaarden zijn nadrukkelijk vastgelegd in voormelde Ontwikkelovereenkomst en moeten de verplichtingen onderling borgen. 3. Wethouder Thielen is als portefeuillehouder de aangewezen persoon om de ontwikkelovereenkomst namens de gemeente te ondertekenen. Risico s Op basis van de raming die door D n Oesterham is opgesteld draagt de gemeente Venray 2/3-deel van de geraamde opdrachtwaarde bij voor de noodzakelijke investeringen. Het resterende 1/3-deel komt uit eigen middelen van D n Oesterham en uit zelfwerkzaamheid. Daarnaast is de gemeentelijke bijdrage op een maximum van ,- vastgesteld. Ondanks het projectplan en de ontwikkelovereenkomst blijft het risico op overschrijding van het totaalbudget en het 1/3-deel buiten de invloed van de gemeente. Kanttekeningen N.v.t. Communicatie Binnenkort (na goedkeuring nota) wordt op de projectlocatie D n Oesterham in Oostrum de samenwerkingsovereenkomst ondertekend door de gemeente en de stichting D n Oesterham. De pers/media worden voor deze bijeenkomst uitgenodigd en we publiceren een gezamenlijk persbericht. Financiële gevolgen De reservering van D n Oesterham uit het raamkrediet Schoon door de Poort wordt omgezet naar een definitief budgetverzoek van ,-. Personele/organisatorische gevolgen De afdeling SDW verzorgt de verdere begeleiding van de renovatie en de financiële afwikkeling. De benodigde uren hiervoor worden gefinancierd uit het raamkrediet Schoon door de Poort.

117 B en W Adviesnota Juridische gevolgen In de ontwikkelovereenkomst worden de gemeentelijke bijdragen vastgelegd en wordt juridisch geborgd welke rechten en verplichtingen de stichting heeft in het kader van de ontwikkeling en verbouwing van het gemeenschapshuis.. Rechtmatigheid Het bestuur van D n Oesterham is verantwoordelijk voor de besteding van de gemeentelijke bijdrage. Na afloop verstrekt het bestuur aan de gemeente een accountantsverklaring die toetst op de doelmatige en rechtmatige besteding van de gemeentelijke bijdrage. Fatale termijnen N.v.t. Vervolgtraject besluitvorming N.v.t. Evaluatie N.v.t. Bijlagen Ontwikkelovereenkomst renovatie D n Oesterham inclusief bijlagen. Volmacht burgemeester Naslagwerk Collegebesluit/-voorstel Aanvraag Schoon door de Poort, Stichting D n Oesterham d.d. 11 december 2017

118 ONTWIKKELINGSOVEREENKOMST GEMEENSCHAPSHUIS D N OESTERHAM De ondergetekenden: de gemeente Venray, Raadhuisstraat 1 te 5801 MB Venray, hierbij op grond van artikel 171 van de Gemeentewet rechtsgeldig vertegenwoordigd door haar wethouder mevrouw A. Thielen, daartoe gevolmachtigd door burgemeester J.J.P.M. Gilissen, hierna te noemen de gemeente ; en De Stichting Gemeenschapshuis Oostrum ( D n Oesterham ), gevestigd aan het adres: Watermolenstraat 1, 5807 BJ Oostrum, ingeschreven bij de Kamer van Koophandel onder nummer , hierbij rechtsgeldig vertegenwoordigd door haar voorzitter, de heer Joris Roth en door haar secretaris, mevrouw Maria Lamberta Kessels Cranen, de stichting Stichting Gemeenschapshuis Oostrum hierna te noemen: de stichting ; hierna gezamenlijk te noemen partijen ; In aanmerking nemende: dat de besturen van gemeenschapsaccommodaties vanaf 1 januari 2018 formeel verantwoordelijk zijn voor een zelfstandige en toekomstbestendige exploitatie; dat de gemeente de totstandkoming van een duurzame exploitatie eenmalig faciliteert, door het in het leven roepen van het traject Schoon door de Poort (hierna onder artikel 1 nader omschreven) zodat de betreffende besturen van deze accommodaties de verantwoordelijkheid kunnen nemen voor de exploitatie van hun eigen accommodatie; dat Oostrum, vertegenwoordigd door de stichting D n Oesterham, op 27 juli 2017 een projectplan genaamd Projectplan Renovatie Gemeenschapshuis D n Oesterham, Aanvraag Schoon de Poort 2017 (bijlage 1), heeft aangeboden aan het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Venray; dat het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Venray op 11 december 2017 heeft kennisgenomen van de beoordeling projectplan gemeenschapshuis D n Oesterham d.d. 30 november 2017, welk rapport is opgesteld door de beoordelingscommissie Schoon door de Poort (bijlage 2). In diezelfde collegevergadering heeft het college besloten dat het projectplan, onder voorwaarden (bijlage 8), voldragen is. Gelijktijdig is een bedrag van Ontwikkelingsovereenkomst D n Oesterham

119 maximaal ,- inclusief btw gereserveerd, voor de uitvoering van het projectplan uit het Raamkrediet versterking gemeenschapsaccommodaties (bijlage 3); dat partijen met betrekking tot genoemde onderwerpen nadere afspraken hebben gemaakt en deze nadere afspraken schriftelijk in de onderhavige ontwikkelingsovereenkomst wensen vast te leggen teneinde te komen tot een nadere samenwerking voor de renovatie van het gemeenschapshuis D n Oesterham; komen als volgt overeen: Artikel 1: Schoon door de Poort Vanaf 2018 zijn besturen van gemeenschapsaccommodaties binnen de gemeente Venray formeel verantwoordelijk voor een zelfstandige en toekomstbestendige exploitatie. Schoon door de Poort is een traject in het leven geroepen door het Gemeenschapshuizenoverleg Venray en de gemeente Venray, wat gemeenschapsbesturen samen met de lokale gemeenschap eenmalig in staat stelt te komen tot een duurzame en toekomstbestendige exploitatie. De gemeente levert een bijdrage aan de noodzakelijk geachte aanpassingen, waarna de dorpen en wijken met een schone lei kunnen beginnen. De gemeenteraad van de gemeente Venray heeft ten behoeve van Schoon door de Poort een raamkrediet Raamkrediet gemeenschapsaccommodaties ter beschikking gesteld voor de periode Uit dit raamkrediet kan het college van B en W financiële middelen toekennen op basis van een door de gemeenschap gedragen projectplan, waarmee de besturen hun gemeenschapshuis gereed kunnen maken voor bovengenoemde verzelfstandiging. Het voorgelegde plan wordt vervolgens beoordeeld door een onafhankelijke commissie op basis waarvan het college vervolgens een besluit zal nemen. Artikel 2: Doel ontwikkelingsovereenkomst 1. Deze ontwikkelingsovereenkomst is, met behoud van ieders verantwoordelijkheid, gericht op de renovatie en verdere ontwikkeling van een duurzame gemeenschapsaccommodatie ten behoeve van het in stand houden van het bestaande gebouw en het in stand houden van het gemeenschapsleven van Oostrum. 2. Deze overeenkomst beoogt daarnaast vast te leggen de wijze waarop en de voorwaarden waaronder de renovatie en verdere planontwikkeling dient plaats te vinden. Artikel 3 : Uitgangspunten ontwikkeling 1. De stichting vernieuwt en verbouwt de bestaande accommodatie gelegen aan de Watermolenstraat 1 te Oostrum, zoals aangegeven op de tekening met nummer d.d. 31 januari 2018 (bijlage 4) is aangegeven, in eigen beheer en voor eigen rekening en risico. Ontwikkelingsovereenkomst D n Oesterham - 2 -

120 2. De stichting exploiteert het vernieuwde gemeenschapshuis voor eigen rekening en risico (zoals de stichting dat reeds lange tijd zelfstandig exploiteert), hieronder wordt mede het beheer en onderhoud verstaan. Artikel 4 : Organisatie Voor de duur van deze overeenkomst zullen partijen periodiek, doch minimaal eenmaal per maand overleg plegen, waarbij de gemeente primair door haar procesbegeleider en de stichting door een door haar aan te wijzen bestuurder vertegenwoordigd wordt. Artikel 5: Taken en verantwoordelijkheden partijen 1. Ten behoeve van een gestructureerd proces en de nadere uitwerking van de al vervaardigde stukken, zullen partijen, met inachtneming van een door de stichting op te stellen planning, in goed overleg de volgende stukken vervaardigen dan wel activiteiten uitvoeren door de vermelde partij die daarvoor de verantwoordelijkheid draagt. 2. De gemeente zal vervaardigen c.q. uitvoeren: a) het toetsen van het binnen de uitgangspunten, randvoorwaarden en overige regelgeving, en in overleg opgestelde ontwerp en de eventuele omgevingsvergunningsaanvraag; b) het beoordelen van de vergunningaanvragen en waar mogelijk het verlenen van de benodigde vergunningen; 3. De stichting zal (laten) vervaardigen c.q. (laten) uitvoeren en is verantwoordelijk voor: a) het tijdig en in overleg met de gemeente opstellen van het ontwerp en de ontvankelijke omgevingsvergunning; b) het tijdig indienen van ontvankelijke aanvragen voor de benodigde vergunningen; c) het in eigen opdracht en beheer, met in achtneming van het gestelde in de onderhavige overeenkomst tijdig en volledig (doen) realiseren van een gerenoveerd gemeenschapshuis. 4. De ten behoeve van de planologische procedure en omgevingsvergunning verschuldigde leges komen voor rekening van de stichting. Artikel 6: Bijdrage/Termijnregeling betaling 1. De gemeentelijke bijdrage aan de renovatie van D n Oesterham vloeit voort uit het raamkrediet: Versterking gemeenschapsaccommodaties dat, zoals hiervoor onder artikel 1 reeds is omschreven, ter beschikking is gesteld door de gemeenteraad voor de periode De gemeentelijke bijdrage van ,- (inclusief btw) is vastgesteld in het hiervoor genoemde collegebesluit d.d 11 december 2017 (bijlage 3) en heeft een maximaal afgebakend budget. De stichting zal ten behoeve van de renovatie van gemeenschapshuis D n Oesterham zelf een deel van de kosten dragen, te weten een bedrag van ongeveer 1/3 gedeelte van het totale geraamde bedrag (van ,00), zijnde ;- inclusief btw. Ontwikkelingsovereenkomst D n Oesterham - 3 -

121 Een en ander is vastgelegd in het als bijlage 5 bij deze overeenkomst behorende investeringsoverzicht d.d. 16 februari De stichting spant zich in haar eigen inbreng te maximaliseren. Indien de totale investeringskosten lager uitvallen dan het oorspronkelijk geraamde bedrag van ,00, en dit heeft te maken met het niet uitvoeren van in het bijlage 1 en 5 overeengekomene (dat wel uitgevoerd zou gaan worden) dan heeft dit gevolgen voor de hoogte van de totale investering. Als hiervan sprake is dan wordt het bedrag van de niet uitgevoerde werkzaamheden verdeeld op basis van dezelfde verdeelsleutel zoals in lid 2 genoemd. 4. De stichting opent voor het betalen van haar bouwverplichtingen een aparte bouwrekening. 5. Naarmate de ontwikkeling c.q. de realisatie vordert, wordt het door de gemeente ter beschikking te stellen bedrag in termijnen aan de stichting op de in het tweede lid bedoelde bouwrekening uitbetaald. De gemeente bepaalt daarbij of een fase naar behoren is afgerond: 1e termijn: 25% van ,00 bij start van de bouwwerkzaamheden. 2e termijn: (volgende) 25% van ,00 bij 25% realisatie. 3e termijn: 25% van ,00 bij 50% realisatie. 4e termijn 15 % van ,00 na vooropname 5e termijn: 10% na financiële afwikkeling. Reeds uitbetaalde voorschotten en andere kosten die door de gemeente zijn voorgefinancierd, zullen in mindering worden gebracht op de vijfde termijn. 6. De in het vijfde lid bedoelde termijnen zullen binnen 30 werkdagen - na goedkeuring en ondertekening voor akkoord door het bestuur van de stichting en na afronding van de desbetreffende fase - op de in het derde lid bedoelde bouwrekening beschikbaar worden gesteld, evenwel niet eerder dan nadat de gemeente een daarop betrekking hebbende factuur van de stichting heeft ontvangen. 7. Indien en voor zover werkzaamheden worden uitgevoerd door of vanwege de stichting zonder dat hiervoor een factuur tegenover staat, worden deze eigen werkzaamheden geacht deel uit te maken van het 1/3e deel dat voor rekening van de stichting komt. 8. De in het derde lid bedoelde kosten mogen de maximale bijdrage van de gemeente, zijnde ,00 inclusief btw, niet overschrijden. Indien en voor zover de kosten de maximale bijdrage overschrijden, zal het meerdere voor rekening van de stichting zijn. 9. Indien de stichting vermoedt of kan vermoeden dat een overschrijding van de maximale bijdrage of van de totale kosten plaats zal vinden of zou kunnen vinden, is de stichting verplicht hiervan kennis te geven aan de gemeente. Partijen zullen hieromtrent in overleg treden. 10. In geval van ontbinding van deze overeenkomst, als bedoeld in artikel 14, heeft de stichting de verplichting tot terugbetaling van de tot dan toe al ontvangen betalingen, als bedoeld in het vierde lid. Ontwikkelingsovereenkomst D n Oesterham - 4 -

122 Artikel 7: Participatie en Financiering 1. De stichting draagt de stichtingskosten volledig, zulks met inachtneming van het in het tweede lid bepaalde. 2. Partijen dragen ter uitvoering en in het kader van deze overeenkomst ieder voor zich de interne administratieve en organisatorische kosten die zij zelf maken. Artikel 8: Voortgang realisatie gemeenschapsaccommodatie D n Oesterham 1. De renovatie dient stelselmatig voortgang te hebben, waarbij de stichting zich verplicht om het projectplan voltooid te hebben uiterlijk 15 maanden na de start van de eerste verbouwwerkzaamheden als bedoeld in het eerste lid. 2. Indien de stichting niet of niet tijdig op de in dit artikel vermelde tijdstippen presteert, is de stichting verplicht schriftelijk en onder opgaaf van redenen aan te geven op grond waarvan niet of niet tijdig is gepresteerd. Artikel 9: Aanbesteding 1. Initiatieven beneden een totale uitvoeringswaarde van ;- exclusief btw worden op basis van een collegebesluit van 11 december 2017 (bijlage 6) de ruimte geboden om zelf als bouwbeheerder op te treden en met leverancier(s) en aannemer(s) prijs en werkafspraken te maken. Vorenstaande betekent dat het Inkoop- en aanbestedingsbeleid 2013 gemeente Venray in beginsel niet van toepassing is. De stichting mag zelf een keuze maken of wordt aanbesteed of het werk geheel in eigen beheer wordt verricht. 2. Het voorliggende projectplan renovatie D n Oesterham is te kwalificeren als een middelgroot initiatief. Verantwoording dient dan te worden afgelegd middels een transparante boekhouding en een facturenadministratie. Een accountantsverklaring aan de gemeente overleggen is een verplichting en dient binnen max 2 maanden na afronding van de werkzaamheden te worden overlegd. Artikel 10: Oplevering gerenoveerde accommodatie Oplevering van de gerenoveerde accommodatie zal schriftelijk door de gemeente tezamen met de stichting worden afgenomen. De procesbegeleider van de gemeente of diens vertegenwoordiger zal hierbij aanwezig zijn. Gelijktijdig met de oplevering van de gerenoveerde accommodatie is de stichting verplicht aan de gemeente een eindrapportage te overleggen waarin verantwoording wordt afgelegd over de bijdrage die door de gemeente is verstrekt. Hiervoor dient de betreffende accountantsverklaring ex artikel 9 lid 2 eveneens te worden verstrekt. Artikel 11: Verkoop D n Oesterham Ten aanzien van de door de gemeente te verstrekken bijdrage van ,- (inclusief btw) wordt in het kader van het gestelde in artikel 61 d Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (BBV) aanvullend overeengekomen, dat genoemde bijdrage door de gemeente kan worden teruggevorderd indien de Stichting binnen 25 jaar na datum ondertekening van de onderhavige overeenkomst door beide partijen de functie van het te renoveren gemeenschapshuis Ontwikkelingsovereenkomst D n Oesterham - 5 -

123 wijzigt dan wel beëindigt, ofwel de bestaande accommodatie vervreemdt, waarbij het mogelijk door de Stichting aan de gemeente verschuldigde bedrag gedurende genoemde termijn van 25 jaar naar evenredigheid kan worden afgebouwd. Artikel 12: Overdracht contractpositie Partijen zijn, behoudens voorafgaande schriftelijke goedkeuring van de andere partij, niet gerechtigd hun rechten en verplichtingen uit deze overeenkomst geheel of gedeeltelijk aan derden over te dragen. Artikel 13: Overige bepalingen 1. Partijen zijn van mening dat de in artikel 6, tweede lid, genoemde financiële bijdrage, verenigbaar is met de gemeenschappelijke markt. In geval dit anders blijkt, is een en ander voor rekening en risico van de stichting. 2. Social Return On Investment geldt voor elke externe gemeentelijke financiering, dus ook in het geval van uitbesteding door maatschappelijke intiatieven. Op basis van het als bijlage 7 bijgevoegde Inkoop- en aanbestedingsbeleid 2016 gemeente Venray (artikel 2.2.4) wordt een Social Return On Investment aangehouden van 2% van de aanneemsom ter zake het te realiseren projectplan. Het bestuur van D n Oesterham neemt hierover binnen 5 dagen na keuze aannemer contact op met de coördinator social return. 3. De stichting zal borgen dat in de uitvoering van de plannen, de in bijlage 10 opgenomen Agenda (20)22/ITS, wordt gewaarborgd en nageleefd. Deze regels zijn een uitvloeisel van 22 VN-Standaard Regels, een beleid dat volledig rekestaatning houdt met mensen met een functiebeperking. Artikel 14: Beleid BV-constructies binnen gesubsidieerde instellingen 1. Naast de stichting is er ook een B.V. opgericht in 1994, te weten de besloten vennootschap: Gemeenschapshuis Oostrum B.V. Deze B.V. is opgericht met als activiteiten exploitatie van een horecaonderneming, deelnemen in-, het financiële belangen nemen bij, directie voeren over en de administratie voeren van anderen ondernemingen. De gemeente stelt dat het stichtingen juridisch gezien vrij staat om BV s op te richten voor de exploitatie van hun horeca-activiteiten. In beleidsdocument door het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Venray van 4 december 2017 (bijlage 9) zijn de kaders hiervoor aangegeven. Dit beleidsdocument is ook van toepassing op het onderhavige projectplan. Transparantie is hierbij de hoofdmoot. Transparantie betekent dat de geldstromen van de stichting D n Oesterham en de BV: Gemeenschapshuis Oostrum B.V. strikt zijn gescheiden. De verstrekte subsidie mag door de stichting alleen gebruikt worden voor de stichting en niet ten behoeve van de B.V. De stichting legt hierover verantwoording af via de hiervoor aangegeven accountantsverklaring met hierin opgenomen of de middelen rechtmatig en doelmatig conform de gestelde voorwaarden zijn besteed. Ontwikkelingsovereenkomst D n Oesterham - 6 -

124 2. Indien de stichting de hiervoor onder lid 1 aangegeven verplichting niet nakomt dan is de gemeente gerechtigd om het deel/de geldstroom dat, eventueel alsnog onterecht via de B.V. is gelopen, onvoorwaardelijk terug te vorderen als zijnde onverschuldigde betaling. Artikel 15 : Aanvang, duur en wijziging overeenkomst 1. Deze overeenkomst treedt in werking op de datum van ondertekening door partijen en eindigt op het moment dat partijen hebben voldaan aan al hun verplichtingen voortvloeiende uit deze overeenkomst. 2. Partijen zullen trachten door middel van onderling overleg een aanpassing van de onderhavige overeenkomst te bewerkstelligen en vast te leggen in een nadere overeenkomst, in het geval dat zich een onvoorziene wijziging van omstandigheden voordoet welke naar objectieve maatstaven een verdere ongewijzigde uitvoering van deze overeenkomst voor partijen of één van hen niet langer verantwoord maakt, dan wel indien de daarvoor aangewezen organen van publiekrechtelijke lichamen hun goedkeuring onthouden of hun toestemming weigeren welke mocht zijn vereist voor de renovatie van D n Oesterham of essentiële onderdelen daarvan. 3. Indien het in het tweede lid bedoelde overleg niet tot overeenstemming en/of een andere overeenkomst leidt, heeft de meeste gerede partij het recht dit te beschouwen als een geschil en dit geschil voor te leggen aan de bevoegde rechter als bedoeld in artikel De gemeente is gerechtigd deze overeenkomst tussentijds, zonder rechterlijke tussenkomst bij aangetekend schrijven voor het niet reeds uitgevoerde gedeelte van de onderhavige overeenkomst te beëindigen, door het enkele feit dat de stichting surséance van betaling aanvraagt, haar faillissement aanvraagt, dan wel in staat van faillissement wordt verklaard, haar rechtspersoonlijkheid verliest, wordt ontbonden of geliquideerd of op enige andere wijze in haar bevoegdheid om rechtshandelingen te verrichten wordt beperkt, zulks met ingang van de datum waarop zij surséance van betaling aanvraagt, haar faillissement aanvraagt, respectievelijk waarop zij in staat van faillissement wordt verklaard, respectievelijk de dag waarop de stichting wordt ontbonden of geliquideerd of op enige andere wijze in haar bevoegdheid om rechtshandelingen te verrichten wordt beperkt. Aan zodanige beëindiging zal de stichting geen enkel recht kunnen ontlenen op vergoeding van schade, kosten of interesten, hoe dan ook genaamd. 5. De stichting heeft het recht om deze overeenkomst zonder ingebrekestelling en zonder rechterlijke tussenkomst eenzijdig geheel of gedeeltelijk te ontbinden indien vast komt te staan dat de benodigde onherroepelijke omgevingsvergunning niet kan worden verleend. 6. Indien een der partijen van mening is dat instandhouding van deze overeenkomst van haar in redelijkheid niet (langer) kan worden gevergd, zullen partijen langs de weg van overleg de ontstane situatie trachten op te lossen. Mocht dit overleg niet tot een voor beide partijen bevredigend resultaat leiden, dan zal geacht worden een geschil aanwezig te zijn en kan door de meest gerede partij een geschillenprocedure als bedoeld in artikel 19, worden aangevangen. Artikel 16: Bevoegd orgaan van de gemeente Ontwikkelingsovereenkomst D n Oesterham - 7 -

125 Waar in deze overeenkomst of naar aanleiding van deze overeenkomst enige beslissing of handeling van de gemeente wordt verlangd, is het daartoe aangewezen orgaan het college van burgemeester en wethouders, tenzij in deze overeenkomst of bij wettelijk voorschrift uitdrukkelijk anders is bepaald. Artikel 17 : Bevoegd orgaan van de stichting Waar in deze overeenkomst of naar aanleiding van deze overeenkomst enige beslissing of handeling van de stichting wordt verlangd, is het daartoe aangewezen bestuur, tenzij in deze overeenkomst of bij wettelijk voorschrift uitdrukkelijk anders is bepaald. Artikel 18: Toepasselijk recht Op deze overeenkomst is Nederlands recht van toepassing. Artikel 19: Geschillen Alle geschillen van welke aard dan ook - waaronder begrepen die, welke slechts door een der partijen als zodanig worden beschouwd - die naar aanleiding van deze overeenkomst of van overeenkomsten die daarvan een uitvloeisel mochten zijn, tussen de gemeente en de stichting mochten ontstaan, worden beslecht door de bevoegde rechter in het arrondissement Roermond, tenzij partijen een alternatieve wijze van geschillenbeslechting overeenkomen. Artikel 20: Goedkeuring college Deze overeenkomst behoeft goedkeuring van het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Venray. Om deze reden wordt deze overeenkomst gesloten onder voorbehoud van goedkeuring door het college van burgemeester en wethouders van Venray. Aldus overeengekomen en opgemaakt in drievoud te Venray op Venray, Venray, Gemeente, Stichting, Wethouder mevrouw A.Thielen De heer J. Roth Mevrouw M.L Kessels - Cranen Ontwikkelingsovereenkomst D n Oesterham - 8 -

126 Bijlagen, onderdeel van deze overeenkomst: 1. Projectplan Renovatie Gemeenschapshuis D n Oesterham, Aanvraag Schoon de Poort Beoordeling projectplan gemeenschapshuis D n Oesterham d.d. 30 november Collegebesluit d.d. 11 december 2017, Aanvraag Schoon door de Poort, Stichting D n Oesterham. 4. Tekening nummer d.d. 31 januari 2018; 5. Investeringsoverzicht d.d. 16 februari 2018; 6. Collegenota d.d. 11 december 2017, genaamd Ruimte voor bewonersinitiatieven met gemeentelijke medefinanciering: de (ver)bouw in eigen beheer uitvoeren of aanbesteden. 7. Gemeentelijk inkoop- en aanbestedingsbeleid 2016 gemeente Venray. 8. Reactie op Adviezen aan het bestuur. 9. Gunnen en vertrouwen, Beleid BV-constructies binnen gesubsidieerde instellingen en Good Governance Code. 10. Agenda (20)22/ITS (toegankelijkheid van het te realiseren project). Ontwikkelingsovereenkomst D n Oesterham - 9 -

127 Besluit van de burgemeester Onderwerp Datum 6 maart 2018 Eenmalig volmachtsbesluit overeenkomst Pagina 1 van 1 De burgemeester van Venray, Eenmalig volmachtsbesluit van de burgemeester inzake vertegenwoordiging van de gemeente buiten rechte met betrekking tot de ondertekening van de ontwikkelovereenkomst tussen de gemeente Venray en de Stichting D n Oesterham inzake de renovatie van gemeenschapshuis D n Oesterham te Oostrum; Gelet op de betrokkenheid van de portefeuillehouder, is het zinvol de ondertekening van de samenwerkingsovereenkomst te laten geschieden door de portefeuillehouder Leefbaarheid/ Zelfsturingsplannen van de gemeente Venray; Gelet op het besluit van het college, d.d. 6 maart 2018, tot instemming met de ontwikkelovereenkomst Schoon door de Poort van D n Oesterham te Oostrum; Gelet op artikel 171 van de Gemeentewet; B E S L U I T : aan wethouder A. Thielen, in haar hoedanigheid als portefeuillehouder Leefbaarheid/ Zelfsturingsplannen van de gemeente Venray, eenmalig volmacht te verstrekken tot het vertegenwoordigen van de gemeente buiten rechte voor wat betreft het aangaan en ondertekenen van de ontwikkelovereenkomst met Stichting D n Oesterham, betreffende de renovatie van D n Oesterham te Oostrum. Venray, 6 maart 2018, De burgemeester van Venray, Dr. J.J.P.M. Gilissen

128 B en W Adviesnota Onderwerp Aanvraag Schoon door de Poort, Stichting D n Oesterham Zaaknummer Teammanager Ernst-Jan Meerbeek B & W datum 11 december 2017 Afdeling/Team Stad Dorpen en Wijken/Maatschappelijke ontwikkeling Naam steller Inez van Kronenberg Portefeuillehouder Anne Thielen Openbaarheid Bevoegd orgaan Deze adviesnota is openbaar B &W Na informeren betrokken, vanaf 13 december Ter kennisname Aanbieden via de Griffie aan Commissie Leven ADVIES 1. Kennisnemen van de Beoordeling projectplan Renovatie gemeenschapshuis D n Oesterham van 30 november 2017, door de beoordelingscommissie Schoon door de Poort; 2. Vaststellen dat het projectplan van Stichting Gemeenschapshuis D n Oesterham voldragen is, en daarmee het eerste plan dat wordt uitgevoerd in het kader van Schoon door de Poort; 3. Reserveren van een bedrag van maximaal ,- (incl. B.T.W.) voor de uitvoering van het projectplan uit het Raamkrediet versterking gemeenschapsaccommodaties ; 4. Ondertekenen en verzenden van de brief waarmee de initiatiefnemers worden geïnformeerd over het besluit van het college.

129 B en W Adviesnota Samenvatting De besturen van de gemeenschapsaccommodaties zijn vanaf 2018 formeel verantwoordelijk voor een zelfstandige, toekomstbestendige exploitatie. Om hen in staat te stellen deze verantwoordelijkheid waar te maken, faciliteert de gemeente eenmalig de totstandkoming van een duurzame exploitatie. Dit traject heet Schoon door de Poort : de gemeente levert een bijdrage aan de noodzakelijk geachte aanpassingen, waarna de dorpen en wijken met een schone lei kunnen beginnen. Voor de uitvoering is het raamkrediet gemeenschapsaccommodaties beschikbaar gesteld voor de periode Het toekennen van financiële middelen gebeurt op basis van een door gemeenschap gedragen projectplan, waarmee de besturen hun gemeenschapshuis gereed maken voor deze verzelfstandiging. Oostrum heeft als eerste gemeenschap een projectplan aangeboden in het kader van Schoon door de Poort. Dit plan voor de renovatie van gemeenschapshuis D n Oesterham is beoordeeld door een onafhankelijke commissie. Het is aan het College om te besluiten over de financiële bijdrage. Ambtelijk wordt geadviseerd om de gevraagde financiële middelen á (incl. B.T.W.) toe te kennen aan Stichting Gemeenschapshuis D n Oesterham (hierna te noemen: Stichting). In de overwegingen wordt meegenomen dat de gemeenschap Oostrum het gemeenschapshuis al langer zelfstandig exploiteert en beheert en dat de financiële resultaten van de Stichting gezond zijn. Bovendien hebben het dorp en de Stichting al diverse malen duidelijk hun zelfwerkzaamheid getoond. Bij een positief besluit, is het tekenen van een ontwikkelovereenkomst tussen de gemeente en de Stichting de volgende stap. Na realisatie van de renovatie vindt verantwoording over de besteding van de financiële bijdrage plaats, waar een accountantsverklaring deel van uit maakt. Beoogd resultaat Het leveren van een financiële bijdrage aan de renovatie van gemeenschapsaccommodatie D n Oesterham in Oostrum, waarmee de Stichting in staat wordt gesteld om de accommodatie zelfstandig en toekomstbestendig te exploiteren. Argumenten 1. De beoordelingscommissie van Schoon door de Poort heeft het ingediende projectplan van de Stichting op zorgvuldige en transparante wijze beoordeeld. De beoordelingscommissie heeft het projectplan van de Stichting in het kader van Schoon door de Poort beoordeeld op basis van door de gemeenteraad vastgestelde criteria, deelvragen en wegingssystematiek. Het is aan het College om een besluit te nemen over de aanvraag in het kader van het raamkrediet, waarbij deze beoordeling in ogenschouw wordt genomen. Beoordelingssystematiek Alle ingediende projectplannen worden door een onafhankelijke beoordelingscommissie beoordeeld. Deze commissie heeft specifieke kennis van bouwkosten, vastgoed, gemeenschapsaccommodaties, financieringsplannen en bedrijfskunde. De beoordeling gebeurt aan de hand van vooraf vastgestelde criteria en een wegingssystematiek, door de Werkgroep Versterking Gemeenschapsaccommodaties opgesteld en vastgelegd in het document Criteria, deelvragen en wegingssystematiek projectplannen gemeenschapsaccommodaties Schoon door de Poort De gemeenteraad heeft dit document vastgesteld op 1 november Conclusies beoordeling De beoordelingscommissie concludeert dat de Stichting heeft kunnen aantonen dat er draagvlak is onder de gemeenschap van Oostrum voor de renovatieplannen en dat zij rekening houdt met de demografische ontwikkelingen in de nabije toekomst. Verder heeft de Stichting oog voor de verschillende aspecten van duurzaamheid, zoals energiebesparende maatregelen en zonnepanelen. De renovatie van D n Oesterham komt tegemoet aan de behoeften van haar gebruikers en van de gemeenschap. De vernieuwing zorgt er bovendien voor dat het gebouw zowel fysiek als financieel prima bereikbaar is voor iedereen en leidt tot meer verhuurmogelijkheden. Ook maakt D n Oesterham goed gebruik van allerlei mogelijkheden om inkomsten te verkrijgen.

130 B en W Adviesnota Voor de criteria zelfwerkzaamheid en rentabiliteit behaalt het projectplan niet de vastgestelde vereiste minimale score. Het ontbreekt de beoordelingscommissie aan een onderbouwing van de toezeggingen op het leveren van de prestaties door de gemeenschap en aan een onderbouwing van de geraamde bouwkosten. Verder zijn de verwachte financiële ontwikkelingen voor de komende jaren (te) summier inzichtelijk gemaakt. Bij de beoordeling van de twee genoemde criteria is wel positief meegewogen dat: - D n Oesterham al decennia lang op eigen kracht wordt geëxploiteerd en beheerd; - de Stichting uit eigen reserves een financiële bijdrage levert aan de renovatie; - vrijwilligers uit de gemeenschap de accommodatie nu ook al onderhouden; - de Stichting de afgelopen jaren gezonde financiële resultaten laat zien; - de Stichting niet eerder om geld heeft gevraagd bij de gemeente. 2a. Ambtelijk is het vertrouwen in de zelfwerkzaamheid van de gemeenschap Oostrum groot. Het projectplan van de Stichting is op het criterium zelfwerkzaamheid beoordeeld met een lagere score dan minimaal vereist, met name doordat de beoordelingscommissie geen onderbouwing heeft ontvangen van de toezeggingen op het leveren van prestaties door de gemeenschap. Ambtelijk is er echter groot vertrouwen in de zelfwerkzaamheid van de gemeenschap Oostrum. Zowel het dorp als de Stichting hebben dit in het verleden al diverse malen laten zien, zoals bij de aankoop en renovatie van De Watermolen. Daarom wordt ambtelijk geadviseerd om het projectplan ook op dit aspect als voldragen te beschouwen. 2b. Ambtelijk is het vertrouwen in de rentabiliteit van de gemeenschap Oostrum groot. Het projectplan is door de beoordelingscommissie op het criterium rentabiliteit beoordeeld met een lagere score dan minimaal vereist, met name doordat het geboden inzicht in de bouwkosten en de toekomstige financiële ontwikkelingen (te) summier was. Ambtelijk is er een groot vertrouwen in de rentabiliteit van D n Oesterham en daarom wordt geadviseerd om het projectplan ook op dit aspect als voldragen te beschouwen. De gemeenschap Oostrum laat al decennia zien dat zij het gemeenschapshuis zelfstandig exploiteert en beheert en de Stichting laat gezonde financiële resultaten zien. Bovendien wordt inzicht in de bouwkosten niet geëist in de door de gemeenteraad vastgestelde beoordelingssystematiek. 2c. De beoordeling van het projectplan leidt tot een hogere totaalscore dan minimaal vereist. Het projectplan is door de beoordelingscommissie beoordeeld met een hogere totaalscore dan minimaal vereist. Mede daardoor is er ambtelijk meer dan voldoende vertrouwen in de uitvoering van de renovatie door de Stichting. 3. Het gevraagde budget wordt beschikbaar gesteld uit het Raamkrediet Schoon door de Poort. Om de exploitatie en beheer van de gemeenschapsaccommodaties te verduurzamen, is voor de uitvoering van Schoon door de Poort voor de periode 2017 tot en met 2022 het raamkrediet gemeenschapsaccommodaties beschikbaar gesteld van 3,5 miljoen. De gemeentelijke bijdrage bedraagt maximaal 2/3 van de totale noodzakelijke investeringsbehoefte. De overige financiering moet komen uit andere financiële bronnen. De uitvoering van het projectplan van D n Oesterham is begroot op (incl. B.T.W.). De gevraagde bijdrage aan de gemeente Venray is 2/3 hiervan: (incl. B.T.W.). Het overige benodigde budget wordt opgehaald via fondsenwerving, zelfwerkzaamheid van de gemeenschap Oostrum, uit eigen middelen van D n Oesterham en een lening uit het Limburgs Energie Fonds (LEF). 4. De Stichting wordt geïnformeerd over het besluit van het college middels bijgevoegde brief. Deze brief aan de Stichting is als bijlage bijgevoegd. Risico s Het is mogelijk dat een gemeenschapsaccommodatie een groter budget blijkt nodig te hebben dan aangevraagd en toegekend. In dat geval kan er geen beroep meer worden gedaan op een gemeentelijke bijdrage. Voor D n Oesterham geldt, dat de bouwkosten van de renovatie niet in de huidige markt zijn

131 B en W Adviesnota geverifieerd. Na besluitvorming door het College zal de Stichting de andere fondsen en de lening uit het Limburgs Energie Fonds (LEF) definitief verwerven en de offertes voor de renovatie opvragen. Dit maakt het voor de Stichting tot risico dat het aangevraagde budget ontoereikend is. Kanttekeningen Transparantie Dorpsservicecentrum D n Oesterham bestaat uit twee Stichtingen: Stichting Gemeenschapshuis D n Oesterham en Stichting De Watermolen. Commerciële activiteiten vallen onder D n Oesterham BV. Gelet op de standpuntbepaling van 31 oktober jl. door de gemeenteraad over BV-constructies binnen gesubsidieerde instellingen, is transparantie over de financiële verantwoording van alle werkeenheden belangrijk. Dit betekent onder meer dat de geldstromen van de twee Stichtingen en de BV strikt gescheiden moeten zijn. Gelet op de hoogte van het bedrag, wordt er daarnaast een accountantsverklaring gevraagd, met een toetsing op rechtmatige en doelmatige besteding van de beschikbaar gestelde middelen. Hiermee moet duidelijk worden dat het verstrekte krediet alleen wordt gebruikt voor de Stichting en niet ten goede komt aan de BV. In de ontwikkelovereenkomst worden hierover verdere afspraken gemaakt. Beoordelingssystematiek Het projectplan van D n Oesterham uit Oostrum is het eerste plan dat is ingediend in het kader van Schoon door de Poort. Dat betekent ook dat de vastgestelde beoordelingssystematiek voor het eerst wordt toegepast. De beoordelingscommissie geeft aan dat deze systematiek op een aantal punten aanscherping behoeft. Met deze nieuwe inzichten wil de beoordelingscommissie binnenkort de systematiek, samen met de voormalige Werkgroep Versterking Gemeenschapsaccommodaties, tegen het licht houden. Communicatie De initiatiefnemers worden geïnformeerd via bijgevoegde brief. Inwoners van Oostrum en andere geïnteresseerden worden geïnformeerd via bijgevoegd persbericht. Het persbericht wordt verzonden nadat de initiatiefnemers op de hoogte zijn gesteld van het besluit van het college (op 13 december 2017). Financiële gevolgen Het raamkrediet en de benodigde financiële middelen voor het traject Schoon door de Poort zijn op basis van eerdere besluitvorming al meegenomen in de Programmabegroting. De eenmalige (financiële) bijdrage op basis van het projectplan betreft een bijdrage in activa van derden. Uit het krediet voor het traject Schoon door de Poort wordt een bedrag van maximaal opgenomen in een apart krediet. Verwerking hiervan vindt plaats in de eerstvolgende BeRap. In de ontwikkelovereenkomst worden de definitieve (financiële) afspraken vastgelegd. Definitieve toekenning vindt plaats na (financiële) afrekening, waarbij een eventueel overschot terugvloeit naar het raamkrediet voor Schoon door de Poort. Verantwoording over de besteding van de financiële bijdrage door de Stichting vindt plaats na realisatie van de renovatie van de D n Oesterham. Personele/organisatorische gevolgen In het raamkrediet is voorzien in de ambtelijke begeleiding van het traject Schoon door de Poort. De (proces)begeleiding van de initiatiefnemers valt binnen de reguliere taken van de organisatie. Juridische gevolgen n.v.t. Rechtmatigheid Zie de paragraaf Kanttekeningen.

132 B en W Adviesnota Fatale termijnen Alle projectplannen in het kader van Schoon door de Poort moeten vóór zijn ingediend. Het projectplan van D n Oesterham is al op 27 juli 2017 ingediend bij het College, wat het gepast maakt om op korte termijn een besluit te nemen over het plan. Vervolgtraject besluitvorming 1. Indien het College positief besluit over de aanvraag, dan is de volgende stap het opstellen en ondertekenen van een ontwikkelovereenkomst tussen de gemeente en de Stichting. Onderdelen van deze overeenkomst zijn onder meer de adviezen van de beoordelingscommissie en afspraken over de uitbetaling van het gevraagde budget. Daarna kan de Stichting de uitvoering ter hand nemen. De Stichting wil na de carnaval 2018 starten met de renovatie en deze in augustus 2018 afronden. 2. Met de kennis en ervaring die is opgedaan bij de beoordeling van dit projectplan is de beoordelingscommissie van plan om de beoordelingssystematiek tegen het licht te houden, samen met de voormalige Werkgroep Versterking Gemeenschapsaccommodaties (opsteller van de systematiek). Evaluatie Na realisatie en verantwoording door de Stichting, wordt een korte evaluatie ter vaststelling aan het college aangeboden. Bijlagen 1. Projectplan Renovatie Gemeenschapshuis D n Oesterham, Aanvraag Schoon door de Poort 2017, versie ; 2. Beoordeling projectplan Renovatie gemeenschapshuis D n Oesterham, Beoordelingscommissie Schoon door de Poort, november 2017; 3. Te ondertekenen brief met het besluit van het College aan het bestuur van de Stichting; 4. Persbericht. Naslagwerk Raadsbesluit Financieringsvoorstel gemeenschapsaccommodaties van 5 april 2016; Raadsbesluit Beoordeling projectplannen gemeenschapsaccommodaties van 1 november 2016 Criteria, deelvragen en wegingssystematiek projectplannen gemeenschapsaccommodaties Schoon door de Poort

133

134

135

136

137

138

139

140

141

142

143

144

145

146

147 30 november 2017 Beoordeling projectplan Renovatie gemeenschapshuis D'n Oesterham Aanvraag Schoon door de Poort 2017 Beoordelingscommissie Schoon door de Poort

148 Beoordeling projectplan D n Oesterham Samengesteld door Beoordelingscommissie Creon Swaghoven, ASSAY Plan- & VastgoedEconomie Bart Lemmen, Claassen, Moolenbeek & Partners Emmy Stols, gemeente Venray Begeleiding door Inez van Kronenberg, gemeente Venray

149 Beoordeling projectplan D n Oesterham Inhoud 1 Inleiding Aanleiding Beoordeling Leeswijzer 2 2 Samenvatting projectplan D n Oesterham Renovatie Gevraagde financiële middelen Planning uitvoering 4 3 Beoordelingssystematiek Criteria en weging Beoordelingscommissie 6 4 Beoordeling projectplan D n Oesterham Beoordeling criteria Toelichting per criterium Draagvlak en gemeenschapsontwikkeling Demografie Duurzaamheid (People Planet Profit) Zelfwerkzaamheid Multifunctionaliteit en samenwerking Toegankelijkheid/bereikbaarheid Andere mogelijke inkomstenbronnen Rentabiliteit 14 5 Samenvatting Beoordeling projectplan Adviezen aan het bestuur 17 Bijlage 1: Criteria en deelvragen 18

150 Beoordeling projectplan D'n Oesterham, definitief 30 november Inleiding Voorliggend rapport bevat de beoordeling die de beoordelingscommissie van Schoon door de Poort heeft gegeven van het ingediende projectplan van Stichting Gemeenschapshuis D n Oesterham. 1.1 Aanleiding In 2014 heeft de gemeenteraad van de gemeente Venray vastgesteld dat elke dorps- en wijkgemeenschap zelf de verantwoordelijkheid draagt voor hun gemeenschapsaccommodatie. Concreet betekent dit, dat de besturen van deze accommodaties vanaf 2018 formeel verantwoordelijk zijn voor een zelfstandige, toekomstbestendige exploitatie. Schoon door de Poort Om de gemeenschapsaccommodaties in staat te stellen deze verantwoordelijkheid waar te maken, wil de gemeente eenmalig de totstandkoming van een duurzame exploitatie faciliteren. Dit traject is Schoon door de Poort genoemd: de gemeente levert een bijdrage aan de noodzakelijk geachte aanpassingen en de gewenste uitbreidingen, waarna de dorpen en wijken met een schone lei, schoon door de poort dus, kunnen beginnen aan hun taak. Bij (financiële) tegenvallers in de exploitatie in de toekomst kan er geen beroep meer gedaan worden op de gemeente. Raamkrediet Voor de uitvoering hiervan is voor de periode 2017 tot en met 2022 het raamkrediet gemeenschapsaccommodaties beschikbaar gesteld. Het toekennen van financiële middelen gebeurt op basis van een door gemeenschap gedragen projectplan, waarmee de besturen hun gemeenschapshuis gereed maken voor deze verzelfstandiging. De verwachting is dat 13 van de 17 gemeenschapsaccommodaties een beroep gaan doen op dit raamkrediet. Gemeentelijke bijdrage De gemeentelijke bijdrage bedraagt maximaal 2/3 van de noodzakelijk geachte investeringsbehoefte. De financiering van het overige deel is aan de initiatiefnemers zelf. 1.2 Beoordeling Alle ingediende projectplannen worden beoordeeld door een onafhankelijke beoordelingscommissie aan de hand van vooraf door de gemeenteraad vastgestelde criteria en een wegingssystematiek. 1

151 Beoordeling projectplan D'n Oesterham, definitief 30 november Leeswijzer Voorliggend beoordelingsrapport is als volgt te lezen: - In Hoofdstuk 2 wordt kort ingegaan op het door de gemeenschap van Oostrum ingediende projectplan voor de renovatie van gemeenschapshuis D n Oesterham; - Het volgende hoofdstuk (3) beschrijft de wegingssystematiek op basis waarvan de beoordeling tot stand is gekomen; - Hoofdstuk 4 gaat in op het oordeel van de beoordelingscommissie. Per beoordelingscriterium zijn de afwegingen van de commissie opgenomen; - In Hoofdstuk 5 zijn de belangrijkste conclusies en adviezen samengevat; - Bijlage 1 bevat het overzicht van de criteria en de deelvragen, op basis waarvan de beoordeling heeft plaatsgevonden. 2

152 Beoordeling projectplan D'n Oesterham, definitief 30 november Samenvatting projectplan D n Oesterham Op 27 juli 2017 heeft Oostrum, als eerste gemeenschap van de gemeente Venray, een projectplan in het kader van Schoon door de Poort aangeboden aan wethouder Ike Busser. Dit plan is opgesteld door het bestuur van Stichting Gemeenschapshuis D n Oesterham, in samenwerking met een klankbordgroep waarin de vaste gebruikers van de accommodatie vertegenwoordigd zijn. 2.1 Renovatie Het projectplan van Oostrum betreft een renovatie van de accommodatie. De belangrijkste werkzaamheden zijn: Binnenzijde o splitsing van de grote zaal met een flexibele wand, zodat er twee ruimtes ontstaan die apart van elkaar kunnen worden gebruikt; o vervangen van de deuren tussen de grote zaal en de foyer door geluiddichte luiken, zodat de foyer en de zaal tegelijkertijd verhuurd kunnen worden; o verbreding van het podium in de grote zaal als gevolg van een andere dakconstructie; o vernieuwen plafond, verlichting, toiletgroepen, wandafwerking en vloerafwerking; o aanleg vloerverwarming; o schilderen van deuren en kozijnen. Buitenzijde o vervangen voegwerk; o schilderen kozijnen. Energiebesparende maatregelen o LED-verlichting grote zaal; o isoleren spouwmuur en dak; o 78 zonnepanelen op het dak. Overig o aanleg ventilatie met topkoeling; o aanpassen geluid en ICT aan tegenwoordige norm. 3

153 Beoordeling projectplan D'n Oesterham, definitief 30 november 2017 Nieuwe indeling De nieuwe indeling is als volgt: 2.2 Gevraagde financiële middelen De uitvoering van het projectplan van D n Oesterham is begroot op (incl. BTW). De gevraagde bijdrage aan de gemeente Venray in het kader van Schoon door de Poort is 2/3 hiervan: (incl. BTW). Het overige benodigde budget wordt opgehaald via fondsenwerving, zelfwerkzaamheid van de gemeenschap Oostrum, uit eigen middelen van D n Oesterham en een lening uit het Limburgs Energie Fonds (LEF) van de provincie Limburg. 2.3 Planning uitvoering Stichting Gemeenschapshuis D n Oesterham wil vlak na de carnaval 2018 starten met de renovatie. Het plan wordt in twee delen uitgevoerd om de continuïteit van het gebruik zo goed mogelijk te waarborgen. Een aantal werkzaamheden kan worden uitgevoerd tijdens het gebruik, zoals het vervangen van de toiletten en het schilderwerk. De werkzaamheden die ertoe leiden dat gebruikers niet terecht kunnen in de accommodatie wordt uitgevoerd tijdens de rustigere periode van eind juni tot en met augustus In die periode kan het nodig zijn om enkele activiteiten te verplaatsen naar een andere ruimte in het dorp, zoals De Watermolen, basisschool de Meulebeek of de kerk. 4

154 Beoordeling projectplan D'n Oesterham, definitief 30 november Beoordelingssystematiek 3.1 Criteria en weging Met instemming van alle 17 leden van het GemeenschapshuizenOverleg heeft de Werkgroep Versterking Gemeenschapsaccommodaties de beoordelingscriteria en de systematiek van het wegen van de projectplannen vastgelegd in het document Criteria, deelvragen en wegingssystematiek projectplannen gemeenschapsaccommodaties Schoon door de Poort Deze Werkgroep bestond uit een afvaardiging van het bestuur van de gemeenschapshuizen, onder begeleiding van de gemeente. De gemeenteraad heeft de beoordelingscriteria en wegingssystematiek vervolgens vastgesteld op 1 november Criteria en deelvragen In het document zijn de spelregels voor de (financiering van) investeringsplannen van individuele gemeenschapsaccommodaties in het kader van Schoon door de Poort vastgelegd. De inhoudelijke beoordelingscriteria en deelvragen hierbij zijn hierin opgenomen. Bijlage 1 bevat deelvragen die horen bij de criteria. Wegingssystematiek Alle projectplannen worden getoetst op basis van de criteria en weging uit onderstaande tabel. Criterium Projectplan < * Projectplan * Projectplan > * Draagvlak en gemeenschapsontwikkeling Demografie (bevolkingssamenstelling en omvang) Duurzaamheid (People, Planet, Profit) Zelfwerkzaamheid Multifunctionaliteit en samenwerking Toegankelijkheid/bereikbaarheid (fysiek en financieel) Commerciële mogelijkheden Rentabiliteit (draagt de investering bij aan meerjarige, positieve exploitatie?) MINIMALE TOTAALSCORE MAXIMAAL TE BEHALEN SCORE * Genoemde bedragen zijn totale investeringsbedragen, excl. BTW 5

155 Beoordeling projectplan D'n Oesterham, definitief 30 november 2017 Voor elk criterium zijn maximaal 10 punten te behalen (rapportcijfers van 0-10). Per criterium moet het projectplan een minimaal aantal punten behalen, afhankelijk van de omvang van de investering. Daarnaast moet het plan, afhankelijk van omvang van de investering, een minimale totaalscore behalen. 3.2 Beoordelingscommissie De projectplannen worden getoetst, vooral op (financiële) haalbaarheid, voordat de gemeente haar financiële bijdrage kan vaststellen. Deze toetsing gebeurt door de beoordelingscommissie van Schoon door de Poort. Voor voorliggend plan heeft in deze commissie één ambtenaar zitting en twee externe leden met specifieke kennis van bouwkosten, vastgoed, gemeenschapsaccommodaties, financieringsplannen en bedrijfskunde. 6

156 Beoordeling projectplan D'n Oesterham, definitief 30 november Beoordeling projectplan D n Oesterham 4.1 Beoordeling criteria De beoordelingscommissie van Schoon door de Poort heeft het projectplan van D n Oesterham beoordeeld op basis van de volgende informatie. Projectplan Dit betreft het Projectplan Renovatie Gemeenschapshuis D n Oesterham, Aanvraag Schoon door de Poort 2017, versie , zoals deze is aangeboden op 27 juli 2017 aan het college van de gemeente Venray. Presentatie en rondleiding Op 3 november 2017 gaf het bestuur van Stichting Gemeenschapshuis D n Oesterham een presentatie aan de beoordelingscommissie over het projectplan. Deze presentatie vond plaats in aanwezigheid van het merendeel van de klankbordgroep en de procesbegeleider van de gemeente Venray. Aansluitend vond een rondleiding door het gebouw plaats, waarbij gelegenheid was voor het stellen van vragen. Schriftelijke beantwoording van aanvullende vragen Naar aanleiding van het projectplan, de presentatie en rondleiding, heeft de beoordelingscommissie via mail vragen gesteld aan het bestuur van D n Oesterham. Het bestuur heeft deze vragen in samenwerking met de klankbordgroep en een accountant op 12 november 2017 via mail beantwoord. Bij deze mail waren de volgende documenten toegevoegd: - Winst- en verliesrekening Stichting Gemeenschapshuis D n Oesterham 2016, Prognose Stichting D n Oesterham 2022 en Prognose Stichting Watermolen 2022; - Winst- en verliesrekening Exploitatie overzicht zonder verbouwing Stichting Gemeenschapshuis D n Oesterham 2016, Prognose Stichting Gemeenschapshuis D n Oesterham 2022 en Prognose Stichting De Watermolen 2022; - Jaarrapport over 2015, Stichting Gemeenschapshuis Oostrum; - Jaarrapport over 2016, Stichting Gemeenschapshuis Oostrum; - Meerjarenliquiditeitsprognose Stichting Gemeenschapshuis Oostrum 2019 en 2022; - Plattegrond van de huidige situatie; - Plattegrond na de verbouwing; - Uitwerking van een eventuele invulling van de werkgroepen van de renovatie. 7

157 Beoordeling projectplan D'n Oesterham, definitief 30 november 2017 Scoretabel projectplan D n Oesterham In onderstaande tabel staan de scores op het projectplan. Het projectplan voldoet op de criteria zelfredzaamheid en rentabiliteit niet aan de vastgestelde vereisten van de Werkgroep van GemeenschapshuizenOverleg. Beoordeling Minimale Criterium projectplan D n score Conclusie Oesterham Draagvlak en gemeenschapsontwikkeling 8 8 Demografie (bevolkingssamenstelling en omvang) 7 6 Duurzaamheid (People, Planet, Profit) 7 7 Zelfwerkzaamheid 7 8 X Multifunctionaliteit en samenwerking 8 6 Toegankelijkheid/bereikbaarheid 7 6 Commerciële mogelijkheden 8 5 Rentabiliteit (draagt de investering bij aan meerjarige, positieve exploitatie?) 6 8 X TOTAALSCORE In paragraaf 3.1 zijn de achtergronden van de wegingssystematiek te lezen en in Bijlage 1 de uitwerking van de criteria en de deelvragen. 4.2 Toelichting per criterium Draagvlak en gemeenschapsontwikkeling Hoofdvraag: Hoe groot is het draagvlak in de gemeenschap voor de gemeenschapsaccommodatie? Volgens de beoordelingscommissie heeft het bestuur van Stichting Gemeenschapshuis D n Oesterham kunnen aantonen dat er voldoende draagvlak is voor de gerenoveerde accommodatie onder de gemeenschap van Oostrum. Voor het opstellen van het projectplan heeft het bestuur een klankbordgroep opgericht, waarin alle vaste (groot)gebruikers van de accommodatie zijn vertegenwoordigd. Het betreft zes 8

158 Beoordeling projectplan D'n Oesterham, definitief 30 november 2017 verenigingen: KBO Oostrum, Zij-Actief, Dorpsraad Oostrum, Beheersstichting van de Kerk, Harmonie Sub MatrisTutela en Carnavalsvereniging De Karklingels. Deze klankbordgroep inclusief achterban representeert 75% van de (volwassen) inwoners van Oostrum. Samen met de klankbordgroep is de behoefte van de gebruikers in beeld gebracht. De klankbordgroep liet haar betrokkenheid zien tijdens de presentatie aan en rondleiding van de beoordelingscommissie op 3 november 2017 en in de daaropvolgende beantwoording van de aanvullende vragen op 12 november Het projectplan is gepresenteerd tijdens de Algemene Ledenvergaderingen van elk van de verenigingen uit de klankbordgroep. Daarnaast heeft elk bestuur een schriftelijke verklaring afgegeven, waarin zij haar goedkeuring op het plan geeft. De andere inwoners zijn betrokken tijdens een vergadering van de Dorpsraad Oostrum via een hoofdelijke stemming over het projectplan. Ondernemend Oostrum is geïnformeerd via een presentatie in de OZOO (Oostrumse Organisatie van Zelfstandige Ondernemers), waarna de ondernemers hebben besloten het plan te ondersteunen. In OOZO zijn ook de lokale horecaondernemers vertegenwoordigd Demografie Hoofdvraag: Heeft het plan aandacht voor ontwikkelingen met betrekking tot bevolkingssamenstelling en/of omvang? De beoordelingscommissie stelt dat de Stichting in haar projectplan voldoende rekening houdt met de demografische ontwikkelingen in de nabije toekomst. De opgenomen prognose van de bevolkingsopbouw van Oostrum laat een sterke vergrijzing in de komende decennia zien. Het is de commissie opgevallen dat de meeste activiteiten voor de groep ouderen voornamelijk georganiseerd door de KBO plaatsvinden in De Watermolen en in mindere mate in D n Oesterham. Daarnaast zijn er geen plannen gepresenteerd om activiteiten voor de jeugd en jongeren te organiseren. De commissie erkent en waardeert de afspraken die in het verleden zijn gemaakt tussen D n Oesterham en de horeca in Oostrum, op basis waarvan jeugd en jongeren terecht kunnen op andere locaties in het dorp. Dat geldt ook voor het feit dat de verenigingen op verschillende manieren de verbinding tussen jongeren en ouderen in het dorp willen maken. Evenwel adviseert de commissie het bestuur van D n Oesterham om ook de jeugd in het vizier te houden. Over enkele decennia vormen zij de nieuwe doelgroep voor het gemeenschapshuis. Als zij minder bekend zijn met de locatie en zich hier minder thuis voelen, dan besluiten zij wellicht om de accommodatie niet te gebruiken. Hun betrokkenheid kan ook hun verantwoordelijkheidsgevoel voor de instandhouding van het gebouw aanwakkeren. 9

159 Beoordeling projectplan D'n Oesterham, definitief 30 november 2017 Daarnaast adviseert de commissie het bestuur om tijdig te anticiperen op ontwikkelingen in de komende 5 tot 10 jaar. Daarmee doelt zij op mogelijke wijzigingen in het aantal en de samenstelling van de leden van de verenigingen, als belangrijkste gebruikers van de accommodatie Duurzaamheid (People Planet Profit) Hoofdvraag: Heeft het plan aandacht voor duurzaamheid en continuïteit van de accommodatie? De commissie stelt dat de Stichting in haar renovatieplannen voldoende oog heeft voor de verschillende aspecten van duurzaamheid. Het opwekken van duurzame energie en het uitvoeren van energiebesparende maatregelen vormen een uitgangspunt bij de renovatie. Zo worden er zonnepanelen op het dak geplaatst, radiatoren vervangen door vloerverwarming, het dak en de muren geïsoleerd, LED-verlichting toegepast en waterbesparende toiletten geïnstalleerd. Het bestuur verwacht dat de investering in deze duurzame maatregelen leiden tot een besparing op de energiekosten. De lagere energielasten zijn dan ook opgenomen in de exploitatiebegroting van de komende jaren. De commissie adviseert om bij de uitvoering van de renovatie ook aandacht te hebben voor het gebruik van (duurzame) bouwmaterialen. Volgens de commissie draagt de vaste beheerder in loondienst - die de vrijwilligers ontlast in belangrijke mate bij aan het borgen van de continuïteit van de accommodatie. Hoewel de afgelopen decennia hebben uitgewezen dat D n Oesterham in staat is om betrokken vrijwilligers aan zich te binden, wil de commissie wijzen op het risico dat de inzet van vrijwilligers de komende jaren afneemt. Er is een algemene dalende tendens van vrijwilligersaantallen, waaraan de vergrijzing - die ook in Oostrum een grote rol speelt - bijdraagt. Daarom adviseert de commissie het bestuur om verder te onderzoeken hoe zij de continuïteit van de vrijwilligersinzet voor de toekomst kan borgen. Tenslotte heeft het bestuur aangegeven oog te hebben voor de lokale werkgelegenheid en de mogelijkheden om met de ondernemers uit het eigen dorp inkoopvoordelen te behalen. Daarbij is de intentie uitgesproken om de renovatie zoveel mogelijk uit te voeren met ondernemers die hun bedrijf in Oostrum hebben of hier zelf wonen. Daarbij heeft het bestuur opgemerkt, dat als blijkt dat een ander bedrijf aanzienlijk goedkoper is, er toch voor dat andere bedrijf gekozen wordt. 10

160 Beoordeling projectplan D'n Oesterham, definitief 30 november Zelfwerkzaamheid Hoofdvraag: Welke inzet/prestaties levert de gemeenschap? Uit de beoordeling van de commissie blijkt dat het projectplan niet de vastgestelde vereiste minimale score op het aspect zelfwerkzaamheid heeft kunnen behalen. In de renovatiebegroting heeft het bestuur van D n Oesterham een bedrag van opgenomen aan inbreng van zelfwerkzaamheid gemeenschap Oostrum. Deze raming is opgebouwd uit de besparing op arbeidsloon. Vrijwilligers uit het dorp hebben toegezegd handen spandiensten uit te voeren voor onder meer sloop (demonteren van plafonds, wanden, deuren, vloer, enz.), schilderen, afvoer van sloopmateriaal, principaal van de opdrachtgever, coördinator werkzaamheden, etc. Daarnaast wordt een aantal werkgroepen opgericht voor deze renovatie, waar ook inwoners van Oostrum een rol in krijgen (Financieel, Bouw, Inrichting en Vrijwilligers).De tweede besparing van het bedrag aan zelfwerkzaamheid gemeenschap Oostrum is een goedkopere inkoop bij Oostrumse ondernemers. Volgens het bestuur hebben lokale leveranciers (mondeling) aangegeven dat zij graag ons gemeenschapshuis willen opknappen. Hierover zijn nog geen afspraken gemaakt, omdat het bestuur eerst de goedkeuring van het projectplan afwacht. Het ontbreekt de commissie aan duidelijkheid over de vraag of de gemeenschap van Oostrum deze prestaties straks daadwerkelijk gaat leveren. Papier is immers erg geduldig. Het is mogelijk dat eerdere toezeggingen van de besturen van de klankbordgroepleden en van lokale ondernemers, om allerlei redenen, niet worden nagekomen. Dit vraagt nadrukkelijk aandacht in het vervolgtraject. In haar oordeel weegt de commissie als positief mee dat het bestuur van D n Oesterham de accommodatie al decennia lang op eigen kracht exploiteert en beheert, dat de Stichting uit eigen reserves een financiële bijdrage aan de renovatie levert en dat vrijwilligers uit de gemeenschap de accommodatie nu ook onderhouden. Maar de commissie heeft hiervan geen onderbouwing ontvangen met garanties / toezeggingen op het leveren van de prestaties door de gemeenschap. Daarmee komt het eindoordeel uit op een rapportcijfer 7, waar een rapportcijfer 8 vereist is. 11

161 Beoordeling projectplan D'n Oesterham, definitief 30 november Multifunctionaliteit en samenwerking Hoofdvraag: Staat de accommodatie open voor alle gebruikersbehoefte vanuit de gemeenschap? De beoordelingscommissie stelt dat de renovatie van D n Oesterham uitstekend tegemoet komt aan de behoeften van haar gebruikers en van de gemeenschap. Die behoeften zijn goed aangetoond en vastgelegd. De accommodatie biedt huisvesting aan meerdere doelgroepen, waaronder verenigingen, de Dorpsraad en een eetpunt voor ouderen en alleenstaanden. Ook vinden in het gebouw verschillende commerciële activiteiten plaats, zoals de verhuur van vergaderruimtes aan bedrijven. Na de renovatie kan de grote zaal dankzij een flexibele wand worden opgedeeld in twee ruimten. Daarmee nemen de gebruiksmogelijkheden toe en kan de beschikbare ruimte zo optimaal mogelijk worden benut. In Oostrum zijn duidelijke keuzes gemaakt om bepaalde functies onder te brengen bij andere accommodaties en deze juist niet samen te voegen in D n Oesterham. Bij het aspect demografie is al gerefereerd aan het feit dat jongeren bij de plaatselijke horeca terecht kunnen. De meeste activiteiten voor ouderen die door de KBO worden georganiseerd vinden plaats in De Watermolen. Daar is ook de inloop van het Dorpsservicepunt Oostrum, waar mensen allerlei hulpvragen kunnen stellen op medisch gebied, sociaal-maatschappelijk, etc. De scheiding van functies onder de accommodaties heeft de onderlinge samenwerking niet belemmerd. Er zijn enkele decennia geleden met de horeca mondelinge afspraken gemaakt over catering, de gezamenlijke inzet van personeel bij grote evenementen, het uitruilen van lokale horecamunten, het gebruik van de keuken van D n Oesterham en het uitwisselen van materialen en faciliteiten. Deze afspraken gelden nog steeds en worden op basis van een goede samenwerking uitgevoerd. 12

162 Beoordeling projectplan D'n Oesterham, definitief 30 november Toegankelijkheid/bereikbaarheid Hoofdvraag: Is bewust stilgestaan bij het aspect Bereikbaarheid & Toegankelijkheid van de accommodatie en daarin een afweging met gezond verstand gemaakt? Zowel de fysieke bereikbaarheid van het gebouw als de financiële toegankelijkheid van activiteiten. De commissie oordeelt dat de renovatie van D n Oesterham ervoor zorgt dat het gebouw zowel fysiek als financieel ruim voldoende bereikbaar is voor iedereen. Momenteel is er al een gehandicaptentoilet en het Gehandicapten Platform Venray (GPV) heeft de huidige fysieke toegankelijkheid van het gebouw al getoetst. De wensen van KBO Oostrum over de renovatie hebben vooral betrekking op toegankelijkheid, rolstoelvriendelijkheid en klimaatbeheersing. Deze wensen worden meegenomen in de realisatie. De renovatieplannen zijn getoetst en akkoord bevonden door het GPV. Na de heropening zal het Platform het gebouw keuren. Het bestuur verwacht dan het Lokaal Toegankelijkheidssymbool te krijgen. Tenslotte wijken de huurprijzen van D n Oesterham niet af van de huur van andere accommodaties. Dat geldt ook voor de indexering die in 2018 is voorzien. Daarmee verwacht de beoordelingscommissie dat de activiteiten financieel bereikbaar zijn en blijven voor bewoners met een smallere beurs Andere mogelijke inkomstenbronnen Hoofdvraag: Zijn er kansen voor het toepassen van andere activiteiten, rekening houdende met horeca en eventueel andere commerciële activiteiten? Kunnen (para)commerciële activiteiten aanvullend worden ingezet om de exploitatie te versterken? De beoordelingscommissie stelt dat D n Oesterham voldoende in beeld heeft hoe zij toekomstig op andere manieren inkomsten inschat te verkrijgen. D n Oesterham heeft in de loop der jaren verschillende commerciële activiteiten ontplooid, zoals zaalhuur voor vergaderingen en cursussen, koffietafels, catering, de einduitvoering van basisscholen en activiteiten van bedrijfsverenigingen. Daarnaast is er een meerjarig huurcontract met de Rabobank voor de geldautomaat. Met de plaatselijke horecaondernemers is er een goedlopende samenwerking. Alle commerciële activiteiten die in de gemeenschapsaccommodatie plaatsvinden, verlopen via D n Oesterham BV. Bij eventueel onrendabel zijn van de Stichting in een bepaald jaar, kunnen 13

163 Beoordeling projectplan D'n Oesterham, definitief 30 november 2017 verliezen worden gecompenseerd door deze BV. Bovendien zet de BV jaarlijks een reservering voor onverwachte onderhoudskosten apart voor de Stichting. De renovatie vergroot de gebruiksmogelijkheden, omdat er een extra ruimte ontstaat vanwege de flexibele wand in de grote zaal. In combinatie met de betere uitstraling van het gebouw biedt deze extra ruimte meer verhuurmogelijkheden. De mogelijkheden voor uitbreiding van commerciële activiteiten zijn echter niet onbeperkt: verenigingen hebben voorrang op commerciële activiteiten en de kans bestaat dat de activiteiten tegelijkertijd plaatsvinden. De beoordelingscommissie heeft geen zicht op borging hiervan. Zij adviseert het bestuur dan ook om te bekijken of het mogelijk is om de voorrang van verenigingen op commerciële activiteiten te borgen, met het oog op de sociale doelstelling van het gemeenschapshuis Rentabiliteit Hoofdvraag: Draagt de investering bij aan een meerjarige, positieve exploitatie? Uit de beoordeling van de commissie blijkt dat het projectplan niet de vastgestelde vereiste minimale score op het aspect rentabiliteit heeft behaald. D n Oesterham heeft de verwachte financiële ontwikkelingen voor de komende jaren (te) summier inzichtelijk gemaakt, waardoor de beoordelingscommissie de exploitatie en rentabiliteit onvoldoende kon beoordelen. Zo heeft het bestuur van D n Oesterham geen onderbouwing van de geraamde bouwkosten van de renovatie kunnen overhandigen aan de commissie. Er is slechts aangegeven dat de bouwkundige kosten berekend zijn op basis van een geïndexeerde offerte van drie jaar geleden. Vanwege de snel veranderende marktomstandigheden, adviseert de beoordelingscommissie om de bouwkosten te verifiëren met recente offertes en hierbij rekening te houden met mogelijke financiële risico s (denk hierbij bijvoorbeeld aan de onverwachte aanwezigheid van asbest en/of het vervangen van de kozijnen). Ook wordt geadviseerd om de raming van de bouwkosten door het voltallige bestuur te laten vaststellen. De commissie wil een goed gefundeerde inschatting kunnen maken van het antwoord op de vraag of het renovatieplan toekomstbestendig is, ook in een fluctuerende economie. De Stichting streeft naar een toename van de bezettingsgraad van 50% naar 75% binnen vijf jaar (gerekend in dagdelen, niet in openingsuren).nadat de commissie hierover vragen stelde, hebben bestuur en klankbordgroep uitgewerkt hoe zij deze stijging denken te realiseren. Door de beschrijving van de voorgenomen (wervings)activiteiten, is bij de commissie iets meer vertrouwen ontstaan in het realiseren van de extra bezetting en daarmee ook in de toekomstbestendigheid van het plan. Opgemerkt wordt dat de meerjarige exploitatiebegroting die overigens beperkt is gebleven tot het jaar 2019 en het jaar volgens het bestuur nog 14

164 Beoordeling projectplan D'n Oesterham, definitief 30 november 2017 uitgaat van de huidige bezetting van 50%. Een exploitatieprognose en liquiditeitsprognose van tussenliggende jaren ontbreekt. De vraag is dan ook of er voldoende rekening is gehouden met de ontwikkeling van kosten/inkomstenposten in de exploitatie. Bij investeringen boven is een meerjaren liquiditeitsprognose gevraagd. De prognose die na vragen van de commissie is aangeboden, is onvoldoende op waarheid te verifiëren voor de commissie, terwijl dit volgens de opgestelde criteria bij deze aanvraag wel een voorwaarde is. De commissie heeft wel vertrouwen in de uitvoering van het renovatieplan. De Stichting Gemeenschapshuis D n Oesterham heeft immers de afgelopen jaren gezonde financiële resultaten laten zien en zowel de Stichting als D n Oesterham BV beschikt over financiële reserves. D n Oesterham heeft niet eerder om geld gevraagd bij de gemeente en het goed ondernemerschap van D n Oesterham is zichtbaar. Het oordeel voor rentabiliteit komt - mede door het ontbreken van voldoende inzicht in de bouwkosten alsmede meerjarenbegrotingen - uit op een rapportcijfer 6, waar een rapportcijfer 8 vereist is. 15

165 Beoordeling projectplan D'n Oesterham, definitief 30 november Samenvatting 5.1 Beoordeling projectplan Het bestuur van Stichting Gemeenschapshuis D n Oesterham heeft kunnen aantonen dat er draagvlak is onder de gemeenschap van Oostrum voor de renovatieplannen en dat zij rekening houdt met de demografische ontwikkelingen in de nabije toekomst. Verder heeft de Stichting oog voor de verschillende aspecten van duurzaamheid, zoals het opwekken van duurzame energie, het uitvoeren van energiebesparende maatregelen. De renovatie van D n Oesterham komt tegemoet aan de behoeften van haar gebruikers en van de gemeenschap. De vernieuwing zorgt er bovendien voor dat het gebouw zowel fysiek als financieel prima bereikbaar is voor iedereen en leidt tot meer verhuurmogelijkheden. D n Oesterham maakt goed gebruik van allerlei mogelijkheden om inkomsten te verkrijgen, ook via commerciële activiteiten. Uit de beoordeling blijkt verder dat het projectplan niet de vastgestelde vereiste minimale score behaalt voor de aspecten zelfwerkzaamheid en rentabiliteit. Zelfwerkzaamheid Positief is meegewogen dat D n Oesterham al decennia lang op eigen kracht wordt geëxploiteerd en beheerd, dat de Stichting uit eigen reserves een financiële bijdrage levert aan de renovatie en dat vrijwilligers uit de gemeenschap de accommodatie nu ook al onderhouden. Maar de commissie heeft geen onderbouwing ontvangen met garanties / toezeggingen op het leveren van de prestaties door de gemeenschap. Dat roept de vraag op of de gemeenschap van Oostrum de toegezegde prestaties straks daadwerkelijk gaat leveren. Daarmee komt het eindoordeel uit op het rapportcijfer 7, waar een 8 vereist is. Rentabiliteit De verwachte financiële ontwikkelingen voor de komende jaren zijn (te) summier zodanig inzichtelijk gemaakt, waardoor de beoordelingscommissie de exploitatie en rentabiliteit onvoldoende kon beoordelen. Zo is er geen onderbouwing van de geraamde bouwkosten van de renovatie overhandigd, is het realiseren van een hogere bezettingsgraad niet gedetailleerd uitgewerkt, is de meerjarige exploitatiebegroting beperkt gebleven tot het jaar 2019 en het jaar 2022 en is de gevraagde liquiditeitsprognose onvoldoende op waarheid te verifiëren door de beoordelingscommissie. Bovendien ontbreekt voldoende inzicht in de bouwkosten. De commissie heeft wel vertrouwen in de uitvoering van het renovatieplan, omdat de Stichting de afgelopen jaren gezonde financiële resultaten heeft laten zien en de BV financiële reserves heeft. Bovendien heeft D n Oesterham niet eerder om geld gevraagd bij de gemeente en het goed ondernemerschap van D n Oesterham is zichtbaar in de financiële cijfers. Het eindoordeel 16

166 Beoordeling projectplan D'n Oesterham, definitief 30 november 2017 komt mede door het ontbreken van voldoende inzicht in de bouwkosten alsmede meerjarenbegrotingen uit op een rapportcijfer 6, waar een 8 vereist is. 5.2 Adviezen aan het bestuur De beoordelingscommissie geeft het bestuur van D n Oesterham een aantal adviezen mee: 1. Verifieer de bouwkosten in de huidige markt en stel de raming van de bouwkosten vast door het bestuur. 2. Stel een meerjaren exploitatiebegroting op. 3. Houd de jeugd als toekomstige gebruikers van D n Oesterham - nu al in het vizier. 4. Anticipeer tijdig op wijzigingen in aantal/samenstelling van de leden van verenigingen. 5. Onderzoek verder hoe de continuïteit van de vrijwilligersinzet voor de toekomst kan worden geborgd. De vergrijzing van Oostrum kan gevolgen hebben voor het toekomstige gebruik en voor de vrijwilligersinzet. 6. Bekijk de mogelijkheden om de voorrang van verenigingen versus verhogen bezettingsgraad door commerciële activiteiten te borgen, met het oog op de sociale doelstelling van het gemeenschapshuis. 7. Schenk bij de uitvoering van de renovatie ook aandacht aan het gebruik van (duurzame) bouwmaterialen. 8. Houd rekening met mogelijke financiële risico s (zoals asbest / vervanging kozijnen). 17

167 Beoordeling projectplan D'n Oesterham, definitief 30 november 2017 Bijlage 1: Criteria en deelvragen De beoordelingscommissie Schoon door de Poort beoordeelt de ingediende projectplannen van de gemeenschapsaccommodaties op basis van het document Criteria, deelvragen en wegingssystematiek projectplannen gemeenschapsaccommodaties Schoon door de Poort De gemeenteraad heeft dit document vastgesteld op 1 november 2016.Hierin is bepaald dat de investerings- cq projectplannen minimaal de volgende criteria moeten bevatten: 1. Draagvlak en gemeenschapsontwikkeling 2. Demografie 3. Duurzaamheid 4. Zelfwerkzaamheid 5. Multifunctionaliteit en samenwerking 6. Toegankelijkheid/bereikbaarheid 7. Andere mogelijke inkomstenbronnen, waaronder horeca 8. Rentabiliteit. Deze onderdelen dienen afzonderlijk in het projectplan te worden omschreven. Een aantal criteria vertonen gelijkenis of een grote samenhang met elkaar. Daarom zijn per aandachtspunt hulpvragen geformuleerd. 1. Draagvlak en gemeenschapsontwikkeling Hoe groot is het draagvlak in de gemeenschap voor de gemeenschapsaccommodatie? Is de al dan niet aangepaste/gerenoveerde accommodatie wat de bewoners/gebruikers willen? Is dit aan te tonen? Staat de gemeenschap er achter en steken zij energie/tijd/expertise/financiën in de accommodatie? Hoe is de dialoog met de gemeenschap verlopen? Heeft het traject nieuwe initiatieven gegenereerd? 2. Demografie Heeft het plan aandacht voor ontwikkelingen met betrekking tot bevolkingssamenstellingen omvang? (Op basis van actuele cijfers E til-prognose op te vragen bij de gemeente) - Welke demografische ontwikkelingen spelen binnen de gemeenschap en op welke termijn? - Houdt de investering in de accommodatie rekening met deze ontwikkelingen? 3. Duurzaamheid (People Planet Profit) De gemeente Venray heeft de ambitie om in 2030 CO2 neutraal te zijn. Om deze doelstelling te halen is actie nodig van alle inwoners. Door het op andere wijze inzetten van het geld van de jaarlijkse energierekening kunnen gebouwen worden verduurzaamd. Tevens heeft de gemeente, zoals vele Nederlandse gemeenten voor de klimaattop van november 2015 in Parijs een 18

168 Beoordeling projectplan D'n Oesterham, definitief 30 november 2017 steunverklaring ondertekend, die inhoudt dat de gemeente zich samen met haar inwoners inzet op een klimaatneutraal Nederland in 2050 doorenergiebesparing, duurzaam bouwen en renoveren, duurzaam inkopen verminderen en hergebruik van afval, circulaire economie, duurzame mobiliteit en duurzame opwekking van energie. Heeft het plan aandacht voor duurzaamheid en continuïteit van de accommodatie? - Draagt het plan bij aan duurzaamheid? Hoe? - Wat is het huidige energielabel van de gemeenschapsaccommodatie? Welke gedragsmaatregelen en energetische gebouwmaatregelen (energiebesparing en opwekking duurzame energie) stelt u voor? Heeft u de afgelopen jaren een energiescan laten uitvoeren? Zo ja, wilt u deze scan s.v.p. toevoegen? Welke voorstellen uit de scan wilt u wel/niet gaan uitvoeren? Kunt u inzicht geven in de kosten en de baten van de maatregelen (bijvoorbeeld terugverdientijd, verbetering comfort)? - Heeft u daar deskundige kennis bijgehaald? Zo ja, welke/van wie? Wilt u gebruikmaken van een second opinion door het lokale netwerk Venray Energiezuinig? - Heeft u gebruik gemaakt van de aantrekkelijke financieringsvoorwaarden (subsidie en lening) tbv energetische maatregelen voor gemeenschapsaccommodaties van derden?tip: de provincie Limburg heeft in juni 2016 een subsidieregeling voor o.a. gemeenschapsaccommodaties aangekondigd. - Gaat u gebruik maken van duurzame (bouw-)materialen? Zo ja, hoe en in welke mate? - Hoe is het beheer van de exploitatie geregeld? In hoeverre is de inzet van vrijwilligers geborgd? - Op welke wijze geeft u invulling aan de gemeentelijke voorwaarde om gedurende de realisatie van uw plan Social Return Of Investment (SROI) toe te passen? Het stimuleren van lokale werkgelegenheid is een speerpunt in het arbeidsmarktbeleid van de gemeente Venray. Zij maakt op deze wijze gebruik van de mogelijkheid om bijaanbestedingen sociale aspecten te betrekken door eisen te stellen aan de werknemers, die de opdrachtnemer zal inzetten voor de uitvoering van de opdracht. De gemeente stelt de eis dat er een bepaald percentage langdurig werklozen, jongeren in opleiding of arbeidsgehandicapten wordt ingezet door de opdrachtnemer. 4. Zelfwerkzaamheid Welke inzet/prestaties levert de gemeenschap? - Levert de gemeenschap zelfwerkzaamheid in de uitvoeringsfase? Welke en in welke mate? Is deze financieel te vertalen? - Genereert de gemeenschap bijdragen vanuit sponsoring en particuliere fondsen? Zo ja, welke? - Welke financiering(-smogelijkheden) bieden hogere overheden als de provincie Limburg? Zie ook de samenwerking tussen provincie Limburg en het Oranjefonds (zoek op internet naar: Samenwerkingsfonds Limburg Oranje Fonds brengt ons bij elkaar) - Hoe groot is de financiële bijdrage van de gemeenschapsaccommodatie zelf? 19

169 Beoordeling projectplan D'n Oesterham, definitief 30 november Exploiteert, beheert en onderhoudt de gemeenschap de accommodatie op eigen kracht, nu en/of in de toekomst? Is het uitgangspunt Schoon door de Poort! 5. Multifunctionaliteit en samenwerking Staat de accommodatie open voor alle gebruikersbehoefte vanuit de gemeenschap? - Biedt de accommodatie huisvesting aan meerdere doelgroepen? Welke? - In hoeverre kunnen ruimten fysiek worden gedeeld om te komen tot een zo optimaal mogelijke bezetting? - Gemeenschapsaccommodaties zijn inzetbaar voor allerlei WMO-gerelateerde functies; van eetpunten tot dagbestedingsactiviteiten. Welke WMO-activiteiten vinden in de bestaande situatie al plaats? Is de behoefte aan nieuwe functies inzichtelijk gemaakt? Spirato biedt hiervoor de WMO-scan aan (zoek op internet naar: WMO-scan voor gemeenschapshuizen Spirato). Heeft u een WMO-scan laten uitvoeren? Zo ja, wilt u deze scan s.v.p. toevoegen? Welke voorstellen uit de scan wilt u wel/niet gaan uitvoeren? En hoe zijn de activiteiten door uw gemeenschap geregeld/geborgd? Initiatiefnemers die een WMO-activiteit willen opzetten, kunnen via de gemeente hierin ondersteund worden en vanuit het Ontwikkelbudget zijn er mogelijkheden voor subsidie (als wordt voldaan aan bepaalde criteria). - Staat de accommodatie ook open voor ander gebruik dan sociaal culturele activiteiten, zoals steunpunt voor thuiszorg, spreekuur maatschappelijk werk of een woningcorporatie? - In hoeverre is door fysieke samenvoeging van functies uit andere accommodaties een synergie tussen gebruikers te bewerkstelligen? Maar ook; wat betekent dat voor het voortbestaan van de accommodaties waar die functies vertrekken? 6. Toegankelijkheid/bereikbaarheid Is bewust stilgestaan bij het aspect Bereikbaarheid & Toegankelijkheid van de accommodatie en daarin een afweging met gezond verstand gemaakt? Zowel de fysieke bereikbaarheid van het gebouw als de financiële toegankelijkheid van activiteiten. - Zijn de uitgangspunten van Agenda 22 (klik op: toegepast? Zo ja, welke (ontwerp-)keuzes zijn gemaakt? - Is er advies gevraagd van het Gehandicapten Platform Venray (GPV)? Zo ja, in welke planfase? En hoe luidt het advies? In welke mate is het advies opgevolgd? Na (her-) opening keurt het GPV en geeft het Lokaal Toegankelijkheidssymbool af. - Leidt de financiering van het projectplan tot hogere kosten van huurders/gebruikers? Zo ja, zijn/blijven de activiteiten financieel bereikbaar voor bewoners met een smallere beurs? 20

170 Beoordeling projectplan D'n Oesterham, definitief 30 november Andere mogelijke inkomstenbronnen, waaronder horeca Zijn er kansen voor het toepassen van andere activiteiten, rekening houdende met horeca en eventueel andere commerciële activiteiten? Kunnen (para-)commerciële activiteiten aanvullend worden ingezet om de exploitatie te versterken? - Bestaat de mogelijkheid dat commerciële partijen ruimten gaan huren en gebruiken, al dan niet permanent? (Denk aan vergaderingen, opleidingen, exposities en demonstraties) - Hoe is beheer en exploitatie van deze functie(s) georganiseerd? - Wie loopt het ondernemersrisico voor de commerciële activiteiten? En pakken commerciële activiteiten wel gunstig uit op de exploitatie? - In hoeverre staat de sociale doelstelling van de accommodatie onder druk door inpassing van (para-)commerciële activiteiten? Blijven gemeenschapsactiviteiten vóór (para-)commerciële activiteiten gaan? Zo ja, (hoe) is dat geborgd? - Heeft afstemming met lokale horecaondernemers plaatsgevonden? (zoek op internet naar: Verordening op de paracommercie Venray 2014) 8. Rentabiliteit Draagt de investering bij aan een meerjarige, positieve exploitatie? - Is de investering verwerkt in de meerjaren-exploitatie (minimaal 5 jaren na de investering)? - Is de huidige exploitatie in beeld gebracht, dus zonder investering (t.b.v. nulmeting)? - Is rekening gehouden met de ontwikkeling van kosten/inkomstenposten in de exploitatie? - Bij investeringen boven ,=; hoe ziet de meerjaren-liquiditeitsprognose er uit? - Met wie is het projectplan opgesteld en afgestemd? Is hiervoor (extern) financiële en fiscale deskundigheid ingezet (denk aan BTW in relatie tot stichting)? Tot welke inzichten heeft dit geleid? 21

171

172