LifeMediation.nl Blok 1. Afspraken over. Voorstellen. theorietoets. Basisopleiding professioneel MfN Register Mediator

Transcriptie

1 LifeMediation.nl Basisopleiding professioneel MfN Register Mediator Voorstellen Wat is mediation Grondslagen voor mediation Vormen van conflicinterventie Juridisch en sociaalpsychlogische context Mediation kenmerken Slagingskans van Mediation Blok 1 Zender; Wie O Wie Voorstellen Techniek: L S D (Luisteren; Samenvatten; Doorvragen) (deelnemersmap 276) Ontvanger Wat heb je gehoord, welke relevante informatie je hebt ontvangen en nieuwsgierig! (wat zou je nog willen weten.) Afspraken over Vertrouwelijkheid Afspraken over: Boeken Deelnemersmap SD kaart Data en tijden Presentaties (inloggen) Huiswerk, tussen de dagen en tussen de blokken Thuis oefenen!!! Vanaf blok 3 mobiel na de bijeenkomst weer aan lunch /14.00 We beginnen om 10.00uur Afsluiten per dag 17:00 uur theorietoets Jullie kunnen je al opgeven voor de theorietoets, als de examendatum maar ligt na de laatste dag van de opleiding Huiswerk/individuele opdrachten Kleine opdrachten tussen de twee dagen, die vervolgens de tweede dag van het blok aan de orde komen Opdrachten tussen de blokken die vervolgens in het volgende blok aan de orde komen Ervaringen met en leervragen over mediation met elkaar delen en bespreken Terugkoppeling bij de start van een volgend blok. 1

2 Gespreksregels in de opleiding en mediation Check je eigen veiligheid Zorg goed voor je zelf Wat is voor jou belangrijk Wees open, eerlijk, nieuwsgierig en ontvang feedback Laat elkaar uitpraten Maak vooral fouten Meld wat je raakt (rode knop) en wat je blokkeert Sandwichfeedback model (deelnemersmap 272) Wat ik vind dat je specifiek goed deed Wat je mogelijk zou kunnen verbeteren Over het algemeen genomen vind ik (positief benoemen) Foutenmakersmoed Leren van je fouten is een enorm cliché. Maar dan moet je ze wel kúnnen maken. We roepen heel makkelijk dat je fouten mag maken. Maar is dat eigenlijk zo? Mogen we wel falen van onszelf en onze omgeving? Nee! Het ontbreekt ons aan foutenmakenmoed. Het verwelkomen van dat wat meestal niet welkom is. En dat is zonde. Niet omdat je de hele dag maar fouten moet maken. Maar omdat foutenmakenmoed je helpt je volledige potentieel te benutten! Learning by doing leerfases van Maslow Het aanleren van nieuwe vaardigheden gaat via een vast patroon van 4 fases. Iedere fase brengt zijn eigen emoties mee. Hoe leren wij inzicht en bewustwording Fase 1: Onbewust en onbekwaam Je weet niet dat je iets niet kunt; Fase 2: Bewust en onbekwaam Je wil dit gaan leren en hoe je dit wil aanpakken; Fase 3: Bewust en aan het leren Je kunt het, maar je moet er voortdurend met je gedachten bij zijn om het te kunnen. Dit is de lastigste fase! Deze fase brengt onzekerheid en frustratie Het is belangrijk om hier rekening mee te houden, zodat het je, tijdens de ontwikkeling van jouw talent, niet overvalt en ontmoedigt. Fase 4: Onbewust en bekwaam Je hebt het geleerd;. Fase 5: Bewust en onbewust en bekwaam Je kunt de vaardigheid onbewust uitvoeren, en je weet bewust hoe je dat onbewust doet. Onze leerdoelen Inzicht in de voorwaarden voor mediation en in het mediationproces Relatie en visie op conflict en benadering Bewustwording van eigen houdingsaspecten van de Mediator Kennis en inzicht in aspecten van communicatie Vaardigheid vergroten soortenvragen en vormen van interventies 2

3 Heb je Persoonlijk leerdoelen Wat is mijn verwachting van de opleiding? Welke (persoonlijke) ervaringen heb ik met Mediation? Wat betekent Mediation voor mij? Wat wil ik leren of waar wil ik aan werken? Heb ik specifieke doelen met deze opleiding??? Huiswerk: Handboek Mediation 1 Mediation iedereen doorlezen 2 Context van Mediation 3 Communicatie - trainer 4 Conflicten 5 Onderhandelen 6 Besluitvorming 7 Het mediationproces - Trainer 8 Taken, competenties van de Mediator 9 Betrokkenen 10 Benadering 11 Interventies Trainer 12 Interculturele sensitiviteit 13 Juridische aspecten 14 Ethiek en de mediator 15 Organisatie en professionalisering 16 Professioneel verwijzen naar Mediation - Trainer 17 Mediation van internationaal perspectief 18 Toepassen iedereen doorlezen Iedereen deelnemer houdt een presentatie van ca. 8 tot 10 minuten over één van hoofdstukken Televisie programma's bekijken: o De wereld draait door o De rijdende rechter o Meester Visser doet uitspraak o Het familie diner o Bonje bij de buren o Wat is een conflict? 90% van de ruzies ontstaan omdat één van de twee gelijk heeft. Wat is een conflict? Definitie conflict Opdracht: Plak met geeltjes jouw definitie van conflict op de flap-over. We kunnen spreken van een conflict wanneer twee of meer partijen doelen of aspiraties nastreven, belangen hebben of waarden voorstaan die niet met elkaar te verenigen zijn. Handboek Mediation blz 95 3

4 Zonder conflict geen vooruitgang zonder wrijving geen glans Positief een bron van verandering en vernieuwing Aandacht voor - Het verkleinen van het disfunctionele Hoe breder de kloof, hoe mooier de brug hoe mooier de brug Negatief destructief gedrag en sterke negatieve emoties Aandacht voor openleggen, stimuleren en tegenstellingen duidelijk krijgen, voordat er überhaupt gesproken kan worden over een oplossing Conflicten (handboek mediation hfd 4 en deelnemersmap 2.15) Soorten conflicten Waar gaat het conflict over Wat is de oorzaak van het conflict Zakelijke taakinhoudelijke conflicten Gaat over niet persoonlijke, materiele en structurele aspecten Sociaal-emotionele conflicten subjectieve en persoonlijke belevingskwesties Zakelijke taakinhoudelijke conflicten Instrumentele conflicten Denk aan organisaties of samenwerkingsverbanden (gezin) die een gezamenlijk doel nastreven, waarbij iedere deelnemer ook weer zijn eigen doel (belang) nastreeft. Zakelijke taakinhoudelijke conflicten Belangenconflicten Verdelen van schaarse bronnen, materiele goederen of Immateriële goederen (status, veiligheid, erkenning, promotiekansen, kwaliteit van leven), waarbij dan niet iedereen aan zijn belangen toekomt. 4

5 Zakelijke taakinhoudelijke conflicten Macht conflicten. Is enerzijds een immateriële zaak, maar geeft ook toegang tot materiele bronnen. Machtsverschillen (hiërarchische relaties) Leiden naar conflicten over, controle, beheersing, streven naar autonomie Sociaal-emotionele conflicten Handboek mediation pag 102 Hebben te maken met hoe wij zijn als mens, de psychische achtergrond van conflicten Waarde of morele conflicten schuld/onschuld of goed/slecht 1. Morele of kernwaarden hoe men zijn eigen identiteit wil presenteren (integer, eerlijk, rechtvaardig 2. Hoofdwaarden diepe overtuigingen die ons en groepen sturen (milieu, klasse, levensstijl) 3. Operationele waarden overtuigingen die ons gedrag met anderen bepalen (religie) Sociaal-emotionele conflicten Handboek mediation pag 104 Belang van emoties in conflicten Relationele conflicten Primair veroorzaakt door - Stereotyperingen - Mispercepties - Sterke emoties en leiden naar een verslechtering van de relatie Conflicten ontstaan wanneer doelen, belangen, waarden met elkaar botsen en ieders actie over en weer ervaren als dwarsbomen. en Emoties worden opgeroepen en zetten ons tot handelen (drijfveer) en bepalen de dynamiek van het conflict. Welke emoties ken je Negatieve emoties Positieve emoties Conflict en emoties Deelnemersmap 2.19 en 2.20 en 2.21 en 14 Als er een emoties speelt bij de deelnemers is het moeilijk communiceren Doelstelling emotie in mediation = feiten en emoties van elkaar zichtbaar maken Emoties mogen er zijn, benoemen, emphatisch gedrag vertonen Emoties hoef je als mediator niet te exploreren, de mediator is geen therapeut 5

6 Verleden Heden Toekomst Soorten emoties Deelnemersmap 14 en 25.8 Angst Boosheid Schuld / Schaamte Verdriet Afgunst / Jaloezie Afkeer / Walging Negatieve emoties Positieve emoties Gemengde gevoelens Geluk / Blijdschap / Vreugde Trots Liefde / Genegenheid Opluchting Positieve en Negatieve gevoelens kunnen tegelijk voorkomen Voorbeeld: We kunnen van iemand houden en ons toch verdrietig voelen We kunnen blij zijn en ook jaloers Emoties zijn onze drijfveren Vluchten Vechten Verstijven Verdwijnen (onzichtbaar) Emoties kan je ook zien als betrokkenheid Hoe gaan wij als mediators daarmee om handboek mediation pag 113 Aandacht geven Benoemen Beter leren begrijpen Accepteren dat het er is Constructief naar elkaar laten uiten Iedere emotie is tijdelijk, keert naar zijn eigen state (basis) terug als de aanleiding is begrepen(nicolai) Iedere emotie heeft een begin, hoogtepunt, eind en dit te begrijpen kan rust geven aan de deelnemers in de mediation. 6

7 Conflict: aandachtpunten waar hebben we als mediator mee te maken (deelnemer map 2.15) Wat is de wederzijdse relatie Onderlinge afhankelijkheid Bewust zijn van een conflict Verschil in doelstellingen Structuur van het proces Onderlinge afhankelijkheid Macht en kennis/ongelijkheid Perceptie en attributie Machtsongelijkheid Coöperatie competitie relatie noodzakelijk Perceptie Attributie 7

8 Waarden en Normen Normen en Waarden Vanuit een waarde worden normen ontwikkeld, richtlijnen voor handelen en denken. Een norm vormt de verbinding tussen algemene waarden en de concrete gedragingen. Vanuit één waarde kunnen verschillende normen ontstaat, soms zelfs tegenstrijdige normen. respect voor al het menselijk leven, kan bij verschillende mensen tot verschillende normen leiden. Waarden en Normen (handboek mediation 103) Waarden duidt op een intrinsieke drijfveer, een overtuiging, dat wat men belangrijk vindt in het leven. Het zijn idealen of motieven die een levensvisie vormen. Bijvoorbeeld respect voor al het menselijk leven Opdracht: Waarden en Normen Kies uit de Persoonlijke Waardenlijst (deelnemersmap 9.11) de vijf belangrijkste waarden voor jezelf. Wat betekenen die in je dagelijks leven? Of Hoe handel je daarnaar Conflict als proces handboek mediation pag 118) Start met een aanleiding of gebeurtenis Raakt gefrustreerd en wordt zich daarvan bewust Roept allerlei gevoelens op Kiest voor een bepaalde opstelling(gedrag) tegen over de ander Dit gedrag lokt weer een negatieve reactie uit bij de ander Ontstaan van relationele gedrag en communicatie patronen. Wat we niet waarnemen De Gedachte Het Gevoel Wat we wel waarnemen De Gebeurtenis Het Gedrag 8

9 Het Thomas en Kilmannmodel (deelnemersmap 17.2 en 24.18) 5 manieren om conflicten te hanteren. Forceren Toegeven Vermijden Een compromis sluiten Exploreren Huiswerk voor morgen; vragenlijst uitwerken Thomas- Killman De juiste gedachten en de juiste daden leiden tot het gewenste resultaat Nieuws-gierigheid is het begin van wijsheid Verdelen hoofdstukken: Handboek Mediation 1 Mediation iedereen doorlezen 2 Context van Mediation 3 Communicatie - trainer 4 Conflicten 5 Onderhandelen 6 Besluitvorming 7 Het mediationproces - Trainer 8 Taken, competenties van de Mediator 9 Betrokkenen 10 Benadering 11 Interventies Trainer 12 Interculturele sensitiviteit 13 Juridische aspecten 14 Ethiek en de mediator 15 Organisatie en professionalisering 16 Professioneel verwijzen naar Mediation - Trainer 17 Mediation van internationaal perspectief 18 Toepassen iedereen doorlezen Iedereen deelnemer houdt een presentatie van ca. 8 tot 10 minuten over één van hoofdstukken Omgaan met conflicten Huiswerk opdracht 9

10 Thomas-Kilman Huiswerk Wat zijn jouw waarden in het leven? Welke normen komen daaruit voort? Zie waarden en normen lijst deelnemersmap 9.11 Maak voor je zelf je kernkwadrant, besprek dit zo nodig met je partner (deelnemersmap 11) Lees door Toolkit pag De escalatieladder van Glasl (deelnemersmap 16) Handboek mediation pag 124. Psychologische escalatiemechanisme handboek mediation pag 119 Cognitieve beperkingen Selecteren, simplificeren, generaliseren Stereotyperingen Negatieve eigenschappen, ervaringen aan iedereen toedichten Polarisatie Zwart-wit denken, geen nuances, ik ben oké en jij bent niet oké Fundamentele distributiefout Het negatieve gedrag van anderen, toeschrijven aan hun persoonlijkheid en het positieve te verklaren naar de omstandigheid, terwijl wij bij ons zelf het tegenovergestelde doen. Foutieve hypothesetoetsing, zoeken naar bevestiging of uitgaan van vast staande feiten (tunelvisie) Het verdwijnen van verantwoordelijkheid handboek mediation pag 121 Onderzoek Zimbardo blijkt hoe we tot geweld en onmenselijk handelen kunnen komen. (dehumanisering) Hoe werkt dit bij ons als mens; - Ons gedrag terecht zien als een vergelding - Geen directe link tussen oorzaak en gevolg - De toegebrachte schade minimaliseren - Onze waarneming veranderen ze verdienen straf Het verdwijnen van verantwoordelijkheid Behoefte aan consistentie - De mens tracht de wereld waar te nemen zoals hij denkt en verwacht dat deze is. Dissonantietheorie van Festinger pag Dat inconsistenties in een driehoek bestaat; jezelf, je vrienden en de bewuste persoon een sterk negatief gevoel bij je kan oproepen. - Kritische opstelling van je vrienden, Je vind de persoon best aardig, je loyaliteit aan je vrienden, kan zich niet verenigd met je oorspronkelijke attitude 10

11 3 hoofdfasen De escalatieladder van Glasl Fase 1 Conflict als probleem, wederzijds belang om het conflict op te lossen Fase 2 Conflict als strijd, die gewonnen moet worden Fase 3 Conflict als oorlog, totale oorlog, ik ten onder dan jij ook ten onder De escalatieladder geeft inzicht in hoe mensen zich gedragen als ze in een discussie/kwestie/conflict verzeild raken. De kenmerken van de negen treden van de escalatieladder helpen bij de oriëntatie in waar een conflictrelatie zich bevindt en kunnen dus ook best in een eerdere of latere fase optreden. Trede 5 tot 9 Trede 5: Gezichtsverlies Gedrag: Openlijke persoonlijke aanvallen en morele integriteit gaat verloren. Trede 6: Dreigstrategieën Gedrag: Als jij... dan ik... en valstrikken plaatsen. Trede 7: Vernietigingsacties. Gedrag: Menselijke kwaliteiten niet langer belangrijk en verwoestingen als reactie. Trede 8: Vernietiging van de vijand. Gedrag: Het vijandelijk systeem vernietigen en vitale organen verwoesten. Trede 9: Samen de afgrond in. Vanaf trede 5 is het praktisch onmogelijk zonder derde partij dit conflict te keren. De eerste opdracht is vooral: herkennen en erkennen van de situatie. Gedrag: Totale confrontatie en Als het met mij niet goed afloopt, dan ook met hem niet. Escalatie Wat is Mediation (deelnemersmap 2.3) Mediation is een vorm van bemiddeling in conflicten, waarbij een neutrale bemiddelingsdeskundige, de mediator, de communicatie en onderhandelingen begeleidt, om vanuit hun werkelijke belangen tot een gezamenlijk gedragen en voor ieder van hen optimale besluitvorming te komen. 11

12 Een vorm van bemiddeling in conflicten en communicatie Mediation is Het verbeteren van de onderlinge communicatie Een sociaal proces waarbij een derde partij de deelnemers ondersteunt bij hun inspanningen om de kwaliteit van hun inspanningen te begrijpen. Mediation is een informeel proces begeleid door een deskundig bemiddelaar / mediator de kwaliteit wordt onafhankelijk gewaarborgd partijen communiceren op een gelijkwaardig niveau. Het aanvaarden van de neutrale persoon door betrokkenen valt en staat met het vertrouwen dat men heeft in de persoon. Dat vertrouwen = gebaseerd op deskundigheid een bepaalde onafhankelijke positie persoonlijkheid Mediation is nooit een juridische strijd NIET: de strijd van standpunten WEL: de achterliggende belangen Gevolg: elementen die spelen in het bemiddelingsproces zijn Macht Dreiging Innemen van posities Wanneer Mediation? (deelnemersmap 19) PARTIJ 1 Boven de partijen Rechtspraak Arbitrage en bindend advies Tussen de partijen mediation (ieder met eigen stijl en expertise): arbeidsmediation, buurtbemiddeling, echtscheidingsbemiddeling, dader/slachtofferbemiddeling factfinding, evaluatie en minitrage PARTIJ 2 Stijlen van mediation Mediation heeft Oplossingsgericht Het bereiken van een overeenkomst Probleem oplossend of rationele aanpak Meerwaarde van het proces Het proces faciliteren Communicatieve aanpak Minder op inhoud en procedure Het creëren van de onderlinge communicatie later meer over verschillende stijlen Voordelen Snelheid Kostenbesparing Relatieherstel Beste oplossing Vrijwilligheid Geheimhouding en vertrouwelijkheid Win-win situatie Nadelen Vertragen van de uitkomst Te kwader trouw Soft gedoe Niet publiekelijk Gelijk willen bewijzen Indien mislukt moet het opnieuw Juridisch ligt het niet vast 12

13 Doelen van Mediation Bereiken van een werkelijke win-win positie Een speurtocht naar de achterliggende belangen en een juiste uitkomst voor beide partijen Duurzaam Een verbeterde verstandhouding zorgt voor betere keuzes en een betere gezamenlijke besluitvorming Toekomst De verbeterde verstandhouding werkt door in hun (eigen) toekomst. Mediation proces (deelnemersmap 6) Draaicategorisatiefase Exploratie Onderhandelen Openingsfase/Intake Afsluiten Fase 1 Voorbereidingsfase Fase 2 Openingsfase Exploratiefase Draai- categorisatiefase Besluitvormingsfase Fase 3 Nazorg Fases Mediationproces Verwachtingsmanagement Wel of niet een kennismakings- of intakegesprek Soort mediation; wat is het conflict Evaluatieve stijl of Faciliterende stijl Kosten Alleen of met 2 mediators. Wel of niet een intake Intake wil zeggen dat je uitleg geeft over Mediation en de rol van de Mediator. Huiswerk: Voorfase; hoe ziet jou praktijk er straks uit Het opstarten van het mediationpraktijk wat heb je zoal nodig en waar ga je rekening mee houden Zelfstandige intake, wil zeggen dat er nog geen mediation overeenkomst wordt ondertekend en dat er volgens de MfN regelement nog niet gestart is met de mediation (kennismaken) Intake in combinatie met de openingsfase, wil zeggen dat Mediation overeenkomst, reglement en gedragsregels voorafgaande aan de mediation aan partijen zijn toegezonden, korte uitleg, ondertekenen en vervolgens met de mediation starten Schrijf zo veel mogelijk thema s op en vertel de groep wat voor jou belangrijk is Bespreek dit vervolgens plenair.. 13

14 Mediationproces Voorbereidingsfase Contact deelnemers Informatie over mediation Verplicht toesturen; MfN Mediationovereenkomst Gedragsregels mediator MfN mediationreglement Afspraak maken; datum, tijd, locatie Kennismakingsgesprek Intakegesprek (alleen of samen met de deelnemers) Mediationgesprek Openingsfase Exploratiefase Voorstellen Hoe spreken jullie elkaar aan Documenten als OVK, reglement en gedragsregels ontvangen en zijn er vragen Uitleg over de documenten Vertrouwelijkheid Vrijwilligheid Rol van Mediator Werkwijze, tarief Verifiëren van mandaat Verdeling kosten Wie wil beginnen Vertrouwen opbouwen bij de deelnemers (psychologisch contract en rapport (NLP)) Mediator is onbevangen en staat open voor alles Is lui, aandachtig en luistert actief Ziet, hoort, voelt de emoties Stelt open vragen met een doel ( wanneer, waar, wat, wie en hoe) Gaat van inhoud naar wat beweegt de mens en gaat terug naar de inhoud (plaatje ijsberg) Wat zijn de belangen en behoeftes van de deelnemers Gaat van Ik naar Wij Mediator maakt onderwerpen of thema s zo nodig gemeenschappelijk Kent en maakt gebruik van soorten vragen en interventies Agree to Dis-agree Exploratiefase Draai- categorisatiefase Scheid nuttige van onnuttige informatie door continu samenvatten, inventariseer de belangen, wat is gemeenschappelijk en wat houd hen verdeeld (haal de scherpe kantjes er af) herformuleer, bied toekomstperspectief, maak gebruik van hypothetische vragen, (stel dat ), maak de thema s begrijpelijk en SMART, maak het overzichtelijk, gebruik zo nodig een flip-over 14

15 Onderhandelen Besluitvorming Harvard methode, scheidt de mens van het probleem, Stimuleer de deelnemers vrijuit te spreken, ideeën, opties en mogelijkheden te onderzoeken en te bespreken (taart vergroten), gebruik zo nodig flipover, toets de werkelijkheid, toets aanvaardbarheid, package deals, objectieve maatstaven, brainstormen, alles is mogelijk, het is pas definitief als alles is ingebracht, besproken en ieder in de gelegenheid is geweest een realiteitstoets te doen Laat stukje voor stukje besluiten nemen, wat haalbaar blijkt te zijn, rond het geheel af door eerst een bespreekexemplaar vaststellingsovereenkomst voor te leggen aan de deelnemers, wil men de besluiten nog bespreken met deskundigen (geheimhoudingsverklaring), zijn er aanvullingen en aanpassingen, tot een definitieve vaststellingsovereenkomst kan worden ondertekend. Desgewenst kan gekozen worden voor een executoriale titel (notaris). afsluitingsritueel, bedankje, handgeven,. Nazorg Maak afspraken over; evaluatie momenten op langere termijn Stel dat de door jullie gemaakte afspraken niet gaan werken in de praktijk, wat gaan jullie dan doen Ben je als mediator nadien ook beschikbaar; Mediation clausule opnemen in vaststellingsovereenkomst Huiswerk individueel Voorbereiden individuele presentatie Kies uit de Persoonlijke Waardenlijst (deelnemersmap 9.11) de vijf belangrijkste waarden voor jezelf. Wat betekenen die in je dagelijks leven? Hoe handel je daarnaar Maak een overzicht van soorten (deelnemers map 2.16) conflicten/mediations en bepaal voor jezelf welke mediations je leuk zou vinden om te doen. Handboek mediation Hst 18 Lees door Toolkit pag Centrale oefening Ieder speelt de rol van mediator, over de volgende kwestie. Het conflict gaat over een boom bij Buurman A, deze woont daar zijn hele leven al. Buurman B. is hier een halfjaar geleden komen wonen 15